Prawo gospodarcze publiczne Wykład 3 - wpia.uni.lodz.pl · 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12...

90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12

www.wpia.uni.lodz.pl

[email protected]

Prawo gospodarcze publiczne

Wykład 3

Prawo ochrony konkurencji

Łukasz Grzejdziak

Podsystemy prawa ochrony

konkurencji obowiązujące w Polsce

• Prawo krajowe – Ustawa z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie

konkurencji i konsumentów

• Prawo europejskie – Art. 101-109 TFUE

– Liczne akty prawa wtórnego

• Ich wzajemne relacje wyznaczają Rozporządzenia Rady WE – 1/2003 w sprawie wprowadzenia w życie reguł

konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 TWE

– 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw



[email protected]

Systematyka reguł konkurencji



[email protected]

Reguły konkurencji

Reguły odnoszące się do

przedsiębiorstw (prawo

antymonopolowe)

Zakaz porozumień ograniczających

konkurencję

Zakaz nadużywania pozycji dominującej

(praktyk jednostronnych)

Kontrola koncentracji

Reguły odnoszące się do państw członkowskich

Reguły pomocy państwa

Art. 106 TFUE

Źródła prawa ujęcie materialne • Prawo antymonopolowe (reguły

odnoszące się do przedsiębiorstw) – Zakaz porozumień ograniczających

konkurencję • art. 6 uokik

• art. 101 TFUE

– Zakaz nadużywania pozycji dominującej • art. 9 uokik

• art. 102 TFUE

– Kontrola koncentracji przedsiębiorstw • art. 13 uokik

• Rozporządzenie nr 139/2004 z 20 stycznia 2004 roku w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw



[email protected]

Źródła prawa ujęcie materialne

• Reguły odnoszące się do państw członkowskich (jedynie europejski wymiar)

– Reguły pomocy państwa • Art. 107-109 TFUE

– Prawa specjalne i wyłączne – liberalizacja niektórych sektorów gospodarki (głównie sieciowych)

• Art. 106 TFUE



[email protected]

Porozumienia ograniczające konkurencję


Praktyki jednostronne

3 filary prawa

antymonopolowego

Źródła prawa ujęcie materialne

Prawo antymonopolowe terytorialny zakres obowiązywania

• Terytorialny zakres stosowania uokik – Art. 1 ust. 2

• Ustawa reguluje zasady i tryb przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję , praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów oraz stosowaniu niedozwolonych postanowień wzorców umów, a także przeciwdziałania antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców i ich związków, jeżeli te praktyki, stosowanie niedozwolonych postanowień lub koncentracje wywołują lub mogą wywoływać skutki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

• Terytorialny zakres stosowania europejskiego prawa konkurencji

• Względem praktyk ograniczających konkurencję, które wywierają wpływ na handel między państwami członkowskimi



[email protected]


• Zakaz porozumień ograniczających konkurencję

– Art. 101 ust. 1 TFUE • Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane są

wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego, a w szczególności te, które polegają na: (...)

– Art. 6 ust. 1 uokik • zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem

jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na: (...)



[email protected]


• Zakaz nadużywania pozycji dominującej

– Art. 102 TFUE • Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest

nadużywanie przez jedno lub większą liczbę

przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku

wewnętrznym lub na znacznej jego części, w

zakresie, w jakim może wpływać na handel między

Państwami Członkowskimi

– Art. 9 ust. 1 uokik • zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na

rynku właściwym przez jednego lub kilku

przedsiębiorców.



[email protected]


• Przesłanka wpływu na handel między

państwami członkowskimi

– Rozgranicza zakresy stosowania europejskiego i

krajowego prawa konkurencji

– Jeśli praktyka ma wymiar szerszy niż krajowy –

objęta zarówno uokik jak i TFUE

– Na mocy art. 3 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr

1/2003 NCA w takiej sytuacji stosuje także

przepisy prawa europejskiego w ścisłej

współpracy z Komisją



[email protected]



[email protected]


• Treść przesłanki wpływu na handel między państwami członkowskimi – rozszerzająca wykładnia (może wpływać...) – całość działalności „ponadgranicznej” (nie

tylko handel) – zaangażowane co najmniej 2 p. cz. – wpływ na istniejący „wzorzec handlu

wewnątrzunijnego” – wpływ bezpośredni i pośredni, aktualny i

potencjalny – ocena ad casum – Istotność – udział w rynku właściwym i obrót


• Pozostałe praktyki wywierające wpływ na handel między p. cz. – wyłącznie art. 101 lub 102 TFUE stosowane przez KE



[email protected]

• Art. 6 lub 9 uokik oraz

art. 101 lub 102 TFUE

• Prezes UOKiK lub KE

• Wyłącznie art. 6

lub 9 uokik

• Wyłącznie Prezes

UOKiK

Kontrola koncentracji terytorialny zakres obowiązywania

• Koncentracje o wymiarze europejskim

– One stop shop principle – Wyłączna kognicja Komisji Europejskiej – Zastosowanie przepisów rozporządzenia nr

139/2004 (ECMR) – Wyjątki - odesłania (referrals) przez KE do

właściwych organów p. cz. koncentracji o wymiarze europejskim – przed lub po zgłoszeniu (tzw. klauzula niemiecka)



[email protected]

Kontrola koncentracji terytorialny zakres obowiązywania

• Koncentracje o wymiarze krajowym (wywierające skutki na terytorium RP)

– Wyłączna kognicja Prezesa UOKiK – Wyłącznie zastosowanie przepisów uokik – Wyjątki – odesłania, na podstawie ECMR do

Komisji Europejskiej koncentracji o wymiarze krajowym – klauzula holenderska

• Powstanie obowiązku zgłoszenia

koncentracji i jej wymiar uzależniony jest od przekroczenia przez jej uczestników progów obrotów określonych w uokik i ECMR



[email protected]



[email protected]

Znaczenie prawa ochrony konkurencji w Europie i na świecie Sankcje za naruszenie prawa konkurencji

• W UE i w Polsce – kary za praktyki ograniczające konkurencję – do 10%

rocznego przychodu – w PL dodatkowo – do 2 mln zł za umyślne dopuszczenie

przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-6 lub w art. 101 ust. 1 lit. a-e TFUE, w ramach sprawowania funkcji osoby zarządzającej w przedsiębiorstwie, w czasie trwania naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów

• W USA – Sankcje cywilne - trzykrotność wartości szkody, nakaz

określonego zachowania lub podział przedsiębiorstwa – Dodatkowo

• sankcje administracyjno-karne – do 100 mln $ kary lub dwukrotność zysku/straty

• sankcje karne dla osób fizycznych – pozbawienie wolności do lat 10 i grzywna do 1 mln $



[email protected]

Znaczenie prawa ochrony konkurencji w Europie i na świecie Wymierzane kary • Kary orzekane przez KE

– W latach 2001-2008 uczestnicy karteli ukarani na łączną sumę ponad 9,5 mld € (54 postępowania)

– W roku 2009 – 6 decyzji kartelowych, 43 ukaranych łącznie na kwotę 1,62 mld €

– W 2016 – najwyższa suma kar w postępowaniu kartelowym –

2 900 000 000 € - kartel 5 producentów ciężarówek

– Najwyższa jednostkowa kara za kartel – 896 000 000 € dla Saint Gobain (szyby samochodowe) w 2008 roku

– Najwyższa kara w historii (nadużywanie pozycji dominującej) – Intel – 1 060 000 000 € w 2009 roku

• Kary wymierzane przez Prezesa UOKiK – 2009 – 494 mln zł – suma kar za naruszenie reguł konkurencji

– 2011 – 131 mln zł – prawdopodobnie najwyższa jednostkowa kara – POLKOMTEL S.A.

• Kary wymierzone przez DOJ USA – Największa kara – 500 mln $ Hoffman-La Roche – (witaminy) w

1999 roku

Fines

Źródło: US DOJ – Antitrust Division



[email protected]

Znaczenie prawa ochrony konkurencji w Europie i na świecie powszechność reguł konkurencji

• Każde państwo o rozwiniętej gospodarce

rynkowej posiada system prawa ochrony

konkurencji

– USA, UE i jej Państwa Członkowskie, Australia,

Japonia, RPA, Korea Pd., Brazylia, Argentyna,

Ukraina, Rosja itd.

• W 2007 roku prawo antymonopolowe

przyjęły Chiny

• Nie zawsze tak było – pierwotnie tylko USA

Systemy prawa konkurencji na świecie (2004 r.)



[email protected]

Znaczenie prawa ochrony konkurencji w Europie i na świecie Wnioski

1. Społeczeństwa państw o gospodarkach rynkowych uznają konieczność ochrony konkurencji

2. Konkurencja jest traktowana jako wielka wartość, na co wskazuje skala sankcji oraz ogromne koszty postępowań

• Pytania: – dlaczego konkurencja jest tak istotna, że jej ochronie

poświęca się tyle uwagi i środków?

– jakie korzyści uzyskuje społeczeństwo z istnienia konkurencji?

– jakich szkód w wyniku naruszenia przepisów prawa konkurencji doznaje społeczeństwo?



[email protected]

Dlaczego chronimy konkurencję?

• Korzyści wynikające z konkurencji w

gospodarce:

– Niższa cena

– Większa ilość dóbr na rynku

– Większy wybór dóbr na rynku

(różnorodność)

– Lepsza jakość towarów i usług

– Lepsza obsługa

– Dobrobyt konsumenta



[email protected]

Cele prawa konkurencji

• Czy prawo konkurencji chroni inne

wartości poza dobrobytem konsumenta?

• Czy istnieją inne powody by chronić

konkurencję?

– Wzrost gospodarczy ?

– Rozwój technologiczny ?

– Uczciwość, równość ?

– Ochrona słabszych uczestników rynku?

• Różne poglądy w ujęciu historycznym i

geograficznym (USA i Europa)

Ustawa Shermana

• 1890 – pierwsza ustawa

antymonopolowa w świecie

Zagrożenie trustami i

„złodziejscy” baronowie

Zagrożenie trustami i

„złodziejscy” baronowie • Wystąpienie Senatora Johna Sherman w

Kongresie – If the concentrated powers of this combination are

intrusted to a single man, it is a kingly prerogative, inconsistent with our form of government, and should be subject to the strong resistance of the State and national authorities. If anything is wrong this is wrong. If we will not endure a king as a political power we should not endure a king over the production, transportation, and sale of the necessaries of life. If we would not submit to an emperor we should not submit to an autocrat of trade, with power to prevent competition and to fix the price of any commodity.

Zagrożenie trustami i „złodziejscy

baronowie” • Ustawa Shermana stanowiła odpowiedź na

wzrost potęgi dużych organizmów gospodarczych (głównie trustów)

– Standard Oil (David Rockefeller), przedsiębiorstwa kolejowe, American Tobacco…

• Trusty jako zagrożenie polityczne – zagrożenie dla amerykańskiej democracy

• Prawo antymonopolowe na straży wolności gospodarczej i osobistej

• Tak zwane „koncepcje populistyczne” – Wielki business = wielki wróg



[email protected]

Cele prawa konkurencji USA

• Szkoła harwardzka i strukturalizm – funkcjonowanie rynków stanowi funkcję ich struktury

– paradygmat S-C-P

– struktura rynku nieodwołalnie prowadzi do określonych zachowań rynkowych

– surowość względem praktyk liderów rynkowych

• Cele antytrustu wg szkoły harwardzkiej

(„Populistów”) – ochrona mniejszych konkurentów przed siłą rynkową wielkich

przedsiębiorstw

– ochrona obywateli przed nadmierną koncentracją kapitału (stabilność polityczna)

– równość podmiotów gospodarczych i uczciwość (fairness)

– ochrona wolności jednostki



[email protected]

Cele prawa konkurencji USA

• Szkoła chicagowska (lata 70-te) – Koncepcje szkoły harwardzkiej nie mają pokrycia w

rzeczywistości ekonomicznej

– Bardziej wyrafinowane podejście oparte na neoklasycznej teorii cen

• od reguł per se do reguły rozsądku

– Efektywna konkurencja możliwa nawet gdy jest tylko kilku graczy na rynku

– Rynek ma znaczną zdolność do samonaprawy

– Wejście na rynek zwykle jest łatwe

– Analiza ekonomiczna skutków każdej praktyki (balancing test)

– Rewolucja ekonomiczna w prawie konkurencji

Szkoła chicagowska

• Robert Bork Antitrust Paradox. A Policy at War with Itself, 1978 • Biblia szkoły chicagowskiej

• prawdziwym zamiarem ustawodawcy było dążenie do zwiększenia efektywności gospodarczej

• Dopuszczalność danej praktyki uzależniona od wpływu na jej poprawę lub pogorszenie

• Powinno się zakazywać tylko takich praktyk, co do których istnieje pewność, że osłabiają efektywność

• Jeśli praktyka jest korzystna lub neutralna – nie powinno się zakazywać

• Dobrobyt konsumenta jako ostateczny cel prawa konkurencji

Rewolucja Chicagowska

• W USA począwszy od końca lat 70-ych szkoła

chicagowska zdominowała teorię prawa

konkurencji

• Obecnie postawowe założenia tej szkoły

powszechnie akceptowane

Współczesne założenia

teoretyczne prawa konkurencji • Koncepcje szkoły chicagowskiej mimo że

poprawne teoretycznie nie zawsze

sprawdzają się w praktyce

– Rynki funkcjonują w sposób bardziej złożony

– Wejście na rynek nie jest tak łatwe

– Rynki nie mają tak dużej zdolności do

samonaprawy

Jeszcze raz się okazało, że…

…The only function of economic forecasting is to

make astrology look respectable John Kenneth Galbraith



[email protected]

Cele prawa konkurencji Europa

• 1958 – Traktat o Utworzeniu EWG – Reguły konkurencji jako uzupełnienie reguł

rynku wewnętrznego

– Konkurencja jako centralna zasada Traktatu

– Konkurencja w służbie integracji gospodarczej

• Wpływ doktryny niemieckiej – Niemcy jako pionier prawa konkurencji w

Europie – ustawy

– Wpływ doktryny ordoliberalnej – wolność jednostki, walka z koncentracją siły rynkowej



[email protected]


• Zmiany w percepcji prawa

konkurencji

– Wpływ prądów myślowych z USA

– Normalizacja – lata 80/90

– Reformy prawa konkurencji pod koniec

XX wieku w duchu ekonomiki dobrobytu

konsumenta

• „Nowe, bardziej ekonomiczne podejście”



[email protected]


• Wiele celów prawa konkurencji UE – Dobrobyt konsumenta (efektywność

gospodarcza) – cel główny

– Tworzenie rynku wewnętrznego • Przejawia się głównie w koncepcji nadużywania

pozycji dominującej

– Ochrona słabszych uczestników rynku, – konsumentów i MŚP, równość, uczciwość (w zaniku)

• porozumienia pionowe i koncepcja nadużywania pozycji dominującej

– Zwiększanie konkurencyjności UE



[email protected]

Konwergencja transatlantycka i

wewnątrzeuropejska

• Prawo konkurencji UE recypuje koncepcje z USA

– Dobrobyt konsumenta (efektywność gospodarcza) jako absolutnie podstawowy cel reguł konkurencji UE

– Przejęcie innych koncepcji – leniency, private enforcement, kryminalizacja?

• Systemy prawa konkurencji p. cz. coraz bardziej zbliżone do siebie

– Te same prądy myślowe

– Ścisła współpraca w ramach ECN

http://www.wpia.uni.lodz.pl/



[email protected]

Dlaczego chronimy konkurencję?

• Teoria chicagowska (neoliberalna teoria

cen) – aktualne

– Efektywność alokacyjna

– Efektywność produkcyjna

– Efektywność konsumpcyjna (transakcyjna)

• + współcześnie

– Efektywność dynamiczna (innowacyjna)

Przedmiot ochrony prawa konkurencji • Zakres przedmiotowy uokik

– Art. 1 ust. 1 uokik - Ustawa określa warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów

– Celem ustawy jest ochrona mechanizmu konkurencyjnego, konkurencji jako zjawiska instytucjonalnego charakteryzującego gospodarkę wolnorynkową

– Ochrona konkurencji w oparciu o przepisy uokik podejmowana jest w interesie publicznym, interesy jednostkowe nie stanowią przedmiotu bezpośredniej ochrony



[email protected]

Zakazy praktyk

ograniczających konkurencję

Zakazy praktyk


• Adresowane do przedsiębiorców zakazy – porozumień ograniczających konkurencję

– nadużywania pozycji dominującej

• Zakaz z mocy prawa, którego korelatem jest bezwzględna z mocy prawa i ex tunc nieważność czynności prawnych stanowiących przejaw naruszenia zakazów

• Organ antymonopolowy jedynie stwierdza decyzją naruszenie przepisów ustawy – decyzja deklaratoryjna



[email protected]

Zakazy praktyk

ograniczających konkurencję • Adresaci zakazu praktyk ograniczających konkurencję –

art. 4 pkt 1) uokik – przez przedsiębiorcę rozumie się: – przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności

gospodarczej, a także:

– a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,

– b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,

– c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,

– d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2 – z wyłączeniem przepisów dotyczących koncentracji



[email protected]

Zakazy praktyk

ograniczających konkurencję • Adresaci zakazu praktyk ograniczających

konkurencję –

– art. 4 pkt 2) uokik – przez związek przedsiębiorców

rozumie się izby, zrzeszenia i inne organizacje

zrzeszające przedsiębiorców, o których mowa w

pkt 1, jak również związki tych organizacji

• Szerokie i szczególne pojęcie przedsiębiorcy

na gruncie uokik ma służyć szerokiemu i

elastycznemu stosowaniu prawa konkurencji

– objęcie zakresem zakazu wszystkich

przejawów naruszenia konkurencji na rynku



[email protected]

Zakaz porozumień




[email protected]

Zakaz porozumień

ograniczających konkurencję • Art. 6 ust. 1 uokik – zakazane są porozumienia,

których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na: – 1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych

warunków zakupu lub sprzedaży towarów;

– 2) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;

– 3) podziale rynków zbytu lub zakupu;

– 4) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji



[email protected]

Zakaz porozumień


• (...)

• 5) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;

• 6) ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;

• 7) uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny



[email protected]

Zakaz porozumień ograniczających

konkurencję • Art. 101 ust. 1 TFUE - Niezgodne z rynkiem

wewnętrznym i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego, a w szczególności te, które polegają na: – a) ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu

lub sprzedaży albo innych warunków transakcji,

– b) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji, rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji,

– c) podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia,



[email protected]

Zakaz porozumień


• Porozumienia – (...)

– d) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych

warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im

przez to niekorzystnych warunków konkurencji,

– e) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez

partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na

swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z

przedmiotem tych kontraktów.



[email protected]

• Zakresem art. 6 uokik i art. 101 TFUE

objęte są:

– Porozumienia między konkurentami

(porozumienia poziome)

– Porozumienia między podmiotami działającymi

na różnych piętrach obrotu danym towarem

(porozumienia pionowe)

Zakaz porozumień




[email protected]

Zakres zakazu porozumień pojęcie porozumienia

• Art. 4 pkt 5) uokik - porozumienia: – a) umowy zawierane między przedsiębiorcami,

między związkami przedsiębiorców oraz

między przedsiębiorcami i ich związkami albo

niektóre postanowienia tych umów

– b) uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek

formie przez dwóch lub więcej

przedsiębiorców lub ich związki

– c) uchwały lub inne akty związków

przedsiębiorców lub ich organów statutowych



[email protected]

Zakres zakazu porozumień

• Porozumienia rozumiane szeroko – Umowy w dowolnej formie i ich elementy

– Gentlemen’s agreements

– Uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie (pisemnie, ustnie, telefonicznie, mailowo)

– Instrukcje, ostrzeżenia, okólniki, wytyczne

– Wymiana informacji

– Uchwały, akty (decyzje) związków przedsiębiorców

– Praktyki uzgodnione

• Nie musi być mechanizmu egzekucji porozumienia



[email protected]


• „...celem lub skutkiem jest wyeliminowanie,

ograniczenie lub naruszenie w inny sposób

konkurencji”

– Jeśli cel jest ograniczający konkurencję, co do

zasady, nie ma potrzeby badać (dowodzić) skutku

– Jeśli cel nie jest jednoznacznie ograniczający

konkurencję, trzeba badać (dowodzić) skutek

– Zamiar stron jest nieistotny, a to czy z treści

porozumienia, biorąc pod uwagę ekonomiczny

kontekst jego stosowania, obiektywnie taki cel

wynika



[email protected]


• „twarde ograniczenia” (hard-core restraints, reguły per se) – nie trzeba udowadniać skutku rynkowego – Kartele cenowe, w tym wymiana danych o

cenach, podział rynku, ograniczenie sprzedaży, ograniczenie produkcji, kolektywne systemy wyłącznej dystrybucji, ustalanie minimalnych i sztywnych cen odsprzedaży, zakaz eksportu

• Pozostałe – objęte zakresem zakazu tylko jeśli udowodniony zostanie negatywny wpływ praktyki na konkurencję



[email protected]

• Art. 6a - W przypadku stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-6 ustawy lub w art. 101 ust. 1 lit. a-e TFUE, odpowiedzialności podlega również osoba zarządzająca, która w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia tych zakazów umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez tego przedsiębiorcę wymienionych zakazów

Zakaz porozumień




[email protected]

• Art. 4 pkt 3a - osoba zarządzająca –

– kierujący przedsiębiorstwem, w szczególności

osoba pełniąca funkcję kierowniczą lub

wchodząca w skład organu zarządzającego

przedsiębiorcy

Zakaz porozumień


Wyłączenia od zakazu

porozumień ograniczających

konkurencję



[email protected]

Wyłączenia od zakazu

porozumień • Zakaz porozumień ograniczających

konkurencję ma względny charakter – liczne wyłączenia 1. Porozumienia bagatelne (de minimis) – art. 7

ust. 1 uokik (UE - Wytyczne Komisji o porozumieniach niewielkiej wagi)

2. Wyłączenia ustawowe indywidualne – art. 8 ust. 1 uokik (art. 101 ust. 3 TFUE)

3. Wyłączenia grupowe (blokowe) – określone w rozporządzeniach wykonawczych do uokik wydanych w oparciu o podstawę prawną z art. 8 ust. 3 uokik (art. 103 ust. 1 TFUE)



[email protected]

Porozumienia bagatelne (de minimis) • Art. 7 ust. 1 uokik – art. 6 nie stosuje się jeśli

łączny udział w rynku uczestników porozumienia nie przekracza: – 5% - przy porozumieniach między konkurentami

(łączny udział)

– 10% - przy innych porozumieniach (jeśli udział żadnego z nich nie jest >10%)

• ust. 2 - art. 6 nie stosuje się również, w przypadku gdy ww. udziały nie zostały przekroczone o więcej niż 2 p.% w 2 kolejnych lat kalendarzowych w czasie trwania porozumienia



[email protected]

Porozumienia bagatelne (de minimis)

• ALE – Art. 7 ust. 3 uokik - przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7, m.in:

– Kartele cenowe, uzgadnianie przetargów, porozumienia kontyngentowe, podział rynku



[email protected]

Wyłączenie ustawowe

• Art. 8 ust. 1. Zakazu (...), nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie: – 1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji

towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego

– 2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści

– 3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów

– 4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów

• Analogicznie – art. 101 ust. 3 TFUE



[email protected]

Wyłączenie ustawowe

• Art. 8 ust. 2 uokik

– Ciężar udowodnienia okoliczności, o

których mowa w ust. 1, spoczywa na

przedsiębiorcy

• Analogicznie orzecznictwo TSUE



[email protected]

Wyłączenia grupowe (blokowe) • Art. 8 ust. 3 uokik

– RM może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć określone rodzaje porozumień spełniające przesłanki, o których mowa w ust. 1, spod zakazu (...), biorąc pod uwagę korzyści, jakie mogą przynieść określone rodzaje porozumień. W rozporządzeniu RM określi:

• 1) warunki, jakie muszą być spełnione, aby porozumienie mogło być uznane za wyłączone spod zakazu

• 2) klauzule, których występowanie w porozumieniu stanowi naruszenie art. 6

• 3) okres obowiązywania wyłączenia

– oraz może określić klauzule, których występowania w porozumieniu nie uznaje się za naruszenie art. 6

• Analogiczna podstawa prawna w art. 103 ust. 1 TFUE



[email protected]

Wyłączenia grupowe (blokowe)

• Szczegółowe zasady stosowania wyłączeń blokowych określone w Rozp. RM: – Z dnia 13.12.2011 w sprawie wyłączenia

określonych porozumień specjalizacyjnych i porozumień badawczo-rozwojowych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2011, nr 288 poz. 1691)

– Z dnia 30.03.2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających

konkurencję (Dz. U. z 2011 nr 81 poz. 441)



[email protected]

Wyłączenia grupowe (blokowe)

• (...) – z 17.04.2015 w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów

porozumień dotyczących transferu technologii spod

zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U.

z 2015, poz. 585)

– z 22.03.2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych

rodzajów porozumień, zawieranych między

przedsiębiorcami prowadzącymi działalność

ubezpieczeniową, spod zakazu porozumień

ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2011 nr 67 poz.

355)

• Wyłączenia blokowe w prawie

europejskim



[email protected]

Reguła konwergencji w odniesieniu do porozumień • Rozporządzenie Rady nr 1/2003

– NCA ma obowiązek zastosować równolegle przepis prawa europejskiego (art. 101 TFUE), obok przepisu krajowego prawa jeśli porozumienie wpływa na handel między państwami członkowskimi

– Art. 3 ust. 2 – reguła konwergencji • Zastosowanie krajowego prawa konkurencji nie może

prowadzić do zakazania porozumień, decyzji związków przedsiębiorstw lub praktyk uzgodnionych, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi, lecz nie ograniczają konkurencji w rozumieniu art. 81 ust. 1 TWE, lub spełniają przesłanki art. 81 ust. 3 TWE, lub które objęte są rozporządzeniem w celu stosowania art. 81 ust. 3 TWE

• Krajowe reguły konkurencji nie mogą zakazywać takich porozumień wpływających na handel między P. Cz., które dozwolone są przez europejskie reguły konkurencji (nie mogą być bardziej restrykcyjne)

Zakaz nadużywania pozycji

dominującej

Siła rynkowa

• Centralne pojęcie prawa konkurencji

• Zdolność do zwiększania ceny poprzez obniżenie sprzedaży

• Jak osiągnąć?

– Zdobyć pozycję dominującą – jak?

– Zmówić się z innymi i działać wspólnie



[email protected]

Rynek właściwy wprowadzenie

• Siła rynkowa uwidacznia się na

określonym rynku

• Aby odpowiedzieć na pytanie czy

przedsiębiorca posiada siłę rynkową oraz

by odpowiedzieć jak dana praktyka

rynkowa wpływa na konkurencję należy

wyznaczyć (zdefiniować) rynek właściwy



[email protected]

Wyznaczenie rynku właściwego cele

• Obwieszczenie Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji (97/C 372/03), pkt 2: – „Definiowanie rynku jest narzędziem mającym na

celu zidentyfikowanie oraz określenie ograniczeń konkurencji między przedsiębiorstwami.

– Celem zdefiniowania rynku, (...) jest identyfikowanie rzeczywistych konkurentów danych przedsiębiorstw, którzy są w stanie zakłócić ich zachowanie oraz nie pozwalać im na zachowanie w sposób niezależny od skutecznej presji konkurencyjnej”



[email protected]

Rynek właściwy pojęcie

• Art. 4 pkt 9) uokik – rynek właściwy

– rynek towarów, które ze względu na ich

przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym

jakość, są uznawane przez ich nabywców za

substytuty

– oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze

względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie

barier dostępu do rynku, preferencje

konsumentów, znaczące różnice cen i koszty

transportu, panują zbliżone warunki

konkurencji



[email protected]

Aspekty rynku właściwego

• Rynek produktowy (asortymentowy)

• Rynek geograficzny

• Rynek czasowy



[email protected]

Rynek produktowy wprowadzenie

• rynek towarów (w tym również

usługi), które ze względu na ich:

– Przeznaczenie

– Cenę

– Właściwości, w tym jakość,

• ...są uznawane przez ich nabywców

za substytuty



[email protected]

Rynek produktowy

czynniki uwzględniane przy wyznaczaniu rynku

• Obwieszczenie Komisji w sprawie

definicji rynku właściwego do celów

wspólnotowego prawa konkurencji,

pkt 13:

– Substytucyjność popytu

– Substytucyjność podaży

– Potencjalna konkurencja



[email protected]

Rynek geograficzny wymiar

• Rynek towarów, które oferowane są na obszarze, na którym, ze względu na ich:

– rodzaj i właściwości,

– istnienie barier dostępu do rynku,

– preferencje konsumentów,

– znaczące różnice cen,

– koszty transportu,

• panują zbliżone warunki konkurencji



[email protected]

Rynek geograficzny wymiar

• Rynek geograficzny może mieć wymiar:

– Lokalny – np. beton towarowy, mieszanki

asfaltowe, paliwo lotnicze, rynek pochówków

(jeden cmentarz), rynek detalicznej sprzedaży

paliw

– Regionalny – przewozy lotnicze w zachodniej

Polsce i Wschodnich Niemczech, rynek

hurtowej sprzedaży benzyn i ON, bitumen

– Krajowy – rynek lodów, rynek masła, rynek

gazet



[email protected]

Rynek geograficzny jak wyznaczać

• Analiza kosztów transportu

• Analiza geograficznego zasięgu

sprzedaży

• Badania preferencji konsumentów

• Analiza barier rynkowych, które

przyczyniają się do izolacji rynków

– Prawnych, faktycznych, kosztowych,

transportowych, itp.



[email protected]



[email protected]


dominującej

• Art. 9 ust. 1 uokik – zakazane jest nadużywanie

pozycji dominującej na rynku właściwym przez

jednego lub kilku przedsiębiorców,

• 2. Nadużywanie pozycji dominującej polega w

szczególności na: – 1) bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w

tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych

terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży

towarów;

– 2) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze

szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;



[email protected]


dominującej – (...)

– 3) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi

uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym

osobom zróżnicowane warunki konkurencji;

– 4) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez

drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani

zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;

– 5) przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do

powstania bądź rozwoju konkurencji;

– 6) narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów,

przynoszących mu nieuzasadnione korzyści;

– 7) podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych

lub podmiotowych

http://www.wpia.uni.lodz.pl/



[email protected]


dominującej

• Art. 102 TFUE - Niezgodne z rynkiem

wewnętrznym i zakazane jest

nadużywanie przez jedno lub

większą liczbę przedsiębiorstw

pozycji dominującej na rynku

wewnętrznym lub na znacznej jego

części, w zakresie, w jakim może

wpływać na handel między

Państwami Członkowskimi



[email protected]


dominującej

• Art. 102 TFUE – (...) Nadużywanie takie może polegać w szczególności na: – a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen

zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji,

– b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów,

– c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji,

– d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.



[email protected]

Niestosowanie reguły konwergencji

• Rozporządzenie Rady nr 1/2003

– NCA ma obowiązek zastosować równolegle

przepis prawa europejskiego (art. 102 TFUE),

obok przepisu krajowego prawa jeśli

nadużycie pozycji dominującej wpływa na

handel między państwami członkowskimi

– Art. 3 ust. 2 in fine • Niniejsze rozporządzenie nie ogranicza możliwości przyjmowania i

stosowania przez Państwa Członkowskie na swoim terytorium

bardziej restrykcyjnych krajowych przepisów prawnych, które

zakazują lub przewidują sankcje za jednostronne praktyki

stosowane przez przedsiębiorstwa.



[email protected]


dominującej • Bezwzględny charakter zakazu

• Przesłanki stosowania art. 9 uokik

1. Posiadanie przez jednego lub kilku przedsiębiorców pozycji dominującej na rynku właściwym

2. Nadużycie przez nich tejże pozycji

• Przesłanki stosowania art. 102 TFUE

– j. w. (1 i 2) oraz dodatkowo

3. Wpływ praktyki na handel między państwami członkowskimi



[email protected]

Pozycja dominująca - pojęcie

• Art. 4 pkt 10) uokik • pozycja przedsiębiorcy, która umożliwia mu

zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów

• domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40%

• Możliwość wpływu na ceny rynkowe, podaż, innowacje, różnorodność towarów i usług na rynku, lub na inne parametry konkurencji na rynku, przez znaczący okres (bez utraty pozycji rynkowej)



[email protected]

Stwierdzenie istnienia pozycji

dominującej - metodyka

• Etapy:

1. Wyznaczenie rynku właściwego

2. Określenie („zmierzenie”) siły rynkowej przedsiębiorcy na wyznaczonym rynku



[email protected]

Stwierdzenie istnienia pozycji

dominującej - metodyka • Mierniki siły rynkowej

– udział w rynku (jako punkt wyjścia)

– struktura rynku - udział w rynku właściwym przedsiębiorcy vs. udziały jego konkurentów

– bariery rynkowe

– elastyczność cenowa popytu (im sztywniejszy tym większa siła)

– Wielkość sieci dystrybucyjnej firmy

– Siła przetargowa odbiorców

– Siła przetargowa dostawców – Duże moce produkcyjne oraz mały stopień ich

wykorzystania – Siła nabywcza kontrahenta



[email protected]

Nadużycie pozycji dominującej -

pojęcie

• Nie istnieje pełna, uniwersalna definicja pojęcia nadużycia pozycji dominującej

• Przepis art. 9 ust. 2 uokik, (art. 102 TFUE) wymieniają jedynie przykłady praktyk stanowiących nadużycie

• Są jednak pewne zasady ogólne – zakresem objęte jedynie praktyki, które – wywołują lub mogą wywołać w sposób

wyraźny szkodę konsumentom (mechanizmowi konkurencji), a nie tylko konkurentom (przesłanka interesu publicznego – art. 1 uokik)



[email protected]

Nadużycie pozycji dominującej

• Klasyfikacja praktyk jednostronnych 1. Praktyki eksploatacyjne

• Polegają na wykorzystywaniu siły rynkowej do maksymalizacji zysku

2. Praktyki antykonkurencyjne (wykluczające)

• Praktyki, których celem jest stworzenie barier wejścia na rynek, lub osłabienie lub pozbycie się konkurentów

• Kolektywna dominacja – Zakresem normy wyrażonej w art. 9 uokik objęte

są także praktyki dokonywane przez kilku przedsiębiorców (nie działających w porozumieniu), z których żaden z osobna nie jest dominantem

Decyzje w sprawach praktyk




[email protected]

Decyzje w sprawie praktyk


• Art. 10 ust. 1 uokik - decyzja o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję (deklaratoryjna)

• W decyzji tej Prezes UOKiK nakazuje zaniechanie stosowania praktyki naruszającej zakazy praktyk ograniczających konkurencję, jeżeli do czasu wydania decyzji praktyka ta nie została zaprzestana (konstytutywna)

• Ciężar udowodnienia, że praktyka została zaprzestana, spoczywa na przedsiębiorcy



[email protected]


ograniczających konkurencję • Środki zmierzające do zaniechania

praktyki/usunięcia skutków – Prezes UOKiK może w decyzji z art. 10 ust. 1 uokik

nakazać, w celu zaniechania stosowania praktyki lub usunięcia jej skutków, zastosowanie środków polegających w szczególności na:

– 1) udzieleniu licencji praw własności intelektualnej na niedyskryminacyjnych warunkach;

– 2) umożliwieniu dostępu do określonej infrastruktury na niedyskryminacyjnych warunkach;

– 3) zmianie umowy; – 4) zapewnieniu innym podmiotom dostawy określonych produktów

lub świadczenia określonych usług na niedyskryminacyjnych warunkach.

– W przypadku gdy środki mogłyby okazać się nieskuteczne albo skuteczne, lecz bardziej uciążliwe, Prezes może w decyzji, nakazać powierzenie wykonywania określonej działalności gospodarczej, w tym wykonywania tej działalności na różnych szczeblach obrotu, poszczególnym podmiotom w ramach grupy kapitałowej lub odrębnym jednostkom organizacyjnym w ramach struktury przedsiębiorcy



[email protected]


ograniczających konkurencję • Środki zmierzające do zaniechania

praktyki/usunięcia skutków – Środki powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju

naruszenia i konieczne do jego zakończenia lub usunięcia jego skutków

– Przed wydaniem decyzji nakazującej zastosowanie środków, Prezes informuje przedsiębiorcę o zamiarze ich zastosowania

– Przedsiębiorca może przedstawić stanowisko w terminie 14 dni od dnia doręczenia informacji

– W decyzji, z art. 10 ust. 1, Prezes może określić termin realizacji środków, uwzględniając wagę i rodzaj naruszenia oraz zastosowany środek

– W przypadku nakazania zastosowania środków Prezes w decyzji z art. 10 ust. 1, nakłada na przedsiębiorcę obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji tych środków



[email protected]


ograniczających konkurencję • Art. 12 uokik – zobowiązania – Jeżeli w toku

postępowania antymonopolowego zostanie uprawdopodobnione (…) że zostały naruszone zakazy praktyk, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań w celu zakończenia naruszenia lub usunięcia jego skutków, Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, zobowiązać przedsiębiorcę do wykonania tych zobowiązań

• W przypadku gdy przedsiębiorca zaprzestał naruszania zakazów - zobowiązanie do usunięcia skutków naruszenia

• W decyzji z art. 10 ust. 1, Prezes może określić termin wykonania zobowiązań oraz nakłada na przedsiębiorcę obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji zobowiązań

• Brak kary - w przypadku wydania decyzji zobowiązaniowej, nie stosuje się przepisów art. 10 i 106 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 106a



[email protected]


ograniczających konkurencję • Uchylenie decyzji zobowiązaniowej • Prezes Urzędu może, z urzędu, uchylić

decyzję zobowiązaniową, w przypadku gdy: – 1) została ona wydana w oparciu o nieprawdziwe,

niekompletne lub wprowadzające w błąd informacje lub dokumenty,

– 2) przedsiębiorca nie wykonuje zobowiązań lub obowiązków,

• Prezes Urzędu może, za zgodą przedsiębiorcy, z urzędu, uchylić decyzję zobowiązaniową, w przypadku gdy nastąpiła zmiana okoliczności mających istotny wpływ na wydanie decyzji

• W przypadku uchylenia decyzji Prezes Urzędu orzeka co do istoty sprawy



[email protected]

Sankcje za naruszenie zakazu praktyk


1. Cywilne - bezwzględna nieważność czynności prawnej

2. Administracyjne – Nakaz zaniechania praktyk

– Art. 106 uokik - kara pieniężna na przedsiębiorcę w wysokości do 10% przychodu za poprzedni rok obrotowy za:

• naruszenie zakazów wyrażonych w art. 6 lub 9 uokik oraz art. 101 lub 102 TFUE, także za

• dokonanie koncentracji bez uzyskania zgody

• naruszenie zakazu określonego w art. 24



[email protected]

Sankcje za naruszenie zakazu praktyk

ograniczających konkurencję 2. Administracyjne

– Art. 106a – kara pieniężna na osobę zarządzającą w wysokości do 2.000.000 zł, jeżeli osoba ta umyślnie dopuściła do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-6 ustawy lub w art. 101 ust. 1 lit. a-e TFUE.

– wyłącznie w decyzji, nakładającej na przedsiębiorcę karę pieniężną, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 1 lub 2

– nie nakłada się, jeżeli na osobę zarządzającą będącą przedsiębiorcą została nałożona kara pieniężna na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 lub 2 za to samo naruszenie zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-6 ustawy lub w art. 101 ust. 1 lit. a-e TFUE



[email protected]

Porozumienia ograniczające konkurencję Leniency – Łagodzenie kar

• Odstąpienie od nałożenia kary - Art. 113a. 1. Przedsiębiorca, który zawarł porozumienie, może złożyć do Prezesa Urzędu wniosek o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie

• Wniosek zawiera opis porozumienia wskazujący w szczególności: – 1) przedsiębiorców, którzy zawarli porozumienie;

– 2) produkty lub usługi, których dotyczy porozumienie;

– 3) terytorium objęte porozumieniem;

– 4) cel porozumienia;

– 5) okoliczności zawarcia porozumienia;

– 6) okoliczności i sposób funkcjonowania porozumienia;

– 7) czas trwania porozumienia;

– 8) rolę poszczególnych przedsiębiorców uczestniczących w porozumieniu;

– 9) imiona, nazwiska i stanowiska służbowe osób pełniących w porozumieniu znaczącą rolę wraz z jej opisem;

– 10) czy wniosek został złożony również do organów ochrony konkurencji państw członkowskich UE lub do KE.



[email protected]


• Odstąpienie od nałożenia kary

• Art. 113b. Prezes Urzędu odstępuje od nałożenia kary pieniężnej na przedsiębiorcę, który zawarł porozumienie, w przypadku gdy przedsiębiorca ten łącznie: – 1) jako pierwszy z uczestników porozumienia złożył wniosek

zgodny z wymogami, określonymi w ustawie oraz spełnił warunki określone w art. 113a ust. 3, 5 i 6;

– 2) przedstawił: • a) dowód wystarczający do wszczęcia postępowania antymonopolowego

lub informacje umożliwiające Prezesowi Urzędu uzyskanie takiego dowodu, albo

• b) jeżeli wniosek został złożony po wszczęciu postępowania antymonopolowego - dowód, który w istotny sposób przyczyni się do wydania decyzji, o której mowa w art. 10, lub na żądanie Prezesa Urzędu przedstawił informacje umożliwiające uzyskanie takiego dowodu

• o ile Prezes Urzędu nie posiadał w tym czasie tych informacji lub dowodów;

– 3) nie nakłaniał innych przedsiębiorców do uczestnictwa w porozumieniu.



[email protected]


• Odstąpienie od nałożenia kary – warunki z Art. 113a ust. 3, 5 i 6 – Wnioskodawca jest obowiązany nie ujawniać zamiaru złożenia

wniosku.

– Wnioskodawca jest obowiązany współpracować z Prezesem w pełnym zakresie od złożenia wniosku, w szczególności:

• 1) z własnej inicjatywy i na żądanie Prezesa Urzędu dostarczać niezwłocznie wszelkie dowody lub informacje dotyczące porozumienia, którymi dysponuje albo którymi może dysponować, mające istotne znaczenie dla sprawy;

• 2) nie utrudniać złożenia wyjaśnień przez osoby zatrudnione przez przedsiębiorcę oraz osoby pełniące funkcję kierowniczą lub wchodzące w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy;

• 3) nie niszczyć, nie fałszować, nie zatajać dowodów lub informacji związanych ze sprawą;

• 4) nie ujawniać faktu złożenia wniosku bez zgody Prezesa Urzędu.

– Wnioskodawca, który nie zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu przed złożeniem wniosku, jest obowiązany zaprzestać tego uczestnictwa niezwłocznie po złożeniu wniosku



[email protected]


• Dla następnych w kolejności – możliwość obniżenia kary na podstawie art. 113 c uokik – warunki – złożył wniosek zgodny z wymogami określonymi w art. 113a ust. 2;

– spełnił warunki określone w art. 113a ust. 3, 5 i 6;

– przedstawił dowód mający istotne znaczenie dla rozpatrywanej sprawy, którego Prezes Urzędu nie posiadał.

• Wielkość obniżenia - o: – 1) 30-50% w stosunku do wysokości kary, jaka zostałaby nałożona na

przedsiębiorcę, gdyby nie złożył wniosku - na przedsiębiorcę, który jako pierwszy spełnił warunki, o których mowa w ust. 1;

– 2) 20-30% w stosunku do wysokości kary, jaka zostałaby nałożona na przedsiębiorcę, gdyby nie złożył wniosku - na przedsiębiorcę, który jako drugi spełnił warunki, o których mowa w ust. 1;

– 3) maksymalnie 20% w stosunku do wysokości kary, jaka zostałaby nałożona na przedsiębiorcę, gdyby nie złożył wniosku - na pozostałych przedsiębiorców, którzy spełnili warunki, o których mowa w ust. 1.



[email protected]


• Charakter prewencyjny – co do zasady kontrola

ex ante

• Obowiązek zgłoszenia Prezesowi UOKiK zamiaru

dokonania koncentracji, która spełnia przesłanki

pozytywne (art. 13 ust. 1 uokik) i nie spełnia

negatywnych (art. 14 uokik) pod warunkiem, że

koncentracja nie ma wymiaru europejskiego

• Stosowanie europejskiego (ECMR) i krajowego

prawa konkurencji (uokik) uzależnione od

wysokości obrotów uczestników koncentracji

(całych grup kapitałowych)



[email protected]

Zakres obowiązku zgłoszenia

koncentracji • Art. 13 ust. 2 uokik

– Połączenie 2 lub więcej samodzielnych przedsiębiorców

– Przejęcie bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad 1 lub więcej przedsiębiorcami przez 1 lub więcej przedsiębiorców

– Utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy (JV)

– Nabycie części mienia innego przedsiębiorcy (całości lub części przedsiębiorstwa), jeżeli w którymkolwiek z dwóch ostatnich lat obrotowych generowała ona na terytorium RP obrót przekraczający równowartość 10 mln EUR

Pojęcie koncentracji

• Fuzje (mergers) - przykłady

+



[email protected]


• Przejęcie kontroli – przykłady

1. Przed Po

55%

2.

60% 60%

30%

30% 30%



[email protected]


• Joint Ventures

Przed Po

100% 50%

50%

50% 50%



[email protected]



[email protected]


koncentracji Prezesowi UOKiK • Art. 13 ust. 1 uokik – przesłanki

pozytywne:

– Łączny światowy obrót przedsiębiorców

uczestniczących w koncentracji w roku

obrotowym poprzedzającym zgłoszenie >

1 mld EUR lub

– Łączny obrót na terytorium RP

przedsiębiorców uczestniczących w

koncentracji w roku obrotowym

poprzedzającym zgłoszenie > 50 mln EUR



[email protected]


koncentracji Prezesowi UOKiK • Art. 14 uokik – (przesłanki negatywne

– wyłączenia od obowiązku zgłoszenia) nie podlega zgłoszeniu zamiar koncentracji: – W przypadku przejęcia kontroli - gdy

obrót przedsiębiorcy przejmowanego (oraz jego przedsiębiorców zależnych) nie przekroczył na terytorium RP w żadnym z 2 lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie 10 mln EUR (koncentracje bagatelne)

– pomiędzy członkami grupy kapitałowej



[email protected]


koncentracji Prezesowi UOKiK • Art. 14 uokik – (przesłanki negatywne – wyłączenia

od obowiązku zgłoszenia) nie podlega zgłoszeniu zamiar koncentracji: – jeżeli obrót żadnego z przedsiębiorców, o których mowa w

art. 13 ust. 2 pkt 1 lub 3, nie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10.000.000 euro;

– polegającej na przejęciu kontroli nad przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami należącymi do jednej grupy kapitałowej oraz jednocześnie nabyciu części mienia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców należących do tej grupy kapitałowej - jeżeli obrót przedsiębiorcy lub przedsiębiorców, nad którymi ma nastąpić przejęcie kontroli, i obrót realizowany przez nabywane części mienia nie przekroczył łącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10.000.000 euro



[email protected]


koncentracji Prezesowi UOKiK • Art. 14 uokik – (przesłanki negatywne) nie

podlega zgłoszeniu zamiar koncentracji: – Polegającej na czasowym nabyciu lub objęciu

akcji lub udziałów w celu ich odsprzedaży przez instytucję finansową, której przedmiotem działalności są inwestycje kapitałowe (dodatkowe warunki) -

– Polegającej na czasowym nabyciu (objęciu) akcji lub udziałów w celu zabezpieczenia wierzytelności (dodatkowe warunki)

– Następującej w toku postępowania upadłościowego, chyba że przejmujący jest konkurentem, lub członkiem grupy kapitałowej, do której należą konkurenci przejmowanego



[email protected]

Podmioty zobowiązane do

zgłoszenia zamiaru koncentracji • Art. 94 ust. 2 uokik

– w przypadku łączenia się przedsiębiorstw – zgłoszenie wspólne łączących się przedsiębiorców

– w przypadku przejęcia kontroli – przejmujący kontrolę

– w przypadku utworzenia przedsiębiorcy – zgłoszenie wspólne tworzących przedsiębiorców

– w przypadku nabycia części mienia – nabywający

• Art. 94 ust. 3 uokik – W przypadku gdy koncentracji dokonuje przedsiębiorca

dominujący za pośrednictwem co najmniej 2 przedsiębiorców zależnych, zgłoszenia dokonuje przedsiębiorca dominujący

• UWAGA – za wyjątkiem ust. 3 zgłoszenia dokonują podmioty bezpośrednio uczestniczące w koncentracji



[email protected]

Zgłoszenie zamiaru

koncentracji • Dokonywane na formularzu WID (wykaz

informacji i dokumentów) stanowiącym załącznik do

– Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2014 roku w sprawie zgłoszenia zamiaru koncentracji przedsiębiorców (Dz. U. 2015 poz. 80)

• Zgłoszenie stanowi wniosek o wszczęcie postępowania antymonopolowego w sprawach koncentracji



[email protected]

Decyzje w sprawach

koncentracji • Art. 18 uokik – decyzja pozytywna

– Prezes Urzędu, w drodze decyzji, wydaje

zgodę na dokonanie koncentracji, w

wyniku której konkurencja na rynku nie

zostanie istotnie ograniczona, w

szczególności przez powstanie lub

umocnienie pozycji dominującej na rynku



[email protected]

Decyzje w sprawach

koncentracji • Art. 19 uokik – decyzja warunkowa

– zgoda na dokonanie koncentracji, gdy – po spełnieniu przez uczestników określonych warunków, konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku

– Warunki – Prezes UOKiK może nałożyć obowiązek lub przyjąć zobowiązanie, w szczególności do:

• 1) zbycia całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców,

• 2) wyzbycia się kontroli nad określonym przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami, w szczególności przez zbycie określonego pakietu akcji lub udziałów, lub odwołania z funkcji członka organu zarządzającego lub nadzorczego jednego lub kilku przedsiębiorców,

• 3) udzielenia licencji praw wyłącznych konkurentowi

• Decyzja określa termin spełnienia warunków oraz nakłada obowiązek informacyjny



[email protected]

Decyzje w sprawach

koncentracji • Art. 20 ust. 1 uokik – decyzja

negatywna

– Prezes Urzędu zakazuje, w drodze decyzji,

dokonania koncentracji, w wyniku której

konkurencja na rynku zostanie istotnie

ograniczona, w szczególności przez

powstanie lub umocnienie pozycji

dominującej na rynku



[email protected]

Decyzje w sprawach

koncentracji • Art. 20 ust. 2 uokik – decyzja wyjątkowo

pozytywna – Prezes Urzędu wydaje, w drodze decyzji,

zgodę na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku, w przypadku gdy odstąpienie od zakazu koncentracji jest uzasadnione, a w szczególności:

• 1) przyczyni się ona do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego

• 2) może ona wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarkę narodową



[email protected]

Decyzje w sprawach

koncentracji • Decyzja podjęta w rezultacie uchylenia

dotychczasowych decyzji

– Art. 21 ust. 1 uokik – Prezes Urzędu może uchylić decyzje, (pozytywną, warunkowo pozytywną i wyjątkowo pozytywną), jeżeli zostały one oparte na nierzetelnych informacjach, za które są odpowiedzialni przedsiębiorcy uczestniczący w koncentracji, lub jeżeli przedsiębiorcy nie spełniają warunków, nałożonych w decyzji. W przypadku uchylenia decyzji Prezes Urzędu orzeka co do istoty sprawy.



[email protected]

Decyzje w sprawach

koncentracji • Decyzja o przywróceniu warunków

konkurencji – Jeśli koncentracja została już dokonana, a

przywrócenie konkurencji na rynku nie jest możliwe w inny sposób, Prezes UOKiK może wydać decyzje:

– o podziale połączonego przedsiębiorcy,

– zbyciu jego majątku

– Zbyciu lub akcji lub udziałów, które zapewniają nad nim kontrolę,

– lub rozwiązaniu spółki, nad którą sprawowana jest kontrola wspólna

– Przepisy te stosuje się odpowiednio w przypadku niezgłoszenia zamiaru koncentracji oraz w przypadku niewykonania decyzji negatywnej



[email protected]

Dziękuję za uwagę

Łukasz Grzejdziak

Zakład Prawa Gospodarczego

Publicznego WPiA UŁ

[email protected]

Prawo gospodarcze publiczne Wykład 3 - wpia.uni.lodz.pl · 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12...

Documents

Transcript of Prawo gospodarcze publiczne Wykład 3 - wpia.uni.lodz.pl · 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12...