PRAWOGOSPODARCZE I HANDLOWE

Marek Maciąg

Konstrukcja kapitału docelowego w prawie polskim na tle wybranych praw obcych

Wydawnictwo C.H. Beck

PRAWO GOSPODARCZE I HANDLOWE

Konstrukcja kapitału docelowego w prawie polskimna tle wybranych praw obcych

www.sklep.beck.pl

Polecamy nasze publikacje z zakresu prawa handlowego:

Jacek Bieniak, Michał Bieniak, Grzegorz Nita-Jagielski,Krzysztof Oplustil, Robert Pabis, Anna Rachwał, Marcin Spyra,Grzegorz Suliński, Marcin Tofel, Robert ZawłockiKODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH. KOMENTARZ, wyd. 2Du¿e Komentarze Becka. Edycja limitowana

Janusz A. Strzępka (red.)KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH. KOMENTARZ, wyd. 5Komentarze Kodeksowe

Stanisław Włodyka (red.)PRAWO UMÓW HANDLOWYCH, tom 5System Prawa Handlowego

Stanisław GurgulPRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE. KOMENTARZ, wyd. 8Du¿e Komentarze Becka

Lidia SiwikODPOWIEDZIALNOŚĆ ZARZĄDZAJĄCYCH ZA ZOBOWIĄZANIAEUROPEJSKIEGO ZGRUPOWANIA INTERESÓW GOSPODARCZYCHI SPÓŁKI EUROPEJSKIEJPrawo Gospodarcze i Handlowe

Marek Maciąg

Konstrukcja kapitałudocelowego w prawie polskimna tle wybranych praw obcych

Seria

Prawo Gospodarcze i Handlowe

pod redakcj¹

Profesora Stanis³awa W³odyki

Wydawca: Natalia Adamczyk

Wydanie publikacji zosta³o dofinansowane przez

Krakowsk¹ Akademiê im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.

© Wydawnictwo C.H. Beck 2012

Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.

ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Sk³ad i ³amanie: TimPrint

Druk i oprawa: Elpil, Siedlce

ISBN 978-83-255-3476-9

ISBN e-book 978-83-255-3477-6

Spis treści

Wstęp ............................................................................................................ . XIIIWykaz skrótów ............................................................................................ . XVIIWykaz literatury ......................................................................................... . XXICzęść pierwsza. Zagadnienia ogólne ......................................................... . 1Rozdział 1. Pojęcie i charakter prawny kapitału docelowego ................. . 3.1. Pojęciekapitałudocelowego.................................................................. . 3.2. Charakterprawnykapitałudocelowego.................................................. . 7

2.1. Kapitałdocelowya.zobowiązaniezarządudopodwyższenia kapitałuzakładowego.................................................................... . 7

2.2. Kapitałdocelowya.tzw.„widełkowe”podwyższeniekapitałuzakładowego–odesłanie................................................................ . 8

2.3. Kapitałdocelowya.podwyższeniekapitałudokonane podwarunkiem.............................................................................. . 8

2.4. Kapitałdocelowya.warunkowepodwyższeniekapitału................ . 92.5. Kapitałdocelowya.pełnomocnictwo.............................................. . 112.6. Kapitałdocelowya.przeniesieniekompetencji.............................. . 132.7. Kapitałdocelowya.authorised capital–odesłanie....................... . 132.8. Podsumowanieuwagnatematcharakterukapitałudocelowego.... . 14

Rozdział 2. Kapitał docelowy na tle podziału kompetencji pomiędzy organami: „menedżerskim” i „właścicielskim” w spółce......................... . 15.1. Pojęciezasadnadzorukorporacyjnego.................................................... . 15.2. Konfliktinteresóww.spółceakcyjnej..................................................... . 17.3. Kompetencjadopodwyższeniakapitałuzakładowegonatlepodziału

kompetencjipomiędzyorgany„menedżerski”i.„właścicielski”spółki.. 20.4. Wzmocnieniepozycjizarząduw.ramachkapitałudocelowego............. . 22Rozdział 3. Geneza kapitału docelowego .................................................. . 25.1. Początkiangielskiegoprawaspółek....................................................... . 25.2. Znaczenieauthorised capital w.prawieangielskim............................... . 26.3. Kapitałdocelowynakontynencieeuropejskim....................................... . 28Rozdział 4. Funkcja i znaczenie gospodarcze kapitału docelowego........ . 29.1. Celepodwyższeniakapitałuzakładowego.............................................. . 29.2. Uzasadnieniewprowadzeniakapitałudocelowegodoustawodawstwa

polskiego.................................................................................................. . 31.3. Kapitałdocelowyw.praktycegospodarczej............................................ . 34

3.1.. Niemieckiedoświadczeniazestosowaniemkapitałudocelowego... 343.2. Kapitałdocelowyw.spółkachnotowanychnaGPW...................... . 36

VI

Spis treści

.4. Funkcjai.znaczeniegospodarczewyłączeniaprawapoboruw.ramachkapitałudocelowego............................................................................... . 404.1. Prawopoborujakoinstrumentochronyakcjonariuszy................... . 404.2. Wyłączenieprawapoboru.............................................................. . 434.3. Wyłączenieprawapoboruw.ramachkapitałudocelowego

–analizaekonomiczna.................................................................... . 45Rozdział 5. Substytuty kapitału docelowego w praktyce gospodarczej .. 50.1. Akcjezapasowe....................................................................................... . 50

1.1. Pojęcieakcjizapasowych............................................................... . 501.2. Stanprawnypowprowadzeniukapitałudocelowego..................... . 52

.2. „Widełkowe”podwyższeniekapitału...................................................... . 542.1. Pojęciei.funkcja„widełkowego”podwyższeniakapitału

zakładowegow.prawiepolskim...................................................... . 542.2. „Widełkowe”podwyższeniekapitałuzakładowegonagruncie

przepisówKodeksuhandlowego.................................................... . 552.3. Obecnystanprawny........................................................................ . 572.4. Stosunek„widełkowego”podwyższeniakapitałudokapitału

docelowego..................................................................................... . 642.5. Publicznaofertaakcjiw.ramach„widełkowego”podwyższenia

kapitałuzakładowego..................................................................... . 65Część druga. Kapitał docelowy w wybranych państwach europejskich, prawie europejskim i w USA ...................................................................... . 71Rozdział 6. Kapitał docelowy w prawie anglosaskim............................... . 73 1.. Authorized capitalw.prawiespółekUSA................................................ . 73

1.1. Uwagiwstępne................................................................................ . 731.1.1. Źródłaamerykańskiegoprawaspółek................................. . 731.1.2. Problemochronywierzycieli............................................... . 75

1.2.. Authorized capital .......................................................................... . 781.3. Wyłączenieprawapoboruw.ramachauthorized capital................ . 82

.2.. Authorised capital w.prawieangielskim................................................. . 852.1. Uwagiwstępne................................................................................ . 852.2.. Authorised capitalnagruncieCompanies Act.1985....................... . 882.3. Podwyższeniekapitałuzakładowegonagruncie

Companies Act.2006 ...................................................................... . 912.4. Wyłączenieprawapoboru............................................................... . 92

Rozdział 7. Kapitał docelowy w prawie niemieckim................................. . 95.1. Uwagiwstępne........................................................................................ . 95.2. Kapitałdocelowy..................................................................................... . 96

2.1. Pojęciekapitałudocelowegoi.procedurapodwyższeniakapitału.. 962.2. Granicekapitałudocelowegoi.treśćklauzulikompetencyjnej...... . 982.3. Wykonanieupoważnienia.............................................................. . 102

.3. Wyłączenieprawapoboru...................................................................... . 1053.1. Formalneprzesłankiwyłączeniaprawapoboru.............................. . 1053.2. Materialneprzesłankiwyłączeniaprawapoboru............................ . 107

VII

Spis treści

3.3. Interesspółkii.uzasadnieniewyłączeniaprawapoboru................. . 1103.4. Tzw.uproszczonewyłączenieprawapoboru................................. . 1153.5. Ochronaprzedrozwodnieniemwartościakcji................................ . 117

.4. Wyłączenieprawapoboruw.ramachkapitałudocelowego.................... . 1194.1. Zasadaogólna................................................................................. . 1194.2. Bezpośredniewyłączenieprawapoboruw.klauzuli

kompetencyjnej............................................................................... . 1214.3. Upoważnieniezarządudowyłączeniaprawapoboru..................... . 1244.4. Oznaczeniecenyemisyjnejakcji–stosowanie§255ust.2AktG.. 1294.5. Uproszczonewyłączenieprawapoboruw.ramachkapitału

docelowego..................................................................................... . 1304.6. KapitałdocelowyI.i.II.................................................................... . 132

Rozdział 8. Kapitał docelowy w prawie Unii Europejskiej...................... . 134.1. Uwagiwstępne........................................................................................ . 134.2. DrugaDyrektywa–minimalnyczymaksymalnystandardregulacji?.... . 136

2.1. Kryteriawykładni.......................................................................... . 1362.2. OrzecznictwoTrybunałuSprawiedliwości..................................... . 1392.3. Stanowiskowłasne.......................................................................... . 141

.3. Podwyższeniekapitałuzakładowego–zasadaogólna............................ . 142

.4. Kapitałdocelowy..................................................................................... . 1434.1. Treśćregulacji................................................................................ . 1434.2. Problemcharakteruregulacji.......................................................... . 145

.5. Problemprawapoboruw.ramachkapitałudocelowego.......................... . 1465.1. Treśćregulacji................................................................................. . 1465.2. Prawopoboruw.przypadkupokryciaakcjiwkładem

niepieniężnym................................................................................. . 1485.3. Tzw.materialneprzesłankiwyłączeniaprawapoboru................... . 1505.4. Obowiązekprzedłożeniaprzezzarządsprawozdanianatemat

przyczynwyłączeniaprawapoboru................................................ . 154.6. Kapitałdocelowyw.europejskiejspółceakcyjnej................................... . 156.7. Propozycjezmianw.europejskimprawiespółek.................................... . 158

7.1. Potrzebazmian............................................................................... . 1587.2. Propozycjeprzedstawioneprzeztzw.grupęSLIM........................ . 1587.3. Propozycjetzw.grupyWintera....................................................... . 1617.4. Plandziałań..................................................................................... . 162

Część trzecia. Kapitał docelowy w przepisach Kodeksu spółek handlowych................................................................................................... . 167Rozdział 9. Uwagi wstępne ......................................................................... . 169.1. Kapitałdocelowyjakosposóbpodwyższeniakapitałuzakładowego

spółkiakcyjnej......................................................................................... . 1691.1. Miejsceisposóbregulacji............................................................... . 1691.2. Treśćregulacji................................................................................ . 1701.3. ZasadywykładniprzepisówKodeksuspółekhandlowych

dotyczącychkapitałudocelowego.................................................. . 170

VIII

Spis treści

.2. Kapitałdocelowyw.spółcekomandytowo‑akcyjnej............................... . 1722.1. Charakterystykaspółkikomandytowo‑akcyjnej............................. . 1722.2. Zastosowaniekapitałudocelowegowspółce

komandytowo‑akcyjnej................................................................... . 1732.3. Stosowanieprzepisówokapitaledocelowymdospółki

komandytowo‑akcyjnej................................................................... . 175Rozdział 10. Granice kapitału docelowego................................................ . 178.1. Klasyfikacja............................................................................................ . 178.2. Zakazpodwyższeniakapitałuześrodkówwłasnychspółki.................... . 180.3. Formaupoważnienia................................................................................ . 181.4. Zarządjakopodmiotupoważnienia......................................................... . 184.5. Czastrwaniaupoważnienia..................................................................... . 185

5.1. Treśći.celograniczenia.................................................................. . 1855.2. Początekterminuisposóbjegoliczenia......................................... . 1865.3. Czastrwaniaupoważnienia............................................................ . 1895.4. Przedłużenieiponowienieupoważnienia....................................... . 192

.6. Wysokośćkapitałudocelowego............................................................... . 1956.1. Treśći.celograniczenia.................................................................. . 1956.2. Podstawaobliczenia........................................................................ . 1976.3. Chwilamiarodajnadlaobliczeniamaksymalnejwysokości

kapitałudocelowego....................................................................... . 2006.4. Wielośćupoważnieńistosunekdokapitałuwarunkowego.......... . 2016.5. Zmianawysokościkapitałudocelowego........................................ . 201

.7. Zakazwydawaniaakcjiuprzywilejowanychorazprzyznawaniaakcjonariuszomuprawnieńosobistych.................................................... . 202

.8. Skutkinaruszeniagranickapitałudocelowego....................................... . 203Rozdział 11. Treść klauzuli upoważniającej.............................................. . 208.1. Elementykonieczneklauzuliupoważniającej......................................... . 208

1.1. Upoważnienie,jegopodmioti.przedmiot....................................... . 2081.2. Oznaczenieczasowejgranicyupoważnienia................................. . 2101.3. Określeniekwotyupoważnienia..................................................... . 212

.2. Fakultatywnatreśćklauzuliupoważniającej........................................... . 214Rozdział 12. Ustanowienie kapitału docelowego....................................... . 217.1. Wymogiformalne.................................................................................... . 217

1.1. Wymogidotyczącewiększościi.kworum....................................... . 2181.2. „Proceduraawaryjna”..................................................................... . 2191.3. Szczególnaregulacjadotyczącaspółekpublicznych...................... . 2211.4. Umotywowanieuchwały................................................................ . 2231.5. Rejestracjauchwaływalnegozgromadzenia.................................. . 224

.2. Umotywowanie,jakoszczególnaprzesłankauchwaływ.sprawie kapitałudocelowego................................................................................ . 2242.1. Problemtzw.materialnychprzesłanekkapitałudocelowego......... . 2242.2. Treśćumotywowaniauchwaływ.sprawiekapitałudocelowego.... . 2262.3. Kryteriaocenyuchwaływ.sprawiekapitałudocelowego.............. . 228

IX

Spis treści

2.3.1. Zgodnośćuchwałyz.przepisamiprawa............................... . 2292.3.2. Sprzecznośćz.postanowieniamistatutu.............................. . 2302.3.3. Interesspółki....................................................................... . 2312.3.4. Zamiarpokrzywdzeniaakcjonariuszy................................. . 232

2.4. Podsumowanieuwagnatematmotywówuchwaływ.sprawie kapitałudocelowego....................................................................... . 233

Rozdział 13. Zmiana, zniesienie i wygaśnięcie kapitału docelowego ...... . 236.1. Zmianai.zniesieniekapitałudocelowego................................................ . 236

1.1. Zmianai.zniesieniekapitałudocelowegoprzedrejestracją uchwaływ.sprawiekapitałudocelowego....................................... . 236

1.2. Zmianai.zniesienieuchwaływ.sprawiekapitałudocelowego pojejzarejestrowaniu.................................................................... . 239

1.3. Skutkizmianylubzniesieniapostanowieństatutuo.kapitale docelowym...................................................................................... . 240

.2. Wygaśnięcieupoważnieniazarządudopodwyższeniakapitału zakładowego............................................................................................ . 241

Rozdział 14. Podwyższenie kapitału zakładowego w ramach udzielonego zarządowi upoważnienia........................................................ . 243.1. Procedurapodwyższeniakapitałuzakładowegow.ramachkapitału

docelowego.............................................................................................. . 2431.1. Trybpodjęciauchwałyzarząduw.sprawiepodwyższenia

kapitałuzakładowego..................................................................... . 2431.2. Formauchwałyzarządu.................................................................. . 2461.3. Wymógzgodyradynadzorczej....................................................... . 2471.4. Trybpodwyższeniakapitałuzakładowego..................................... . 251

.2. Zakresswobodydecyzyjnejzarządu....................................................... . 2532.1. Zobowiązaniedopodwyższeniakapitałuzakładowego................. . 2532.2. Ograniczeniaswobodydecyzyjnejzarządu.................................... . 2562.3. Ograniczeniawynikającez.przepisówKSH................................... . 2562.4. Ograniczeniawynikającez.treścistatutu........................................ . 258

2.4.1. Umotywowanieuchwaływalnegozgromadzenia.............. . 2602.4.2. Zasadyprowadzeniasprawspółki....................................... . 261

.3. Treśćuchwałyzarząduw.sprawiepodwyższeniakapitału zakładowego............................................................................................ . 2643.1. Kwotapodwyższeniakapitałuzakładowego.................................. . 2683.2. Cenaemisyjnaakcji........................................................................ . 2693.3. Określenieprzedmiotuwkładówniepieniężnych........................... . 272

.4. Wadyuchwałyzarząduw.sprawiepodwyższeniakapitału zakładowegoi.ichskutki......................................................................... . 2734.1. Problemocenywadliwościuchwałyzarządu................................. . 2734.2. Rodzajewadliwościuchwałyzarząduw.sprawiekapitału

docelowego..................................................................................... . 2744.3. Skutkiwadliwościuchwałzarządu................................................. . 276

4.3.1. Sytuacjaprzedrejestracjąpodwyższeniakapitału zakładowego........................................................................ . 276

X

Spis treści

4.3.2. Sytuacjaporejestracjipodwyższeniakapitału zakładowego........................................................................ . 277

4.4. Kontrolanaddziałaniemzarząduw.ramachkapitału docelowego..................................................................................... . 281

Rozdział 15. Wyłączenie lub ograniczenie prawa poboru w ramach kapitału docelowego..................................................................................... . 286.1.. Kapitałdocelowya.wyłączenieprawapoboru–uwagiwprowadzające.. 286.2. Emisjaakcjiw.ramachkapitałudocelowegoz.zachowaniemprawa

poboru...................................................................................................... . 2872.1. Charakterprawapoboruw.świetleprzepisówKSH....................... . 2872.2. Emisjaakcjiz.zachowaniemprawapoboruw.spółkach

niepublicznych................................................................................ . 2882.3. Emisjaakcjiz.zachowaniemprawapoboruw.spółkach

publicznych..................................................................................... . 2892.4. Ocenazasadwykonaniaprawapoboruw.Kodeksiespółek

handlowych..................................................................................... . 290.3. Podwyższeniekapitałuzakładowegoz.wyłączeniemprawapoboru...... . 292

3.1. Wyłączenieprawapoboruw.przypadkuzwykłegopodwyższeniakapitałuzakładowego..................................................................... . 2923.1.1.. Formalneprzesłankiwyłączeniaprawapoboru.................. . 292

3.1.1.1. Pojęcieprzesłanekformalnych.............................. . 2923.1.1.2. Formaopiniizarządu............................................. . 2933.1.1.3. Treśćopiniizarządu............................................... . 2943.1.1.4. Dopuszczalnośćgeneralnegowyłączeniaprawa

poboruw.statucie................................................... . 2953.1.2. Materialneprzesłankiwyłączeniaprawapoboru................ . 296

3.1.2.1. Pojęcieinteresuspółki........................................... . 2963.1.2.2. Interesspółkia.wyłączenieprawapoboru............. . 3013.1.2.3. Stosunekinteresuspółkidointeresu

akcjonariuszy......................................................... . 3013.1.2.4. Zasadajednakowegotraktowaniaakcjonariuszy.. . 3023.1.2.5. Podsumowanieuwagnatematmaterialnych

przesłanekwyłączeniaprawapoboru.................... . 3033.2. Bezpośredniewyłączenieprawapoboruw.ramachkapitału

docelowego..................................................................................... . 3033.2.1. Zakresbezpośredniegowyłączeniaprawapoboru.............. . 3033.2.2. Formalnei.materialneprzesłankiuchwaływ.sprawie

wyłączeniaprawapoboru–odesłanie................................ . 3043.2.3. Relacjauchwaływ.sprawiewyłączeniaprawapoboru

douchwałyzarząduo.podwyższeniukapitału.................... . 3053.2.4. Ocenabezpośredniegowyłączeniaprawapoboru

w.ramachkapitałudocelowego........................................... . 3063.3. Upoważnieniezarządudowyłączeniaprawapoboru.................... . 309

3.3.1. Zakrespośredniegowyłączeniaprawapoboru................... . 3093.3.2. Trybpodjęciauchwałyupoważniająceji.jejtreść.............. . 309

XI

Spis treści

3.3.3. Obowiązekprzedstawieniaopiniizarządu.......................... . 3113.3.4. Zgodaradynadzorczej........................................................ . 3133.3.5. Cenaemisyjnaakcjiw.przypadkuwyłączeniaprawa

poboru.................................................................................. . 3143.4. Objęcieakcjiprzezsubemitentaw.ramachkapitałudocelowego. . 315

Podsumowanie.............................................................................................. . 317.1. Podsumowanieczęściogólnej–głównetezy.......................................... . 317.2. Podsumowanieczęściprawnoporównawczej–charakterystyka

poszczególnychmodelikapitałudocelowego......................................... . 3192.1. Anglo-amerykańskimodelpodwyższeniakapitału........................ . 319

2.1.1. Modelamerykański............................................................. . 3192.1.2. Modelangielski................................................................... . 321

2.2. Niemieckimodelkapitałudocelowego........................................... . 3222.3. Kapitałdocelowyw.prawieeuropejskim........................................ . 324

.3. Podsumowanieczęścidogmatycznej–głównetezy............................... . 325Indeks rzeczowy........................................................................................... . 331

XIII

Wstęp

Jednym z podstawowych warunków rozwoju gospodarczego jest stworzenie mechanizmów ekonomicznych i prawnych dających podmiotom gospodarczym możliwość koncentracji kapitału. We współczesnym prawie rolę takiego mecha-nizmu odgrywa m.in. spółka akcyjna, jako forma prowadzenia działalności go-spodarczej. Umożliwia ona przedsiębiorcom gromadzenie kapitału pochodzącego od dużej liczby drobnych inwestorów. Koncentracja kapitału w spółce akcyjnej odbywa się bądź to drogą pozyskania kapitału obcego (np. w formie kredytów), bądź też w drodze podwyższenia kapitału własnego spółki (np. poprzez emisję ak-cji). Znaczny koszt kapitału obcego, będący m.in. wynikiem wysokiego poziomu stóp procentowych oraz dysproporcji pomiędzy popytem na kapitał a jego poda-żą, skłania przedsiębiorców do poszukiwania źródeł finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych w emisji akcji, a zatem w podwyższeniu kapitału zakładowego spółki. Podwyższenie kapitału jest również operacją kosztowną, z którą dodat-kowo związane jest ryzyko jej niepowodzenia. Kapitał docelowy jest instytucją, której celem jest uproszczenie i usprawnienie procedury podwyższenia kapitału, a zatem ułatwienie pozyskania środków finansowych.

Instytucja kapitału docelowego jest odpowiedzią na określone potrzeby go-spodarcze. Jednocześnie kapitał docelowy należy do jednych z najmłodszych i najsłabiej zbadanych instytucji polskiego prawa spółek. W odniesieniu do wielu aspektów kapitału docelowego brak jeszcze ugruntowanych poglądów w polskiej doktrynie prawa spółek, niewiele jest również orzeczeń sądowych, które rozwie-wałyby wątpliwości interpretacyjne pojawiające się na gruncie przepisów KSH dotyczących kapitału docelowego. Potrzeba podjęcia analizy tej instytucji praw-nej wydaje się w tym świetle trudna do zakwestionowania.

Zasadniczym celem badawczym stawianym przez autora niniejszej pracy jest dogmatyczna analiza przepisów prawa polskiego dotyczących kapitału docelowe-go, której towarzyszy próba rekonstrukcji polskiego modelu tej instytucji. Z uwagi na „międzynarodowy rodowód” kapitału docelowego oraz możliwość sięgnięcia po bogaty dorobek doktryny prawnej państw obcych, niniejsza praca wzbogacona została o obszerną część prawno-porównawczą, której dodatkowym zadaniem jest zbadanie natury prawnej kapitału docelowego jako instytucji występującej w wie-lu ustawodawstwach, a spełniającej określone cele gospodarcze.

Niniejsza praca podzielona została na trzy części poświęcone kolejno (1) za-gadnieniom wstępnym stanowiącym wprowadzenie do problematyki kapitału do-celowego, (2) regulacjom kapitału docelowego w wybranych porządkach praw-nych oraz (3) kapitałowi docelowemu w prawie polskim. Każda ze wspomnianych części składa się z rozdziałów dotyczących poszczególnych aspektów omawianej instytucji prawnej. W celu zapewnienia większej przejrzystości tekstu, rozdziały podzielone zostały na podrozdziały, a te z kolei na mniejsze jednostki redakcyjne.

XIV

Pierwszaczęśćobejmującazagadnieniaogólnemanaceluprzybliżenieczy‑telnikowinajważniejszychcechkonstrukcjikapitałudocelowegoorazzbudowa‑nieogólnegomodelukapitałudocelowegowoderwaniuodkonkretnegoporząd‑kuprawnego.Wtejczęściautorkoncentrujesięnapojęciukapitałudocelowego,jego charakterze prawnym oraz historycznej genezie, którą uzupełnia omówie‑niefunkcjigospodarczejkapitałudocelowegoorazjegoodróżnienieodinstytucjipełniącychpodobnąfunkcjęgospodarcząistanowiących(wróżnychporządkachprawnych)jegosurogaty.

Drugaczęśćzostałapoświęconaporównawczejanalizieposzczególnychmo‑delikapitałudocelowegowystępującychwobcychporządkachprawnych,takichjakprawoamerykańskie,angielskieiniemieckie.Wybórpodlegającychomówie‑niu ustawodawstw dokonany został z uwzględnieniem historycznego rodowo‑du omawianej instytucji (takw przypadku prawa angielskiego i amerykańskie‑go),atakżeźródeł,zjakichkorzystałustawodawcawprowadzającdopolskiegoprawaspółekinstytucjękapitałudocelowego(wprzypadkuprawaniemieckiego).Częśćprawno‑porównawcząuzupełniaanalizaeuropejskiejregulacjikapitałudo‑celowego.Jejzasadniczymcelemjestpróbaodpowiedzinapytanieoistniejeeu‑ropejskiegomodelukapitałudocelowegoorazumiejscowieniepolskiejregulacjinajegotle.

TrzeciaczęśćkoncentrujesięwyłącznienaanalizieprzepisówKodeksuspółekhandlowychdotyczącychkapitałudocelowego.Kolejnerozdziałypoświęconesąposzczególnymaspektomprawnymtejinstytucjitakim,jakproblemgranickapi‑tałudocelowego,treśćklauzuliupoważniającej,ustanowieniekapitałudocelowe‑goorazwykonanieupoważnieniastatutowegoprzezzarząd.Ostatni rozdział tejczęścikoncentrujesięnaszczególniedoniosłym,zpunktuwidzeniapraktyczne‑go,scenariuszupodwyższeniakapitału,wktórymupoważnieniuzarządudoemi‑sjinowychakcjitowarzyszywyłączenieprawapoborulubupoważnieniedotakie‑gowyłączenia.

Całośćniniejszejpracyzakończonazostałapodsumowaniemmającymnaceluzestawienie stawianych tez, postulatów de lege ferenda oraz najważniejszychwnioskówinterpretacyjnychzawartychwjejposzczególnychczęściach.

Nazakończenieniniejszegowstępunależypodkreślić, iżproblematykakapi‑tałudocelowegozostałaoddzielonaodpokrewnychzagadnieńprawnych,którychszczegółowaanalizawykroczyłabypoza jej ścisłe ramy tematyczne.Dozagad‑nieńtakichnależyprobleminnychsposobówpodwyższeniakapitałuzakładowe‑gospółki,jaknp.kapitałuwarunkowego,czyteżinstytucjawarrantówsubskryp‑cyjnych.

Kapitałdocelowyniejestjednakinstytucjązawieszonąwprawnejpróżniijegoomówieniewymaganiekiedywłączeniadozakresuzainteresowańinnychzagad‑nieńprawnych,takichjakchociażbyproblemprawapoboruijegowyłączenia.Taostatniainstytucjawpraktyceczęstotowarzyszykapitałowidocelowemuidlate‑gojestistotnymprzedmiotemanalizy.

Kapitałdocelowywprawiepolskimwystępujezarównowspółceakcyjnej,jakiw„hybrydowej”odmianiespółki,jakąjestspółkakomandytowo‑akcyjna.Pod‑stawowymprzedmiotemniniejszegoopracowaniajestkapitałdocelowywformie,wjakiejspotykamygowspółceakcyjnej.Uwagidotyczącespółkikomandytowo‑

Wstęp

XV

Wstęp

‑akcyjnej mają jedynie charakter marginalny i ograniczają się do sytuacji, w któ-rych natura spółki komandytowo‑akcyjnej decyduje o pewnych odrębnościach w kapitale docelowym.

* * *Niniejsza praca przygotowana została do druku na podstawie rozprawy dok-

torskiej „Konstrukcja kapitału docelowego w prawie polskim na tle wybranych praw obcych”, obronionej w listopadzie 2006 r. na Wydziale Prawa i Administra-cji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym miejscu pragnę wyrazić słowa szczegól-nej wdzięczności mojemu Promotorowi Prof. dr hab. Andrzejowi Szumańskiemu za wyrozumiałość i bardzo życzliwą opiekę naukową w trakcie przygotowywa-nia niniejszej pracy oraz za bardzo cenne uwagi i wskazówki. Chciałbym również podziękować Recenzentom rozprawy Prof. dr hab. Józefowi Frąckowiakowi oraz Dr hab. Markowi Michalskiemu, Prof. UKSW, za wnikliwe recenzje i cenne spo-strzeżenia, które starałem się wykorzystać przygotowując niniejszą pracę do druku.

Słowa podziękowania chciałem skierować do wszystkich bliskich mi osób, które wspierały mnie w przygotowaniu i finalizacji niniejszej publikacji.

Publikacja niniejszej książki była możliwa dzięki finansowemu wsparciu ze strony Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, za co chciał-bym serdecznie podziękować władzom tej uczelni.

Autor

XVII

Wykaz skrótów

1. Akty prawneAktG.. . . . . . . . . . . . . . Aktiengesetz(niemieckaustawaoakcjach)BGB.. . . . . . . . . . . . . . BürgerlichesGesetzbuch(niemieckikodekscywilny)CA.1985... . . . . . . . . . . . Companies Act 1985 (angielska ustawa o spółkach

z1985r.)CA.2006 .. . . . . . . . . . . . Companies Act 2006 (angielska ustawa o spółkach

z2006r.)CC. .. . . . . . . . . . . . . . . CodedeCommerce(francuskikodekshandlowy)DGCL.. . . . . . . . . . . . . DelawareGeneralCorporationLaw(ustawaospółkach

stanuDelaware)DrugaDyrektywa.. . . . Druga Dyrektywa Rady 77/91/EWG z 13.12.1976 r.

w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymaga‑newPaństwachCzłonkowskichodspółekwrozumie‑niuart.58akapitdrugiTraktatu,wceluuzyskaniaichrównoważności,dlaochronyinteresówzarównowspól‑ników, jak i osób trzecichw zakresie tworzenia spół‑kiakcyjnej,jakrównieżutrzymaniaizmianjejkapitału(Dz.Urz.WEL26z31.1.1977,s.1;Dz.Urz.UEPol‑skiewydaniespecjalne,rozdz.17,t.1,s.8zezm.)

KC.. . . . . . . . . . . . . . . . ustawaz23.4.1964r.−Kodekscywilny(Dz.U.Nr16,poz.93zezm.)

KH.. . . . . . . . . . . . . . . . rozporządzeniePrezydentaRzeczypospolitejz27.6.1934r.−Kodekshandlowy(Dz.U.Nr57,poz.502zezm.)

KPC.. . . . . . . . . . . . . . . ustawaz17.11.1964r.−Kodekspostępowaniacywil‑nego(Dz.U.Nr43,poz.296zezm.)

KSH.. . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. − Kodeks spółek handlowych(Dz.U.Nr94,poz.1037zezm.)

MBCA... . . . . . . . . . . . ModelBusinessCorporationAct(1984)(ustawamode‑lowaospółkachz1984r.)

nowelizacjaz12.12.2003r... . . . . . ustawaz12.12.2003r.ozmianieustawy–Kodeksspó‑

łek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2003Nr229,poz.2276)

PierwszaDyrektywa.. . . Dyrektywa 2009/101/WE Parlamentu EuropejskiegoiRadyz16.9.2009r.wsprawiekoordynacjigwarancji,jakiesąwymaganewpaństwachczłonkowskichodspó‑łekw rozumieniu art. 48 akapit drugiTraktatu,w celuuzyskaniaichrównoważności,dlazapewnieniaochronyinteresówzarównowspólników,jakiosóbtrzecich(wer‑

XVIII

Wykaz skrótów

sjaujednolicona)(Dz.Urz.UEL258z1.10.2009r.,s.11),która zastąpiłaPierwsząDyrektywęRady z 9.3.1968 r.w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymaganew Państwach Członkowskich od spółek w rozumieniuart.58akapitdrugiTraktatu,wceluuzyskaniaichrów‑noważnościwcałejWspólnocie,dlazapewnieniaochro‑ny interesów zarówno wspólników jak i osób trzecich(68/151/EWG)(Dz.Urz.UEL65z14.3.1968r.,s.8)

RozporządzenieoKRS. rozporządzenieMinistraSprawiedliwościz21.12.2000r.w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia reje‑strówwchodzącychwskładKrajowegoRejestruSądo‑wegoorazszczegółowejtreściwpisówwtychrejestrach(Dz.U.Nr117,poz.1237zezm.)

RozporządzenieoInfor‑macjachBieżącychiOkresowych .. . . . . . . rozporządzenieMinistraFinansówz19.2.2009r.wspra‑

wieinformacjibieżącychiokresowychprzekazywanychprzez emitentówpapierówwartościowychorazwarun‑ków uznawania za równoważne informacji wymaga‑nychprzepisamiprawapaństwaniebędącegopaństwemczłonkowskim(Dz.U.Nr33,poz.259zezm.)

RozporządzenieoStatucieSpółkiEuropejskiej .. . . . . . . . rozporządzenieRady(WE)Nr2157/2001z8.10.2001r.

wsprawiestatutuspółkieuropejskiej(SE)(Dz.Urz.WEL294z10.11.2001r.,s.1;Dz.Urz.UEPolskiewydaniespecjalne,rozdz.6,t.4,s.251)

TFUE... . . . . . . . . . . . . traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersjaskonsolidowanaDz.Urz.UEC83z30.3.2010r.,s.2)

UmvG.. . . . . . . . . . . . . Umwandlungsgesetz(niemieckaustawaoprzekształce‑niach)

UstawaoKRS.. . . . . . ustawaz20.8.1997r.oKrajowymRejestrzeSądowym(tj.Dz.U.z2007r.Nr168,poz.1186zezm.)

UstawaoOferciePublicznej.. . ustawaz29.7.2005r.ooferciepublicznejiwarunkach

wprowadzania instrumentów finansowych do zorgani‑zowanegosystemuobrotuorazospółkachpublicznych(tj.Dz.U.z2009r.Nr185,poz.1439zezm.)

UstawaoObrocie.. . . . ustawaz29.7.2005r.oobrocieinstrumentamifinanso‑wymi(tj.Dz.U.z2010r.Nr211,poz.1384zezm.)

2. Czasopisma i publikatory

ABA... . . . . . . . . . . . . . AmericanBarAssociationBGBl. .. . . . . . . . . . . . BundesgesetzblattBundesgesetzblattBGHZ.. . . . . . . . . . . . . EntscheidungendesBundesgerichtshofsinZivilsachen

XIX

Wykaz skrótów

Dz.U.. .. . . . . . . . . . . . . DziennikUstawDz.Urz.UE.. . . . . . . . . DziennikUrzędowyUniiEuropejskiejDz.Urz.WE.. . . . . . . . DziennikUrzędowyWspólnotEuropejskichHUK .. . . . . . . . . . . . . . Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego,

UpadłościowegoorazRynkuKapitałowegoInStR.. . . . . . . . . . . . . . InternationalesSteuerrechtJZ... . . . . . . . . . . . . . . . JuristenZeitungNJW .. . . . . . . . . . . . . . NeueJuristischeWochenschriftNYBCL .. . . . . . . . . . . NewYorkBusinessCorporationLawOSG.. . . . . . . . . . . . . . OrzecznictwoSądówGospodarczychOSNC.. . . . . . . . . . . . . OrzecznictwoSąduNajwyższego–IzbaCywilnaPPH.. . . . . . . . . . . . . . . PrzeglądPrawaHandlowegoPS .. . . . . . . . . . . . . . . . PrawoSpółekPUG.. . . . . . . . . . . . . . PrzeglądUstawodawstwaGospodarczegoRGBl. .. . . . . . . . . . . . ReichsgesetzblattReichsgesetzblattRGZ.. . . . . . . . . . . . . . EntscheidungendesReichsgerichtsinZivilsachenRPEiS .. . . . . . . . . . . . . RuchPrawniczyEkonomicznyiSpołecznySZP.TBSP. .. . . . . . . . . Studenckie Zeszyty Naukowe Towarzystwa Słucha‑

czówPrawaUniwersytetuJagiellońskiegoSZW/RSDA.. . . . . . . . SchweizerZeitschriftfürWirtschaftsrechtZBB... . . . . . . . . . . . . . ZeitschriftfürBankrechtundBankwirtschaftZGR.. . . . . . . . . . . . . . ZeitschriftfürUnternehmens‑undGesellschaftsrechtZHR.. . . . . . . . . . . . . . Zeitschrift für das gesamteHandels‑ undWirtschafts‑

rechtZIP... . . . . . . . . . . . . . . ZeitschriftfürWirtschaftsrecht

3. Inne skróty

AG.. . . . . . . . . . . . . . . Aktiengesellschaftang... . . . . . . . . . . . . . . angielskiBB. .. . . . . . . . . . . . . . . BetriebsberaterBGH.. . . . . . . . . . . . . . Bundesgerichtshof(niemieckiFederalnySądNajwyższy)DB. .. . . . . . . . . . . . . . . DerBetriebGPW.. . . . . . . . . . . . . . GiełdaPapierówWartościowychwWarszawieS.A.in. .. . . . . . . . . . . . . . . inastępneKDPW.. . . . . . . . . . . . . KrajowyDepozytPapierówWartościowychS.A.KNF... . . . . . . . . . . . . . KomisjaNadzoruFinansowegoKRS... . . . . . . . . . . . . . KrajowyRejestrSądowyLG.. . . . . . . . . . . . . . . . Landesgericht(niemieckiSądKrajowy)niem... . . . . . . . . . . . . . niemieckiOAE .. . . . . . . . . . . . . . OrganismosAnasygkrotiseosEpicheiriseonAE(grecka

OrganizacjaRestrukturyzacjiPrzedsiębiorstw)OECD.. . . . . . . . . . . . . OrganizacjaWspółpracyGospodarczejiRozwojuOLG .. . . . . . . . . . . . . . Oberlandesgericht(niemieckiWyższySądKrajowy)OR. .. . . . . . . . . . . . . . . Obligationensrecht(szwajcarskikodekszobowiązań)por... . . . . . . . . . . . . . . porównaj