· Web viewPUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE. ORZECZNICTWO . w roku akademickim 201. 4/2015. CZĘŚĆ...

1

PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZEORZECZNICTWO

w roku akademickim 2014/2015

CZĘŚĆ OGÓLNA

I. Pojęcie i zakres publicznego prawa gospodarczego.

II. Źródła publicznego prawa gospodarczego.

III. Zasady publicznego prawa gospodarczego w świetle prawa UE, Konstytucji RP i

ustawodawstwa zwykłego.

IV. Prawne pojęcie „działalności gospodarczej”.

V. Podmioty działalności gospodarczej:

a) przedsiębiorcy,

b) inne.

VI. Prawa podmiotowe i wolności dotyczące działalności gospodarczej.

VII. Państwo a gospodarka w ustroju gospodarki rynkowej:

a) funkcje państwa wobec gospodarki (aktualne tendencje: regulacja,

liberalizacja, deregulacja, reregulacja),

b) prawne formy realizacji zadań państwa w sektorach regulowanych a prawo

konkurencji,

c) pojęcie, rodzaje i funkcje organów regulacyjnych w gospodarce,

d) współdziałanie krajowych organów regulacyjnych z organami Unii

Europejskiej,

e) kontrola i nadzór nad działalnością gospodarczą,

f) usługi w ogólnym interesie gospodarczym, usługa użyteczności publicznej,

usługa publiczna (specyfika regulacji prawnej),

g) pomoc publiczna,

h) bezpośrednia działalność gospodarcza państwa,

i) monopole państwowe,

j) odpowiedzialność prawna państwa za skutki działań (zaniechań) organów

regulacyjnych,

k) zawody regulowane oraz działalność zawodowa (lekarz, aptekarz, broker,

agent ubezpieczeniowy, makler, rzemieślnik, działalność zawodowa w zakresie

usług turystycznych i in.)

2

l) uznawanie kwalifikacji zawodowych nabytych za granicą.

VIII. Zasady podejmowania działalności gospodarczej:

a) działalność „wolna”,

b) działalność „regulowana”,

c) zezwolenia,

d) licencje,

e) koncesje.

IX. Zasady wykonywania działalności gospodarczej-prawa i obowiązki przedsiębiorcy.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt I-IX:

Wyrok ETS w sprawie Dassonville (8/74)1.Wprowadzony przez jedno z Państw Członkowskich obowiązek posiadania certyfikatu poświadczającego pochodzenie produktu, którego uzyskanie jest znacznie utrudnione w przypadku podmiotu importującego ten produkt z innego Państwa Członkowskiego niż kraj pochodzenia w porównaniu z importerem dokonującym bezpośredniego importu z kraju pochodzenia stanowi środek o równoważnym skutku do ograniczeń ilościowych, zakazanych przepisami Traktatu.

Wyrok ETS w sprawie van Binsbergen (33/74)1. Art. 59 (obecnie art. 49) Traktatu jest przepisem bezwarunkowym. Dyspozycja tego przepisu obejmuje zniesienie wszelkich form dyskryminacji przeciwko osobom świadczącym usługi, opartych bądź na narodowości tej osoby, bądź na jej zamieszkaniu w Państwie Członkowskim innym niż to, w którym usługa jest świadczona. 2.Odnośnie szczególnego wymogu narodowości lub zamieszkania usługodawcy art. 59 (obecnie art. 49) Traktatu wprowadza wyraźnie zdefiniowany obowiązek powstrzymania się od określonych form dyskryminacji lub ograniczeń, którego realizacja przez Państwa Członkowskie nie może być odroczona lub zagrożona ze względu na brak szczególnych przepisów wspólnotowych w danym zakresie.3. Art. 59 (obecnie art. 49) Traktatu ma bezpośredni skutek, a zatem możliwe jest bezpośrednie powoływanie się na ten przepis przed sądami krajowymi.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 lipca 2012 r., C-138/11:1. W powyższym względzie z orzecznictwa wynika, że do celów stosowania przepisów prawa Unii w dziedzinie konkurencji przedsiębiorstwem jest każda jednostka prowadząca działalność gospodarczą, niezależnie od formy prawnej tej jednostki i jej sposobu finansowania (wyroki: z dnia 23 kwietnia 1991 r. w sprawie C-41/90, Höfner i Elser, Rec. s. I-1979, pkt 21; a także z dnia 17 lutego 1993 r. w sprawach połączonych C-159/91 i C-160/91 Poucet i Pistre, Rec. s. I-637, pkt 17). Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem działalność gospodarczą stanowi wszelka działalność polegająca na oferowaniu towarów lub usług na danym rynku (wyroki: z dnia 24 października 2002 r. w sprawie C-82/01 P Aéroports de Paris przeciwko Komisji, Rec. s. I-9297, pkt 79; z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawie C-49/07 MOTOE, Zb.Orz. s. I-4863, pkt 22; z dnia 3 marca 2011 r. w sprawie C-437/09 AG2R Prévoyance, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 42). A zatem samo państwo lub jednostka państwowa może działać jako przedsiębiorstwo (zob. podobnie wyrok z dnia 20 marca 1985 r. w sprawie 41/83 Włochy przeciwko Komisji, Rec. s. 873, pkt 16-20).2. Natomiast działalność stanowiąca wykonywanie prerogatyw władzy publicznej nie ma charakteru gospodarczego, uzasadniającego zastosowanie reguł konkurencji przewidzianych

3

w traktacie FUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 11 lipca 1985 r. w sprawie 107/84 Komisja przeciwko Niemcom, Rec. s. 2655, pkt 14, 15; z dnia 19 stycznia 1994 r. w sprawie C-364/92 SAT Fluggesellschaft, Rec. s. I-43, pkt 30; a także ww. wyrok w sprawie MOTOE, pkt 24).3. Ponadto podmiot prawa, a w szczególności jednostka publiczna, może zostać uznany za przedsiębiorstwo jedynie w odniesieniu do części jego działalności, jeżeli działalność tę należy zakwalifikować jako działalność gospodarczą (ww. wyroki: w sprawie Aéroports de Paris przeciwko Komisji, pkt 74; w sprawie MOTOE, pkt 25).4. W zakresie bowiem, w jakim jednostka publiczna prowadzi działalność gospodarczą, która może zostać oddzielona od wykonywania prerogatyw władzy publicznej, jednostka ta działa jako przedsiębiorstwo, podczas gdy jeżeli tej działalności gospodarczej nie można oddzielić od wykonywania prerogatyw władzy publicznej, całość działalności wykonywanej przez daną jednostkę pozostaje działalnością związaną z wykonywaniem tych prerogatyw (zob. podobnie wyrok z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie C-113/07 P SELEX Sistemi Integrati przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-2207, pkt 72 i nast.). 5. Ponadto okoliczność, że produkt lub usługa dostarczane przez jednostkę publiczną w związku z wykonywaniem przez nią prerogatyw władzy publicznej są dostarczane za wynagrodzeniem przewidzianym w ustawie, a nie ustalanym bezpośrednio lub pośrednio przez tę jednostkę, nie wystarcza sama w sobie, by prowadzoną działalność zakwalifikować jako działalność gospodarczą, a jednostkę prowadzącą tę działalność jako przedsiębiorstwo (zob. podobnie ww. wyroki: w sprawie SAT Fluggesellschaft, pkt 28 i nast.; a także w sprawie Diego Calì & Figli, pkt 22-25).6. W świetle całości powyższego orzecznictwa należy zauważyć, że działalność polegająca na zbieraniu danych dotyczących przedsiębiorstw na podstawie ustawowego obowiązku informacyjnego nałożonego na te przedsiębiorstwa i związanych z tym uprawnień do stosowania środków przymusu wchodzi w zakres wykonywania prerogatyw władzy publicznej. W konsekwencji taka działalność nie stanowi działalności gospodarczej.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 24 marca 2011 r. Komisja Europejska przeciwko Królestwu Hiszpanii, C-400/08: 1. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ograniczenia swobody przedsiębiorczości, które są stosowane bez dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, mogą być uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, pod warunkiem że są odpowiednie do zagwarantowania realizacji zamierzonego celu i nie wykraczają poza to, co niezbędne dla osiągnięcia tego celu (wyroki: z dnia 10 marca 2009 r. w sprawie C-169/07 Hartlauer, Zb. Orz. s.. I-1721, pkt 44; z dnia 19 maja 2009 r. w sprawie C-171/07 i C-172/07 Apothekerkammer des Saarlandes i in., Zb. Orz. s. I-4171, pkt 25, a także ww. w sprawie Blanco Pérez i Chao Gómez, pkt 61).2. Wśród nadrzędnych względów uznanych przez Trybunał znajdują się między innymi ochrona środowiska (zob. w szczególności wyrok z dnia 11 marca w sprawie C-384/08 Attanasio Group, dotychczas niepublikowany w Zbiorze, pkt 50 i przywołane tam orzecznictwo), zagospodarowanie przestrzenne (zob. podobnie wyrok z dnia 1 października w sprawie C-567/07 Woningstichting Sint Servatius, Zb. Orz. s.. I-9021, pkt 29 i przywołane tam orzecznictwo), a także ochrona konsumentów (zobacz w szczególności wyrok z dnia 13 września 2007 r. w sprawie C-260/04 Komisja przeciwko Włochom, Zb. Orz. s. I-7083, pkt 27 i przywołane tam orzecznictwo). Z kolei cele o charakterze wyłącznie gospodarczym nie mogą stanowić nadrzędnego względu interesu ogólnego (zob. podobnie w szczególności wyrok z dnia 15 kwietnia 2010 r. w sprawie C-96/08 CIBA, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 48 i przywołane tam orzecznictwo).3. W tym zakresie należy przypomnieć, że to do państwa członkowskiego powołującego się na nadrzędny wzgląd interesu ogólnego w celu uzasadnienia ograniczenia jednej ze swobód przepływu należy wykazanie, że jego uregulowanie jest właściwe i konieczne dla osiągnięcia zamierzonego zgodnego z prawem celu, przy czym ów ciężar dowodu nie może prowadzić do wymagania od tego państwa członkowskiego, aby wykazało ono w sposób pozytywny, iż żaden inny możliwy do wyobrażenia środek nie pozwala na osiągnięcie tego celu w tych

4

samych okolicznościach (zob. podobnie ww. wyrok z dnia 10 lutego 2009 r. w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 66).

Wyrok ETS w sprawie Centros, C-212/971.Jest naruszeniem art. 52 i 58 TWE takie działanie państwa członkowskiego, które polega na odmowie zarejestrowania filii spółki założonej zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego i mającej w tym państwie zarejestrowaną siedzibę, nawet jeżeli nie prowadzi w nim żadnej działalności, jeżeli zadaniem filii ma być umożliwienie danej spółce prowadzenia działalności w państwie, w którym filia ma być założona, a w którym nie spełnia warunków wymaganych do utworzenia spółki, które są w tym państwie bardziej restryktywne w odniesieniu do wymogu minimalnego kapitału akcyjnego.2. Wykładnia ta, jednakże, nie zabrania władzom zainteresowanego państwa członkowskiego przyjęcia właściwych środków w celu ochrony przed oszustwem lub jego penalizacji, czy to w odniesieniu do samej spółki – we współpracy z państwem członkowskim, w którym została utworzona – czy to w stosunku do wspólników, jeżeli zostanie ustalone, że w rzeczywistości próbują oni poprzez utworzenie spółki uniknąć wywiązania się ze zobowiązań wobec prywatnych lub publicznych wierzycieli, działających na terytorium zainteresowanego państwa członkowskiego.

Wyrok ETS w sprawie Sociaal Fonds, ETS połączone sprawy 2/69 i 3/96 1.Przepisy Traktatu nakładające zakaz wprowadzania ceł oraz opłat o równoważnym skutku formułują precyzyjnie oraz jasno zdefiniowane obowiązki Państw Członkowskich, które nie wymagają implementacji poprzez jakąkolwiek późniejszą interwencję organów wspólnotowych lub krajowych. Przepisy te przyznają zatem określone uprawnienia indywidualnym podmiotom.2.Zakaz wprowadzania ceł i opłat o równoważnym skutku znajduje jednakowe zastosowanie niezależnie od tego, którego Państwa Członkowskiego obywatelem jest osoba podlegająca cłu. Z tej przyczyny dla realizacji zakazu wprowadzania ceł bez znaczenia jest to, czy wpływają one niekorzystnie na sytuację niektórych Państw Członkowskich i ich obywateli lub wszystkich obywateli Wspólnoty lub tylko obywatela Państwa Członkowskiego, które wprowadziło kwestionowane środki.

Wyrok ETS w sprawie Jean Thieffry (71/76) 1.Zapewnienie swobody zakładania przedsiębiorstw, z poszanowaniem zasad zawodowych uzasadnionych ogólnym dobrem, jest jednym z celów Traktatu.2.Tak dalece jak praw wspólnotowe nie wprowadza szczegółowych przepisów, cele Traktatu mogą być realizowane poprzez środki wprowadzane przez Państwa Członkowskie, respektujące zasadę lojalności wyrażoną w art. 7 (obecnie art. 10) Traktatu. Powyższe implikuje, że brak legislacji wspólnotowej w danym zakresie nie może mieć skutku w postaci niemożności skorzystania przez podmiot podlegający przepisom prawa wspólnotowego z tejże swobody. 3. Ponieważ skuteczne skorzystanie ze swobody zakładania przedsiębiorstw może w praktyce być zależne od rzeczywistego funkcjonowania przepisów prawa krajowego lub praktyki administracyjnej, na właściwych organach publicznych, w tym uznanych prawem organach samorządu zawodowego, spoczywa obowiązek zapewnienia, aby te przepisy lub praktyka były stosowane zgodnie z celami Traktatu w zakresie swobody zakładania przedsiębiorstw.

Wyrok ETS z 15 lipca 1964r. w sprawie Flaminio Costa, sprawa 6/64, ETS 1964Z włączenia prawa wspólnotowego w porządki prawne poszczególnych państw członkowskich oraz brzmienia i ducha Traktatu wynika pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed wszystkimi wewnątrz krajowymi przepisami prawnymi.

5

Wyrok ETS z 20 lutego 1979r. w sprawie Cassis de Dijon, sprawa 120/78, ETS 19791. Środki krajowe w przypadku braku regulacji wspólnotowej nie mające jednak charakteru dyskryminującego pod względem formalnym, które stanowią jednak środki podobne w skutkach do ograniczeń ilościowych w imporcie nie naruszają art. 28 TWE, jeśli są konieczne ze względu na skuteczną kontrolę podatkową, ochronę konsumentów, ochronę zdrowia publicznego oraz rzetelność obrotu handlowego.2. Każdy towar, który znajduje się legalnie na rynku państwa członkowskiego musi mieć dostęp do wszystkich państw członkowskich.3. Środki określające minimalną zawartość alkoholu stanowią środki o skutkach analogicznych do ograniczeń ilościowych.

Wyrok ETS w sprawie Bunds van Adverteerders i De Agostini, ETS C-34-36/95Swobodzie świadczenia usług podlega nadawanie reklam z obszaru jednego państwa członkowskiego na rzecz odbiorców w innym

Wyrok w sprawie Man(Sugar), ETS, C-181/84W celu ustalenia zgodności postanowień prawa wspólnotowego z zasadą proporcjonalności konieczne jest stwierdzenie, czy środki przez nieprzewidziane są właściwe i konieczne dla osiągnięcia zamierzonych celów. Jeżeli prawo wspólnotowe rozróżnia między zobowiązaniem pierwotnym, którego wykonanie jest konieczne dla osiągnięcia zamierzonego celu, i zobowiązaniem wtórnym, zazwyczaj o charakterze administracyjnym, nie może ono bez naruszania zasady proporcjonalności wprowadzać jednakowych sankcji za naruszenie zobowiązania pierwotnego i wtórnego.

I ACz 709/12 postanow. s.apel. we Wrocławiu 2012-04-23 LEX nr 1148378Skarb Państwa reprezentowany przez odpowiednie Nadleśnictwo Lasów Państwowych prowadzi działalność gospodarczą i jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4792 § 1 k.p.c. i art. 2 ustawy z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Choć niewątpliwie głównym zadaniem Skarbu Państwa-Lasów Państwowych w zakresie działalności leśnej jest urządzanie, ochrona, zagospodarowanie, utrzymanie i powiększanie zasobów i upraw leśnych oraz gospodarowanie zwierzyną, a nie zarobkowa działalność wytwórcza czy handlowa w tym zakresie, jednak nie ulega wątpliwości, że wykonując te zadania prowadzi on działalność zarobkową wytwórczą i handlową i środkami finansowymi osiągniętymi z tej działalności zarobkowej pokrywa wydatki związane ze swoją podstawową działalnością, którą jest ochrona i rozwój lasów.

II FSK 1954/10 wyrok NSA W-wa 2012-04-18 LEX nr 1169847Należy stwierdzić, że spółka wodna prowadząca działalność umożliwiającą uzyskanie zysku netto, o której mowa w art. 164 ust. 2 w związku z ust. 3 ustawy z 2001 r. - Prawo wodne, na rzecz podmiotów w niej niezrzeszonych, prowadzi działalność gospodarczą, o której mowa w art. 2 s.d.g., a zatem wykorzystywane w tej działalności nieruchomości podlegają na mocy art. 3 ust. 1 i art. 5 ust. 1 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

III SA/Wr 568/11 wyrok wsa we Wrocławiu 2011-12-19 LEX nr 11083851. Jako cel ustawy z 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie został wskazany w art. 1 ust. 1 obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa, ładu czy porządku publicznego. Na cele takie nie może zatem powoływać się gmina, wprowadzając zakazy sprzedaży alkoholu w trybie art. 14 ust. 6 ww. ustawy.2. Zróżnicowanie podmiotów prowadzących sprzedaż towaru tego samego rodzaju, to jest napojów alkoholowych, polegające na uniemożliwieniu ich sprzedaży w placówkach handlu detalicznego (sklepach) w godz. od 21.00 do 6.00 stanowi istotne naruszenie przepisów konstytucyjnych oraz ustawowych statuujących zasadę równości gospodarczej oraz równości podmiotów gospodarczych.

6

II CSK 328/11 wyrok SN 2012-03-14 LEX nr 1163191Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, domniemywa się, że dane wpisane do rejestru są prawdziwe. Ustanowione w tym przepisie domniemanie jest domniemaniem prawnym w rozumieniu art. 234 k.p.c., wiąże zatem sąd w postępowaniu cywilnym, z tym że może być obalone, ponieważ ustawa tego nie wyłącza. Domniemanie to dotyczy wpisów, obejmuje więc treść zamieszczoną w odpowiednim dziale rejestru, natomiast nie dotyczy danych znajdujących się w aktach rejestrowych, jeżeli nie zostały wpisane do rejestru. Ustawodawca przyjmuje, że - co do zasady - wszystkie dane wpisane do rejestru są zgodne z prawdziwym stanem rzeczy, czyli z obiektywną rzeczywistością. Odpis z rejestru jest dokumentem - środkiem dowodowym określonego stanu, nie zawsze zgodnym ze stanem rzeczywistym.

I ACa 102/12, wyrok s.apel. we Wrocławiu, 2012-03-12, LEX nr 1136087Z brzmienia przepisu art. 14 ustawy z 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że dla podmiotu podlegającego obowiązkowi rejestracji, wiążący jest stan prawny wynikający z danych ujawnionych w KRS. Brak możliwości powołania się na dane nieujawnione w KRS oznacza, że w stosunkach między podmiotem, na którym ciążył obowiązek złożenia wniosku o wpis lub o wykreślenie wpisu, a osobami trzecimi, takie dane uważane są za nieistniejące. Ograniczenie wskazane w przepisie art. 14 ustawy, o której mowa, z założenia działa przy tym wyłącznie przeciwko podmiotowi podlegającemu obowiązkowi rejestracji. Wyrażona w cytowanym przepisie zasada jawności w aspekcie negatywnym ma bowiem na celu ochronę osób trzecich, które osłania ze względu na to, że mogły one działać w zaufaniu do stanu prawnego ujawnionego w KRS, a będącego sprzecznym z rzeczywistym stanem prawnym. Z przepisów art. 14-17 tej ustawy wynikają jedynie pewne rygory i domniemania prawne, służące zapewnieniu pewności i bezpieczeństwa obrotu, a składające się na domniemanie wiary publicznej rejestru. Oznacza to np. że czynność prawna dokonana z osobą wpisaną jako uprawniona do reprezentowania osoby prawnej w KRS wiąże co do zasady tę osobę, mimo, że w rzeczywistości osoba ta utraciła status piastuna. Jeżeli zatem podmiot podlegający wpisowi do KRS przy dokonywaniu czynności prawnej był reprezentowany przez osobę ujawnioną w KRS jako upoważnioną do jego reprezentacji, nie może się uchylać od swego związania taką czynnością z powołaniem się na uprzednie wygaśnięcie mandatu osoby go reprezentującej, jeśli zdarzenie to w dacie dokonania takiej czynności nie znalazło odzwierciedlenia w KRS.(...)

II FSK 948/10 wyrok NSA W-wa 2011-11-24, LEX nr 1102196Normatywny kształt bezpłatnego udostępniania informacji na podstawie art. 4 ust. 4a u.k.r.s., z uwzględnieniem wynikającego z art. 17 tej ustawy domniemania prawdziwości danych wynikających z rejestru, w połączeniu z powszechnym jego stosowaniem uprawnia do uznania ich za fakty znane organowi (sądowi) z urzędu zgodnie z art. 187 § 3 o.p. Jednakże warunkiem takiego uznania, jest to, by organ lub działający z jego upoważnienia pracownik organu podatkowego zetknęli się osobiście z tym faktem, w wyniku wykonywanej pracy lub przeprowadzonej czynności procesowej.

II GSK 1134/11 wyrok NSA W-wa 2011-12-08 LEX nr 11083991. Przewóz wykonywany w ramach spółki cywilnej jest jednym przewozem podlegającym zarachowaniu łącznie na rzecz wszystkich wspólników, a nie przewozem każdego z nich z osobna.2. Sprawa o ukaranie za naruszenie przepisów u.t.d. podczas wykonywania transportu drogowego w ramach spółki cywilnej jest jedną sprawą administracyjną dotyczącą wspólnego naruszenia (naruszeń) dokonanych podczas jednego wspólnego przewozu.

II GSK 1219/10 wyrok NSA W-wa 2011-11-24 G.Prawna FiP 2012/21/7

7

Dla oceny, że dany podmiot wykonuje działalność gospodarczą, konieczne jest stwierdzenie zarobkowego charakteru tej działalności.

I SA/Gl 603/11 wyrok wsa w Gliwicach 2011-10-20 LEX nr 10159191. Przedsiębiorca, prowadzący działalność na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, posiada legitymację procesową wynikającą z art. 101 ust. 1 u.s.g. do wystąpienia - po wezwaniu rady gminy do usunięcia naruszenia interesu prawnego - ze skargą do sądu administracyjnego, w sytuacji, gdy określając wysokość stawek podatku od nieruchomości rada gminy różnicuje je z uwzględnieniem kryterium podmiotowego.2. "Interes prawny" w takim przypadku wynika z art. 32 Konstytucji RP w zw. z art. 6 u.s.d.g., zgodnie z którym "Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa". Przepis ten gwarantuje "równe prawa" w wykonywaniu działalności gospodarczej, których niezbędnym elementem jest uprawnienie do równych stawek podatkowych, w odniesieniu do takich samych przedmiotów opodatkowania.

2004.11.16 Wyrok wsa II SA 4156/03 LEX nr 164717 w WarszawieUmowa AETR wprowadza ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Wolność ta może być ograniczona tylko przepisami ustawy (art. 22 Konstytucji RP). Nie może zaś być ograniczona umowami międzynarodowymi wprowadzonymi do krajowego porządku prawnego na podstawie art. 89 ust. 2 Konstytucji RP. Umowa AETR nie może być uzasadnieniem prawnym dla nakładania na przedsiębiorców kar pieniężnych.

2004.04.08 Wyrok wsa II SA 3883/02 LEX nr 150625 w Warszawie1. W przypadku działalności gospodarczej polegającej na rozpowszechnianiu programów radiowych, do istoty wolności, o której mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji, należy prawo samodzielnego kształtowania programu przez nadawcę.2. Ustawa z 1992 r. o radiofonii i telewizji może zawierać ograniczenia wolności gospodarczej w regulowanej materii uzasadnione tylko ze względu na ważny interes publiczny. Z tego więc tylko punktu widzenia mogą być oceniane również ograniczania wpływu nadawcy na program dokonywane w decyzji koncesyjnej, przy czym ciężar ich uzasadnienia, tzn. dowiedzenia, że są one dokonane ze względu na ważny interes publiczny, obciąża organ koncesyjny.3. Ustawa z 1992 r. o radiofonii i telewizji wpływa na kształt nadawanego programu radiowego przy pomocy trzech rodzajów instrumentów prawnych. Po pierwsze, poprzez ustanowienie zasad odnoszących się zarówno do treści wszystkich nadawanych programów, niezależnie od ich nadawcy, jak i zasad nadawania określonych rodzajów programów, zwłaszcza reklam. Po drugie, ustawa wpływa na kształt nadawanych programów poprzez ustanowione w niej zakazy, obowiązujące wprost wszystkich nadawców. Po trzecie, ustawa wpływa na kształt programu za pomocą przyjętych w niej wskaźników, wyrażonych w formie procentowej, odnoszących się do czasu nadawania określonych rodzajów programów, lub wyrażonych w jednostkach miary czasu (minutach i godzinach), określających zwykle czas, który mogą zajmować w programie reklamy i bloki reklamowe, albo w liczbach bezwzględnych, określających np. liczbę takich bloków.4. Konstruowanie przez organ administracyjny ograniczeń i obowiązków, w szczególności w sferze konstytucyjnych praw i wolności, na podstawie przepisów określających zadania administracji należy również uznać za naruszenie określonej w Konstytucji (art. 7) i Kodeksie postępowania administracyjnego (art. 6) zasady praworządności.

2003.03.20 Wyrok NSA II SA/Po 1376/02 LEX nr 81497 w Poznaniu1. Dokonywana przez sąd administracyjny ocena zgodności z prawem uchwał rad gmin w przedmiocie planów zagospodarowania przestrzennego nie może ograniczać się tylko do kontroli ich zgodności z procedurą planistyczną, lecz winna obejmować także kontrolę uchwały z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa materialnego.

8

2. Odstąpienie od realizacji zamysłu zmiany planu zagospodarowania przestrzennego nie może odbywać się w sposób dowolny, lecz winno się odbyć na skutek usprawiedliwionych przyczyn, przewidzianych w prawie materialnym.3. Plan zagospodarowania przestrzennego nie jest sposobem ograniczenia chronionej konstytucyjnie (art. 20, 21 i 22 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483) swobody działań gospodarczych i nakładania ograniczeń w zakresie działań konkurencyjnych podmiotów gospodarczych. Ustrojodawca dopuszcza bowiem ograniczenie działalności gospodarczej tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

2002.07.11 Wyrok SN IV CKN 1211/00 OSNC 2003/9/125Wyrok sądu polubownego aprobujący - z naruszeniem wymogów określonych przepisami ustawy - skutki postępowania przetargowego, pozbawiające skarżącego możliwości skutecznego ubiegania się o przyjęcie jego oferty, może uchybiać konstytucyjnej zasadzie wolności działalności gospodarczej.

1994.02.23 Wyrok NSA SA/Łd 385/93 Wokanda 1994/11/30 w ŁodziGminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych (ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi) nie może wykraczać poza ustawowo zagwarantowane wolności obywatelskie, w tym swobodę działalności gospodarczej.

1991.05.24 Wyrok NSA SA/Wr 294/91M.Prawn. 1993/3/89 we WrocławiuUchwała organu gminy ograniczająca swobodę działalności gospodarczej ze względu na formę własności przez generalne wyłączenie jednostek gospodarki uspołecznionej z kręgu podmiotów mogących ubiegać się o kontynuowanie bądź nawiązanie stosunku najmu lokali użytkowych stanowiących własność gminy jest sprzeczna z art. 6 Konstytucji.

2002.02.07 wyrok SN I CKN 1002/99 1. Przedmiotem ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym są w istocie relacje konkurencyjne pomiędzy samodzielnie funkcjonującymi w obrocie przedsiębiorcami, natomiast ustawa nie daje podstaw do ingerowania w wewnętrzne stosunki przedsiębiorców. Do tej zaś sfery należy decyzja o zakończeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, także wówczas, gdy ma on na danym rynku pozycję monopolisty. Tej oceny w niczym nie zmienia fakt, że chodzi o działalność z zakresu użyteczności publicznej. 2. Ustawa jest jedną z gwarancji konstytucyjnych zasad swobody prowadzenia działalności gospodarczej i równości wobec prawa. Zasada swobody prowadzenia działalności gospodarczej oznacza zaś m.in. swobodę powzięcia decyzji o jej zaprzestaniu. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do nałożenia na przedsiębiorcę obowiązku kontynuowania działalności gospodarczej z uwagi na interes odbiorców. To samo dotyczy gminy, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą. (…)

2002.11.06 uchwała SN III CZP 67/0 opubl. Wokanda 2003/2/5Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 1 § 1 Prawa upadłościowego i dlatego nie ma zdolności upadłościowej.

2002.12.20 wyrok s.apel. I ACa 701/02 OSA 2003/9/39 Należy dostrzegać różnicę pomiędzy zakresem pojęć "prowadzenie działalności gospodarczej" a "prowadzenie przedsiębiorstwa". Czynności podejmowane przez podmiot gospodarczy wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej, gdy pozostają w normalnym, funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności podejmowane są w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu. Szerszym co do zakresu jest pojęcie "prowadzenie przedsiębiorstwa" oraz "czynności pozostające w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa". W obrębie tego pojęcia znajdują się czynności związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym.

9

96.02.20 wyrok NSA II SA 442/95 Pr.Gosp. 1996/9/35 Wynajmowanie lokali stanowi pobieranie pożytków z rzeczy (art. 53 § 2 kc) i nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej.

2001.09.24 uchwała NSA OPK 13/01 ONSA 2002/1/12 Wspólnik spółki cywilnej, której wszyscy wspólnicy są lekarzami udzielającymi świadczeń zdrowotnych jako niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.).

2002.07.11 wyrok SN IV CKN 1211/00 OSNC 2003/9/125 Wyrok sądu polubownego aprobujący - z naruszeniem wymogów określonych przepisami ustawy - skutki postępowania przetargowego, pozbawiające skarżącego możliwości skutecznego ubiegania się o przyjęcie jego oferty, może uchybiać konstytucyjnej zasadzie wolności działalności gospodarczej.

2002.02.07 wyrok SNI CKN 1002/99 LEX nr 531571. Przedmiotem ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym są w istocie relacje konkurencyjne pomiędzy samodzielnie funkcjonującymi w obrocie przedsiębiorcami, natomiast ustawa nie daje podstaw do ingerowania w wewnętrzne stosunki przedsiębiorców. Do tej zaś sfery należy decyzja o zakończeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, także wówczas, gdy ma on na danym rynku pozycję monopolisty. Tej oceny w niczym nie zmienia fakt, że chodzi o działalność z zakresu użyteczności publicznej. 2. Ustawa jest jedną z gwarancji konstytucyjnych zasad swobody prowadzenia działalności gospodarczej i równości wobec prawa. Zasada swobody prowadzenia działalności gospodarczej oznacza zaś m.in. swobodę powzięcia decyzji o jej zaprzestaniu. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do nałożenia na przedsiębiorcę obowiązku kontynuowania działalności gospodarczej z uwagi na interes odbiorców. To samo dotyczy gminy, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą. 3. Praktyką monopolistyczną według art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy jest odmowa sprzedaży dyskryminująca niektórych przedsiębiorców przy braku alternatywnych źródeł zaopatrzenia. Chodzi więc o sytuację, gdy sprzedaż ta jest możliwa i dokonywana jest jedynie wobec określonej grupy przedsiębiorców. Hipoteza tego przepisu nie obejmuje zaś sytuacji, gdy odmowa sprzedaży (w tym przypadku energii cieplnej) jest wyłącznie skutkiem zakończenia działalności gospodarczej przez sprzedawcę. 4. Wypowiedzenie przez Gminę umowy o dostawę energii cieplnej do budynków będących własnością Spółdzielni w sytuacji, gdy Gmina powodowana uzasadnionymi względami ekonomicznymi - zaprzestała produkowania tej energii, w żadnym razie nie może być uznana za praktykę monopolistyczną także wówczas, gdy nie zapewniła innych źródeł dostarczania tej energii.

2003.02.10 wyrok NSA I SA/Łd 603/01 ONSA 2004/1/28 w Łodzi1. Samych czynności przygotowawczych do uruchomienia produkcji nie można uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.).2. Wydatki poniesione na przygotowanie do podjęcia nierozpoczętej działalności gospodarczej nie mogą być traktowane jako koszty uzyskania przychodów ze źródła przychodów w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 22 ust. 1 w związku z art.10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.).

2002.12.20 wyrok s.apel. I ACa 701/02 OSA 2003/9/39 w Katowicach

10

Należy dostrzegać różnicę pomiędzy zakresem pojęć "prowadzenie działalności gospodarczej" a "prowadzenie przedsiębiorstwa". Czynności podejmowane przez podmiot gospodarczy wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej, gdy pozostają w normalnym, funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności podejmowane są w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu. Szerszym co do zakresu jest pojęcie "prowadzenie przedsiębiorstwa" oraz "czynności pozostające w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa". W obrębie tego pojęcia znajdują się czynności związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym.

2004.10.08 wyrok wsa II SA 3673/03 LEX nr 159913 w WarszawieWyłania się wątpliwość czy poszukiwanie, rozpoznanie i eksploatacja zasobów naturalnych jest działalnością gospodarczą tylko wtedy, gdy ma charakter zarobkowy a jednocześnie odbywa się w sposób zorganizowany i ciągły, czy też tą działalnością jest również wtedy, gdy nie ma charakteru zarobkowego, zorganizowanego oraz nie jest ciągła.Sąd w niniejszym składzie opowiada się za pierwszą z prezentowanych interpretacji cytowanego przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. o działalności gospodarczej.

2005.07.14 wyrok NSA W-wa FSK 1971/04 LEX nr 173219Przesłanki ciągłości nie można rozumieć jako procesu trwającego nieustannie, albowiem oznaczałoby to niemożność zawieszenia działalności gospodarczej czy zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej, a zorganizowanie wyłącznie prowadzenia jej w formie jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub w formie osoby prawnej, podczas gdy działalność gospodarczą może prowadzić też osoba fizyczna, wykonując osobiście wszystkie czynności związane z daną czynnością, a także dokumentowaniem tych czynności.

2005.05.12 wyrok SN I UK 258/04 OSNP 2006/3-4/58W okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2002 r. wspólnicy spółki jawnej podlegali obowiązkowi ubezpieczenia społecznego jako osoby prowadzące działalność gospodarczą.

2005.02.24 wyrok NSA W-wa OSK 1192/04 LEX nr 1649711. Gmina, mimo iż posiada osobowość prawną i w określonych sytuacjach prowadzi działalność gospodarczą w formie komunalnych zakładów budżetowych lub spółek prawa handlowego w zakresie zadań własnych określonych w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 142 z 2001 r., poz. 1591 z późn. zm.), której celem jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, to nie można jej uznać za przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej. Natomiast gmina niewątpliwie jest jednostką organizacyjną niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy - Prawo działalności gospodarczej.2. Termin z art. 318 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska jest terminem materialnoprawnym, a więc nie podlega przywróceniu. Terminy ustawowe wyznaczone dla stron i uczestników postępowania nie mogą być ani skracane ani przedłużane. Zachowanie terminu ustawowego jest warunkiem skuteczności czynności procesowej dokonywanej przez stronę. Uchybienie terminu ustawowego powoduje zatem bezskuteczność czynności procesowej strony.

1997.10.01 wyrok NSA II SA 1811/96 Pr.Gosp. 1998/6/31 w WarszawieDziałalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej jest działalność podmiotu gospodarczego, posiadającego prawną i ekonomiczną samodzielność. Nie podlega zatem wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej działalność polegająca na świadczeniu usług w imieniu i na rachunek innego podmiotu.

11

1936.02.29 orzeczenie SN II C 2907/35 OSN(C) 1936/9/3661. Kupcem jest nie tylko ten, kto sam prowadzi we własnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe, lecz i ten, kto takie przedsiębiorstwo prowadzi wspólnie z drugą osobą.2. Przedsiębiorstwo zarobkowe prowadzi ten, w czyim imieniu i na czyj rachunek przedsiębiorstwo jest prowadzone, kto z zawartych czynności prawnych jest uprawniony i zobowiązany i kto za zobowiązania wynikające z zawartych interesów odpowiada całym swoim majątkiem.3. Jakkolwiek majątek spółki jawnej jest do pewnego stopnia wyodrębniony od majątku wspólników, i chociaż spółka ta może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną, nie posiada ona charakteru osoby prawnej, oderwanej od osobowości tworzących spółkę osób fizycznych, lecz stanowi tylko węzeł łączący poszczególnych spólników.4. Członek jawnej spółki handlowej jest kupcem w ogólności, nie tylko o tyle, o ile chodzi o czynności połączone z przedsiębiorstwem spółki i dokonywane pod firmą spółki.5. Kwestia, czy dług został zaciągnięty w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa handlowego, czy bez takiego związku nie ma znaczenia w sprawie dopuszczalności ogłoszenia upadłości kupca.

2002.02.07 wyrok SN I CKN 1308/99 LEX nr 53285Obowiązek prowadzenia rachunku bieżącego (podstawowego) nie wyklucza możliwości przechowywania przez przedsiębiorcę części środków finansowych na innych rachunkach dopuszczalnych przez prawo bankowe, w szczególności na rachunkach lokat terminowych, które są oprocentowane wyżej od rachunków bieżących.

2005.05.05 wyrok wsa VI SA/Wa 1707/04 LEX nr 168080 w WarszawieRegulacja zawarta w art. 68 § 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) pozwala na przyjęcie, że art. 88i ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) nie ma zastosowania do małżonków, którzy są wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym.

2003.08.22 wyrok SN I PK 284/02 OSNP 2004/17/297Pracodawcą (art. 3 k.p.) jest przedsiębiorca, który jako osoba fizyczna prowadzi działalność na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, nie zaś prowadzone przez niego przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej (art. 551 k.c.).

2002.04.24 wyrok s.apel. I ACa 1182/01 Wokanda 2003/2/42 w Warszawie1. Przedsiębiorcy prowadzący działalność jako wspólnicy spółki cywilnej nie muszą wykazywać podstawy prawnej korzystania z określonej fantazyjnej nazwy, a za używanie nazwy zgodnie z prawem uznać należy, w przypadku przedsiębiorcy podlegającego wpisowi jedynie przez organ ewidencjonujący do ewidencji gospodarczej, takie posługiwanie się nazwą fantazyjną, która nie narusza praw osób trzecich.2. Z posługiwaniem się konkretnym oznaczeniem mamy do czynienia wówczas, gdy określony podmiot podjął formalne kroki zmierzające do zaistnienia na rynku pod danym oznaczeniem, rzeczywiście tą nazwą się posługuje lub po zaprzestaniu działalności nazwa ta trwa w świadomości klienteli. Nie wystarczy zatem do przyjęcia używania oznaczenia przedsiębiorcy samo tylko formalne zarejestrowanie, zaewidencjonowanie nazwy.3. W pewnych okolicznościach, gdy przedsiębiorcy mają określoną klientelę, działając na rynku równolegle, zasada pierwszeństwa używania oznaczenia powinna ustąpić zasadzie ochrony nabytej pozycji rynkowej.

2005.10.20 wyrok SN II CK 120/05 LEX nr 167116Prokura jest ważna, mimo że nie została wpisana do rejestru sądowego. Wpis do rejestru ma jednak istotne znaczenie z punktu widzenia pewności i bezpieczeństwa obrotu prawnego i to

12

z dwóch powodów. Po pierwsze, łączy się z nim domniemanie ważności udzielenia prokury, wynikające z art. 17 us. 1 u.K.R.S. Po drugie, prokurent uzyskuje możliwość skutecznego wylegitymowania się odpisem lub wyciągiem z rejestru sądowego. Dotyczy to zarówno udziału prokurenta w obrocie gospodarczym, jak i w postępowaniu przed sądem, prokurent powinien bowiem przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy odpis lub wyciąg z rejestru sądowego, który zastępuje wymagane od pełnomocnika - zgodnie z art. 89 § 1 k.p.c. - pełnomocnictwo procesowe.

2005.05.12 wyrok SN I UK 275/04 OSNP 2006/3-4/591. Udział wspólnika spółki cywilnej, którego wkład nie polega na świadczeniu usług (art. 861 § 1 k.c.), w zysku wypracowanym przez innych wspólników, nie jest wykonywaniem pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jednolity tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267).2. Wspólnik spółki cywilnej, którego wkład nie polega na świadczeniu usług, nie jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

2006.03.09 wyrok SN I CSK 135/05 Biul.SN 2006/6/7Podmiot prowadzący niepubliczną szkołę w zakresie nauczania policealnego jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1a ustawy z dnia 15 lipca 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080 ze zm.).

2004.04.07 wyrok SN III SK 22/04 OSNP 2005/3/46Uczelnia niepaństwowa jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.).

2006.09.12 wyrok NSA II GSK 123/2006Określony w Konstytucji RP, ustawie z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r. Nr 173 poz. 1807 ze zm.), a także w art. 43 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską ogólny wzorzec swobody gospodarczej dopuszcza wprowadzenie pewnych wyjątków, jednak ustawodawca nie może ustanawiać ograniczeń przekraczających niezbędny stopień uciążliwości, a zwłaszcza naruszających proporcje pomiędzy stopniem naruszenia uprawnień jednostki, a rangą interesu publicznego, który ma w ten sposób podlegać ochronie.

postanowienie SN II CSK 117/2006Zasada swobody umów jest pochodną konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej.

2006.07.25 wyrok TK P.24/2005W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zarysowały się dwa podejścia do zagadnienia formy regulacji praw i wolności. Z jednej strony przyjmuje się, że „sfera praw i wolności stanowi materię konstytucyjną, w zakresie której dopuszczalna jest jedynie ingerencja ustawowa”, co oznacza wykluczenie dopuszczalności subdelegacji, tj. przekazania kompetencji normodawczej innemu organowi. Z drugiej strony Trybunał Konstytucyjny dał również wyraz przekonaniu, w myśl którego wymaganie zupełności ustawowej regulacji ograniczeń praw i wolności o charakterze politycznym i osobistym powinno być egzekwowane z pełnym rygoryzmem, ale jednak unormowanie praw i wolności ekonomicznych i socjalnych może pozostawiać pewne miejsce dla regulacji wykonawczych. Zawsze jednak ustawa musi samodzielnie określać zasadnicze elementy regulacji prawnej. Należy podkreślić, że dopuszczalność korzystnego dla sprawcy odesłania do rozporządzenia uznano w dziedzinie regulacji prawnokarnej oraz podatkowej. Zagadnienie relacji między ustawą a rozporządzeniem na tle zawartego w art. 217 Konstytucji sformułowania „w drodze

13

ustawy” Trybunał Konstytucyjny rozważał w szczególności w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 marca 2002 r. P. 7/2000 (OTK ZU 2002/2A poz. 13) stwierdzając, że „wszystkie istotne elementy stosunku daninowego powinny być uregulowane bezpośrednio w ustawie, zaś do unormowania w drodze rozporządzenia mogą zostać przekazane tylko te sprawy, które nie mają istotnego znaczenia dla konstrukcji danej daniny”.

2009.02.02 postanowienie SN V KK 330/08W przepisie art. 2 u.s.d.g. zamieszczona jest definicja legalna działalności gospodarczej, co oznacza, iż powinna być ona traktowana jako powszechnie obowiązujące rozumienie tego pojęcia w polskim systemie prawnym, wiążące zarówno dla ustawodawcy, jak i organów wykonawczych oraz sądowniczych. Zasada ustawowej określoności odpowiedzialności karnej nakazuje więc uznać, iż dokumentacja, działalności gospodarczej, o której mowa w art. 303 k.k., to dokumentacja, której obowiązek prowadzenia wynika z przepisu rangi ustawowej. Przedmiotem stypizowanych w tym przepisie zachowań nie mogą być prywatne zapiski, listy, spisy, rejestry, sporządzone co prawda w związku z prowadzoną działalnością, jednakże, do sporządzenia których podmiot gospodarczy nie został zobowiązany ustawowo. Podkreślić należy, iż w zależności od wyboru formy prawnej podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a więc zorganizowania działalności oraz rodzaju prowadzonej działalności, prawo nakłada obowiązek prowadzenia innej dokumentacji działalności gospodarczej.

2008.01.04 wyrok SN I UK 208/07Definicja legalna działalności gospodarczej, zamieszczona w przepisie art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oznacza, że działalność ta ma być z założenia działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i nastawioną na nieokreślony z góry okres czasu, zatem bez znaczenia dla charakteru takiej działalności są ewentualne przerwy w faktycznym wykonywaniu tej działalności, już po jej uruchomieniu. Wspomniane przerwy mogłyby jedynie uzasadniać zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku opłacenia składek, oczywiście o ile zostałyby należycie usprawiedliwione i udokumentowane.

II OSK 46/09 wyrok NSA W-wa 2009.05.06Prowadzenie gospodarstwa rolnego przez radnego z wykorzystaniem wydzierżawionych od gminy gruntów rolnych, będących mieniem gminy, w której radny uzyskał mandat, jest prowadzeniem działalności gospodarczej, o której mowa w art. 24f ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

II GSK 638/08 wyrok NSA w Warszawie 2009.01.081. Sam wpis określonego podmiotu do ewidencji działalności gospodarczej nie powoduje, iż podmiot ten winien być postrzegany jako przedsiębiorca we wszystkich aspektach swojego działania. Jako realizacja transportu drogowego nie mogą być rozumiane wszelkie czynności faktyczne związane z poruszaniem się pojazdu po drogach. Nie chodzi bowiem o wykonywanie tego rodzaju czynności, tylko o prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług transportowych.2. Orzeczenie sądu powinno być skonstruowane w sposób, który pozwoliłby na prześledzenie toku rozumowania nie w celu kontroli słuszności oceny stanu faktycznego i prawnego sprawy, gdyż sąd w procesie orzekania jest niezawisły, ale samej prawidłowości tego rozumowania. Uzasadnienie powinno przedstawiać wnioski logicznie wynikające ze stanu sprawy.

2003.11.05 wyrok NSA II SA 157/02 Glosa 2004/4/33 w WarszawieUpadłość przedsiębiorstwa uniemożliwia udzielenie mu koncesji na działalność gospodarczą.

2001.02.02 wyrok SN IV CKN 255/00 opubl.: OSNC 2001/9/137

14

Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji nie stanowi wystarczającej przesłanki do uznania jej za czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47, poz. 211 ze zm.).

08-05-1998r. wyrok SN III RN 34/98, OSNAP 1999/5/1571. Koncesja ma charakter publicznoprawnego uprawnienia podmiotowego i z tej przyczyny co do zasady wyłączona jest z obrotu cywilnoprawnego.2. Organ podatkowy wykonujący kompetencje wynikające z § 1 i 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług eksportu i importu niektórych usług (Dz. U. Nr 39, poz. 175 ze zm.) obowiązany jest badać, czy podatnik takiego podatku jest "uprawnionym przewoźnikiem drogowym.

19-01-1998r. wyrok NSA II SA 1238/97 Pr.Gosp. 1998/11/22Koncesja na prowadzenie działalności gospodarczej określonego rodzaju nie może być udzielona małoletniemu.

96.10.11 wyrok NSA w Warszawie II SA 2120/95 OSP 1997/7-8/138 1. Promesa koncesji jest decyzją administracyjną zobowiązującą organ administracji do wydania na żądanie wnioskodawcy ostatecznego pozwolenia na podjęcie określonej działalności. 2. Promesa rodzi dla organu koncesyjnego stan prawnego związania, w którym organ nie ocenia już wniosku koncesyjnego pod względem wymagań stawianych mu przez przepisy prawne. Organ koncesyjny w sprawie o wydanie koncesji w okresie ważności promesy bada jedynie aktualność stanu faktycznego i prawnego podanego we wniosku o promesę.

2003.11.05 wyrok NSA II SA 157/02 Glosa 2004/4/33 w WarszawieUpadłość przedsiębiorstwa uniemożliwia udzielenie mu koncesji na działalność gospodarczą.

2003.04.28 wyrok NSA II SA 1817/01 LEX nr 157747 w WarszawieOrgan współdziałający uczestniczy jedynie w czynnościach postępowania administracyjnego, biorąc udział w załatwieniu sprawy przez wyrażenie stanowiska, w zakresie swej właściwości. Nie jest więc organem prowadzącym postępowanie w samodzielnej, odrębnej sprawie administracyjnej. Stanowisko, jakie w formie postanowienia zajmuje, nie rozstrzyga o istocie sprawy ani nie kończy jej w instancji administracyjnej. Postępowanie przed organem współdziałającym ma bowiem w istocie swojej charakter pomocniczego stadium postępowania w sprawie załatwianej przez inny organ w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że ani przedmiot tego postępowania, ani też rozstrzygnięcia w nim podjęte nie mają samodzielnego bytu prawnego. Jednak stanowisko organu współdziałającego jest istotnym elementem rozstrzygnięcia w sprawie koncesyjnej, niejednokrotnie determinującym wynik tej sprawy. Dlatego ważne jest, żeby było wyczerpujące i odzwierciedlało rzeczywisty stan okoliczności istotnych z punktu widzenia organu koncesyjnego.

2002.12.03 wyrok NSA II SA 692/01 LEX nr 157689 w WarszawieNie można przekazać uprawnień z koncesji na rzecz innego podmiotu gospodarczego (przedsiębiorcy).

2002.12.03 wyrok NSA II SA 693/01 LEX nr 157683 w Warszawie1. Podjąć i prowadzić działalność gospodarczą w dziedzinach objętych koncesjonowaniem może tylko ten imiennie określony podmiot, któremu właściwy organ państwowy udzielił koncesji.2. Uprawnienie ze sfery prawa administracyjnego przyznane konkretnemu, imiennie oznaczonemu podmiotowi prawa decyzją administracyjną nie może być przedmiotem obrotu prawnego. Przedmiotem takiego obrotu nie może być sama koncesja na prowadzenie działalności gospodarczej ani uprawnienia z niej wynikające.

15

2002.03.08 wyrok NSA II SA 3367/00 LEX nr 81775 w WarszawieOrgan koncesyjny mógł zobowiązać wnioskodawcę do przedstawienia, w wyznaczonym terminie, określonych informacji i dokumentów mogących uprawdopodobnić, że spełnia on warunki wykonywania działalności gospodarczej, które będą określone w koncesji, lub które wynikają z odrębnych przepisów (art. 20 ust. 3 ustawy z 1988 r. o działalności gospodarczej). Wymóg ten mógł przynieść podwójną korzyść. Dla ubiegającego się o koncesję oznaczał określenie warunków, których mógłby nie być w stanie spełnić i wobec tego wcześniejsza ich znajomość mogła mu zaoszczędzić kosztów związanych z odmową koncesji. Dla organu koncesyjnego postawienie takiego wymogu oznaczało nie tylko wstępną selekcję podmiotów ubiegających się o koncesję, lecz przede wszystkim zwiększenie szansy na przyznanie koncesji (bądź rozszerzenia jej zakresu) temu, kto gwarantuje korzystanie z niej w sposób prawidłowy i zgodny z oczekiwaniami organu koncesyjnego.

2001.12.12 wyrok s.antym XVII Ame 14/01 Wokanda 2003/6/57Nie daje rękojmi należytego wykonywania działalności gospodarczej w dziedzinie energetyki, dla ubiegania się o koncesję, przedsiębiorca wykazujący stratę brutto w działalności gospodarczej i zalegający z zapłatą podatków i składek na ubezpieczenie społeczne, chociażby nawet posiadał możliwości techniczne dla prawidłowego wykonywania działalności gospodarczej w ramach koncesji, o którą się ubiega.

1993.04.07 wyrok NSA II SA 1302/92 ONSA 1994/2/76 w WarszawiePrzesłanki odmowy udzielenia koncesji (art. 20 ust. 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej - Dz. U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm.) mogą stanowić podstawę odmowy wydania promesy koncesji (art. 23 tej ustawy).

2003.12.17 wyrok TK SK.15/2002W związku z wyżej przedstawionymi unormowaniami ustawy o ochronie nie ulega wątpliwości, że już samo koncesjonowanie działalności z zakresu ochrony osób i mienia stanowi ograniczenie swobody działalności gospodarczej. Ograniczeniem tej wolności jest również zaskarżone w niniejszej sprawie czasowe zawieszenie praw wynikających z licencji pracownika ochrony. Konstytucyjna zasada wolności działalności gospodarczej nigdy nie była jednak rozumiana jako wolność (swoboda) absolutna, ograniczenie jej jest więc dopuszczalne w drodze ustawy ze względu na ważny interes publiczny (art. 22 Konstytucji). Pełna swoboda działalności gospodarczej we wszelkich dziedzinach zagrażać by mogła nie tylko bezpieczeństwu państwa i obywateli, ale także porządkowi publicznemu. Począwszy od ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej ustawodawca, wprowadzając generalną zasadę swobody prowadzenia działalności gospodarczej, określał więc jednocześnie te dziedziny aktywności, w których podjęcie działalności wymagało koncesji, czy też - jak na gruncie aktualnie obowiązującej ustawy z 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. 1999 r. Nr 101 poz. 1178 ze zm.) - zezwolenia. Samo ograniczenie zasady wolności gospodarczej w postaci wymagania uzyskania koncesji, czy zezwolenia na jej prowadzenie, może być zatem uznane za konstytucyjnie dopuszczalne, o ile wprowadzone zostało z uwagi na ważny interes publiczny. Dopuszczalność ograniczenia wolności gospodarczej rozpatrywać też należy z punktu widzenia zasady proporcjonalności, a więc ze względu na ochronę innych wartości konstytucyjnych, a w szczególności bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej oraz wolności i praw innych osób. Te bowiem wartości dookreślają ogólniejsze pojęcie interesu publicznego.

1998.05.08 wyrok SN III RN 34/1998Koncesja ma charakter publicznoprawnego uprawnienia podmiotowego i z tej przyczyny co do zasady wyłączona jest z obrotu cywilnoprawnego.

1995.02.06 wyrok NSA II SA 1835/93

16

2. Podmiot koncesjonowany nie może przenieść dwoich uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej na osobę trzecią w całości ani w części.

I SA/Wr 847/08 wyrok WSA we Wrocławiu 2009.03.051. "Limity czasowe wynikające z przepisu art. 83 ustawy z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej należy traktować jako dyscyplinujące organ w załatwieniu sprawy, ich przekroczenie nie stanowi o tracie prawa do prowadzenia już wszczętej kontroli podatkowe, ani też nie wpływa na ważność dokonanych już czynności kontrolnych".2. Kwestia związana z oceną bezskuteczności złożonej przez podatnika korekty deklaracji nie jest elementem innego postępowania prowadzonego przez inny organ lub sąd, ale kwestią uboczną, jaka wyniknęła w toku postępowania kontrolnego, nie stanowi zatem zagadnienia wstępnego o jakim mowa w art. 201 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej.3. Uprawnienie zaliczenia do kosztów podatkowych odpisu aktualizującego ma charakter warunkowy. Jest możliwe wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 26a) ustawy z 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych warunki. Jednym z tych warunków, jest utworzenie zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości odpisu aktualizującego należności. Istotne znaczenie mogą mieć zapisy w prowadzonych przez podatnika księgach rachunkowych.

VII SA/Wa 1374/08 wyrok WSA w Warszawie 2009.01.281. Określenie przez samego przedsiębiorcę daty rozpoczęcia działalności gospodarczej wpisywanej do ewidencji powoduje istnienie domniemania faktycznego, że z tą datą działalność gospodarcza została podjęta i jest prowadzona aż do czasu jej wykreślenia z ewidencji.Domniemanie faktyczne ma znaczenie dowodowe i może być obalone, co oznacza, iż czasookres prowadzenia działalności gospodarczej wynikającego z wpisu do ewidencji może być korygowany, lecz czynność ta musi być powiązana z wynikami postępowania dowodowego. W takiej sytuacji ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne. Uprawdopodobnienie faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej wymaga przedstawienia przez stronę dowodów na poparcie jej twierdzeń jak również przedstawienia przez organ dowodów przeciwnych w przypadku nieuwzględnienia twierdzeń strony.2. Działalność gospodarcza jest działalnością, z którą związana jest konieczność ponoszenia przez przedsiębiorcę ryzyka gospodarczego. Zatem przedsiębiorca rozpoczynający działalność powinien liczyć się z takim ryzykiem obejmującym okresy faktycznego przestoju w wykonywaniu działalności, czy to z powodu braku płynności finansowej, czy też na przykład z powodu choroby przedsiębiorcy i niemożności zastąpienia go w wykonywaniu czynności biznesowych przez współpracownika (pracownika firmy). A faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego.3. Nieuprawnione jest twierdzenie, że działalność gospodarcza wykonywana jest wyłącznie wówczas, gdy przedsiębiorca świadczy konkretną usługę. Prowadzenie działalności gospodarczej polega tak na stworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, oczekiwaniu na zamówienie, jak i na faktycznym wykonywaniu zleconej pracy.

II SA/Rz 616/08 wyrok WSA w Rzeszowie 2009.01.231. W granicach kompetencji wynikającej z art. XII § 1 ustawy z 1974 r. Przepisy wprowadzające Kodeks pracy organ samorządu terytorialnego może wydawać tylko akty generalne, skierowane do nieokreślonego indywidualnie kręgu podmiotów i tylko w takim zakresie może ograniczać swobodę działalności gospodarczej. Określając godziny otwarcia imiennie oznaczonej placówki usługowej Rada Miejska przekracza zakres upoważnienia wynikającego z tego przepisu.

17

2. Określenie godzin i dni otwierania i zamykania placówek handlowych, gastronomicznych i usługowych nie ma na celu zapewnienia spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego, choć może mieć z nimi związek.

II GPS 5/08 uchwała NSA W-wa 2008.10.15W spółce cywilnej, w której tylko jeden ze wspólników posiada licencję na wykonywanie transportu drogowego, świadczenie tych usług przez inną osobę niż licencjobiorca oznacza przeniesienie uprawnień wynikających z licencji na osobę trzecią z naruszeniem art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.). 2004.04.19 wyrok s.apel.w Warszawie VI ACa 709/03 Apel.-W-wa 2005/2/11Producent audycji nie może zawrzeć umowy sponsoringu telewizyjnego z uwagi na ograniczenia podmiotowe wynikające z ustawy z 29 XII 1992 r. o radiofonii i telewizji (tj. Dz. U. z 2001 r. Nr 101 poz. 1114 ze zm.). Może natomiast zawrzeć umowę licencyjną upoważniającą TVP S.A. do wyłącznego korzystania z serii audycji telewizyjnych wyprodukowanych przez siebie a finansowanych przez sponsora, w której zawarte zostały także postanowienia dotyczące brzmienia noty copyrightowej.

2004.03.09 wyrok SN III SK 11/04 OSNP 2004/22/393Zakaz rozpowszechniania audycji lub innych przekazów, które mogą zagrażać rozwojowi niepełnoletnich określony w art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1114 ze zm.) dotyczy sytuacji, w których zagrożenie to jest prawdopodobne.

2002.11.07 wyrok SN III RN 60/02 OSNP 2003/21/508Od każdej decyzji Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wydanej na podstawie art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1114 ze zm.), służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie (art. 56 ust. 1 tej ustawy).

2001.12.12 wyrok NSA w Warszawie II SA 1809/00 LEX nr 81782Przepis art. 10 ust. 4 ustawy z 1992 r. o radiofonii i telewizji pozwala Przewodniczącemu KRRiT na wydanie decyzji nakazującej nadawcy zaniechać działań w zakresie tworzenia i rozpowszechniania programów, jeżeli naruszają one przepisy koncesji.

1999.09.03 wyrok NSA w Warszawie II SA 1740/98 LEX nr 46753Przepisy ustawy o radiofonii i telewizji nie dają telewizji komercyjnej uprawnień do udziału na prawach strony w postępowaniu dotyczącym przydziału częstotliwości dla telewizji publicznej.

1998.11.10 postanow. s.apel.w Warszawie I ACa 601/98 Apel.-W-wa 1999/3/26Telegazeta emitowana przez Telewizję Polską S.A. nie jest dziennikiem w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 2 Prawa Prasowego, lecz przekazem tekstowym w rozumieniu art. 4 pkt 9 ustawy o radiofonii i telewizji.

Wyrok NSA z 8-02-2000, sygn.: II SA 2369/99, opubl.: Prawo Gospodarcze 2000/11/42Uchylenie opinii (postanowienia) komendanta wojewódzkiego Policji w sprawie cofnięcia koncesji na prowadzenie działalności w zakresie usług ochrony osób i mienia stanowi wystarczającą przesłankę uchylenia podjętej na podstawie tej opinii decyzji o cofnięciu koncesji.

Wyrok NSA z 8-02-2000, sygn.: II SA 1433/99, opubl.: Prawo Gospodarcze 2000/7/36Koncesja na świadczenie usług w zakresie ochrony osób i mienia nie może ograniczać uprawnień koncesjonariusza-pracodawcy do udzielenia upoważnienia do zawierania w jego imieniu umów o pracę z pracownikami.

18

1999.03.31 uchwała SN III ZP 37/98 OSNAP 1999/17/536Za podmiot kontrolowany przez podmiot zagraniczny, w rozumieniu art. 35 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 1993 r. Nr 7, poz. 34 ze zm.) należy uznać, zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym (jednolity tekst: Dz. U. z 1997 r. Nr 26, poz. 143), taki podmiot, w którym:1. podmiot zagraniczny posiada bezpośrednio lub pośrednio większość głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy), także na podstawie porozumień z innymi wspólnikami lub akcjonariuszami lub2. podmiot zagraniczny jest uprawniony do powoływania lub odwoływania większości członków organów zarządzających tej osoby prawnej lub3. więcej niż połowa członków zarządu tej osoby jest jednocześnie członkami zarządu albo osobami pełniącymi funkcje kierownicze podmiotu zagranicznego albo innego podmiotu zależnego od podmiotu zagranicznego.

1998.01.23 postanowienie NSA II SA 1329/97 ONSA 1998/4/137Wykreślenie wpisu o rejestracji rozprowadzania programów w sieciach kablowych z powodu utraty przez operatora uprawnień do używania urządzeń nadawczych i sieci telekomunikacyjnych, o którym mowa w art. 45 ust. 5 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 1993 r. Nr 7, poz. 34 z późn. zm.), następuje w drodze decyzji administracyjnej Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jako organu rejestracyjnego; do decyzji tej nie stosuje się przepisu art. 33 ust. 3 tej ustawy.

1998.12.18 wyrok NSA II SA 1598/98Przepis art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy z 1997 r. o ochronie osób i mienia dotyczący wymogu legitymowania się przez podmiot gospodarczy niezbędnymi kwalifikacjami obejmuje nie tylko możność fizycznego wykonywania ochrony osób i mienia, lecz również jego wiarygodność stanowiącą kluczowy element w tego rodzaju działalności. Chodzi w niej o szczególne uprawnienia podmiotu legitymującego się koncesją udzieloną przez organ, na którym ciąży odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i porządku publicznego.Nie ulega wątpliwości, że przy takim splocie charakteru koncesji na usługi ochrony osób i mienia oraz odpowiedzialności udzielającego jej organu minister może cofnąć koncesję dla podmiotu, który własnym postępowaniem doprowadził do utraty nieodzownej wiarygodności przy prowadzeniu tego rodzaju działalności gospodarczej. Trafny jest więc pogląd, że na straży przestrzegania prawa nie może stać podmiot gospodarczy, który sam popełnia czyny stanowiące przestępstwo lub innego rodzaju naruszenia prawa. Nie można też oddzielać postępowania osób występujących w roli organów podmiotu gospodarczego od odpowiedzialności podmiotu za skutki ich postępowania.

2004.11.03 wyrok wsa II SA 3986/03 LEX nr 177395 w WarszawieDecyzja o zmianie (odmowie zmiany) koncesji Przewodniczącego nieznajdująca podstawy w uchwale KRRiT winna być uznana za rażąco naruszającą prawo - art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.

2004.06.09 wyrok wsa II SA 3543/02 LEX nr 160473 w Warszawie1. Według art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji koncesja może określać inne warunki prowadzenia działalności, niezbędne dla realizacji przepisów ustawy. Przepis ten nie jest zbyt precyzyjny. Niemniej jednak nie można go interpretować inaczej, jak odesłanie organu koncesyjnego, formułującego te warunki, do konkretnych przepisów ustawy. Organ koncesyjny może zatem nałożyć na koncesjonariusza tylko takie obowiązki - warunki prowadzenia działalności, które wynikają z ustawy.2. W oparciu o przepisy prawne określające przesłanki cofnięcia koncesji nie można dowolnie konstruować warunków prowadzenia koncesjonowanej działalności, w szczególności formułować obowiązków, które miałyby np. zapobiegać zaistnieniu

19

okoliczności uzasadniających cofnięcie koncesji bądź polegałyby na informowaniu o zaistnieniu takich okoliczności.3. Z przepisu art. 494 § 2 i art. 531 § 2 Kodeksu spółek handlowych nie wynika, zdaniem Sądu, że wyjątek od określonej w nim zasady automatycznego przejścia uprawnień z koncesji na nowy podmiot (podmioty) może być uczyniony wyłącznie wolą organu koncesyjnego, bez udziału ustawodawcy. Automatyczne przejście uprawnień nie następuje tylko wtedy, gdy ustawa szczególna wprost tego zakazuje lub uzależnia ich przejście od zgody organu koncesyjnego wyrażonej w koncesji.4. Na podstawie art. 37 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji trzeba przyjąć, że organ koncesyjny może w ramach określania w koncesji warunków prowadzenia działalności korzystać z kompetencji przewidzianych w art. 23 ustawy - Prawo działalności gospodarczej tylko w zakresie niezbędnym, w konkretnym przypadku, do realizacji przepisów ustawy o radiofonii i telewizji.5. Mając na względzie konieczność ścisłego przestrzegania granic upoważnienia ustawowego, można zakwestionować stanowisko, że w upoważnieniu do określenia danych zawartych we wniosku (art. 37 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji) mieści się również upoważnienie do określenia innych dokumentów i danych w nich zawartych, wymienionych w § 3 rozporządzenia KRRiT z dnia 2 czerwca 1993 r. - w sprawie zawartości wniosku oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach udzielania i cofania koncesji na rozpowszechnianie programów radiofonicznych i telewizyjnych. Przede wszystkim jednak przepis art. 37 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji nie zawiera wytycznych dotyczących treści rozporządzenia, pozostawiając w ten sposób KRRiT "wolną rękę" w zakresie nakładania na ubiegającego się o koncesję obowiązków udzielania informacji o wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności.

2004.06.03 wyrok wsa II SA 112/03 LEX nr 160471 w WarszawieW przypadku braku wzornika ramówki programowej, organ koncesyjny, nie uznając sposobu, w którym wnioskodawca przedstawia przewidywany program ramowy na deklarowany przez niego czas nadawania za wystarczający, zobowiązany jest do dokładnego, wyczerpującego poinformowania wnioskodawcy, jakie dodatkowe informacje są mu niezbędne dla dokonania zbadania zgłoszonego wniosku koncesyjnego pod kątem zagrożeń, o których stanowi ustawa o radiofonii i telewizji.

2004.03.18 wyrok wsa II SA 516/02 LEX nr 150641 w Warszawie1. Na gruncie ustawy z 1992 r. o radiofonii i telewizji brak jest podstaw do zasadniczego rozróżniania charakteru programu radiowego obejmowanego koncesją.2. Łączenie pojęcia ryzyka gospodarczego z działalnością organów koncesyjnych, z ich uznaniem w tym zakresie, jest w demokratycznym państwie prawnym niedopuszczalne. Koncesjonariusz ma bowiem prawo liczyć, przy właściwym spełnieniu wymagań ustawowych, na przedłużenie koncesji, przy czym nie wynika to z jakiegoś "prawa do rekoncesji", lecz powinno być następstwem właściwej dla państwa prawa trwałości warunków prawnych prowadzenia działalności gospodarczej - zwłaszcza gdy jest to działalność koncesjonowana, a więc już podlegająca ograniczeniom.

2005.05.31 wyrok NSA W-wa II GSK 13/05 LEX nr 166072Cofnięcie koncesji w oparciu o przepis art. 38 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji mogło nastąpić tylko w sytuacji, gdy działalność była wykonywana w sposób sprzeczny z ustawą o radiofonii i telewizji lub warunkami określonymi w koncesji.

2005.05.05 wyrok wsa VI SA/Wa 1647/04 LEX nr 166096 w WarszawiePojedyncze naruszenie nie może być zakwalifikowane jako rażące naruszenie warunków określonych w licencji, lecz suma i powtarzalność tych naruszeń wypełnia przesłanki normy art. 15 ust. 1 pkt 2b ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

2004.11.09 wyrok wsa II SA 4585/03 LEX nr 177397 w Warszawie

20

Przepis art. 22 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia nakazuje organowi koncesyjnemu cofnięcie koncesji, jeżeli tylko zostaną stwierdzone okoliczności wskazane w tym przepisie. Tego rodzaju odpowiedzialność za złamanie reguł ustalonych dla prowadzenia działalności polegającej na ochronie osób i mienia, nie jest uzależniona od okoliczności subiektywnych dotyczących przedsiębiorcy (od jego winy), przykładowo w zakresie zdobywania informacji w procesie obsady kadrowej spółki.

2005.05.23 wyrok wsa VI SA/Wa 1946/04 LEX nr 166088 w WarszawieW sytuacji gdy podmiot posiadający koncesję na wykonywanie usług ochrony osób i mienia dopuszcza się naruszenia przepisów prawa powszechnie obowiązującego, nie można uznać, że uczestniczy on w realizacji zadań państwa w zakresie zapewnienia ładu i bezpieczeństwa publicznego. Podmiot taki nie jest też uprawniony do zastępowania Policji w wykonywaniu jej ustawowych zadań.

2005.05.18 wyrok NSA W-wa II GSK 56/05 LEX nr 166090Warunki wydania licencji, o których mowa w art. 26 ust. 2 pkt 1, 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o ochronie osób i mienia muszą być spełnione łącznie.Nie można więc podzielić poglądu, że niespełnienie warunku niekaralności nie stanowi samoistnej przesłanki cofnięcia licencji. Ustawodawca nie wymaga także, by popełnienie przestępstwa było związane z wykonywaniem zadań pracownika ochrony.

2004.09.14 wyrok NSA W-wa GSK 343/04 LEX nr 156904Niesłuszny jest pogląd, że opinia (art. 16 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia) jest sprawą uboczną, a ostateczną decyzję co do koncesji na działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia wydaje Minister SWiA. Każdy obywatel bowiem ma prawo do uzyskania rzetelnej opinii opartej na wyczerpujących dowodach, może być negatywną, ale odpowiednio udokumentowaną. Fakt uzyskania negatywnej opinii ma reperkusje na dalsze życie zawodowe, a nie tylko na wynik sprawy o wymianę koncesji.

2003.04.28 wyrok NSA II SA 3953/01 LEX nr 157739 w Warszawie1. Utrata mocy koncesji czyni bezprzedmiotowym postępowanie w sprawie jej wymiany.2. Termin przewidziany w art. 55 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia z 1997 r. na wymianę koncesji (do 31 grudnia 2000 r. z zastrzeżeniem, iż niewymienione w tym trybie koncesje tracą moc) jest terminem prawa materialnego. Istota tego terminu sprowadza się w okolicznościach faktycznoprawnych tej sprawy do określenia, w jakim czasie może nastąpić wymiana koncesji. Upływ tego terminu skutkuje bezwzględną utratą mocy koncesji, która nie została wymieniona. Oznacza też niemożność skutecznego ubiegania się o wymianę koncesji po tej dacie. Jest więc trwałą i nieusuwalną przeszkodą w kontynuacji postępowania administracyjnego w sprawie wymiany koncesji, przesądzając o jego bezprzedmiotowości w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a.3. Przepis art. 55 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że organ administracji ani sąd nie mają prawa do uznaniowego rozstrzygania o problematyce objętej dyspozycją tego przepisu.4. Stosownie do art. 103 k.p.a. zawieszenie postępowania wstrzymuje jedynie bieg terminów przewidzianych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Innymi słowy, wstrzymanie biegu terminów dotyczy wyłącznie terminów procesowych, z zatem nie obejmuje terminu prawa materialnego, jakim jest termin, o którym mowa w art. 55 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia.5. Uregulowanie przepisu art. 55 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia z 1997 r. obejmuje wyłącznie koncesje "na działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia (...)". Nie dotyczy więc koncesji w zakresie usług detektywistycznych.

2003.03.05 wyrok NSA II SA 843/01 LEX nr 157635 w WarszawieFakt popełnienia przestępstwa umyślnego pozostającego w związku z przedmiotem koncesjonowanej działalności i skazanie go za to prawomocnym wyrokiem sądu uzasadnia

21

stanowisko, że skarżący utracił wiarygodność jako przedsiębiorca prowadzący przedmiotową koncesjonowaną działalność w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz usług detektywistycznych, stwarzając przez to zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli oraz tracąc zdolność należytego wykonywania tej działalności.

1995.02.06 wyrok NSA II SA 1835/93Koncesja na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia (art. 11 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej) nie upoważnia ani do świadczenia pomocy prawnej w ściganiu długów, ani do prowadzenia egzekucji długów przez podmiot koncesjonowany.

2006 wyrok NSA II GSK 34/2006KRRiT nie może określać w koncesji radiowo-telewizyjnej proporcji poszczególnych rodzajów audycji. Może natomiast oceniać, czy program deklarowany we wniosku koncesyjnym odpowiada zadaniom określonym w art. 1 ustawy o radiofonii i telewizji. Gdy o koncesję ubiega się kilku kandydatów, zamierzenia programowe mogą być wskazówką, komu ją przyznać, a komu nie.

1996.06.13 wyrok NSA II SA 283/951. Wynikające z art. 34 ust. 1 i 2 ustawy o radiofonii i telewizji zasady jawności i równych szans wszystkich uczestników postępowania koncesyjnego oznaczają, że organ koncesyjny może rozdysponować w tym postępowaniu częstotliwość, stacje nadawcze, o których publicznie informował, i tylko pomiędzy wnioskodawców, którzy złożyli wnioski w odpowiednim terminie oraz zostali umieszczeni na liście wnioskodawców podanej do publicznej wiadomości.2. Decyzja przewodniczącego KRRiT w sprawie koncesji jest uzewnętrznieniem woli KRRiT. Jej treść powinna zatem odpowiadać treści rozstrzygnięcia koncesyjnego Rady.

2013.05.21 wyrok SA w Warszawie VI ACa 1472/12 LEX nr 1335770Wyłączenie, o którym mowa w art. 3 u.s.d.g., dotyczy jedynie obowiązywania tej ustawy, nie ma wpływu na rozumienie pojęcia przedsiębiorcy na gruncie kodeksu cywilnego. Rolnik jest przedsiębiorcą, jeżeli spełnia przesłanki określone w art. 431 k.c.

2013.04.17 wyrok SA w Warszawie VI ACa 1371/12 LEX nr 13311491. Jednostka samorządu terytorialnego może być uznana za przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą tylko w zakresie wykonywania zadań własnych i tylko wówczas, gdy są one związane z udziałem tej jednostki w obrocie cywilnoprawnym. Przyjęcie, że każda działalność inwestycyjna jednostki samorządu terytorialnego, podjęta na własny rachunek w związku z wykonywaniem zadań użyteczności publicznej, stanowi formę działalności gospodarczej w rozumieniu k.p.c., nie znajduje oparcia w przepisach. 2. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 u.s.g. do zadań własnych gminy należą m.in. sprawy z zakresu zapewnienia lokalnego transportu zbiorowego. Aby ich realizacja mogła być uznana za działalność gospodarczą powinna być wykonywana w sposób zorganizowany, ciągły, w celu zarobkowym i prowadzona zgodnie z zasadami racjonalnej gospodarki.

2013.02.28 wyrok WSA we Wrocławiu II SA/Wr 40/13 LEX nr 1311237 Działalność wytwórcza, to działalność, w wyniku której powstają nowe wyroby, w tym również sprzedaż wyrobów własnej produkcji. Pojęcie "działalności wytwórczej" nie występuje w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), używane jest w klasyfikacji pojęcie "przetwórstwa przemysłowego", przez które rozumieć należy wszelkie czynności obejmujące działalność wytwórczą rozumianą jako przekształcenia mechaniczne, fizyczne lub chemiczne materiału, substancji lub części składowych w nowy produkt. W związku z tym działalność wytwórcza swoim zakresem obejmuje wszystkie czynności, które ukierunkowane są na

22

powstanie nowego materialnego produktu oraz takie, które zmierzają do nadania mu pożądanych cech użytkowych. Wskazana powyżej działalność wytwórcza jest niczym innym niż produkcją, polegającą na wytwarzaniu określonych dóbr materialnych. Zaś usługa to działalność niematerialna, podejmowana w celu zaspokojenia określonej potrzeby klienta (np. usługi prawne, ubezpieczeniowe, finansowe, turystyczne, porady techniczne).

2013.02.26 wyrok SA w Łodzi III AUa 1078/12 LEX nr 1289532Zawieszenie działalności gospodarczej na podstawie art. 14a u.s.d.g. nie jest równoznaczne z zaprzestaniem działalności, ale oznacza jej ograniczenie - do czynności dozwolonych na podstawie ustawy w okresie zawieszenia. Przemawia za tym możliwość dobrowolnego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, albowiem osoba nieprowadząca działalności gospodarczej nie może być objęta ani ubezpieczeniem obowiązkowym, ani dobrowolnym, ponieważ tytuł ubezpieczenia nie istnieje. Nadto o ile wpis do ewidencji działalności zawieszenia wykonywania tej działalności ma charakter konstytutywny w sferze ubezpieczeń społecznych (ustanie obowiązku ubezpieczenia społecznego i obowiązku opłacania składek), jest więc zdarzeniem prawnym, a nie okolicznością faktyczną, o tyle zaprzestanie prowadzenia (niewykonywanie) pozarolniczej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 13 ust. 4 u.s.u.s., jest oceniane w sferze faktów.

2013.02.14 wyrok SN II CSK 351/12 LEX nr 13183501. Zgoda wynajmującego na używanie nadal rzeczy przez najemcę, stanowiąca niezbędną przesłankę tzw. milczącego przedłużenia umowy najmu, może zostać wyrażona także w sposób dorozumiany. 2. Wynajmowanie przez właściciela trzech lokali mieszkalnych i zapowiedziany zamiar wydzierżawienia innych lokali w celu ich wynajęcia, stanowi przedsięwzięcie o skali wystarczającej do uznania najmu lokali za działalność gospodarczą.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 stycznia 2012 r., II SA/Wa 1674/11, LEX nr 1138862Doradcy prawni zobowiązani są do przestrzegania u.s.d.g. i mogą prowadzić działalność w każdej prawnie dopuszczalnej formie, lecz nie podlegają rygorom przepisów regulujących działalność korporacji prawniczych.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 kwietnia 2012 r., III SA/Wr 66/12, LEX nr 1165462Przede wszystkim wypada podzielić pogląd wywiedziony w skardze, że ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej należy interpretować zawężająco, ponieważ stanowią wyjątek od konstytucyjnie chronionej zasady swobody gospodarczej, sformułowanej w art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Poza powszechną regułą exceptiones non sunt extendendae (wyjątki nie mogą być interpretowane rozszerzająco) w judykaturze podkreśla się, że jakiekolwiek zakazy w sferze praw i wolności obywatelskich nie mogą być domniemywane bądź wyprowadzane w drodze wykładni rozszerzającej (por. wyroki sądów: NSA z dnia 12 kwietnia 2006 r. sygn. II GSK 23/06, LEX nr 209721, SN z dnia 12 września 2008 r., sygn. akt PK 27/08, publ. M.P.Pr. 2009/12/648-654, WSA w Warszawie z dnia 24 października 2006 r., sygn. VI SA/Wa 1128/06, LEX nr 265647, z dnia 16 października 2007 r., sygn. VI SA/Wa 623/07, LEX nr 395327). Nakaz wykładni ścisłej odnosi się do wszelkich ograniczeń praw i wolności obywatelskich, a to dlatego, że stanowią one wyjątek od zasady, iż w demokratycznym państwie prawa wszystkim obywatelom przysługują prawa i wolności obywatelskie (por. wyrok TK z 25 lutego 1999 r., K 23/98, OTK 1999/2/25).

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 luty 2014 r., IV SA/Po 839/13, LEX nr 1444042

23

1. Nie ulega wątpliwości, że działalność gmin w odniesieniu do mienia komunalnego nie opiera się wyłącznie na przepisach prawa cywilnego, ale ze względu na publicznoprawny status gmin i mienia komunalnego działalność ta opiera się także na przepisach prawa samorządowego. Z tego względu, działania i akty prawne podejmowane przez organy samorządu terytorialnego mogą być kwalifikowane jako działania z zakresu wykonywania administracji publicznej - mimo że zmierzają do wywołania w przyszłości określonych skutków cywilnoprawnych - jeżeli działaniom tym nadawana jest forma charakterystyczna dla aktów administracyjnych. 2. Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 u.s.d.g. - organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości, tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności wspierają mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Przepis ten, formułujący swoistą zasadę "przychylności" administracji publicznej wobec przedsiębiorców, ma charakter normy zadaniowej, wyznaczającej ogólnie kierunek działań administracji publicznej, natomiast nie może stanowić samodzielnej podstawy roszczeń przedsiębiorców względem tych organów.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 luty 2014 r., II GSK 1968/12 , LEX nr 1448490

Przedsiębiorca musi spełniać ustawowe wymogi prowadzenia określonej działalności nie tylko w momencie ubiegania się o zezwolenie, lecz także przez cały okres prowadzenia działalności regulowanej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2013 r., II GSK 1167/12 , LEX nr 1488787

1. Przyjęta przez ustawodawcę w u.s.d.g. konstrukcja fikcji pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy przedsiębiorcy ma charakter klauzuli generalnej i znajduje zastosowanie we wszystkich sprawach przedsiębiorcy poza wyjątkami wynikającymi z przepisów odrębnych ustaw. 2. Przepisy p.t. nie zawierają przepisu wyłączającego stosowanie art. 11 ust. 9 u.s.d.g. Brak wyraźnej regulacji w omawianym zakresie oznacza, że powołany ostatnio przepis znajduje zastosowanie w sprawach przedsiębiorców rozstrzyganych na podstawie przepisów p.t. 3. Z treści art. 11 ust. 9 u.s.d.g. w sposób niewątpliwy wynika, iż nie ma on zastosowania tylko w tych przypadkach, gdy istnieje przepis prawa wyraźnie wyłączający jego stosowanie, ze względu na nadrzędny interes publiczny. Dyrektywa uwzględnienia nadrzędnego interesu publicznego w przypadku wyłączenia stosowania powołanego przepisu adresowana jest do ustawodawcy. 4. Wniosek o dopłatę złożony przez przedsiębiorcę wyznaczonego stanowi "sprawę przedsiębiorcy", a jego nie rozpatrzenie w terminie rodzi skutki określone w art. 11 ust. 9 u.s.d.g. 5. Brak jest podstaw do przyjęcia, że art. 11 ust. 9 u.s.d.g. obejmuje jedynie sprawy, w których rozpatrywane są "proste" wnioski, w szczególności dotyczące podjęcia działalności gospodarczej, których załatwienie nie wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 7 listopada 2013 r., I SA/Ol 605/13, LEX nr 1410085

Samo przekroczenie czasu kontroli, choćby miało charakter rażący, nie może automatycznie dezawuować jej wyników i czynić jej - powołując się na art. 77 ust. 6 u.s.d.g. - bezskuteczną.

24

X. Prawo konkurencji – regulacja działań przedsiębiorców:

a) prawne reguły konkurencji,

b) najważniejsze pojęcia prawa antymonopolowego,

c) rodzaje rynków, w tym rynek właściwy,

d) zakazane porozumienia ograniczające konkurencję,

e) nadużywanie pozycji dominującej,

f) prawne reguły koncentracji,

g) praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów,

h) instrumenty prawne zwalczania praktyk antykonkurencyjnych, w tym

zagadnienia proceduralne,

i) zwalczanie nieuczciwej konkurencji,

j) konsument a reklama,

k) aktualne tendencje rozwoju prawa konkurencji.

XI. Publicznoprawne instrumenty ochrony konsumenta. Nieuczciwe praktyki

rynkowe.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt X-XI:

Wyrok ETS w sprawie Societe Technique Miniere (56/65)1. Przepis art. 81 Traktatu obejmuje nie tylko umowy pomiędzy przedsiębiorstwami funkcjonującymi na tym samym poziomie obrotu. Przepis ten nie wskazuje w żaden sposób na możliwość zastosowania go wyłącznie do porozumień horyzontalnych lub jedynie do porozumień wertykalnych. Umowy o wyłączna dystrybucję mogą być zatem również objęte zakazem zawartym w art. 81 Traktatu. 2. Umowa może być objęta zakazem z art. 81 Traktatu, jeśli jej celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz wspólnego rynku. Powyższe przesłanki mają charakter alternatywny. Dlatego też konieczne jest najpierw ustalenie celu danego porozumienia, w ekonomicznym kontekście, w jakim ma być stosowany. Naruszenie warunków konkurencji, o którym mowa w art. 81 Traktatu winno wynikać ze wszystkich lub z niektórych postanowień samej umowy. 3. Sankcja nieważności umowy z mocy prawa, o której mowa w art. 81 ust. 2 ma zastosowanie wyłącznie do tych części umowy, których dotyczy zakaz wyrażony w art. 81 ust. 1 Traktatu. Sankcja nieważności może także dotyczyć całości umowy, jeżeli postanowienia stanowiące naruszenie prawa konkurencji nie mogą być oddzielone od pozostałej części umowy. Ta część umowy, która nie jest sprzeczna z zakazem zawierania umów naruszających warunki konkurencji pozostaje poza zakresem zastosowania prawa wspólnotowego.

Wyrok ETS w sprawie Brands Company ( C-27/76)1. Możliwość rozwoju konkurencji, o której mowa w art. 82 Traktatu, należy rozważać w odniesieniu do określonych cech danego produktu oraz właściwego rynku geograficznego,

25

na jakim dokonuje się obrotu tym produktem oraz na jakim warunki konkurencji są wystarczająco jednolite, by umożliwić ocenę siły ekonomicznej danego przedsiębiorstwa.2. Pozycję dominującą w rozumieniu art. 82 Traktatu stanowi pozycja ekonomicznej siły danego przedsiębiorstwa, która pozwala mu na zapobieżenie utrzymywaniu się efektywnej konkurencji na właściwym rynku poprzez umożliwienie mu zachowywania się w znacznym stopniu w sposób niezależny od konkurentów, klientów oraz w ostateczności od konsumentów. 3. Praktyka handlowa polegająca na stosowaniu zróżnicowanych cen do transakcji ekwiwalentnych przeprowadzanych z określonymi partnerami handlowymi i pozostawiając ich w ten sposób w niekorzystnym położeniu konkurencyjnym stanowi nadużycie pozycji dominującej.

VI ACa 998/11 wyrok s.apel. w Warszawie 2012-04-03 LEX nr 11633211. Brak wskazania w decyzji nakazującej zaniechania stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, bądź w wyroku sądu, terminu, w którym winny być one wykonane, nie oznacza, iż ich wykonanie powinno być natychmiastowe. Podlegają ona wykonaniu - z reguły - niezwłocznie po dacie uzyskania statusu ostatecznej (w przypadku decyzji) lub prawomocnych (w przypadku wyroków), tj. bez nieuzasadnionej zwłoki. Termin na wykonanie wyroku (decyzji) powinien uwzględniać czas niezbędny adresatowi wyroku do przygotowania się do spełnienia nałożonego obowiązku.2. Częstotliwość naruszania przepisów ustawy odgrywa znaczenie przy nakładaniu kar pieniężnych z tytułu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub ograniczających konkurencję, a nie z tytułu niewykonania decyzji Prezesa UOKiK.

XVII Ama 180/10 wyrok s.okik 2012-03-30 LEX nr 1170005Do dyskryminacji dochodzi wtedy, gdy z porównania przedsiębiorców znajdujących się w takiej samej sytuacji daje się wynieść, że co najmniej jeden jest traktowany gorzej od innych bądź co najmniej jeden jest uprzywilejowany względem pozostałych.

VI ACa 1179/11 wyrok s.apel. w Warszawie 2012-03-01, LEX nr 11676491. Istnienie między powodami wzajemnej konkurencji nie jest zależne od przyznania każdemu z nich zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi o takiej samej treści i zakresie.2. O porozumieniu, którego celem jest ograniczenie konkurencji, świadczą jego postanowienia ustalające jednolitą stawkę wynagrodzeń, jednolite ceny minimalne, jednolity podział wynagrodzeń pomiędzy uprawnionych twórców, wprowadzające podział obowiązków między jego uczestnikami.

VI ACa 917/11 wyrok s.apel. w Warszawie 2012-02-14, LEX nr 1163387Wpływ na handel między państwami członkowskimi, o którym mowa w art. 18 p.t., występuje w przypadkach, w których zastosowanie określonego instrumentu przez władzę regulacyjną może mieć wpływ na osiąganie celów w zakresie rynku wewnętrznego w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi, w szczególności poprzez rozdrabnianie tego rynku, osłabianie jego jednolitości lub ograniczanie konkurencji. Nawet środki, których zasięg jest ograniczony do jednego rynku lub jego części, jeżeli mają chronić ten rynek przed konkurencją z innych państw, wpływają na handel między państwami członkowskimi. Wpływ na handel między państwami członkowskimi wystąpi w każdym przypadku stosowania środków regulacyjnych w odniesieniu do sieci i usług międzynarodowych, które mogą być świadczone transgranicznie i które świadczone w jednym państwie członkowskim wywierają wpływ na warunki świadczenia w innych państwach.

III CSK 120/11 wyrok SN 2011-12-09

Pojęcie przedsiębiorstwa konkurencyjnego należy rozumieć szeroko i obejmować nim nie tylko przedsiębiorstwa konkurencyjne w ścisłym tego słowa znaczeniu, tj. działające w takiej

26

samej lub podobnej sferze produkcji, usług lub handlu, ale także wszystkie przypadki, w których oznaczenie przedsiębiorstwa może wprowadzić w błąd klientów co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem.

I ACa 601/11 wyrok s.apel. w Warszawie 2011-12-20 LEX nr 1143495Artykuł 15 u.z.n.k. jest tak skonstruowany, że stany faktyczne objęte hipotezą norm zawartych w ustępie pierwszym, w tym w jego punkcie 4, zawsze powodują utrudnienie dostępu do rynku i dlatego nie jest konieczne dowodzenie, że w wyniku konkretnego zachowania nastąpiło utrudnienie dostępu do rynku.

I ACa 465/11 wyrok s.apel. w Warszawie 2011-11-25 LEX nr 11434941. Przepis art. 18 u.z.n.k., zawiera dokładnie określony katalog roszczeń przysługujących pokrzywdzonemu przedsiębiorcy i stanowi regulację szczególną w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego. Jeżeli w tym przepisie, a także w innych przepisach rozdziału trzeciego tej ustawy zawarto katalog środków służących ochronie przed skutkami działań nieuczciwej konkurencji, to likwidacja tych skutków powinna następować również według tej regulacji.2. Odesłanie w art. 18 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. do zasad ogólnych dotyczy ogólnych zasad odpowiedzialności odszkodowawczej, takich jak wykazanie powstania i wysokości szkody, związku przyczynowego. Deliktem jest tu czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy, Sąd zwolniony jest już z rozważań czy taki czyn jest bezprawny. Wykładnia celowościowa przepisu art. 18 ust. 1 pkt 5 przemawia za możliwością pozbawienia podmiotu popełniającego czyn nieuczciwej konkurencji uzyskanych z tego tytułu korzyści, bez potrzeby poszukiwania jakichś innych, ogólnych rozwiązań. Przepis zawiera jedynie odesłanie do ,,zasad ogólnych" dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia (tj. istnienie przesunięcia majątkowego, okoliczności wyłączające zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści etc.). Fakt popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji zastępuje przesłankę braku podstawy prawnej, o której mowa w art. 405 k.c. Gdy chodzi zaś o badanie, czy uzyskujący korzyść jest nadal wzbogacony, rozważenia wymaga, czy istniał po jego stronie obowiązek liczenia się z obowiązkiem zwrotu korzyści (art. 409 k.c. in fine).3. Przepis art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. został tak sformułowany, iż czyny wymienione w punktach od 1 do 5 stanowią egzemplifikację "utrudniania dostępu do rynku". Ustawodawca założył, że czyny te zawsze powodują utrudnianie dostępu do rynku, a tym samym, w przypadku stanu faktycznego objętego hipotezą normy art. 15 ust. 1 pkt 4, nie jest konieczne jednoczesne dowodzenie, iż w wyniku tego czynu nastąpiło utrudnienie dostępu do rynku.

I CSK 796/10 wyrok SN 2011-11-04 LEX nr 10958111. Art. 3 u.z.n.k. pełni zarówno funkcję uzupełniającą jak i korygującą. Oznacza to, że czynem nieuczciwej konkurencji jest zachowanie, którego nie można zakwalifikować zgodnie z art. 5 - 17 u.z.n.k., jeżeli jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, a ponadto narusza interes przedsiębiorcy lub klienta bądź mu zagraża. Może też być to zachowanie określone w art. 5 - 17 u.z.n.k. (co samo w sobie oznacza sprzeczność z prawem lub dobrymi obyczajami) i które ponadto stanowi zagrożenie bądź naruszenie interesu przedsiębiorcy.2. Istnienie interesu w dochodzeniu ochrony przed czynami nieuczciwej konkurencji w świetle przepisów ustawy nie jest wystarczające do dochodzenia przewidzianej w niej ochrony. Należy jeszcze wykazać naruszenie albo zagrożenie tego interesu.

III SK 27/04 wyrok SN 2004.04.07 OSNP 2005/7/1021. Stosowanie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) do zatwierdzonych taryf dla ciepła jest wyłączone przez art. 47 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.). Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowaniu odwoławczym od decyzji Prezesa Urzędu

27

Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może kwestionować wysokości stawek opłat za dostawę ciepła wynikających z taryfy zatwierdzonej w ostatecznej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.2. Taryfa dla ciepła zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nie może być uznana za uciążliwe postanowienie umowne narzucone odbiorcom ciepła przez dostawcę.

III SK 22/04 wyrok SN 2004.04.07 OSNP 2005/3/46Uczelnia niepaństwowa jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.).

III SK 48/04 wyrok SN 2004.05.25 Glosa 2005/1/85W zakresie nieuregulowanym przepisami prawa energetycznego odbiorca energii elektrycznej może korzystać ze środków ochrony prawnej określonych w przepisach ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów - w tym także z przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję w wyniku nadużywania pozycji dominującej.

III SK 25/04 wyrok SN 2004.04.01 Dz.Urz.UOKiK 2004/4/3271. Przepis art. 113 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ma ewidentne wady legislacyjne, lecz z pewnością nie może być rozumiany w ten sposób, że "nie zezwala na stosowanie przepisów ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów po 1 kwietnia 2001 r. jak i przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów do stanów sprzed 1 kwietnia 2001 r." Przepis ten, zgodnie z naturą tego rodzaju przepisów przejściowych, ma charakter procesowy i oznacza jedynie tyle, że postępowanie wszczęte i niezakończone przed dniem 1 kwietnia 2001 r. toczy się na podstawie przepisów obecnie obowiązującej ustawy.2. Nieuzasadniona odmowa udostępnienia przez Porty Lotnicze należącego doń terenu korporacjom taksówkowym dla świadczenia przez nie obsługi taksówkowej portu lotniczego może być jednakowoż oceniana pod kątem nadużywania pozycji dominującej przez Porty Lotnicze na tak zdefiniowanym rynku produktowym, jednakże pod warunkiem, że Przedsiębiorstwo wykorzystywałoby oddany umownie korporacjom taksówkowym teren i znajdujące się na nim urządzenia na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu obsługi taksówkowej dworca lotniczego. Przedsiębiorstwo nie prowadzi na tym terenie działalności gospodarczej tego rodzaju, a w konsekwencji nie konkuruje na tym rynku z innymi przedsiębiorcami.

XVII Ama 29/03 wyrok s.okik 2004.03.24 Dz.Urz.UOKiK 2004/3/3091. Nierespektowanie w obrocie z konsumentami wymogu dołączania do wzorca umowy tej części taryfy (np. w postaci wyciągu), do której wzorzec odsyła wywiera nie tylko skutek cywilnoprawny w postaci niezwiązania konsumenta warunkami umowy, ale także skutek administracyjnoprawny związany z reżimem odpowiedzialności na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.2. Sąd w sprawie antymonopolowej ma obowiązek oceniać postępowanie przedsiębiorcy od strony skutków jakie mogą one nawet hipotetycznie wywołać na rynku (art. 1 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów).

XVII Ama 29/03 wyrok s.okik 2004.03.24 Wokanda 2005/3/49Wiążący konsumenta wzorzec umowy sprzedaży energii elektrycznej powinien być doręczony konsumentowi przy zawarciu umowy (art. 384 § 2 kc). Niedopełnienie przez przedsiębiorstwo energetyczne wspomnianego obowiązku, a odesłanie konsumenta do postanowień taryfy, stanowi przejaw nadużycia pozycji dominującej.

I CKN 496/01 wyrok SN 2003.07.24 Dz.Urz.UOKiK 2004/1/283

28

Ochrona konkurencji polega na przeciwdziałaniu monopolizacji rynku, rozumianej jako narzucanie przez podmiot dominujący warunków umownych niekorzystnych dla jego kontrahentów. Ochrona ta nie ogranicza się przy tym do sytuacji, kiedy doszło już do pokrzywdzenia kontrahenta przez monopolistę, lecz obejmuje także istnienie samego stanu realnego zagrożenia dla zasad swobodnej konkurencji. Stan takiego potencjalnego zagrożenia jest bowiem oceniany z punktu widzenia interesu publicznego w obu ustawach jako stan niewłaściwy, a tym samym niedopuszczalny.

XVII Ama 55/02 wyrok s.okik 2003.05.14 Dz.Urz.UOKiK 2003/3/272Wprawdzie do samorządu notariuszy mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319) nie ma jednakże podstaw do przyjęcia stanowiska, aby postanowienie § 26 pkt 2 Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza, w świetle którego przejawem zabronionego postępowania wewnątrz korporacji notariuszy jest "przyciąganie klientów poprzez zaproponowanie niższego wynagrodzenia, co jest szczególnie rażącym przypadkiem nieuczciwej konkurencji", stanowiło przejaw zakazanego porozumienia cenowego ograniczającego konkurencję na rynku usług notarialnych.

XVII Ama 42/02 2003.04.16 wyrok s.okik Dz.Urz.UOKiK 2003/3/2711. Stowarzyszenie zrzeszające przedsiębiorców jest związkiem, o którym mowa w art. 4 pkt 2 ustawy dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319), co uprawnia je do żądania wszczęcia postępowania antymonopolowego, stosownie do art. 84 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.2. Uzależnienie przez prowadzącego targowisko dominującego przedsiębiorcy zawarcia z kupcami umowy najmu gruntu na tym targowisku od wykupienia przez kupców pakietu akcji stanowi przejaw umowy wiązanej zakazanej przepisem art. 8 ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

2002.12.18 wyrok s.okik XVII Ama 19/01 Dz.Urz.UOKiK 2003/2/260Przedsiębiorca zagraniczny, dotknięty skutkami praktyk ograniczających konkurencję ze strony podmiotu krajowego, może wszcząć przeciwko niemu postępowanie antymonopolowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2000 Nr 122, poz. 319).

2002.11.13 wyrok SN I CKN 1469/00 LEX nr 75289Zasada swobody kontraktowania nie może naruszać ustawy antymonopolowej. Zasada swobody umów doznaje bowiem ograniczenia m.in. w takim zakresie, w jakim przewidują to przepisy ustawy antymonopolowej.

2004.09.01 wyrok s.okik XVII Ama 90/03 Glosa 2005/1/89Zawieranie umów kontraktacyjnych bez określania ceny stanowi warunek uciążliwy, gdyż na producenta rolnego przenoszone jest całe ryzyko umowy, co daje nieuzasadnioną korzyść. W wyniku tak zawartych umów, kontraktujący ma zagwarantowane niezbędne mu ilości skupionego towaru bez ryzyka, że cena, którą będzie musiał za niego zapłacić może się okazać wyższa od ceny zakupu na wolnym rynku. Z kolei producent nie ma pewności co do ceny i ponosi takie samo ryzyko jak w przypadku, gdyby umowy kontraktacyjnej nie zawarł.

2004.03.24 wyrok s.okik XVII Ama 40/02 Dz.Urz.UOKiK 2004/3/310Stosownie do treści art. 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest samo porozumienie, którego celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Nie jest więc koniecznym, aby wystąpił zamierzony skutek w całości lub w części.

2004.03.24 wyrok s.okik XVII Ama 40/03 Wokanda 2005/4/53

29

Narusza art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów porozumienie o świadczenie usług pomocy drogowej na autostradzie, ograniczające konkurencję w wyniku uzgodnienia przez uczestników porozumienia cen i podziału rynku.

2004.03.09 wyrok SN III SK 13/04 OSNP 2004/23/4121. Spółka Akcyjna "Polskie Koleje Państwowe" nie jest przedsiębiorcą działającym na rynku produktowym "organizowania usług przewozów taksówkowych".2. Rynek właściwy organizowania usług przewozów taksówkowych nie może być ograniczony geograficznie do miejsca lokalizacji jednego postoju, a produktowo - do jednej formy prowadzenia działalności tego rodzaju (usytuowania postojów taksówek).3. Organizowanie przetargów skierowanych na wyłanianie dzierżawców na zasadzie wyłączności, chociażby nawet prowadziło do eliminowania z rynku usług innych przedsiębiorców, nie jest stosowaniem praktyk monopolistycznych.

2004.01.28 wyrok s.okik XVII Ama 10/03 Wokanda 2005/1/45Pobieranie rażąco niskich cen za przewóz pasażerów stanowi zakazaną praktykę ograniczającą konkurencję tylko wówczas, gdy zostanie udowodnione posiadanie przez przewoźnika na danym rynku pozycji dominującej.

2005.10.12 wyrok s.okik XVII Ama 53/04 Dz.Urz.UOKiK 2006/1/141. Działania izby gospodarczej polegające na negocjowaniu a następnie rekomendowaniu członkom izby ceny licencji oraz okresu obowiązywania umów licencyjnych należą do kategorii porozumień, zakazanych ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, bowiem stanowią praktykę uniemożliwiającą zapewnienie właściwego funkcjonowania rynku gospodarczego w sferze rozwoju i ochrony konkurencji na rynku płatnych kanałów telewizyjnych, ochrony interesów przedsiębiorców oraz konsumentów. Możliwość skorzystania z ustalonych wcześniej (wynegocjowanych w umowach ramowych) postanowień umowy ramowej przez członków izby prowadzi do ujednolicenia istotnych warunków umów dwustronnych - w zakresie ceny i okresu obowiązywania umów. Skutkiem ujednolicenia, poprzez działanie izby, zachowań uczestników rynku, wybór ofert przez potencjalnych kontrahentów członków izby ulega znacznym ograniczeniom. Koordynacja zachowań uczestników rynku - członków izby poprzez wskazanie im sposobu działania na rynku ogranicza w sposób znaczący konkurencję, bowiem członkowie izby godząc się na negocjowanie przez izbę ceny i okresu obowiązywania w umowach ramowych, będących wzorcem dla umów licencyjnych, podejmują decyzje handlowe deklarując w umowach dwustronnych gotowość zawarcia umowy dwustronnej na warunkach wynegocjowanych przez izbę. Osłabia to pozycję nadawców chcących zawrzeć umowy z operatorami, a także niekorzystnie wpływa na pozycję konsumentów - telewidzów pozbawiając ich możliwości podjęcia swobodnej decyzji, co do wyboru oferty w zakresie ceny i innych warunków stosownej umowy.2. Nawet jeśli działania izby nie przyjęły formy uchwały lub aktu izby do uznania, że jej zachowanie na rynku (negocjowanie i rekomendowanie umów) nosi znamiona zakazanego porozumienia, zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, wystarczy ocena skutków, jakie zachowanie to wywołuje lub może wywoływać na rynku.

2005.11.16 wyrok s.okik XVII Ama 97/04 Dz.Urz.UOKiK 2006/1/161. Określona w art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, podejmowana w interesie publicznym ochrona interesów przedsiębiorców i konsumentów, skierowana jest przeciwko dwóm kategoriom działań ograniczających konkurencję - praktykom antykonkurencyjnym i praktykom eksploatacyjnym. W przypadku pierwszych wskazanych praktyk celem i skutkiem działań nagannych jest ograniczenie lub wyeliminowanie konkurencji. Dobrem objętym w tym przypadku ochroną przepisów ustawy antymonopolowej jest samo istnienie konkurencji jako atmosfery, w jakiej prowadzona jest działalność gospodarcza. Realizowana jednocześnie ochrona konsumentów, jako nabywców dóbr i usług oferowanych w warunkach konkurencji jest prowadzona niejako przy okazji. Wobec

30

tego naruszenie interesu publicznego winno być stwierdzone w sytuacji, gdy badana praktyka oddziaływuje i narusza samo zjawisko konkurencji, nawet jeżeli ten negatywny wpływ jest rezultatem działań skierowanych tylko przeciw jednemu lub niewielkiej liczbie konkurujących przedsiębiorców.2. Przedsiębiorcami w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy są nie tylko podmioty bezpośrednio świadczące usługi, ale również podmioty organizujące świadczenie usług.

2005.08.08 wyrok s apel. VI ACa 6/05 Glosa 2006/2/88 w WarszawieTendencja do stosowania wąskich kryteriów segmentacji rynku nie może oznaczać wyodrębnienia rynku jednego tylko produktu i jednego producenta. Nie chodzi bowiem o wyznaczenie rynku możliwie najwęższego, ale o wyodrębnienie go w sposób rzeczywiście prawidłowy, pozwalający na należyte określenie działań prowadzonych na tym rynku przez konkretne podmioty gospodarcze.

2004.04.01 wyrok SN III SK 25/04 Dz.Urz.UOKiK 2004/4/3271. Przepis art. 113 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ma ewidentne wady legislacyjne, lecz z pewnością nie może być rozumiany w ten sposób, że "nie zezwala na stosowanie przepisów ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów po 1 kwietnia 2001 r. jak i przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów do stanów sprzed 1 kwietnia 2001 r." Przepis ten, zgodnie z naturą tego rodzaju przepisów przejściowych, ma charakter procesowy i oznacza jedynie tyle, że postępowanie wszczęte i niezakończone przed dniem 1 kwietnia 2001 r. toczy się na podstawie przepisów obecnie obowiązującej ustawy.2. Nieuzasadniona odmowa udostępnienia przez Porty Lotnicze należącego doń terenu korporacjom taksówkowym dla świadczenia przez nie obsługi taksówkowej portu lotniczego może być jednakowoż oceniana pod kątem nadużywania pozycji dominującej przez Porty Lotnicze na tak zdefiniowanym rynku produktowym, jednakże pod warunkiem, że Przedsiębiorstwo wykorzystywałoby oddany umownie korporacjom taksówkowym teren i znajdujące się na nim urządzenia na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu obsługi taksówkowej dworca lotniczego. Przedsiębiorstwo nie prowadzi na tym terenie działalności gospodarczej tego rodzaju, a w konsekwencji nie konkuruje na tym rynku z innymi przedsiębiorcami.

2002.10.23 wyrok s.antym XVII Ama 133/01 Dz.Urz.UOKiK 2003/1/246Warunkiem wstępnym dla skutecznego uruchomienia wobec indywidualnego przedsiębiorcy instrumentów przewidzianych w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2000 r. Nr 122, poz. 1319) jest uprzednie wykazanie, iż przedsiębiorca ten posiada na rynku właściwym (relewantnym) pozycję dominującą.

2002.09.25 wyrok s.antym XVII Ama 108/01 Dz.Urz.UOKiK 2003/1/243Gmina prowadząc działalność zarobkową podlega rygorom ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2000 r. Nr 122, poz. 1319).

2002.04.22 wyrok s.antym XVII Ama 43/01 LEX nr 55990Warunkiem wstępnym dla zastosowania przeciwko przedsiębiorcy sankcji z tytułu nadużycia pozycji dominującej na rynku jest udowodnienie posiadania przez ten podmiot wspomnianej pozycji rynkowej.

2004.04.01 wyrok SN III SK 21/04 OSNP 2005/2/27Brak jest podstaw prawnych do umieszczenia w sentencji decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdzenia o dominującej pozycji przedsiębiorcy, jeżeli nie orzeczono w niej o nadużywaniu tej pozycji (art. 8 ust. 2 i art. 9 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.).

31

2004.03.15 wyrok s.okik XVII Ama 3/03 Wokanda 2005/2/53Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może odmówić wszczęcia postępowania antymonopolowego w sytuacji braku pozycji dominującej po stronie przedsiębiorcy, któremu stawia się zarzut stosowania praktyk ograniczających konkurencję.

2004.03.09 wyrok SN III SK 15/04 OSNP 2004/24/428Decyzja ustalająca kwalifikowaną pozycję rynkową dominującego operatora telekomunikacyjnego ma charakter deklaratoryjny, polegający na potwierdzeniu z mocą wsteczną jego znaczącej pozycji rynkowej na krajowym rynku świadczenia powszechnych usług telekomunikacyjnych w rozumieniu art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 73, poz. 852 ze zm.).

2004.02.19 wyrok s.okik XVII Ama 20/03 Dz.Urz.UOKiK 2004/3/307W świetle art. 93 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319) początek biegu przedawnienia dla wszczęcia administracyjnego postępowania antymonopolowego opartego na zarzucie stosowania praktyki ograniczającej konkurencję, polegającej na wymuszeniu przez podmiot dominujący na rynku zawarcia umowy uciążliwej dla kontrahenta, rozpoczyna się w dacie zawarcia takiej umowy, chociażby nawet skutki praktyk ograniczających konkurencję miały miejsce w następnych latach.Bowiem, skutki te mogą być znacznie rozciągnięte w czasie i gdyby uznać je za istotę stosowania praktyk, strona pokrzywdzona mogłaby w każdym czasie żądać zaniechania ich stosowania, co prowadziłoby do uznania umowy lub jej części za nieważną, zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, nawet w znacznym czasie od jej wykonania. Naruszałoby to zasadę pewności obrotu gospodarczego i wypaczałoby sens przedawnienia antymonopolowego wyrażonego w treści art. 93 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

2004.12.01 wyrok SN III CK 15/04 M.Prawn. 2005/1/10Za czyn nieuczciwej konkurencji należy uznać wprowadzenie na rynek podróbek markowych towarów, bezprawnie opatrzonych logo przedsiębiorców produkujących oryginalne produkty, nawet wówczas, gdy firma prowadząca sprzedaż takiego towaru nie ponosi za to winy.

2004.06.23 wyrok s.okik XVII Ama 66/03 Dz.Urz.UOKiK 2004/4/325Do postawienia przedsiębiorcy zarzutu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: bezprawności działania oraz naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji określa bezprawność działania jako czyn nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy wprowadzającej w błąd klienta i mogący przez to wpłynąć na jego decyzję, co do nabycia towaru lub usługi. Podstawowym kryterium oceny jest tutaj przydatność i możliwość zastosowania reklamowanego towaru. Jeżeli więc wbrew treści reklamy konsument nie ma możliwości zastosowania reklamowanego produktu np. dlatego, że reklamodawca nie posiada go w swojej ofercie - reklama jest bezprawna. Wprowadzenie w błąd polegać może na pominięciu w reklamie istotnych dla konsumenta informacji lub zawarciu w reklamie sformułowań kłamliwych.

2004.05.07 wyrok SN III SK 34/04 Dz.Urz.UOKiK 2004/4/330Przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów czynią wyraźną dystynkcję pomiędzy typowymi (rutynowymi) czynnościami kontrolnymi, jakie podejmowane są przez kontrolującego w toku kontroli u kontrolowanego, oraz ewentualnie przeprowadzanym w związku z realizacją czynności kontrolnych przeszukaniem.

2004.05.07 wyrok SN III SK 32/04 Glosa 2005/1/83

32

Artykuł 84 § 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wymaga jedynie zawiadomienia strony o wszczęciu postępowania, a określenie rynku relewantnego jest przedmiotem ustalenia w trakcie postępowania prowadzonego z udziałem strony.

2004.05.07 wyrok SN III SK 35/04 OSNP 2005/7/103Wywiązanie się podmiotu kontrolowanego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z obowiązku współdziałania z osobami kontrolującymi może polegać na zapewnieniu wglądu do wszelkich dokumentów związanych z przedmiotem kontroli lub na sporządzeniu kopii dokumentów wskazanych przez kontrolującego (art. 59 ust. 1 pkt 3 i art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm. oraz § 5 pkt 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 września 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przedsiębiorców i związków przedsiębiorców w toku postępowania przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Dz. U. Nr 116, poz. 1240).

2003.07.09 wyrok s.okik XVII Ama 98/02 Dz.Urz.UOKiK 2004/1/280W przypadku nieudzielenia żądanych informacji Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną.

2005.08.03 wyrok s.okik XVII Ama 36/04 Wokanda 2006/4/52Wydanie w formie decyzji zezwolenia, o którym mowa w art. 7 ust. 6 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, należy do sfery wykonywania władzy samorządowej (imperium). Działanie takie nie podlega kontroli ze strony Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, lecz nadzorowi organów wskazanych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).

2005.03.21 wyrok s.okik XVII Ama 16/04 Dz.Urz.UOKiK 2005/2/27W interesie publicznym leży istnienie i rozwój konkurencji na wszystkich rynkach właściwych, a zatem działanie ograniczające jej powstanie lub rozwój interes ten narusza.

2004.05.25 wyrok SN III SK 48/04 OSNP 2005/10/151 Ceny i stawki opłat taryfy ustalonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, obowiązujące w wyniku ich zatwierdzenia decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a następnie prawidłowego ogłoszenia (art. 47 w związku z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.), nie mogą być przedmiotem kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.).

2004.04.07 wyrok SN III SK 27/04 OSNP 2005/7/1021. Stosowanie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) do zatwierdzonych taryf dla ciepła jest wyłączone przez art. 47 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.). Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowaniu odwoławczym od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może kwestionować wysokości stawek opłat za dostawę ciepła wynikających z taryfy zatwierdzonej w ostatecznej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.2. Taryfa dla ciepła zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nie może być uznana za uciążliwe postanowienie umowne narzucone odbiorcom ciepła przez dostawcę.

33

2004.01.07 wyrok s.okik XVII Ama 24/03 Wokanda 2005/2/50Regulacja gospodarki energetycznej jest formą przeciwdziałania negatywnym skutkom istnienia monopoli lub rynków silnie zdominowanych. Ustawa - Prawo energetyczne wytacza stosowanie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów tylko w takim zakresie, w jakim jest ona faktycznie wykonywana przez organ regulacyjny. W przypadku energetyki dotyczy to w szczególności zatwierdzania taryf, czy rozstrzygnięć wydanych w trybie art. 8 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne.

XVII Ama 107/07 wyrok SOKiK2008.11.281. Rynek właściwy określa płaszczyznę współzawodnictwa konkurujących ze sobą podmiotów. Najistotniejszym aspektem rynku właściwego, jest poziom produktowy tego rynku, który polega na takim wyodrębnieniu towarów, by możliwe było odróżnienie tych towarów od innych w sposób wykluczający możliwość ich dowolnej zamiany. Tworzą go zatem towary, które mogą być z perspektywy nabywców i bez szkody dla nich zastępowane. Wyodrębnienie towarów w powyższy sposób następuje w oparciu o ich szczególne właściwości, jak m.in. przeznaczenie, funkcje użytkowe, cenę, jakość. Przy wyznaczaniu rynku produktowego należy stosować wąskie kryteria podziału, by ustalić właściwą, precyzyjną płaszczyznę współzawodnictwa, a także zapewnić funkcjonowanie prawnych instrumentów ochrony wolnej konkurencji przez umożliwienie rzetelnego wyznaczania poziomu ewentualnej rynkowej dominacji podmiotów funkcjonujących na rynku. Zbyt szerokie definiowanie rynku produktowego mogłoby pozbawić znaczenia przyznaną przez prawo antymonopolowe ochronę konkurencji.2. Do uznania działania za praktykę polegającą na nadużywaniu pozycji dominującej nie jest konieczne wystąpienie negatywnego skutku w postaci ograniczenia konkurencji. Wystarczające do uznania niedozwolonego charakteru działania jest wystąpienie możliwości wywołania niebezpieczeństwa zaistnienia szkodliwych warunków dla konkurencji, zaburzenia jej prawidłowych mechanizmów.3. Odpowiedzialność za praktykę ograniczającą konkurencję ma charakter obiektywny, co oznacza, że brak winy po stronie dominanta nie stanowi okoliczności wyłączającej tę odpowiedzialność.

VI ACa 704/08 wyrok S.Apel. w Warszawie 2008.11.20O pozycji dominującej na rynku właściwym można mówić w przypadku spełnienia dwóch przesłanek: zdolności przedsiębiorcy do zapobiegania skutecznej konkurencji oraz możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów i konsumentów, przy czym istnienie 40% udziału w rynku stanowi o domniemaniu co do tego, że przedsiębiorca taką pozycję posiada, które to domniemanie może być obalone na zasadach art. 234 Kpc. Nie wystarcza zatem do ustalenia pozycji dominującej stwierdzenie, że przedsiębiorca posiada wysoki udział w rynku, jego dominacja musi mieć stały i stabilny charakter przez dostatecznie długi czas i w zasadzie nie jest możliwe osiągnięcie tej pozycji przez podmiot wchodzący na rynek.

VI ACa 384/08 wyrok S.Apel. w Warszawie 2008.11.201. Dla zakwalifikowania określonych działań jako praktyki ograniczającej konkurencję nie ma znaczenia, czy praktyka ta już wywołała negatywne skutki rynkowe. Z brzmienia art. 101 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów wynika bezspornie, że przesłanką nałożenia kary pieniężnej na przedsiębiorcę jest samo naruszenie zakazu określonego w art. 8 tej ustawy lub art. 81 lub art. 82 Traktatu WE.2. Przy określaniu znaczności wpływu danego działania na handel wspólnotowy, należy wziąć pod uwagę, że już sama obecność przedsiębiorcy posiadającego pozycję dominującą na terytorium całego państwa może spowodować, że penetracja tego rynku przez inne podmioty będzie utrudniona. Wystarczająca jest również sama możliwość potencjalnego wystąpienia takiego wpływu na handel między Państwami Członkowskimi. Nie jest zatem konieczne wykazanie, że dana praktyka wpływa faktycznie na przedmiotowy handel.

34

3. Sporządzenie uzasadnienia w sposób nie w pełni odpowiadający stawianym mu wymaganiom może stanowić usprawiedliwioną podstawę apelacji jedynie wtedy, gdy z tego powodu orzeczenie nie poddaje się kontroli sądu II instancji.

III SK 12/08 wyrok SN 2008.11.201. Pod pojęciem organizowania usług o charakterze użyteczności publicznej w rozumieniu art. 4 pkt 1 lit. a u.o.k.i.k. należy rozumieć działalność jednostek samorządu terytorialnego, która polega na tworzeniu wszelkiego rodzaju ram świadczenia takich usług przez innych przedsiębiorców, w tym określaniu za pomocą aktów prawa miejscowego normatywnych warunków ubiegania się o zezwolenie na prowadzenie działalności z zakresu usług użyteczności publicznej oraz zasad wykonywania takiej działalności.2. Jako przedsiębiorca, jednostka samorządu terytorialnego ma obowiązek uwzględniać w swojej działalności zakazy wynikające z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nawet wtedy, gdy wydaje akty prawa miejscowego lub decyzje administracyjne, związane z organizowaniem usług użyteczności publicznej.

III SK 9/08 wyrok SN 2008.11.14Nierówne traktowanie przedsiębiorców może być tylko jedną z postaci ograniczenia konkurencji w taki sposób. Zatem brak dyskryminacji w traktowaniu przedsiębiorców ubiegających się o zezwolenie na prowadzenie określonej działalności na rynku obejmującym miasto, nie wyłącza możliwości naruszenia art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Przepis ma bowiem zastosowanie przede wszystkim do takich praktyk, które utrudniają wejście na dany rynek innym przedsiębiorcom, czyniąc je droższym, a w ten sposób mniej opłacalnym i bardziej ryzykownym, poprzez określenie różnego rodzaju warunków, jakie muszą spełnić potencjalni nowi uczestnicy rynku, a także dotychczasowi, jeżeli chcieliby dalej działać na tym samym rynku co do tej pory.

III SK 5/08 wyrok SN 2008.11.051. Wynikające z art. 8 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów zakazy nadużywania pozycji dominującej odnoszą się wyłącznie do przedsiębiorców zdefiniowanych w art. 4 pkt 1 tej ustawy.

III SK 8/08 wyrok SN 2008.10.16Do stwierdzenia bytu praktyki ograniczającej konkurencję, w tym praktyki opisanej w art. 8 ust. 2 pkt 6 ustawy z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, nie jest konieczne, aby korzyści takie faktycznie wystąpiły (zostały odniesione) przez przedsiębiorcę narzucającego uciążliwe warunki umów. Wystarczające jest, jeżeli przeprowadzając zobiektywizowaną analizę uwzględniającą zasady funkcjonowania rynku, którego praktyka dotyczy, organ antymonopolowy wykaże możliwość uzyskiwania takich korzyści. Zakaz praktyk ograniczających konkurencję wymierzony jest bowiem zarówno w praktyki, które wywołują określone skutki, jak i praktyki, które mają antykonkurencyjny cel, niezależnie od tego, czy cel ten został osiągnięty w dacie orzekania.

III SK 3/08 wyrok SN 2008.10.021. Udowodnienie stosowania praktyk monopolistycznych może nastąpić także na podstawie dowodów pośrednich, na podstawie reguł odnoszących się do domniemań faktycznych.2. Art. 6 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 93, poz. 891) ma charakter przepisu proceduralnego, co przemawia przeciw obejmowania nim również sprawy wysokości kar pieniężnych. Kara pieniężna, przewidziana ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów nie jest karą w rozumieniu Kodeksu karnego. Czyny (zachowania) określone w art. 9 ustawy z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów nie są przestępstwami w rozumieniu Kodeksu karnego, ani nawet wykroczeniami w rozumieniu Kodeksu wykroczeń. Niewątpliwie kara pieniężna,

35

przewidziana w art. 102 ustawy z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów stanowi sankcję, dolegliwość, i to znaczną, dla przedsiębiorcy. Można przyjąć, iż odnoszą się do niej pewne najbardziej podstawowe zasady stosowania sankcji.

Wyrok ETS w sprawie Philip Morris (730/79)1. Gdy pomoc finansowa państwa wzmacnia pozycję przedsiębiorstwa w porównaniu z innymi przedsiębiorstwami uczestniczącymi w handlu wewnątrzwspólnotowym te ostatnie należy uważać za dotknięte skutkami udzielonej innemu przedsiębiorstwu pomocy. W sprawach z zakresu pomocy publicznej Komisja nie jest zobowiązana do przeprowadzenia identycznej analizy warunków konkurencji jak w przypadku stosowania art. 81 i 82 Traktatu,, obejmującej ustalenie rynku właściwego i jego charakterystyki. 2. Oceniając skutki udzielonej lub planowanej pomocy publicznej Komisja winna jest uwzględnić warunki panujące na poziomie Wspólnoty, a nie na poziomie zainteresowanego Państwa Członkowskiego.

2002.06.06 wyrok NSA I SA/Łd 348/02 OSS 2002/4/109Z przepisu art. 24 ust. 1 ustawy z 2000 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców wynika wprost, iż organy administracji rządowej i samorządowej przedkładają organowi nadzorującemu projekty aktów normatywnych, które będą stanowiły podstawę udzielenia pomocy, w celu wydania opinii. Oznacza to, że należy przedłożyć (lege non distinguende) wszystkie projekty, które będą stanowiły (w przyszłości) podstawę udzielenia pomocy, i tylko po to, by organ wydał opinię (która nie jest przecież wiążąca). Podstawą obowiązku organu samorządowego jest zatem przepis art. 24 ust. 1

2004.12.15 wyrok WSA III SA/Wa 373/04 LEX nr 176658 w Warszawie1. Konstruując definicję strony w art. 28 k.p.a. ustawodawca posłużył się terminem interesu prawnego, a zatem nie jakiegokolwiek interesu. Interes, jakim legitymować się powinien podmiot, chcący występować w roli strony postępowania administracyjnego, musi mieć charakter prawny, a więc musi istnieć norma prawna, przewidująca w określonym stanie faktycznym i w odniesieniu do określonego podmiotu możliwości wydania przez organ decyzji lub podjęcia czynności. Dodatkowo wskazać należy, że interes ten musi mieć charakter realny w danej dacie.2. Przepisy ustawy z dnia 30 października 2002 r. o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy (Dz. U. Nr 213, poz. 1800) nie uprawniają natomiast organów w postępowaniu restrukturyzacyjnym do ingerowania w treść zawieranej ugody.W postępowaniu restrukturyzacyjnym organy nie podejmują, więc rozstrzygnięć kształtujących prawa lub obowiązki wierzycieli wierzytelności cywilnprawnych restrukturyzowanych przedsiębiorstw, a zatem podmioty te nie posiadają przymiotu strony w tym postępowaniu.

2004.07.06 wyrok WSA III SA 2959/03 LEX nr 168527 w Warszawie1. ZUS jest jednostką, która nie spełnia kryteriów podmiotowych wyznaczonych ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. Nr 155, poz. 1287).2. Końcowa część definicji przedsiębiorcy wymieniona w art. 2 pkt 1 ustawy o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców, w której jest mowa "o innym zobowiązanym do uiszczenia należności, o których mowa w art. 6" może odnosić się do spółek cywilnych, które nie są przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów Prawa o działalności gospodarczej, lecz są przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.

I SA/Gd 828/08 wyrok WSA w Gdańsku 2009.01.291. Przepis § 1 rozporządzenia z 26 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej

36

(Dz.U.07.76.496) stanowi, że pomoc udzielana na podstawie art. 31 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w związku z art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest pomocą publiczną udzielaną w ramach pomocy de minimis, o której mowa w Rozporządzeniu Komisji (WE) z dnia 15 grudnia 2006 r.2. Pomocą dla zakładów pracy chronionej nie jest ustawowe zwolnienie z podatku od nieruchomości, a dopiero wydatkowanie środków z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Warunkiem uznania pomocy za pomoc de minimis jest uzyskanie zaświadczenia wydanego przedsiębiorcy przez organ podatkowy, podmiot uprawniony do pobierania opłat na podstawie odrębnych przepisów albo podmiot udzielający pomocy. Natomiast podstawą prawną wydania przedmiotowego zaświadczenia jest art. 5 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.3. Krajowe przepisy w zakresie pomocy de minimis wydane zostały w oparciu o regulacje prawa unijnego. Ich wykładnia nie powinna być zatem dokonywana jedynie z uwzględnieniem literalnego brzmienia przepisów, tak jak to ma miejsce w przypadku innych ulg i zwolnień podatkowych, ale także powinna uwzględniać cel, jakiemu służyć ma w tym obszarze pomoc publiczna dotycząca rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

Wyrok SN 12 kwietnia 2013 r. III SK 28/2012 LexPolonica nr 6752066W sprawach o nadużycie pozycji dominującej, a zwłaszcza w sprawach precedensowych, czy kontrowersyjnych z punktu widzenia aksjologii ustawodawstwa antymonopolowego, należy od organu antymonopolowego oczekiwać szczególnej „wrażliwości” przy wyznaczeniu rynku właściwego.

Wyrok SN 24 stycznia 2012 r. III SK 23/2011 LexPolonica nr 3905223Branie przez sąd ochrony konkurencji i konsumentów pod uwagę zachowania warunków współdziałania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) w trybie art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. 2004 r. Nr 171, poz. 1800 ze zm.), polega na ustaleniu merytorycznej zgodność decyzji Prezesa UKE ze stanowiskiem Prezesa UOKiK.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 2 lutego 2011 r. III SK 18/2010 LexPolonica nr 3028509Skoro zgodnie z brzmieniem art. 25 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego, niektóre decyzje Prezesa Urzędu wydawane były w porozumieniu z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, oznaczało to, że wpływ organu antymonopolowego na treść decyzji Prezesa Urzędu był większy, niż samo przedstawienie opinii w kwestii projektowanego rozstrzygnięcia. Skoro w przepisie art. 25 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego mowa była o wydaniu decyzji „w porozumieniu” oznacza to, że Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów powinien zaakceptować treść decyzji Prezesa Urzędu.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 23 listopada 2011 r. III SK 21/2011 LexPolonica nr 39725411. Porozumienie, o którym mowa w art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 244 poz. 2080 ze zm.) obejmuje nie tylko umowy w rozumieniu cywilnoprawnym (art. 4 pkt 4 lit. a tej ustawy), ale także dokonane przez przedsiębiorców uzgodnienia, bez względu na ich formę (art. 4 pkt 4 lit. b tej ustawy). Porozumieniami ograniczającymi konkurencję są więc takie relewantne rynkowo zachowania przedsiębiorców, których źródłem jest poczynienie ustaleń co do sposobu działania na rynku, niezależnie od tego, czy przybrały one formę wiążącej umowy.2. Wertykalne porozumienie cenowe nie jest objęte zakazem z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów tylko wtedy, gdy spełnia warunki rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2002 r. w sprawie wyłączenia określonych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. 2002 r. Nr 142

37

poz. 1189 ze zm.), co dotyczy w szczególności porozumień, w których ustalono maksymalną cenę odsprzedaży lub wprowadzono rekomendacje cenowe.

Wyrok SA w Warszawie 8 kwietnia 2011 r. VI ACa 1071/2010 LexPolonica nr 3065946

Rynek właściwy to rynek wyznaczony według kryterium geograficznego (terytorialnego), jako obszar zbytu, na którym panują homogeniczne, tożsame lub podobne warunki konkurencji na ustalonym rynku produktowym.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2013 r., III SK 56/12, LEX nr 1341693Przesłanka interesu publicznego z art. 1 u.o.k.k. pełni funkcję korekcyjną. Funkcja ta pozwala na weryfikację przez sąd rozpoznający odwołanie celowości interwencji Prezesa Urzędu w danej sprawie oraz zasadności zastosowanych przez organ ochrony konsumentów środków. Umożliwia także ocenę zasadności nałożenia kary pieniężnej, stanowiąc punkt odniesienia dla swobodnego uznania Prezesa Urzędu, przy korzystaniu z kompetencji przewidzianej w art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy.

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

I. Regulacja prawna świadczenia usług w tzw. ogólnym interesie gospodarczym.

II. Wprowadzenie do problematyki tzw. sektorów infrastrukturalnych (zagadnienia

wybrane).

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt I-II:

Orz. SPI w sprawie T-128/98 Aéroports de Paris v. Komisja, ECR 2000, s. II-3929 1. Rozporządzenie nr 3975/87 ustanawiające procedurę stosowania reguł konkurencji do przedsiębiorstw w sektorze transportu lotniczego, które ma charakter szczególny, znajduje zastosowanie jedynie do działań bezpośrednio odnoszących się do świadczenia usług transportu lotniczego. Działania, które nie dotyczą bezpośrednio takich usług, objęte są zakresem rozporządzenia nr 17, które ma charakter ogólny.

W związku z tym czynności zarządcze na lotnisku, które nie polegają na świadczeniu usług obsługi naziemnej, stanowią działania na odmiennym rynku niż te usługi, mianowicie zapewnienie świadczącym usługi obsługi naziemnej infrastruktury lotniska i usług zarządczych, są jedynie pośrednio związane z transportem lotniczym, ponieważ nie stanowią one ani usług transportowych, ani usługi bezpośrednio odnoszących się do świadczenia usług transportu lotniczego (zob. pkt 43, 46).

2. Zgodnie ze wspólnotowym prawem konkurencji, pojęcie przedsiębiorstwa obejmuje każdą jednostkę zaangażowaną w działalność ekonomiczną, niezależnie od jej formy prawnej i sposobu jej finansowania, tak iż każde działanie polegające na oferowaniu dóbr i usług na określonym rynku stanowi działalność ekonomiczną.

Poza tym postanowienia Traktatu dotyczące konkurencji mają zastosowanie do działań podmiotu, które mogą być oddzielone od tych, które wykonuje jako organ władzy publicznej. Wynika stąd, iż fakt, że chodzi o osobę prawną prawa publicznego znajdującą się pod kontrolą ministra i zarządzającą obiektami stanowiącymi własność publiczną, nie oznacza jeszcze, iż taka osoba prawna nie może zostać uznana za przedsiębiorstwo dla potrzeb art. 86 Traktatu (obecnie art. 82 TWE).

38

Udostępnienie obiektów portu lotniczego liniom lotniczym i różnym innym usługodawcom przez osobę prawną prawa publicznego za opłatą dowolnie ustaloną przez tę osobę prawną oraz zarządzanie tymi obiektami stanowią działania o charakterze ekonomicznym i chociaż czynności te wykonywane są na terenie będącym własnością publiczną, nie stanowią części wykonywania zadań powierzonych przez prawo publiczne (zob. pkt 107-109, 121-122, 125).

3. Pozycja dominująca określona w art. 86 Traktatu (obecnie art. 82 TWE) odnosi się do pozycji siły ekonomicznej posiadanej przez przedsiębiorstwo, która umożliwia temu przedsiębiorstwu zapobieżenie utrzymaniu skutecznej konkurencji na właściwym rynku przez nadanie mu kompetencji do zachowania w znacznym stopniu niezależnego od konkurentów, klientów i ostatecznie od konsumentów. Stosowania art. 86 nie może wykluczać fakt, że brakowi lub ograniczeniu konkurencji sprzyjają przepisy ustawowe i wykonawcze (zob. pkt 147-148).

4. Nadużycie pozycji dominującej na jednym rynku może zostać potępione z powodu skutków, jakie wywołuje na innym rynku. Jedynie w odmiennej sytuacji, gdy nadużycie zostaje stwierdzone na rynku innym niż ten zdominowany, zgodnie ze sprawą C-333/94 TetraPak v. Komisja, art. 86 Traktatu (obecnie art. 82 TWE) nie ma zastosowania, z wyjątkiem okoliczności szczególnych.

Tym samym jeśli przedsiębiorstwo będące odbiorcą usług znajduje się na odrębnym rynku niż ten, na którym działa podmiot świadczący tę usługę, warunki stosowania art. 86 są spełnione, jeśli, za sprawą dominującej zajmowaną przez usługodawcę, odbiorca [usługi] jest w sytuacji ekonomicznej zależności wobec tego usługodawcy, bez konieczności działania przez nich na tym samym rynku. Wystarczającym jest, że usługa oferowana przez usługodawcę jest konieczna do wykonywania przez odbiorcę jego własnej działalności (zob. pkt 164-165).

5. Pojęcie nadużycia jest pojęciem obiektywnym, odnoszącym się do zachowania przedsiębiorstwa o pozycji dominującej, które to zachowanie wpływa na strukturę rynku. Podobnie, wzmacnianie pozycji przedsiębiorstwa może stanowić nadużycie i może być zakazane przez art. 86 Traktatu (obecnie art. 82 TWE), niezależnie od środków i procedur, za pomocą których jest osiągane, i niezależnie również od jakiegokolwiek naruszenia (zob. pkt 170).

6. Wyjątek określony w art. 90 ust. 2 Traktatu (obecnie art. 86 ust. 2 TWE) od zasad konkurencji musi być interpretowany wąsko i może mieć zastosowanie jedynie pod dwoma warunkami, po pierwsze, że danemu przedsiębiorstwu zostało powierzone przez władze publiczne świadczenie usług o ogólnym znaczeniu gospodarczym i po drugie, że stosowanie przepisów Traktatu stanowi przeszkodę w wykonywaniu powierzonych temu przedsiębiorstwu zadań, oraz że interesy Wspólnoty nie zostaną naruszone (zob. pkt 227)

Wyrok ETS z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie C-128/03, C-129/03.1. Środek tego rodzaju, jak będący przedmiotem sporu w postępowaniu przed sądem krajowym, nakładający przejściowo podwyższoną opłatę za dostęp do krajowej sieci przesyłowej i korzystanie z niej wyłącznie na przedsiębiorstwa prowadzące działalność w zakresie wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej pochodzącej z instalacji wodnych i geotermicznych w celu wyrównania korzyści odniesionych przez nie w okresie przejściowym, spowodowanych liberalizacją rynku energii elektrycznej wskutek transpozycji dyrektywy 96/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 1996 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, stanowi zróżnicowanie przedsiębiorstw pod względem obciążeń wynikające z rodzaju oraz struktury systemu spornych obciążeń. Zróżnicowanie to nie stanowi zatem samo w sobie pomocy państwa w rozumieniu art. 87 WE.Jednakże ocena pomocy nie może mieć miejsca w oderwaniu od skutków wywołanych przez sposób jej finansowania. Jeżeli w sytuacji tego rodzaju, jak w postępowaniu przed sądem krajowym, istnieje konieczny związek między przeznaczeniem podwyższonej opłaty za dostęp do krajowej sieci przesyłowej i korzystanie z niej a krajowym systemem pomocy, w tym znaczeniu, że środki uzyskane z podwyższonej opłaty są obowiązkowo przeznaczane

39

na finansowanie pomocy, wspomniana opłata stanowi integralny składnik tego systemu i powinna być oceniana wraz z nim.2. Zasada dostępu do krajowej sieci przesyłowej energii elektrycznej sieci bez dyskryminacji, przyjęta w dyrektywie 96/92, nie stoi na przeszkodzie przyjęciu przez Państwo Członkowskie środka o charakterze przejściowym tego rodzaju, jak będący przedmiotem sporu w postępowaniu przed sądem krajowym, nakładającego podwyższoną opłatę za dostęp do sieci i korzystanie z niej tylko na niektóre przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność w zakresie wytwarzania i dystrybucji energii w celu wyrównania korzyści odniesionych przez nie w okresie przejściowym wskutek zmiany przepisów w następstwie liberalizacji rynku energii, wynikającej z transpozycji wspomnianej dyrektywy. Jednak sąd krajowy musi upewnić się, że podwyższona opłata nie wykracza ponad poziom niezbędny do wyrównania wspomnianych korzyści.

Wyrok ETS z 15 lipca 1964 r. w sprawie C-6/64 (Costa v. Enel):Z włączenia prawa wspólnotowego w porządki prawne poszczególnych państw członkowskich oraz brzmienia i ducha Traktatu wynika pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed wszystkimi wewnątrzkrajowymi przepisami prawnymi.

Wyrok ETS z dnia 7 czerwca 2005 r. w sprawie C-1703.1. Artykuły 7 ust. 5 oraz art. 16 dyrektywy 96/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 1996 r., dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej nie ograniczają się jedynie do przepisów technicznych lecz mają zastosowanie do wszelkiej dyskryminacji (wszelkich przejawów dyskryminacji). 2. Artykuły te sprzeciwiają się środkom krajowym przyznającym przedsiębiorstwu na zasadzie uprzywilejowania moc przesyłu transgranicznego energii elektrycznej, niezależnie od tego czy środki te zostały przyjęte przez operatora systemu, podmiot nadzorujący tego operatora, czy też przez ustawodawcę, ponieważ nie uzyskano zezwolenia na te środki w ramach procedury przewidzianej w art. 24 dyrektywy 96/92.

Wyrok ETS z dnia 13 marca 2001 w sprawie C-379/98 (PreussenElektra)1. Only advantages granted directly or indirectly through State resources are to be considered aid within the meaning of Article 92(1) of the Treaty (now, after amendment, Article 87(1) EC). The distinction made in that provision between aid granted by a Member State and aid granted through State resources does not signify that all advantages granted by a State, whether financed through State resources or not, constitute aid but is intended merely to bring within that definition both advantages which are granted directly by the State and those granted by a public or private body designated or established by that State.2. Therefore, statutory provisions of a Member State which, first, require private electricity supply undertakings to purchase electricity produced in their area of supply from renewable energy sources at minimum prices higher than the real economic value of that type of electricity, and, second, distribute the financial burden resulting from that obligation between those electricity supply undertakings and upstream private electricity network operators do not constitute State aid within the meaning of Article 92(1) of the EC Treaty.

Wyrok ETS z dnia 24 lipca 2003 r w sprawie C-280/00 (Altmark Trans GmbH)

1) Wykładni rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 z dnia 26 czerwca 1969 r. w sprawie działania państw członkowskich dotyczącego zobowiązań związanych z pojęciem usługi publicznej w transporcie kolejowym, drogowym i w żegludze śródlądowej, w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1893/91 z dnia 20 czerwca 1991 r., a dokładniej jego art. 1 ust. 1 akapit drugi, należy dokonywać w ten sposób, że pozwala ono państwu członkowskiemu na niestosowanie rozporządzenia do działalności w zakresie regularnych usług transportu miejskiego, podmiejskiego lub regionalnego zależnego w sposób nieunikniony od subwencji publicznych i ograniczenie jego stosowania do sytuacji,

40

gdy w innym przypadku świadczenie usług transportowych w dostatecznym stopniu nie jest możliwe, pod warunkiem jednak, że zasada pewności prawa jest należycie przestrzegana.2) Przesłanka stosowania art. 92 ust. 1 traktatu WE (obecnie, po zmianie, art. 87 ust. 1 WE), zgodnie z którą pomoc może wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi, nie zależy od tego, czy świadczone usługi przewozowe mają charakter lokalny lub regionalny, czy też od znaczenia danej dziedziny działalności.Jednak subwencje publiczne mające na celu umożliwienie działalności w zakresie regularnych usług transportu miejskiego, podmiejskiego lub regionalnego nie wchodzą w zakres stosowania tego postanowienia w zakresie, w jakim takie subwencje należy uważać za rekompensatę stanowiącą świadczenie wzajemne za świadczenia przedsiębiorstw będących beneficjentami w celu wykonania zobowiązań do świadczenia usług publicznych. Do celów stosowania tego kryterium sąd odsyłający powinien ustalić, czy zostały spełnione następujące przesłanki:– po pierwsze, przedsiębiorstwo będące beneficjentem zostało rzeczywiście obciążone wykonaniem zobowiązań do świadczenia usług publicznych i zobowiązania te powinny być jasno określone;– po drugie, parametry, na podstawie których obliczona jest rekompensata, zostały wcześniej ustalone w obiektywny i przejrzysty sposób;– po trzecie, rekompensata nie przekracza kwoty niezbędnej do pokrycia całości lub części kosztów poniesionych w celu wykonania zobowiązań do świadczenia usług publicznych, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz rozsądnego zysku z tytułu wypełniania tych zobowiązań;– po czwarte, jeżeli wybór przedsiębiorstwa, któremu ma zostać powierzone wykonywanie zobowiązań do świadczenia usług publicznych, nie został w danym przypadku dokonany w ramach procedury udzielania zamówień publicznych, pozwalającej na wyłonienie kandydata zdolnego do świadczenia tych usług po najniższym koszcie dla społeczności, poziom koniecznej rekompensaty został ustalony na podstawie analizy kosztów, jakie przeciętne przedsiębiorstwo, prawidłowo zarządzane i wyposażone w środki transportu odpowiednio do tego, by móc uczynić zadość wymogom stawianym usługom publicznym, poniosłoby na wykonanie takich zobowiązań, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz rozsądnego zysku osiąganego przy wypełnianiu tych zobowiązań.3) Artykuł 77 traktatu WE (obecnie art. 73 WE) nie może mieć zastosowania do subwencji publicznych, które stanowią rekompensatę z tytułu dodatkowych kosztów poniesionych w związku z wykonaniem zobowiązania do świadczenia usług publicznych z pominięciem rozporządzenia nr 1191/69 w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem nr 1893/91.

III SK 33/11 wyrok SN 2012-04-11 LEX nr 11658341. Przepis art. 7 ust. 8 pkt 3 p.e. w całości dotyczy "opłaty za przyłączenie" wszystkich źródeł energii do sieci przedsiębiorstw energetycznych. Niezależnie od tego, czy przyłączenie dotyczy konwencjonalnego czy odnawialnego źródła energii, zakres "nakładów" wliczanych w podstawę ustalenia opłaty za przyłączenie powinien być taki sam.2. Gdy podmiot zainteresowany przyłączeniem do sieci kwestionuje warunki umowy o przyłączenie do sieci i występuje do Prezesa Urzędu z wnioskiem o rozstrzygnięcia sporu poprzez wydanie decyzji z art. 8 ust. 1 p.e., Prezes Urzędu zobowiązany jest najpierw ustalić, czy na przedsiębiorstwie energetycznym spoczywał obowiązek zawarcia umowy z art. 7 ust. 1 p.e., a następnie dopiero ocenić, które z postanowień projektu umowy wymagają zmiany.

II GSK 2441/11 wyrok NSA W-wa 2012-01-31 LEX nr 1137926Możliwość funkcjonowania na rynku wytwarzania i sprzedaży energii jest warunkowana zdolnością przyłączenia do sieci. Nie można samodzielnie funkcjonować na takim rynku, nie dysponując "własnymi" warunkami przyłączenia do sieci krajowej, a później - nie zawierając we własnym imieniu umowy o przyłączenie do sieci z podmiotem zajmującym się przesyłem lub dystrybucją energii.

41

III SK 18/11 wyrok SN 2011-10-06 LEX nr 1108488...Obowiązkiem wynikającym z koncesji w rozumieniu art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. może być obowiązek zawarty w decyzji o jej udzieleniu, który konkretyzuje wobec indywidualnego koncesjonariusza wykonywanie przez niego działalności koncesjonowanej w sposób bardziej szczegółowy, niż wynika to z obowiązujących w danej dziedzinie uregulowań.

III SK 10/11 wyrok SN 2011-09-30 LEX nr 11013321. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia obowiązków wynikających z p.e., sankcjonowana karą pieniężną nakładaną przez Prezesa URE na podstawie art. 56 ust. 1 p.e., ma charakter odpowiedzialności obiektywnej. Nie jest zatem konieczne wykazanie winy umyślnej lub nieumyślnej karanego podmiotu. Nie oznacza to, iż nie istnieje możliwość ograniczenia lub wyłączenia opisywanej odpowiedzialności, gdyż sprzeciwiałaby się temu reguła, że w sprawach z odwołania od decyzji regulatora rynku (w rozpoznawanej sprawie Prezesa URE) nakładających kary pieniężne z tytułu naruszenia obowiązków wynikających z mocy ustawy lub decyzji, należy zapewnić przedsiębiorcom wyższy poziom sądowej ochrony praw.2. W zakresie, w jakim dochodzi do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej, zasady sądowej weryfikacji prawidłowości orzeczenia organu regulacji w tym zakresie powinny odpowiadać wymogom analogicznym do tych, jakie obowiązują sąd orzekający w sprawie karnej. Powoduje to, że sprawa z odwołania od decyzji Prezesa URE nakładającej karę pieniężną na przedsiębiorcę energetycznego powinna zostać rozpoznana z uwzględnieniem standardów ochrony praw oskarżonego obowiązujących w postępowaniu karnym. Taka sytuacja oznacza z kolei, iż przedsiębiorstwo energetyczne może uniknąć kary, gdy wykaże, że obiektywne okoliczności danej sprawy uniemożliwiają mu przypisanie naruszenia przepisów ustawy, z uwagi na podjęte przez to przedsiębiorstwo działania o charakterze ostrożnościowo - prewencyjnym. Do takich okoliczności można natomiast zaliczyć, np. wprowadzenie do obrotu paliwa pochodzącego od renomowanego dostawcy, którego zgodność z obowiązującymi w tym zakresie normami potwierdza dodatkowo stosowny certyfikat.

III CZP 111/06 Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 15 lutego 2007 r. Ustalenie cen energii dostarczanej odbiorcom nie jest pozostawione – jak w przypadku cen maksymalnych – swobodnym negocjacjom stron. Zgodnie z art. 45 ust. 4 pr. energ. przedsiębiorstwa różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej. Również upusty bonifikaty udzielane są nie według swobodnego uznania przedsiębiorstwa energetycznego, ale ze względu na niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorców w wysokości określonej w taryfie lub umowie (art. 45a ust. 3 pr. energ.(…) W tej sytuacji nie może budzić wątpliwości, że kształtowanie cen energii poddane zostało przez ustawodawcę szczegółowej regulacji w Prawie energetycznym, którego przepisy w istotny sposób ograniczają swobodę stron w tym zakresie(…) W konsekwencji należy uznać, że w kwestii będącej przedmiotem zagadnienia prawnego, tj. terminu obowiązywania nowej taryfy dla energii, pierwszeństwo znajduje art. 47 ust. 4 pr. energ. przed art. 384(1) k.c. określającym podstawowy model zmiany wzorca umów w stosunku o charakterze ciągły Artykuł 384(1) k.c. nie ma zastosowania również w zakresie, w którym – odwołując się do art. 384 k.c.- określa sposób prawidłowego zakomunikowania drugiej stronie treści nowego wzorca (przez doręczenie), zgodnie bowiem z art. 5 ust. 5 pr. energ. nie ma obowiązku doręczania adherentowi zatwierdzonych taryf.

Wyrok SN z dnia 7 października 2004 r. III SK 56/04 1. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie może na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.) orzekać w sprawach dotyczących umów już zawartych.

42

2. Zakres postępowania w przedmiocie naruszenia ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) jest inny niż przewidziany w Prawie energetycznym, a okoliczność, że odbiorca energii wyraził zgodę na zawarcie umowy na narzuconych, uciążliwych warunkach nie oznacza, że stosowanie praktyk monopolistycznych nie miało miejsca, także wtedy, gdy uprzednio Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł o zawarciu umowy na określonych warunkach.

Wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 13 lutego 2008 r. (VI ACa 964/07)Wydanie decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego w sprawie o cofnięcie koncesji na obrót paliwami ciekłymi nie stanowi przesłanki negatywnej wydania decyzji o nałożeniu kary pieniężnej za nieprzestrzeganie warunków koncesji.

Wyrok s.okik z dnia 4 czerwca 2007 r. (XVII Ama 101/06), Dz.Urz.UOKiK 2007/4/441. Brak jest przepisów uprawniających przedsiębiorstwo energetyczne do uzależnienia wznowienia dostaw energii elektrycznej dla odbiorcy od uprzedniego uiszczenia przez niego opłaty z tytułu nielegalnego poboru energii.2. Skoro przedmiotem postępowania jest ustalenie, czy w skutek działań dominanta doszło do naruszenia interesu publicznoprawnego przez naruszenie stosunków konkurencyjnych lub interesów konsumentów, uznać należy, że właściwość Prezesa UOKiK do występowania w sprawie nie powinna budzić wątpliwości.3. Przepis art. 8 ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów dotyczy przede wszystkim nadużywania pozycji dominującej w stosunkach z nierównomiernie słabszymi od niego rynkowo konkurentami.

Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 15 czerwca 2004 r. (III SZP 2/04).Wzrost kosztów zakupu energii elektrycznej i usług przesyłowych od Przedsiębiorstwa Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., wynikający z wydanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki decyzji o zatwierdzeniu dla tego przedsiębiorstwa nowej taryfy wyższych stawek opłat na dany rok, może – na podstawie art. 155 k.p.a. – stanowić okoliczność uzasadniającą zmianę lub uchylenie wydanej wcześniej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdzającej na ten sam rok taryfę opłat pobieranych przez przedsiębiorstwo energetyczne, które zakupuje energię elektryczną i usługi przesyłowe od PSE S.A.

Wyrok SN z dnia 25 maja 2004 r. (III SK 48/04).Ceny i stawki opłat taryfy ustalonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, obowiązujące w wyniku ich zatwierdzenia decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a następnie prawidłowego ogłoszenia (art. 47 w związku z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.), nie mogą być przedmiotem kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.).

Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2002 r. (IV CKN 1616/00).Taryfa dla paliw lub energii, o której mowa w art. 3 pkt 17 Prawa energetycznego, stanowi wzorzec umowny podlegający przepisom cywilnoprawnym dotyczącym umów. Wzorzec ten wchodzi w życie z upływem terminu wypowiedzenia, nie zaś z chwilą prawidłowego zakomunikowania go drugiej stronie.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 12 czerwca 2002 r. (XVII Ama 47/01).Nie mająca statusu przedsiębiorstwa energetycznego, w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 ze zm.), spółdzielnia mieszkaniowa nie może być skutecznie skarżona o stosowanie praktyki monopolistycznej w następstwie odmowy dostawy ciepła ze swej kotłowni podmiotowi nie będącemu członkiem spółdzielni, tym bardziej w sytuacji istnienia alternatywnych źródeł zaopatrzenia w ciepło.

43

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 12 września 2001 r. (XVII Ame 65/00).Koncesja na wytwarzanie energii nie obejmuje jej przesyłu i dystrybucji, na co wymagane jest posiadanie odrębnych koncesji.

Postanowienie Sądu Antymonopolowego z dnia 12.05.1999 r. (XVII Ame 19/99).Potencjalny odbiorca energii elektrycznej nie może żądać od Prezesa URE, aby ten nakazał określonemu przedsiębiorcy podjęcie działalności, na którą wymagane jest uzyskanie koncesji, jeżeli dany przedsiębiorca nie wyraża zgody na taką działalność, a ponadto nie ma, i uprzednio też nie miał, statusu przedsiębiorstwa energetycznego w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne.

Wyrok SN z dnia 9 marca 2004 r. (III SK 18/04).1. Umowa o usługi przesyłowe jest umową nazwaną, regulowaną "innymi przepisami" w rozumieniu art. 750 k.c. Przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.) wyznaczają zakres swobody kontraktowania tej umowy przed przepisami Kodeksu cywilnego.2. "Koszty realizacji świadczenia" oraz "standardy jakościowe obsługi" stanowią dwa usprawiedliwione, niedyskryminujące odbiorców, kryteria dyferencjacji stawek opłat za przesyłanie energii elektrycznej.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 20 października 1999 r. (XVII Ama 45/99).Stanowi przejaw praktyki monopolistycznej przedsiębiorstwa energetycznego uzależnienie dostaw gazu od przekazania w formie darowizny sieci gazowej wybudowanej kosztem i staraniem odbiorcy gazu.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 20 lutego 2002 r. (XVII Ame 18/01).Nieregularne opłacanie przez odbiorcę należności za pobieraną energię elektryczną oraz zaległości z tego tytułu uzasadniają wstrzymanie dostaw energii, tym bardziej gdy w świetle umowy sprzedaży energii elektrycznej w razie niezapłacenia należności w terminie określonym w fakturze przedsiębiorstwo energetyczne mogło wstrzymać dostarczanie energii elektrycznej bez wypowiedzenia.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 5 marca 2001 r.(XVII Ame 49/00).Przedsiębiorstwo energetyczne nie dopuszcza się nieuzasadnionego wstrzymania dostaw paliw lub energii w razie ustalenia faktu nielegalnego ich pobierania przez odbiorcę.

Wyrok SN z dnia 10 lipca 2003 r. (I CKN 474/01).Nie można uznać za uzasadnioną taką wykładnię przepisu art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego, zgodnie z którą "ekonomiczne warunki" należałoby rozważać jedynie z punktu widzenia odpłatności o charakterze taryfowym. W przepisie tym nałożono na przedsiębiorstwa energetyczne m.in. obowiązek zawierania umów o przyłączenie do sieci, przy czym aktualizacja tego obowiązku uzależniona została od istnienia technicznych i ekonomicznych warunków dostarczania energii elektrycznej. Jeżeli zaktualizowałyby się ponadto przesłanki określone w art. 7 ust. 4 Prawa energetycznego, to ekonomiczne warunki przyłączenia będą określone w sposób przewidziany w tym przepisie (według stawek taryfowych). W pozostałych sytuacjach właściwe byłoby wynagrodzenie (opłaty) pozataryfowe, ale przy uwzględnieniu ogólnych reguł przewidzianych w Prawie energetycznym z 1997 r., dotyczących zwłaszcza kalkulacji kosztów działalności przedsiębiorstwa energetycznego.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 22 maja 2002 r. (XVII Ama 55/01).Nie stanowi zagrożenia interesu publicznoprawnego i tym samym nie uzasadnia zarzutu nadużycia pozycji dominującej na rynku przez przedsiębiorstwo energetyczne w następstwie

44

zawarcia odbiorcą umowy w sprawie sfinansowania budowy przyłącza energetycznego, przewidującej obowiązek pokrycia przez odbiorcę blisko 50% kosztów tej inwestycji.

Wyrok SOKiKu z dnia 23 kwietnia 2001 r. (XVII Ame 43/00).Jeżeli w świetle miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego nieruchomość odbiorcy przeznaczona jest pod zabudowę mieszkaniową, przedsiębiorstwo energetyczne z tytułu przyłączenia odbiorcy do sieci obowiązane jest pobrać od niego opłatę ryczałtową, nie zaś wyliczoną według rzeczywistych kosztów inwestycji, chociażby nawet sieć energetyczna nie była jeszcze uwzględniona w założeniach do planu zaopatrzenia w paliwa lub energię, którego obowiązek opracowania spoczywa na zarządzie gminy.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 18 grudnia 2000 r. (XVII Ama 50/00).I. W postępowaniu antymonopolowym wszczętym na żądanie związku przedsiębiorców projektujących i realizujących przyłączenia odbiorców do sieci elektroenergetycznej zakładu energetycznego brak jest uzasadnienia dla postawienia zarzutu nadużycia pozycji dominującej na rynku przez zakład energetyczny w następstwie ogłoszenia w prasie przetargu ograniczonego na wyłonienie na okres wieloletni jednego tylko wykonawcy projektującego i realizującego na zlecenie tegoż zakładu przyłączenia odbiorców do jego sieci elektroenergetycznej, chociażby nawet prowadziło to do eliminowania z rynku tych usług innych przedsiębiorstw, tym bardziej gdy na mocy odpowiednich przepisów Prawa energetycznego na zakładzie energetycznym spoczywa obowiązek zapewnienia odbiorcom energii elektrycznej wymaganych standardów ich obsługi, a w szczególności niezawodności dostaw energii elektrycznej.II. Brak jest uzasadnienia dla przyznania odbiorcy przyłączanemu do sieci elektroenergetycznej dostawcy prawa do dokonywania wyboru wykonawcy projektującego i realizującego to przyłączenie. Odbiorca nie ponosi bowiem skutków ekonomicznych takiego wyboru. Wybór kontrahenta opierałby się tutaj na nieracjonalnych przesłankach rynkowych i zakłócałby konkurencję.III. Skoro zakład energetyczny w następstwie ogłoszonego przetargu na projektowanie i wykonawstwo przyłączy odbiorców do sieci elektroenergetycznych tego zakładu wybrał jednego tylko kontrahenta nie można mu czynić zarzutu podziału rynku według kryterium podmiotowego, nawet jeżeli współpraca ta miałaby być wieloletnia. Takie zachowanie zakładu energetycznego jest bowiem działaniem racjonalnym, uzasadniającym jego ochronę.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 15 listopada 2000 r. (XVII Ame 26/00).Prezes URE bez wniosku odbiorcy nie może orzec o zawarciu umowy o przyłączenie odbiorcy do sieci przedsiębiorstwa energetycznego.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 27 września 2000 r. (XVII Ame 4/00).Przedsiębiorstwo energetyczne nie może wstrzymać odbiorcy dostaw paliw lub energii, jeżeli bieżąco reguluje on należności z tego tytułu, na tej podstawie, że odbiorca jest dłużnikiem przedsiębiorstwa energetycznego z innego tytułu prawnego.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 5 marca 2001 r. (XVII Ama 63/00).W administracyjnym postępowaniu antymonopolowym Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest obowiązany zapewnić stronie możliwość czynnego w tym postępowaniu.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 12 kwietnia 2000 r. (XVII Ame 92/00).I. Wydając decyzję o przyłączenie do sieci energetycznej Prezes URE powinien orzec o zawarciu między przedsiębiorstwem energetycznym a odbiorcą odpowiedniej umowy, a więc ukształtować stosunek prawny między tymi stronami. Przesądza to o konstytutywnym, a nie deklaratoryjnym charakterze tego aktu.II. Prezes URE wydając decyzję o przyłączeniu do sieci energetycznej powinien uwzględnić zasadę ekwiwalentności świadczeń obu stron w umowie wzajemnej (art. 487 § 2 k.c.). Przesądzenie przez Trybunał Konstytucyjny o niekonstytucyjnych przepisach rozporządzenia taryfowego, na którym oparta

45

została zaskarżona decyzja Prezesa URE, a tym samym pokrzywdzenie odbiorcy tymi przepisami, uzasadnia uchylenie zaskarżonej decyzji.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 15 listopada 2000 r. (XVII Ame 26/00).Prezes URE bez wniosku odbiorcy nie może orzec o zawarciu umowy o przyłączenie odbiorcy do sieci przedsiębiorstwa energetycznego.

Postanowienie SN z dnia 8 marca 2000 r. (I CKN 1217/99).W postępowaniu administracyjnym przed Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki w przedmiocie zatwierdzenia taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła (art. 23 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne - Dz. U. Nr 54, poz. 348 z późn. zm.), odbiorcy paliw lub energii i ciepła nie przysługuje przymiot strony w rozumieniu art. 28 kpa; odbiorca taki nie jest zatem legitymowany do wniesienia odwołania do Sądu Okręgowego - Sądu Antymonopolowego, od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 25 marca 2002 r. (XVII Ame 84/01).Oczekiwanie na koncesję czy też korzystne dla odbiorców ceny nie usprawiedliwiają przedsiębiorstwa energetycznego, pod rygorem zapłaty kary pieniężnej, do pobierania za dostarczaną energię opłat nie objętych taryfą zatwierdzoną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Postanowienie Sądu Antymonopolowego z dnia 12 maja 1999 r. (XVII Ame 19/99).Potencjalny odbiorca energii elektrycznej nie może żądać od Prezesa URE, aby ten nakazał określonemu przedsiębiorcy podjęcie działalności, na którą wymagane jest uzyskanie koncesji, jeżeli dany przedsiębiorca nie wyraża zgody na taką działalność, a ponadto nie ma, i uprzednio też nie miał, statusu przedsiębiorstwa energetycznego w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne.

Wyrok SN z dnia 28 czerwca 2002 r. (I CKN 1234/00).Wysokość cen przewidziana w taryfie powinna uwzględniać m.in. należytą staranność przedsiębiorstwa energetycznego (art. 355 § 2 k.c. i art. 40 ust. 2 ustawy - Prawo energetyczne). Pomijając bowiem ewentualną zawinioną przez przedsiębiorstwo energetyczne niegospodarność, taryfa powinna zapewnić przedsiębiorstwu energetycznemu rentowność w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Wyrok SN z dnia 12 września 2003 r. (I CK 46/02).Nie jest możliwe wyprowadzenie w drodze poprawnej wykładni wniosku, że istnieje taka kategoria przedsiębiorstw energetycznych, zajmujących się przesyłaniem gazu, do której nie mają zastosowania ograniczenia w ustalaniu stawek opłat stałych przewidziane w art. 45 ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Wykładni takiej, ignorującej wyraźną treść przepisu, łatwo byłoby bowiem postawić zarzut wykładni contra legem albo działania będącego raczej tworzeniem prawa niż jego stosowaniem. Z punktu widzenia konstytucyjnej zasady podziału władzy państwowej taki sposób interpretacji prawa jest niedopuszczalny.

Wyrok SN z dnia 7 maja 2004 r. (III SK 37/04).Właściciel lokalu mieszkalnego znajdującego się w budynku wielorodzinnym nie może żądać zobowiązania przedsiębiorstwa energetyki cieplnej do zawarcia umowy o dostarczanie ciepła wyłącznie do jego lokalu.

Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2002 r. (III RN 226/01).Począwszy od dnia 5 grudnia 1997 r., tzn. od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 ze zm.), Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki przysługuje kompetencja do wymierzania kar pieniężnych wobec podmiotów stosujących wyższe od zatwierdzonych ceny lub taryfy w odniesieniu do paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła (art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 72 Prawa energetycznego).

46

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznychz dnia 13 maja 2010 r. III SK 42/2009 LexPolonica nr 2394720 Od zjawiska regulacji w najwęższym rozumieniu, mającego ze swej istoty charakter wyprzedzający, a zatem podejmowanego ex ante z zamiarem doprowadzenia do ukształtowania oczekiwanej przez ustawodawcę sytuacji na rynku poddanym regulacji, należy zatem odróżnić uprawnienie do nakładania sankcji z tytułu naruszenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie lub decyzji regulatora.

Wyrok SOKiK z dnia 28 lipca 2011 r. XVII AmE 125/2009 LexPolonica nr 3934572Przepisy art. 3 pkt 12, art. 9a ust. 1 Prawa energetycznego odpowiadają treści art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Fakt złożenia przez powoda wniosku o cofnięcie koncesji nie niweluje przesłanek, definiujących działalność gospodarczą powoda w zakresie obrotu energią elektryczną w okresie prowadzenia przez niego działalności koncesjonowanej.

Wyrok SN 15 lipca 2009 r. III SK 34/2008 LexPolonica nr 2381856OSNP 2011/7-8 poz. 1171. Stopniowe wprowadzanie zasady dostępu stron trzecich do sieci przesyłu paliw gazowych zwęża spektrum praktyk ograniczających konkurencję, jakich może dopuścić się przedsiębiorstwo sieciowe, zaś określenie przez ustawodawcę harmonogramu zapewnienia dostępu do sieci przesyłowej kolejnym kategoriom podmiotów umożliwia obronę przed zarzutem nadużycia pozycji dominującej przez odmowę świadczenia usług przesyłowych.2. Brak utrwalonej linii orzeczniczej w przedmiocie kwalifikowania określonego zachowania jako praktyki ograniczającej konkurencję nie stanowi przeszkody do nakładania kar pieniężnych z tytułu naruszenia zakazu praktyk ograniczających konkurencję.3. Zaprzestanie praktyki ograniczającej konkurencję, polegającej na odmowie świadczenia usług przesyłowych gazu ziemnego wydobywanego poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej, następuje dopiero z chwilą rozpoczęcia świadczenie usług przesyłowych.

Wyrok SN z 15.05.2014 r., III SK 44/13, LEX nr 1459203

Przy ustalaniu kar za naruszenie przepisów o ochronie konkurencji i konsumenta istotną zasadą jest określanie wysokości kar proporcjonalnie do przewinienia.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7.05.2013 r., VI ACa 1424/12, LEX nr 1372489

1. Praktyka polegająca na narzucaniu przez przedsiębiorcę mającego pozycję dominującą uciążliwych warunków umów kontrahentom polega na wykorzystaniu przez przedsiębiorcę swojej przewagi rynkowej przez doprowadzenie do zawarcia umowy niekorzystnej dla kontrahenta. Pod pojęciem "narzucanie" należy rozumieć także doprowadzanie do zawarcia umowy zawierającej niekorzystne postanowienia przez stosowanie wzorca umownego, na którego treść kontrahenci nie mają wpływu, a w taki sposób powód zawierał umowy z odbiorcami usług. Odbiorca usług wykonywanych przez powoda nie ma możliwości wyboru innego kontrahenta z uwagi na monopolistyczną pozycję przedsiębiorcy i musi zgodzić się na zawarcie umowy o treści narzuconej jednostronnej przez powoda. 2. Zaniechanie praktyki opisanej w art. 9 ust. 2 pkt 6 u.o.k.k. następuje z chwilą faktycznego zaprzestania zawierania umów narzucających uciążliwe warunki kontrahentom.

Wyrok TS z 14.03.2013 r. , C-32/11, Allianz Hungária Biztosító Zrt. i inni v. Gazdasági Versenyhivatal, LEX nr 1288393

Artykuł 101 ust. 1 TfUE powinien być interpretowany w ten sposób, że porozumienia, przez które zakłady ubezpieczeń samochodowych umawiają się dwustronnie bądź to z

47

koncesjonariuszami samochodowymi działającymi jako warsztaty naprawcze, bądź to ze stowarzyszeniem reprezentującym te warsztaty odnośnie do stawki godzinnej, jaka ma być płacona przez zakład ubezpieczeń za naprawę ubezpieczonych przez niego pojazdów, przewidując, że stawka ta zależy między innymi od liczby i odsetka umów ubezpieczenia sprzedanych przez koncesjonariusza działającego jako pośrednik tego zakładu, mogą zostać uznane za ograniczenia konkurencji "ze względu na cel" w rozumieniu rzeczonego przepisu, jeżeli w wyniku indywidualnej i konkretnej oceny treści i celu tych porozumień, a także kontekstu prawnego i gospodarczego, w jaki się one wpisują, okaże się, że ze względu na ich charakter są one szkodliwe dla prawidłowego funkcjonowania normalnej gry konkurencyjnej na odnośnych dwóch rynkach.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 17.01.2013 r., VI ACa 995/12, LEX nr 1314951

Zakaz zawierania antykonkurencyjnych porozumień może mieć zastosowanie do spółek zależnych, które z woli właściciela zachowują znaczną autonomię decyzyjną. Jeżeli w rezultacie spółki takie funkcjonują na rynku tak jak konkurenci, to porozumienia przez nie zawarte mogą podlegać ocenie na gruncie przepisów prawa konkurencji.

Wyrok TS z 6.12.2012, C-457/10P, AstraZeneca AB i AstraZeneca plc v. Komisja Europejska, LEX nr 1229757

1. Bezprawność zachowania noszącego znamiona nadużycia w świetle art. 82 WE pozostaje bez związku ze zgodnością z innymi przepisami prawnymi lub z jej brakiem, a nadużycia pozycji dominującej polegają w większości przypadków na zachowaniach skądinąd zgodnych z prawem w świetle innych gałęzi prawa niż prawo konkurencji, (por. pkt 132).2. O ile nie można uważać, że samo posiadanie praw własności intelektualnej zapewnia pozycję dominującą, o tyle w niektórych okolicznościach może ono spowodować jej powstanie, zwłaszcza dając przedsiębiorstwu możliwość stworzenia przeszkody dla istnienia skutecznej konkurencji na rynku. Przedsiębiorstwa zajmujące pozycje dominujące nie muszą być nieomylne w swoich relacjach z organami regulacyjnymi. Oświadczenia służące do uzyskania praw wyłącznych w nieprawidłowy sposób stanowią znamiona nadużycia tylko w sytuacji, gdy zostanie wykazane, iż biorąc pod uwagę obiektywny kontekst, w jakim zostały złożone, oświadczenia te są rzeczywiście w stanie doprowadzić organy władzy publicznej do przyznania wnioskowanego prawa wyłącznego. Ocena wprowadzającego w błąd charakteru oświadczeń złożonych organom władzy publicznej w celu uzyskania nienależnych praw wyłącznych powinna być przeprowadzona in concreto i może wyglądać różnie, w zależności od okoliczności właściwych dla każdej sprawy. (por. pkt 99, 186)

Wyrok S.Apel. w Warszawie z 2012.06.04, VI ACa 1508/11, LEX nr 1213382

Ustawodawca odróżnia przyłączenie podmiotu żądającego przyłączenia do sieci elektroenergetycznej od budowy i rozbudowy sieci, chociażby budowa lub rozbudowa tej sieci była konieczna na potrzeby przyłączenia. Należy zatem dokonać rozróżnienia pomiędzy inwestycjami prowadzonymi w celu bezpośredniego przyłączenia odnawialnego źródła energii przyłączem do sieci przedsiębiorstwa energetycznego oraz inwestycje przeprowadzane w sieci przedsiębiorstwa energetycznego w celu rozbudowy sieci dystrybucyjnej, rozbudowy połączeń międzysystemowych w obszarze działania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zapewnienia spójności działania systemów elektroenergetycznych oraz skoordynowania ich rozwoju, których realizacja należy do powoda. Przyjęcie argumentacji, zgodnie z którą koszty rozbudowy sieci ponosi podmiot

48

przyłączany, oznaczałoby, że podmiot przyłączany realizowałby ustawowe obowiązki operatora systemu dystrybucyjnego.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 stycznia 2014 r. II GSK 1598/12, LEX nr 1452700

1. Do właściwości Prezesa UKE nie należy wykładnia postanowień umów zawartych między przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi, ani orzekanie o obowiązywaniu tych umów. Spory na tym tle powinny być rozpatrywane w postępowaniu przed sądem powszechnym z uwagi na ich cywilnoprawny charakter. 2. Uprawnienie Prezesa UKE do wydania decyzji zastępującej umowę stanowi wyjątek od zasady swobody działalności gospodarczej i taki stan rzeczy nakazuje przestrzeganie szczególnej reguły interpretacyjnej. Kompetencje organu wyraźnie określone w przepisach prawa muszą być odczytywane ściśle, gdyż część tych kompetencji dotyczy stosunków cywilnoprawnych, gdzie pierwszoplanową rolę odgrywa wola stron. Działanie organu w takich przypadkach jest wtórne, ponieważ Prezes UKE wkracza ze swoimi uprawnieniami dopiero w sytuacjach przewidzianych w przepisach prawa materialnego i tylko w ramach kompetencji wyraźnie tam wskazanych. 3. Przepisy p.t. nie uprawniają Prezesa UKE do dokonywania wiążącej wykładni postanowień zawartej przez strony umowy, czy też rozstrzygania w sprawach obowiązywania umów.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 grudnia 2012 r., VI ACa 1215/11, LEX nr 1293071

Status przedsiębiorcy telekomunikacyjnego nie zależy od faktycznego wykonywania działalności określonej w definicji zawartej w art. 2 pkt 27 p.t. z 2004 r., ale od wpisu do rejestru lub uzyskania uprawnienia do prowadzenia działalności telekomunikacyjnej w trybie art. 10 ust. 9 p.t. z 2004 r.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2012 r. III SK 37/11, LEX nr 1211167Sąd uchyla zaskarżoną decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w razie stwierdzenia nieuzasadnionego pominięcia postępowania konsultacyjnego (art. 17 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne, Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm. i art. 479[64 ]§ 2 k.p.c.).

III. Wybrane zagadnienia funkcjonowania rynku finansowego:

a) banki, w tym problematyka koncentracji banków,

b) nadzór nad instytucjami kredytowymi,

c) nadzór nad instytucjami ubezpieczeniowymi,

d) zagadnienia funkcjonowania giełd (towarowa, papierów wartościowych) i

nadzoru nad giełdami.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt III:

49

V CSK 96/10 postanow. SN 2010-10-27 LEX nr 7372941. Instytucja kredytowa, jak również bank zagraniczny, może w ramach prowadzenia działalności na terytorium Rzeczypospolitej dokonywać m.in. czynności bankowych, w tym udzielać kredytów, poprzez swój oddział mający siedzibę w Rzeczypospolitej. W takim przypadku obowiązkiem instytucji kredytowej (banku zagranicznego) jest używanie podczas tych czynności oznaczenia tych podmiotów zgodnie z wymogami określonymi w art. 40a ust. 1 pkt 1 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe. Użycie takiego oznaczenia nie oznacza, że stroną czynności bankowej jest oddział banku zagranicznego, czy instytucji kredytowej, traktowany jako samodzielny podmiot prawny.2. Ograniczone prawo rzeczowe, w tym hipoteka może przysługiwać jedynie podmiotowi mającemu zdolność prawną, a więc bankowi zagranicznemu albo instytucji kredytowej, a nie oddziałowi tych podmiotów, jako ich jednostki organizacyjnej. Dodanie jednak dla określenia wierzyciela hipotecznego - będącego bankiem zagranicznym albo instytucją kredytową - obok jego firmy także oznaczenia oddziału w Polsce, zgodnie z art. 40a ust. 1 pkt 1 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe, nie oznacza, że ograniczone prawo rzeczowe w postaci hipoteki jest ustanawiane na rzecz oddziału, a nie tego wierzyciela.

VI SA/Wa 1663/11 postanow. wsa w Warszawie, 2011-10-07, M.Pr.Bank. 2012/5/36-38Zalecenia pokontrolne nie są decyzją administracyjną, gdyż nie zawierają woli organu, a jedynie opis stwierdzonych nieprawidłowości i wskazania co do ich naprawy. Zalecenia w żadnym przypadku nie mogą zostać uznane za rozstrzygnięcie o istocie sprawy.

Wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2008r., II GSK 526/081. Zarzut naruszenia zasady uczciwego obrotu, sankcjonowany karą pieniężną, o której mowa w art. 167 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, powinien być wykazany przez wskazanie istnienia normy postępowania, wchodzącej w zakres powyższych zasad, dostatecznie precyzyjnie sformułowanej, spełniającej walor jej znajomości i akceptowalności przez znaczącą większość uczestników publicznego rynku papierów wartościowych.2. Nałożenie kary pieniężnej, biorąc za podstawę faktyczną naruszenie przez firmę inwestycyjną regulaminów giełdy papierów wartościowych, niemających charakteru powszechnie obowiązujących przepisów prawa, narusza art. 167 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymiLEX nr 522422 Wyrok WSA w Warszawie, z dnia 14 grudnia 2007r., VI SA/Wa 1667/07Artykuł 167 ust. 1 pkt 2 ustawy z 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi posługuje się pojęciem niedookreślonym, jakim są "zasady uczciwego obrotu". Rozumienie tego pojęcia nie może być dokonane w wyniku wykładni abstrakcyjnej, lecz powinno uwzględniać okoliczności faktyczne konkretnej sprawy i kontekst normatywny, w którym to pojęcie występuje. Zasady uczciwego obrotu mogą się także realizować przez odwołanie się do pojęcia należytej staranności nieobcej prawu cywilnemu. Wyrok NSA z dnia 15 lipca 2008r., II GSK 269/08W świetle art. 167 ust. 2 pkt 2 ustawy z 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi Komisja może zastosować sankcję w postaci cofnięcia zezwolenia i jednocześnie nałożyć karę pieniężną - jeżeli uzasadnia to charakter naruszeń, których dopuściła się firma inwestycyjna. Stąd też przesłanki cofnięcia zezwolenia i nałożenia kary pieniężnej nie tylko mogą, lecz nawet powinny być rozpatrywane łącznie. LEX nr 483687 Wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 września 2006 r., VI SA/Wa 1041/06Uczestnicy rynku, a zwłaszcza podmioty emitujące papiery wartościowe, obowiązane są do informowania inwestorów o wszystkich istotnych zdarzeniach, które mogą mieć wpływ na rynkową wycenę papierów wartościowych, a całość infrastruktury rynku kapitałowego służy

50

równemu i prostemu dostępowi do tych informacji. Zasadę tę wyznaczają zatem dwa podstawowe wymogi: informowania rynku przez emitentów oraz równy (niedyskryminujący nikogo) dostęp do informacji.LEX nr 247555 Wyrok SN z dnia 16 września 2009 r., II CSK 112/09Warunkiem powstania obowiązku zakładu ubezpieczeń naprawienia szkody na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym jest wykazanie istnienia trzech przesłanek, mianowicie: szkody, faktu, który spowodował tę szkodę oraz związku przyczynowego między szkodą a faktem. Szkoda warunkuje odpowiedzialność zakładu jedynie wówczas, gdy agent wyrządził ją w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych.LEX nr 530581

Wyrok SN z dnia 21 maja 2004 r., V CK 502/031. Oddział banku krajowego w kraju, pomimo niesamodzielności prawnej, o ile ma samodzielność finansową, może stanowić przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, jeżeli odpowiada wymaganiom definicji legalnej określonej w art. 551 k.c. 2. Artykuły 519 k.c. oraz 526 k.c. miały rozłączne zakresy unormowania. W konsekwencji w razie przejęcia długu przez nabywcę w trybie art. 519 k.c., art. 526 k.c. nie mógł mieć zastosowania, gdyż przewidziane w nim przystąpienie do długu wchodziło w rachubę tylko wtedy, gdy nabycie przedsiębiorstwa następowało bez przejęcia ciążących na nim długów przez nabywcę lub bez ich zaspokojenia przez zbywcę. LEX nr 188494

Postanowienie SA w Krakowie z dnia 30 marca 2009 r., II AKz 106/09Tajemnicą bankową są objęte nie tylko informacje o czynnościach banków, ale i nośniki informacji (w tym dokumenty) zawierające te informacje. Inaczej powstałaby sytuacja, w której nośnik informacji byłby wydawany bez uchylenia tajemnicy bankowej, a udzielenie informacji zawartej na tym nośniku podlegałoby tajemnicy. Tajemnicą bankową są objęte wszystkie informacje powierzone bankowi przez klienta, także dla przygotowania czynności banków, jak wniosek kredytowy i jego uzasadnienie wraz z załączonymi dokumentami. Informacje te warunkują czynności banków, bo bez nich nie doszłoby do tych czynności, dlatego przesłanki objęcia ich tajemnicą bankową są identyczne jak przesłanki tajemnicy samych czynności.KZS 2009/5/48

Wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2003 r., II SA 2935/021. Pojęcie danych osobowych klienta banku mieści się w pojęciu informacji i tajemnicy bankowej. W związku zaś z treścią art. 104 i 105 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) przekazywanie tego typu danych osobowych odbywa się według bardziej rygorystycznych zasad określonych w zakresie art. 105 ustawy Prawo bankowe. 2. Administrator odpowiada za czyny swoich pracowników w zakresie naruszenia ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.). Nie może się przy tym ekskulpować, w oparciu o art. 26 tej ustawy, że dołożył szczególnej staranności w celu ochrony tych danych. 3. W przypadku naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych (wraz z bardziej rygorystycznymi wymogami z prawa bankowego) GIODO jest zobowiązany zastosować w stosunku do administratora danych środki przewidziane w art. 18 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Są one niezależne od doniesienia opartego o art. 19, które dotyczy osoby fizycznej. LEX nr 149895, Palestra 2004/7-8/251 Uchwała SN z dnia 23 maja 2006 r., I KZP 4/06

51

1. Informacje dotyczące czynności bankowej, które - z mocy art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) - bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować w dyskrecji jako informacje stanowiące tajemnicę bankową, obejmują również informacje co do zabezpieczenia wierzytelności banku związanej z czynnością bankową, w tym dane personalne osoby składającej takie zabezpieczenie albo mającej je złożyć.2. Z wyłączeniem sytuacji przewidzianej w art. 104 ust. 3 zd. 2 prawa bankowego, bank nie może udzielić Policji informacji stanowiących tajemnicę bankową na użytek postępowania w sprawach o wykroczenia.OSNKW 2006/6/54, Biul.SN 2006/5/17, Prok.i Pr.-wkł. 2006/9/22, Pr.Bankowe 2006/10/41, Wokanda 2006/11/12, OSP 2007/4/53

Postanowienie SN z dnia 7 grudnia 1999 r., I CKN 796/99Określony w uchwale Nr 13/98 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz. Urz. NBP Nr 29, poz. 65) obowiązek tworzenia rezerw celowych na poziomie w uchwale wskazanym, jest wiążący dla banków.OSNC 2000/6/114, Biul.SN 2000/1/13, Wokanda 2000/2/8, Pr.Gosp. 2000/6/18 Wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 kwietnia 2007 r., III SA/Wa 121/071. Limit określony w pkt 2 art. 130 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) ma zastosowanie przy tworzeniu rezerwy jedynie w przypadkach gdy bank dokonał odpisu na fundusz ogólnego ryzyka. Świadczy o tym użycie przez ustawodawcę w tym przepisie zwrotu "odpisu dokonanego w bieżącym roku". Skoro ustawodawca określając drugi limit wielkości rezerwy na ryzyko ogólne jako kwotę graniczną wskazał wysokość odpisu dokonanego w bieżącym roku to należało uznać, że hipoteza tego przepisu nie zostanie wypełniona, gdy bank w bieżącym roku nie dokona odpisu na fundusz ogólnego ryzyka z powodu nie wystąpienia zysku za poprzedni rok. W takiej sytuacji przepis ten nie będzie miał zastosowania przy tworzeniu rezerwy i wówczas bank będzie ograniczony jedynie limitem rezerwy określonym w art. 130 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy.2. Bank tworząc rezerwę na ryzyko ogólne w pierwszej kolejności ustala tę wysokość na podstawie kryteriów wskazanych przez ustawodawcę w art. 130 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) następnie obowiązany jest zastosować limit określony w pkt 2 art. 130 ust. 2 powołanej ustawy jednakże, wykładnia językowa tego przepisu prowadzi do wniosku, że obowiązek zastosowania przez bank tego limitu jest uzależniony od dokonania odpisu na fundusz ogólnego ryzyka. W sytuacji, gdy bank nie dokona odpisu, o którym mowa w tym przepisie limit określony tym przepisem nie ma zastosowania.LEX nr 465007 Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 8 stycznia 2010 r., I SA/Wr 1630/091. Ustalona w sposób przewidziany w art. 130 ust. 2 pkt 1 Prawa bankowego maksymalna wielkość rocznego odpisu na rezerwę na ryzyko ogólne nie może być wyższa niż kwota wymieniona w art. 130 ust. 2 pkt 2 tej ustawy.2. Przepis art. 38c ust. 1 u.p.d.o.p. nie zmienia regulacji art. 130 Prawa bankowego.3. Rezerwa na poniesione nieudokumentowane ryzyko kredytowe, o której mowa w art. 38c ust. 1 u.p.d.o.p. może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów banków sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości tylko wówczas, gdy bank w roku podatkowym, z zysku za poprzedni rok obrotowy, dokona odpisu na fundusz ogólnego ryzyka.LEX nr 550029

Wyrok NSA z dnia 13 maja 2003r., III SA 1908/02

52

Tylko program realny, stwarzający gwarancje swojej realizacji, może być uznany za "program istniejący" w rozumieniu art. 142 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe.LEX nr 160483

Wyrok NSA z dnia 24 stycznia 2008r. II GSK 343/07Przepis art. 144 ust. 9 Prawa bankowego może stanowić podstawę do zmiany osoby kuratora przez Komisję Nadzoru Bankowego.LEX nr 447859

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 lutego 2007r., VI SA/Wa 617/06Zmiana treści decyzji o ustanowieniu kuratora jest dopuszczalna. Przy czym chodzi tu o zmianę zasadniczych elementów decyzji. Możliwości zaskarżalności takiej decyzji zmieniającej do sądu administracyjnego nie można wykluczać w terminie i w sposób przewidziany w art. 144 ust. 5 Prawa bankowego, przy czym dopuszczalność skargi należałoby uzależnić od prawnej materii decyzji zmieniającej, np. możliwość zaskarżenia decyzji przedłużającej pierwotnie określony czas trwania mandatu kuratora. LEX nr 317445

Wyrok NSA z dnia 22 października 2002r., III SA 730/02 Decyzję o ustanowieniu zarządu komisarycznego doręcza się radzie nadzorczej banku; ustawodawca przyznał jej w art. 145 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939 ze zm.) prawo zaskarżenia do sądu administracyjnego decyzji o ustanowieniu zarządu komisarycznego, jest więc ona władna odbyć posiedzenie i przeprowadzić głosowanie co do wniesienia skargi.ONSA 2004/1/19 Wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2002r., III SA 2847/011. Zawieszenie kompetencji walnego zgromadzenia przejmowanego banku, prowadzi do nieważności wykonywania prawa głosu z akcji, gdyż może być to czynione tylko podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy.2. Przedmiotem zezwoleń na nabycie akcji (art. 25 Prawa bankowego) jest prawo wykonywania głosu z akcji.LEX nr 157791

Wyrok NSA z dnia 9 listopada 2001r., III SA 2333/011. Rozstrzygnięcia Komisji Nadzoru Bankowego dotyczące przejęcia banku lub jego likwidacji zapadają w ramach uznania administracyjnego. 2. Charakter prawny zaskarżonej decyzji zapadłej w ramach uznania administracyjnego przewiduje, że sądowa jej kontrola ma ograniczony charakter i sprowadza się w głównej mierze do oceny, czy przy jej wydawaniu organ nie naruszył reguł postępowania administracyjnego określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego. LEX nr 157797

II SA/Wa 188/12 Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 maja 2012 r. M.Pr.Bank. 2012/11/41-45Przepisy o tajemnicy bankowej nie wyłączają stosowania ustawy o ochronie danych osobowych w całości, czynią to jednak w zakresie, w jakim zapewniają ochronę dalej idącą niż ustawa o ochronie danych osobowych, a więc tylko jeśli chodzi o zasady udostępniania osobom i podmiotom trzecim informacji, o których mowa w art. 104 p.b.

II FSK 2525/10 Wyrok NSA w Warszawie z dnia 26 czerwca 2012 r. LEX nr 12173921. Art 30b ust. 4 u.p.d.o.f. określa, co powinno być przedmiotem wykonywania działalności gospodarczej by nie stosować zasad określonych w ust. 1. W szczególności nie mówi i nie wynika to z jakichkolwiek innych przepisów, że w art. 30b ust. 4 u.p.d.o.f. chodzi wyłącznie o

53

działalność gospodarczą prowadzoną w zakresie obrotu pochodnymi instrumentami finansowymi lecz o każdą działalność gospodarczą w wykonywaniu, w której następuje realizacja tych praw.2. Uzyskiwanie przychodów z tytułu transakcji terminowych z opcją walutową nie zawsze musi być zaliczane do źródła przychodów, jakim są kapitały pieniężne, aby stratę zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.3. Prowadzenie przez inne podmioty niż firmy inwestycyjne działalności maklerskiej jest w świetle art. 70 ustawy z 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi dopuszczalne.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2014 r. VI ACa 945/13, LEX nr 1469473

Przepis art. 70 ustawy z 1997 r. - Prawo bankowe kreuje po stronie banku obowiązek weryfikowania zdolności kredytowej. Obowiązek ten ma jednak charakter publicznoprawny, zaś jego należyte wykonanie kontrolują organy nadzoru finansowego. Norma ta nie zawiera natomiast żadnego odniesienia do sfery prawa prywatnego. Tym samym udzielenie przez bank kredytu osobie niemającej zdolności kredytowej nie wywołuje żadnych konsekwencji w aspekcie prywatnoprawnym tej umowy, w szczególności zaś nie ma wpływu na jej ważność. Nie może być uznane również za działanie w sposób bezprawny naruszające dobra osobiste osoby niemającej zdolności kredytowej.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 18 kwietnia 2013 r., II AKz 113/13, KZS 2013/6/94

Tajemnica bankowa nie jest przywilejem banku, zezwalającym mu na uchylanie się od informowania o swej działalności, ale jest prawem podmiotowym osoby, która powierza bankowi (instytucji kredytowej działającej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej) informacje związane z dokonywaniem czynności, do żądania ochrony przed bezprawnym ujawnieniem tych informacji innej osobie. Unormowanie art. 106b wyżej wymienionej ustawy odnosi się do banków, bo zostało umieszczone w akcie normatywnym określającym funkcjonowanie tych podmiotów gospodarczych, ale powinno być stosowane także do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, którym również są powierzane informacje związane z operacjami pieniężnymi, a to z zawieranymi przez kasę umowami kredytowymi, czy z umowami pożyczki itp. Działalność tych kas polega m. in. na gromadzeniu środków pieniężnych ich członków, udzielaniu im pożyczek i kredytów oraz przeprowadzaniu na ich zlecenie rozliczeń finansowych. Do umów i rozliczeń z tym związanych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - prawo bankowe (art. 3 ust. 1 i 2 oraz art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych). Prowadzona przez kasy działalność kredytowa należy do zakresu czynności bankowych (art. 5 ust. 1 pkt 3 prawa bankowego) i nie odbiega od zasad, którymi kierują się banki. Nie ma zatem racjonalnych podstaw, by różnicować sytuację prawną klientów banków oraz kas i odma wiać ochrony klientom kas, którzy także mają prawo do poszanowania ich prywatności. Odmienna interpretacja prawa prowadziłaby do nieuzasadnionej dyskryminacji osób korzystających z usług kas, którym ustawodawca zezwolił na wykonywanie czynności bankowych na zasadach ustalonych dla banków, to zaś naruszałoby konstytucyjną równość wobec prawa i podważałoby zaufanie do państwa.

Prawo gospodarki komunalnej.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt IV:Wyrok w sprawie Corbeau, ETS, C-320/91Art. 90 TWE sprzeciwia się temu, by ustawodawstwo państwa członkowskiego, które powierza organowi takiemu, jak dyrekcja poczty, wyłączne prawo zbierania, przewożenia i

54

rozprowadzania korespondencji, zabraniało pod groźbą sankcji karnej podmiotowi gospodarczemu działającemu na terytorium państwa członkowskiego oferowania pewnych szczególnych rodzajów usług, innych niż usługi w interesie ogólnym, odpowiadających szczególnym potrzebom podmiotów gospodarczych i wymagających świadczenia usług dodatkowych, których nie oferuje tradycyjna służba pocztowa, w stopniu nie stanowiącym zagrożenia dla równowagi gospodarczej służby w powszechnym interesie gospodarczym, zapewnionej przez posiadacza wyłącznego prawa. W efekcie, jeżeli ciążące na właścicielu wyłącznego prawa zobowiązanie do prowadzenia działalności w powszechnym interesie gospodarczym przy zapewnieniu warunków ogólnej równowagi ekonomicznej zakłada możliwość kompensacji między sektorami działalności opłacalnej i nieopłacalnej, oraz usprawiedliwia ograniczenie konkurencji na poziomie działalności gospodarczej opłacalnej, tego typu ograniczenie konkurencji nie jest usprawiedliwione we wszystkich przypadkach. Nie jest ono dopuszczalne w przypadkach usług szczególnych, które można oddzielić od służby w ogólnym interesie ogólnym, odpowiadającym szczególnym potrzebom podmiotów gospodarczych i wymagających pewnych świadczeń dodatkowych, jak np. w odniesieniu do usług kurierskich – odbiór korespondencji w domu, większa szybkość i dokładność doręczeń czy też możliwość zmiany przeznaczenia w trakcie przewozu przesyłki, których to świadczeń nie oferuje służba tradycyjna; a także w stopniu, w jakim te usługi są świadczone, jak np. obszar geograficzny, jeśli nie zagrażają równowadze gospodarczej służby w interesie ogólnym, zapewnianej przez właściciela prywatnego.

II SA/Kr 1688/11 wyrok wsa w Krakowie 2012-01-23 LEX nr 1108384Brak jest podstaw prawnych do podjęcia przez radę gminy uchwały nakładającej obowiązek uiszczenia opłaty w określonej wysokości w związku z włączeniem się do sieci wodociągowej.

V CZ 49/11 postanow. SN 2011-07-21 LEX nr 8982831. Zadania wyszczególnione w art. 7 ust. 1 pkt 3 u.s.g. zaliczają się bez wątpienia do objętych pojęciem gospodarki komunalnej "zadań o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych" (art. 1 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej).2. Art. 2 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej, określający formy prowadzenia gospodarki komunalnej, zawiera jedynie wyliczenie o charakterze przykładowym (na co wskazuje użyte przez ustawodawcę wyrażenie "w szczególności") i w żadnym wypadku nie można twierdzić, by katalog ten miał charakter zamknięty i wyczerpujący.

II SA/Kr 226/11 wyrok wsa w Krakowie 2011-06-07 LEX nr 8215531. Art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej zawiera jedynie podstawę prawną do ustalenia cen za wodę z wodociągu gminnego (odpowiednio cen za odbiór ścieków do kanalizacji gminnej), nie można w żadnym względzie uznać tego przepisu za podstawę prawną nałożenia w drodze uchwały organu gminy obowiązku ponoszenia opłat za możliwość korzystania z urządzeń wodociągowych (kanalizacyjnych) lub opłat za podłączenie do tych urządzeń.2. W zakresie ustalania zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej nie mieści się wprowadzanie opłat za podłączenie do nich.

II SA/Wr 245/11 wyrok wsa we Wrocławiu 2011-06-02 LEX nr 821568...1. Istotne naruszenie prawa, powodujące nieważność uchwały lub zarządzenia organu gminy, czy też rozstrzygnięcia nadzorczego nie pokrywa się z przesłankami nieważności decyzji w rozumieniu art. 156 k.p.a.2. Organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, aby móc decydować o wysokości cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej, musiałby zostać do

55

tego uprzednio upoważniony mocą stosownej uchwały organu stanowiącego jednostek samorządu terytorialnego.

III CZP 22/11 postanow. SN 2011-05-18 LEX nr 898256Katalog zadań przewidzianych w art. 9 ust. 4 ustawy z 1990 r. o samorządzie gminnym i art. 1 ust. 2 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej jest otwarty i zmienny, uwarunkowany cyklem życia mieszkańców, warunkami zewnętrznymi oraz ogólną sytuacją społeczno-gospodarczą, co wymaga dostosowywania świadczenia usług do tych zmian. Stwierdzenie, czy konkretnie świadczone usługi spełniają omówione przesłanki dokonywane być powinno w okolicznościach konkretnej sprawy, przez odniesienie ich do wyróżnionych cech tych zadań, wskazujących na ich wagę dla społeczności gminnej.

III SA/Wr 110/11 wyrok wsa 2011-05-05 we Wrocławiu LEX nr 11293771. Dopuszczenie możliwości zlecenia samorządowemu zakładowi budżetowemu innych zadań do wykonania niż wymienione w akcie erekcyjnym tego zakładu i w innym trybie niż zmiana tego aktu stanowi naruszenie art. 16 ust. 2 u.f.p. oraz art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h u.s.g.2. Zakład budżetowy jest jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania i pokrywa koszty swojej działalności z przychodów. Musi więc takie przychód uzyskiwać.Nie można wobec tego wykluczyć sytuacji, w której powstanie nadwyżka przychodów nad rozchodami. W żaden sposób zaistnienie takiej sytuacji nie przesądza o tym, że zakład prowadzi wyłącznie działalność gospodarczą nastawioną na osiągnięcie zysku, a nie działalność pożytku publicznego. Jakkolwiek bowiem działalność pożytku publicznego nastawiona może być wyłącznie na osiągnięcie wymienionych w u.g.k. celów, niemniej jednak, brak jest normy prawnej zakazującej przy okazji prowadzenia tej działalności osiągnięcia zysku.

II SA/Kr 1263/10 wyrok wsa w Krakowie 2011-01-28 LEX nr 753483Przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 u.g.k. nie stanowi podstawy prawnej do wydawania przez organy gminy przepisów powszechnie obowiązujących (aktów prawa miejscowego), które dotyczyłyby cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej.

II SA/Kr 1133/10 wyrok wsa w Krakowie 2011-01-28 LEX nr 707804...Art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej nie stanowi podstawy prawnej do wydawania przez organy gminy przepisów powszechnie obowiązujących (aktów prawa miejscowego), które dotyczyłyby ww. cen i opłat. Ponadto podłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie jest ani "usługą komunalną" ani "korzystaniem z obiektów i urządzeń", toteż z tego punktu widzenia zaskarżona uchwała nie miała podstawy prawnej.

1999.10.19 postanow. SN III CZ 112/99 OSNC 2000/4/78Działalnością gospodarczą gminy jest - prowadzona w formie komunalnych zakładów budżetowych lub spółek prawa handlowego - działalność w zakresie zadań własnych, określonych w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jedn. tekst: Dz. U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.), których celem jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, a także - w przypadkach określonych w odrębnej ustawie - działalność w zakresie wykraczającym poza te zadania.

wyrok NSA z 29-11-2001, sygn.: SA/Wr 1415/01, opubl.: OSS 2002/1/161. Art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej nie stanowi podstawy do podjęcia uchwały o charakterze aktu prawa miejscowego.2. Art. 40 ust. 2 pkt. 3 i 4 nie stanowi podstawy do podjęcia uchwał w sprawie ustalenia cen biletów wstępu do gminnego, leśnego ogrodu drzew i krzewów (arboretum), będącego obiektem użyteczności publicznej. W zakresie pojęcia "zasady i tryb korzystania" z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznych nie mieści się ustalanie ścisłej wysokości

56

opłat, albowiem oznaczałoby to w gruncie rzeczy wprowadzenie cen urzędowych sztywnych, do czego rada nie jest upoważniona.

wyrok NSA z 13-12-2000r. , sygn.: II SA 2320/00, opubl.:OSS 2001/4/1291. Żadna ustawa nie upoważnia gminy generalnie do nakładania na jej mieszkańców danin publicznych.2. W zakresie ustalania zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej nie mieści się wprowadzanie opłat za korzystanie z nich.3. Opłaty, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej mogą być czymś więcej niż ustalonymi "urzędowo" należnościami, stanowiącymi jedynie ekwiwalent za f "usługę" ze strony gminy w postaci umożliwienia korzystania z jej obiektów i urządzeń, świadczoną w warunkach braku jakiegokolwiek przymusu po stronie świadczeniobiorcy.

wyrok NSA z 6-12-2000, sygn.:I SA/Gd 1977/99, opubl.: OSS 2001/2/63Utworzenie sportowej spółki akcyjnej na podstawie art. 10 ust. 3 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej również jest niemożliwe, gdyż przystępowanie jednostek samorządu terytorialnego do spółek prawa handlowego jest możliwe tylko w przypadkach spółek zajmujących się czynnościami bankowymi i ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą prowadzoną na rzecz samorządu terytorialnego.

2000.12.06 wyrok NSA I SA/Gd 1977/99 Fin.Kom. 2001/3/78 w GdańskuNie można zgodzić się z argumentacją, że realizacja zadań z zakresu kultury fizycznej ukierunkowana na sport profesjonalny jest zadaniem o charakterze użyteczności publicznej i w związku z tym należy do zadań własnych gminy. Tylko zadanie publiczne można zaliczyć do kategorii zadań o charakterze użyteczności publicznej, to znaczy takich, które w odniesieniu do gminy polegają na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej.

wyrok NSA z 20-09-2000, sygn.: SA/Sz 1099/00, niepubl.Zarząd miasta błędnie utożsamił desygnowanie (wyznaczenie) radnych do rad nadzorczych spółek komunalnych (jako reprezentantów mienia komunalnego) z powołaniem na członka rady nadzorczej w rozumieniu art. 18 ust. 4 ustawy o działalności komunalnej, którego dokonuje istotnie zarząd gminy, pełniący w jednoosobowych spółkach jednostek samorządu terytorialnego funkcje zgromadzenia wspólników.

2001.11.21 wyrok s.antym XVII Ama 5/01 LEX nr 56472 Brak prowadzenia przez gminę działalności gospodarczej oraz świadczenia usług o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą, uzasadnia oddalenie wobec gminy zarzutu stosowania praktyki monopolistycznej.

2003.07.03 postanow. s.apel. I ACz 1313/03Wokanda 2004/7-8/72 w WarszawieO zaliczeniu do działalności gospodarczej gminy nie decyduje zarobkowy charakter, ale przedmiot działalności, w tym zadania własne gminy. Te ostatnie bowiem mogą mieć także charakter gospodarczy.

2004.12.01 wyrok s.okik XVII Ama 67/03 Dz.Urz.UOKiK 2005/1/11W art. 4 pkt 1 lit. a) ustawy z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów jako przedsiębiorcę określa się także obok innych osobę prawną organizującą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej. Mając na uwadze, że Miasto będąc stroną umowy realizuje działania o charakterze użyteczności publicznej poprzez promocję miasta, rozpowszechnianie informacji społecznie użytecznych np. dotyczących planowanych inwestycji czy remontów dróg, zdobywa środki na realizację innych celów społecznych oraz ustala zasady dystrybucji prasy bezpłatnej w sposób określony umową z korzyścią dla

57

konsumentów, należy uznać, iż ma ono status przedsiębiorcy w rozumieniu powołanego wyżej przepisu.

2005.11.10 wyrok WSA w Warszawie III SA/WA 2445/2005Do powierzenia zadań własnych gminy jednostkom organizacyjnym (w tym spółkom) nie jest potrzebna umowa. Podstawą do ich zlecenia będzie bowiem sam akt organu gminy powołujący do życia tę jednostkę i określający przedmiot jej działania. Tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z podmiotem od gminy niezależnym organizacyjnie i gospodarczo, jego zaangażowanie w wykonywanie gminnych zadań użyteczności publicznej odbywa się na zasadach ogólnych, a więc z wykorzystaniem umowy. Jednocześnie w stosunkach między gminą i jej spółką jest również miejsce na umowy o zamówienia publiczne, pod warunkiem, że mamy do czynienia ze zleceniem zamówienia mieszczącego się w zadaniach, dla których gmina powołała tę jednostkę organizacyjną.Zatem gmina wykonując swe zadania samorządowe z zakresu ściśle pojętej gospodarki komunalnej jest wyłączona spod działania ustawy Prawo zamówień publicznych, gdyż celem stosowania tej ustawy jest zawarcie umowy poprzez tryb zamówień publicznych z odrębną jednostką organizacyjną dla uzyskania efektu gospodarczego, ustalonego tą umową i na warunkach wskazanych w tej umowie.

2004.08.12 wyrok WSA w Warszawie II SA 1750/2003Działalność usługowa w zakresie telekomunikacji została uznana za wykraczającą poza zakres użyteczności publicznej i dlatego prowadzono ją w formie spółki kapitałowej prawa handlowego. Przejęcie zaś majątku tej spółki przez gminę nie uzasadnia twierdzenia, iż zmienił się rodzaj działalności z zarobkowej na użyteczności publicznej, tylko dlatego, że obecnie majątkiem tym dysponuje jednostka samorządu terytorialnego.

2003.01.19 wyrok NSA SA/Gd 1968/20021. Zasadnicza odmienność między gospodarką komunalną a działalnością gospodarczą polega głównie na tym, że gospodarka komunalna nie ma celu zarobkowego. Musi się ona mieścić w ramach działalności komunalnej, a jej obligatoryjnym celem pozostaje wykonywanie zadań własnych gminy, w tym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (zadań użyteczności publicznej). Gmina jest przede wszystkim organem władzy publicznej, przez co siłą rzeczy musi przejąć określone funkcje interwencyjne w gospodarce. Chodzi tu zwłaszcza o dziedziny działalności społecznie niezbędnej, w których podmioty prywatne nie są zainteresowane podjęciem działalności (np. brak opłacalności), o tworzenie nowych miejsc pracy, o podtrzymywanie lokalnych tradycji i lokalnych ośrodków aktywności gospodarczej i kulturalnej. 3. Sportowa Spółka Akcyjna nie spełnia łącznych warunków wynikających z art. 10 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej, gdyż jej powstanie nie wpłynie na stan bezrobocia, nie spełnia również warunku wynikającego z ust. 2 tego artykułu, gdyż nie dotyczy zbycia lub rozporządzenia mieniem. Natomiast utworzenie sportowej spółki akcyjnej na podstawie art. 10 ust. 3 ww. ustawy jest również niemożliwe, gdyż przystępowanie jednostek samorządu terytorialnego do spółek prawa handlowego jest możliwe tylko w przypadkach spółek zajmujących się czynnościami bankowymi i ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą prowadzoną na rzecz samorządu terytorialnego, co w analizowanym przypadku nie występuje, wśród tej działalności nie wymieniono bowiem profesjonalnej działalności sportowej. Umieszczenie w statucie w zakresie zadań spółki tak nazwanego celu wśród bardzo wielu innych jej zadań (w tym m.in. poza działalnością sportową działalność organizacji komercyjnych, wynajem nieruchomości, działalność informatyczna i handlowa) sprawia, że cel ten nie może zmienić oceny, iż podstawowym i zasadniczym celem spółki jest realizacja zadań związanych ze sportem profesjonalnym.

II SA/Łd 1050/12 Wyrok WSA w Łodzi z dnia 10 stycznia 2013 r. LEX nr 1270477

58

1. Przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1996 r. o gospodarce komunalnej nie stanowi generalnego upoważnienia do wprowadzenia opłat o charakterze publicznoprawnym. Choć w przepisie tym mówi się o cenach i opłatach, to opłaty, o których mowa w tym przepisie, są tylko ustalonymi należnościami, stanowiącymi ekwiwalent za usługę ze strony gminy w postaci umożliwienia korzystania z jej obiektów i urządzeń, świadczoną w warunkach braku przymusu po stronie świadczeniobiorcy. Gdy pojawia się przymus, to czyni opłatę już daniną publiczną narzuconą jednostronnie za usługę.2. Jeśli zaskarżona uchwała rady gminy nie zostaje opublikowana w wojewódzkim dzienniku urzędowym zgodnie z przepisami regulującymi te kwestie w dacie jej podjęcia i nie zostaje też opublikowana od dnia wejścia w życie ustawy z 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, a pobiera się na jej podstawie opłaty oraz zawiera umowy warunkujące korzystanie z urządzeń sieci wodociągowej to niezachowanie względem zaskarżonej uchwały wymagań przewidzianych m.in. w Konstytucji RP (art. 88 ust. 1) i powołanej ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych stosownie powoduje konieczność stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały w całości na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. z uwagi na rażące naruszenie prawa w zakresie procedury jej podejmowania.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 listopada 2013 r. II OSK 2283/13, Wspólnota 2014/7/62

Nie ma żadnych przeszkód, aby rada gminy przekazała istniejącej spółce zadanie własne w postaci utrzymania porządku i czystości na terenie gminy.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2013 r. I CSK 522/12, LEX nr 1353060

1. Gmina, realizując zadania własne wymienione w art. 7 u.s.g. poprzez zawieranie umów mających charakter czynności z zakresu obrotu gospodarczego, jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4792 § 1 k.p.c. 2. Gmina prowadzi działalność gospodarczą zarówno wówczas, gdy wykonuje zadania o charakterze użyteczności publicznej określone w art. 7 ust. 1 u.s.g., a w przypadkach określonych w odrębnych ustawach także w zakresie wykraczającym poza nie. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, reguluje ustawa z 1996 r. o gospodarce komunalnej. Wyliczenie tych form w jej art. 2 jest jednak tylko przykładowe. 3. Prowadzenie szkoły nie jest działalnością gospodarczą. Wynika to wprost z treści art. 83a u.s.o. W ten sposób zostały wyłączone wobec organów prowadzących szkoły konsekwencje, jakie inne przepisy przewidują dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 30 października 2012 r.II SA/Łd 689/12, LEX nr 1234504

Podłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie jest ani "usługą komunalną" ani "korzystaniem z obiektów i urządzeń", toteż z tego punktu widzenia art. 4 ustawy z 1996 r. o ogospodarce komunalnej nie może być podstawą nałożenia na obywateli w drodze aktu prawa miejscowego obowiązku ponoszenia opłat za możliwość korzystania z urządzeń wodociągowych (kanalizacyjnych) lub opłat za podłączenie do tych urządzeń.

59

Problematyka informacji na rynku i jej znaczenie dla konsumenta oraz przedsiębiorcy.

pojęcie informacji,

ochrona danych osobowych i ochrona informacji gospodarczych w publicznym prawie

gospodarczym.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt V:

II SAB/Lu 51/12 wyrok wsa w Lublinie 2012-06-13 LEX nr 12122921. Szpital jako Publiczny Samodzielny Zakład Opieki Zdrowotnej w zakresie, w jakim korzysta ze środków publicznych, jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji stanowiących informację publiczną.2. Strona ma prawo kwestionowania bezczynności organu w przypadku, gdy uznaje, iż żądane informacje są informacjami publicznymi i powinny być udzielone w trybie wnioskowym na podstawie ustawy z 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

II SAB/Gd 12/12 wyrok wsa w Gdańsku 2012-05-09 Wspólnota 2012/23-24/46Zgodnie z definicją, informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

II SAB/Wa 483/11 wyrok wsa 2012-04-20 w Warszawie, LEX nr 1162641Fakt, że informacja dotycząca dat publikacji, numerów i pozycji, pod którymi zamieszczono w ogólnie dostępnym publikatorze akty prawa miejscowego, funkcjonuje w obiegu publicznym, nie pozbawia jej przymiotu informacji publicznej. W takiej sytuacji nie ma jedynie podstaw do realizowania wniosku o jej udostępnienia w trybie u.d.i.p.

II SAB/Wa 483/11 wyrok wsa w Warszawie 2012-04-20, Wspólnota 2012/19-20/47Wójt nie musi w trybie dostępu do informacji publicznej udzielać informacji dotyczącej publikacji uchwał w dzienniku urzędowym województwa, takich jak rok, numer i pozycja dziennika poszczególnych uchwał.

II SA/Wa 181/12 wyrok wsa w Warszawie 2012-04-05 LEX nr 1162404Jeśli podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej nie posiada żądanej przez wnioskodawcę informacji, gdyż ta w ogóle nie została wytworzona (fizycznie nie istnieje), winien jedynie pisemnie poinformować o tym zainteresowanego, nie wydając w tym zakresie decyzji o odmowie udzielenia informacji publicznej.

II SAB/Wa 32/12 wyrok wsa w Warszawie 2012-03-22 LEX nr 1133382Organ nie pozostaje w bezczynności w sytuacji, gdy poinformuje wnioskodawcę, iż nie dysponuje żądaną informacją publiczną.

II SAB/Lu 10/12 wyrok wsa w Lublinie 2012-03-20, LEX nr 1164471Za brak formalny wniosku o udzielenie informacji publicznej nie można uznać braku pełnomocnictwa lub dokumentu potwierdzającego umocowanie określonych osób do reprezentowania osoby prawnej.

I OSK 2265/11 wyrok NSA W-wa 2012-03-07, LEX nr 1145097Ekspertyzy sporządzone przez Polskie Towarzystwo Informatyczne na rzecz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji związane z tworzeniem przez ten organ systemów informatycznych oraz przygotowaniem egzaminów dla osób ubiegających się o wydanie

60

świadectwa kwalifikacji dla kontrolerów systemów teleinformatycznych spełniają warunki informacji publicznej, dotyczą bowiem realizacji przez ten organ zadań publicznych.

I OSK 2196/11 wyrok NSA W-wa 2012-02-29, LEX nr 11450901. W państwie prawa, gdzie zakłada się kontrolowanie władzy przez społeczeństwo obywatelskie, obywatel w ramach konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej ma prawo dowiedzieć się jakimi przesłankami kierował się Prezydent RP, wykonując swoje uprawnienia określone w art. 122 Konstytucji RP, a tym samym zapoznać się z wnioskami opinii i ekspertyz dotyczących określonego projektu aktu prawnego.2. Opinie i ekspertyzy, jeżeli dotyczyły projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, są informacją publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p., odnoszą się bowiem do sprawy publicznej, jaką jest kwestia przyszłych świadczeń emerytalnych i proponowanego kształtu aktu prawnego.3. W żadnym z przepisów Konstytucji nie została zawarta norma, która wyłączałaby osobę i urząd Prezydenta RP spod działania art. 61 Konstytucji RP. Prerogatywy prezydenckie dotyczą tylko możliwości swobodnego podejmowania decyzji, nie mogą jednak ograniczać konstytucyjnych praw obywateli.4. Opinie i ekspertyzy sporządzone na zlecenie Kancelarii Prezydenta RP są materiałami urzędowymi w rozumieniu art. 4 pkt 2 u.p.a.p.p.

I OW 187/11, postanow. NSA W-wa 2012-02-29, LEX nr 1136725W zakresie właściwości instancyjnej do rozpoznania odwołania od decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej nie ma podstaw do zastosowania regulacji wynikającej z ustaw materialnoprawnych, z których zakresem przedmiotowym związana jest żądana informacja publiczna. Właściwość instancyjną ustala się według przepisów k.p.a., na podstawie art. 127 § 2 w związku z art. 17 pkt 1 k.p.a.

I OW 195/11 postanow. NSA W-wa 2012-02-29, LEX nr 1136728W sprawie właściwości instancyjnej do rozpoznania decyzji odmawiającej udzielenie informacji publicznej z rejestru decyzji o pozwoleniu na budowę nie ma podstaw do stosowania p.b.

I OSK 2215/11 wyrok NSA W-wa 2012-02-29, LEX nr 11228831. O zakwalifikowaniu określonej informacji jako podlegającej udostępnieniu w rozumieniu u.d.i.p. decyduje kryterium rzeczowe, tj. treść i charakter informacji. Informacja publiczna obejmuje bowiem swoim znaczeniem szerszy zakres pojęciowy niż dokumenty urzędowe i nie można zawężać i utożsamiać dostępu do informacji publicznej z dostępem do dokumentów.2. Informacją publiczną są nie tylko dokumenty bezpośrednio zredagowane i wytworzone przez organy administracji publicznej, ale także te dokumenty, których organ używa do zrealizowania powierzonych mu prawem zadań.3. Pojęcie dokumentu urzędowego różni się od dokumentu zawierającego informację publiczną. Istotne znaczenie ma zatem nie to, czy dokument został sporządzony przez funkcjonariusza publicznego w znaczeniu przepisów k.k., lecz przede wszystkim to, czy zawiera on informację publiczną.4. Do spraw wszczętych w trybie u.d.i.p. podmiot zobowiązany do jej udzielenia stosuje przepisy tej ustawy przy uwzględnieniu szczególnych unormowań p.z.p. Jawność umów w sprawach zamówień publicznych na gruncie u.d.i.p. wyłącza możliwość odmowy ich udostępnienia z powołaniem się na którąkolwiek z tajemnic ustawowo chronionych. Nie jest zatem dopuszczalne wydanie decyzji odmawiającej udostępnienia umów w sprawach zamówień publicznych, gdyż są one jawne.

I OSK 2291/11 wyrok NSA W-wa 2012-02-22, LEX nr 1122884

61

Szkołę publiczną należy zaliczyć do podmiotów, które obowiązane są do udostępnienia informacji publicznej.

I OSK 2172/11 wyrok NSA W-wa 2012-02-03, LEX nr 1118629Wydruki korespondencji e-mailowej nie stanowią informacji publicznej.

I OSK 2130/11 wyrok NSA W-wa 2012-01-27, LEX nr 11262761. Opinie ekspertów nie są informacją publiczną, jeżeli nie dotyczą konkretnego aktu będącego już przedmiotem toczącego się procesu legislacyjnego. Są natomiast dokumentem wewnętrznym służącym gromadzeniu informacji, które w przyszłości mogą zostać wykorzystane w procesie decyzyjnym.2. Opinie i ekspertyzy stanowią jeden z wielu elementów wewnętrznego postępowania, którym Prezydent nie jest jednak związany, a jego decyzja nie musi być uwarunkowana treścią i wynikiem sporządzonych na jego zlecenie opinii prawnych i analiz. Nie oznacza to jednak, że nieuprawnione jest przenoszenie na osobę Prezydenta RP zasad dotyczących udostępniania informacji publicznej. Na takie wyłączenie nie wskazują ani treść art. 61 Konstytucji RP, ani też przepisy u.d.i.p. W państwie prawa proces podejmowania decyzji, również dyskrecjonalnych, w pewnym zakresie powinien być transparentny, a organy władzy nie ulegając bieżącym naciskom opinii publicznej winny równocześnie liczyć się z koniecznością racjonalnego uzasadniania podejmowanych decyzji.3. Opinie i ekspertyzy sporządzone na zlecenie Kancelarii Prezydenta RP są materiałami urzędowymi w rozumieniu art. 4 pkt 2 u.p.a.p.p. Pełnią funkcję służebną w procesie podejmowania decyzji przez najwyższy organ władzy wykonawczej i nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego.

I OSK 2118/11, wyrok NSA W-wa 2012-01-20, LEX nr 1120657Przepisy u.d.i.p. nie zawężają dostępu do informacji publicznej wytworzonej jedynie w toku prowadzonych postępowań administracyjnych. Wręcz przeciwnie - udostępnieniu podlega każda informacja o sprawach publicznych. Niewątpliwie taką informację stanowi notatka z przebiegu spotkania przedstawicieli rządu z przedstawicielami gminy.

IV SAB/Gl 69/11 wyrok wsa w Gliwicach, 2012-01-10, LEX nr 1101381...1. Sądy i trybunały podlegają regułom i procedurom u.d.i.p., o ile inne ustawy (a nie aktów podustawowych) zawierające przepisy proceduralne nie będą przewidywały procedur szczególnych. Regulacja zasad i trybu udostępniania akt zamieszczona w rozporządzeniu z dnia 23 lutego 2007r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249) nie zawiera i nie może zawierać jako akt podustawowy "przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi", o których mowa w art. 1 ust. 2 u.d.i.p.2. W przypadku, gdy informacja publiczna zawiera dane, o których mowa w art. 5 ust. 2 u.d.i.p. zd. pierwsze i nie zachodzą przesłanki wymienione w jego zdaniu drugim, pierwszeństwo w ochronie mają dane osobowe, czyli dane o przedsiębiorcy objęte tajemnicą, a tym samym wykonanie obowiązku informacyjnego nie stanowi przesłanki legalizującej ich udostępnienie.

I OSK 2157/11 wyrok NSA W-wa 2012-01-03, LEX nr 1107474Pojęcie informacji publicznej ma szeroki charakter i odnosi się do wszelkich spraw publicznych również wówczas, gdy wiadomość nie została wytworzona przez podmioty publiczne, a jedynie odnosi się do nich.

II SA/Wa 2227/05 wyrok WSA w Warszawie 2006.04.20 LEX nr 220927 1. Norma kolizyjna zawarta w art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi, iż "przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji, będących informacjami publicznymi". Wykładnia celowościowa

62

funkcjonalna tego przepisu prowadzi do wniosku, iż jeżeli obowiązują odmienne regulacje dotyczące zasady i trybu ich udzielania, to będą one miały pierwszeństwo przed ustawą o dostępie do informacji publicznej.2. Zadaniem ustawy o ochronie danych osobowych nie jest jedynie stanie na straży interesów tych, których przetwarzane dane osobowe dotyczą. Naczelną zasadą ustawy nie jest zakaz przetwarzania danych osobowych, lecz przestrzeganie zakresu i trybu ich przetwarzania. Odmienna wykładnia prowadziłaby do tego, że w oparciu o ustawę o dostępie do informacji publicznej legalnie można byłoby uzyskać dostęp do danych chronionych ustawą o ochronie danych osobowych.3. Dobrem publicznym (art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie danych osobowych) może być ochrona dobrego imienia, prestiżu uczelni (obrona przed zarzutami stawianymi władzom uczelni). Jeżeli zatem sam skarżący publicznie podważa autorytet uczelni i jej władz, to informacja publiczna podana w obronie tych wartości zawierająca dane o procesach pracowniczych, może być uznana jako obrona dobrego imienia uczelni realizowana dla dobra publicznego.4. Udzielenie informacji publicznej zawierającej częściowo tzw. zwykłe dane osobowe byłego pracownika, który dobra te publiczne podważa, mieści się w dyspozycji normy art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie danych osobowych.

II SA/Wa 1443/05 wyrok WSA w Warszawie 2005.09.21 LEX nr 204649Stosując przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), należy za każdym razem wyważać dobra, które legły u jej podstaw. Prawo do ochrony danych osobowych, jako jeden z elementów prawa do ochrony własnej prywatności, ma swoje źródło w przepisach, art. 47, art. 49, art. 50 i art. 51 Konstytucji RP. W praktyce prawo do ochrony danych osobowych ulega ograniczeniu z uwagi na interes publiczny lub usprawiedliwiony interes innych osób, czyli nie jest to prawo o charakterze absolutnym, jak większość praw chronionych konstytucyjnie. Nie można też tak rozumieć przepisów ustawy, że udostępnienie danych osobowych dłużnika w celu windykacji należności, narusza dobro tej osoby, gdyż byłoby to niczym nieuzasadnione jej uprzywilejowanie. Zawierając umowę cywilnoprawną, należy liczyć się z jej konsekwencjami, a także z tym, że obowiązek wykonania umowy dotyczy jednej i drugiej strony, nawet jeżeli jedna z nich jest konsumentem. Ochrona dóbr jednych nie może się odbywać kosztem naruszania praw innych, co można pośrednio, bądź bezpośrednio wywieźć z wielu przepisów Konstytucji RP (art. 2, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 83).

I ACa 1140/01 wyrok s.apel. w Poznaniu 2001.11.13 Wokanda 2002/11/46Adres danej osoby jako sfera prywatności człowieka należy do danych osobowych. Naruszenie tej sfery sprowadza odpowiedzialność z tytułu ochrony dóbr osobistych, jednakże żądanie usunięcia danych osobowych nie należy do kognicji sądów powszechnych.

II KKN 438/00 postanow. SN 2000.12.11 OSNKW 2001/3-4/331. Dane osobowe korzystają z ochrony przewidzianej ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883 ze zm.) już wówczas, jeżeli tylko mogą znaleźć się w zbiorze danych osobowych, bez względu na to, czy się w nim ostatecznie znalazły, a ustawa w odniesieniu do różnych etapów i rodzajów przetwarzania danych, określa jeszcze dodatkowe uprawnienia osób, których dane te dotyczą (rozdz. 4 ustawy).Rzecz bowiem w tym, że każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych (art. 1 ust. 1 ustawy), a nie jedynie ten, czyje dane znalazły się już w zbiorze.2. Na gruncie ustawy o ochronie danych osobowych administratorem danych osobowych jest jedynie ten podmiot, który decyduje o celach i środkach przetwarzania tych danych (art. 7 pkt 4 ustawy), natomiast administrującym - także taki podmiot, który zarządza, zawiaduje zbiorem danych (art. 50, 51, 54) lub danymi (art. 52) w procesie ich przetwarzania, w tym i powierzonego mu w trybie wskazanym w art. 31 tej ustawy, przy czym odpowiedzialność karna administrującego nie będącego administratorem danych wchodzi w rachubę wówczas

63

gdy jego zachowanie - uznane za karalne przez ustawę - wynika z powierzonych mu czynności przetwarzania danych.

II SA 686/99 wyrok NSA w Warszawie 1999.06.24 LEX nr 46190 1. Błędnym jest twierdzenie, iż imię i nazwisko oraz stanowiska pracownika państwowego (z wyjątkiem służb specjalnych) lub samorządowego podlega ochronie danych osobowych na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883).2. Z art. 61 ust. 2 Konstytucji RP wynika obowiązek udostępniania danych już istniejących (dokumenty).Natomiast żaden przepis nie zobowiązuje organów państwowych i samorządowych do wykonywania, wyłącznie na potrzeby prasy, specjalnych wykazów, zestawień czy innego rodzaju opracowywanych danych.

II SA/Wa 188/12 Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 maja 2012 r. M.Pr.Bank. 2012/11/41-45Przepisy o tajemnicy bankowej nie wyłączają stosowania ustawy o ochronie danych osobowych w całości, czynią to jednak w zakresie, w jakim zapewniają ochronę dalej idącą niż ustawa o ochronie danych osobowych, a więc tylko jeśli chodzi o zasady udostępniania osobom i podmiotom trzecim informacji, o których mowa w art. 104 p.b.

I OSK 1666/12 Wyrok NSA w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2013 r. G.Prawna 2013/162/1Generalny inspektor ochrony danych osobowych, wydając decyzje dotyczącą udostępnienia danych autorów wpisów na forum internetowym, musi wziąć pod uwagę to, czy ważniejsza jest ochrona danych internautów czy interes firmy.

Wyrok NSA w Warszawie z dnia 26 lutego 2014 r., I OSK 2400/13, LEX nr 1446543

Działalność przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie wykonywania obowiązków wskazanych w art. 9c ust. 3 p.e. dotyczy spraw publicznych w rozumieniu art. 4 u.d.i.p.

Wybrane zagadnienia z zakresu nowych technologii:

własność przemysłowa,

własność intelektualna.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt VI:

II GSK 72/11 wyrok NSA W-wa 2012-02-29, LEX nr 1123082Znak towarowy musi dla uzyskania ochrony wykazywać się przynależnymi tylko jemu cechami, które pozwolą wyróżnić towar nim oznaczony jako pochodzący z określonego źródła od innych towarów tego samego rodzaju mających inne pochodzenie. W przypadku znaków słowno-graficznych posiadanie zdolności odróżniającej odnosi się do znaku towarowego jako całości, ocenie podlegają zatem zarówno elementy słowne, jak i graficzne.

II GSK 1502/10 wyrok NSA W-wa 2012-01-31, LEX nr 11378751. W przeciwieństwie do postaci znaku, w odniesieniu do której dopuszcza się wypełnienie obowiązku używania przez jego zastosowanie w postaci odmiennej od zarejestrowanej, w odniesieniu do towarów lub usług taka możliwość nie jest przewidziana. Są to wyraźne argumenty za ścisłym pod tym względem zastosowaniem obowiązku używania. Należy jednak zauważyć, że podana wyżej odpowiedź nie może być rozumiana w ten sposób, że

64

obowiązkowe używanie znaku ma odbywać się jednocześnie wobec każdego z towarów lub usług, na które rozciąga się ochrona znaku.2. Jeżeli znak towarowy zarejestrowany jest dla szerokiej kategorii towarów, określonej jednym pojęciem, a faktycznie używany jest tylko dla określonej podkategorii tych towarów, to dopuszczalne i prawidłowe jest stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego udzielonego na ten znak towarowy dla wszystkich innych podkategorii towarów, dla których znak ten jest nieużywany.3. Zakwalifikowanie znaku w postaci zmodyfikowanej jako użycia w celu zachowania prawa ochronnego jest możliwe tylko o tyle, o ile modyfikacja ta nie tylko nie ma wpływu na znamiona odróżniające znaku, lecz także nie prowadzi do zmiany samej istoty znaku. Przy czym dla rozstrzygnięcia o wypełnieniu obowiązku używania znaku odmiennego od zarejestrowanego podstawowe znaczenie ma zdanie przeciętnego odbiorcy.

II PK 95/11 wyrok SN 2012-01-18, LEX nr 1133917...1. Projektami racjonalizatorskimi są rozwiązania, które autorzy zgłaszają przedsiębiorcom do wykorzystania. Przedsiębiorca zaś ma pełną swobodę w uznaniu rozwiązania zgłoszonego przez wnioskodawcę za projekt racjonalizatorski. Jedyne ograniczenie w tym zakresie wynika z art. 7 ust. 2 ustawy z 2000 r. - Prawo własności przemysłowej.2. Przez racjonalizację należy rozumieć zmiany i usprawnienia dokonywane w procesie produkcji, w celu osiągnięcia konkretnych efektów. Oznacza to, że różni przedsiębiorcy mogą uznać różne rozwiązania za projekty racjonalizatorskie.3. Za projekt racjonalizatorski na gruncie ustawy z 2000 r. Prawo własności przemysłowej należy uważać innowacyjne rozwiązanie (polegające na zmianach i usprawnieniach), udoskonalające procesy produkcji, zawierające mniejsze natężenie myśli twórczej (w porównaniu z wynalazkiem, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografią układu scalonego), które jednocześnie spełnia kryteria przewidziane w regulaminie racjonalizacji przyjętym u danego pracodawcy.

II GSK 932/10, wyrok NSA W-wa 2011-10-26, LEX nr 1070265Przedmiotem oceny na podstawie art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. jest określony znak jako integralna całość. Przy analizie podobieństwa spornych znaków należy uwzględnić okoliczność, że znak słowno-graficzny koliduje ze znakami słownymi. W znakach kombinowanych słowa nie zawsze mają charakter decydujący.

VI SA/Wa 817/08 wyrok wsa w Warszawie 2008.08.11 LEX nr 512910 1. Prawo własności przemysłowej jest ustawą szczególną w stosunku do przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ten stosunek nie wyklucza jednak możliwości dodatkowej ochrony zarejestrowanych oznaczeń także na tle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Tak samo jest z ochroną zarejestrowanych i używanych znaków towarowych. Mogą być one chronione przez przepisy art. 10 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mimo tego, że przysługuje im ochrona przez rejestrację także na tle prawa własności przemysłowej. Te same relacje należy uwzględnić porównując ustawę o znakach towarowych.2. Przepis art. 8 pkt 1 u.z.t. nakazuje ocenę, czy wnioskowany znak nie narusza zasad współżycia społecznego i wyklucza rejestrację znaku uznanego za naruszający te zasady. Zasady te należy wykładać w sposób właściwy dla prawa znaków towarowych. W przepisie nie ma bowiem odesłania do żadnej konkretnej zasady współżycia społecznego, lecz powołany został bliżej nieokreślony system tych zasad w postaci klauzuli generalnej. Zadaniem tej klauzuli nie jest przekreślenie uprawnień zgłaszającego, lecz zakreślenie im takich granic, aby realizacja tych uprawnień nie naruszała zasad współżycia społecznego. Chodzi tu o sprzeczność z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Rzeczą organu jest w tej sytuacji ustalenie, czy zgłoszony znak pozostaje w sprzeczności z omawianymi zasadami i skonkretyzowanie tych zasad w akcie stosowania prawa. W konsekwencji wykładnia zasad współżycia społecznego winna uwzględniać treść pojęcia dobrych obyczajów.

65

T-360/99 wyrok S(PI) 2000.10.26 Community Concepts AG v. Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe) LEX nr 83648 Zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru, nie są rejestrowane. Z tego względu słowo "Investorworld", o którego rejestrację wnioskowano odnośnie usług ubezpieczeniowych, finansowych, i dotyczących obrotu nieruchomościami, nie może zostać zarejestrowane jako wspólnotowy znak towarowy, ponieważ jest pozbawione jakiegokolwiek odróżniającego charakteru. Słowo "investor" sugeruje, iż wskazane usługi są skierowane do inwestorów. Dodanie do tego słowa "world" nie nadaje mu żadnej dodatkowej cechy, która sprawiłaby, iż oznaczenie to w całości umożliwiłoby odróżnienie usług wnioskodawcy od tych oferowanych przez inne przedsiębiorstwa. Tak jak jest skonstruowane, oznaczenie to odnosi się jedynie do świata inwestora, co oznacza, że dane usługi dotyczą czegoś, co mogłoby stanowić przedmiot zainteresowania inwestora (zob. pkt 21-22, 24-25).

I ACa 672/06 wyrok s.apel. w Poznaniu 2006.12.20 LEX nr 330985 Przedmiot niematerialny, określony jako koncepcja organizacji jakiejś imprezy (nie stanowiąca przy tym przedmiotu uregulowania z art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa własności przemysłowej) aby mogła w ogóle - w razie jej naruszenia, wykorzystania przez inny podmiot - podlegać ochronie, na podstawie przepisów prawa, w tym i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - nie może mieć charakteru ogólnego pomysłu, i być jedynie powieleniem powszechnie funkcjonujących w rzeczywistości idei i projektów lecz powinna mieć charakter nowatorski i oryginalny.

T-232/00 wyrok S(PI) 2002.06.13 Chef Revival USA Inc. v. Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe) LEX nr 112410 1. Z art. 42 rozporządzenia nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego dotyczącego sprzeciwu wobec rejestracji wspólnotowego znaku towarowego oraz czytanego łącznie z regułami 16, 17 i 20 rozporządzenia wykonawczego wynika, iż prawodawca dokonuje rozróżnienia między z jednej strony wymogami, jakie zawiadomienie o sprzeciwie musi spełnić, które zostały ustanowione jako wymogi dopuszczalności sprzeciwu, a z drugiej strony przedstawieniem stanu faktycznego, dowodów i argumentów oraz dokumentów na poparcie sprzeciwu, które wchodzą w zakres rozpatrywania sprzeciwu.Jeżeli chodzi o wymogi, które, jeżeli nie zostały spełnione w sprzeciwie, prowadzą do odrzucenia sprzeciwu jako niedopuszczalnego, reguła 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia wykonawczego dokonuje rozróżnienia pomiędzy dwoma typami wymogów dopuszczalności, ale jedynie w przypadkach, w których sprzeciw nie odpowiada wymogom dopuszczalności innym niż te, o których wyraźnie mowa w regule 18 ust. 1, wymaga się zgodnie z regułą 18 ust. 2, by Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe) powiadomił o tym stronę wnosząca sprzeciw oraz wezwał ją do uzupełnienia braku w terminie dwóch miesięcy, nim Urząd odrzuci sprzeciw jako niedopuszczalny.Jeżeli chodzi o dowody i dokumenty objęte rozpatrywaniem sprzeciwu, które w razie konieczności obejmuje ich przetłumaczenie na język postępowania w sprawie sprzeciwu, i jeżeli strona wnosząca sprzeciw nie przedstawi ich przed upływem terminu pierwotnie wyznaczonego bądź przed upływem przedłużenia tego terminu, Urząd może zgodnie z prawem odrzucić sprzeciw jako bezzasadny, chyba że zgodnie z regułą 20 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego może wydać orzeczenie w sprawie sprzeciwu, opierając się na dowodach, jakimi już dysponuje. Odrzucenie sprzeciwu nie jest w takim przypadku jedynie skutkiem niedotrzymania przez wnoszącego sprzeciw terminu wyznaczonego przez Urząd, ale również konsekwencją niespełnienia przez niego materialnego wymogu sprzeciwu, jako że wnoszący sprzeciw, nie przedstawiając w wyznaczonym terminie odpowiednich dowodów oraz dokumentów uzupełniających, nie zdoła udowodnić istnienia

66

stanu faktycznego lub praw, na których oparty jest jego sprzeciw. (zob. pkt 31, 33, 36, 41, 44).

C-299/99 wyrok TS 2002.06.18 Koninklijke Philips Electronics NV v. Remington Consumer Products Ltd (orzeczenie wstępne) LEX nr 112067 1. Nie istnieje taka kategoria oznaczeń, która nie byłaby wyłączona z rejestracji na podstawie art. 3 ust. 1 lit. b, c i d oraz art. 3 ust. 3 dyrektywy nr 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, a zarazem byłaby wyłączona z rejestracji na podstawie art. 3 ust. 1 tejże dyrektywy z tego powodu, że takie oznaczenia uniemożliwiają odróżnianie towarów właściciela oznaczenia od towarów innych przedsiębiorstw. (zob. pkt 40, sentencja pkt 1)2. Aby na potrzeby art. 2 dyrektywy nr 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych możliwym było odróżnienie towaru, kształt towaru, ze względu na który oznaczenie zostało zarejestrowane, nie wymaga żadnego dodatkowego elementu dowolnego, takiego jak ozdobienie, który nie ma żadnego celu użytkowego. Kryteria oceny odróżniającego charakteru trójwymiarowego znaku towarowego nie różnią się od tych, które mają zastosowanie do innych kategorii znaków towarowych, dlatego też dany kształt musi po prostu umożliwiać odróżnienie towarów właściciela znaku towarowego od tych należących do innych przedsiębiorstw, wypełniając tym samym swój podstawowy cel, jakim jest zagwarantowanie pochodzenia produktu. (zob. pkt 48-50, sentencja pkt 2)3. Jeżeli przedsiębiorca był jedynym dostawcą określonych towarów na rynek, stosowanie na szeroką skalę oznaczenia, na które składa się kształt tych towarów, może być wystarczającym powodem do nadania oznaczeniu odróżniającego charakteru dla celów art. 3 ust. 3 dyrektywy nr 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, w sytuacji, w której w wyniku takiego stosowania, znaczna część odpowiedniego kręgu osób wiąże tenże kształt z tym przedsiębiorcą, a nie z żadnym innym przedsiębiorstwem, bądź jest przeświadczona, iż towary o tym kształcie pochodzą od tegoż przedsiębiorcy.

T-198/00 wyrok S(PI) 2002.06.05 Hershey Foods Corporation v. Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe) LEX nr 112402 1. Kiedy izba odwoławcza Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe) rozpatruje sprawę o uchylenie odmowy rejestracji znaku wspólnotowego, może, badając akta, użyć którychkolwiek danych zawartych w formularzu, bez konieczności uprzedniego umożliwienia wnoszącemu odwołanie wypowiedzenia się co do nich. Dokładniej mówiąc, izba odwoławcza nie jest obowiązana do wezwania wnoszącego odwołanie do przedstawienia swych poglądów w odniesieniu do informacji zawartych przez niego samego w formularzu, gdy nie wydają się one być oczywistym błędem ze strony składającego wniosek o znak towarowy. (zob. pkt 20)2. W sprawach wniesionych do izb odwoławczych Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe) o uchylenie odmowy rejestracji wspólnotowego znaku izby odwoławcze muszą być w stanie oprzeć swe decyzje na argumentach nieprzedstawionych ekspertowi w zakresie, w jakim zainteresowana strona była w stanie wypowiedzieć się w kwestiach mających wpływ na zastosowanie danego przepisu prawnego. Ponieważ co do zasady istnieje ciągłość funkcji między ekspertem a izbami odwoławczymi, te ostatnie mogą powtórnie zbadać wniosek, nie będąc ograniczonymi opinią eksperta. (zob. pkt 25)3. W odniesieniu do wniosku o rejestrację wspólnotowego znaku rejestracje już dokonane w Państwach Członkowskich, a nawet w państwach nieczłonkowskich, są elementami, które nie mają charakteru decydującego dla potrzeb zbadania bezwzględnych podstaw odmowy ustanowionych w art. 7 rozporządzenia nr 40/94. Ze względu na jednolity charakter wspólnotowego znaku towarowego system wspólnotowego znaku towarowego jest autonomicznym systemem prawnym posiadającym zbiór celów dla niego indywidualnych;

67

stosuje się go niezależnie od jakiegokolwiek systemu krajowego. W rezultacie prawo do ubiegania się o rejestrację znaku jako wspólnotowego znaku towarowego oceniane jest wyłącznie na podstawie właściwych przepisów wspólnotowych, podczas gdy krajowe rejestracje znaków towarowych są elementami o niewiążącym charakterze dla Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory Przemysłowe), ale które mogą niemniej zostać uwzględnione w badaniu bezwzględnych podstaw odmowy. (zob. pkt 32).

Inne wybrane zagadnienia:

prawo usług turystycznych,

prawo o grach hazardowych,

nadzór nad bezpieczeństwem środków spożywczych i kosmetyków,

prawo prasowe,

inne aktualne zagadnienia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt VII:

VI ACa 511/09 wyrok s.apel. w Warszawie 2010-04-07, LEX nr 1120269Aby można było używać prawnie chronionej nazwy hotel konieczne jest uzyskanie decyzji marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego o zaszeregowaniu obiektu do tego rodzaju i nadaniu mu kategorii.

I SA/Bk 137/09 wyrok wsa w Białymstoku 2009.05.21 LEX nr 505761 Zdefiniowane w ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych pojęcie "usługi turystyczne" można uznać za tożsame z terminem "usługi turystyki", którym posłużył się ustawodawca w interpretowanym w niniejszej sprawie przepisie art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. "a" ustawy z 2004 r. o podatku od towarów i usług.

VI SA/Wa 645/08 wyrok wsa w Warszawie 2008.06.30 LEX nr 464007 1. W świetle przepisu art. 3 pkt 4 ustawy o usługach turystycznych, już samo oferowanie przez stronę imprez turystycznych jest organizowaniem imprez turystycznych w rozumieniu tej ustawy.2. Tylko i wyłącznie szkoły i placówki oświatowo-wychowawcze organizujące wypoczynek dla dzieci i młodzieży są wyłączone z obowiązku spełniania wymogów określonych w ustawie o usługach turystycznych w zakresie uzyskania wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, albowiem taka działalność nie stanowi działalności gospodarczej.

II SA 2957/00 wyrok NSA w Warszawie 2002.01.18 M.Prawn. 2002/6/243 Organ koncesyjny miał obowiązek rozpoznać wniosek skarżącej o zmianę zezwolenia i zatwierdzenie regulaminu nowej gry, zaś w przypadku wątpliwości co do tego czy gra ta jest grą losową, rozstrzygnąć tę kwestię w trybie art. 2 ust. 3 powołanej ustawy.Ze względu na brak ustawowej definicji gry w pokera organ koncesyjny, rozstrzygając wspomnianą wątpliwość, nie powinien ograniczać się jedynie do potocznego rozumienia takiej gry, ale korzystać także z zagranicznego piśmiennictwa specjalistycznego.

V KK 52/03 postanow. SN 2003.11.12 OSNKW 2004/3/24

68

Wolność prasy jest jedną z "wolności politycznych", które w praktyce mogą doznawać ograniczeń z uwagi na konieczność zapewnienia wolności jednostki. Tak więc wolność prasy nie ma i nie może mieć charakteru absolutnego, nie może mieć postaci nieskrępowanej niczym swobody działania, a tym bardziej nie sposób jej traktować jako samoistnego źródła wartości.

Samorząd zawodowy i gospodarczy.

Wybrane orzeczenia odnoszące się do zagadnień objętych pkt VIII:

Wyrok w sprawie Gebhard, ETS, C-55/941. Obywatel państwa członkowskiego, który w stały i ciągły sposób prowadzi w jednym państwie członkowskim działalność zawodową, w ramach której kontaktuje się ze swego miejsca pracy m.in. z obywatelami tego państwa, podlega przepisom rozdziału o swobodzie przedsiębiorczości, a nie rozdziału o świadczeniu usług.2. Z art. 60(3) TWE wynika, że przepisy o swobodnym przepływie towarów obejmują przynajmniej w przypadkach, gdy świadczenie usługi związane jest ze zmianą miejsca pobytu usługodawcy – sytuacje, w których dany podmiot przemieszcza się z jednego państwa do drugiego nie w celu prowadzenia tam przedsiębiorstwa, lecz jedynie z zamiarem czasowego wykonywania działalności. Przejściowy charakter świadczenia usług należy oceniać uwzględniając jego okres, częstotliwość, regularne powtarzanie i ciągłość. Nie wyklucza to posiadania przez usługodawcę w rozumieniu Traktatu infrastruktury w państwie odbiorcy usług, w postaci biura, miejsca praktyki lub kancelarii, koniecznych do świadczenia usług.

VII SA/Wa 673/08 wyrok wsa w Warszawie, 2008-07-03, LEX nr 4913091. Jednoznaczne brzmienie art. 28 k.p.a. - jak słusznie zauważył organ II instancji - nie pozwala na jego dowolną interpretację. Posiadanie przez dany podmiot statusu strony nie zależy więc od subiektywnej oceny tego podmiotu w tym zakresie, zaś okoliczności występujące w danej sprawie muszą w sposób nie budzący wątpliwości wskazywać na przesłanki określone w art. 28 k.p.a.2. Przepisy ustawy z 1991 r. o izbach aptekarskich przyznające samorządowi aptekarskiemu prawo do wydawania opinii w sprawach udzielania lub cofania zezwoleń na prowadzenie aptek lub hurtowni nie świadczą o tym, że członkowie okręgowych izb aptekarskich posiadają interes prawny by występować w postępowaniach administracyjnych o udzielanie zezwoleń na prowadzenie apteki. Samorząd zawodowy występuje jedynie w roli organu, współdziałając z organem orzekającym w sprawie zezwolenia. Rolę samorządu zawodowego w tym postępowaniu wyznacza nie organ udzielający zezwolenia - przyznając lub odmawiając prawa strony, czy występowania na prawach strony, ale przepis prawa nakazujący zasięgnięcie opinii przed wydaniem zezwolenia. Taki status w postępowaniu o wydanie zezwolenia wyklucza więc możliwość występowania w nim jednocześnie jako strona lub na prawach strony.

VII SA/Wa 1272/07, wrok wsa w Warszawie, 2007-10-19, LEX nr 395395Ten tryb postępowania [w przedmiocie udzielania koncesji na prowadzenie apteki] określa rolę organu współdziałającego, który uczestniczy jedynie w czynnościach głównego postępowania administracyjnego, biorąc udział w załatwieniu sprawy przez wyrażenie stanowiska, w zakresie swej właściwości. Nie jest więc organem prowadzącym postępowanie w samodzielnej, odrębnej sprawie administracyjnej. Stanowisko, jakie w formie postanowienia zajmuje, nie rozstrzyga o istocie sprawy ani nie kończy jej w instancji administracyjnej.

I SA/Wa 283/05 wyrok wsa w Warszawie, 2006-03-08, LEX nr 204792

69

1. Organ samorządu zawodowego, który poprzez opiniowanie współdziała przy wydawaniu decyzji administracyjnej w trybie art. 106 k.p.a. nie może jednocześnie w tym samym postępowaniu występować we własnym imieniu w charakterze jego strony. Podnieść należy, że decyzja o koncesji na prowadzenie apteki nie rozstrzyga indywidualnej sprawy aptekarskiego samorządu zawodowego i nie wynikają z niej dla tego samorządu i jego organów żadne uprawnienia lub obowiązki.2. Okręgowa Izba Aptekarska nie jest stroną postępowania dotyczącego wydania zezwolenia na prowadzenie apteki.

II GSK 1442/11, postanow. NSA W-wa 2011-08-30, LEX nr 1068807Przepis art. 40 ust. 2 ustawy z 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów przewidujący, iż członek samorządu zawodowego może zaskarżyć uchwałę Krajowej Izby do sądu administracyjnego nie może być tak rozumiany, iż każdy członek samorządu zawodowego może zaskarżyć każdą uchwałę. Przepis ten nie stanowi samoistnej podstawy zaskarżenia uchwały Krajowej Izby do sądu administracyjnego. Skarga wniesiona w oparciu o ten przepis dopuszczalna jest tylko wtedy, jeżeli spełnione są przesłanki dopuszczalności zaskarżenia w rozumieniu przepisów p.p.s.a.

II GSK 1028/11 postanow. NSA W-wa 2011-06-15, LEX nr 862789Przepis art. 40 ust. 2 ustawy z 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów ten nie stanowi samoistnej podstawy zaskarżenia uchwały Krajowej Izby do sądu administracyjnego. Skarga wniesiona w oparciu o ten przepis dopuszczalna jest tylko wtedy, jeżeli spełnione są przesłanki dopuszczalności zaskarżenia w rozumieniu przepisów p.p.s.a.

2002.11.22 postanowienie SN III DS 12/02 OSNP-wkł. 2003/3/7 Czynności zawodowe adwokata obejmują nie tylko jego wystąpienia w trakcie rozprawy czy w pismach procesowych, ale także wystąpienia publiczne dotyczące toczącego się postępowania, tym bardziej gdy mają miejsce w budynku sądu, a adwokat używa stroju urzędowego.

2001.09.24 uchwała NSA OPK 13/01 ONSA 2002/1/12 Wspólnik spółki cywilnej, której wszyscy wspólnicy są lekarzami udzielającymi świadczeń zdrowotnych jako niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.).

1997.08.14 postanowienie SN II CZ 88/97Strona, ustanawiając adwokata pełnomocnikiem i uiszczając opłaty za czynności adwokackie w postępowaniu przed organami wymiaru sprawiedliwości, ma prawo spodziewać się i wymagać, by czynności te - a wśród nich wniesienie kasacji - wykonane zostały z pełną znajomością obowiązujących przepisów.

1991.11.29 wyrok NSA II SA 942/91Zapewnienie należytej pomocy prawnej, o czym mowa w art. 1, 3 pkt 1 i art. 68 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. 1982 r. Nr 16 poz. 124), to obecnie w demokratycznym państwie prawnym, w warunkach gospodarki rynkowej, swobody i wolności działalności gospodarczej, nie tylko kwestie ilościowe, ale przede wszystkim rzeczywista pomoc prawna, tj. również zapewnienie możliwości szerokiego dostępu do pomocy prawnej na wysokim poziomie, a więc wyboru między konkurującymi ze sobą podmiotami świadczącymi zawodowo te usługi, zwłaszcza w zawodzie, który tradycyjnie należy do tzw. wolnych zawodów.

1991.04.23 wyrok NSA II SA 238/91

70

Samorząd zawodowy adwokatów, jako zdecentralizowana na rzecz korporacji forma wykonywania administracji publicznej wobec jego członków, występuje jako podmiot „władztwa publicznego” i jest ściśle związany w swoim działaniu obowiązującym porządkiem prawnym. Swobodzie samorządowego działania pozostawione są tylko sprawy określone jako domena „władztwa organizacyjnego”.

2001.12.21 wyrok NSA II SA 2667/00Podstawy wpisu do ewidencji gospodarczej w odniesieniu do świadczenia pomocy prawnej (obsługi prawnej) nie mógłby stanowić jedynie przepis art. 2 ust. 1 ustawy o działalności gospodarczej. Przepisy art. 4 ust. 1 Prawa o adwokaturze i art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 22 maja 1997 r. jednoznacznie bowiem przesądziły, iż działalność taka należy do adwokatów i radców prawnych, wykonujących swój zawód w kancelariach, zespołach i spółkach.

1991.02.19 wyrok NSA II SA 22/91Interpretując zakres wykonywania zawodu adwokata powszechnie uznanego za „wolny” należy mieć na względzie zasadę słusznego interesu obywatela (art. 7 kpa), z której wynika prawo obywatela do wykonywania zawodu zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, na własny rachunek i ryzyko. Podstawową zasadą wykonywania zawodu adwokata winna być konkurencja, która stanowi podstawowy bodziec do podnoszenia kwalifikacji i jakości usług, a jednocześnie umożliwia korzystanie z tych usług wszystkim warstwom ludności.

IV KZ 13/09 postanow. SN 2009.03.25Sąd Najwyższy nie podziela zarzutu (...), że przepis art. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. Nr 123 z 2002 r., poz. 1059 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 10 września 2005 r. tzn. od wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 163, poz. 1361) należy traktować jako lex specialis w stosunku do unormowań zawartych w Kodeksie postępowania karnego, a w szczególności do art. 88 § 1 i 2 k.p.k. Przepis ten nie stanowi więc unormowania szczegółowego, regulującego zakres upoważnienia radców prawnych do występowania w procesach karnych.

IV SA/Wa 1868/12 – Wyrok WSAw Warszawie z dnia 13 grudnia 2012 r.Przepis art. 28 ust. 2 ustawy z 1982 r. Prawo o adwokaturze jest jasny i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Brzmienie art. 28 ust. 2 cyt. ustawy jednoznacznie wskazuje, że do zwolnienia, o jakim mowa w tym przepisie, może dojść jedynie w poszczególnych sprawach, w których adwokat został wyznaczony do świadczenia pomocy prawnej. Ustępu 2 powołanego art. 28 nie można także interpretować w oderwaniu od regulacji zawartej w ust. 1 tego artykułu. Art. 28 ust. 1 ma charakter wyjątkowy w tym sensie, że odmowa, o której w nim mowa, może nastąpić tylko z ważnych przyczyn i zwolnienie to nie może mieć charakteru generalnego.Dz.U.2009.146.1188: art. 28 ust. 1; art. 28 ust. 2W sprawach, w których pomoc prawna ma z mocy przepisów prawa nastąpić z urzędu, zwolnić adwokata od udzielenia tej pomocy może tylko ten organ, który go wyznaczył, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zwolnienie takie jest możliwe w przypadku konkretnego postępowania i może do niego dojść tylko w razie istnienia ważnych przyczyn. Niedopuszczalne jest żądanie zwolnienia adwokata na okres kilku lat.Dz.U.2009.146.1188: art. 28 ust. 1; art. 28 ust. 2

II GSK 1355/11, postanow. NSA W-wa 2011-07-27, LEX nr 852924Przepis art. 40 ust. 2 ustawy z 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów statuuje uprawnienie członka samorządu zawodowego do zaskarżenia uchwały Krajowej Izby do sądu administracyjnego, nie wskazując przy tym przesłanek dopuszczalności zaskarżenia, terminu i trybu wniesienia skargi. Trudno zatem uznać, że przepis ten wyłącza stosowanie przepisów ustawy p.p.s.a. i wprowadza

71

"szczególny" tryb kontroli sądowoadministracyjnej. Przepis ten nie stanowi samoistnej podstawy zaskarżenia uchwały Krajowej Izby do sądu administracyjnego. Skarga wniesiona w oparciu o ten przepis dopuszczalna jest tylko wtedy, jeżeli spełnione są przesłanki dopuszczalności zaskarżenia w rozumieniu przepisów p.p.s.a.

· Web viewPUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE. ORZECZNICTWO . w roku akademickim 201. 4/2015. CZĘŚĆ...

Documents

Transcript of · Web viewPUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE. ORZECZNICTWO . w roku akademickim 201. 4/2015. CZĘŚĆ...