Wystawa „Polska armia Stalina" (pdf, 16.5 MB) Data publikacji 25.05 ...
Walter G. Krywicki - Byłem agentem Stalina – 1998 (zorg)
-
Upload
bibliotekazorga -
Category
Documents
-
view
228 -
download
0
Transcript of Walter G. Krywicki - Byłem agentem Stalina – 1998 (zorg)
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
1/153
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
2/153
Byem agentem StalinaWalter G. Krywicki
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
3/153
PRZEDMOWA
Walter Krywicki - agent Stalina. P przeczytaniu jeg wyznao wiemy o nim tyle, co powiedziano
w tytule. Memy natmiast wiezied si o wiele wicej o tym, jakim typem czwieka by n
i podobni mu funkcjnariusze swieccy. Osbliwa t pstad rem jakby z pwieci Jhna Le Carra
pszytych Firem Dstjewskim. O prywatnym yciu Krywickieg wiaujemy si, e mia n
i zieck, ktre cierpia na kklusz. Nic pnat. Pjawia si i niknie we mgle.
Ksika, ktr czytelnik trzyma w rku, jest kumentem histrycznym barz szczeglneg rzaju.
Po raz pierwszy publikowana w Stanach Zjednoczonych w rku 1939 speniaa knkretne
prpaganwe cele. atw wyczytad w tekcie prtret czytelnika, ktreg Krywicki areswa
swoje wyznania, refleksje i - nade wszystko - ktreg zasypywa infrmacjami. Jest t czytelnik
z krgw amerykaoskiej lewicy, zielcy wraz z pkan czci zachniej pinii zuzenia, c
stsunkw panujcych w paostwie Stalina. Jen z najpwszechniejszych iluzji by w tamtym czasie
przeknanie, e w wiecie tczy si bj mizy krutnym faszyzmem a ca reszt pstpwej
i emkratycznej luzkci. Stalin i Zwizek Swiecki mieli byd si przywcz p dobrej stronie
barykady.
Dranym i pilnym zaaniem ksiki Krywickieg by ekspnwanie stalinwskiej plityki ugy z
Hitlerem, tyranii i terrru w Zwizku Swieckim raz stalinwskiej zray szczytnych ieaw
rewlucji blszewickiej. Walter Krywicki by z racji penionych w swieckim wywiazie bwizkw
sb, ktra t zaanie wypenid mga atw i przeknujc. Dyspnwa wiez o machinacjach,
kamuflaach, kamstwach, zbrniach, niscych tragiczne skutki nie tylk la luzi razieckich, ale
la caej niemal Eurpy. Przestawia si przy tym jak iewy rewlucjnista, majcy za ze by
ppenine przez Stalina w eksprcie rewlucji, prak w hiszpaoskiej wjnie mwej, klsk
kmunistw w Rzeszy Niemieckiej raz - czywicie - wymrwanie tysicy dobrych towarzyszy
z elit Armii Czerwnej wcznie.
Cel, ktrym by ukazanie Stalina jak najlepszeg sjusznika Hitlera i wielkieg zbrniarza straci
swj plityczn wag barz szybk, chd Krywicki, zmary lewie p rku p publikwaniu
ksiki, ju teg nie y. P ataku Hitlera na ZSRR la amerykaoskich plitykw sta si jasne, e
Stalin me zstad w najbliszej przyszci aliantem Stanw Zjencznych. wiaectwa o prawdzie
Swietw, stay si kptliwe, a Zach naal, jeszcze przez ugie lata pwjenne, przeywa swje
lepe fascynacje Zwizkiem Razieckim. Nie byy ptrzebne ani ksiki Krywickieg, ani Herlinga
Gruzioskieg.
Plskie tumaczenie (annimwe) ukaza si nakaem Instytutu Literackieg w roku 1964, od
mierci Stalina min wtey lat 11, Nikita Chruszczw ujawni czd stalinwskich zbrni, knan
nwych ptpieo i rehabilitacji. Kmunici i ich sympatycy na caym wiecie uznali, e sprawa Stalina
kultu jednostki oraz bw i wypaczeoprzesza histrii. Zwizek Raziecki wieci jasn
w ksmsie, eklnizwa Trzeci wiat i sta na czele przemian, ku zachwytowi najmodniejszych
francuskich intelektualistw. Krywicki mg byd wwczas czytany tylk jak niewiarygna, czarna
propagana. Fakty nie ptwierzay mnych tez - tym grzej la faktw.
Ale i zi czas nie sprzyja tej ksice. O zbrniach Stalina, zbrniczci systemu kmunistyczneg,imperialnym apetycie ZSRR przecitnie zrientwany czytelnik wie chyba wicej, ni Krywicki mg
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
4/153
sbie wybrazid. Wielki g, wielka czystka, sjusz z Hitlerem, pkazwe mskiewskie prcesy t ju
zi ane rewelacje. Me wanie lateg, ksika ujawnia c, czeg sam Krywicki ujawnid
zapewne nie zamierza, a c kazuje si barziej uniwersalne i pasjnujce faktgraficznych
zapisw.
Prpnuj czytelnikwi, by zechcia przeczytad Bytem agentem Stalinajak wiaectw i dokumentmentalnci luzi, ziki ktrym kmunizm swiecki mg istnied, zwyciad i szukiwad p wiata.
Krywicki, z satysfakcj pisujcy krnkwe akcje ywersyjne i wywiadowcze, skrycie dumny ze
swich zawwych sukcesw, nie szczzi te czytelnikwi scen, w ktrych bra szpiegwska
pwied ustpuje miejsca usznym klimatm z Dstjewskieg. Owi paczcy wsplnie
przesuchujcy Ogepici i przesuchiwani wrgwie luu, lejcy sliarnie zy na lsem rewlucji
i zastanawiajcy si na tym, jak prze mierci z rk partii p raz statni tej partii si przysuyd. Ci
piszcy wasne akty skarenia kmunistyczni intelektualici, wierzcy, e la bra sprawy rewlucji,
prletariatu nie tylk musz ad gw, ale take hnr i czed. I e musz czynid t z grliwci,
ktra zumiewa. Nas. Waltera Krywickieg nie. Dla teg, jak sam o sobie pisze, urznika wywiau
wszelkie te krpieostwa s naturalne... Lektura Krywickieg jest wic niec przeraajca. Autr nie
budzi najmniejszej sympatii, ale momentami - mimowolnie - ten agent Stalina ujawnia prawdy
psychlgicznie gbsze i blisze sena ni np. Arthur Kestler w Ciemnoci wpoudnie, chd
czywicie pzim literacki ksiki Krywickieg z Kestlerem rwnad si nie me.
Ta warstwa ksiki Waltera Krywickieg - niestety nie zestarzaa si i dlatego warto ten dziwny
kument czytad barz uwanie.
Piotr Zakrzewski
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
5/153
WSTP
Wieczrem, 22 maja 1937, wsiaem pcigu w Mskwie w pwrtnej rze Hagi na mj
placwk szefa swieckieg wywiau wjskweg na zachni Eurp. Nie zawaem sbie
wwczas sprawy, e rzstaj si z Rsj na tak ug, jak Stalin jest jej wac. Przez prawie
waziecia lat byem w subie rzu swieckieg. Przez cay ten czas byem blszewikiem. Pczas
gy pcig pzi ku fioskiej granicy, sieziaem sam w przeziale rzmylajc o lsie mich klegw,
towarzyszy i przyjaci, aresztwanych, rzstrzelanych lub wysanych bzw kncentracyjnych.
Wszyscy pwicili swje ycie la zbuwania lepszeg wiata i wszyscy zginli na swich
placwkach - nie od kul nieprzyjacielskich, lecz z woli Stalina.
Kt tam zsta z ludzi godnych szacunku lub podziwu? Kto z bhaterw lub bhaterek naszej
rewlucji nie zsta zamany lub zgazny? Jeeli s tacy, t barz nieliczni. Wszyscy ci, ktrych
prawd nie ulegaa wtpliwci, zginli jak zdrajcy, szpiedzylub psplici zczyocy.
Przebyskiway w mjej pamici brazki z wojny domowej, kiedy ci sami zdrajcy i szpiedzy po
tysic razy, bez rgnienia pwiek stawali k w k ze mierci; z trunych nastpnych lat
industrializacji i naluzkich wymagao stawianych nam wtey; z okresu kolektywizacji i gu, kiey
racje ywnciwe lewie utrzymyway nas przy yciu. A ptem wielka czystka, zmiatajca wszystk
prze sb, niszczca tych, c najciej pracwali na buw paostwa, w ktrym czwiek nie mia
ju wyzyskiwad blinieg.
W cigu ugich lat walki zwyklimy pwtarzad sbie, e przezwycienie niesprawieliwci stareg
ustrju speczneg me byd signite tylk przez mralne i fizyczne fiary, e nwy przek nie
me si utrwalid, zanim nie zstan zniszczne statnie laystareg. Ale czy by knieczne la
rewlucji blszewickiej wytracanie wszystkich blszewikw? Czy bya t rzeczywicie blszewicka
rewlucja, ktra ich wytracia, czy te na sama wtey zgina? Nie pwieziaem wwczas na te
pytania, zaaem je sbie tylko...
Wszeem ruchu rbtniczeg majc lat trzynacie. By t czyn na wp jrzay, na wp
ziecinny. Syszaem smutne melie mjej cierpicej rasy pmieszane z nwymi pieniami wlnci.
Ale w rku 1917 byem siemnastlatkiem, ktremu rewlucja blszewicka wyawaa si raykalnym
rzwizaniem zaganieo nzy, nierwnci i niesprawieliwci specznej. Z caym zapaem
zapisaem si w szeregi partii blszewickiej. W nauce Marksa i Lenina wiziaem bro la zwalczenia
za, przeciwk ktremu instynktwnie buntwaem si.
W cigu wszystkich lat suby la rzu swieckieg niczeg wicej nie czekiwaem, jak tylk prawa
kntynuwania mjej pracy. Nigy te niczeg wicej nie trzymaem. Dug jeszcze p stabilizacji
wazy swieckiej byem psyany za granic z rzkazami naraajcymi mnie na mierd, ziki ktrym
wukrtnie wylwaem w wizieniu. Pracwaem szesnastu siemnastu gzin na b
i nigy nie zarabiaem tyle, by t mg wystarczyd na najbarziej przecitne utrzymanie. Prujc
za granic mgem mied skrmny kmfrt, ale nie zarabiaem syd nawet w rku 1935, aby mc
grzewad swje mieszkanie w Mskwie lub pacid za mlek la meg wuletnieg syna. Nie byem na
kierwniczym stanwisku subwym i bc zbyt zaabsrbwany swj prac, nie czuwaem
ptrzeby, by stad si czwiekiem nwej, uprzywilejwanej biurkracji, materialnie nagrazanej za
brn swieckieg przku. Brniem g lateg, e wierzyem w niego jako w rek prwazcy
do nowego i lepszego ustroju.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
6/153
Poniewa praca mja bya zwizana ze spraw brny kraju przeciwk wrgm zewntrznym,
niewiele zajmwaem si tym, c si zia wewntrz, szczeglnie w maym kku ziercych
waz. Bc urznikiem wywiau pwiciem znacznie wicej uwagi zewntrznym wrgm
paostwa swieckieg ni wewntrznym spiskwcm. Wieziaem o separatystycznych
i faszystwskich spiskach knwanych za granic, ale nie miaem stycznci z intrygami wewntrz
Kremla. Wiziaem wspinanie si Stalina abslutnej wazy, pczas gy najblisi twarzysze
Lenina ginli z rki paostwa, ktre sami stwrzyli. Ale jak wielu innych pcieszaem si myl, e
jakieklwiek by byy by kierwnictwa, Zwizek Swiecki jest wci zrwy i w nim ley nazieja
luzkci.
Byway takie chwile, kiey nawet ta wiara mcn si chwiaa, kiey mgem by wybrad inn rg -
gybym mg jrzed jak naziej, gzie inziej. Ale wyarzenia w tej czy innej czci wiata zawsze
tak si ukaay, e musiaem zstad na subie u Stalina. W rku 1933, kiey nar rsyjski milinami
gin z gu, aja wieziaem, e przyczyn teg bya bezwzglna plityka Stalina i e Stalin
rzmylnie hamwa pmc ze strny paostwa, wiziaem, jak Hitler chzi wazy w
Niemczech i niszczy wszystk, c by pywk la ucha luzkieg. Stalin by wrgiem Hitlera,
pzstaem wic wjeg subie.
Taki sam ylemat stan przee mn w lutym 1934. I wwczas mja ecyzja bya ta sama.
Znajwaem si wtey na rcznym miesicznym urlpie w sanatorium Marino w kurskiej
basti w centralnej Rsji. Kiey Marin nalea ksicia Biriatina, zbywcy Kaukazu. By tam
wspaniay paac w stylu wersalskim, tczny piknym angielskim parkiem i sztucznymi jeziorami.
Sanatrium mia sknay persnel lekarzy, instruktrw dwiczeo fizycznych, pielgniarek
i suby. W legci krtkieg spaceru grznych gruntw paacwych znajwaa si
paostwwa ferma, w ktrej pracwali chpi; ferma zapatrywaa sanatrium w ywnd. Warta przy
bramie strzega, by chpi nie przekraczali grzenia.
Pewneg ranka, wkrtce p przyjezie sanatrium, pszlimy we wch z kleg wsi, gzie ci
chpi mieszkali. Wik, ktry tam ujrzaem by przeraajcy. Pnagie, mae zieciaki wybiegy
z chaup opraszajc si o kawaek chleba. W kperatywie wiejskiej nie by ani ywnci, ani pau,
ani w gle nic zatneg uytku. Wszzie przeraajca nza wpaaa w oczy i zatruwaa nastrj.
Teg wieczra pensjnariusze Marin, siezcy we wspaniale wietlnej sali jaalnej, gawzili
wes p wietnej klacji. Na wrze by stry mrz, ale wewntrz mu huczcy na kminku gieo
szerzy przyjemne ciep. W pewnej chwili wrciem si nagle i spjrzaem w kn. Ujrzaem w nim
rzgrczkwane czy gnych zieci chpskich, z twarzyczkami przyklejonymi jak obrazki dozimnych szyb. Wzrk innych sb psze za mim i wkrtce sucy trzyma rzkaz usunicia
intruzw. Kaej niemal ncy kilkr z tych zieci przemyka si pprzez strae paacu
w poszukiwaniu ywnci. Czasami wychziem nich z sali jadalnej z kawakami chleba, ale
rbiem t skrycie, pniewa patrzn na t praktyk krzywym kiem. Urznicy swieccy mieli
steretypwe wyjanienie na luzkie cierpienia:
Jestemy na trunej rze scjalizmu. Wielu musi pad p rze. Musimy brze ywiad si
i mied pczynek p naszej pracy, krzystajc przez kilka tygni rcznie z wyg wci
niestpnych jeszcze la innych, jestemy bwiem buwniczymi przyszeg szczliweg ycia,
budowniczymi scjalizmu. Musimy byd w brej frmie, aby mc cik pracwad. O upleznych,sptykanych na naszej rze, bziemy si trszczyd we waciwym czasie. A tymczasem precz
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
7/153
z naszej rgi! Nie trapid nas swymi cierpieniami! Jeeli zaczniemy was karmid nie tylko okruchami,
nasz waciwy cel nigy nie zstanie signity.
Oczywicie, luzie w ten spsb chraniajcy swj spkj ucha nie s zbyt wraliwi na klicznci
i warunki tej drogi i nie pytuj si zbyt krytycznie, czy na rzeczywicie prwazi szczliweg
ycia.
By mrny ranek, gy znalazem si w Kursku w rze pwrtnej z Marin. Wszeem na stacj
klei, by czekad si mskiewskieg ekspresu. P sutym niaaniu w restauracji, majc jeszcze
spr czasu, zawrwaem pczekalni III klasy. Nigy nie zam zatrzed w pamici wiku, ktry
tam ujrzaem. Pczekalnia bya zatczna lumi bjga pci i wszelkieg wieku, maych zieci
wcznie. By tam k 600 chpw przewnych jak sta bya z jednego obozu
koncentracyjnego do rugieg. Wik by tak krpny, e przez chwil zawa mi si, e wiz
nietperze latajce na tymi trturwanymi isttami. Wielu z nich lea niemal nag w zimnej sali.
Wielu wyranie umiera z tyfusowej grczki. Na kaej twarzy malwa si g, bl, rzpacz, lub
nieme, pywe i bierne cierpienie. Pczas gy patrzyem na nich, milicjant o strych rysach kaza imwstawad i spza kupy jak sta bya, ppychajc i kpic spniajcych si i zbyt sabych, by
mgli id o wasnych siach. Owracajc si z raz, zbaczyem stareg czwieka, ktry lea ju
martwy na pze. Wieziaem, e jest t rbna czstka nieszczsnej milinwej grmay
uczciwych rzin chpskich zwanych kuakami(nazwa niemal ju rwnznaczna z fiar), ktrych
Stalin wykrzeni z ich gruntu ojczystego i zniszczy. Jenake wieziaem wwczas rwnie - by t
luty 1934 roku - e armaty faszystwskie bmbaruj wzrwe my rbtnicze w Wieniu,
buwane przez specjalistw. Faszystwskie karabiny maszynwe ksiy rbtnikw austriackich
stajcych esperack w brnie scjalizmu. Wszzie; faszyzm maszerwa naprz, a siy reakcji
zbyway nwe tereny. Zwizek Swiecki zawa si wci byd jeyn naziej luzkci.
Pzstaem wic wjeg subie i to znaczy w subie Stalina, ktry by jeg wac.
W wa lata pniej przysza trageia hiszpaoska. Wiziaem, jak Musslini i Hitler wysyali luzi
i amunicj na pmc la gen. Franc, pczas gy scjalistyczny premier Francji Len Blum a si
wcignd w bun gr nieinterwencji, ktra prwazia hiszpaosk republik zguby.
Wiziaem, jak Stalin przychzi z pmc - ale za pn, z ciganiem si i niedostatecznie -
sacznej republice. Byem wci jeszcze przeknany, e majc wybru tylk wiksze lub mniejsze
z, walczyem p susznej strnie.
Ale nastpi wtey przem. Obserwwaem, jak Stalin, inkasujc wysk zapat za swj spninpmc, wbija n w plecy republikaoskieg rzu. Wiziaem, jak czystka w ZSSR przybraa bkane
frmy, zmiatajc ca parti blszewick i sigajc rwnie Hiszpanii. Z meg gneg punktu
obserwacyjnego w subie wywiawczej wiziaem Stalina wycigajceg ptajemnie rk
Hitlera z fert przyjani ijenczenie z tymi zalotami do nazistowskiego wodza, mordujceg
sawnych generaw Armii Czerwnej, Tuchaczewskieg i innych, z ktrymi pracwaem w cigu
wielu lat w brnie Zwizku Swieckieg i socjalizmu.
Wreszcie Stalin pstawi mnie prze statecznym aniem, ktre stawia wszystkim swim
odpowiedzialnym urznikm, pragncym uniknd sptkania z plutonem egzekucyjnym OGPU.
Musiaem mianwicie uwnid swj ljalnd wyajc bliskieg przyjaciela w jego szpony.
Omwiem i zerwaem ze Stalinem. Przemgem si, by mied czy twarte na t, c ne wiziay,i by zrzumied, e niezalenie teg czy istnieje lub nie na wiecie jakaklwiek inna nazieja, w tej
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
8/153
chwili su ttalitarnemu espcie, rnicemu si Hitlera jeynie scjalistycznymi frazesami -
szcztkami marksistwskiej zaprawy, ktrej bunie przylgn.
Zerwaem ze Stalinem ijesieni 1937 zaczem mwid o nim praw. Okamywa n wtey
z pwzeniem pini publiczn raz plitykw eurpejskich i amerykaoskich, skarajc nieszczerze
Hitlera. Mwiem, mim e razan mi z wielu stron milczenie. Mwiem w imieniu milinwluzi, ktrzy zginli w przymusowej stalinowskiej kolektywizacji i przymuswym gzie; milinw
innych, yjcych wci jeszcze w obozach koncentracyjnych i obozach pracy przymusowej; w imieniu
setek tysicy mich byych towarzyszy-blszewikw, siezcych w wizieniach, raz tysicy
rzstrzelanych. Trzeba by a twarteg aktu zray ze strny Stalina, jeg paktu z Hitlerem, aby
przeknad szerkie ka publicznci, e gazanie mu i zamykanie oczu na jego potworne zbrodnie
w naziei pzyskania g wsppracy z emkracjami jest zupenym szaleostwem.
Teraz, gy Stalin kry swje karty, czas jest na t, by zaczli mwid gn ci, ktrzy zachwywali
milczenie z pwu krtkwzrcznci lub swistej strategii. Niewielu uczyni t jak t. Byy
ambasar Republiki Hiszpaoskiej we Francji, Luis e Araquistain, pmg wyprwazeniaz bu pinii publicznej c rzeczywisteg charakteru pomocyStalina la Hiszpanii. Przemwi
rwnie byy premier hiszpaoski, Largo Caballero.
Sjenak inni, na ktrych ciy bwizek mwienia prawy. Jenym z nich jest Romain Rolland.
Przez sanianie swim wielkim autrytetem krpnci stalinwskiej yktatury ten glnie ceniny
pisarz wywiaczy ttalitaryzmwi nieceninprzysug. Przez ugie lata Rllan prwazi
krespnencj z Maksymem Grkim, wybitnym rsyjskim pisarzem. Grki, ktry by kiey
w stosunkach przyjacielskich ze Stalinem i nawet mia na nieg agzcy wpyw, niewtpliwie
przyczyni si wcignicia Rollanda do obozu fellow-travellersw. Ale w cigu statnich lat
sweg ycia Grki by faktycznie winiem, a Stalin nie awa mu pzwlenia na wyjaz za granic.Krespnencja jeg bya pawana cenzurze i na podstawie specjalnego rozkazu listy od Romain
Rllana byy przejmwane przez wczesneg sekretarza Stalina, Steckieg, i chowane do akt szefa.
Rllan, zaniepkjny brakiem pwiezi przyjaciela na swje listy, napisa inneg przyjaciela,
zastpcy yrektra Mskiewskieg Teatru Artystyczneg, zapytujc c t znaczy. Pczas statnieg
moskiewskiego procesu o zra stanu gszn wiatu, e Grki, uwaany wci za przyjaciela
Stalina, zsta truty przez Jag. W rzmwie, ktr miaem wwczas z wybitnym pisarzem
Borysem Suwarinem, gszonej w La Fleche, wyjaniem, laczeg listy Rmain Rllana nie szy
rk aresata. Prpnwaem Rllanwi zenie wiaczenia o fakcie przechwycenia przez
Stalina jeg listw Maksyma Grkieg. Ale Rllan zachwa milczenie. Czy przerwie je teraz, gdy
Stalin twarcie pa rk Hitlerwi?
Ewar Benesz, byy prezyent Czechswacji, ma rwnie rachunek wyrwnania. Gy
w czerwcu 1937 Tuchaczewski i wcy Armii Czerwnej zstali straceni, wstrzs w Eurpie z tego
pwu by tak wielki, a niewiara w ich win tak uprczywa, e Stalin czu si zmuszny
pszukiwania rkw, za pmc ktrych mgby przeknad emkracje zachnie, e zwycizca
Kczaka i Denikina by nazistwskim szpiegiem. Na rzkaz Stalina OGPU wraz ze sub wywiawcz
Armii Czerwnej przygtway ssier rzekmych ww przeciwk czerwnym generam la
rczenia rzwi czechswackiemu. Ewar Benesz by, zaje si, teg zania, e nie wypaa mu
baad tych kumentw, zwaszcza e w tym czasie czekiwa Stalinapmcy la Czechswacji.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
9/153
Niechby Benesz przypmnia sbie teraz, w wietle becnych wyarzeo, i zbaa we przygtwane
przez OGPU dowody, by zecywad, czy wln mu zachwad milczenie.
Teraz, gy si blenie przeknan, e zamykanie czu na zbrnie Stalina jest najgorszym sposobem
zwalczania Hitlera, wszyscy ci, ktrzy zstali wmanewrwani w t szaleostw, pwinni mwid
twarcie. Jeeli te statnie, tragiczne lata czegklwiek nas nauczyy, t chyba teg, e pchttalnej barbarii nie me byd pwstrzymany przez strategiczne wrty na pzycje ppraw
i faszw. Wprawzie nikt nie me yktwad met, za ktrych pmc cywilizwana Eurpa
przywrci czwiekwi jeg gnd i wartd. Jenake wszyscy nie przypisani jeszcze cakiem
obozu Stalina i Hitlera zgz si zapewne, e prawa musi byd gwnym rem, a zbrodnia
pwinna byd nazwana p imieniu.
W.G. Krywicki
New Yrk, paziernik 1939.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
10/153
I
Stalin kokietuje Hitlera
W ncy 30 czerwca 1934, kiey rzpcza si pierwsza krwawa czystka hitlerwska, Stalin zwa
nazwyczajna sesj Plitbiura na Kremlu. Zanim wiamd o tej czystce rzesza si p wiecie,
Stalin ju zecywa o swim nastpnym psuniciu w stsunku reymu hitlerwskieg
Byem wtey na swim stanwisku w wydziale wywiadu Sztabu Generalnego w Moskwie.
Wiezielimy, e kryzys w Niemczech jest bliski. Wszystkie nasze tajne raprty zapwiaay wybuch. I
gy tylk Hitler rzpcz czystk, zaczlimy trzymywad melunki o niej z Niemiec.
Ncy tej pracwaem grczkw z caym swim persnelem na sprzzeniem streszczenia
z naszych wiamci la kmisarza wjny Worszywa. Oprcz cznkw wezwani zstali na
zebranie Plitbiura mj szef, genera Berzin; Karl Raek, wwczas yrektr biura infrmacji
Centralnego Komitetu Partii Komunistycznej; Maksim Litwinow, komisarz do spraw zagranicznych; i
A.C. Artuzw, szef wyziau zagraniczneg OGPU.
Nazwyczajne zebranie Plitbiura zsta zwane w celu rzwaenia prawpbnych skutkw
czystki hitlerowskiej w Niemczech ijej wpywu na swieck plityk zagraniczn. Psiaane przez nas
pufne infrmacje wskazyway, i czystka bja wa kraocwe skrzya przeciwnikw Hitlera.
Przywc jenej grupy, znej z raykalnych nazistw, niezawlnych z umiarkowanej polityki
Hitlera, a marzcych drugiej rewolucji, by kpt. Rhm. Druga grupa skaaa si z ficerw armii
niemieckiej p przewnictwem generaw Schleichera i Brewa i ya przywrcenia
mnarchii. Pali ni sbie rce z grup Rhma w celu wysadzenia z sia Hitlera, kaa jenak
strna ywia w uchu naziej, e przy finale wypynie jak triumfatr. Nasze specjalne melunki zNiemiec przynsiy jenak wiamci, i garnizny w centrach metrplii byy ljalne wbec Hitlera
i e wikszd ficerw armii byawierna rzwi.
W zachodniej Europie i w Ameryce czystk hitlerwsk wzit za znak sabnicia ptgi
nazistwskiej. Rwnie w kach swieckich wielu by sknnych uwierzyd, e jest t zapwie
upaku rzw Hitlera. Stalin jenak nie mia tych iluzji. Zreasumwa n yskusj na zebraniu
Politbiura w spsb nastpujcy:
Wypaki w Niemczech bynajmniej nie wskazuj na zaamanie si reymu nazistwskieg.
Przeciwnie, prwaz knsliacji teg reymu i do wzmocnienia Hitlera.
Genera Berzin wrci z Kremla z tym weryktem Stalina. Mja chd wiezenia si o decyzji
Plitbiura bya tak wielka, e nie kaem si spad przez ca nc czekajc na pwrt Berzina.
Mielimy jak najsurwszy zakaz zabierania mu tajnych kumentw paostwwych; nawet
komisarz spraw wjennych nie mia prawa teg zrbid, wieziaem wic, e Berzin bzie musia
wrcid sweg biura.
Kurs polityki sowieckiej w stsunku Niemiec nazistwskich psze p linii weryktu Stalina.
Plitbiur pstanwi za wszelka cen sknid Hitlera zawarcia ugy z rzem swieckim. Stalin
zawsze twierzi, e z silnym nieprzyjacielem trzeba jak najwczeniej jd przumienia. Nc 30
czerwca przeknaa g o sile Hitlera. Nie by t jenak nwy kurs, nie by w tym anej rewlucyjnej
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
11/153
zmiany wjeg plityce niemieckiej. Zecywa tylk o zwjeniu swych awnych wysikw, by
ugaskad Hitlera. Caa jeg plityka wbec reymu nazistwskieg w cigu jeg istnienia sza w tym
kierunku. Stalin rzpzna w Hitlerze prawziweg yktatra.
Przeknanie, ktre przewaa pwszechnie a statnieg rsyjsko-niemieckieg paktu, e Hitler i
Stalin s miertelnymi wrgami, by zupenym nieprzumieniem. By t tylk sztuczny braz,sprytnie zamaskwany parami prpagany. Stalin zachwywa si jak knkurent, ktreg ana
mwa nie zniechca. P strnie Hitlera bya wrgd. P strnie Stalina by strach.
Jeeli mna mwid o prniemieckich sympatiach na Kremlu, t wanie Stalin by przez cay czas ich
przestawicielem. O chwili mierci Lenina by zwlennikiem kperacji z Niemcami i p jciu
Hitlera wazy nie zmieni sweg zasaniczeg stanwiska. Przeciwnie, triumf nazistw umcni
go w eniu bliszeg zwizku z Berlinem, ajaposkie niebezpieczeostw na Dalekim Wschzie
jeszcze pbuza g teg. Mia gbk pgar la sabwitychemkratycznych narw
i rwnie gbki szacunek la ptnychttalitarnych paostw.
Caa zewntrzna plityka Stalina przez statnich szed lat skaaa si z serii manewrw majcych na
celu zajcie gnej pzycji przy przumieniu si z Hitlerem. Gy przystpi Ligi Narw, gy
zaprpnwa system zbirweg bezpieczeostwa, gy zabiega o wzgly Francji, flirtwa z Plsk,
zaleca si Wielkiej Brytanii, interweniwa w Hiszpanii, kay jeg krk by kalkulwany z oczami
zwrcnymi na Berlin. Dy zajcia takiej pzycji, by Hitler uzna pzytywn pwie na jeg
awanse za krzystn la Niemiec. Szczytwy punkt w tej stalinwskiej plityce nastpi w kocu rku
1936, gy zsta zawarty tajny uka niemieck-japoski, o ktry pertraktacje byy przeprwazne
pza ymn zasn paktu antykminternwskieg. Warunki tej tajnej umwy, ktre szy rk
Stalina gwnie ziki mim i meg zespu staranim, pbuziy g rzpaczliwejprby bicia
targu z Hitlerem.
Na pcztku rku 1937 targ ten by rzeczywicie mizy nimi w toku. I nikt nie wie, w jakim stopniu
uka z sierpnia 1939 by ju wwczas, w tamtych projektach, antycypowany.
Dopiero w wa lata pniej Stalin zacz saniad wiatu swj przyjazny stsunek Niemiec. 10
marca 1939 wypwiezia si p raz pierwszy z powodu hitlerowskiej aneksji Austrii i okupacji
Suetw. wiat by zuminy jeg stanwiskiem wbec teg niemieckieg pbju raz przyjaznymi
ofertami wobec Hitlera. W trzy ni pniej szmia wiat wiamd, e Hitler wkrczy
Czechswacji.
Krnika plityki Stalina ugaskania Hitlera - zarwn jawna, jak i tajna - wskazuje na t, e im barziej
plityka hitlerwska stawaa si agresywna, tym barziejStalin mu naskakiwa. I im barziej Stalin
zabiega o wzgly, tym wiksza stawaa si agresywnd Hitlera.
O awna, prze pjawieniem si Hitlera, a nawet Stalina, wsppraca swieck-niemiecka bya
yktwana biegiem wypakw. Ju w rku 1922, przeszziesid lat prze Hitlerem, przumienie
moskiewsko-niemieckie zsta zapcztkwane paktem w Rapall. Zarwn Zwizek Swiecki jak i
Republika Niemiecka byy traktwane wwczas jak wyrzutki speczeostwa narw. Obywa
paostwa byy w nieasce u aliantw i bywa przeciwstawiay si systemwi wersalskiemu. Miay
tradycyjne stosunki handlowe i wsplne interesy. Teraz ju glnie wiam, e w cigu teg
ziesicilecia istnia tajny uka mizy Reichswehr a Armi Czerwn. Rsja Swiecka pzwalaa
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
12/153
Republice Niemieckiej wymykad si sp zakazw wersalskich c dwiczenia ficerw artylerii
i czgw raz rzbuwy ltnictwa i chemiczneg przemysu wjenneg. T wszystk by jenak
rbine na ziemi swieckiej. W zamian Armia Czerwna zyskiwaa wiamci wojskowe od
niemieckich ekspertw. Obie armie wymieniay infrmacje. Oglnie rwnie wiam, e w cigu tej
ekay bywa si hanel mizy Rsj Swieck a Niemcami. Niemcy inwestwali kapitay
i trzymywali kncesje w Zwizku Swieckim, a rz swiecki imprtwa maszyny i inynierw z
Niemiec.
Taka bya sytuacja, gy w Niemczech pjawia si grna pstad Hitlera. Sieem czy siem miesicy
prze jeg jciem wazy, na pcztku lata 1932, sptkaem w Gaosku pewneg wyskieg
oficera niemieckiego Sztabu Generalneg, zaciekeg mnarchist, ktry specjalnie przyjecha z
Berlina, eby si ze mn sptkad. By t wjskwy starej szky i wierzy w restauracj cesarstwa w
Niemczech w kperacji z Rsj.
Spytaem teg ficera, jak sbie wybraa plityk niemieck w razie, gyby Hitler sta si gw
rzu. Dyskutwalimy o pglach Hitlera wyranych wjeg ksice Mein Kampf. Oficer niemieckiprzestawi mi swj wersj nachzcych wypakw i zaknkluwa - niech Hitler przyjdzie
i zrobi, co do nieg naley. A wtey my, armia, bziemy mieli z nim krtk rzpraw.
Pprsiem g o streszczenie tych pglw na pimie, abym mg je przesad Mskwy, na c si
zgzi. Jeg raprt wywa pruszenie w kach Kremla. Przewaa tam pgl, e wizy
ekonomiczne i wjskwe mizy Niemcami a Rsj s tak gbk zakrzenine, e Hitler w aen
spsb nie bzie mg ich zlekcewayd. Mskwa rzumiaa pirunwanie Hitlera na blszewizm jak
manewr na rze wazy. Mg t byd la nieg pyteczne. Ale nie mg zmienid
pstawwych interesw bu krajw, ktre musiay prwazid kperacji.
Stalin ucieszy si z raprtu niemieckieg ficera. Wprawzie zna sknale ktryn nazistwsk
parciu na wsch, ale przywyk traycyjnej klabracji mizy Armi Czerwn i Reichswehr
i mia wielki respekt la armii niemieckiej p wztwem gen. vn Seeckta. Pgly ficera sztabu
niemieckieg wizay si zjeg pglami. Stalin wizia w ruchu nazistowskim przede wszystkim
reakcj na pkj wersalski. Zawa mu si, e jeyn rzecz, ktr Niemcy zrbi p rzami
Hitlera, bzie zrzucenie pt wersalskich. Rz swiecki by pierwszym, ktry je rzkuwa.
Rzeczywicie, pcztkw Mskwa i Berlin byy zwizane wspln pzycj przeciwk chciwci
alianckich zwycizcw.
Z tych pww Stalin nie zamierza p wypyniciu Hitlera zrywad tajneg zwizku berliosk-mskiewskieg. Przeciwnie, rbi c tylk mg, by g utrzymad w mocy. Hitler w cigu trzech
pierwszych lat stpniw rzluni bliskie stsunki Armii Czerwonej z niemieck armi, ale t nie
straszy Stalina. Jeszcze wytrwaej stara si o przyjao Hitlera.
28 grudnia 1933, wjeenacie miesicy p bjciu przez Hitlera gnci kanclerza, premier
Mtw, przemawiajc na kngresie Swietw, ppiera Stalina w utrzymywaniu poprzedniej
plityki wzglem Niemiec:
Nasze stsunki z Niemcami zajmway zawsze specjalne miejsce w naszych stosunkach
mizynarwych... Zwizek Swiecki nie ma ze swej strny aneg pwu, by plityk
w stosunku do Niemiec w czymklwiek zmienid.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
13/153
Nastpneg nia, na tym samym kngresie, kmisarz spraw zagranicznych Litwinw psun si
w brnie przumienia z Hitlerem alej nawet ni Mtw. Litwinw mwi o naszkicowanym w
Mein Kampfprogramie odebrania wszystkich niemieckich terytriw. Mwi o niemieckiej
determinacji, by ogniem i mieczem utrwad rg ekspansji na wsch, nie zatrzymujc si na
granicach Zwizku Swieckieg.
Przez ziesid lat bylimy z Niemcami w cisych stsunkach eknmicznych i politycznych. Bylimy
jeynym wielkim paostwem, ktre nie chcia mied nic czynienia z traktatem wersalskim i jego
nastpstwami. Nie przyjlimy praw i krzyci, ktre ten traktat nam awa. Niemcy zajmway
pierwsze miejsce w naszym hanlu zagranicznym. Zarwno Niemcy, jak i my cignlimy grmne
zyski z politycznych i eknmicznych stsunkw mizy nami (Prezyent Kalinin z Kmitetu
Wykonawczego: Niemcy szczeglnie). Opierajc si na tych stsunkach Niemcy mgy mwid
mielej i pewniej do swoich wczorajszych zwycizcw.
Ta aluzja, pkrelna przez wykrzyknik prezyenta Kalinina, miaa na celu przypmnienie Hitlerwi
o pomocy Rosji Sowieckiej w przeciwstawianiu si zwycizcm wersalskim. W kocu Litwinw zynastpujc eklaracj:
Chcemy mied z Niemcami, tak samo jak z innymi paostwami, jak najlepsze stsunki. I Rsja Swiecka
i Niemcy mg na tym tylk zyskad. Z naszej strny nie ymy ekspansji ani na zach, ani na
wsch, ani w anym innym kierunku. Chcielibymy t sam usyszed Niemiec.
Hitler nie pwiezia teg. Ale i t nie straszy Stalina. Zachci g raczej jeszcze barziej
usilnych zaltw.
26 stycznia 1934 Stalin w przemwieniu na sieemnastym zjezie partii kmunistycznej
kntynuwa sw akcj uagzenia Hitlera. Hitler mia wwczas za sb kanie rk wazy.
Orzuci wszelkie plityczne awanse Mskwy, ale zawar z Rsj Swieck umw hanlw na
gnych warunkach finanswych. Stalin tumaczy t jak w brej wli Hitlera. Pwywa
si na elementy nazistwskie, sknne pwrtu plityki cesarskich Niemiec, ktre sweg czasu
kupway Ukrain, pjy wypraw na Leningra i zamieniy kraje batyckie w bz pmcniczy
tego marszu. Mwi nastpnie o zmianie w niemieckiej plityce, ktr przypisywa nie teoriom
narweg scjalizmu, ale chci rewanu za Wersal. Zaprzecza, jakby Rsja Swiecka zmienia
plityk wzglem Berlina z powodu ustanwienia faszystwskieg reymu w Niemczech,
i wyciga rk Hitlera ze swami:
Oczywicie jestemy alecy od entuzjazmu w stosunku do faszystowskiego ustroju w Niemczech. Ale
faszyzm nie jest tu prblemem. Na przyka faszyzm we Wszech nie przeszkzi Zwizkwi
Sowieckiemu w ustaleniu brych stsunkw z tym krajem.
W Berlinie zignrwan wycignit rk Stalina. Hitler mia inne zamiary c tej sprawy. Ale Stalin
nie awa si zniechcid. Pstanwi tylk zmienid mety. Szc, e nazistwska akcja na rzecz
antysowieckieg blku jest manewrem ze strny Hitlera, pstanwi pwiezied kntrmanewrem.
Ot rz swiecki bzie pzrnie ptrzymywa system wersalski, wstpi Ligi Narw,
przystpi nawet blku antyniemieckieg. Stalin szi, e grba takieg manewru przywiezie
Hitlera przytmnci.
Stalin wybra wybitneg ziennikarza la przygtwania pzycji fiknicia takieg kzika. Trzeba
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
14/153
pamitad, e cae pklenie swieckiej mziey by wychwane w przeknaniu, e traktat
wersalski jest najbarziej zgubnym kumentem, jaki kieyklwiek by sprzzny, raz e jeg
autorzy to bana piratw. Nieatw wic by spraw przebrad rz swiecki w szaty brocy
Wersalu. W Zwizku Swieckim by tylk jeen czwiek, ktry mg takiej akrbacji knad
w spsb strawny la mwej i zagranicznej knsumpcji. By nim Karl Raek, ten sam, ktry
pniej egra tak tragiczn rl w wielkim prcesie ze stycznia 1937 r. Stalin wybra Raka, by
przygtwa pini rsyjsk i wiatw zmiany swjej taktyki.
Sptykaem Raka w tym czasie, wczesn wisn 1934 r., barz czst w kwaterze gwnej
Kmitetu Centralneg partii kmunistycznej. W kach partyjnych w Mskwie a hucza
o wyznaczeniu Raka przygtwania serii artykuw majcych byd pbuw zapwiezianej
zmiany polityki na Kremlu.
Artykuy miay si ukazad w Prawdzie i Izwiestiach, czwych swieckich rganach praswych.
Przerukwane na caym wiecie, b starannie stuiwane we wszystkich eurpejskich
kancelariach. Zaaniem Raka by wybielid pkj wersalski, gsid nw er przyjani z Paryem,przeknad sympatykw swieckich za granic, e takie stanwisk harmnizuje z komunizmem,
ajenczenie zstawid twarte rzwi negcjacji z Niemcami.
Pniewa czst wstpwaem biura Raka, wieziaem, e cziennie mia naray ze Stalinem.
Czasami pzi biura Stalina kilka razy ziennie. Kae zanie napisane przez nieg by przez
Stalina sprawzane sbicie. Artykuy te byy p kaym wzglem wspln prac Raka i Stalina.
Pczas przygtwao tej akcji praswej kmisarz Litwinw nie ustawa w staraniach o pakt z
Hitlerem. W kwietniu zaprpnwa Niemcm wsplne wystpienie w celu zagwarantowania
paostwm batyckim ich niezalenci i nietykalnci. Berlin rzuci t prpzycj.
Artykuy Raka byy witane wszzie jak zapwie zwrtu Swietw ku Francji i ku Maej Entencie
raz wrcenia si Niemiec. Niemiecki faszyzm ijaposki imperializm - pisa Raek - walcz
o pnwny pzia wiata. Walka ta skierwana jest przeciwk Rsji Swieckiej, przeciwk Francji,
Plsce, Czechswacji, Rumunii i paostwm batyckim; przeciwko Chinom i Stanom Zjednoczonym
Ameryki. A imperializm brytyjski chtnie skierwaby ich usiwania tylk ijeynie na Zwizek
Sowiecki.
W wym czasie miaem ciekaw rzmw z Rakiem. By n wiam teg, e wiem o wyznaczeniu
go do tej pracy. Zrbiem par uwag naszej nowej polityce i pwieziaem mu o wraeniu, jakie
to robi w kach niewtajemnicznych w te manewry.
Raek rzgaa si. Tylk gupcy mg myled, e memy kieyklwiek zerwad z Niemcami. T, c
tu pisz, t jena strna medalu - a rzeczywistd t ruga strna. Nikt nam nie me ad teg, c
ay Niemcy. Zerwanie z Niemcami jest la nas p prstu niemliwci.
Raek mwi alej o rzeczach dobrze mi znanych: o naszym stosunku z armi niemieck, ktra mcn
sieziaa w sile, nawet p rzami Hitlera, o naszych stosunkach z wielkimi niemieckimi firmami -
a czy Hitler nie by p butem przemyswcw? Na pewn Hitler nie pjzie przeciw sztabwi
generalnemu, ktry by za kperacj z Rsj. Z pewnci Hitler nie skrzyuje szpad z niemieckimi
kami przemyswymi, ktre hanluj na wielk skal z nami. Te wie siy s filarami stsunkwniemiecko-sowieckich.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
15/153
Raek uwaa za iitw tych, ktrzy myl, e Rsja Swiecka ma si brcid przeciwk Niemcm
z powodu nazistowskich przelawao kmunistw i scjalistw. T prawa, e partia kmunistyczna
w Niemczech zstaa rzbita. Jej przywca, Thaelman, siezi w wizieniu, a tysice cznkw -
w bzach kncentracyjnych. Ale t jest rbna sprawa, a inaczej rzecz wygla, gy si zastanwid
na ywtnymi interesami Rsji Swieckiej. Te interesy wymagaj kntynuwania plityki
wsppracy z Rzesz Niemieck.
C za artykuw, ktre pisze, t c ma jen rugieg? T wszystk naley sfery wielkiej
polityki. To jest konieczny manewr. Stalin ani myli zrywad z Niemcami. Przeciwnie, stara si
przycignd Berlin bliej ku Mskwie.
Wszystk t by jasne la tych, ktrzy tkwili wewntrz plityki Kremla. Wisn 1934 rku nikt z nas
nawet nie ri, e zerwanie z Niemcami jest mliwe. Wszyscy uwaalimy artykuy Raka za
strategiczne manewry Stalina.
Litwinw ua si w pr p stlicach eurpejskich (by m.in. w Genewie) pzrnie w interesachtak zwaneg Wschnieg Lcarna, ktre mia zabezpieczyd, za gln zg wszystkich
zaintereswanych rzw, granice paostw wschniej Eurpy. Jeg wizyta wywaa w wiecie
pgski o francusko-rsyjskim zblieniu, krnujc w ten spsb zie rzpczte przez artykuy
Raka. Jenczenie Stalin nie przestawa uparcie twierzid w Plitbiurze: Mim teg musimy id
razem z Niemcami.
13 czerwca 1934 Litwinw zatrzyma si w Berlinie w celu odbycia rozmowy z baronem Konstantym
vn Neurathem, wczesnym ministrem spraw zagranicznych Hitlera. Litwinw zaprasza Niemcw
uziau w zamierzonym wschodnio-eurpejskim pakcie. Vn Neurath stanwcz mwi i szorstko
zaznaczy, e taki uka utrwalibysystem wersalski. Gy Litwinw a zrzumienia, e Mskwame wzmcnid swje traktaty z innymi paostwami aliansem militarnym, vn Neurath pwiezia,
e Niemcy zgazaj si na ryzyk takieg krenia.
Dnia nastpneg, 14 czerwca, Hitler sptka si z Musslinim na niaaniu w Wenecji.
Stalin nie zniechci si rwnie t statni mw Berlina. Wci stara si przeknad, m.in. przez
swieckich wysannikw hanlwych, kierwnicze ka niemieckie o swjej szczerci w eniu
porozumienia z Hitlerem i pzwli im ad zrzumienia, e Mskwa gtwa jest znacznych
koncesji.
Jenczenie Stalin stara si sknid Plsk brcenia swej polityki przeciwko Niemcom. Niktwwczas nie wiezia, jak rg Plska wybierze, zsta wic zwane specjalne psiezenie
Plitbiura, by rzwayd t zaganienie. Litwinw i Raek, raz przestawiciel Kmisariatu Wjny byli
zania, e mna wpynd na Plsk, by paa rk Rsji Swieckiej. Jeynym, ktry si z tym nie
zgaza, by Artuzw, szef wyziau zagraniczneg OGPU. Uwaa n szanse plsk-sowieckiego
zwizku za iluzryczne. Gy si str wypwiaa, przeciwstawiajc si wikszci Plitbiura, Stalin
przerwa mu: Pan mylnie informuje Politbiura.
Ta uwaga Stalina szybk rzesza si wr cznkw grupy rzzcej. miaek Artuzw by uwaany
za skoczneg. Pniejsze wypaki jenak przyznay mu racj. Plska przyczya si
niemieckiego bloku i t zapewne uratwa Artuzwa na pewien czas. Artuzw by Szwajcarem, ktrysia w carskiej Rosji i by tam nauczycielem francuskieg. Przyczy si ruchu rewlucyjneg
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
16/153
prze wjn wiatw, a wstpi partii blszewickiej w 1917 rku. Niewysoki, siwy, z kzi brk,
amatr muzyki, Artuzw eni si z Rsjank, mia z ni zieci i mieszka w Mskwie. W 1937
aresztowano go w czasie wielkiej czystki i stracono.
Fiask z Plsk wzmcni przeknanie Stalina o ptrzebie uagzenia Hitlera. Uywa wszelkich
rg, by zawiamid Berlin o swjej gtwci nawizania przyjaznych stsunkw. Krwawaczystka Hitlera z 13 czerwca grmnie pnisa g w czach Stalina. P raz pierwszy Hitler pkaza
Kremlwi, e wie, jak zieryd waz i e jest yktatrem nie tylk z nazwy, ale take i z czynw.
Jeeli przetem Stalin mia wtpliwci c zlnci Hitlera rzzenia elazn rk, zamania
pzycji, umcnienia swjej wazy nawet wbrew ptnym plitycznym i wojskowym
przeciwnikom, teraz te wtpliwci si rzwiay. Ot Stalin uzna w Hitlerze wac, czwieka
zlneg wyknania wyzwania rzucneg wiatu. T, barziej ni cklwiek inneg, by
powodem decyzji Stalina w ncy 30 czerwca, by za wszelk cen jd przumienia z Hitlerem.
W wa tygnie pniej, 15 lipca, w sowieckich IzwiestiachRaek prbwa w swoim artykule
wylbrzymid w oczach Berlina wyniki porozumienia z mcarstwami wersalskimi. Ale koczy artyku
inn nut: Nie ma aneg pwu, by faszystwskie Niemcy iRsja Swiecka nie byy w zgodzie,
tak jak Rosja Sowiecka i faszystwskie Wchy s napraw przyjacimi.
Ostrzeenie Hitlera uzielne przez vn Neuratha, e Niemcy nie bj si ryzyka tczenia,
ppchn Stalina ku kntrtczeniu. W wym czasie bliskie stsunki mizy armiami niemieck
a rsyjsk jeszcze istniay, a stsunki hanlwe mizy bu krajami byy barz ywine. Stalin
uwaa wic, e kurs plityki hitlerwskiej w stosunku do Moskwy jest manewrem w celu uzyskania
pmylnej yplmatycznej pzycji. By nie ad si skrzylid, pstanwi pwiezied wasnym
manewrem zakrjnym na szerk skal.
Litwinw znwu zsta wysany Genewy. Tam, w kocu listpaa 1934, pertraktwa z PierreLaval'em o wstpne przumienie majce prwazid paktu wzajemnej pmcy mizy Francj i
Rsj. Pakt zstawiby twarte rzwi la innych paostw, majcych cht nieg si przyczyd.
Prtk ten zsta ppisany w Genewie 5 grunia.
W cztery ni pniej Litwinw wiaczy: Zwizek Swiecki nigy nie przesta yd jak
najlepszych stsunkw z Niemcami. Jestem pewien, e Francja sti na tym samym stanwisku
w stosunku do Niemiec. Pakt wschodnio-eurpejski umliwiby stwrzenie i alsze rzwinicie
takich stsunkw mizy tymi trzema paostwami, ewentualnie take mizy innymi sygnatariuszami
tego paktu.
Nareszcie, na ten manewr, Hitler zareagwa pzytywnie. Zstay twarte wielkie kreyty la rzu
swieckieg. Stalina zachci t grmnie. Szi, e niemieccy finansici przeknali Hitlera.
Wisn 1935, w czasie wizyty w Moskwie Anthony Edena, Pierre Lavala i Edwarda Benesza, Stalin
wici, jak sam uwaa, swj najwikszy triumf. Reichsbank uzieli swieckiemu rzwi
ugterminwej pyczki 200 milinw marek w zcie.
2 sierpnia 1935, wieczorem, byem z Artuzwem i innymi cznkami zagraniczneg wyziau OGPU
w biurze na ubiance. By t w przezieo pierwszeg synneg ltu Lewniewskieg z Mskwy
San Francisc przez biegun pncny. Czekalimy na samch, by pjechad i byd wiakami ltu
Lewoniewskiego ijeg wch twarzyszy Ameryki. Gy czekajc przkwalimy kumenty
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
17/153
i zamykalimy je w sejfie, w rzmwie wypyn temat naszych stsunkw z nazistowskimi Niemcami.
Artuzw wycign cile tajny raprt, pier c trzymany jeneg z naszych najwaniejszych
agentw w Berlinie. Bya t pwie na pytanie niepkjce Stalina: jakie ijak silne s w
Niemczech czynniki fawryzujce uka ze Zwizkiem Swieckim?
P nazwyczaj ciekawym przeglzie wewntrznej, eknmicznej i politycznej sytuacji w Niemczech,pww mliweg niezawlenia, stsunkw Berlina z Francj i innymi paostwami
i minujcych wpyww wr tczenia Hitlera nasz agent sze nastpujceg wnisku:
Wszelkie swieckie prby uagzenia i gaania si z Hitlerem s aremne. Gwn przeszk
w przumieniu z Rsj jest sam Hitler.
Raprt w zrbi na nas wszystkich gbkie wraenie. Jeg lgika i fakty zaway si niezaprzeczalne.
Zastanawialimy si, jak Wielki Szeft przyj. Artuzw mwi, e ptymizm Stalina co do Niemiec
pzsta naal niezachwiany.
- Czy wiecie, c szef pwiezia na statnim zebraniu? - zapyta Artuzw, rbic gest rk. I zacytwaswa Stalina:
- Jak me Hitler zaczd z nami wjn, gy nam a takie pyczki? T niemliwe.Ka finanswe w
Niemczech s zbyt ptne i siez w siodle mocno.
We wrzeniu 1935 wyjechaem zachniej Eurpy, by tam bjd mje nwe stanwisk szefa
wywiau wjskweg. Nie min miesic, aju byem z pwrtem w Mskwie. Mj pspieszny
pwrt zsta spwwany nazwyczajnym rzwjem wypakw.
Przy przejmwaniu naszej sieci wywiawczej wykryem, e jeen z naszych agentw w Niemczech
natrafi na la tajnych rkwao mizy japoskim attach wojskowym w Berlinie, gen. lejt. Hiroszi-Oszima, i baronem Jachimem vn Ribbentrpem, wczesnym nieficjalnym ministrem Hitlera
specjalnych spraw zagranicznych.
Uznaem te negcjacje za barz wane la rzu swieckieg i wymagajce mjej specjalnej uwagi.
Obserwwanie rzwju tej sprawy wymaga najlepszych i najmielszych luzi, jakich mielimy
yspzycji, gy zwyka, szablnwa bserwacja nie aaby wynikw. Pleciaem wic Mskwy, by
narazid si z central. Wrciem Hlanii zapatrzny we wszystkie penmcnictwa i rki
niezbne, by trzed tajemnicy rzmw Oszima-Ribbentrop.
Rzmwy te byy prwazne pza nrmalnym yplmatycznym trybem. Ambasar japoski wBerlinie i niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie byli w t wcignici. Vn Ribbentrp,
pse specjalny Hitlera, prwazi tajemne rzmwy z generaem japoskim. Infrmacje, ktre
zbyem koca 1935 rku, wskazyway bez cienia wtpliwci, e negcjacje psuway si
w kierunku krelneg celu. Wiezielimy czywicie, e celem tym by zaszachwanie Zwizku
Sowieckiego.
Wiezielimy te, e armia japoska lat pragna mied plany i modele specjalnych,
przeciwltniczych armat niemieckich. Japoskie ka wjskwe byy gtwe pjd na wszystk, byle
stad z Berlina statnie techniczne patenty brni. By t punkt wyjciwy japosk-niemieckich
negocjacji.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
18/153
Stalin by kanie infrmwany o rzwju tej sprawy. Mskwa zecywaa zahamwad we
negcjacje przez naanie im rzgsu. W pcztku stycznia 1936 zaczy si ukazywad
w zachodnioeuropejskiej prasie wiadomci, e zstay zawarte jakie tajne umwy mizy
Niemcami i Japni. 10 stycznia premier Mtw mwi o tym publicznie. W dwa dni potem Berlin i
Tki zaprzeczyy istnieniu jakichklwiek pstaw tych pgsek.
Jeynym wic skutkiem naaneg tej sprawie rzgsu by zwikszenie tajemnicy wk rzmw
i zmuszenie bu rzw - niemieckiego ijaposkieg - jakieg upzrwania ich rzeczywisteg
ukau.
Przez cay 1936 rk wszystkie stlice wiata byy pniecane ficjalnymi i prywatnymi
wiamciami o niemiecko-japoskiej umwie. Wszzie w kach yplmatycznych wrza
mysw. Mskwa gwatwnie naciskaa o dokumentarne dowody tej umowy. Moi ludzie w
Niemczech naraali ycie wbec niemal niemliwych przezwycienia trunci, lecz zawali
sobie spraw, e nie ma zbyt wyskiej ceny ani zbyt wielkieg ryzyka.
Wiezielimy, e tajna plicja nazistwska przeja i e miaa w rku kpie szyfrwanych epeszy
wymienianych w czasie negcjacji mizy gen. Oszim i Tki. W kocu lipca 1936 zawiadomiono
mnie, e nareszcie mim luzim w Berlinie ua si sftgrafwad cay kmplet tych tajnych akt.
T, raz twart rg, mglimy stawad alsze epesze Oszimy sweg rzu i vice versa.
Napicie nerwwe nastpnych ni, gy ju wiezielimy, e bezcenne kumenty s w naszym rku,
ale musiaem czekad na ich przewiezienie z Niemiec, by prawie nie wytrzymania. Nie mna
jenak by ryzykwad i musiaem czekad cierpliwie.
8 sierpnia zawiamin mnie, e kurier przewcy te akta przeszeniemieck granic i jest
w rze Amsteramu. Byem w tym mmencie w Rtteramie. Wskczyem samchu wraz
z moim adiutantem i pgnaem Amsteramu. P rze sptkalimy naszeg agenta, ktry pzi
z kumentami, by mi je wrczyd. Zatrzymalimysi na rze.
- Ot s, mamy je - pwiezia i wrczy mi kilka rlek filmw. Uaem si Haarlem, gzie mielimy
zaknspirwany pkj wywywania ftgrafii. Krespnencja Oszimy bya zaszyfrwana, ale
mielimy klucz japoskieg szyfru. W Haarlem czeka te na mnie pierwszrzny ekspert jzyka
japoskieg, z wielkim truem wynaleziny w Mskwie. Nie mgem kazad czekad Mskwie na
starczenie kumentw przez kuriera. Nie mgem te naawad z Hlanii szyfrwych
wiamci. Kazaem wic jednemu z naszych luzi, by by w pogotowiu do natychmiastowego
ltu Parya, by stamt wysad ugi raprt Mskwy.
Pczas gy szyfrwywalimy kumenty, zbaczyem, e miaem prze sb cay pakiet
krespnencji Oszimy z Tki, nszcych stpniowo o jego wszystkich negocjacjach z von
Ribbentropem, a take sugestie przesane mu przez rz japoski. Genera Oszima nsi, e
negcjacje prwazne byy p sbistym nazrem Hitlera, ktry czst knferwa z von
Ribbentropem i awa mu wskazwki. Krespnencja wykazywaa, e celem negcjacji by
zawarcie tajneg paktu, by skrynwad wszelkie psunicia Berlina i Tki w Eurpie zachniej
i na Pacyfiku. Nie by w tej z gr rcznej krespnencji anej wzmianki o komunistycznej
mizynarwce i anych prpzycji jakiegklwiek krku przeciw kmunizmwi.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
19/153
Weug teg tajneg ukau Japnia i Niemcy zbwizyway si regulwania mizy sb
wszystkich spraw tyczcych Zwizku Swieckieg i Chin i nie wszczynania anej akcji, ani w
Europie, ani na Pacyfiku, bez wzajemneg przumienia. Berlin zgzi si te ad yspzycji
Tokio swe udoskonalenia w zakresie brni, raz wymienid z Japni misje wjskwe.
Pewneg ppunia mj kurier wylecia Parya z mim szyfrwanym pismem. Wrciem dodomu i przez kilka ni pczywaem. Ot wszelka krespnencja mizy generaem Oszim i
Tki przechzia regularnie przez nasze rce. Wykazaa w kocu, e tajny pakt zsta sprzzny
i parafwany przez gen. Oszim i vn Ribbentrpa. By tak uny, e zakres wsppracy pmizy
Japni i Niemcami mg byd rzszerzny na sfer interesw wykraczajc pza Chiny i Rsj
Swieck.
Pzsta tylk jeen prblem zaatwienia: jak zamaskwad tajn umw. Hitler zecywa
zaprjektwad pakt antykminternu jak rek la zmylenia pinii wiatwej.
25 listpaa pakt antykminternu zsta ppisany przez ficjalnych reprezentantw rzuniemieckiego ijaposkieg, w becnci wszystkich psw akreytwanych przez bce paostwa w
Berlinie, z wyjtkiem Zwizku Swieckieg. Ten kument skaa si z paru krtkich artykuw, a w
rzeczywistci suy jak zasna la tajneg ukau, istnienia ktreg nigy si nie przyznan.
Stalin psiaa czywicie wszystkie pisy teg zbyteg przeze mnie kumentu. Pstanwi
pkazad Hitlerwi, e Zwizek Swiecki wie o wszystkim. Komisarz spraw zagranicznych, Litwinow,
zsta wyznaczny zgtwania tej niespzianki Berlinwi. 28 listpaa na nazwyczajnej sesji
swieckieg kngresu, Litwinw wiaczy:
Luzie brze pinfrmwani nie chc uwierzyd, e na t, by spisad par mizernych klauzul,
gsznych jak niemieck-japoska umwa, ptrzeba by a pitnastu miesicy rkwao; e te
rkwania byy pwierzne japoskiemu generawi i niemieckiemu superyplmacie i e musiay
byd prwazne w nazwyczajnej tajemnicy, nawet prze niemieck ijaposk yplmacj.
W tej niemiecko-japoskiej umwie, ktra zstaa gszna, nie naley szukad aneg znaczenia,
jak e w rzeczywistci jest na bez znaczenia. Suy tylk za przykrywk la innej umwy, ktra
bya jenczenie mawiana i parafwana, prawpbnie rwnie ppisana, lecz nie
opublikowana, bo nie jest przeznaczona do publikacji.
Twierz, w peni zajc sbie spraw z wagi mich sw, e na pracowanie tego tajnego
dokumentu, w ktrym sw kmunizm nie jest nawet wzmiankwane, pwicn caychpitnacie miesicy negcjacji mizy japoskim attach wojskowym i niemieckim superyplmat...
Ta umwa z Japni prwazi teg, e w razie wybuchu wojny na jednym kontynencie zostanie
ona rozszerzona co najmniej na drugi kontynent.
Mna sbie wybrazid, jak knsternacj wyway te swa w Berlinie.
Mj uzia w tej sprawie Mskwa pwitaa jak triumf. Zstaem przestawiny Oreru Lenina.
Wnisek zaaprbway wszystkie instancje, ale gzie zagin w okresie czystki Armii Czerwonej
i nigy reru nie staem.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
20/153
Dalszy cig niemieck-japoskieg traktatu na amerykaoskim gruncie zwrci mj uwag, gy byem
ju w Stanach Zjencznych. W styczniu 1939, Hitler mianwa na stanwisk knsula generalneg
w San Francisco swego osobistego adiutanta, kapitana Fritza Wiedemanna - ktry w czasie wojny
wiatwej by wc puku, w ktrym Hitler by nierzem. Ptem sta si najarliwszym
i najzaufaoszym wsppracwnikiem Fhrera. Wyznaczenie takiej figury na ma wane zawaby
si stanwisk na Pacyfikiem wskazywa na wielkie znaczenie niemiecko-japoskiej umwy. Hitler
wcza w swje plany nawet prjekt wsplnych z Japni manewrw na Pacyfiku.
Gen. lejt. Oszima zsta awanswany z attachmilitaire na ambasara japoskieg w Niemczech
w pazierniku 1938 i przestawi listy uwierzytelniajce Hitlerwi 22 listpaa teg rku.
Jaki by wpyw paktu Berlin-Tki na zagraniczn plityk Berlina? Jak zareagwa Stalin na
krajc Zwizek Swiecki peracj Hitlera?
Stalin w alszym cigu prwazi jenczenie pwjn plityk. Seria manewrw, ktre
wyknywa twarcie, jest znana z publikwanych kumentw. Wzmcni stsunki z Francji naciska na zawarcie przymierza. Zawar umw o wzajemnej pmcy z Czechswacj. Uruchmi
w caym antyfaszystwskim wiecie kampani zjednoczony front. Pleci Litwinwwi rzpczd
krucjat o zbirwe bezpieczeostw, majc na celu ustawid w jednym szyku wszystkie wielkie i mae
paostwa la brny Zwizku Swieckieg prze niemieck-japosk agresj. Interweniwa w
Hiszpanii, aby zacienid stsunki z Paryem i Lnynem.
Ale wszystkie te psunicia zewntrzne byy bliczne na t, by wywrzed wraenie na Hitlerze
i prwazid ukryteg celu, ktry by tylk jeen: cisy zwizek z Niemcami. Zalewie pakt
niemiecko-japoski zsta ppisany, Stalin zaraz kaza swemu zaufanemu, Dawiwi Kandelaki,
ktry by wwczas swieckim elegatem spraw hanlwych w Berlinie, znaled rgi, pzanrmalnymi yplmatycznymi, by za wszelka cen jd przumienia z Hitlerem. Na zebraniu
Politbiura w owym czasie Stalin z ca stanwczci pinfrmwa swych suchaczy, e w bardzo
bliskiej przyszci zawrzemy umw z Niemcami.
W gruniu 1936 trzymaem rzkaz, by przytumid nasz prac w Niemczech. Pierwsze miesice 1937
mijay w czekiwaniu pmylneg wyniku tajnych negcjacji Kanelakieg. Byem w Mskwie, gy
w kwietniu przyjecha n z Berlina w towarzystwie przedstawiciela OGPU w Niemczech. Kandelaki
przywiz prjekt umwy z rzem nazistwskim. Zsta przyjty na prywatnej auiencji u Stalina,
ktry mniema, e nareszcie tar celu wszystkich swich manewrw.
Miaem w wym czasie kazj ugiej knferencji z Jewem, ktry by wtey szefem OGPU
i wanie zy Stalinwi raprt o pierwszych mich ziaaniach. Jewby rbtnikiem
metalurgicznym i wypyn w gr w szkle Stalina. Ten straszny egzekutr wielkiej czystki by pusty
i naiwny. W kaej plitycznej kwestii zwraca si razu Stalina i cklwiek wielki wz
pwiezia, pwtarza t sw w sw i nastpnie wprwaza w czyn.
Dyskutwalimy z Jewem rne, statni nam starczne sprawzania o niezadowoleniu w
Niemczech i mliwciprzeciwstawienia si Hitlerwi przez grupy mnarchistw. Jew
przeyskutwa t spraw teg sameg nia ze Stalinem. Swa jeg byy waciwie nagran pyt
teg, c pwiezia Stalin:
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
21/153
- Co to za bzdury o niezadowoleniu z Hitlera w armii? - wykrzykiwa. - Czeg t ptrzeba, by
zawlid armi? Obfitych racji? Hitler im t aje. Dbrej brni i ekwipunku? Hitler im tego
starcza. Pczucia wazy i zwycistwa? I t Hitler im aje. Caa ta gaanina o niepokoju w armii jest
zupenym nnsensem. C kapitalistw, t p c im Kaiser? Chcieli mied rbtnikw w fabrykach.
Hitler zrbi t la nich. Chcieli pzbyd si kmunistw. Hitler wsazi ich wizieo i bzw
kncentracyjnych. Obrzyy im zwizki rbtnicze i strajki. Hitler ustanwi kntrl paostww na
robotnikami i zakaza strajkwad. Dlaczeg mieliby przemyswcy byd niezawleni?
Jewmwi alej na t sam nut. - Niemcy s becnie najsilniejszym paostwem na wiecie. Hitler
t zrbi. Kt me w t wtpid? Kt przy zrwych zmysach me si z tym nie liczyd? Dla Rsji
Sowieckiej jest tylko jeden kurs. I tu zacytwa swa Stalina: Musimy jd przumienia
z ptg, jak s nazistwskie Niemcy.
Awanse Stalina zstay jenak znwu przez Hitlera rzucne. W kocu rku 1937, wskutek upadku
planw Stalina w Hiszpanii i pwzenia Japnii w Chinach, mizynarwa izlacja Zwizku
Swieckieg staa si kmpletna. Wwczas Stalin zaj pzrnie neutralne stanwisk wbec buwielkich grup paostw. 27 listpaa 1937 r. kmisarz spraw zagranicznych, przemawiajc w
Leningrazie, wykpiwa nary emkratyczne z pwu ich spsbu traktwania narw
faszystwskich. Ale ukryty cel Stalina pzsta ten sam.
W marcu 1938 Stalin zainscenizwa ziesiciniwy s pkazwy na grup blszewikw, Rykow-
Bucharin-Krestinski, ktrzy byli najbliszymi twarzyszami Lenina i ojcami rewolucji rosyjskiej. Ci
przywcy blszewiccy, znienawizeni przez Hitlera, zstali rzstrzelani 3 marca, a 12 marca Hitler,
bez prtestu ze strny Rsji, zaanektwa Austri. Jeyn pwiezi Mskwy na t bya prpzycja
zwania knferencji narw emkratycznych la ukaw. Gy nastpnie, we wrzeniu 1938,
Hitler zaanektwa Suety, Litwinw zaprpnwa wspln pmc Praze, ale uzaleni j stanwiska Ligi Narw. Przez cay ten bgaty w wyarzenia rk 1938 Stalin milcza. Ale czasu
Mnachium nie brak znak, e naal stara si przypbad Hitlerwi.
12 stycznia 1939 sz w Berlinie serecznej, emnstracyjnej rzmwy Hitlera z nowym
ambasadorem sowieckim wbec caeg krpusu yplmatyczneg. W tyzieo ptem w lnyoskim
News Chronicieukazaa si wzmianka o szykujcym si zblieniu pmizy nazistwskimi Niemcami
a Rsj Swieck. Artykulik ten zsta natychmiast przerukwany na pierwszym miejscu w organie
Stalina, moskiewskiej Prawdzie.
25 stycznia W.N. Ewer, reaktr zagraniczny lnyoskieg Daily Heraldnis, e rz nazistwskijest prawie przeknany, e w razie wjny eurpejskiej Zwizek Swiecki zajmie neutralne stanwisk
i e niemiecka elegacja hanlwa, ktrej zaanie jest raczej plityczne ni hanlwe, jest
w drodze do Moskwy.
Na pcztku luteg wiezian si, e Mskwa przyrzeka sprzeawad sw naft jeynie Wchm i
Niemcm, raz narm sprzyjajcym si Rzym-Berlin. Pierwszy raz w tku swjej histrii rz
swiecki przesta sprzeawad naft prywatnym firmm zagranicznym. Ta nwa plityka miaa
starczyd Wchm i Niemcm zapatrzenia, niezbneg na wypaek wjny z Wielk Brytani i
Francj.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
22/153
Wreszcie 10 marca 1939 Stalin wypowiezia si twarcie. Bya t pierwsza jeg mwa czasu
aneksji Austrii i Suetw przez Niemcy. Wyrazi w niej tak yczliwd la Hitlera, e cay wiat zsta
tym zaskczny. Zarzuca emkracjm, e spiskuj, by zatrud atmsfer i sprwkwad knflikt
mizy Niemcami i Rsj Swieck, ktreg nie ma anych wicznych pww.
W trzy ni ptem Hitler rzpcz rzbir Czechswacji, a w cigu wch ni nastpnych skreli jzupenie z mapy Eurpy. By t, czywicie, skutek pacyfikacyjnej plityki Chamberlaina. wiat
wwczas nie zawa sbie sprawy, e by t rwnie skutek stalinwskiej plityki gazania
Hitlerwi. Stalin przez cay czas wygrywa ptajemnie Rzym-Berlin przeciwko osi Londyn-Pary. Nie
wierzy w si paostw emkratycznych.
Jasne by la Stalina, e Hitler pstanwi rzwizad prblem centralnej i puniw-wschodniej
Eurpy, pad lund i bgactwa tych bszarw p swj plityczn i eknmiczn waz
i ulkwad tam swje bazy militarne przyszych ziaao.
W ostatnich latach Stalin wizia, jak Hitler twrzy skcznie w tym celu niemal we wszystkichkierunkach. Zarzuci ktwic na Pacyfiku, py rk na Puniwej Ameryce, zbliy si na
legd uerzenia Imperium Brytyjskieg na Bliskim Wschzie. I z pomc Musslinieg
zaczepi si w Afryce klnialnej.
Stalin pragnie za wszelk cen uniknd wjny, gy bi si jej najbarziej. Jeeli Hitler zapewni mu
pkj, nawet za cen pwanych eknmicznych kncesji, a Hitlerwi cakwicie wln rk...
Pwysza cena stalinwskiej tajnej plityki wzglem Niemiec hitlerwskich ukazaa si w Saturday
Evening Postna kilka miesicy prze 23 sierpnia 1939, kiey wiat zsta zaskczny ppisaniem
paktu mizy Stalinem i Hitlerem. Zbyteczne jest awad, e pakt w nie by niespziank la
autra. Obaj sygnatariusze I Mtw i Ribbentrp i zapewniaj, e pakt mskiewski inauguruje nw
epk w niemiecko-rsyjskich stsunkach, ktre b miay nise skutki w przyszej histrii
Europy i wiata. Tak jest niewtpliwie.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
23/153
II
Koniec Komunistycznej Midzynarodwki
Kmunistyczna Mizynarwka pwstaa 2 marca 1919 r. w Mskwie. Ppisanie niemieck-
swieckieg paktu w Mskwie 23 sierpnia 1939 r. przez premiera Mtwa i niemieckiego ministra
spraw zagranicznych vn Ribbentrpa by miertelnym la niej cisem. Ale chylenie si jej ku
upakwi mna by rzpznad w faktach, ktre zaszy wiele lat przetem.
Pewneg majweg ranka 1934 rku byem z Wyoskim, szefem sekcji kntrwywiau OGPU, w jego
biurze, na ziesitym pitrze gmachu na ubiance w Mskwie. Nagle z ulicy na le sze naszych
uszu wik muzyki i piewu. Gy wychylilimy si, by zbaczyd, c si zieje, ujrzelimy efila.
Maszerwa trzystu cznkw austriackiej scjalistycznej armii Schutzbun, ktra bhatersk
walczya na barykaach wieeoskich przeciwk faszystwskiej Heimwehrze. Rsja Swiecka uzielia
azylu temu maemu batalinwi scjalistycznych bjwnikw.
w ranek majwy zstanie mi zawsze w pamici: szczliwe twarze Schutzbunlerw, gy
maszerwali piewajc swje rewlucyjne pieni, Brderzur Sonne, zur Freiheit, i spontaniczny wylew
uczud przyjani rsyjskich tumw, ktre przyczyy si marszu. Na chwil zapmniaem, gzie
jestem, ale Wyoski cign mnie na ziemi.
- Jak mylisz, Krywicki? Ilu szpiegw jest mizy nimi? - spyta najnaturalniej w wiecie.
- Ani jednego - pwieziaem gniewnie.
- Barz si mylisz - pwiezia. - Za szed czy sieem miesicy sieemziesit prcent z nich bzie
siezia na ubiance w wizieniu.
Wyoski by brym znawc ziaania stalinwskiej maszynerii. Z tych trzystu Austriakw zi ju ani
jeen nie pzsta na swieckim terytrium. Wielu z nich aresztwan wkrtce p przybyciu. Inni,
chcia wiezieli, c ich czeka w kraju, tumnie zgaszali si ambasay austriackiej p paszprty
i wracali mu, gzie trafiali wizienia na ugie lata.
- Lepiej byd w Austrii za kratami - mwili - ni w Zwizku Swieckim na wlnci.
Resztki tych uchcw zstay przetransprtwane statkami przez rz swiecki
mizynarwej brygay w Hiszpanii w czasie hiszpaoskiej wjny mwej. Stalin psuwa siszybk na rze ttalitarneg esptyzmu, a Kmintern awn ju przesta suyd swim
pierwotnym celom.
Kmunistyczna mizynarwka bya zana przez rsyjsk parti kmunistyczn prze
dwudziestu laty1
w przeknaniu, e Eurpa jest w przeeniu rewlucji wiatwej. Lenin, jej spiritus
mvens, by przeknany, e partie scjalistyczne i robotnicze w zachodniej Europie przez
1Kilku scjalistw, alb knwertytw blszewickich, ktrzy przypakw byli wtey w Mskwie, wystpi jak
elegaci ze swich krajw. Ale pza przestawicielami leweg skrzya skanynawskiej partii scjalistycznej
jedyny prawdziwy delegat z zagranicznej rganizacji rewlucyjnej, Eberlein, reprezentujcy Spartakusbun wNiemczech, przyjecha zinstrukcjami Ry Luksemburg, by gswad przeciw utwrzeniu nwejmizynarwki.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
24/153
podtrzymywanie imperialistycznej wjny, prwaznej przez ich rzy 1914 1918 rku, straciy
pparcie mas pracujcych. Szi, e traycyjne partie rbtnicze i feeracje zwizkw zawwych
w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, ze swj wiar w parlamentarne
rzy i w pkjw ewlucj ku sprawieliwszemu ustrjwi specznemu, s zupenie przestarzae i
e zaaniem zwyciskich rsyjskich blszewikw by starczenie rewlucyjnych przywcw
rbtnikm wszystkich krajw. Wizj, ktra kierwaa Leninem, byy kmunistyczne stany
zjednoczone Europy, a statecznym celem wszechwiatwy kmunizm.
Lenin by pewny, e blszewicy, mim ich entuzjazmu w pierwszych chwilach zwycistwa, nie b
mgli zbuwad kmunistyczneg paostwa w Rsjibez pmcy klas rbtniczych krajw
zaawanswanych. Swj miay eksperyment uwaa za z gry skazany na upaek, jeeli rewlucja
w zacfanej, rlniczej Rsji nie zstanie pparta przez przynajmniej jen wielkie przemyswe
paostw. Pkaa najwiksze nadzieje w szybkim wybuchu rewolucji w Niemczech.
Ostatnie waziecia lat wi, e Lenin nie cenia znaczenia istniejcych rganizacji
robotniczych i zwizkw zawwych, a przecenia zlnci przystswania si zachniej Eurpydo rosyjskiego bolszewizmu, zjeg hasem natychmiastweg balenia rzw tak
demokratycznych, jak i autokratycznych i wprwazania mizynarwej kmunistycznej yktatury
do zachodniej Europy.
Przez waziecia lat Kmintern - kmunistyczna mizynarwka - zany, inspirowany
i kierwany przez rsyjskich blszewikw, stara si ugruntwad swje mety i swj prgram pza
granicami Zwizku Swieckieg. Twrzy wszzie partie kmunistyczne, wzrwa je kanie na
wysoce scentralizowanej i zdyscyplinowanej partii bolszewickiej i czyni je pwiezialnymi
i psusznymi wbec gwneg sztabu partii w Mskwie.
Swich agentw Kmintern wysya kaeg zaktka wiata. Planwa maswe pwstania
i wojskowe rebelie w Europie, na Dalekim Wschodzie i na zachniej pkuli. A gdy wszystkie te
wysiki spaliy napanewce, pj w rku 1935 swj statni plan akcji plitycznej - Front Ludowy. W
tym kocwym kresie, psugujc si kmprmisem, zasze najalej, b przesta si rganw
opinii publicznej, a nawet rzwych instancji gwnych paostw emkratycznych.
O sameg pcztku a rku 1937 miaem mnd bserwwad z bliska rbt Kminternu.
Przez siemnacie lat braem bezpreni - polityczny i militarny - uzia w jego akcji rewolucyjnej.
Byem te jenym z wyknawcw interwencji Stalina w Hiszpanii, pczas ktrej Kmintern p raz
statni wprwazi swje siy walki.
Praca mja w Kminternie zacza si w roku 1920 podczas wojny rosyjsko-plskiej. Byem wtey
przydzielony do sowieckiego wojskowego wywiadu na frncie zachnim, ktreg kwatera gwna
bya w Smleosku. Pczas gy Armia Czerwna Tuchaczewskieg psuwaa si ku Warszawie,
zaaniem naszeg wyziau bya tajna rbta pza plskimi liniami; rganizwanie ywersji i sabta
dostaw amunicji, podrywanie ucha wjsk plskich za pmc prpagany i wreszcie dostarczanie
sztabowi generalnemu Armii Czerwonej informacji wojskowych i politycznych.
Pniewa nie by wyranej linii, ktra by rzgraniczaa nasze prace pracy agentw Kminternu w
Plsce, wsppracwalimy wszelkimi spsbami z nw utwrzn Plsk Parti Kmunistyczn
i wyawalimy rewlucyjn gazet wit, ktr rzawalimy nierzm armii plskiej.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
25/153
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
26/153
czerwnej gwarii byy wwczas zalewie o st mil wgierskieg terytrium. Ale bolszewicy byli
wtey zbyt sabi i ponadto walczyli z biaymi o wasne istnienie.
Na pcztku 1921 r., gy traktat ryski mizy Plsk a Rsj zsta ppisany, blszewicy, a zwaszcza
sam Lenin, zali sbie spraw, e wzniecenie uanych rewlucji w zachodniej Europie jest zadaniem
pwanym i ugfalwym. Nie by naziei na szybki triumfw skali mizynarwej, a istniaa najeszcze w czasie pierwszego i drugiego kongresu Kominternu, kiedy jego prezydent Zinowjew
znajmi, e w przecigu rku caa Eurpa bzie kmunistyczna. Jenake nawet p rku 1921,
jeszcze w rku 1927, Mskwa zainscenizwaa szereg rewlucyjnych awantur i puczw.
Tysice rbtnikw w Niemczech, w krajach batyckich i bakaoskich, i w Chinach zstay
nieptrzebnie pwicne w tej serii niepwiezialnych prb. Kmintern psya na rze, na
ryzyko, z naprce spreparwanymi schematami coup dtat, strajkw generalnych i rebelii, z ktrych
aen nie mia szans pwzenia.
Na pcztku rku 1921 sytuacja w Rsji bya szczeglnie grnala swieckieg reymu. G,pwstanie chpw, bunt marynarzy w Krnsztazie i strajk generalny rbtnikw petrgrzkich -
t wszystk prwazi rz swiecki na kraw katastrfy. Wszystkie zwycistwa wjny
mwej zaway si byd zmarnwane. Blszewicy bezranie stali w bliczu pzycji chpw,
rbtnikw i marynarzy, ktrzy byli t ich gwn ppr. Znajujcy si w desperackiej sytuacji
Kmintern sze wnisku, e jeynym spsbem uratwania blszewizmu jest rewlucja w
Niemczech. Zinwjew psa sweg ma zaufania Bel Kuna, awniejszeg szefa wgierskiej
sowieckiej republiki, do Berlina.
Bela Kun zjawi si w stolicy Niemiec w marcu 1921 z rozkazem od Zinowjewa i komitetu
wyknawczeg Kminternu centralneg kmitetu partii w Niemczech. Rzkaz brzmia w skrcie:Sytuacja w Niemczech jest rewlucyjna. Partia kmunistyczna musi pchwycid waz w swe rce.
Kmitet centralny niemieckiej partii kmunistycznej nis si teg sceptycznie. Wielu cznkw
nie chcia uwierzyd wasnym uszm. Kmitet wiezia, e nie ma naziei na balenie rzu w
Berlinie. Ale rzkazy Beli Kuna byy jasne: natychmiastwe pwstanie, obalenie Republiki
Weimarskiej i ustanowienie komunistycznej dyktatury w Niemczech. Komitet centralny niemieckiej
partii kmunistycznej zastswa si instrukcji z Mskwy. Jak ljalny pwany kmitetu
wyknawczeg kmunistycznej mizynarwki, ktreg gw by Zinwjew, a dyrektywy
naawali Lenin, Trcki, Bucharin, Raek i Stalin, niemiecka partia kmunistyczna musiaa byd
psuszn.
22 marca zsta gszny strajk generalny w centrach przemyswych w Mansfel i Merseburg w
Niemczech Centralnych. 24 marca kmunici zbyli gmachy zarzu miasta w Hamburgu. W Lipsku,
Drenie, Chemnitz i innych miastach centralnych Niemiec skierwan atak na sy, ratusze, banki
publiczne i sztaby policyjne. Oficjalny organ komunistyczny Die Rote Fahne otwarcie nawywa
rewolucji.
W Mansfel, rku kpalni miezi, zjawi si Max Helz, Rbin H kmunistw, ktry rk
przetem sam jeen rzpta wjn pjazw przeciwk rzwi berlioskiemu, w caym
Vogtlandzie w Saksonii, i gsi, e bierze kierwnictwo akcji w swje rce. Jenczenie szereg
zamachw bmbwych, wcznie z prbami wysazenia w pwietrze gmachw paostwwych
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
27/153
i pmnikw w Berlinie, wyrzzi szky w caych Niemczech. Rz atw rzpzna w tym wprawn
rk Helza.
24 marca robotnicy komunistyczni w grmnych nitrgenwych zakaach w Leuna, uzbrjeni
w karabiny i granaty, zabarykawali si w fabryce.
Ale wysiki kmunistw, by skrynwad te lkalne akcje zupenie si nie pwiy. Ljalni,
wytrenwani cznkwie partii pwiezieli na wezwanie i batalin p batalinie wysyany by przez
parti na mierd, z wiksz jeszcze bezwzglnci ni Luenrff rzuca swje wjska bitwy.
Jenak wielka masa rbtnikw nie reagwaa na wezwanie strajku generalneg i nie przyczya
si rzprsznych wybuchw. W pcztku kwietnia pwstanie zsta stumine na wszystkich
odcinkach.
Szef niemieckiej partii kmunistycznej, r Paul Lewi, ktry pcztku by przeciwny tej awanturze,
uwaajc j za wariacki pmys, i ktry bez grek skara jej sprawcw, zsta wyrzucny z partii.
Zarzuci n Mskwie, e nie rzumie zupenie sytuacji w zachniej Eurpie, e pwicia ycie
tysicy rbtnikw la wariackieg hazaru. Przywcw blszewizmu i emisariuszy Kominternu
nazwa ajakami i tanimi politykami.
W tym marcwym pwstaniu partia kmunistyczna w Niemczech stracia pw cznkw. A Max
Helz, kmunistyczny bjwiec, ktry chcia chwycid waz w rce szturmem, trafi p s,
skarny zabjstwa, ppalanie, banytyzm i pidziesit innych przestpstw i zsta skazany na
ywtnie wizienie.
Byem zaintereswany lsami Helza, b pmim wszystkich jeg zikich pmysw by t
niewtpliwie uczciwy i miay rewlucjnista. W jeg rzinnym Vgtlanzie sta si w oczachmiejscowej lunci legenarn pstaci. W kilka lat ptem, gy byem stacjnwany we Wrcawiu,
gzie Helz siezia w wizieniu, nawizaem kntakt z jednym zjeg zrcw, ktry by gbk
Helza przywizany. Psyaem winiwi za jeg prenictwem ksiki, czekla i jedzenie.
Rzmawialimy o mliwci uwlnienia Helza. Ale musiaem trzymad na t pzwlenie i pomoc
partii kmunistycznej. Skmunikwaem si z Hamannem, szefem partii we Wrcawiu, ktry bieca
pmc kilku pewnych luzi. Nastpniepjechaem Berlina, by przumied si z centralnym
kmitetem partii. Wynika yskusja na t spraw. Niektrzy chcieli uzyskad zwlnienie Helza
legalnymi rgami, na przyka przez wybranie g Reichstagu. Inni myleli, e jeg ucieczka byaby
wanie czym, c by zgalwanizwa masy, ktrych nastrj wwczas sta si grmnie apatyczny.
Dstaem pzwlenie na prb zrganizwania ucieczki z wizienia. Ale pierwsz rzecz, o ktrej p
mim pwrcie Wrcawia zrca Helza mi nis, by: Dostalimy rzkaz zaryglwania jeg
rzwi aocuchami.
Waze wieziay si o spisku sameg Hamanna, szefa partii kmunistycznej we Wrcawiu,
cznka Reichstagu ijenczenie agenta plicji.
Pniej Helz zsta zwlniny w legalny spsb. Chcia przygtwywaem jeg ucieczk i byem
z nim w staej cznci we Wrcawiu, pznaem g pier w 1932 rku w Mskwie w mieszkaniu
Kischa, niemieckieg pisarza kmunistyczneg. Gy wiezia si, kim jestem, zamia si:
- A to pan jest owym bogatym wujkiem z Ameryki, ktry mi przysya bre ksiki i jedzenie!
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
28/153
Przez jaki czas Helz by w Mskwie bhaterem. Dsta Orer Czerwneg Sztanaru, fabryka w
Leningrazie nazwana zstaa jeg imieniem, przyzieln mu bre mieszkanie w hotelu Metropol.
Ale, gdy komunici w 1933 rku skapitulwali bez jeneg wystrzau prze Hitlerem i sta si jasne,
jaka bzie plityka Stalina i Kminternu, Helz pprsi o swj paszprt. Zwlekan z oddaniem mu
go z nia na zieo. Zaczli g lezid szpiezy. Wpa wwczas we wciekd i zaa
natychmiastweg pzwlenia wyjazu. Teraz jeg przyjaciele w Mskwie zaczli g unikad. OGPU
mwi ania mu paszprtu, a trch pniej ukazaa si w Prawdziemaa ntatka nszca,
e Helz utn w rzece pza Mskw. W OGPU pwiezian mi, e p bjciu wazy w Niemczech
przez Hitlera wizian Helza wychzceg z niemieckiej ambasay w Mskwie. Nie me byd
wtpliwci, e Helz zsta zamrwany przez OGPU, gy jeg rewlucyjna przeszd mga
zrbid z niego potencjalneg przywc rewlucyjnej pzycji wzglem Kminternu.
Marcwa praka pwstania w Niemczech znacznie trzewia Mskw. Nawet Zinwjew spuci
z tonu w swoich proklamacjach i manifestach. Wiczne by, e Eurpa nie skoczya jeszcze
z kapitalizmem. Nawet w Rsji, p zuszeniu chpskiej rebelii i buntu w Krnsztazie, Lenin psze
na pwane eknmiczne kncesje la chpw i kupcw. Rsja rzpcza kres wewntrznej
rekonstrukcji, a wszechwiatwa rewlucja zstaa sunita na alszy plan. Kmintern by zajty
wynajywaniem kzw fiarnych swjej praki, rbic czystk w komunistycznych centralnych
komitetach w rnych krajach i wyznacza nwych szefw na prnine miejsca. Walka kterii
w partiach kmunistycznych za granic trzymaa machin Kminternu w napiciu przy ukaaniu
rezolucji i rugw z partii.
W styczniu 1923 pracwaem w Mskwie w trzeciej sekcji wyziau wywiau Armii Czerwnej. Dsza
nas wiamd, e Francuzi przygtwuj si zajcia Ruhry w celu wyegzekwowania
szkwao wjennych. Mieszkaem wwczas w hotelu Lux, ktry by gwnym miejscem
zamieszkania urznikw Kminternu i przyjeznych, zagranicznych kmunistw.
Hotel Luxby i wci jeszcze jest gwn kwater Eurpy Zachniej w Mskwie. Przez jeg kuluary
przewijaj si kmunici wszystkich krajw, zarwn elegaci zwizkw zawwych, jak te
inywiualni rbtnicy, ktrzy wjaki spsb zasuyli na pr prletariackiej Mekki.
Wskutek teg waze swieckie maj stale k na htel Lux, by wiezied kanie, c twarzysze
z kaeg kraju mwi i rbi, by znad ich ustsunkwanie si rzu swieckieg i zwalczajcych
si kterii wewntrz partii blszewickiej. W tym celu htel Lux jest naszpikowany agentami OGPU,
zarejestrwanymi jak gcie lub stali mieszkaocy. Mizy agentami nszcymi OGPU
o zachwaniu si bckrajwych kmunistw i rbtnikw by Knstanty Umaoski, becny swieckiambasador w Stanach Zjednoczonych.
Sptkaem Umaoskieg p raz pierwszy w rku 1922. Umaoski, urzny w Besarabii, zamieszkiwa
w Rumunii i Austrii a rku 1922, kiey przyjecha Mskwy. Pniewa zna jzyki, sta psa
w TASS, ficjalnej swieckiej agencji praswej. Jeg na bya stentypistk w biurze Kominternu.
Gy nasze la Umaoskieg czas bycia suby w wjsku, pwiezia mi, e wcale nie pragnie
zmarnwadwch lat w wjskwych kszarach. ycie w Swietach nie mia jeszcze wtey
charakteru kastowego, i t jeg pwiezenie uerzy mnie. Wikszd kmunistw uwaa jeszcze
t sub w Armii Czerwnej za przywilej. Ale nie Umaoski. Zgsi si n w Departamencie
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
29/153
Wywiadu z plecenia kmisarza spraw zagranicznych Cziczerina i Dleckieg, szefa TASS'a, prszc,
by mu pozwolono suydwa lata suby wjskwej w charakterze tumacza czwarteg wyziau.
Teg wieczra, bc w towarzystwie Firina, w wym czasie zastpcy generaa Berzina, szefa
wyziau wjskweg wywiau, w pewnej restauracji w Mskwie zbaczyem Umaoskieg.
Pszeem jeg stlika i spytaem g, laczeg przuci swj prac w TASS'ie. Opwiezia, ema zamiar zabid wa zajce jenym strzaem: zatrzymad swj prac w TASSie i suyd wjsk
w biurach czwarteg wyziau.
Gy t pwieziaem Firinwi, pwiezia ze zci:
- Mesz byd zupenie pewny, e n nie bzie pracwa w czwartym wydziale.
W wych latach nie by atw o wygne synekurki i Umaoski nie sta psay tumacza przy Armii
Czerwnej. Ale ua mu si uniknd niewygnych kszar nierskich funkcjnujc jak kurier
dyplomatyczny Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Funkcja ta liczya si jak suba wjskwa, gy
wszyscy yplmatyczni kurierzy plegaj OGPU. Nie przucajc swej pracy w TASS'ie, gzie rwnie
suy OGPU, b byli tam ziennikarze i krespnenci majcy niebezpiecznie blisk stycznd ze
wiatem zewntrznym, Umaoski prwa Parya, Rzymu, Wienia, Tki i Szanghaju. Mg
wic szpiegwad reprterw TASS'a z kaeg gneg lao punktu, czy t w biurze TASS'a, czy za
granic. A w hotelu Luxnastawia uszy na urywki rzmw prowadzonych przez zagranicznych
kmunistw...
Knstanty Umaoski jest jenym z tych niewielu kmunistw, ktrym si ua przekrczyd najen
przeszkami granic zielc star parti blszewick nwej. Osign t, czeg y.
Gy wiamd o zajciu przez Francj Ruhry sza naszeg wyziau, grupa zna z piciu czyszeciu ficerw, cznie ze mn, trzymaa rzkaz natychmiastweg wyjazu Niemiec. W
przecigu wuziestu czterech gzin wszystkie przygtwania byy zrbine. Mskwa miaa
naziej, e nastpstwa francuskiej kupacji twrz rg la pnwnej fensywy Kminternu w
Niemczech.
W przecigu tygnia byem ju w Berlinie. Mje pierwsze wraenie by takie, e Niemcy stay
w przede dniu katastrofy. Inflacja i dewaluacja marki wywinway ceny astrnmicznych wyyn,
bezrbcie rzszerza si wszzie. Utarczki mizy plicj a robotnikami i nacjonalistycznymi
bjwkami zarzay si cziennie. Okupacja francuska laa liwy gnia. Przez chwil wyawa
si nawet, e zbieniae i wyczerpane Niemcy chwyc za bro sambjczej walki przeciwkFrancji.
Przywcy Kminternu lezili wypaki w Niemczech z wielk rezerw. Nie ua im si w roku 1921,
chcieli wic, by nwy cis by wymierzny pier wtey, gy Niemcy pgr si w kompletnym
chasie. Jenak nasz wyzia wywiau a nam barz wyrane instrukcje. Jechalimy Niemiec, by
rbid wywia, by mbilizwad rewlucyjne elementy w zagbiu Ruhry i by kud bro la pwstania
w odpowiednim momencie.
Utwrzylimy natychmiast w niemieckiej partii kmunistycznej trzy rzaje rganizacji: sub
wywiawcz partii, pracujc p kierwnictwem czwarteg wyziau Armii Czerwnej, iZersetzungsdienst, czyli grupki, ktrych zaaniem by zachwiad mrale Reichswehry i policji.
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
30/153
Na czele suby wywiawczej partii pstawilimy Hansa Kiepenbergera, syna hamburskiego
wyawcy. Pracujc bez wytchnienia stwrzy n pmysw sied szpiegwsk w szeregach armii
i policji, w aparacie rzwym, w kaej partii plitycznej i w bojowych rganizacjach przeciwnikw.
Jeg agenci przestali si mnarchistyczneg Stahlhelmu, Wehrwlfu i jednostek nazistowskich.
Pracujc rka w rk z Zersetzungsdienstskrycie wybaali pewnych ficerw Reichswehry, c
ich stanowiska w razie powstania komunistycznego.
Kipenberger suy Kminternwi z wielk ljalnci i wag. Pczas wypakw w roku 1923
cziennie naraa swje ycie. W kocu sptka g ten sam ls, ktry by uziaem wszystkich
ljalnych kmunistw. Wybrany Reichstagu w roku 1927 zsta cznkiem kmisji spraw
wjskwych. Uwaajc si za reprezentanta Kminternu w tym zesple, przez wiele lat starcza
cennych infrmacji swieckiemu wywiawi wjskwemu. Pzsta w Niemczech przez kilka
miesicy p jciu Hitlera wazy, prwazc naal niebezpieczn pziemn rbt la partii
kmunistycznej. Na jesieni 1933 uciek Rsji, gzie w rku 1936 zsta aresztwany jak niemiecki
szpieg.
Baajcy g cznek OGPU usiwa wymusid z nieg przyznanie si pracy la wywiau
niemieckieg. Kipenberger mawia. - Spytaj Krywickieg, czy mgem byd niemieckim szpiegiem -
prsi - n wie, c rbiem w Niemczech.
- A czy nie znae generaa Brew, szefa wjskweg wywiau Reichswehry? - pyta urznik OGPU.
- Naturalnie, e g znaem - pwiezia Kiepenberger. - Byem cznkiem strnnictwa
komunistycznego w Reichstagu i kmisji spraw wjskwych (genera Brew czst wystpwa
prze t kmisj Reichstagu).
OGPU nie mia ww przeciwk Kiepenbergerwi. Niemniej jenak p szeciu miesicach
leztwa nieustraszony bojownik wyzna, e by na subie niemieckieg wywiau wjskweg. -
Mam gw w gwie - nie przestawa pwtarzad - ajcie mi c na sen.
Organizwalimy wtey kmunistyczne niemieckie rganizacje wjskwe, jak pstaw przyszej
niemieckiej Armii Czerwnej, ktra nigy nie miaa pwstad. Rbilimy t barz systematycznie,
zielc je na jenstki p stu luzi - Hundertschaft. Sprzzilimy listy kmunistw, ktrzy suyli
w czasie wjny, katalgujc ich weugrang wjskwych. Mielimy zamiar stwrzyd z nich korpus
ficerw niemieckiej Armii Czerwnej. Zrganizwalimy te persnel techniczny z dobrze
wyszklnych specjalistw: bsug karabinw maszynwych, ficerw artylerii, zawizek krpusu
ltnikw i personel cznikwy spr wiacznych peratrw raiwych i telefnistw.
Ustanwilimy te rganizacj la kbiet i przygtwywalimy je suby sanitarnej.
Jenake w Ruhrze w wyniku francuskiej kupacji czeka nas zupenie inny prblem. Ruhra bya scen
jednego z najdziwniejszych widowisk w histrii. Nie majc siy, by przeciwstawid si Francji z brni
w rku, Niemcy zbyli si na bierny pr. Kpalnie i fabryki stany zstawiajc tylk szkielet
persnelu, by nie pucid zalania kpalo w i by utrzymad maszyny w fabrykach w stanie
uywalnci. Ruch klejwy usta niemal zupenie. Bezrbcie by glne. Rz berlioski, brykajcy
si ju z inflacj fantastycznych rzmiarw, utrzymywa faktycznie ca lund Ruhry.
W tym czasie Francuzi zaczli ppierad ruch separatystyczny, ktry mia na celu erwanie caejNadrenii od Niemiec i utwrzenie nieplegeg paostwa. Przypakwi bserwatrzy szili, e ruch
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
31/153
separatystyczny by tylk wcem francuskiej prpagany. W rzeczywistci by t ruch autentyczny
i barz pwany, i gyby Brytyjczycy nie byli si temu przeciwstawili, Narenia erwaaby si
Niemiec w rku 1923. W wielu mach nareoskich wiziaem ppiersie Naplena, twrcy
Knfeeracji Reoskiej. Czst syszaem mieszkaocw skarcychsi, e ich bgaty kraj jest
eksploatowany przez Prusy.
Partia kmunistyczna wszelkimi stpnymi jej rkami sprzeciwiaa si ruchwi
separatystycznemu. Has Kminternu brzmia: Wojna przeciw Stresemannowi i Poincar!. A
has nazistw: Wojna przeciw Pincar i Stresemannowi!. Wanie wtey zsta rzstrzelany przez
wjskwe waze francuskie niejaki Schlageter, terrrysta nazistwski. mierd Schlagetera przeszaby
niepstrzeenie pza wskim kkiem jeg twarzyszy, gyby Karl Raek, najmrzejszy
prpaganzista Kminternu, nie rzmucha teg faktu mizy niemieck lunci. czcie si
z komunistami! - wa Raek - wyzwlcie swj jczyzn sp kupacji!.
Przez pewien czas trway negcjacje mizy Rakiem a kilkunastu przywcami hitlerwcw
i nacjnalistw, w szczeglnci z hr. Reventlw. Pstaw ich bya teza, e jeyn szanspowodzenia niemieckiego nacjonalizmu jest sojusz z blszewick Rsj przeciw imperialistycznej
Francji i Wielkiej Brytanii. Ta unia sza skutku pier w roku 1939, ale w warunkach zupenie
miennych tych, ktre Mskwa planwaa, gy Niemcy leay pbite i bezsilne.
Tymczasem wszystk by przygtwanie coup dtatseparatystw. Przywcy ich: Mathes,
Drten, Smith, przygtwywali swe siy. Wielka emnstracja w Dsselrfie, we wrzeniu 1923,
miaa byd sygnaem prklamacji Republiki Reoskiej.
Nacjnalici zwalczali separatystw za pmc inywiualnych aktw terrru. Kmunici
organizowali kontrdemonstracje przeciw zdrajcom separatystom. Wwczas t wypa mi gladpo raz pierwszy w mim yciu kmunistw walczcych bk nacjnalistycznych terrrystw
i niemieckiej plicji. Separatyci zstali rzbici gwnie z pwu interwencji prniemieckieg rzu
Wielkiej Brytanii.
Chcia ptrzymywalimy wtenczas wszelkimi stpnymi rkami nacjnalistw niemieckich z
Narenii i Zagbia Ruhry przeciwk Francji, jenak zecywalimy, e w razie komunistycznego
pwstania w Niemczech nie amy si wcignd w konflikt z wojskiem francuskim. Nasz plan
strategiczny przewiywa wanie wjskwych frmacji naszej partii Niemiec rkwych,
Saksonii i Turyngii, gdzie w wej chwili kmunici byli szczeglnie silni. Z t myl trenwalimy nasze
formacje.
Przygtwujc si kmunistycznej rewlucji, niemiecka partia kmunistyczna stwrzya mae
grupki terrrystw, tak zwane grupy T. Ich zaaniem by emralizwad Reichswehr i plicj
zabjstwami. Grupy Tskaay si z nazwyczaj wanych fanatykw.
Pamitam jen z zebrao tej grupy w Essen, na krtk przed wybuchem komunistycznego powstania.
Pamitam, jak si ni schzili, spkjni, niemal urczyci, by trzymad rzkazy. Ich wca
znajmi krtk: Dzi w ncy ziaamy.
Spkjnie wyjli rewlwery, sprawzili je p raz statni ijeen za rugim zaczli wychzid.
Nastpneg nia prasa w Essen nsia o znalezieniu zwk zamrwaneg plicjanta. Zabjca
-
8/8/2019 Walter G. Krywicki - Byem agentem Stalina 1998 (zorg)
32/153
nieznany. W cigu caych tygni te grupy uerzay szybk i skutecznie w rnych czciach Niemiec,
bierajc za swj cel plicjantw i innych wrgw sprawy komunistycznej.
Gy nasze pkj, ci fanatycy nie mgli sbie znaled miejsca w nrmalnym yciu sweg kraju.
Wielu z nich bra uzia w zbrjnych napaach, naprz w celach rewolucyjnych, potem po prostu
w napaach zbjeckich. Nieliczni, ktrzy stali si Rsji, zwykle koczyli karier zsyk na Syberii.
W tym czasie niemiecka partia kmunistyczna czekaa na instrukcje z Kminternu, ktre jenak
nieprawpbnie ug nie nachziy. We wrzeniu Branler, przywca partii, wraz z kilkoma
klegami zstali wezwani Mskwy. W biurze plitycznym, najwyszej instancji partii
kmunistycznej, naray tczyy si bez koca. Przywcy kmunizmu ebatwali na wyznaczeniem
chwili rzpczcia niemieckiej rewlucji. Przywcy niemieckiej partii kmunistycznej przez ugie,
szarpice nerwy gziny bijali si p Mskwie, pczas gy blszewicki trust mzgwustala
ostateczny plan akcji.
Mskwa tym razem zecywaa przygtwad wszystk barz starannie. W tajemnicy wysan Niemiec najlepszych luzi: Bucharina; Maxa Lewina, ktry by jenym z cznkw
cztertygniweg kmunistyczneg yrektriatu w Bawarii; Piatakwa; wgierskich i bugarskich
agentw Kminternu raz Karla Raka we wasnej sbie. A my, cznkwie Armii Czerwnej w
Niemczech, naal szklilimy nasze ziay wjskwe. Urzzalimy w lasach k Slingen w
Nadrenii tajne nocne manewry, w ktrych bra uzia kilka tysicy rbtnikw.
Wreszcie przysza wiamd, e Zinwjew wyznaczy at pwstania. Oziay partii kmunistycznej
w caych Niemczech czekay na stateczne instrukcje. Naesza wreszcie epesza niemieckieg
centralneg kmitetu Zinwjewa, wyznaczajca kanie gzin. Kurierzy Kminternu pgnali
rnych centrw partyjnych z rozkazem z Moskwy. Wydobywano karabiny z ukrycia i z rsncymnapiciem czekiwan na rzkaz. I nagle...
- Nowa depesza od Griszy! - pwiezieli kmunistyczni przywcy. - Powstanie odroczone.
I znwu kurierzy Kminternu pgnali p caych Niemczech z nowymi rozkazami i z nw at
rewlucji. w stan alarmu trwa! przez kilka tygni. Prawie cziennie nachziy epesze Griszy
(Zinowjewa) - nowe rozkazy, nowe plany, nowi agenci z Moskwy z nowymi instrukcjami i nowymi
niebieskimi rukami. Na pcztku paziernika naeszy rzkazy, by kmunici weszli rzw
Saksonii i Turyngii w koalicji z lewicwymi scjalistami. Mskwa mylaa, e te rzy b brym
punktem zbirki la kmunistw i e ua si rzbrid plicj jeszcze prze pcztkiem pwstania.
Wreszcie inscenizacja zstaa zakoczna. Nasze stanwczy telegram Zinwjewa. Znwu
kurierzy Kominternu pognali z hasem wszystkich rkw partyjnych w Niemczech. Znwu
bataliny kmunistyczne zaczy si mbilizwad ataku. Zbliaa si chwila krytyczna. Teraz ju nie
mebyd wania, mylelimy, czekujc koca tych cigych, trwajcych tygniami zwk, tak
strasznie szarpicych nerwy. W statniej chwili zsta nagle z