PIĘKNA WIEŚ KASZUBSKA

LUZINO

WSTĘP

Przed rozpoczęciem prezentacji warto podkreślić, iż temat

został wybrany na skutek moich zainteresowań Kaszubami, a

także i w związku z tym, iż tereny te są mi niezwykle bliskie.

W prezentacji zostaje poruszona tematyka Luzina jako wsi

tradycyjnej, kaszubskiej, a zarazem i nowoczesnej, otoczonej

pięknem lasów i zabytków.

„Siła małej wsi większa od siły całego świata…”

Ogólna charakterystyka gminy Luzino

Gmina Luzino mieści się w części środkowej województwa

pomorskiego. Oddalona jest o 11 km od Wejherowa – miasta

powiatowego. W gminie Luzino zamieszkuje 11 174

mieszkańców.

Obszar gminy wynosi 11 193,93 ha, z czego 4 1437 ha to

lasy. Gmina Luzino charakteryzuje się wysokim przyrostem

naturalnym, co wynika z migracji mieszkańców z miasta do

wsi.

Widok przedstawiający element leśny gminy Luzino. Jest to

obszar położony około 2 km od samego Luzina.

Krajobraz gminy Luzino

Gmina Luzino położona jest na granicy dwóch ogromnych

jednostek morfologicznych: Pojezierza Kaszubskiego oraz

Pobrzeża Bałtyckiego. Rzeźba terenu jest na tymże obszarze

urozmaicona. „Południowo - środkowe części gminy mają

charakter typowo pojezierny; występują tu zalesione wzgórza

morenowe o charakterze moren czołowych, oraz nieduże

enklawy i półenklawy leśne, na których położone są wiejskie

jednostki osadnicze.

„W północno - zachodniej części gminy wije się pradolina

rzeki Redy - Łeby. Przez Luzino przepływa rzeka

Bolszewka, której nazwa z 1680 roku brzmiała Luzińska

Struga”. Ukształtowanie morfologiczne tej gminy obrazuje

ciekawe zróżnicowanie terenu pod względem wysokości.

Najwyższe wzniesienie znajduje się w południowej części

gminy - 201 m n.p.m. Najniższy punkt usadowiony jest w

Zelewie i charakteryzuje się wysokością 35 m n.p.m”.

Leśne okolice Luzina – obszary zielone, piękno dolin i wzniesień

Luzino to wieś gminna leżąca w powiecie wejherowskim. Biorąc pod uwagę dokumenty z 1245 roku można stwierdzić, iż Luzino niegdyś było własnością zakonu norbertanek żukowskich.

Zabytki archeologiczne

W Luzinie najstarsze zabytki archeologiczne pochodzą z lat

4200-1700 p.n.e. Na tymże terenie odnaleziono:

Cmentarzyska z grobami skrzynkowymi

Stocznie z przed 2500 lat zajmującą się niegdyś produkcją

łodzi dłubanek

Grodzisko z IX wieku

Monetę z połowy X wieku (znajdującą się obecnie w

Muzeum Archeologicznym w Gdańsku)

Luzińskie zabytki

Na terenie Luzina znajduje się kilka zabytków wartych

zobaczenia, z którymi ludność wiejska jest silnie związana.

Do tychże zabytków zalicza się:

Kościół rzymsko-katolicki

Kapliczki

Grodzisko IX wieku

Ulica Kościelna

Kościół protestancki

Kościół rzymsko-katolicki

Kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem św. Wawrzyńca mieście się na ulicy Kościelnej.

Budowla ta pochodzi z 1940 toku, jednak na dachu samego kościoła zawieszona jest chorągiewka

z datą: 1689 r. Ta chorągiewka pochodzi z poprzedniego kościoła, który się mieścił w owym

miejscu. Był to kościół drewniany. Elementy we wnętrzu kościoła w dużej mierze mają charakter

barokowy. Widoczne są także fragmenty wyposażenia pochodzące z XIX i XX w. Ogromny

zachwyt budzą takie elementy wyposażenia jak:

Rzeźby z XVIII w.

Droga krzyżowa z XIX w.

Chrzcielnica z XVIII w.

Zabytkowe dzwony (dzwon „Niemiec” z 1895 r. przeniesiony z kościoła ewangelickiego,

dzwon „Maryja” z 1950 r., dzwon okrętowy)

Mechaniczny zegar z 1912 r. ufundowany przez Ks. Prałata Walentego Dąbrowskiego

Zegar słoneczny

Wieża luzińskiego kościoła rzymsko-katolickiego przy ulicy Kościelnej

Wnętrze Kościoła rzymsko-katolickiego w Luzinie

Luzińskie Kapliczki

Luzińska legenda mówi, że na terenie wsi znajdowało się

siedem kapliczek. Wierzono, że owe kapliczki będą chronić

mieszkańców od piorunów powodujących często wówczas

pożary. Do dzisiejszych lat pozostały zaledwie dwie

kapliczki barokowe (XVIII w.).

Luzińska zabytkowa kapliczka przy ulicy Kościelnej

IX-wieczne Grodzisko

„Grodzisko odnalazł Kazimierz Dampz w 1967 r. Położone

na południowy wschód od wsi (przy ul. Długiej), za kładką

na rzece zwanej Bolszewką. Badania interwencyjne

i wykopana ceramika określiły wiek grodziska. Dalsze

badania mogą dostarczyć dodatkowych informacji

o grodzisku”.

Kościół protestancki

„Kościół protestancki zbudowany w 1895 r. w stylu

neogotyckim przebudowany na bibliotekę w latach

1976/1977; obecnie podlega ochronie konserwatorskiej.

Znajduje się na wzgórzu nazywanym KUKÓWKA (118

m n.p.m.). W bibliotece im. L. Roppla znajdują się stałe

wystawy tematyczne m.in. znaleziska archeologiczne

pochodzące z terenów Gminy Luzino, twórczości ludowej

(malarstwa i rzeźby), a także liczne dokumenty z życia

społecznego i kulturalnego gminy”.

Kościół protestancki – obecna biblioteka

Obecna biblioteka luzińska – dawny kościół protestancki

Mieszkańcy Luzina

Mieszkańcy Luzina to ludzie silnie związani ze swoją

kulturą kaszubską oraz z tradycją ludową. Posługują się

zarówno językiem polskim jak i kaszubskim. Zaledwie

niewielka ilość mieszkańców zajmuje się uprawą roli oraz

hodowlą bydła. Pozostali są pracownikami najemnymi lub

mają własną działalność gospodarczą.

Ludność z terenu Luzina zamieszkuje w mniejszych lub

większych domach, gdyż na obszarze Luzina nie ma

średniej, ani wysokiej zabudowy.

Język kaszubski

„Język kaszubski (csb: kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa) jest

jednym z kilkunastu języków słowiańskich, należy do grupy

lechickiej, podgrupy języków pomorskich. Początki wprowadzania

normatywności w języku kaszubskim możemy odnotować w

pismach z połowy XVI wieku”.

Język kaszubski jest mieszkańcom Luzina niezwykle bliski.

Posługują się nim nie tylko w rozmowach towarzyskich, ale także w

sklepach oraz urzędach gminy. Widoczne jest to w szczególności w

gronie rodowitych mieszkańców Luzina.

„Kaszubskie nuty”. Szlagier luzińskich spotkań plenerowych.

Dożynki – tradycja i czas spotkań towarzyskich

„Dożynki - największe w roku święto gospodarskie rolników

będące ukoronowaniem ich całorocznego trudu, obchodzone

po zakończeniu wszystkich najważniejszych prac polowych i

zebraniu plonów, a głównie plonu zbóż”.

W czasie dożynek do Luzina zjeżdżają się gospodarze z całej

gminy. Wszyscy cieszą się, świętują rozmawiają, tańczą,

śpiewają. Ważnym elementem dożynek oprócz „zabawy i

radości” są kaszubskie stroje.

Tradycyjny wóz kaszubski i tradycyjny ubiór wraz z haftem kaszubskim.

Dożynki w Luzinie

Dzieci w Luzinie

Dzieci oraz młodzież na terenie Luzina mają możliwość

uczestniczenia w wielu zabawach oraz spotkaniach

organizowanych przez Centrum Kultury w Luzinie oraz

przez Szkołę Podstawową nr 2.

Dzieci chętnie korzystają z tego typu możliwości, gdyż

oprócz spotkań towarzyskich, mają możliwość poznania

nowych dziedzin życia.

Dzień tańca i spotkanie z policjantem

PODSUMOWANIE

„Siła małej wsi większa od siły całego świata”… to

stwierdzenie dało początek powstaniu tej prezentacji,

która jest dowodem na to, że pomimo wszelkich działań

globalizacyjnych, mcdonaldyzacji oraz mieszania się

kultur tradycyjna i żywa kultura zawsze przetrwa. Nie

tylko przetrwa, ale będzie coraz silniejsza….

BIBLIOGRAFIA

Internet:

http://www.luzino.pl (informacje historyczne)

http://chomikuj.pl/Chomik.aspx?id=KASZUBY&sid=5 (muzyka)

Biuletyn Luzino (informacje ogólne)

Zbiory własne (zdjęcia)

KONIEC