Materiały

DEMO IWEP

SYSTEM PRAWA UEPODRĘCZNIK

www.iweuroprawo.eue-mail: zam@iwep.pl

tel. 22 494 34 63

księgarnia internetowa

http://iwep.pl

9 788376 270586

PROFESJONALNIE O PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJPROFESJONALNIE O PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ

PRAWO GOSPODARCZE UNII EUROPEJSKIEJPRAWO GOSPODARCZE UNII EUROPEJSKIEJ

Instytut Wydawniczy EuroPrawo realizuje obecnie największy projekt edukacyjny w Polsce w dziedzinie prawa unijnego, wydając serię dwudziestu ośmiu tomów podręczników ujętych wspólnym mianownikiem „System prawa Unii Europejskiej”, a więc obejmujących strukturalnie całość prawa Unii. Nad redakcją naukową serii czuwa prof. dr hab. Jan Barcz.

Segmenty tych tomów wydawane są również łącznie, obejmując poszczególne, najważniejsze dziedziny prawa Unii Europejskiej. Jesienią 2010 r. ukazało się drugie wydanie dwutomowego Ustroju Unii Europejskiej, stanowiące wybór najważniejszych tomów, dotyczących zasad ustrojowych Unii, jej systemu instytucjonalnego i prawnego oraz aspektów prawnych członkostwa Polski w UE. Przygotowywane jest również drugie wydanie Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej, obejmujące trzy tomy odnoszące się do zasadniczych dziedzin PWBiS.

Niniejszy tom zbiorczy – Prawo gospodarcze Unii Europejskiej – obejmuje następujące tomy se-rii: część I – Swobodny przepływ towarów (tom XIV), część II – Swobodny przepływ pracowni-ków wewnątrz Unii Europejskiej (tom XV), część III – Prawo przedsiębiorczości i prawo spół-ek (tom XVI), część IV – Swoboda świadczenia usług w Unii Europejskiej (tom XVII), część V – Swoboda przepływu kapitału i usługi fi nansowe w Unii Europejskiej (tom XVIII), część VI – Wspólne reguły konkurencji Unii Europejskiej (tom XXIV). Niniejszy tom zbiorczy obejmuje więc dziedziny tradycyjnie wykładane pod nazwą Prawa gospodarczego Unii Europejskiej – swo-body unijne i reguły konkurencji.

Zespół autorski składa się z bez mała dwudziestu osób, wytrawnych znawców prawnych aspektów in-tegracji europejskiej i doświadczonych ekspertów-praktyków. Większość rozdziałów napisana została przez młodszą generację badaczy, dysponujących jednak wiedzą na bardzo dobrym poziomie i dużym doświadczeniem dydaktycznym.

Tom ten może więc służyć studentom różnych kierunków: zwłaszcza prawa, ale również admini-stracji, zarządzania, europeistyki, nauk politycznych, ekonomii. Będzie też pomocny praktykom – prawnikom, urzędnikom, przemysłowcom, dziennikarzom – zajmujących się sprawami Unii.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowejwww.iweuroprawo.pl

Materiały

DEMO IWEP

PRAWOGOSPODARCZE

UNII EUROPEJSKIEJ

Materiały

DEMO IWEP

© Instytut Wydawniczy EuroPrawo Sp. z o.o., 2011

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być reprodukowana, przechowywana i przetwarzana jako źródło danych w jakiejkolwiek formie zapisu bez pisemnej zgody wydawcy.

Seria podręczników „System prawa Unii Europejskiej”

Redaktor naukowy seriiJan Barcz

Redaktor prowadzący Magdalena Wanot

Warszawa 2011

ISBN: 978-83-7627-058-6

księgarnia internetowa

http://iwep.pl

książka do nabycia:

Materiały

DEMO IWEP

PRAWO

GOSPODARCZE

UNII EUROPEJSKIEJ

pod redakcją

Jana Barcza

Autorzy:

Bartosz Bacia, Anna Czaplińska, Patrycja Dąbrowska, Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka, Ewa Gromnicka, Łukasz Gruszczyński, Zbigniew Hajn, Agata Jurkowska-Gomułka,

Małgorzata Kożuch, Małgorzata Kurzynoga, Leszek Mitrus, Bartłomiej NowakAnna Pudło, Tadeusz Skoczny, Dagmara Skupień, Monika Smusz-Kulesza, Anna Zawidzka

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓWSWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW

PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I PRAWO SPÓŁEKSWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU I USŁUGI FINANSOWEWSPÓLNE REGUŁY KONKURENCJI

Materiały

DEMO IWEP

Informacje o autorach

Bartosz Bacia – doktorant na Humboldt-Universität zu Berlin, aplikant rad-cowski, autor publikacji z zakresu prawa rynku fi nansowego, podatków oraz prawa cywilnego w polskiej i zagranicznej prasie branżowej.

Anna Czaplińska – magister prawa, asystentka w Katedrze Europejskiego Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego.

Patrycja Dąbrowska – doktor nauk prawnych (European University Institute we Florencji); adiunkt w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskie-go, redaktor zarządzający czasopisma „Yearbook of Polish European Studies”.

Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka – doktor nauk prawnych; adiunkt w Kate-drze Prawa Gospodarczego Prywatnego UKSW w Warszawie, radca prawny.

Ewa Gromnicka – magister prawa; doktorantka w European University In-stitute we Florencji, asystent w Centrum Europejskim Uniwersytetu War-szawskiego, redaktor zarządzający czasopisma „Yearbook of Polish European Studies”.

Łukasz Gruszczyński – doktor nauk prawnych (European University Insti-tute we Florencji); adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, redaktor prowadzący czasopisma „Polish Yearbook of International Law”.

Zbigniew Hajn – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Zakładu Europejskiego i Zbiorowego Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego; sędzia Sądu Najwyższego.

Agata Jurkowska-Gomułka – doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Europejskiego Prawa Gospodarczego Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, sekretarz naukowy Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Małgorzata Kożuch – doktor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa międzynarodowego i europejskiego, adiunkt w katedrze Prawa Europejskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, adwokat i praktyk, członek Naczelnej Rady Adwokackiej, przedstawiciel adwokatury polskiej w CCBE i IBA.

Małgorzata Kurzynoga – doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Euro-pejskiego i Zbiorowego Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego.

Materiały

DEMO IWEP

Leszek Mitrus – doktor habilitowany, adiunkt w Katedrze Prawa Pracy i Po-lityki Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bartłomiej Nowak– doktor nauk prawnych (European University Institute we Florencji); adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Prawa UE w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie; counsel w Domański Zakrzewski Palinka sp. k.; członek kolegium redakcyjnego pisma „Master of Business Administration”.

Anna Pudło – magister prawa, doktorantka w Instytucie Nauk Prawnych Pol-skiej Akademii Nauk; asystentka Katedrze Prawa Międzynarodowego i Prawa UE w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.

Tadeusz Skoczny – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Warszaw-skiego, kierownik Zakładu Europejskiego Prawa Gospodarczego Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Dagmara Skupień – doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Europej-skiego i Zbiorowego Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego; adwokat.

Monika Smusz-Kulesza – magister prawa, asystentka w Zakładzie Europej-skiego i Zbiorowego Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego.

Anna Zawidzka – doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Euro-pejskiego oraz kierownik Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Materiały

DEMO IWEP

W skład serii podręczników„System prawa Unii Europejskiej”:

Ustrój Unii Europejskiejpod redakcją naukową prof. Jana Barcza

wchodzą:

Tom I: Rozwój podstaw prawnych Unii Europejskiej (Krzysztof Popowicz)

Tom II: Zasady ustrojowe Unii Europejskiej (Jan Barcz, Patrycja Dąbrowska, Anastazja Gajda, Agnieszka Grzelak, Adam Łazowski, Justyna Maliszewska-Nienartowicz, Dawid Miąsik, Rudolf Ostrihansky, Przemysław Saganek, Monika Szwarc-Kuczer, Anna Zawidzka; redakcja naukowa tomu Jan Barcz)

Tom III: System instytucjonalny Unii Europejskiej (Maciej Górka)

Tom IV: Źródła prawa Unii Europejskiej (Jan Barcz, Agnieszka Grzelak, Robert Grzeszczak, Anna Kalisz, Anna Zawidzka; redakcja naukowa tomu Jan Barcz)

Tom V: System ochrony prawnej w Unii Europejskiej (Marcin Górski, Michał Kaszubski, Izabela Skomerska-Muchowska, Anna Wyrozumska;red. naukowa tomu Anna Wyrozumska)

Tom VI: Obywatel Unii (Izabela Skomerska-Muchowska, Anna Wyrozumska)

Tom VII: Finanse Unii Europejskiej. Aspekty instytucjonalne i prawne (Artur Nowak-Far)

Tom VIII: Działania zewnętrzne Unii Europejskiej. Aspekty prawne (Adam Łazowski)

Tom IX: Prawne aspekty członkostwa Polski w Unii Europejskiej (Jan Barcz, Anastazja Gajda, Mirosława Kapko, Arkadiusz Michoński, Artur Nowak-Far, Anna Pudło; redakcja naukowa tomu Jan Barcz)

Tom X: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (Ewa Łabędzka, Adam Łazowski – tom w przygotowaniu)

Tom XI.1: Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (Agnieszka Grzelak, Tomasz Ostropolski)

Tom XI.2: Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Polityka wizowa, azylowa i imigracyjna (Elżbieta Borawska-Kędzierska, Katarzyna Strąk)

Tom XI.3: Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i SprawiedliwościUnii Europejskiej. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych (Wojciech Sadowski, Maciej Taborowski)

Tom XII: Unia Gospodarcza i Walutowa w Europie (Artur Nowak-Far)

Materiały

DEMO IWEP

W skład serii podręczników„System prawa Unii Europejskiej”:

Prawo rynku wewnętrznego i polityki Unii Europejskiejpod redakcją naukową prof. Jana Barcza

wchodzą:

Tom XIII: Pojęcie rynku wewnętrznego (tom w przygotowaniu)

Tom XIV: Swobodny przepływ towarów (Patrycja Dąbrowska, Ewa Gromnicka, Łukasz Gruszczyński, Bartłomiej Nowak, Anna Pudło)

Tom XV: Swobodny przepływ pracowników wewnątrz Unii EuropejskiejAnna Czaplińska, Zbigniew Hajn, Małgorzata Kurzynoga, Leszek Mitrus, Dagmara Skupień, Monika Smusz-Kulesza;redakcja naukowa tomu Zbigniew Hajn)

Tom XVI: Prawo przedsiębiorczości i prawo spółek (Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka)

Tom XVII: Swoboda świadczenia usług w Unii Europejskiej (Małgorzata Kożuch)

Tom XVIII: Swoboda przepływu kapitału i usługi fi nansowe w Unii Europejskiej (Bartłomiej Bacia, Anna Zawidzka)

Tom XIX: Uznawania kwalifi kacji (Małgorzata Kożuch)

Tom XX: Zabezpieczenie społeczne (tom w przygotowaniu)

Tom XXI: Harmonizacja prawa podatkowego (Dagmara Dominik, Małgorzata Militz, Artur Mudrecki, Piotr Ogiński, Alicja Pomorska, Piotr Wróbel)

Tom XXII: Zamówienia publiczne (tom w przygotowaniu)

Tom XXIII: Rynek wewnętrzny a własność intelektualna (Helena Żakowska-Henzler)

Tom XXIV: Wspólne reguły konkurencji Unii Europejskiej (Agata Jurkowska-Gomułka, Tadeusz Skoczny)

Tom XXV: Wspólna Polityka Handlowa. Aspekty prawne (Rudolf Ostrihansky)

Tom XXVI: Prawo i polityka rolna Unii Europejskiej (Marek Bocheński, Alina Jurcewicz, Elżbieta Tomkiewicz, Paweł Popardowski, Joanna Zięba; redakcja naukowa tomu Alina Jurcewicz)

Tom XXVII: Polityki Unii Europejskiej: Polityki społeczne. Aspekty prawne (Jan Barcz, Magdalena Bainczyk, Magdalena Bober, Anastazja Gajda, Barbara Janusz-Pawletta, Agnieszka Jańczuk, Atina Krajewska, Arkadiusz Michoński, Anna Pudło, Joanna Ryszka, Izabela Skomerska-Muchowska, Urszula Stępkowska; redakcja naukowa tomu Jan Barcz)

Tom XXVIII: Polityki Unii Europejskiej: polityki sektorów infrastrukturalnych. Aspekty prawne (Maciej Bernatt, Michał Będkowski-Kozioł, Filip Elżanowski, Roman Illinicz, Agata Jurkowska, Małgorzata Nesterowicz, Stanisław Piątek, Ewelina D. Sage, Tadeusz Skoczny, Iwona Zużewicz-Wiewiórowska; redakcja naukowa tomu Agata Jurkowska-Gomułka i Tadeusz Skoczny)

Materiały

DEMO IWEP

Ogólny spis treści

Wykaz akronimów ........................................................................................... xxxv

Wykaz skrótów .............................................................................................. xxxvii

Wstęp ............................................................................................................. xxxix

Część ISwobodny przepływ towarów(Patrycja Dąbrowska, Ewa Gromnicka, Łukasz Gruszczyński, Bartłomiej Nowak, Anna Pudło)1. Swoboda przepływu towarów w unijnym

rynku wewnętrznym (Bartłomiej Nowak, Anna Pudło) ............................................ I-12. Zakaz ograniczeń ilościowych i ograniczeń o skutku

równoważnym do ograniczeń ilościowych (Patrycja Dąbrowska, Ewa Gromnicka) .................................................................. I-21

3. Zasada swobodnego przepływu towarów a prawo Światowej Organizacji Handlu (Łukasz Gruszczyński) .......................................... I-106

Część IISwobodny przepływ pracowników wewnątrz Unii Europejskiej(red. naukowa tomu: Zbigniew Hajn)1. Pojęcie i podstawy prawne swobodnego przepływu

pracowników wewnątrz Unii Europejskiej (Zbigniew Hajn) ................................... II-12. Zakres podmiotowy swobody przepływu pracowników

(Dagmara Skupień) ........................................................................................... II-233. Zakres przedmiotowy swobodnego przepływu pracowników

(Anna Czaplińska) ............................................................................................ II-584. Ograniczenia swobody przepływu pracowników

(Monika Smusz-Kulesza) ................................................................................... II-985. Równość traktowania (zakaz dyskryminacji) w zakresie

zatrudnienia (Leszek Mitrus) ............................................................................ II-1286. Gwarancje i ułatwienia swobody przepływu pracowników

(Małgorzata Kurzynoga) .................................................................................. II-163

Materiały

DEMO IWEP

x Ogólny spis treści

Część IIIPrawo przedsiębiorczości i prawo spółek(Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka)

Sekcja I. Prawo przedsiębiorczości1. Prawo przedsiębiorczości ................................................................................. III-1

Sekcja II. Prawo spółek1. Pojęcie i źródła europejskiego prawa spółek ....................................................... III-512. Specyfi czne kwestie związane ze swobodą przedsiębiorczości

spółek oraz ze swobodą przepływu kapitału w kontekście prawa spółek ............................................................................... III-63

3. Harmonizacja krajowego prawa spółek .............................................................. III-754. Ponadnarodowe formy spółek ........................................................................ III-126

Część IVSwoboda świadczenia usług w Unii Europejskiej(Małgorzata Kożuch)1. Zasady ogólne dotyczące swobody świadczenia usług ........................................... IV-12. Prawo pierwotne i sektorowe dotyczące swobody

świadczenia usług .......................................................................................... IV-213. Dyrektywa 2006/123 o usługach na rynku wewnętrznym ................................... IV-101

Część VSwoboda przepływu kapitału i usługi fi nansowe w Unii Europejskiej(Bartosz Bacia, Anna Zawidzka)

Sekcja I Swoboda przepływu kapitału i płatności (Anna Zawidzka) 1. Swoboda przepływu kapitału i płatności ............................................................... V-1

Sekcja IISwoboda świadczenia usług fi nansowych (Bartosz Bacia) 2. Swoboda świadczenia usług fi nansowych ............................................................ V-47

Część VIWspólne reguły konkurencji Unii Europejskiej(Agata Jurcewicz-Gomułka, Tadeusz Skoczny)1. Podstawy i zakres wspólnych reguł konkurencji Unii Europejskiej ......................... VI-12. Zakaz praktyk ograniczających konkurencję ...................................................... VI-193. Prewencyjna kontrola koncentracji przedsiębiorstw ......................................... VI-1124. Państwa członkowskie a państwowe monopole handlowe

i przedsiębiorstwa publiczne .......................................................................... VI-2105. Wspólne reguły konkurencji w odniesieniu do pomocy państwa ........................ VI-2286. Sektorowe reguły konkurencji ........................................................................ VI-338

Indeks

Materiały

DEMO IWEPSzczegółowy spis treści

Wykaz akronimów ........................................................................................... xxxv

Wykaz skrótów .............................................................................................. xxxvii

Wstęp ............................................................................................................. xxxix

Część ISwobodny przepływ towarów(Patrycja Dąbrowska, Ewa Gromnicka, Łukasz Gruszczyński, Bartłomiej Nowak, Anna Pudło)

1. Swoboda przepływu towarów w unijnym rynku wewnętrznym (Bartłomiej Nowak, Anna Pudło) ........................................ I-11.1. Wprowadzenie ............................................................................................. I-11.2. Rozwój historyczny ...................................................................................... I-21.3. Rynek wewnętrzny a swoboda przepływu towarów ........................................... I-31.4. Unia celna ................................................................................................... I-51.5. Defi nicja towaru .......................................................................................... I-61.6. Zakaz nakładania nowych ceł i opłat o skutku równoważnym do ceł ................ I-101.7. Zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego i protekcjonistycznego ................... I-111.8. Artykuł 37 TFUE – dostosowywanie państwowych monopoli

a swoboda przepływu towarów; relacja do art. 106 ust. 2 TFUE (usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym) ................................. I-13

Literatura uzupełniająca ...................................................................................... I-17Podstawowe dokumenty ....................................................................................... I-18Pytania podsumowujące ....................................................................................... I-19

2. Zakaz ograniczeń ilościowych i ograniczeń o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych (Patrycja Dąbrowska, Ewa Gromnicka) .................... I-212.1. Wprowadzenie ........................................................................................... I-21

2.1.1. Integracja negatywna a integracja pozytywna rynków krajowych w Unii Europejskiej ................................................ I-21

Materiały

DEMO IWEP

xii Szczegółowy spis treści

2.1.2. Zakres harmonizacji prawa krajowego a stosowanie art. 34–36 TFUE ............................................................. I-24

2.1.3. Element transgraniczny w swobodzie przepływu towarów ...................... I-252.2. Zakres zastosowania art. 34–36 TFUE .......................................................... I-27

2.2.1. Zakres podmiotowy – adresaci norm prawnych ..................................... I-272.2.2. Zakres przedmiotowy – zakazane działania i zaniechania ....................... I-28

2.3. Zakaz ograniczeń ilościowych w imporcie i zakaz środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych w imporcie .................................... I-312.3.1. Pojęcie ograniczenia ilościowego („OIL”) ............................................ I-312.3.2. Pojęcie środka o skutku równoważnym do ograniczenia

ilościowego („ŚOR”) .......................................................................... I-322.3.3. Fomuła Dassonville ........................................................................... I-342.3.4. Przykłady praktyczne ŚOR z orzecznictwa sądów unijnych .................... I-39

2.4. Usprawiedliwianie ograniczeń krajowych na podstawie art. 36 TFUE .............. I-412.4.1. Moralność publiczna ......................................................................... I-432.4.2. Porządek publiczny ........................................................................... I-452.4.3. Bezpieczeństwo publiczne .................................................................. I-462.4.4. Ochrona zdrowia i życia ludzi, roślin i zwierząt .................................... I-482.4.5. Ochrona krajowych dóbr kultury ........................................................ I-512.4.6. Ochrona własności przemysłowej i handlowej ....................................... I-52

2.5. Zakaz stosowania środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych – formuła Cassis de Dijon i jej znaczenie ..................................... I-582.5.1. Orzeczenie w sprawie Cassis de Dijon .................................................. I-592.5.2. Doktryna wymogów koniecznych (imperatywnych, nadrzędnych) .......... I-612.5.3. Przykłady praktyczne z orzecznictwa sądów unijnych

– sprawy najnowsze ........................................................................... I-642.6. Zakaz stosowania środków o skutku równoważnym do ograniczeń

ilościowych – formuła Keck i jej znaczenie ................................................... I-662.6.1. Orzeczenie w sprawie Keck & Mithouard ............................................. I-682.6.2. Znaczenie formuły Keck .................................................................... I-702.6.3. Tabela podsumowująca interpretacje

art. 34 i 36 TFUE w świetle orzecznictwa ETS ...................................... I-742.7. Orzecznictwo ETS post-Keck oraz najnowsze tendencje w wyrokach

dotyczących swobody przepływu towarów ..................................................... I-752.7.1. Problem aktualności orzeczenia Keck & Mithouard .............................. I-752.7.2. Orzecznictwo post-Keck i zasada dostępu do rynku stosowana

przez ETS ........................................................................................ I-812.7.2.1. Regulacje krajowe dotyczące warunków

produkcji towarów ................................................................. I-832.7.2.2. Regulacje krajowe dotyczące ograniczenia

sposobu użycia towarów ......................................................... I-842.7.3. Swoboda przepływu towarów a prawa podstawowe

chronione przez regulacje krajowe ....................................................... I-852.7.4. Swoboda przepływu towarów a import równoległy

produktów leczniczych ...................................................................... I-902.8. System TRIS – notyfi kacja norm i przepisów technicznych .............................. I-942.9. Zakaz ograniczeń ilościowych i środków o skutku podobnym

do ograniczeń ilościowych w eksporcie ......................................................... I-972.10. Podsumowanie ........................................................................................ I-100

Literatura uzupełniająca .................................................................................... I-101Podstawowe dokumenty ..................................................................................... I-102Pytania podsumowujące ..................................................................................... I-104

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xiii

3. Zasada swobodnego przepływu towarów a prawo Światowej Organizacji Handlu (Łukasz Gruszczyński) .................................... I-1063.1. Wprowadzenie ......................................................................................... I-1063.2. Światowa Organizacja Handlu ................................................................... I-107

3.2.1. WTO i jej struktura ......................................................................... I-1073.2.2. Funkcje WTO ................................................................................ I-109

3.3. Zasada swobodnego przepływu towarów a GATT 1994 ................................. I-1103.3.1. Zasada najwyższego uprzywilejowania ............................................... I-1113.3.2. Zasada traktowania narodowego ........................................................ I-112

3.3.2.1. Zasada traktowania narodowego w zakresie podatków (produkty podobne) ............................................................. I-113

3.3.2.2. Zasada traktowania narodowego w zakresie podatków (produkty konkurencyjne) .................................................... I-114

3.3.2.3. Zasada traktowania narodowego w zakresie przepisów wewnętrznych ...................................... I-115

3.3.3. Zakaz ograniczeń ilościowych ........................................................... I-1163.3.4. Wyłączenia ..................................................................................... I-117

3.4. Bariery techniczne w handlu ..................................................................... I-1193.4.1. Porozumienie TBT ......................................................................... I-120

3.4.1.1. Przepisy techniczne, standardy oraz procedury oceny zgodności .................................................................. I-121

3.4.1.2. Podstawowe zasady Porozumienia TBT ................................. I-1223.4.2. Porozumienie SPS ........................................................................... I-124

3.4.2.1. Zakres stosowania porozumienia ........................................... I-1243.4.2.2. Dopuszczalność stosowania środków SPS ............................... I-1253.4.2.3. Inne obowiązki Porozumienia SPS ........................................ I-127

3.5. Podsumowanie ........................................................................................ I-129Literatura uzupełniająca .................................................................................... I-130Podstawowe dokumenty ..................................................................................... I-130Pytania podsumowujące ..................................................................................... I-131

Część IISwobodny przepływ pracowników wewnątrz Unii Europejskiej(red. naukowa tomu: Zbigniew Hajn)

1. Pojęcie i podstawy prawne swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii Europejskiej (Zbigniew Hajn) ............................... II-11.1. Pojęcie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii Europejskiej ........ II-1

1.1.1. Regulacja ........................................................................................... II-11.1.2. Istota swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii ..................... II-21.1.3. Swobodny przepływ pracowników a swoboda przepływu osób

i obywatelstwo Unii ............................................................................ II-21.1.4. Fundamentalny charakter swobody przepływu pracowników .................. II-91.1.5. Cel swobodnego przepływu pracowników ............................................. II-111.1.6. Zasięg terytorialny swobody przepływu pracowników ............................ II-11

1.2. Podstawy prawne swobodnego przepływu pracowników ................................. II-141.2.1. Charakter przepisów .......................................................................... II-141.2.2. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ........................................ II-141.2.3. Traktaty akcesyjne ............................................................................ II-17

Materiały

DEMO IWEP

xiv Szczegółowy spis treści

1.2.4. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 14 grudnia 2007 r. .................................................................... II-17

1.2.5. Prawo wtórne .................................................................................... II-18Literatura uzupełniająca ...................................................................................... II-19Podstawowe dokumenty ....................................................................................... II-20Pytania podsumowujące ....................................................................................... II-22

2. Zakres podmiotowy swobody przepływu pracowników (Dagmara Skupień) ........ II-232.1. Pojęcie pracownika .................................................................................... II-23

2.1.1. Potrzeba autonomicznej defi nicji ........................................................ II-232.1.2. Przesłanki uznania za pracownika w rozumieniu art. 45 TFUE ............... II-252.1.3. Szczególny status sportowców, w tym piłkarzy zawodowych,

w świetle art. 45 TFUE ...................................................................... II-342.1.4. Status pracownika przed nawiązaniem stosunku pracy

i po jego ustaniu ................................................................................ II-382.1.5. Obywatelstwo UE jako przesłanka uznania za pracownika

w rozumieniu art. 45 TFUE ................................................................ II-392.1.6. Zakres podmiotowy swobody przepływu pracowników

a ponadnarodowy aspekt tej swobody ................................................... II-422.1.6.1. Zatrudnienie na terytorium innego państwa członkowskiego

Unii Europejskiej .................................................................. II-422.1.6.2. Pracownicy przygraniczni ...................................................... II-442.1.6.3. Status prawny pracowników delegowanych .............................. II-46

2.2. Pojęcie członka rodziny pracownika ............................................................. II-472.2.1. Ewolucja defi nicji członka rodziny w prawie

Unii Europejskiej .............................................................................. II-472.2.2. Pojęcie współmałżonka oraz zarejestrowanego partnera ......................... II-492.2.3. Zstępni i wstępni jako członkowie rodziny pracownika .......................... II-512.2.4. Inni członkowie rodziny .................................................................... II-53

Literatura uzupełniająca ...................................................................................... II-55Podstawowe dokumenty ....................................................................................... II-55Pytania podsumowujące ....................................................................................... II-57

3. Zakres przedmiotowy swobodnego przepływu pracowników(Anna Czaplińska) .......................................................................................... II-583.1. Uwagi wstępne .......................................................................................... II-583.2. Prawo do korzystania z ofert pracy ............................................................... II-603.3. Prawo swobodnego przemieszczania się na terytorium

państw członkowskich ................................................................................ II-623.4. Pobyt pracownika migrującego w państwie członkowskim .............................. II-69

3.4.1. Uwagi ogólne .................................................................................... II-693.4.2. Prawo pobytu .................................................................................... II-70

3.4.2.1. Pobyt do trzech miesięcy ........................................................ II-703.4.2.2. Pobyt powyżej trzech miesięcy ................................................ II-71

3.4.3. Prawo stałego pobytu ......................................................................... II-773.4.4. Prawa pracowników związane z zatrudnieniem

i pobytem w innym państwie członkowskim ......................................... II-803.5. Prawa członków rodziny ............................................................................. II-84

Literatura uzupełniająca ...................................................................................... II-95Podstawowe dokumenty ....................................................................................... II-96Pytania podsumowujące ....................................................................................... II-96

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xv

4. Ograniczenia swobody przepływu pracowników (Monika Smusz-Kulesza) ......... II-984.1. Uwagi wstępne .......................................................................................... II-98

4.1.1. Regulacja prawna .............................................................................. II-984.1.2. Uzasadnienie i istota ograniczeń ......................................................... II-994.1.3. Rodzaje i przedmiot ograniczeń ........................................................ II-100

4.2. Ograniczenia uzasadnione względami publicznymi ...................................... II-1014.2.1. Zagadnienia wstępne ....................................................................... II-1014.2.2. Pojęcie ograniczeń „uzasadnionych” względami

porządku publicznego ...................................................................... II-1034.2.3. Pojęcie względów porządku i bezpieczeństwa publicznego .................... II-1044.2.4. Pojęcie względów zdrowia publicznego .............................................. II-1054.2.5. Zasady ogólne wprowadzania i stosowania ograniczeń ......................... II-107

4.2.5.1. Regulacja ............................................................................ II-1074.2.5.2. Zakaz stosowania ograniczeń dla celów gospodarczych ............ II-1084.2.5.3. Zasada proporcjonalności stosowania ograniczeń .................... II-1094.2.5.4. Zasada indywidualizacji stosowania ograniczeń ....................... II-1104.2.5.5. Znaczenie uprzedniej karalności i karalności czynu

w państwie przyjmującym .................................................... II-1114.2.5.6. Stosowanie środków sprawdzających ...................................... II-1144.2.5.7. Gwarancja ponownego wjazdu .............................................. II-114

4.2.6. Ochrona przed wydaleniem .............................................................. II-1144.2.7. Ochrona proceduralna ..................................................................... II-115

4.2.7.1. Notyfi kacja decyzji .............................................................. II-1154.2.7.2. Prawo do odwołania się od decyzji ......................................... II-1174.2.7.3. Niedopuszczalność dożywotniego zakazu pobytu .................... II-118

4.3. Wyłączenie zatrudnienia w administracji publicznej .................................... II-1184.3.1. Pojęcie administracji publicznej ........................................................ II-1184.3.2. Zakaz dyskryminacji w przypadku zatrudnienia w administracji

publicznej ...................................................................................... II-125Literatura uzupełniająca .................................................................................... II-125Podstawowe dokumenty ..................................................................................... II-126Pytania podsumowujące ..................................................................................... II-127

5. Równość traktowania (zakaz dyskryminacji) w zakresie zatrudnienia (Leszek Mitrus) ............................................................................................. II-1285.1. Regulacja i charakterystyka zakazu dyskryminacji

pracowników migrujących ........................................................................ II-1285.1.1. Regulacja ........................................................................................ II-1285.1.2. Charakterystyka zakazu dyskryminacji pracowników migrujących ........ II-130

5.2. Zakres zakazu dyskryminacji pracowników migrujących .............................. II-1345.2.1. Uwagi wstępne ................................................................................ II-1345.2.2. Zakres podmiotowy ......................................................................... II-135

5.2.2.1. Pracownicy, osoby poszukujące zatrudnienia i byli pracownicy ................................................................. II-135

5.2.2.2. Problem „dyskryminacji odwrotnej” ...................................... II-1365.2.3. Zakres przedmiotowy ...................................................................... II-139

5.2.3.1. Podejmowanie zatrudnienia .................................................. II-1395.2.3.2. Warunki zatrudnienia .......................................................... II-141

5.3. Dyskryminacja bezpośrednia ..................................................................... II-1425.4. Dyskryminacja pośrednia ......................................................................... II-143

Materiały

DEMO IWEP

xvi Szczegółowy spis treści

5.4.1. Pojęcie ........................................................................................... II-1435.4.2. Przykłady dyskryminacji pośredniej .................................................. II-144

5.5. Środki utrudniające swobodę przemieszczania się pracowników .................... II-1475.5.1. Defi nicja środków utrudniających swobodę przemieszczania się

pracowników .................................................................................. II-1475.5.2. Przykłady środków utrudniających swobodę przemieszczania się

pracowników .................................................................................. II-1475.6. Uzasadnienie odmiennego traktowania pracowników migrujących ................ II-1515.7. Zakaz dyskryminacji pracowników migrujących a obywatelstwo

Unii Europejskiej .................................................................................... II-1545.7.1. Relacja między art. 45 TFUE a art. 21 TFUE ...................................... II-1545.7.2. Zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo

Unii Europejskiej ............................................................................ II-1555.8. Uwaga końcowa ....................................................................................... II-156

Literatura uzupełniająca .................................................................................... II-157Podstawowe dokumenty ..................................................................................... II-158Pytania podsumowujące ..................................................................................... II-161

6. Gwarancje i ułatwienia swobody przepływu pracowników (Małgorzata Kurzynoga) ............................................................................... II-1636.1. Zabezpieczenie społeczne i wzajemne uznawanie kwalifi kacji zawodowych ..... II-163

6.1.1. Prawo do świadczeń z zakresu zabezpieczenia społecznego ................... II-1636.1.1.1. Regulacja ............................................................................ II-1636.1.1.2. Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ....... II-1656.1.1.3. Zakres podmiotowy europejskiego systemu

zabezpieczeń społecznych ..................................................... II-1686.1.1.4. Zakres przedmiotowy europejskiego systemu

zabezpieczeń społecznych ..................................................... II-1686.1.2. Wzajemne uznawanie kwalifi kacji zawodowych pracowników .............. II-169

6.2. Wspieranie wymiany młodych pracowników ............................................... II-1716.3. Koordynacja swobodnego przepływu pracowników ...................................... II-172

6.3.1. Regulacja ........................................................................................ II-1726.3.2. Współpraca urzędów zatrudnienia ..................................................... II-173

6.3.2.1. Współpraca państw członkowskich i Komisji Europejskiej ....... II-1746.3.2.2. Współpraca w zakresie obsadzania wolnych

miejsc pracy ........................................................................ II-1746.3.2.3. Współpraca w zakresie kontroli równowagi

na rynku pracy .................................................................... II-1766.3.2.4. Instytucje odpowiedzialne za współpracę urzędów

zatrudnienia państw członkowskich ....................................... II-1766.3.3. Europejskie Służby Zatrudnienia ...................................................... II-179

6.3.3.1. Powstanie EURES ............................................................... II-1796.3.3.2. Struktura organizacyjna EURES ........................................... II-1816.3.3.4. Usługi EURES .................................................................... II-183

6.4. System SOLVIT jako alternatywa formalnego składania skarg ...................... II-1856.4.1. Regulacja ........................................................................................ II-1856.4.2. Ogólna charakterystyka systemu SOLVIT ......................................... II-1856.4.3. Tryb funkcjonowania sytemu SOLVIT .............................................. II-1866.4.4. Obszary działania SOLVIT .............................................................. II-187

Literatura uzupełniająca .................................................................................... II-188Podstawowe dokumenty ..................................................................................... II-189Pytania podsumowujące ..................................................................................... II-189

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xvii

Część IIIPrawo przedsiębiorczości i prawo spółek(Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka)

Sekcja I. Prawo przedsiębiorczości

1. Prawo przedsiębiorczości ................................................................................ III-11.1. Źródła prawa ............................................................................................. III-11.2. Pojęcie i zakres przedmiotowy swobody przedsiębiorczości ............................. III-2

1.2.1. Pierwotna i wtórna swoboda przedsiębiorczości .................................... III-31.2.1.1. Pierwotna swoboda przedsiębiorczości ..................................... III-31.2.1.2. Wtórna swoboda przedsiębiorczości ........................................ III-41.2.1.3. Różnice między pierwotną a wtórną

swobodą przedsiębiorczości .................................................... III-61.2.2. Uprawnienia akcesoryjne względem swobody przedsiębiorczości ............ III-61.2.3. Działalność wyłączona z zakresu swobody przedsiębiorczości ................. III-9

1.2.3.1. Działalność, która w jednym z państw członkowskich jest związana, choćby przejściowo, z wykonywaniem władzy publicznej .................................................................. III-9

1.2.3.2. Upoważnienie do wyłączania niektórych rodzajów działalności ze stosowania postanowień rozdziału „Prawo przedsiębiorczości” ..................................... III-11

1.3. Delimitacja swobody przedsiębiorczości w prawie Unii Europejskiej .............. III-111.3.1. Swoboda przedsiębiorczości a zakaz dyskryminacji

(artykuł 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) ................... III-111.3.2. Swoboda przedsiębiorczości a swobodny przepływ pracowników ........... III-121.3.3. Swoboda przedsiębiorczości a swobodny przepływ usług ....................... III-141.3.4. Swoboda przedsiębiorczości a swobodny przepływ kapitału ................... III-161.3.5. Swoboda przedsiębiorczości a swobodny przepływ towarów .................. III-18

1.4. Zakres podmiotowy swobody przedsiębiorczości .......................................... III-191.4.1. Osoby fi zyczne – obywatele innego państwa członkowskiego ................. III-191.4.2. Spółki – przynależne innego państwa członkowskiego .......................... III-20

1.4.2.1. Defi nicja spółki .................................................................... III-201.4.2.2. Warunki korzystania ze swobody

przedsiębiorczości przez spółkę .............................................. III-211.4.3. Przynależni państwa członkowskiego w stosunku

do swego państwa ............................................................................. III-221.4.4. Przynależni państw trzecich i bezpaństwowcy ...................................... III-25

1.5. Ograniczenia swobody przedsiębiorczości .................................................... III-261.5.1. Podział według kryterium charakteru regulacji

powodującej ograniczenie .................................................................. III-261.5.1.1. Ograniczenia dyskryminujące ................................................ III-261.5.1.2. Ograniczenia niedyskryminujące ........................................... III-27

1.5.2. Podział według kryterium źródła pochodzenia ograniczenia .................. III-291.5.2.1. Ograniczenia pochodzące od państwa przyjmującego ................ III-291.5.2.2. Ograniczenia pochodzące od państwa pochodzenia ................... III-291.5.2.3. Ograniczenia pochodzące od instytucji Unii ............................ III-301.5.2.4. Ograniczenia pochodzące od podmiotów indywidualnych ......... III-30

1.5.3. Ograniczenia swobody przedsiębiorczości a negacja swobody przedsiębiorczości ................................................. III-33

1.5.4. Ograniczenia swobody przedsiębiorczości a sytuacje, w których nie mają zastosowania przepisy o swobodzie przedsiębiorczości ............. III-34

Materiały

DEMO IWEP

xviii Szczegółowy spis treści

1.6. Możliwość uzasadniania ograniczeń swobody przedsiębiorczości .................... III-351.6.1. Uwagi wstępne ................................................................................. III-351.6.2. Porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne ...... III-351.6.3. Bezwzględne wymogi dotyczące dobra ogólnego .................................. III-38

1.7. Nadużycie swobody ................................................................................... III-43Literatura uzupełniająca ..................................................................................... III-45Podstawowe dokumenty ...................................................................................... III-46Pytania podsumowujące ...................................................................................... III-47

Sekcja II. Prawo spółek

1. Pojęcie i źródła europejskiego prawa spółek .................................................... III-511.1. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej a prawo spółek .......................... III-511.2. Zasady ogólne prawa Unii Europejskiej a prawo spółek ................................. III-521.3. Prawo pochodne a prawo spółek ................................................................. III-531.4. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości a prawo spółek ............................. III-601.5. Dokumenty Komisji i raporty ekspertów a prawo spółek ............................... III-61

Literatura uzupełniająca ..................................................................................... III-61Podstawowe dokumenty ...................................................................................... III-62Pytania podsumowujące ...................................................................................... III-62

2. Specyfi czne kwestie związane ze swobodą przedsiębiorczości spółek oraz ze swobodą przepływu kapitału w kontekście prawa spółek ....................... III-632.1. Uwagi wstępne ......................................................................................... III-632.2. Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki ............................................... III-642.3. Połączenia i podziały transgraniczne ........................................................... III-702.4. „Złota akcja” ............................................................................................ III-71

Literatura uzupełniająca ..................................................................................... III-73Podstawowe dokumenty ...................................................................................... III-73Pytania podsumowujące ...................................................................................... III-74

3. Harmonizacja krajowego prawa spółek ........................................................... III-753.1. Uwagi wstępne ......................................................................................... III-753.2. Przegląd ważniejszych postanowień dyrektyw i zaleceń europejskiego

prawa spółek ............................................................................................ III-773.2.1. Regulacje odnoszące się do spółek akcyjnych, spółek z ograniczoną

odpowiedzialnością i spółek komandytowo-akcyjnych .......................... III-773.2.1.1. Ujawnianie dokumentów i danych ......................................... III-78

3.2.1.1.1. Dyrektywa 2009/101 ............................................... III-783.2.1.1.2. Jedenasta Dyrektywa .............................................. III-843.2.1.1.3. Zielona księga z dnia 4 listopada 2009 r. .................... III-87

3.2.1.2. Odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki w organizacji ........................................................................ III-88

3.2.1.3. Ważność zobowiązań spółki ................................................... III-883.2.1.4. Nieważność spółki ................................................................ III-893.2.1.5. Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych ..................... III-91

3.2.2. Regulacje odnoszące się do spółek kapitałowych i niektórych spółek osobowych .......................................................... III-933.2.2.1. Czwarta Dyrektywa – roczne sprawozdania fi nansowe ............... III-953.2.2.2. Siódma Dyrektywa – konsolidowane sprawozdania fi nansowe ..... III-953.2.2.3. Dyrektywa 2006/43/WE – badanie rocznych sprawozdań

fi nansowych ......................................................................... III-96

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xix

3.2.3. Regulacje odnoszące się jedynie do spółek akcyjnych ............................ III-973.2.3.1. Druga Dyrektywa – dyrektywa kapitałowa ............................... III-97

3.2.3.1.1. Uwagi wstępne ....................................................... III-973.2.3.1.2. Minimalny kapitał zakładowy .................................. III-973.2.3.1.3. Wniesienie wkładów na pokrycie kapitału

zakładowego .......................................................... III-983.2.3.1.4. Tak zwane nabycie postinkorporacyjne ..................... III-993.2.3.1.5. Wypłaty na rzecz akcjonariuszy ............................. III-1013.2.3.1.6. Zakaz obejmowania własnych akcji ........................ III-1023.2.3.1.7. Nabywanie akcji własnych ..................................... III-1023.2.3.1.8. Podwyższenie kapitału zakładowego i emisja

papierów wartościowych zamiennych na akcje lub inkorporujących prawo do objęcia akcji ............. III-102

3.2.3.1.9. Obniżenie kapitału zakładowego i umorzenie akcji ................................................................... III-108

3.2.3.1.10. Większość niezbędna do podjęcia uchwał akcjonariuszy ....................................................... III-108

3.2.3.1.11. Równość akcjonariuszy ......................................... III-1093.2.3.2. Trzecia Dyrektywa – łączenie spółek akcyjnych ..................... III-1093.2.3.3. Szósta Dyrektywa – podział spółek akcyjnych ........................ III-112

3.2.4. Regulacje odnoszące się do spółek, których papiery wartościowe są notowane na rynku regulowanym ................................................. III-1133.2.4.1. Dyrektywa 2004/25 – przejmowanie spółki ............................ III-1143.2.4.2. Dyrektywa 2007/36 – wykonywanie niektórych praw

akcjonariuszy ..................................................................... III-1163.2.4.3. System wynagrodzeń dyrektorów ......................................... III-1173.2.4.4. Rola dyrektorów niewykonawczych lub będących

członkami rady nadzorczej i komisji rady (nadzorczej) ............ III-1183.2.5. Regulacje odnoszące się do spółek z ograniczoną

odpowiedzialnością (i ewentualnie spółek akcyjnych) ............................. III-1183.2.5.1. Spółki jednoosobowe .......................................................... III-118

Literatura uzupełniająca ................................................................................... III-121Podstawowe dokumenty .................................................................................... III-121Pytania podsumowujące .................................................................................... III-124

4. Ponadnarodowe formy spółek ...................................................................... III-1264.1. Miejsce regulacji dotyczących ponadnarodowych form

spółek w prawie Unii Europejskiej ............................................................ III-1274.2. Europejskie ugrupowanie (zgrupowanie) interesów gospodarczych ............... III-1294.3. Spółka europejska ................................................................................... III-130

4.3.1. Sposoby tworzenia spółek europejskich ............................................. III-1324.3.2. Struktura spółek europejskich ......................................................... III-1334.3.3. Przenoszenie siedziby statutowej spółki europejskiej .......................... III-1344.3.4. Uczestnictwo pracowników w spółce europejskiej .............................. III-135

4.4. Spółdzielnia europejska ........................................................................... III-1364.5. Projekty powołania innych ponadnarodowych form organizacyjnych ............ III-137

4.5.1. Europejska spółka prywatna ............................................................ III-1374.5.2. Stowarzyszenie europejskie, europejska spółka wzajemna,

fundacja europejska ........................................................................ III-138Literatura uzupełniająca ................................................................................... III-138Podstawowe dokumenty .................................................................................... III-139Pytania podsumowujące .................................................................................... III-140

Materiały

DEMO IWEP

xx Szczegółowy spis treści

Część IVSwoboda świadczenia usług w Unii Europejskiej(Małgorzata Kożuch)

1. Zasady ogólne dotyczące swobody świadczenia usług ....................................... IV-11.1. Ogólna charakterystyka swobody świadczenia usług w prawie

Unii Europejskiej ...................................................................................... IV-11.2. Zakaz dyskryminacji w zakresie zastosowania Traktatu o funkcjonowaniu

Unii Europejskiej (art. 18 TFUE) a swoboda świadczenia usług ....................... IV-81.3. Bezpośredni skutek przepisów Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

w zakresie swobody świadczenia usług ........................................................ IV-101.4. Prawo wjazdu i pobytu osób korzystających ze swobody świadczenia usług ..... IV-14

Literatura uzupełniająca .................................................................................... IV-17Podstawowe dokumenty ..................................................................................... IV-18Pytania podsumowujące ..................................................................................... IV-20

2. Prawo pierwotne i sektorowe dotyczące swobody świadczenia usług ................ IV-212.1. Reguły prawa traktatowego dotyczące swobody świadczenia usług ................. IV-212.2. Zakres podmiotowy .................................................................................. IV-222.3. Defi nicja swobody świadczenia usług ......................................................... IV-25

2.3.1. Niematerialny charakter świadczenia ................................................. IV-262.3.1.1. Przepisy dotyczące sportu ..................................................... IV-32

2.3.2. Element transgraniczny ................................................................... IV-332.3.3. Element czasowy ............................................................................. IV-382.3.4. Ekonomiczny charakter świadczenia ................................................. IV-41

2.4. Kwalifi kacje zawodowe ............................................................................. IV-482.5. Ograniczenia w zakresie korzystania ze swobody świadczenia usług ............... IV-66

2.5.1. System tak zwanego usprawiedliwiania ograniczeń .............................. IV-672.5.1.1. Wykonywanie władzy publicznej ........................................... IV-682.5.1.2. Bezpieczeństwo publiczne, porządek

publiczny oraz zdrowie publiczne .......................................... IV-732.5.2. Ochrona nadrzędnego interesu publicznego ....................................... IV-78

2.6. Swoboda świadczenia usług a prawa podstawowe ......................................... IV-802.7. Świadczenie usług w zakresie zawodu adwokata − dyrektywa 77/249 ............. IV-82

2.7.1. Podstawy formalne świadczenia usług ................................................ IV-832.7.2. Zasady wykonywania zawodu ........................................................... IV-832.7.3. Ograniczenia w zakresie czynności zawodowych ................................. IV-852.7.4. Forma wykonywania zawodu ............................................................ IV-92

2.8. Postanowienia regulowane odrębnie ........................................................... IV-92Literatura uzupełniająca .................................................................................... IV-95Podstawowe dokumenty ..................................................................................... IV-95Pytania podsumowujące .................................................................................... IV-100

3. Dyrektywa 2006/123 o usługach na rynku wewnętrznym ................................ IV-1013.1. Wprowadzenie ........................................................................................ IV-1013.2. Zakres terytorialny i osobowy dyrektywy ................................................... IV-1043.3. Zakres przedmiotowy dyrektywy .............................................................. IV-1043.4. Wymogi, ograniczenia i wyłączenia ........................................................... IV-107

3.4.1. Nadrzędny interes publiczny ........................................................... IV-1083.4.2. Wyłączenia generalne ..................................................................... IV-111

3.5. Relacja do innych aktów prawa wtórnego ................................................... IV-113

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxi

3.6. Przepisy integracyjne dla rynku wewnętrznego .......................................... IV-1153.6.1. Prawa odbiorców usług ................................................................... IV-1193.6.2. Obowiązki informacyjne ................................................................. IV-1213.6.3. Współpraca administracyjna ............................................................ IV-1233.6.4. Nadzór nad usługodawcami ............................................................. IV-127

Literatura uzupełniająca ................................................................................... IV-130Podstawowe dokumenty .................................................................................... IV-131Pytania podsumowujące .................................................................................... IV-132

Część VSwoboda przepływu kapitału i usługi fi nansowe w Unii Europejskiej(Bartosz Bacia, Anna Zawidzka)

Sekcja I Swoboda przepływu kapitału i płatności (Anna Zawidzka)

1. Swoboda przepływu kapitału i płatności ............................................................... V-11.1. Wprowadzenie ............................................................................................. V-11.2. Stopniowa liberalizacja przepływu kapitału przed rokiem 1994 ......................... V-21.3. Pełna traktatowa liberalizacja przepływu kapitału ............................................ V-51.4. Źródła prawa ............................................................................................... V-61.5. Pojęcie przepływu kapitału ........................................................................... V-91.6. Kapitał a płatności ..................................................................................... V-131.7. Swoboda przepływu kapitału a inne swobody rynku wewnętrznego ................. V-151.8. Przeszkody w swobodnym przepływie kapitału .............................................. V-211.9. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu kapitału ................................ V-24

1.9.1. Wyjątki traktatowe ............................................................................ V-251.9.2. Wyjątki orzecznicze ........................................................................... V-29

1.10. Nabywanie nieruchomości .......................................................................... V-321.11. Złote akcje ................................................................................................ V-361.12. Przepływ kapitału między państwami członkowskimi

Unii Europejskiej a państwami trzecimi ....................................................... V-39Literatura uzupełniająca ...................................................................................... V-41Podstawowe dokumenty ....................................................................................... V-41Pytania podsumowujące ....................................................................................... V-43

Sekcja IISwoboda świadczenia usług fi nansowych (Bartosz Bacia)

2. Swoboda świadczenia usług fi nansowych ............................................................ V-472.1. Unijny rynek usług fi nansowych w świetle Traktatu o funkcjonowaniu

Unii Europejskiej ...................................................................................... V-472.1.1. Pojęcie unijnego rynku wewnętrznego ................................................. V-472.1.2. Pojęcie swobody świadczenia usług w świetle Traktatu

o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości ................................................................ V-47

2.1.3. Dyskryminacja w swobodnym świadczeniu usług .................................. V-492.1.4. Zasada jednolitego paszportu jako wyraz swobody świadczenia usług ...... V-512.1.5. Stosowanie postanowień Traktatu o funkcjonowaniu

Unii Europejskiej w sektorze usług fi nansowych ................................... V-52

Materiały

DEMO IWEP

xxii Szczegółowy spis treści

2.1.6. Zasady nadzoru państwa macierzystego a jednolita licencja .................... V-522.1.7. Rozumienie swobody świadczenia usług w kontekście

rynku fi nansowego ............................................................................ V-542.1.8. Związek między swobodą przepływu kapitału a swobodą

świadczenia usług .............................................................................. V-552.1.9. Ograniczenia swobody świadczenia usług fi nansowych .......................... V-57

2.1.10. Swoboda świadczenia usług a ochrona konsumentów usług fi nansowych ............................................................................. V-58

2.2. Proces harmonizacji europejskiego prawa fi nansowego ................................... V-592.2.1. Geneza ............................................................................................. V-592.2.2. Etapy harmonizacji ........................................................................... V-612.2.3. Plan Działania w zakresie Usług Finansowych ...................................... V-62

2.2.3.1. Geneza ................................................................................. V-622.2.3.2. Implementacja ...................................................................... V-632.2.3.3. Zielona księga w sprawie polityki w zakresie

usług fi nansowych ................................................................. V-652.2.3.4. Biała księga w sprawie polityki usług fi nansowych .................... V-65

2.3. Proces Lamfalussy’ego ................................................................................ V-672.3.1. Rys historyczny ................................................................................ V-672.3.2. Proces decyzyjny ............................................................................... V-682.3.3. Konsekwencje dla architektury rynku fi nansowego ............................... V-702.3.4. Rola komitetów doradczych ................................................................ V-71

2.4. Ochrona konsumentów usług fi nansowych w Unii Europejskiej ...................... V-722.4.1. Źródła ochrony nieprofesjonalnych uczestników rynku fi nansowego

w prawie Unii Europejskiej ................................................................ V-722.4.2. Klauzula porządku publicznego z art. 52 TFUE w świetle

orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości ............................................. V-742.4.3. Podstawy traktatowe aktów prawa pochodnego dotyczących

ochrony konsumentów ....................................................................... V-752.4.4. Ochrona konsumentów usług fi nansowych w okresie

następującym po przyjęciu Planu Działania w zakresie Usług Finansowych ........................................................................... V-76

2.4.5. Ochrona inwestorów w dyrektywie 2004/39/WE (dyrektywa MiFID) ........................................................................... V-772.4.5.1. Reżim regulacyjny dyrektywy MiFID ...................................... V-772.4.5.2. Dostęp inwestorów do informacji ............................................ V-782.4.5.3. Wymogi wobec treści informacji przekazywanych

inwestorom ........................................................................... V-792.4.5.4. Wymóg przedstawienia ryzyka związanego z inwestycją ............. V-802.4.5.5. Sposób przedstawienia informacji o kosztach inwestycji ............. V-802.4.5.6. Ocena dopasowania profi lu inwestycji do klienta ....................... V-812.4.5.7. Wymóg best execution ........................................................... V-81

2.4.6. Usługi fi nansowe świadczone na odległość (dyrektywa 2002/65/WE) ....... V-822.4.6.1. Geneza regulacji .................................................................... V-822.4.6.2. Zakres regulacji ..................................................................... V-832.4.6.3. Prawa konsumenta w na etapie przedkontraktowym .................. V-832.4.6.4. Umowne prawo odstąpienia .................................................... V-832.4.6.5. Ochrona przed cold calling ...................................................... V-842.4.6.6. Ciężar dowodu przerzucony na dostawcę .................................. V-84

2.4.7. Usługi płatnicze: Jednolity Obszar Płatności w Euro i dyrektywa 2007/64/WE .................................................................... V-85

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxiii

2.4.7.1. Jednolity Obszar Płatności w Euro .......................................... V-852.4.7.2. Dyrektywa w sprawie usług płatniczych ................................... V-86

2.4.7.2.1. Zakres regulacji ....................................................... V-862.4.7.2.2. Maksymalna harmonizacja ....................................... V-872.4.7.2.3. Reżim ochronny ...................................................... V-872.4.7.2.4. Sposoby rozwiązywania sporów ................................. V-89

2.4.8. Ochrona kredytobiorców – dyrektywa w sprawie umów o kredyt konsumencki (dyrektywa 2008/48/WE) ................................... V-902.4.8.1. Geneza regulacji .................................................................... V-902.4.8.2. Zakres regulacji ..................................................................... V-912.4.8.3. Prawo konsumenta do informacji ............................................ V-922.4.8.4. Umowne prawo odstąpienia .................................................... V-932.4.8.5. Alternatywne sposoby rozwiązywania sporów ........................... V-94

2.4.9. Ochrona depozytów (dyrektywa 94/19/WE) .......................................... V-942.4.9.1. Geneza i zakres regulacji ........................................................ V-942.4.9.2. Zmiany regulacji wprowadzone wskutek

kryzysu fi nansowego .............................................................. V-952.5. Swoboda świadczenia usług fi nansowych w odniesieniu do wybranych

kategorii podmiotów rynkowych ................................................................. V-962.5.1. Wymagania wobec instytucji kredytowych ........................................... V-96

2.5.1.1. Rys historyczny ..................................................................... V-962.5.1.2. Zakres regulacji ..................................................................... V-972.5.1.3. Wymogi licencyjne wobec instytucji kredytowych ..................... V-982.5.1.4. Obowiązek notyfi kacyjny w przypadku działalności

transgranicznej ..................................................................... V-992.5.1.5. Przesłanki cofnięcia licencji bankowej ................................... V-100

2.5.2. Funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych (dyrektywa 85/611/EWG – dyrektywa UCITS) ........................................................................ V-1002.5.2.1. Geneza i zakres regulacji ...................................................... V-1002.5.2.2. Wymogi licencyjne dla spółki zarządzającej UCITS ................. V-1012.5.2.3. Wymogi licencyjne dla samodzielnie działającego UCITS ........ V-1022.5.2.4. Przesłanki cofnięcia licencji .................................................. V-1022.5.2.5. Najnowsze zmiany reżimu regulacyjnego ............................... V-102

2.5.3. Alternatywne fundusze inwestycyjne ................................................. V-1032.5.3.1. Geneza i zakres regulacji ...................................................... V-1032.5.3.2. Selektywne stosowanie zasady minimalnej harmonizacji .......... V-1042.5.3.3. Wymogi licencyjne dla zarządzającego alternatywnym

funduszem inwestycyjnym ................................................... V-1042.5.3.4. Przesłanki cofnięcia licencji dla zarządzającego

alternatywnym funduszem inwestycyjnym ............................. V-1052.5.4. Agencje ratingowe ........................................................................... V-105

2.5.4.1. Geneza regulacji .................................................................. V-1052.5.4.2. Zakres regulacji ................................................................... V-1062.5.4.3. Przesłanki rejestracji ............................................................ V-1072.5.4.4. Proces rejestracji ................................................................. V-1092.5.4.5. Przesłanki wydania decyzji o cofnięciu rejestracji .................... V-1102.5.4.6. Najnowsze zmiany w reżimie regulacyjnym ............................ V-110

Literatura uzupełniająca .................................................................................... V-110Podstawowe dokumenty ..................................................................................... V-110Pytania podsumowujące ..................................................................................... V-115

Materiały

DEMO IWEP

xxiv Szczegółowy spis treści

Część VIWspólne reguły konkurencji Unii Europejskiej(Agata Jurcewicz-Gomułka, Tadeusz Skoczny)

1. Podstawy i zakres wspólnych reguł konkurencji Unii Europejskiej ..................... VI-11.1. Aksjologiczne podstawy wspólnych reguł konkurencji Unii Europejskiej .......... VI-1

1.1.1. Reguły wolnego handlu a reguły konkurencji ........................................ VI-11.1.2. Ochrona „skutecznej konkurencji” ..................................................... VI-4

1.2. Grupy i rodzaje wspólnych reguł konkurencji Unii Europejskiej ...................... VI-61.2.1. Dwie grupy reguł konkurencji ............................................................. VI-61.2.2. Generalne i sektorowe reguły konkurencji ............................................. VI-7

1.3. Źródła, charakter i rozwój prawa konkurencji Unii Europejskiej ...................... VI-91.3.1. Źródła pierwotnego i wtórnego prawa konkurencji ................................. VI-91.3.2. Charakter norm unijnego prawa konkurencji ....................................... VI-131.3.3. Rozwój unijnego prawa konkurencji ................................................... VI-15

Literatura uzupełniająca ..................................................................................... VI-16Podstawowe dokumenty ...................................................................................... VI-17Pytania podsumowujące ...................................................................................... VI-17

2. Zakaz praktyk ograniczających konkurencję ................................................... VI-192.1. Praktyki ograniczające konkurencję ............................................................ VI-19

2.1.1. Zakres przedmiotowy zakazu praktyk ograniczających konkurencję ....... VI-192.1.2. Zakres podmiotowy zakazów praktyk ograniczających konkurencję ....... VI-212.1.3. Wpływ na handel między państwami członkowskimi ........................... VI-23

2.1.3.1. Rola przesłanki wpływu na handel między państwami członkowskimi ..................................................... VI-23

2.1.3.2. Szczegółowe zasady oceny wpływu na handel między państwami członkowskimi ......................................... VI-25

2.1.4. Zakres przestrzenny stosowania zakazów praktyk ograniczających konkurencję (stosowanie eksterytorialne) ............................................ VI-26

2.2. Względny zakaz porozumień ograniczających konkurencję (art. 101 TFUE) .... VI-282.2.1. Zakres i istota zakazu porozumień ograniczających konkurencję ............ VI-282.2.2. Porozumienia zakazane ..................................................................... VI-28

2.2.2.1. Traktatowe i orzecznicze przesłanki zakazu porozumień ograniczających konkurencję ................................................. VI-28

2.2.2.2. Formy zakazanej kooperacji przedsiębiorstw ........................... VI-302.2.2.3. Przejawy zakłócania konkurencji na rynku wewnętrznym ......... VI-322.2.2.4. Odczuwalność i bagatelność ograniczeń konkurencji ................ VI-33

2.2.2.4.1. Odczuwalne ograniczanie konkurencji ...................... VI-332.2.2.4.2. Porozumienia bagatelne .......................................... VI-33

2.2.2.5. Antykonkurencyjny cel lub skutek ......................................... VI-352.2.2.6. Przykładowe wyliczenie porozumień

zakazanych .......................................................................... VI-362.2.2.7. Porozumienia horyzontalne i wertykalne ................................ VI-372.2.2.8. Najpoważniejsze ograniczenia konkurencji .............................. VI-38

2.2.3. Skutki naruszenia zakazu porozumień ograniczających konkurencję (art. 101 ust. 2 TFUE) ............................. VI-38

2.3. Wyłączenie spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (art. 101 ust. 3 TFUE) ............................................................................... VI-402.3.1. Istota i przesłanki wyłączenia ............................................................. VI-402.3.2. Szczegółowe zasady oceny przesłanek z art. 101 ust. 3 TFUE ................. VI-422.3.3. Wyłączenia grupowe ......................................................................... VI-47

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxv

2.3.3.1. Ogólne zasady ustanawiania wyłączeń grupowych .................... VI-472.3.3.2. Wyłączone porozumienia horyzontalne ................................... VI-49

2.3.3.2.1. Grupowe wyłączenie porozumień specjalizacyjnych ... VI-492.3.3.2.2. Grupowe wyłączenie porozumień

badawczo-rozwojowych ........................................... VI-512.3.3.2.3. Szczegółowe zasady oceny porozumień

kooperacji horyzontalnej ......................................... VI-532.3.3.3. Wyłączone porozumienia wertykalne ...................................... VI-56

2.3.3.3.1. Grupowe wyłączenie porozumień wertykalnych ......... VI-562.3.3.3.2. Szczegółowe zasady oceny porozumień

zawierających ograniczenia wertykalne ..................... VI-592.3.3.3.3. Wyłączenie porozumień wertykalnych w sektorze

pojazdów silnikowych ............................................. VI-622.3.3.3.4. Szczegółowe zasady oceny ograniczeń wertykalnych

w porozumieniach wertykalnych w sektorze pojazdów silnikowych ............................................. VI-64

2.3.3.4. Wyłączone porozumienia transferu technologii ........................ VI-662.3.3.4.1. Grupowe wyłączenie porozumień

transferu technologii .............................................. VI-662.3.3.4.2. Szczegółowe zasady oceny porozumień

dotyczących transferu technologii ............................ VI-692.3.3.5. Sektorowe wyłączenia grupowe .............................................. VI-70

2.4. Bezwzględny zakaz nadużywania pozycji dominującej (art. 102 TFUE) ........... VI-702.4.1. Zakres i istota zakazu nadużywania pozycji dominującej na rynku ......... VI-702.4.2. Wyznaczenie rynku właściwego ......................................................... VI-712.4.3. Pozycja dominująca na rynku właściwym ............................................ VI-74

2.4.3.1. Pozycja dominująca .............................................................. VI-742.4.3.2. Kolektywna pozycja dominująca ............................................ VI-77

2.4.4. Nadużywanie pozycji dominującej na rynku ........................................ VI-782.4.4.1. Zakazane nadużywanie pozycji dominującej ............................ VI-782.4.4.2. Praktyki wykluczające ........................................................... VI-802.4.4.3. Praktyki eksploatacyjne ........................................................ VI-842.4.4.4. Doktryny obronne na gruncie art. 102 TFUE

(niestwierdzenie nadużycia pozycji dominującej) ..................... VI-862.5. Reguły stosowania art. 101 i 102 TFUE ....................................................... VI-88

2.5.1. Podstawy prawne i ich rozwój ............................................................ VI-882.5.1.1. Podstawy traktatowe ............................................................. VI-882.5.1.2. Pierwsze rozporządzenie wykonawcze

(rozporządzenie nr 17/62) ...................................................... VI-892.5.1.3. Nowe rozporządzenie wykonawcze

(rozporządzenie nr 1/2003) .................................................... VI-892.5.2. Reguły stosowania art. 101 i 102 TFUE przewidziane

rozporządzeniem nr 1/2003 ................................................................ VI-912.5.2.1. Reguły podstawowe .............................................................. VI-912.5.2.2. Decyzje Komisji w przypadku stwierdzenia praktyki

ograniczającej konkurencję .................................................... VI-932.5.2.3. Listy wyjaśniające Komisji .................................................... VI-942.5.2.4. Kary pieniężne w postępowaniu antymonopolowym ................. VI-95

2.5.2.4.1. Rodzaje kar pieniężnych ......................................... VI-952.5.2.4.2. Szczegółowe zasady nakładania kar; program

darowania i łagodzenia kar ...................................... VI-962.5.2.5. Ugoda w sprawach kartelowych .............................................. VI-97

Materiały

DEMO IWEP

xxvi Szczegółowy spis treści

2.5.2.6. Szczegółowe elementy postępowań w sprawach konkurencji prowadzonych przez Komisję .............................. VI-982.5.2.6.1. Złożenie skargi ...................................................... VI-982.5.2.6.2. Postępowanie dowodowe ....................................... VI-1002.5.2.6.3. Prawa stron ......................................................... VI-102

2.5.2.7. Współpraca Komisji z organami i sądami krajowymi .............. VI-1032.5.2.7.1. Komisja – organy ochrony konkurencji

państw członkowskich Unii Europejskiej ................ VI-1032.5.2.7.2. Komisja – sądy w państwach członkowskich

Unii Europejskiej ................................................. VI-1042.5.2.8. Kontrola sądowa decyzji Komisji ......................................... VI-106

Literatura uzupełniająca ................................................................................... VI-107Podstawowe dokumenty .................................................................................... VI-108Pytania podsumowujące .................................................................................... VI-110

3. Prewencyjna kontrola koncentracji przedsiębiorstw ...................................... VI-1123.1. Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji w systemie prawa ochrony

konkurencji Unii Europejskiej ................................................................. VI-1123.1.1. Rozwój i aktualny stan podstaw prawnych przeciwdziałania

nadmiernej koncentracji w Unii Europejskiej .................................... VI-1123.1.1.1. Koncentracja a wspólne reguły konkurencji .......................... VI-1123.1.1.2. Przeciwdziałanie antykonkurencyjnej koncentracji

a prawo pierwotne Unii Europejskiej .................................... VI-1133.1.1.3. Ustanowienie prewencyjnej kontroli koncentracji

przedsiębiorstw na podstawie prawa wtórnego ....................... VI-1143.1.2. Istota i model prawny prewencyjnej kontroli koncentracji

przedsiębiorstw w Unii Europejskiej ................................................ VI-1163.2. Przedmiot kontroli ................................................................................. VI-117

3.2.1. „Koncentracje przedsiębiorstw” jako przedmiot kontroli; pojęcie i rodzaje ............................................................................. VI-1173.2.1.1. Legalna defi nicja koncentracji ............................................. VI-1173.2.1.2. Przedsiębiorstwo ................................................................ VI-1183.2.1.3. Koncentracje horyzontalne, wertykalne i konglomeratowe ...... VI-119

3.2.2. Połączenia (fuzje) ........................................................................... VI-1203.2.3. Przejęcia kontroli (akwizycje) .......................................................... VI-120

3.2.3.1. Stan faktyczny przejęcia kontroli .......................................... VI-1203.2.3.2. Istota (podstawy) przejmowanej kontroli ............................... VI-1213.2.3.3. Podmioty przejmujące kontrolę i ich rodzaje ......................... VI-1223.2.3.4. Formy przejęcia kontroli (środki kontroli) ............................ VI-1233.2.3.5. Przedmiot przejmowanej kontroli ........................................ VI-1233.2.3.6. Konsekwencje wymogu „trwałości koncentracji”

dla poddania przejęcia kontroli przepisom rozporządzenia nr 139/2004 ........................................................................ VI-124

3.2.3.7. Kontrola wyłączna .............................................................. VI-1253.2.3.8. Kontrola wspólna ............................................................... VI-1263.2.3.9. Zmiany jakości kontroli ...................................................... VI-126

3.2.4. Utworzenie pełnofunkcyjnego przedsiębiorstwa wspólnego ................. VI-1273.2.4.1. Koncentracja a kooperacja przedsiębiorstw ............................ VI-1273.2.4.2. Pełnofunkcyjne przedsiębiorstwo wspólne ............................. VI-128

3.2.5. Wyjątki ......................................................................................... VI-1303.3. Właściwość organów kontroli i jej zasięg ................................................... VI-131

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxvii

3.3.1. Podział właściwości między Komisję a krajowe organy ochrony konkurencji ................................................................................... VI-1313.3.1.1. Wyłączność jurysdykcji Unii Europejskiej i właściwości

Komisji Europejskiej .......................................................... VI-1313.3.1.2. Wzajemne przekazywanie sobie spraw między Komisją

a organami ochrony konkurencji państw członkowskich ......... VI-1333.3.2. Kryteria koncentracji o wymiarze unijnym ....................................... VI-137

3.3.2.1. Progi wymiaru unijnego ...................................................... VI-1373.3.2.1.1. Wymiar unijny koncentracji; dwa testy

wymiaru unijnego ................................................ VI-1373.3.2.1.2. Charakterystyka ogólna testów wymiaru unijnego .... VI-1383.3.2.1.3. Pojęcie przedsiębiorstwa uczestniczącego

w koncentracji ..................................................... VI-1393.3.2.2. Zasady obliczania obrotu ..................................................... VI-141

3.3.2.2.1. Uwagi wstępne ..................................................... VI-1413.3.2.2.2. Pojęcie obrotu ...................................................... VI-1413.3.2.2.3. Obliczanie obrotu i sprawozdania fi nansowe ............ VI-1443.3.2.2.4. Przypisywanie obrotu przedsiębiorstw

należących do grup przedsiębiorstw ........................ VI-1443.3.2.2.5. Obliczanie obrotu instytucji kredytowych

i innych instytucji fi nansowych oraz zakładów ubezpieczeń ......................................................... VI-145

3.4. Kryteria oceny koncentracji ..................................................................... VI-1463.4.1. Legalna defi nicja kryteriów oceny koncentracji podlegających

kontroli na podstawie rozporządzenia nr 139/2004 ............................. VI-1463.4.1.1. Uwagi wstępne ................................................................... VI-1463.4.1.2. Zmiana podstawowego testu konkurencji

z dniem 1 maja 2004 r. ........................................................ VI-1473.4.1.3. Antykonkurencyjne skutki koncentracji horyzontalnych

i niehoryzontalnych ............................................................ VI-1493.4.1.4. Dodatkowe kryteria oceny koncentracji

środki zaradcze .................................................................. VI-1503.4.2. Podstawowe kryteria i miary oceny koncentracji horyzontalnych

i niehoryzontalnych ........................................................................ VI-1513.4.2.1. Uwagi wstępne ................................................................... VI-151

3.4.2.1.1. Ocena koncentracji – charakterystyka ogólna .......... VI-1513.4.2.1.2. Udział w rynku i poziomy koncentracji ................... VI-1523.4.2.1.3. Skutki nieskoordynowane i skoordynowane ............ VI-1533.4.2.1.4. Czynniki wyrównawcze antykonkurencyjnych

skutków koncentracji ............................................ VI-1543.4.2.2. Podstawowe kryteria i miary oceny koncentracji

horyzontalnych .................................................................. VI-1543.4.2.2.1. Udziały w rynku i poziomy koncentracji ................. VI-1543.4.2.2.2. Antykonkurencyjne skutki nieskoordynowane

(jednostronne) ..................................................... VI-1553.4.2.2.3. Antykonkurencyjne skutki skoordynowane ............. VI-1573.4.2.2.4. Skutki antykonkurencyjne połączenia

z potencjalnym konkurentem i połączeń stwarzających lub wzmacniających siłę nabywczą na rynkach stanowiących kolejny szczebel obrotu .... VI-158

3.4.2.3. Podstawowe kryteria i miary oceny koncentracji niehoryzontalnych .............................................................. VI-159

Materiały

DEMO IWEP

xxviii Szczegółowy spis treści

3.4.2.3.1. Udział w rynku i poziomy koncentracji w przypadku koncentracji niehoryzontalnych ............................. VI-159

3.4.2.3.2. Efekty nieskoordynowane i skoordynowane koncentracji wertykalnych .................................... VI-160

3.4.3.3.3. Efekty nieskoordynowane i skoordynowane koncentracji konglomeratowych ............................ VI-167

3.4.3. Czynniki wyrównawcze i obrona przed zakazem ................................ VI-1703.4.3.1. Uwagi wstępne ................................................................... VI-1703.4.3.2. Wyrównawcza siła nabywcza ................................................ VI-1713.4.3.3. Nowe wejścia na rynek ........................................................ VI-1713.4.3.4. Korzyści efektywnościowe ................................................... VI-1723.4.3.5. Przedsiębiorstwo upadające ................................................. VI-174

3.4.5. Dodatkowe kryteria oceny tworzenia wspólnych przedsiębiorstw i ograniczeń dodatkowych ............................................................... VI-1753.4.5.1. Ocena wspólnych przedsiębiorstw w świetle art. 101 i 102

TFUE ............................................................................... VI-1753.4.5.2. Granice akceptacji ograniczeń dodatkowych .......................... VI-175

3.4.5.2.1. Uwagi wstępne; pojęcie „ograniczeń dodatkowych” ...................................................... VI-175

3.4.5.2.2. Zasady mające zastosowanie wobec najczęściej spotykanych ograniczeń w przypadku kupna/sprzedaży przedsiębiorstwa .......................... VI-177

3.4.5.2.3. Zasady mające zastosowanie wobec najczęściej spotykanych ograniczeń w przypadku tworzenia pełnofunkcyjnych przedsiębiorstw wspólnych ......... VI-179

3.4.6. Środki zaradcze .............................................................................. VI-1793.4.6.1. Uwagi wstępne ................................................................... VI-1793.4.6.2. Podstawowe rodzaje środków zaradczych .............................. VI-183

3.4.6.2.1. Zbycie przedsiębiorstwa na rzecz odpowiedniego nabywcy .............................................................. VI-183

3.4.6.2.2. Usunięcie powiązań z konkurentami ...................... VI-1853.4.6.2.3. Inne środki zaradcze ............................................. VI-1863.4.6.2.4. Klauzula przeglądowa ........................................... VI-187

3.4.6.3. Procedura proponowania zobowiązań ................................... VI-1873.4.6.4. Wymogi dotyczące wykonania zobowiązań ............................ VI-189

3.5. Zasady i przebieg postępowania w sprawach koncentracji i podejmowane w nim decyzje Komisji ............................................................................ VI-1903.5.1. Podstawowe zasady postępowania i zakres regulacji ............................ VI-1903.5.2. Prewencyjność kontroli ................................................................... VI-191

3.5.2.1. Zgłoszenie zamiaru koncentracji .......................................... VI-1913.5.2.2. Czasowy zakaz dokonania koncentracji ................................. VI-192

3.5.3. Dwufazowość postępowania przed Komisją ....................................... VI-1933.5.3.1. Badanie wstępne (pierwszy etap postępowania)

i decyzje wydawane na zakończenie ...................................... VI-1933.5.3.1.1. Pełne badanie wstępne i decyzja w pełnej wersji ....... VI-1933.5.3.1.2. Procedura uproszczona i decyzja w formie

skróconej ............................................................. VI-1943.5.3.2. Badanie zasadnicze (drugi etap postępowania) i decyzje

wydawane na zakończenie ................................................... VI-1963.5.4. Środki zapewniania skuteczności kontroli Komisji ............................ VI-198

3.5.4.1. Żądanie informacji ............................................................. VI-1983.5.4.2. Przeprowadzenie inspekcji .................................................. VI-198

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxix

3.5.4.3. Nakładanie grzywien i okresowych kar pieniężnych w celu przymuszenia ........................................................... VI-199

3.5.5. Środki ochrony interesów i prawa do obrony przedsiębiorstw .............. VI-2003.5.5.1. Wysłuchanie stron i osób trzecich ........................................ VI-2003.5.5.2. Dostęp do akt i postępowanie z informacjami poufnymi .......... VI-2023.5.5.3. Przestrzeganie tajemnicy zawodowej ..................................... VI-203

3.5.6. Współpraca Komisji Europejskiej i właściwych organów państw członkowskich .................................................................... VI-2043.5.6.1. Współpraca Komisji Europejskiej i organów

państw członkowskich w procesach alokacji spraw ................. VI-2043.5.6.2. Obowiązki informacyjne Komisji wobec organów

państw członkowskich ........................................................ VI-2043.5.6.3. Inspekcje prowadzone przez władze

państw członkowskich ........................................................ VI-2053.5.6.4. Współdziałanie w trakcie inspekcji prowadzonych

przez Komisję .................................................................... VI-2053.5.6.5. Inne formy współpracy Komisji z władzami

państw członkowskich ........................................................ VI-2063.5.7. Kontrola sądowa ............................................................................ VI-207

Literatura uzupełniająca ................................................................................... VI-207Podstawowe dokumenty .................................................................................... VI-208Pytania podsumowujące .................................................................................... VI-209

4. Państwa członkowskie a państwowe monopole handlowe i przedsiębiorstwa publiczne ........................................................................ VI-2104.1. Zobowiązania państw członkowskich w zakresie zapewniania

wolnego handlu i wolnej konkurencji ........................................................ VI-2104.2. Nakaz przekształcenia państwowych monopoli handlowych w obrocie

towarowym (art. 37 TFUE) ...................................................................... VI-2114.2.1. Niedopuszczalność państwowych monopoli handlowych

w obrocie towarowym w Unii Europejskiej ........................................ VI-2114.2.2. Zakres zastosowania: państwowe monopole handlowe ........................ VI-2124.2.3. Nakaz przekształcenia państwowych monopoli handlowych ................ VI-2134.2.4. Nakaz przekształcenia państwowych monopoli handlowych

w rolnictwie ................................................................................... VI-2154.2.5. Realizacja nakazu ........................................................................... VI-215

4.3. Państwowe monopole fi nansowe i usługowe oraz przedsiębiorstwa publiczne a reguły konkurencji (art. 106 TFUE) ......................................... VI-2154.3.1. Cele i zakres zastosowania; przedsiębiorstwo publiczne ...................... VI-215

4.3.1.1. Adresat i cele art. 106 TFUE ................................................ VI-2154.3.1.2. Przedsiębiorstwa publiczne ................................................. VI-2164.3.1.3. Przedsiębiorstwa świadczące usługi w ogólnym

interesie gospodarczym ....................................................... VI-2184.3.2. Ograniczony zakres dopuszczalności przedsiębiorstw publicznych

(art. 106 ust. 1 TFUE) ..................................................................... VI-2204.3.3. Zakres wyłączenia stosowania reguł konkurencji do przedsiębiorstw,

którym powierzono wykonywanie usług w ogólnym interesie gospodarczym lub przedsiębiorstw o charakterze monopolu skarbowego (art. 106 ust. 2 TFUE) ................................................... VI-222

4.4. Uprawnienia Komisji do egzekwowania przestrzegania art. 106 ust. 1 i 2 TFUE (art. 106 ust. 3 TFUE) ........................................... VI-2244.4.1. Uprawnienia Komisji ..................................................................... VI-224

Materiały

DEMO IWEP

xxx Szczegółowy spis treści

4.4.2. Liberalizacja telekomunikacji w trybie dyrektyw wydanych na podstawie art. 106 ust. 3 TFUE .................................................... VI-225

Literatura uzupełniająca ................................................................................... VI-226Podstawowe dokumenty .................................................................................... VI-227Pytania podsumowujące .................................................................................... VI-227

5. Wspólne reguły konkurencji w odniesieniu do pomocy państwa ..................... VI-2285.1. Wprowadzenie ........................................................................................ VI-228

5.1.1. Pomoc państwa a rynek wewnętrzny ................................................. VI-2285.1.2. Zakres i charakter wspólnych reguł konkurencji w odniesieniu

do pomocy państwa ........................................................................ VI-2295.2. Pomoc państwa niedozwolona jako niezgodna z rynkiem wewnętrznym ........ VI-232

5.2.1. Pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE ........................... VI-2325.2.2. Pomoc – przysporzenie korzyści w jakiejkolwiek formie

przedsiębiorstwu ............................................................................ VI-2365.2.2.1. „Przysporzenie korzyści” jako istota pomocy ......................... VI-2365.2.2.2. Brak skutku w postaci przysparzania korzyści jako

negatywna przesłanka identyfi kacji pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE ....................................... VI-2375.2.2.2.1. Test prywatnego inwestora działającego

w warunkach gospodarki rynkowej ......................... VI-2375.2.2.2.2. Test Altmark ....................................................... VI-239

5.2.3. Pomoc państwa ze względu na formy jej udzielania ............................ VI-2405.2.4. Przedsiębiorstwo jako benefi cjent pomocy ......................................... VI-2415.2.5. Pomoc państwa ze względu na jej pochodzenie ................................... VI-2435.2.6. Selektywność pomocy ..................................................................... VI-246

5.2.6.1. Sprzyjanie przedsiębiorstwom lub gałęziom gospodarki .......... VI-2465.2.6.2. Brak selektywnego charakteru ............................................. VI-247

5.2.6.2.1. Środki ogólne nie stanowiące pomocy państwa ........ VI-2475.2.6.2.2. Środki uzasadnione charakterem lub ogólną

strukturą systemu ................................................. VI-2475.2.7. Zakłócenie lub groźba zakłócenia konkurencji ................................... VI-2485.2.8. Wpływ na handel między państwami członkowskimi ......................... VI-2505.2.9. Pomoc niedozwolona ...................................................................... VI-251

5.3. Pomoc dozwolona jako zgodna z rynkiem wewnętrznym ex lege .................... VI-2545.3.1. Pomoc zgodna z rynkiem wewnętrznym ex lege .................................. VI-2545.3.2. Rodzaje pomocy dozwolonej ............................................................ VI-255

5.3.2.1. Pomoc socjalna .................................................................. VI-2555.3.2.2. Pomoc w wypadku klęsk żywiołowych .................................. VI-2555.3.2.3. Pomoc uwarunkowana skutkami podziału Niemiec ................ VI-256

5.4. Pomoc dopuszczalna jako uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym ........... VI-2565.4.1. Zakres i podstawy pomocy dopuszczalnej na podstawie

art. 107 ust. 3 TFUE ....................................................................... VI-2565.4.1.1. Wprowadzenie ................................................................... VI-2565.4.1.2. Rodzaje pomocy dopuszczalnej wyróżnione

w art. 107 ust. 3 TFUE ........................................................ VI-2575.4.1.2.1. Pomoc regionalna [art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE] ........ VI-2575.4.1.2.2. Pomoc prorozwojowa i antykryzysowa [art. 107

ust. 3 lit. b) TFUE] ............................................... VI-2585.4.1.2.3. Pomoc sektorowa i regionalna [art. 107 ust. 3 lit. c)

TFUE] ................................................................ VI-2595.4.1.2.4. Pomoc na rzecz kultury [art. 107 ust. 1 lit. d) TFUE] ... VI-259

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxxi

5.4.1.2.5. Pomoc państwa ze względu na kontekst – pomoc horyzontalna, regionalna i sektorowa ......... VI-260

5.4.1.3. Rodzaje i podstawy pomocy dopuszczalnej ze względu na formę i skutek dopuszczenia ............................................ VI-2615.4.1.3.1. Dwa sposoby uznania pomocy państwa za zgodną

z rynkiem wewnętrznym (dopuszczalną) ................. VI-2615.4.1.3.2. Pomoc dopuszczalna na podstawie rozporządzenia

wyłączającego ...................................................... VI-2625.4.1.3.3. Pomoc dopuszczalna na podstawie aktu

indywidualnego ................................................... VI-2645.4.2. Pomoc horyzontalna ....................................................................... VI-266

5.4.2.1. Uwagi wstępne ................................................................... VI-2665.4.2.2. Pomoc bagatelna (niestanowiąca pomocy państwa

w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE) ....................................... VI-2665.4.2.3. Pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw ......................... VI-269

5.4.2.3.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-2695.4.2.3.2. Wyłączenia grupowe dla pomocy inwestycyjnej

i na zatrudnienie dla małych i średnich przedsiębiorstw .................................................... VI-270

5.4.2.3.3. Wyłączenie grupowe dla pomocy na przedsiębiorczość kobiet ................................... VI-270

5.4.2.3.4. Wyłączenie grupowe dla pomocy na usługi doradcze dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz udział tych przedsiębiorstw w targach .............. VI-271

5.4.2.4. Pomoc na ochronę środowiska ............................................. VI-2725.4.2.4.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-2725.4.2.4.2. Warunki dopuszczalności pomocy państwa

na rzecz ochrony środowiska podlegającej indywidualnemu zgłoszeniu .................................. VI-272

5.4.2.4.3. Wyłączenie grupowe dla pomocy na ochronę środowiska .......................................................... VI-275

5.4.2.5. Pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną ...... VI-2795.4.2.5.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-2795.4.2.5.2. Warunki dopuszczalności pomocy państwa

na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną podlegającej indywidualnemu zgłoszeniu ................ VI-280

5.4.2.5.3. Wyłączenie grupowe dla pomocy na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną ....................... VI-283

5.4.2.6. Dopuszczalność pomocy na szkolenia i zatrudnienie .............. VI-2855.4.2.6.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-2855.4.2.6.2. Wyłączenie grupowe dla pomocy na szkolenia ......... VI-2865.4.2.6.3. Warunki dopuszczalności pomocy na szkolenia

w sprawach podlegających indywidualnemu zgłoszeniu ........................................................... VI-287

5.4.2.6.4. Wyłączenie grupowe dla pomocy dla pracownikówznajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz pracowników niepełnosprawnych ........ VI-288

5.4.2.6.5. Warunki dopuszczalności pomocy państwa na pracowników niepełnosprawnych w sprawach podlegających indywidualnemu zgłoszeniu ............. VI-289

5.4.2.7. Dopuszczalność pomocy dokonywanej w szczególnych formach ............................................................................. VI-2905.4.2.7.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-290

Materiały

DEMO IWEP

xxxii Szczegółowy spis treści

5.4.2.7.2. Warunki dopuszczalności pomocy w formie nabywania przez władze publiczne udziałów w spółkach kapitałowych ....................................... VI-292

5.4.2.7.3. Stosowanie reguł pomocy państwa do przedsiębiorstw publicznych w sektorze wytwórczym ...................... VI-293

5.4.2.7.4. Warunki dopuszczalności pomocy w formie sprzedaży gruntów i budynków przez władze publiczne ............ VI-294

5.4.2.7.5. Warunki dopuszczalności pomocy w formie krótkoterminowych ubezpieczeń kredytóweksportowych ....................................................... VI-294

5.4.2.7.6. Warunki dopuszczalności pomocy w formieśrodków związanych z bezpośrednim opodatkowaniem działalności gospodarczej ............. VI-295

5.4.2.7.7. Warunki dopuszczalności pomocy w formie gwarancji ............................................................. VI-296

5.4.2.7.8. Warunki dopuszczalności pomocy w formie kapitału podwyższonego ryzyka w sprawach podlegających indywidualnemu zgłoszeniu ............. VI-298

5.4.2.7.9. Wyłączenie grupowe dla pomocy w formie kapitału podwyższonego ryzyka ............................. VI-300

5.4.2.8. Dopuszczalność pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw ......................................... VI-3015.4.2.8.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-3015.4.2.8.2. Warunki dopuszczalności pomocy państwa

w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw .................................................... VI-302

5.4.2.9. Dopuszczalność tymczasowej pomocy państwa dla ratowania gospodarki realnej w warunkach kryzysu gospodarczego i fi nansowego ..................................................................... VI-3045.4.2.9.1. Podstawy dopuszczalności ..................................... VI-3045.4.2.9.2. Warunki dopuszczalności pomocy państwa dla środków

podjętych w odniesieniu do instytucji fi nansowych w kontekście kryzysu fi nansowego ......................... VI-305

5.4.3. Pomoc regionalna ........................................................................... VI-3065.4.3.1. Podstawy dopuszczalności ................................................... VI-3065.4.3.2. Ogólne warunki dopuszczalności projektów krajowej

pomocy regionalnej ............................................................ VI-3085.4.3.3. Kryteria szczegółowej oceny pomocy regionalnej

dla dużych projektów inwestycyjnych ................................... VI-3105.4.3.4. Wyłączenie grupowe dla pomocy regionalnej ......................... VI-311

5.4.4. Pomoc sektorowa ........................................................................... VI-3125.5. Pomoc dopuszczalna dla usług w ogólnym interesie gospodarczym

jako wyłączona spod reguł konkurencji ..................................................... VI-3145.5.1. Rynek wewnętrzny i pomoc państwa a usługi w ogólnym

interesie gospodarczym ................................................................... VI-3145.5.2. Wyłączenie spod reguł konkurencji na podstawie art. 106 ust. 2 TFUE ..... VI-316

5.5.2.1. Przesłanki traktatowe ......................................................... VI-3165.5.2.2. Warunki wyłączenia rekompensaty niespełniającej

testu Altmark spod obowiązku zgłoszenia .............................. VI-3175.5.2.3. Warunki dopuszczalności pomocy państwa dla wspierania

realizacji usług w ogólnym interesie gospodarczym podlegających zgłoszeniu indywidualnemu ............................ VI-319

5.6. Kompetencje i procedury w zakresie stosowania reguł pomocy państwa ........ VI-321

Materiały

DEMO IWEP

Szczegółowy spis treści xxxiii

5.6.1. Kompetencje organów Unii Europejskiej i państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie stosowania reguł pomocy państwa(art. 108 i 109 TFUE) ...................................................................... VI-321

5.6.2. Postępowanie w sprawie pomocy nowej podlegającej zgłoszeniu ........... VI-3235.6.2.1. Reguły procedury zwykłej ................................................... VI-3235.6.2.2. Reguły procedury uproszczonej ............................................ VI-325

5.6.3. Postępowanie w sprawie pomocy przyznanej bezprawnie lub świadczonej niezgodnie z przeznaczeniem ................................... VI-3265.6.3.1. Reguły podstawowe ............................................................ VI-3265.6.3.2. Zapewnienie skutecznego wykonania windykacyjnych

decyzji Komisji .................................................................. VI-3285.6.3.3. Postępowanie w sprawie pomocy istniejącej ........................... VI-330

5.6.4. Wspólne elementy postępowań w sprawach pomocy państwa ............... VI-3315.6.5. Stosowanie prawa pomocy państwa przez sądy krajowe ....................... VI-332

Literatura uzupełniająca ................................................................................... VI-334Podstawowe dokumenty .................................................................................... VI-335Pytania podsumowujące .................................................................................... VI-336

6. Sektorowe reguły konkurencji ...................................................................... VI-3386.1. Sektorowe reguły konkurencji: charakter, podstawy prawne ........................ VI-3386.2. Rolnictwo i rybołówstwo ......................................................................... VI-341

6.2.1. Uwagi wstępne ............................................................................... VI-3416.2.2. Rolnictwo ...................................................................................... VI-344

6.2.2.1. Praktyki ograniczające konkurencję w rolnictwie ................... VI-3446.2.2.1.1. Ogólne reguły oceny praktyk ograniczających

konkurencję w rolnictwie ...................................... VI-3446.2.2.1.2. Wyłączenie grupowe porozumień w sektorze

warzyw i owoców oraz w sektorze tytoniowym ......... VI-3456.2.2.2. Pomoc państwa w rolnictwie ................................................ VI-346

6.2.2.2.1. Warunki dopuszczalności pomocy państwa w rolnictwie ......................................................... VI-346

6.2.2.2.2. Wyłączenie dla pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze rolnym .......... VI-351

6.2.2.2.3. Pomoc de minimis w sektorze rolnym ...................... VI-3626.2.3. Rybołówstwo ................................................................................. VI-363

6.2.3.1. Warunki dopuszczalności pomocy państwa w rybołówstwie ..... VI-3636.2.3.2. Wyłączenie dla pomocy państwa dla małych i średnich

przedsiębiorstw w sektorze rybołówstwa ............................... VI-3656.2.3.3. Pomoc de minimis w sektorze rybołówstwa ............................. VI-366

6.3. Transport .............................................................................................. VI-3676.3.1. Uwagi wstępne ............................................................................... VI-3676.3.2. Transport lądowy ........................................................................... VI-370

6.3.2.1. Praktyki ograniczające konkurencję w transporcie lądowym .... VI-3706.3.2.2. Usługi w ogólnym interesie gospodarczym w transporcie

lądowym ........................................................................... VI-3726.3.2.3. Pomoc państwa w transporcie lądowym ................................ VI-375

6.3.3. Transport morski ........................................................................... VI-3766.3.3.1. Praktyki ograniczające konkurencję w transporcie morskim .... VI-376

6.3.3.1.1. Wyłączenia grupowe dla porozumień w sektorze transportu morskiego ............................................ VI-376

6.3.3.1.2. Szczegółowe zasady oceny porozumień w sektorze transportu morskiego ............................................ VI-378

Materiały

DEMO IWEP

xxxiv Szczegółowy spis treści

6.3.3.2. Pomoc państwa w transporcie morskim ................................. VI-3806.3.3.2.1. Ogólne warunki dopuszczalności pomocy państwa

w transporcie morskim ......................................... VI-3806.3.3.2.2. Warunki dopuszczalności pomocy państwa

dla podmiotów zarządzających statkami .................. VI-3816.3.4. Transport lotniczy .......................................................................... VI-382

6.3.4.1. Praktyki ograniczające konkurencję w transporcie lotniczym ...... VI-3826.3.4.2. Pomoc państwa w transporcie lotniczym ............................... VI-384

6.3.4.2.1. Pomoc dla portów lotniczych ................................. VI-3846.3.4.2.2. Pomoc dla przewoźników lotniczych ...................... VI-387

6.4. Usługi pocztowe ..................................................................................... VI-3876.5. Usługi fi nansowe .................................................................................... VI-392

6.5.1. Uwagi wstępne ............................................................................... VI-3926.5.2. Wyłączenia grupowe dla porozumień ograniczających konkurencję

w sektorze fi nansowym ................................................................... VI-3946.5.2.1. Wyłączenie grupowe dla porozumień w ubezpieczeniach ........ VI-3946.5.2.2. Szczegółowe zasady oceny porozumień w ubezpieczeniach ...... VI-396

6.5.3. Pomoc państwa dla banków w kontekście kryzysu fi nansowego ........... VI-3976.5.3.1. Zastosowanie zasad pomocy państwa do pomocy

dla instytucji fi nansowych ................................................... VI-3976.5.3.2. Dokapitalizowanie instytucji fi nansowych ............................. VI-3996.5.3.3. Postępowanie z aktywami o obniżonej wartości ...................... VI-4006.5.3.4. Warunki stosowania reguł pomocy państwa w celu

przywrócenia rentowności i oceny środków restrukturyzacyjnych w sektorze fi nansowym w dobie kryzysu ................................................................. VI-401

6.6. Media .................................................................................................... VI-4036.6.1. Uwagi wstępne ............................................................................... VI-4036.6.2. Pomoc dla kinematografi i ................................................................ VI-4056.6.3. Warunki dopuszczalności pomocy państwa

wobec radiofonii i telewizji .............................................................. VI-4066.7. Komunikacja elektroniczna ..................................................................... VI-409

6.7.1. Stosowanie reguł konkurencji w komunikacji elektronicznej ............... VI-4096.7.2. Warunki dopuszczalności pomocy państwa dla rozwoju sieci

szerokopasmowych ......................................................................... VI-4116.8. Energetyka ............................................................................................. VI-414

6.8.1. Podstawy prawne ........................................................................... VI-4146.8.2. Pomoc państwa związana z kosztami osieroconymi

w elektroenergetyce ........................................................................ VI-4156.8.3. Pomoc państwa dla wytwórców energii

ze źródeł odnawialnych ................................................................... VI-4176.8.4. Pomoc państwa dla przemysłu węglowego ......................................... VI-417

6.9. Przemysł stoczniowy ............................................................................... VI-418Literatura uzupełniająca ................................................................................... VI-421Podstawowe dokumenty .................................................................................... VI-421Pytania podsumowujące .................................................................................... VI-424

Indeks

Materiały

DEMO IWEPWykaz akronimów

AFI – alternatywny fundusz inwestycyjnyBSE – gąbczaste zwyrodnienie mózgu (choroba szalonych krów)CEBS – Komitet Europejskich Nadzorów Bankowych CEIOPS – Komitet Europejskich Nadzorów Rynku Ubezpieczeniowego

i Funduszy CESR – Komitet Europejskich Regulatorów Rynku Papierów WartościowychCRA – agencja ratingowa CRD – zbiorcze określenie dyrektyw 2006/48/WE i 2006/49/WEDG – Dyrekcja GeneralnaDPT – test pozycji dominującejDRAM – dynamiczna pamięć operacyjnaDSU – Uzgodnienie w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie

sporówDz. U. – Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej PolskiejDz. Urz. UE – Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Dz. Urz. WE – Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich EBA – Europejski Organ Nadzoru Bankowego EBC – Europejski Bank Centralny EBI – Europejski Bank InwestycyjnyECA – Europejskie Organy KonkurencjiECAI – zewnętrzna instytucja oceny wiarygodności kredytowej EDB – ekwiwalent dotacji bruttoEFCC – Europejski Komitet do spraw Konglomeratów Finansowych EFRROW – Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów WiejskichEFTA – Europejskie Stowarzyszenie Wolnego HandluEIOPA – Europejski Organ Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych

Programów Emerytalnych EKPC – Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych

Wolności EOG – Europejski Obszar GospodarczyEOOK – Europejskie Organy Ochrony KonkurencjiEPC – Europejska Rada do spraw PłatnościESMA – Europejski Organ Nadzoru nad Rynkiem KapitałowymETS – Europejski Trybunał Sprawiedliwości (do 1 grudnia 2009 r. –

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, po 1 grudnia 2009 r. – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej)

Materiały

DEMO IWEP

xxxvi Wykaz akronimów

EUIG – europejskie ugrupowanie interesów gospodarczychEUR-Lex – elektroniczna baza aktów prawnych Unii EuropejskiejEWEA – Europejska Wspólnota Energii AtomowejEWG – Europejska Wspólnota Gospodarcza EWWiS – Europejska Wspólnota Węgla i Stali EZIG – europejskie zgrupowanie interesów gospodarczychFSAP – Plan Działania w zakresie Usług Finansowych GATS – Układ Ogólny w Sprawie Handlu UsługamiGATT 1947 – Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1947GATT 1994 – Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1994 GmbH – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem.)HHI – wskaźnik Herfi ndahla-Hirschmana, miara koncentracji rynkuICN – Międzynarodowa Sieć KonkurencjiISD – dyrektywa w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów

wartościowych (dyrektywa 93/22/EWG)ITO – Międzynarodowa Organizacja HandluJAE – Jednolity Akt EuropejskiKE – Komisja Europejska KMISF – Komitet do spraw Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości

Finansowej KPPUE – Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej KSH – kodeks spółek handlowych KSZ – kontrolowana spółka zagraniczna MiFID – dyrektywa w sprawie rynków instrumentów fi nansowych (dyrektywa

2004/39/WE)MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej NAAT – reguła „odczuwalności” wpływu na handel między państwami

członkowskimiNCA – Sieć Organów Ochrony KonkurencjiNGA – sieci dostępowe następnej generacjiNUTS – klasyfi kacja Jednostek Terytorialnych do Celów StatystycznychOECD – Organizacja Współpracy Gospodarczej i RozwojuOIL – ograniczenia ilościowe w swobodnym przepływie towarówPKB – produkt krajowy brutto RFN – Republika Federalna NiemiecRMSR – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości RPM – narzucanie cen odsprzedażySA – spółka akcyjnaSCE – spółdzielnia europejskaSE – spółka europejskaSEC – Komisja Nadzoru Papierów Wartościowych i Giełd SEPA – Jednolity Obszar Płatności w EuroSIEC – test znaczącego utrudniania skutecznej konkurencjiSKI – Stały Komitet do spraw InterpretacjiSPE – europejska spółka prywatnaSPI – Sąd Pierwszej Instancji, obecnie Sąd SPS – Porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych

i fi tosanitarnychSSN – standard siły nabywczej

Materiały

DEMO IWEP

Wykaz skrótów xxxvii

SSNIP – test hipotetycznego monopolistyŚOR – środki o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowychTBT – Porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu TEWEA – Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii AtomowejTEWG – Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę GospodarcząTEWWiS – Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i StaliTFUE – Traktat o funkcjonowaniu Unii EuropejskiejTRIS – System Notyfi kacji Norm i Przepisów TechnicznychTS UE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zob. ETS)TS WE – Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (zob. ETS)TUE – Traktat o Unii EuropejskiejTWE – Traktat ustanawiający Wspólnotę EuropejskąUCITS – przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery

wartościowe UE – Unia EuropejskaUGiP – Unia Gospodarcza i PieniężnaUOKiK – Urząd Ochrony Konkurencji i KonsumentówWE – Wspólnota Europejska (Wspólnoty Europejskie)WPH – Wspólna Polityka Handlowa WPR – Wspólna Polityka Rolna WPT – Wspólna Polityka TransportowaWTC – Wspólna Taryfa CelnaWTO – Światowa Organizacji HandluZAFI – zarządzający alternatywnym funduszem inwestycyjnymZb. Orz. – Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Wykaz skrótów

ang. – angielskiart. – artykułaut. – autorbln – bilioncz. – częśćdz. cyt. – dzieło cytowanee.V. – stowarzyszenie prawa niemieckiego (niem.)fr. – francuskiha – hektarhol. – holenderskiin. – innyitd. – i tak dalejitp. – i tym podobnejedn. – jednolitykm – kilometrlit. – litera

Materiały

DEMO IWEP

xxxviii Wykaz skrótów

łac. – łacińskim.in. – między innymimld – miliardmln – milionMW – megawatnast. – następnyniem. – niemieckiniepubl. – niepublikowanyNo. – numer (ang.)no. – numer (fr.)np. – na przykładnr – numerok. – okołooprac. – opracowaniepkt – punktpodkr. – podkreśleniepor. – porównajpoz. – pozycjapóźn. – późniejszyprzyp. – przypispt. – pod tytułemred. – redakcjarozdz. – rozdziałs. – stronat. – tomtj. – to jesttys. – tysiąctzn. – to znaczytzw. – tak zwanyust. – ustępw zw. – w związkuw. – wiekz późn. zm. – z późniejszymi zmianamizł – złotyzm. – zmiana, zmienionyzob. – zobacz

Materiały

DEMO IWEP

Wstęp

Instytut Wydawniczy EuroPrawo realizuje obecnie największy projekt edukacyjny w Polsce w dziedzinie prawa unijnego, wydając serię dwu-dziestu ośmiu tomów podręczników ujętych wspólnym mianownikiem „Systemu prawa Unii Europejskiej”, a więc obejmujących strukturalnie całość prawa Unii.

Segmenty tych tomów wydawane są również łącznie, obejmując poszczegól-ne, najważniejsze dziedziny prawa Unii Europejskiej. Jesienią 2010 r. ukazało się drugie wydanie dwutomowego Ustroju Unii Europejskiej, stanowiące wy-bór najważniejszych tomów, dotyczących zasad ustrojowych Unii, jej systemu instytucjonalnego i prawnego oraz aspektów prawnych członkostwa Polski w UE. Przygotowywane jest również drugie wydanie Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej, obejmujące trzy tomy odnoszące się do zasadniczych dziedzin PWBiS.

Niniejszy tom zbiorczy – Prawo gospodarcze Unii Europejskiej – obejmu-je następujące tomy serii: część I – Swobodny przepływ towarów (tom XIV), część II – Swobodny przepływ pracowników wewnątrz Unii Europejskiej (tom XV), część III – Prawo przedsiębiorczości i prawo spółek (tom XVI), część IV – Swoboda świadczenia usług w Unii Europejskiej (tom XVII), część V – Swoboda przepływu kapitału i usługi fi nansowe w Unii Europej-skiej (tom XVIII) i część VI –„Wspólne reguły konkurencji Unii Europejskiej (tom XXIV).

Niniejszy tom zbiorczy obejmuje więc dziedziny tradycyjnie wykładane pod nazwą „Prawa gospodarczego Unii Europejskiej” – swobody unijne i re-guły konkurencji.

Ważnym uzupełnieniem niniejszego tomu zbiorczego są odrębne tomy po-święcone „Uznawaniu kwalifi kacji” (tom XIX), „Zabezpieczeniu społecznemu

Materiały

DEMO IWEP

xl Wstęp

(tom XX), „Własności intelektualnej na rynku wewnętrznym” (tom XXIII), „Wspólnej Polityce Handlowej” (tom XXV) i „Prawu i polityce rolnej Unii Europejskiej” (tom XXVI). Czytelnik może sięgnąć do tych tomów uzupeł-niająco, w zależności od zakresu wykładanego przedmiotu i zainteresowań.

Należy zwrócić również uwagę na dwa tomy odnoszące się do polityk unij-nych – „Polityki społeczne” (tom XXVII) i „Polityki sektorów infrastruktu-ralnych” (tom XXVIII). Dopełniają one całościowe ujęcie regulacji zawartych w części trzeciej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – „Polityki i działania wewnętrzne Unii”.

Niniejszy tom podręcznika, podobnie jak drugie wydanie „Ustroju Unii Europejskiej”, został opracowany już po wejściu w życie (w dniu 1 grudnia 2009 r.) Traktatu z Lizbony i tym samym w pełni uwzględnia reformy wpro-wadzone na mocy tego Traktatu.

Zespół autorski składa się z bez mała dwudziestu osób, wytrawnych znaw-ców prawnych aspektów integracji europejskiej i doświadczonych ekspertów--praktyków. Większość rozdziałów napisana została przez młodszą generację badaczy, dysponujących jednak wiedzą na bardzo dobrym poziomie i dużym doświadczeniem dydaktycznym.

Prezentowany tom wykracza poza ramy „normalnego” podręcznika. Czy-telnik otrzymuje bowiem usystematyzowany cykl pogłębionych studiów do-tyczących poszczególnych dziedzin prawa gospodarczego Unii Europejskiej, które autorzy starali się napisać w sposób przejrzysty i dostępny. Szerszy zakres materiału dostosowany jest do nowych zadań i konieczności dysponowania pogłębioną, rzetelną wiedzą na temat prawa Unii, która jest konieczna dla osób zajmujących się tą problematyką w państwie członkowskim UE. Jest to tym istotniejsze, że w okresie ponad pięciu lat członkostwa Polska zgroma-dziła pokaźną i ważną praktykę i doświadczenie, uwzględnione w niniejszym podręczniku.

Tom ten może więc służyć studentom różnych kierunków: zwłaszcza pra-wa, ale również administracji, zarządzania, europeistyki, nauk politycznych, ekonomii. Będzie też pomocny praktykom – prawnikom, urzędnikom, prze-mysłowcom, dziennikarzom – zajmujących się sprawami Unii.

W lutym 2011 r. Jan Barcz

Materiały

DEMO IWEPA

administracja publiczna II-119–122, II-124–125

AFI, zob. alternatywny fundusz inwestycyjny

agencja ratingowa (CRA) V-105, V-108

akty prawa pochodnego V-9

alternatywny fundusz inwestycyjny (AFI) V-103–104

antykonkurencyjne skutki koncentracji

VI-113, VI-149, VI-174

antykryzysowa pomoc państwa VI-258,

VI-304–306

Appellate Body I-109, I-118, I-120, I-125, I-126

architektura nadzorcza V-63

Asystenci EURES II-182

B

bad banks VI-401

bariery fi zyczne (niefi skalne) I-2, I-23

bariery podatkowe (fi skalne) I-2, I-23

bariery pozataryfowe I-3

bariery techniczne (niefi skalne) I-23

best execution V-81

better regulation V-65–66

bezpieczeństwo publiczne II-104–105, II-108–110, II-112, II-114–116

bezpieczeństwo publiczne III-36, III-38

bezpieczeństwo publiczne V-28

bezpieczny port VI-55, VI-234, VI-240, VI-326

bezpieczny rynek usług detalicznych V-63

bezwzględne wymogi dotyczące dobra ogólnego III-39–40

Biała księga V-65

bierna swoboda świadczenia usług IV-24,

IV-34, IV-44

Biuro Koordynacji EURES II-181

C

CEBS, zob. Komitet Europejskich Nadzorców Bankowych

CEIOBS, zob. Komitet Europejskich Nadzorców Rynku Ubezpieczeniowego i Funduszy

CESR, Komitet Europejskich Regulatorów Rynku Papierów Wartościowych

chapeau I-118–119

Ciało Odwoławcze, zob. Appellate Body

cold calling V-84

common law IV-22

CRA, zob. agencja ratingowa

członek rodziny (defi nicja) II-47–51

czynne świadczenia usług IV-33

czynnik wyrównawczy VI-154, VI-170

D

decyzja o niezgodności koncentracji z rynkiem wewnętrznym VI-197

decyzja o zgodności koncentracjiz rynkiem wewnętrznym VI-196

decyzje związków przedsiębiorstw VI-31

doktryna jednego przedsiębiorstwa VI-22

doktryna niezbędnych ograniczeń VI-29

Doradcy EURES II-182

Indeks

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

dostęp do akt VI-202

dostęp do sieci VI-414

dostęp następnej generacji (NNA) VI-414

drapieżnictwo cenowe VI-82

drugie domy V-34

dyrektywa MiFID V-77

dyrektywa usługowa IV-22, IV-101

dyrektywy III-53, 54

dyskryminacja bezpośrednia I-112, II-142,

II-156

dyskryminacja jawna III-27, IV-9

dyskryminacja odwrotna I-26–27, II-136,

II-139

dyskryminacja permanentna I-112, II-143,

II-146, II-156, IV-121

dyskryminacja ukryta III-27, IV-9

E

EBC, zob. Europejski Bank Centralny

ECA, zob. Europejskie Organy Konkurencji

ECAI, zewnętrzna instytucja oceny wiarygodności kredytowej

EFCC, zob. Europejski Komitet do spraw Konglomeratów Finansowych

efekt zachęty VI-264, VI-273, VI-281, VI-287,

VI-289, VI-311, VI-413

efekty nieskoordynowane VI-165

efekty skoordynowane VI-166, VI-170

EFTA, zob. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

EIOPC, zob. Europejski Komitet Ubezpieczeń i Emerytur Pracowniczych

EKD, zob. ekwiwalent dotacji brutto

ekonomiczna reguła rozsądku VI-29

ekwiwalent dotacji brutto (EKD) VI-241,

VI-263, VI-268, VI-270, VI-271, VI-284, VI-287–289, VI-309, VI-312, VI-362

element transgraniczny I-26

eliminacja konkurencji VI-46

energetyka VI-414–417

enforcement V-65

EPC, zob. Europejska Rada do spraw Płatności

ESMA, zob. Europejski Organ Nadzoru nad Rynkiem Kapitałowym

etap przedkontraktowy V-83

Europejska Rada do spraw Płatności (EPC) V-85

Europejska Służba Zatrudnienia II-181

Europejska spółka prywatna III-137–138

Europejska spółka wzajemna III-138

Europejska Strategia Zatrudnienia II-181

Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euroatom) I-2

Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) I-2

Europejski Bank Centralny (EBC) V-40,

V-67

Europejski Komitet do spraw Konglomeratów Finansowych (EFCC) V-68

Europejski Komitet Ubezpieczeń i Emerytur Pracowniczych (EIOPC) V-68

Europejski Organ Nadzoru nad Rynkiem Kapitałowym (ESMA) V-110

Europejski System Clearingu Wolnych Miejsc Pracy i Wniosków o Przyjęcie do Pracy (SEDOC) II-179

Europejski Urząd Koordynacji Obsadzania Wolnych Miejsc Pracy i Wniosków o Zatrudnienie II-176

Europejskie Biuro Koordynacji II-179

Europejskie Organy Konkurencji (ECA) VI-206–207

Europejskie Służby Zatrudnienia (EURES) II-179–184

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) V-40

F

fałszywe samozatrudnienie IV-106

fi lia III-4–5

fi t and proper test V-101

formuła Cassis de Dijon I-37, I-42, I-58,

I-61–65, I-67–69, I-75, I-77, I-82, I-90, I-100

formuła Dassonville I-33–35, I-58, I-60–64,

I-67, I-70–71, I-74, I-75, I-97, I-100, IV-107

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

formuła Keck I-67, I-70, I-73–75, I-77–81,

I-87, I-101

FSAP, zob. Plan Działania w zakresie Usług Finansowych

Fundacja europejska III-138

fundusze hadgingowe V-103

fundusze private equity V-103

G

GATS, zob. Układ Ogólny w sprawie handlu usługami

GATT 1947, zob. Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1947

GATT 1994, zob. Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1994

Grupa Robocza EURES II-182

Grupa Strategiczna Wysokiego Szczebla II-180, II-182

grzywna VI-95–96, VI-183, VI-198, VI-199–201

H

harmonizacja całkowita I-24

harmonizacja miękka III-75

harmonizacja negatywna I-100

harmonizacja pozytywna I-100

harmonizacja twarda III-75

harmonizacja V-61, V-87

harmonizacja wyczerpująca I-24

HHI, zob. wskaźnik koncentracji HHI

I

idea integracji horyzontalnej I-2

inspekcje VI-191, VI-198–199, VI-200, VI-205–206

integracja negatywna I-21, I-23, I-85, I-110

integracja pozytywna I-23, I-110

J

Jednolity Akt Europejski (JAE) I-3, I-4

Jednolity hurtowy rynek usług fi nansowych V-62

Jednolity Obszar Płatności w Euro V-85

jednomarkowość VI-65

K

Karta Praw Podstawowych IV-80–81

kategoria obrotu VI-138–139

kategoria przepływów kapitału V-10–11

kinematografi a VI-403–405

klauzula generalna V-73

klauzula holenderska VI-136

klauzula niemiecka VI-135

klauzula ochronna V-4

klauzula porządku publicznego IV-75

klauzule białe VI-384, VI-395

klauzule czarne VI-48, VI-50, VI-52, VI-58,

VI-64, VI-67, VI-384, VI-395–396

klauzule o zakazie konkurencji VI-177

klauzule szare VI-39, VI-67

klient branżowy V-78

klient detaliczny V-78

Kodeks Celny I-7, I-9

Kodeks standardów I-119

Komisja Europejska IV-108

Komitet Doradczy do spraw Koncentracji VI-203, VI-206

Komitet Doradczy do spraw Pomocy Państwa VI-331–332

Komitet Doradczy II-173, II-176–178

Komitet Europejskich Nadzorców Bankowych (CEBS) V-68

Komitet Europejskich Nadzorców Rynku Ubezpieczeniowego i Funduszy (CEIOBS) V-68, V-72

Komitet Europejskich Regulatorów Rynku Papierów Wartościowych (CSRE) V-63,

V-68, V-70–71, V-107–108

Komitet Sterujący II-180

Komitet Techniczny II-173, II-176–179

Komitety 3. poziomu V-68

komitologia V-67

komunikacja elektroniczna VI-226, VI-340,

VI-409–414

koncentracja horyzontalna VI-119, VI-149,

VI-152

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

koncentracja konglomeratowa VI-120, VI-150

koncentracja niehoryzontalna VI-119, VI-151,

VI-159, VI-161

koncentracja wertykalna VI-119, VI-150, VI-151

koncepcja państwa pochodzenia IV-101

koncepcja single undertaking I-108

konkurencja międzymarkowa VI-60

kontrola bezpośrednia VI-122

kontrola innych pomieszczeń VI-101

kontrola pośrednia VI-122

kontrola przedsiębiorstw VI-101

kontrola równowagi na rynku pracy II-176

kontrola wspólna VI-126

kontrola wyłączna VI-125

kontyngent I-31

kooperacja horyzontalna VI-53

koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego II-163, II-165

korzyści efektywnościowe VI-172, VI-173

koszty osierocone VI-415–416

Krajowe Organy Ochrony Konkurencji VI-136

Krajowy Menedżer EURES II-181

kreatywność prawna IV-34

kryteria oceny koncentracji VI-146

L

legalna przeszkoda w handlu I-22

level playing fi eld V-65

licencje VI-66–70, VI-179

łącznik europejski IV-33, IV-38

M

mechanizm odstraszania VI-158, VI-167

mechanizmy korekcyjne VI-134

metoda małych kroków I-2

Międzynarodowa Organizacja Handlu (ITO) I-107

minimalny kapitał zakładowy

– krajowej spółki akcyjnej III-97–98

– spółki europejskiej III-130

– spółdzielni europejskiej III-136

minority scientifi c opinions I-127

misja publiczna VI-404

model opt-out V-84

monopol skarbowy VI-220

motywacja do wykluczenia VI-169

mutual recognition V-49, V-60

N

nabycie postinkorporacyjne III-99–101

nadużycie swobody przedsiębiorczości III-43–44

nadużywanie pozycji dominującej VI-19,

VI-78

niezbędne ograniczenia konkurencji VI-29

NNA, zob. dostęp następnej generacji

Nowa Ustawa Kapitałowa V-105

O

obniżenie kapitału zakładowego III-108

obowiązki informacyjne VI-204

obrona upadającego przedsiębiorstwa VI-174

obrót netto VI-142, VI-143

obrót nieruchomościami V-32

obywatelstwo Unii Europejskiej II-155

ochrona nadrzędnego interesu publicznego IV-74

ochrona procesu (mechanizmu) konkurencji VI-2

oddział III-4-5

– obowiązki publikacyjne III-84–87

ogólna klauzula przeglądowa VI-187

ograniczenia dyskryminujące III-26

ograniczenia ilościowe w swobodnym przepływie towarów (OIL) I-31, I-32

ograniczenia niedyskryminujące III-26,

III-28–29

ograniczenia swobody przedsiębiorczości III-35, III-37

ograniczenie konkurencji VI-32–34, VI-38

ograniczenie swobody przepływu pracowników II-100–101

okresowe kary pieniężne VI-200

opodatkowanie dyskryminacyjne I-12

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

opodatkowanie protekcjonistyczne I-12

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) V-40

orzecznictwo post-Keck I-81

orzecznictwo Trybunału SprawiedliwościV-9

P

państwo macierzyste V-97

państwo trzecie V-39

państwowe monopole handlowe VI-212

peer review V-68, V-71

pierwotna swoboda przedsiębiorczości III-3,

III-6, III-63–64

Pierwsza Dyrektywa Bankowa V-96

Pierwsza Dyrektywa Kapitałowa V-3

Plan Działania w Zakresie Usług Finansowych (FSAP) V-62–64, V-67,

V-70, V-115

Plan Działań w zakresie Pomocy Państwa VI-265, VI-280, VI-322, VI-332

pobyt powyżej trzech miesięcy II-76

podmiot kolektywny VI-78

Podręcznik Użytkownika IV-59

podwyższenie kapitału zakładowego III-102–107

podział przez przejęcie III-112

podział przez tworzenie nowych spółek III-113

pojedyncze punkty łącznikowe IV-127

polityka reguły rozsądku VI-29

połączenie przez przejęcie III-109, III-111

połączenie przez zawiązanie nowej spółki III-109, III-111

pomoc ad hoc VI-263

pomoc bagatelna (de minimis) VI-249, VI-254,

VI-263, VI-267, VI-268, VI-234, VI-262,

VI-266, VI-274, VI-282, VI-299, VI-305,

VI-352, VI-362

pomoc de minimis, zob. pomoc bagatelna

pomoc dla dużych projektów inwestycyjnych VI-310–311

pomoc dla producenta krajowego VI-251

pomoc horyzontalna VI-260, VI-266

pomoc indywidualna VI-263, VI-270, VI-271,

VI-272, VI-284, VI-286

pomoc inwestycyjna VI-278

pomoc istniejąca VI-323, VI-330

pomoc na badania, rozwój i innowacje VI-279–284

pomoc na ochronę środowiska VI-275

pomoc na ratowanie VI-302

pomoc na restrukturyzację VI-302

pomoc na rzecz kultury VI-259

pomoc nowa VI-264

pomoc pochodząca od władzy publicznej VI-243

pomoc pochodząca z zasobów publicznych VI-243

pomoc polegająca na zmniejszaniu obciążeń przedsiębiorstw VI-241

pomoc polegającą na subwencjonowaniu VI-241

pomoc prorozwojowa VI-258

pomoc przejrzysta VI-263, VI-268, VI-367

pomoc regionalna VI-257–260, VI-306, VI-311

pomoc sektorowa VI-259–261, VI-312–313

pomoc socjalna VI-255

pomoc uwarunkowana skutkami podziału Niemiec VI-256

pomoc w formie gwarancji VI-296

pomoc w wypadku klęsk żywiołowych VI-255

porozumienia bagatelne (de minimis) VI-33,

VI-34

porozumienia horyzontalne VI-34, VI-37,

VI-49

porozumienia licencyjne VI-178

porozumienia ograniczające konkurencję VI-19, VI-28

porozumienia specjalizacyjne VI-49

porozumienia techniczne VI-371

porozumienia wertykalne VI-34, VI-37

porozumienia zakazane VI-28

Porozumienie SPS I-108, I-119, I-122,

I-124–129

Porozumienie TBT I-108, I-119–123, I-127,

I-129

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

Porozumienie Tekstylne I-117

Porozumienie w sprawie Rolnictwa I-117

porządek publiczny II-104–105, II-109–116,

III-36, III-38, V-25, V-28

poziom koncentracji VI-153

pożyczki wzajemne V-96

pracownik delegowany II-46

pracownik II-23–33, II-38

pracownik migrujący II-135, II-141–142,

II-144, II-146

praktyka odmowy dostaw VI-83

praktyki antykonkurencyjne VI-79

praktyki eksploatacyjne VI-84

praktyki uzgodnione VI-31

prawa członków rodziny II-84–85

prawa podstawowe IV-21

prawa specjalne VI-218

prawa wyłączne VI-218

prawo długoterminowego pobytu II-69–71

prawo krótkoterminowego pobytu II-69–71

prawo poboru (pierwszeństwa) III-105–106

prawo pobytu powyżej trzech miesięcy II-70–71

prawo pochodne V-94

prawo spółek III-51, III-53, III-59

prawo stałego pobytu II-69–70, II-77–80,

II-94

prawo swobodnego przemieszczania się na terytorium państw członkowskich II-62

prawo wglądu do akt VI-102

prewencyjna kontrola koncentracji przedsiębiorstw VI-132

procedura Lamfalussy`ego V-66–69

procedura zbycia VI-189

procedury ostrożnościowe V-52

program darowania i łagodzenia kar VI-96

Program Ogólny III-7–8

Program Ogólny dotyczący zniesienia ograniczeń w zakresie swobody zakładania przedsiębiorstw i swobody świadczenia usług IV-11

program pomocy VI-263, VI-270, VI-271,

VI-284, VI-286, VI-305

proporcjonalność IV-117

prywatne wdrażanie prawa ochrony konkurencji VI-39

przedsiębiorstwo publiczne VI-216

przedsiębiorstwo zagrożone VI-302

przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) V-100, V-102

„przejściowy charakter usługi” III-15

przepisy dyskryminujące bezpośrednio IV-67

przepisy dyskryminujące pośrednio IV-67

przepisy sektorowe VI-339

przepływ kapitału V-1, V-9, V-19

przesłanki ewaluacyjne VI-235, VI-236

przesłanki identyfi kacyjne VI-235, VI-236,

VI-268

przyjaciel sądu VI-105

przymus adwokacki IV-90–91

przysporzenie korzyści VI-236

public service II-119

R

radiofonia VI-406

raport Spaaka I-2

rażące błędy VI-408

reglamentacje V-53

regulacje nadzorcze V-63

reguła de minimis VI-29

reguła NAAT VI-25

reguła negatywnego konsensusu I-109

reguły prowadzenia działalności V-72

Review Panel V-63

reżim ochronny V-87

rękojmia rzetelności członków organów statutowych V-53

rozporządzenia III-53

rozwodnienie dyrektywy III-75, III-93–94, III-115, III-119–120

równość akcjonariuszy III-52–53, III-109

Runda z Doha (tzw. Runda Rozwojowa Doha) I-109

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

rynek regulowany III-113–114

rynek relewantny (właściwy) czasowo VI-74

rynek wewnętrzny I-3–4, I-107

rzecznik do spraw wysłuchań VI-102, VI-201

S

samodzielne dobro inwestycyjne V-32

sąd krajowy VI-93

SCE, zob Spółdzielnia Europejska III-137

SE, zob. spółka europejska III-131, III-133,

III-136–137

SEDOC, zob. Europejski System Clearingu Wolnych Miejsc Pracy i Wniosków o Przyjęcie do Pracy

segment inwestycji alternatywnych V-103

sektorowe reguły konkurencji VI-338

selektywność indywidualna VI-246

selektywność regionalna VI-246

selektywność sektorowa VI-246

self-employed persons II-3

SIEC, zob. test znaczącego utrudniania skutecznej konkurencji

Sieć Organów Ochrony Konkurencji VI-103

skarga o stwierdzenie nieważności VI-106

skutki antykonkurencyjne VI-152, VI-159

skutki nieważności spółki III-91

służba publiczna II-119, II-122, II-124

soft law VI-71, VI-90, VI-149, VI-150, VI-190,

VI-231, VI-257, VI-265, VI-266, VI-291,

VI-317, VI-339

Spółdzielnia Europejska (SCE) III-21, III-126, III-128, III-136

spółka (defi nicja w TFUE) III-20–21

Spółka Europejska (SE) III-21, III-130, III-132,

III-134

Spółka jednoosobowa III-118–120

sprzedaż pakietowa VI-83, VI-168

sprzedaż wiązana VI-83, VI-168

„stałość działalności” III-14–15

Stowarzyszenie europejskie III-138

subprime mortgages V-105

swoboda przedsiębiorczości III-2–6, III-12–18,

III-22, III-26, III-28, III-33, III-63

swoboda przepływu kapitału III-17

swoboda przepływu płatności bieżących V-13

swoboda przepływu pracowników III-12, V-93

swoboda przepływu towarów I-1, I-3–4, I-7, III-18, VI-214

swoboda rezydualna IV-3

swoboda świadczenia usług III-14, III-16, IV-14–15, IV-17, IV-21, IV-23, V-19, V-48

swoboda zakładania przedsiębiorstw

IV-13–17

system dualistyczny III-133

system IMI IV-127

system monistyczny III-133

system prewencyjnej kontroli koncentracji VI-117

system SOLVIT II-185

system tak zwanego usprawiedliwiana ograniczeń IV-67

system TRIS I-95

system uznawania kwalifi kacji II-170

system zabezpieczeń społecznych II-168

Ś

środek o skutku równoważnym do ograniczenia ilościowego (ŚOR) I-32,

I-34, I-68

środki behawioralne VI-186

środki kontroli VI-123

środki utrudniające realizację swobody przepływu pracowników II-100

środki zaradcze VI-188

Światowa Organizacja Handlu (WTO) I-107–110, I-113, I-115–119, I-124, I-129

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)

IV-78

T

Taryfa Celna I-8

technical advice V-71

telewizja publiczna VI-406

teoria siedziby III-66

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

teoria założenia III-66

test Altmark VI-16, VI-223, VI-234, VI-239–240, VI-315, VI-317, VI-386, VI-412

test bilansujący VI-265, VI-273, VI-281, VI-311,

VI-412

test dominacji kolektywnej VI-149

test dominacji rynkowej VI-115

test hipotetycznego monopolisty VI-73

test porównawczy IV-67

test prywatnego inwestora VI-234, VI-237–238, VI-297

test prywatnego sprzedawcy VI-239

test prywatnego wierzyciela VI-238

test rażącego błędu VI-319

test znaczącego utrudniania skutecznej konkurencji (SIEC) VI-115, VI-148,

VI-158

towar (defi nicja) I-6, I-10

Traktat o Unii Europejskiej (TUE) I-4

transakcje wzajemnie uwarunkowane VI-125

transgraniczne łączenie się spółek

– kwestie ogólne III-64, III-70–71

– kapitałowych III-91–93

transgraniczne przeniesienie siedziby

– spółki prawa krajowego III-64–70

– spółki europejskiej III-134–135

– spółdzielni europejskiej III-137

transgraniczny przepływ usług IV-7

U

UCITS, zob. przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe

uczestnictwo pracowników w spółce europejskiej III-135–136

Układ Ogólny w sprawie handlu usługami (GATS) V-40

Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT 1947) I-107, I-110–112,

I-116–119, I-122, I-128

Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1994 (GATT 1994) I-108–112, 119, I-128

Umowa o Europejskim Obszarze Gospodarczym V-40

umowne prawo odstąpienia V-83, V-93

umowy agencyjne VI-60

umowy dżentelmeńskie VI-30

umowy o podwykonawstwo VI-60

unia celna I-1–5, I-8, I-10

Unia Gospodarcza i Pieniężna (UGiP) V-5

Unia Gospodarcza i Walutowa (UGiW) I-4, V-40

uprawnienia akcesoryjne III-6–8

uprawniony interes VI-107

Urugwajska Runda Negocjacyjna I-107

usługi EURES II-183

usługi świadczone „w ogólnym interesie gospodarczym” IV-106

uznawanie kwalifi kacji zawodowych pracowników II-169

W

wkłady niepieniężne (aporty) III-98–99

władza publiczna II-121, II-123–124, IV-68,

IV-70, IV-72

właściwy organ IV-124–127

wolni jeźdźcy VI-65

wskaźnik koncentracji HHI VI-54, VI-153,

VI-155, VI-159

Wspólna Polityka Handlowa (WPH) I-105–107

Wspólna Taryfa Celna (WTC) I-5

wspólny rynek I-2

współmałżonek (defi nicja) II-50

WTO, zob. Światowa Organizacja Handlu

wtórna swoboda przedsiębiorczościIII-4, III-6, III-63–64

wyłączenie de minimis (bagatelne) VI-268

wyłączenie grupowe VI-56, VI-261, VI-262, VI-

269, VI-270, VI-275, VI-280, VI-283, VI-284, VI-286, VI-288, VI-300, VI-311

wyłączna kontrola negatywna VI-125

wyłączna kontrola pozytywna VI-125

wyłączność terytorialna IV-90

wymiana młodych pracowników II-171

Materiały

DEMO IWEP

Indeks

wymogi imperatywne V-30–31

wymogi kapitałowe V-52

wymogi niedyskryminujące IV-67

wyrównawcza siła nabywcza VI-171

wysłuchanie pisemne VI-201

wysłuchanie ustne VI-201

wytyczne w formie listu wyjaśniającego VI-94

wzajemne uznawanie kwalifi kacji zawodowych II-163

względy porządku bezpieczeństwa i zdrowia publicznego V-74

względy porządku publicznego II-108

względy zdrowia publicznego II-105–106,

II-114–116

Z

zachowania równoległe VI-32

ZAFI, zob. zarządzający alternatywnym funduszem inwestycyjnym

zakaz dyskryminacji I-127

zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową III-11–12

zakaz nadużywania pozycji dominującej VI-70

zakaz ograniczeń ilościowych I-116

zakaz ustanawiania nowych monopoli VI-215

zakaz wykonawczy VI-253

zalecenia III-54

zarejestrowany związek partnerski II-51

zarządzający alternatywnym funduszem inwestycyjnym (ZAFI) V-103–104

zasada „pierwszy i ostatni raz” VI-302–303

zasada dostępu do rynku I-101

zasada dwufazowości postępowania VI-190

zasada efektywności prawa unijnego I-29

zasada effet utile VI-8

zasada ekwiwalentności I-123, I-127, I-129

zasada jednej kontroli VI-134

zasada jednolitego paszportu V-51

zasada kompetencji regulacyjnych IV-102

zasada konieczności I-122, I-127

zasada kontroli prewencyjnej VI-190, VI-323

zasada lojalnej współpracy I-27, I-29

zasada nadzoru prewencyjnego VI-116

zasada najwyższego uprzywilejowaniaI-111–112

zasada neutralności zarządu III-115–116

zasada niedyskryminacji IV-9, IV-120

zasada one stop shop VI-138

zasada państwa pochodzenia IV-115–116

zasada proporcjonalności V-57

zasada prywatnego inwestora VI-292–293

zasada przełamania III-115–116

zasada równego traktowania II-141, II-144

zasada skutku VI-27

zasada spójności I-127

zasada standstill VI-215

zasada subsydiarności (pomocniczości) VI-134

zasada terytorialności VI-27

zasada traktowania narodowego I-112–113

zasada wspólnego pochodzenia znaków towarowych (common origin) I-55

zasada wyczerpania praw I-55, I-92, I-101

zasada wzajemnego uznania IV-4–5

zasada wzajemnego uznawania standardów I-63, I-123

zasada zawieszenia VI-323

zasadą niedyskryminacji IV-10

zasady prowadzenia działalności V-52

zawód nieregulowany II-170

zawód regulowany II-170, IV-60, IV-114

zewnętrzna instytucja oceny wiarygodności kredytowej V-106

Zgeneralizowany System Preferencji I-8

Zielona księga V-65

„złota akcja” III-72–73, V-36

zmowa umowna lub milcząca VI-20

zobowiązania behawioralne VI-182

zobowiązania VI-189

zobowiązania wyłączne VI-82

Materiały

DEMO IWEP

Serii podręczników„System prawa Unii Europejskiej”

towarzyszą następujące wybory dokumentów:

Ustrój Unii Europejskiej. Podstawowe dokumenty

Traktat z Lizbony. Podstawy prawne Unii Europejskiej. Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wraz z protokołami i deklaracjami. Karta Praw Podstawowych Unii Europej-skiej. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Ustawy dotyczące człon-kostwa Polski w UE, (wybór brązowy).

Traktat z Lizbony. Podstawy prawne Unii Europejskiej. Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wraz z protokołami i deklaracjami. Karta Praw Podstawowych, (wybór zielony).

Traktat z Lizbony. Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat o funkcjo-nowaniu Unii Europejskiej (teksty skonsolidowane), (wybór czerwony).

Traktat z Lizbony. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej wraz Wyjaśnieniami

Przestrzeń Wolności Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości:

Tom 1: Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

Tom 2: Polityka wizowa, azylowa i imigracyjna

Tom 3: Współpraca sądowa w sprawach cywilnych

Materiały

DEMO IWEP

SYSTEM PRAWA UEPODRĘCZNIK

www.iweuroprawo.eue-mail: zam@iwep.pl

tel. 22 494 34 63

księgarnia internetowa

http://iwep.pl

9 788376 270586

PROFESJONALNIE O PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJPROFESJONALNIE O PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ

PRAWO GOSPODARCZE UNII EUROPEJSKIEJPRAWO GOSPODARCZE UNII EUROPEJSKIEJ

Instytut Wydawniczy EuroPrawo realizuje obecnie największy projekt edukacyjny w Polsce w dziedzinie prawa unijnego, wydając serię dwudziestu ośmiu tomów podręczników ujętych wspólnym mianownikiem „System prawa Unii Europejskiej”, a więc obejmujących strukturalnie całość prawa Unii. Nad redakcją naukową serii czuwa prof. dr hab. Jan Barcz.

Segmenty tych tomów wydawane są również łącznie, obejmując poszczególne, najważniejsze dziedziny prawa Unii Europejskiej. Jesienią 2010 r. ukazało się drugie wydanie dwutomowego Ustroju Unii Europejskiej, stanowiące wybór najważniejszych tomów, dotyczących zasad ustrojowych Unii, jej systemu instytucjonalnego i prawnego oraz aspektów prawnych członkostwa Polski w UE. Przygotowywane jest również drugie wydanie Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej, obejmujące trzy tomy odnoszące się do zasadniczych dziedzin PWBiS.

Niniejszy tom zbiorczy – Prawo gospodarcze Unii Europejskiej – obejmuje następujące tomy se-rii: część I – Swobodny przepływ towarów (tom XIV), część II – Swobodny przepływ pracowni-ków wewnątrz Unii Europejskiej (tom XV), część III – Prawo przedsiębiorczości i prawo spół-ek (tom XVI), część IV – Swoboda świadczenia usług w Unii Europejskiej (tom XVII), część V – Swoboda przepływu kapitału i usługi fi nansowe w Unii Europejskiej (tom XVIII), część VI – Wspólne reguły konkurencji Unii Europejskiej (tom XXIV). Niniejszy tom zbiorczy obejmuje więc dziedziny tradycyjnie wykładane pod nazwą Prawa gospodarczego Unii Europejskiej – swo-body unijne i reguły konkurencji.

Zespół autorski składa się z bez mała dwudziestu osób, wytrawnych znawców prawnych aspektów in-tegracji europejskiej i doświadczonych ekspertów-praktyków. Większość rozdziałów napisana została przez młodszą generację badaczy, dysponujących jednak wiedzą na bardzo dobrym poziomie i dużym doświadczeniem dydaktycznym.

Tom ten może więc służyć studentom różnych kierunków: zwłaszcza prawa, ale również admini-stracji, zarządzania, europeistyki, nauk politycznych, ekonomii. Będzie też pomocny praktykom – prawnikom, urzędnikom, przemysłowcom, dziennikarzom – zajmujących się sprawami Unii.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowejwww.iweuroprawo.pl