Lodołamacz nr 17

tu Nowa Huta !!!/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

bezpłatny dwutygodnik nowej hutynr 17 [18] / 12-25 listopada 2012

Podobno pesymizm jest domeną Polaków. Odwiecz-ne narzekanie na pracę, płacę, a nawet pogodę mamy

we krwi. Jesienią możemy nadrobić zaległości w wyle-waniu żali. Sączą się kropla po kropli, niczym cieknąca sennie gęsta mgła… Cierpiący na domniemaną depre-sję wyrastają wokół, jak grzyby po deszczu. A skoro już o grzybach mowa, to trzeba przyznać, że w tym roku twarde z nich sztuki. Nie ugięły się pod ciężarem pierwszego śniegu, nie złamały ich skrzypiące mrozy. Zupełnie inaczej niż my. Wystawiają dumnie kapelusze do przodu, wyciągają nóżki do góry, łapią najmniejsze promiennie słońca. Czerpią radość z danych im jeszcze przez naturę kilku, może kilkunastu dni…

Skoro one potrafią, co stoi na przeszkodzie, byśmy i my cieszyli się z tego, co mamy? Może zamiast siedzieć godzinami przed komputerem z kubkiem gorącej her-baty, w pluszowych skarpetach i pledem na ramionach, warto wyjść na spacer lub na grzybobranie? Wojciech

Oczko, nadworny lekarz Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy zwykł mawiać: „ruch może zastąpić niemal każdy lek, ale żaden lek nie zastąpi ruchu”. Zapewne jego pod-opieczni rzadko korzystali z tego lekarstwa, bo nawet za potrzebą jeździli karetą, ale za to niejeden wieśniak mógł poszczycić się końskim zdrowiem dzięki codziennemu zażywaniu ruchu. A spacer w jesiennej scenerii pozy-tywnie wpływa nie tylko na ciało, ale i na ducha.

Jesień potrafi być piękna, ale tylko dla tych, któ-rzy pragną ją odkrywać i delektować się jej urokami. Tapeta z kolorowymi liśćmi to marny substytut tej wyjątkowej pory roku. Nawracająca frustracja pro-wadzi ostatecznie do nieuleczalnego pesymizmu. Oby mniej takich diagnoz. W ten kapryśny, jesienny czas życzę wszystkim nam, byśmy siebie nawzajem zara-żali optymizmem, a jedyną dolegliwością w te dni niech będzie wrodzona pogoda ducha.

Marzena Rogozik

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

w numerze:

strona 11 ///

wach i mat

strona 13 ///

tania i luksusowa: skoda 110r

strona 14 ///

z widokiem na cmentarz

Zdję

cie:

Prz

emys

ław

Fik

czytelnicy!

meksykański plac centralny

pasjeludzie

lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej hutylodołamacz///nr 17 [18] / 12-25 listopada 2012///32///

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Sztuki walki trenuje od dziecka. PierwSzym Polakiem w najlePSzej organizacji świata uFc zoStał na długo Przed tym, zanim celebryci zaczęli Pojawiać Się na ringach mma. dziś tomaSz „gorilla” drwal Przygotowuje Się do kolejnych Starć i Szuka młodych talentów mieSzanych Sztuk walki.

wojownikiem jeSt Pan chyba od dawna?Sztukami walki zacząłem zajmować się, kiedy miałem 13 lat. Wtedy to jeszcze nie była profesjonalna przygoda, lecz zabawa. Przebieraliśmy się z kolegami w śmieszne kimona i biegaliśmy po ca-łej szkole. Potem byłem w Strzelcach. To organizacja paramilitarna, a żoł-nierz to też wojownik.

Potem były jeSzcze Próby z kickboxingiem, judo…Próbowałem wszystkiego, i próbuję cały czas. Nie można przestać ćwiczyć i pod-nosić swojej sprawności. Trenuję dwa razy dziennie po dwie godziny. Przede wszyst-kim jednak lubię sporty indywidualne. W grach zespołowych nigdy nie lubiłem tego, że zawsze można kogoś obwiniać o błędy i porażki. Jeśli walczysz sam, pre-tensje możesz mieć tylko do siebie.

ale nie zdecydował Się Pan na wybranie żadnej z najPoPularniejSzych dyScyPlin. kiedy bokS był najbardziej znanym SPortem walki, Pan wybrał niePoPularne mma.Wtedy w Polsce MMA nie było wcale popularne, ale w USA coraz więcej ludzi interesowało się tą dyscypliną. W MMA spodobało mi się to, że moż-na być wszechstronnym. Na ringu

można wyłonić tego jednego, praw-dziwego mistrza. Nie liczy się, kto ma czarny pas. Liczy się za to sprawność, którą trzeba wciąż mieć, by nie zostać pokonanym. MMA to przede wszyst-kim konfrontacja wielu stylów walki. To sport wielu płaszczyzn. Okazuje się, że karateka może zdominować zapa-śnika, a bokser może położyć judokę.

dziś wiele Się zmieniło. mma Stało Się PoPularne, komercjalizuje Się, a na ringach walczą celebryci.Bez komercji nie byłoby sportu zawo-dowego. Ważne jest to, czy taka ko-mercja obniża poziom sportu. W Sta-nach Zjednoczonych ten sport, pomi-mo dużego skomercjalizowania, jest na niewiarygodnie wysokim poziomie. Szczęka opada, kiedy się ogląda tamtej-sze walki! A u nas? Cóż, oglądam walki w których biorą udział ci, którzy są zna-ni z tego, że są znani i się śmieję. Mamy przecież kilku fajnych zawodników, którzy mogliby pozamiatać na rynku amerykańskim i europejskim.

mogliby, ale?Amerykańskie MMA to pełne zawo-dowstwo. Sam, dopóki tam nie poje-chałem, nie wiedziałem co to znaczy profesjonalny trening. W Polsce to zu-pełnie inna bajka. Wszystko jest kwe-stią finansów. Tam MMA jest zawo-

dem – można sobie pozwolić na to, by nie mieć innej pracy poza treningami. U nas chłopaki robią to hobbystycznie, wieczorami. To jest duża różnica.

nikt w PolSce nie FinanSuje mma?Na szczęście nie ma żadnego polskie-go związku MMA, niczego w tym ro-dzaju: wszyscy wiemy, z czym polski związek się kojarzy. Jednocześnie nie ma też żadnej prężnie działającej or-ganizacji, która zatrudniałaby zawod-ników na kontraktach profesjonalnych. Są tylko gaże za walki, ale pieniądze niekoniecznie są bardzo duże i rzadko pozwalają przeżyć cały rok.

Pan także Po PolSku – Pracuje, a doPiero Potem trenuje?Cały zeszły rok poświęciłem, żeby roz-kręcić MMA w Krakowie, czyli nasz klub sportowy IMMAN (od słów „I’m a Man”

– jestem człowiekiem, jestem mężczyzną). Powstał dzięki uprzejmości klubu spor-towego Wanda, któremu należą się wiel-kie podziękowania za tę możliwość. Widzę taki trend: 30-, 40-latkowie, czyli dojrzali chłopcy zaczynają szukać takich wrażeń. Oni się przecież wycho-wali na filmach z Brucem Lee i Chuc-kiem Norrisem. Potem zajęli się ro-bieniem interesów i wychowywaniem dzieci. Teraz okazuje się, że mają trochę czasu i mogą poćwiczyć, tak jak kiedyś marzyli. Przychodzą już małe dzieci, które zaczynają trenować pod okiem doświadczonego trenera zapasów, pana Marka Niemca. Są także nieco starsi: 15- i 20-latkowie, którymi zajmuję się wraz z Sebastianem Jagielskim. Można powiedzieć, że nam się udało przeko-nać do MMA i pokazać, że pod okiem przygotowanych trenerów można bez-piecznie zacząć uprawiać sporty walki.

w każdym wieku można wrócić do takich chłoPięcych marzeń?Dzisiaj na zajęciach mamy trzech 50-lat-ków. Dwaj z nich ściemniają w domu, że wychodzą pograć w piłkę lub idą na re-habilitację, a przychodzą do nas. Chodzą regularnie i są bardzo zadowoleni.

Przychodzi taki delikwent – co dzień kilkanaście godzin Przed ekranem komPutera, a SPacery urządza tylko do lodówki i łazienki. ale uSłySzał o drwalu i chce walczyć.Najpierw potrzebny jest trening ogól-norozwojowy. Trzeba się przygotować. Nie jest tak, że człowiek jest wrzucany do klatki i ktoś go tam rozszarpuje, a on, jeśli przetrwa, może z nami zostać. Mamy specjalny program. Przy-chodzisz i przez trzy miesiące uczysz się podstaw w początkującej grupie. Takie ABC MMA. Nie ma żadnych walk MMA, żadnego kontaktu, a więc nie ma też niebezpieczeństwa, że ktoś straci zęby, lub podbije innemu oko. Potem urządzamy egzamin. Ten, kto go zaliczy, może dołączyć do grupy na wyższym poziomie. Kto jeszcze nie jest gotowy, musi podszkolić podstawy.

trenujecie też ProFeSjonaliStów.To bardzo ważna, druga strona naszej działalności. Trwa program Szkoła Walki Drwala. Jego celem jest poszu-kiwanie młodych talentów. Dajemy im szansę na pokazanie się i zaistnienie na polskim rynku MMA. Będzie z tego program telewizyjny, takie trochę You Can Fight. Pokażemy, jak wyszukiwa-liśmy tych chłopaków, opowiemy ich historie. W finale będzie tylko walka. Zwycięzca otrzyma nagrodę w postaci opieki menedżerskiej i profesjonal-nych startów w walkach. Finał zosta-

nie rozegrany na Wandzie, więc cała Huta będzie na pewno o tym mówić.

jaki był Poziom młodych, zwerbowanych gdzieś w PolSce amatorów mma?Bardzo różny. Czasem dobry, a czasem żenujący. W Polsce tysiące ludzi upra-wia ten sport na własną rękę. Ostatnio byłem w Bochni, gdzie rozgrywano za-wody i startowało 200 osób. Oni wszy-scy sami musieli tam przyjechać, zapła-cić za wpisowe i treningi. Wszyscy do-kładają do tego, żeby dostać po głowie. Czy to nie fenomen?

rzeczywiście. więc Po co to wSzyStko? co jeSt tak Pociągającego w walce?Walkę możemy przełożyć na aspekt społeczny. My przecież ciągle walczymy.

Raz z bankiem, innym razem z ZUS--em, czy politykami. Ciągle nas ktoś oszukuje. Tak naprawdę życie to walka. Ten sport daje możliwość dosadnego wyładowania się poprzez wysiłek fi-zyczny: nie zawsze w walce sparingowej, ale często też na różnych zestawach si-łowo-wytrzymałościowych. Natomiast inną sprawą jest walczenie na zawo-dach sportowych. Tutaj nikt nie dosta-je w twarz za niewinność. Naprzeciw siebie staje dwóch facetów, którzy chcą pokazać, że są w stanie pokonać stres, że mają wytrenowaną siłę spokoju i do-pracowaną technikę. Chcą się zmierzyć z zachowaniem wszystkich zasad. I wy-grywa lepszy. Uczciwie.

Tekst: Madlena SzeligaZdjęcia: Marcin Kądziołka

zawsze wygrywa lepszy/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

tomaSz drwal – urodził się w 1982 roku w Nowym Sączu. Jest polskim zawodnikiem mie-szanych sztuk walki. Poza wy-stępami na zawodowym ringu pełni także rolę trenera w no-wohuckim klubie ChangeGym.

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

muzykaaktualności


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

doradztwo i terapiakrakowski Instytut Psychoterapii

to organizacja pożytku publiczne-go zajmująca się profilaktyką i lecze-niem zaburzeń, powstałych głównie w wyniku problemów rodzinnych, niedopasowania społecznego i będą-cych następstwem nieprawidłowości pojawiających się w okresie dojrze-wania. Wykwalifikowani terapeuci świadczą nieodpłatną pomoc z zakre-su poradnictwa i terapii dla miesz-kańców Krakowa. Główna siedziba KIP-u znajduje się przy ul. Długiej 42. Po pomoc udać można się rów-nież do placówki na ul. Podbrzezie 6, specjalizującej się głównie w terapii rodzinnej i współpracy z młodzieżą w okresie dojrzewania, a także na ul. Ptaszyckiego 6, gdzie wsparcie uzy-skają przede wszystkim osoby bory-kające się z trudnościami emocjo-nalnymi. Nowohucianie skorzystać mogą również z działalności placówki mieszczącej się na osiedlu Krakowia-ków 2. Oddział ten specjalizuje się w terapii indywidualnej, której celem jest pomoc dzieciom i ich rodzinom.

Oferta obejmuje proces składają-cy się z: diagnostyki, oraz – jeśli jest to potrzebne – doradztwa i terapii. Organizowane są tam m.in. warsztaty dla rodziców chłopców w wieku 10-12 lat, mające przybliżyć opiekunom problematykę związaną z wychowa-niem chłopców wchodzących w okres dojrzewania. Ciekawym projektem, w którym uczestniczy KIP Oddział 2, jest akcja pod hasłem „Małe dzieci

– wielka sprawa”. Cel przedsięwzięcia to przede wszystkim pomoc w zbudo-waniu prawidłowych relacji i trwałych więzi rodzinnych, rozwiązanie proble-mów wychowawczych, wsparcie rodzi-ców, zwłaszcza tych wychowujących małe dzieci (0-3 lata), a także porad-nictwo dla osób pracujących z dziećmi i ich rodzin.

Więcej informacji na temat dzia-łalności KIP-u znaleźć można na stro-nie internetowej: www.kip.edu.pl, tam też umieszczone są numery telefonów do poszczególnych placówek.

Tekst: Adriana Błażej

zaczapuj zimę!z ima zbliża się wielkimi krokami.

Pora wyjąć z szafy ocieplane kurt-ki, szaliki, rękawiczki i czapki. Jeśli czyjaś czapka nie nadaje się do użyt-ku, czyli np. rozprawiły się z nią mole, nie musi się martwić. Niezależna Pro-dukcja Nowohucka UNICUT przygo-towała nowy model czapki zimowej

z nowohuckim motywem. Dwuwar-stwowa, z daszkiem lub bez, pozwoli jakoś przetrwać nadchodzące mrozy.

A wy, jakie macie pomysły na prze-trwanie zimy w Nowej Hucie? Przy-syłajcie na redakcyjnego maila swoje pomysły, hasła, motta. Najbardziej unicutowy tekst nagrodzimy czapką!

psiaki (sz)czekają na pomoc!pies jest najwierniejszym przyjacie-

lem człowieka. Ale czy człowiek za tą miłość i bezinteresowne przywiąza-nie potrafi się mu odwdzięczyć? Do-mowemu pupilkowi być może tak, jed-nak trzeba pamiętać, że nie każdy pies ma ciepłe legowisko obok kaloryfera i miskę wypełnioną po brzegi smako-łykami. Niektórych nie ma nawet kto pogłaskać, wiele z nich nie ma do kogo pomerdać ogonem na powitanie…

Właśnie takim bezdomnym i bez-pańskim psom chcą pomóc organiza-torzy akcji charytatywnej na terenie Nowej Huty. Speedway Wanda Kra-ków, Stowarzyszenie Nowy Hutnik 2010 oraz AK HDK Solidarność przy Philip Morris Polska są pomysłodaw-cami zbiórki zorganizowanej w dniach 2 listopada – 2 grudnia. Inicjatywa zorientowana jest na zgromadzenie karmy dla psów, kojców, legowisk, za-bawek, smyczy i wszystkiego, co może się przydać w schronisku, czyli ich

nowym domu. Zadbajmy, by niczego im tam nie zabrakło, niech poczują się wreszcie kochane i otoczone troską. Liczy się każda pomoc.

Karmę, koce, smycze i inne psie akcesoria z adnotacją „Zbiórka dla zwierząt” możecie zostawiać w kilku miejscach w Hucie, m.in. w Klubie

„Kombinator” na osiedlu Szkolnym 25, w biurze podroży Ecotravel na os. Nie-podległości 3A/5A lub w sklepie Avita na os. Słonecznym 4. Pomoc taka nie kosztuje wiele. Idąc na piwo, spotka-nie z przyjaciółmi czy robiąc zakupy w sklepie możecie przy okazji zosta-wić w tych miejscach rzeczy potrzebne bezdomnym psiakom. Okażmy serce tym, którzy jako jedyni potrafią ko-chać bezinteresownie i bezgranicznie. Poinformujmy znajomych, sąsiadów, rodzinę. Niech i oni włączą się w akcję. Ofiarowane dobro powraca ze zdwo-jona siłą…

Marzena Rogozik

Prace naPrawcze, budowanie PomoStów nad PrzePaściami muzycznymi, renowacja Starych brzmień, ociePlenia rytmów i wykończenia bitów: to domena zigi litvina. zmontować coś z niczego to dla niego nic nowego. radek grabSki – czyli „zigi litvin” – Producent muzyczny, realizator dźwięku, trębacz i założyciel Projektu „zigmonty,” oPowiada o nowym Singlu, PierwSzej Płycie, o PaSji i miłości do muzyki.

„Zigmonty” to mój debiutancki projekt producencki. Do produkcji zaprosiłem wokalistkę Annę Frączek, Janusza „Zajon” Zająca, artystę z po-granicza hip-hopu i reggae oraz Pawła Pieca, który na płycie gra na sakso-fonach i flecie poprzecznym. Gościn-nie wystąpił także Marcin Nenko, gra-jący na kontrabasie i inni. Przy pro-jektowaniu graficznym wspierał nas Michał Zając z Playstop Division Kre-atywnej Grupy Projektowej.

Debiutancki album „Posiłki” stwo-rzyłem w studiu nagrań Ludzie Lasu w Gliwicach (wokale Zajona, saksofony

i część instrumentów) i w studiu So-undProve w podziemiach Łaźni Nowej, gdzie zarejestrowaliśmy wokale Anny i kontrabas Marcina. Przez cały czas wspierał mnie w tym Dj Feel-X, zało-życiel wydawnictwa „Siła-Z-Pokoju Version Records”, pod którego szyldem wydajemy płytę. Na płycie znajdzie się 17 utworów. Chcemy ją wydać na prze-łomie grudnia i stycznia. Natomiast już 12 listopada wychodzi nasz pierwszy singiel promujący tę płytę: „Po wolność”. Będzie można go posłuchać i ściągnąć wraz z okładką na stronie www.zig-monty.pl. Tam też umieściliśmy wszyst-kie informacje dotyczące projektu.

Mottem przewodnim naszego pro-jektu jest dewiza: Inspiration Comes From Love, która w pełni oddaje sens naszych działań. Inspirację czerpiemy z miłości, bo kochamy to co robimy. Nie ma dla nas znaczenia, czy nasza pierw-sza płyta odniesie sukces. Niezależnie od tego jak się przyjmie chcemy nadal nagrywać w tym samym składzie. Z ta-kimi ludźmi świetnie się współpracuje. Z Anią Frączek mamy mnóstwo pomy-słów na kolejne kawałki. A tworzymy

je zwykle w ten sam sposób: ja tworzę bity, potem prezentuję je Annie i dalej stajemy się duetem producenckim, szu-kając razem brzmień, rytmów i harmo-nii. Zapraszamy muzyków. Anna pisze tekst i potem w studio szukamy tego czegoś, co nas oboje porywa i nagrywa-my to. Ona pisze teksty do swoich ka-wałków, a „Zajon” do tych, w których on nawija. To nasz patent na Zigmonty. Inspirujemy się życiem, różnymi zda-rzeniami, szukamy głębi. Ania uwielbia soul – muzykę duszy, a ja gustuje w tłu-stych bitach w różnych stylach muzycz-nych. Anna jest niezwykle aktywna, jest również wokalistką w zespole Kid Brown, udziela się także w innych pro-jektach muzycznych.

Ja z muzyką związany jestem od dziecka. Kiedy miałem 13 lat, zaczą-łem brać lekcje gry na gitarze basowej. W 2002 roku z grupą kolegów zacząłem tworzyć hip-hop. Po jakimś czasie posze-dłem w stronę eksperymentów z innymi rytmami, odchodząc w stronę chilloutu, dubu, dancehallu. Dwa lata później za-cząłem tworzyć z multi-grupą Wspól-ny Mianownik Sound System. Powoli wkręcałem się w to towarzystwo, po-znawałem coraz więcej ludzi z tej branży. Wtedy w studiu Ludzie Lasu w Gliwi-cach poznałem Dj Feel-Xa. Tak zaczęła się nasza znajomość. Świetnie nam się razem działało. Oczywiście, moim zada-niem była przede wszystkim realizacja nagrań, ale też twórcze wspieranie Mi-strza gramofonów. Wspólnie nagraliśmy parę mikstejpów dla różnych hip-hopo-wych ekip, scratche na płytę Abradaba

„Ostatni Poziom Kontroli” i kilka mniej-szych projektów muzycznych.

Moja przygoda z muzyką zaczęła się w rodzinnym mieście – Gliwicach. Rok temu przyjechałem do Krakowa i nadal tworzę. Zostałem realizatorem dźwię-ku w Teatrze Łaźnia Nowa. To, czym zajmuję się w Łaźni, nie jest dla mnie

zwykłą praca zarobkową. Nie przycho-dzę codziennie rano ze skwaszoną miną, nie odliczam godzin do zakończenia pracy. To zajęcie w oczywisty sposób łą-czy się z muzyką i dźwiękiem, czyli tym, co jest moją pasją, co lubię i w czym dobrze się czuję. Myślę, że dzięki mo-jej wrażliwości muzycznej łatwiej mi zrozumieć intencję reżyserów, wstrze-lić się w ich oczekiwania, dograć całość.

Soul, jazz, hip-hop, downtempo, elektronika to mój świat. Świat Zig-montów. My sięgamy „Po wolność”, robimy muzykę, tworzymy i dzięki temu czujemy się wolni. Nasza muzyka uwalnia radość, energię, pasję. Taki jest nasz singiel i taka będzie płyta.

Tekst: Marzena Rogozik

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

archive w krakowiePolSka traSa gruPy archive rozPocznie Się koncertem w łaźni nowej 27 liStoPada. brytyjSka gruPa Przyjeżdża do PolSki na cztery koncerty Promujące nową Płytę

„with uS until you’re dead”. zeSPół gra muzykę będącą Połączeniem rocka gitarowego i elektroniki, a jego hiStoria Sięga już niemal 20 lat. lubiani w PolSce, w 2002 roku zdołali wSPiąć Się na PierwSze miejSce trójkowej liSty Przebojów.

sięgamy po wolność

Gra

fika

Play

Stop

Div

ision

Zdjęcie: Daw

id Kozłow

ski

kultura ludzie


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

niewiernireżySeria: Piotr ratajczak ScenariuSz: Piotr rowicki ScenograFia: gruPa mixer oPracowanie muzyczne: Piotr ratajczakobSada: PrzemySław chojęta, dariuSz Fodczuk, izabela gwizdak, joanna król, barbara kurzaj, Paweł PabiSiak, tomaSz PiSarek ////////////////////////////////////////////////////////////////22 liStoPada, godz. 19:3023 liStoPada, godz. 19:3024 liStoPada, godz. 19:30

SPektakl jeSt PierwSzą Premierą 5. międzynarodowego FeStiwalu

teatralnego „boSka komedia”

Funkcjonujące jeszcze do niedawna stwierdzenia: „Polska przedmurzem

chrześcijaństwa” czy „Polska Chry-stusem Narodów”, dziś są coraz mniej znane i używane jedynie na lekcjach historii. Czy Polacy nie są już dumni z przynależności do Kościoła, nie chcą być identyfikowani z wiarą katolicką? Jeszcze w czasach PRL-u te zwroty były nieustannie przypominane i wykorzy-stywane w walce z antykościelną pro-pagandą. Kościół był oparciem i schro-nieniem w obliczu komunistycznego zniewolenia. Co się wydarzyło przez te kilkadziesiąt lat, że nasi rodzice i dziadkowie za wiarę oddaliby życie, a my dziś coraz mocniej się jej wypie-ramy? Najczęściej niejawnie. Po prostu przestajemy wierzyć w słowa duchow-nych, kwestionujemy prawdy wiary, przestajemy uczestniczyć w prakty-kach religijnych, jednocześnie wciąż deklarując wyznanie rzymskokatolic-kie, bo… co ludzie powiedzą?

Polska jeszcze niedawno była określana jako jednen z najbardziej ka-tolickich krajów w Europie. Ponad 90% ludności deklarowało wyznanie rzym-skokatolickie. Nie każdy ochrzczony widniejący w parafialnych księgach me-trykalnych czuje się jednak katolikiem. Istnieje niemały odsetek osób, które nie mają lub nie chcą mieć z tą religią nic wspólnego. Niewiele obchodzi ich opi-nia innych ludzi, nie ukrywają się przed sąsiadami. Są apostatami. Odstępcami od Kościoła.

Nie mówi się o nich głośno. Przy-najmniej nie w Kościele. Za to, coraz głośniej, temat wybrzmiewa w medial-nej dyskusji. Temat drażliwy, aktualny,

bulwersujący. To, co najbardziej lubią media. Dlaczego więc został przeniesio-ny na scenę? Czy kwestia tak bardzo ak-tualna ma racje bytu na deskach teatru?

— Ludzie nie lubią, kiedy przenosi się prasę codzienną na scenę. Teatr dla przeciętnego człowieka jest miejscem, gdzie można zetknąć się z wielką sztu-ką, a nie z wystawianymi telewizyj-nymi newsami Zdaję sobie sprawę, że ktoś może wysunąć wobec tego zarzuty, że temat jest bardzo mocno eksploato-wany w mediach, ciągle się o tym słyszy. Jednak kiedy obejrzy się ten spektakl, można zobaczyć, że nie jest to historia bulwarowa ani publicystyczna. Przynaj-mniej tworząc ten spektakl nie chcieli-śmy, by tak było – komentuje dramaturg spektaklu „Niewierni”, Piotr Rowicki.

Opowieści składające się na fabułę są niejednorodne. — Są takie historie i postaci, które w dużej mierze bazują na autentycznych wydarzeniach „z ży-cia wziętych”. Są i takie, które mają w sobie większą lub mniejsza dozę fik-cji. Nie jest to fikcja całkowita. Szukając informacji do scenariusza natrafiali-śmy na szczątki prawdziwych historii, reportaży. One stanowiły dla mnie fundament do tworzenia konkretnej postaci. Nie zawsze tak było. Narracja postaci taksówkarza jest w dużej mie-rze prawdziwa. Tworząc ją, miałem w to niewielki wkład. Zmieniłem jedy-nie miasto, nazwisko i język, którym opowiedziałem tę historię. Rdzeń po-został niezmieniony. Z drugiej strony są też postaci takie jak artysta, który jest bohaterem najbardziej fikcyjnym. Ele-mentem autentyczności postać tą ob-darzył grający ją aktor, który wniósł

cząstki swojego doświadczenia, swoich przeżyć – podkreśla autor tekstu spek-taklu. – Ważnym zabiegiem przy two-rzeniu tekstu było opowiadanie przez aktorów własnych wspomnień z dzie-ciństwa. Tych związanych z pierwszym kontaktem z Kościołem, z duchowny-mi. Spostrzeżenia i osobiste doświad-czenia miały duży wpływ na ostateczny kształt scenariusza. Przykładem może być aktor, który był w dzieciństwie ministrantem i czuł lęk przed probosz-czem wyrzucającym z kościoła, kiedy np. przyłapał na korzystaniu z telefonu. Na tej szczątkowej opowieści zbudowa-liśmy postać Jacka. Od aktorów w dużej mierze zależało, jak dana postać bę-dzie wyglądała, co przekaże – zdradza szczegóły Piotr Rowicki.

Sam piszący był osobą najbardziej zdystansowaną. Nie miał osobistych doświadczeń związanych z apostazją, z utratą wiary. Tym łatwiej było mu panować nad całością. Zdrowy dy-stans i obiektywizm sprawiły, że tekst

„Niewiernych” nie jest jednostronny. Wbrew pozorom jego stworzenie nie było proste. Najwięcej trudności poja-wiło się na początku. Selekcja i wybór materiału stanowiły niezwykle żmud-ną pracę. Nadmiar historii sprawił, że należało oddzielić ziarno od plew, by uzyskać najbardziej znaczące, symbo-liczne wręcz postacie, które są wymow-ne i odsyłają do codziennych sytuacji.

— Być może tytuł spektaklu suge-ruje, że bohaterowie są już zdecydowa-ni dokonać aktu apostazji, są zdeklaro-wani. W rzeczywistości postaci są bar-dzo niejednorodne. Każdy ma inny problem, każdy doświadcza innych

wątpliwości. Każdy jest na innym eta-pie odchodzenia od wiary. Są tacy, któ-rzy od wielu lat są ateistami, nie chodzą do kościoła, nie są z nim w żaden spo-sób związani. Oni chcą jedynie poprzez akt apostazji uprawomocnić, formalnie potwierdzić, że nie należą do Kościoła. Inni wierzą w Boga, ale nie chcą uczest-niczyć we wspólnotowym życiu religij-nym. Nie uznają instytucji kościelnych, chcą wierzyć indywidulanie, świadczyć czynami, a nie uczestnictwem w litur-gii. Są i tacy, którzy dążą do apostazji, bo jest ona dla nich pewnym trendem. Lansowana w mediach moda na ucie-kanie od Kościoła sprawia, że chcą, tro-chę na pokaz, trochę fałszywie, wyrzec się wiary. Wszystkie historie krążą wo-kół aktu apostazji, jego aspektu praw-nego, rodzinnego, społecznego – doda-je scenarzysta „Niewiernych”.

Jak wielu wśród otaczających nas ludzi od lat nie uczestniczy w życiu Ko-ścioła? Dla ilu święta są jedynie okazją do uzyskania wolnego dnia w pracy czy szkole? Nie wierzą, ale formalnie są ka-tolikami. Są i tacy, którzy z Kościołem mają niewiele wspólnego, stają się zago-rzałymi przeciwnikami religii i Kościoła. Spektakl „Niewierni” jest alegorią współ-czesnego społeczeństwa. Ludzi, którzy posiadają skrajnie różne priorytety. Te-mat apostazji jest niezwykle aktualny, uderza w polskie stereotypy, w Kościół i w zwykłych ludzi, zmusza do postawie-nia pytania: wierzysz? Jeśli tak, dlaczego? A jeśli nie – jaki jest tego powód?

Tekst: Marzena RogozikZdjęcia: Tomasz Wiech / archiwum Teatru Łaźnia Nowa

polacy - katolicy? „niewierni” - wiarołomni?

jakub mrowca wyStąPił z kościoła. choć miał Pewne wątPliwości, to twierdzi, że to było jedyne uczciwe rozwiązanie. ma dwadzieścia lat i Pewien jeSt jednego – boga nie ma.klamka zaPadła. oFicjalnie PrzeStałeś być członkiem kościoła katolickiego. to nieodwracalna decyzja?Teoretycznie nie. Mogę zgłosić się do bi-skupa i prosić o powtórne włącznie do grona osób wierzących.

i wyobrażaSz Sobie, że to robiSz?Nie, na razie nie widzę takiej możliwo-ści. Jestem ateistą. Uważam, że Bóg nie istnieje, jesteśmy tylko my, po śmierci natomiast nic nas nie czeka. Zanim zde-cydowałem się na apostazję, od dwóch lat byłem już człowiekiem niewierzącym. Wcześniej, jako dziecko, chodziłem do Kościoła, byłem nawet bierzmowany. W liceum zacząłem wątpić. Zacząłem czytać książkę Dawkinsa „Bóg urojony”, więcej rozmawiałem z moją siostrą i jej znajomymi, którzy byli ludźmi niewie-

rzącymi i powoli odchodziłem od wiary. Kiedy już byłem na studiach postano-wiłem, że czas to sformalizować i dzięki apostazji odciąć się w pełni świadomie od Kościoła Katolickiego.

to była trudna decyzja?Oczywiście, miałem pewne wątpliwo-ści., Zastanawiałem się, czy jeśli kiedyś poznam kobietę, która będzie katoliczką i ważny będzie dla niej ślub kościelny, jak wtedy potoczą się nasze losy. Z drugiej strony trzeba być konsekwentnym – jeśli jestem niewierzący, to nie mogę zosta-wiać sobie takiej furtki, takiej niejasności.

któregoś dnia Pomyślałeś Po ProStu – odchodzę?Od dłuższego czasu chodziło mi to po głowie, byłem prawie zdecydo-

wany. Wtedy Janusz Palikot dokonał swojej publicznej apostazji i to mnie przekonało ostatecznie. Pojechałem do parafii, w której byłem ochrzczony, skąd wziąłem potrzebne zaświadczenie, porozmawiałem z proboszczem mojej obecnej parafii i przy dwóch świadkach wystąpiłem z Kościoła. Wszystko trwa-ło trzy tygodnie i przebiegło bez więk-szych problemów, ale znam historie ludzi, którym to utrudniano.

to już koniec twoich zmagań z kościołem? Skoro z niego wyStąPiłeś, to rozumiem, że już cię on nie dotyczy?Przeciwnie. Coraz mocniej czuję, że mi on przeszkadza.

jak to?Chcę, żeby Kościół zniknął nie tylko z mojego życia prywatnego, ale także z publicznego i politycznego. Apostazja niczego dla mnie nie zamknęła, a raczej rozpoczęła nowy etap walki o świeckość.

Tekst: Madlena Szeliga

od Października, Przy ParaFii na ulicy bulwarowej, Funkcjonuje radio internetowe nowohuckie.Pl. na antenie PoruSzana jeSt tematyka kościelna i religijna, ale nie tylko. o ramówce i miSji rozgłośni oPowiada twórca radia, kSiądz łukaSz gołaś.nowohuckie.Pl to nie PierwSza rozgłośnia nadająca z ParaFii ojców Pallotynów.Tak. Kilka lat temu funkcjonowało tu radio Matki Bożej Pocieszenia, za-łożone przez ówczesnego wikarego, Przemysława Krakowczyka. Skupiało się głównie na transmitowaniu mszy i nabożeństw z parafii. Nie przetrwało zbyt długo i nastąpiła dwuletnia prze-rwa w nadawaniu. Gdy tutaj przysze-dłem, stwierdziłem: dlaczego by go nie reaktywować? Ale chciałem to zrobić w inny sposób niż funkcjonowało do tej pory.

na czym Polegały te zmiany?Zależy mi na tym, żeby nie było to ra-dio stricte parafialne, ale rozgłośnia nowohucka. Zajęta świeckimi sprawa-mi lokalnymi, choć na podłożu ewan-

gelickim i chrześcijańskim. Pierwsza audycja miała miejsce 4 października. Mamy redakcję złożoną z kilkunastu osób. Część działała w poprzednim ra-diu, pozostałych wybraliśmy poprzez casting. Uaktualniamy ramówkę, od li-stopada nadajemy codziennie.

jakie audycje będą gościć w waSzej rozgłośni?W poniedziałki mamy program po-święcony uzależnieniom. We wtorek gościć będziemy radnych nowohuckich w audycji „Kto tu gada? Dobra rada”. Środa jest dniem poświęconym pro-gramowi „I wszystko w tym temacie – rozmowy przy herbacie”. Prowadzący, przy różnych rodzajach herbat, rozma-wiać będą o przeszłości i teraźniejszo-ści Nowej Huty. W czwartek robimy przegląd prasy nazwany „Bo na Bul-

warowej”. Zobaczymy i skomentujemy to, o czym pisze Głos i o czym pisze-cie w Lodołamaczu. W piątek audycja

„Trzy kwadranse” – tematy religijne. W dni powszednie nadajemy od godzi-ny 20. W sobotę mamy od 7 „Poranek nowohucki”, podsumowujący minio-ny tydzień i zapowiadający kolejny. O godz. 20 mamy „Wieczór reporte-rów” czyli relacje nagrane przez na-szych dziennikarzy. W niedzielę trans-mitujemy mszę dla młodzieży.

jakie jeSt zaintereSowanie radiem? ile oSób Słucha audycji?Najwięcej około czterdziestu. Chciał-bym, abyśmy kiedyś liczba słucha-czy doszła do stu. Liczymy na pomoc młodzieży, która umożliwi słuchanie radia przez Internet swoim dziad-kom. Mamy ambicję być radiem lo-

kalno-ewangelizacyjnym. Lokalnym, bo chcemy być blisko ludzi, mówić o ważnych dla nich sprawach. A ewan-gelizacyjnym dlatego, że papież Jan Paweł II po raz pierwszy użył słowa ewangelizacja właśnie w Nowej Hucie. A my chcemy to kontynuować.

dla kogo jeSt Przeznaczone to radio? czy oSoby niewierzące znajdą w nim coś dla Siebie?Bóg nie potępia ateistów. Ma dobrą nowinę dla wszystkich. Ewangelizacja to jest właśnie przekazywanie dobrej nowiny. Nie poprzez czytanie Pisma Świętego, tylko poprzez przekazywa-nie świadectwa osób, które tutaj pra-cują. Nie tylko w audycjach religijnych, ale też tych świeckich. Młody człowiek, który nie wierzy, może pod wpływem audycji zacznie z nami dyskutować, może coś się w nim odezwie. Chcemy przyciągać ludzi do kościoła nie tylko za pomocą modlitwy. To jest też waż-ne. Ale naszym celem jest to, aby coś od siebie ludziom dawać, zachęcić ich do współpracy, umożliwić realizację i pogłębianie swoich pasji.

Tekst: Tomasz Piwowarczyk

dobra nowina w eterze/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

to nie koniec

podroże kultura


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

„wróciłem zaFaScynowany mekSykiem – atmoSFerą miaSta, Pełnego radości „Pomimo wSzyStko”. urzekła mnie ogromna Pokora mieSzkańców i ich nieSamowity Pęd do życia. to, co udało nam Się tam Stworzyć, to mocny, autentyczny teatr, który PotraFi budować więzi”. tak o Swoich warSztatach teatralnych w Faro – centrum kulturalnym w mekSykańSkiej dzielnicy oriente – mówi dyrektor teatru łaźnia nowa, bartoSz SzydłowSki.

Pojechaliście do mekSyku Pracować nad oPowiadaniem mrożka…Tak, ale to nie Mrożek okazał się w tym projekcie naj-istotniejszy, tylko więzy wspólnotowe, które przez teatr mogą być nawiązywane i wzmacniane. Trzeba jednak powiedzieć, że Mrożek został fenomenalnie odczyta-ny przez Meksykanów. Mimo, że nikt z uczestników warsztatów nie kojarzył autora, bardzo docenili absur-dalną formę opowiadania. W trakcie pracy niezwykle ciekawie rozrastały się interpretacje i konteksty.

jak odnaleźliście Się w najwiękSzym mieście świata?Pracowaliśmy w terenie brutalnym i egzotycznym. Odrobinę podobnym do Nowej Huty, ale z dużo więk-szymi problemami społecznymi. Dzielnica nazywała się Oriente. Wszędzie pełno tam kapliczek z figurką Judasza, który jest patronem przestępców i złodziei. To jedna z najniebezpieczniejszych części miasta, zamieszkała przez dwa miliony ludzi. Gdy spojrzeć na Meksyk z góry, wygląda jak ocean domów i świa-

teł, z nowojorskim, geometrycznym układem ulic. W takich dzielnicach jak Oriente – miejscach nędzy, upokorzenia – trudno jest być turystą. Ten świat jest nachalnie niebezpieczny, obcy i męczący. Cieszę się, że nie byłem jego obserwatorem, ale uczestnikiem. Stałem się naturalnym elementem wydarzeń, które tam miały miejsce. Mogłem zobaczyć więcej.

czym jeSt Faro i jaką Pełni Funkcję dla mieSzkańców miaSta? Słowo „Faro” znaczy „Latarnia”. Ten ośrodek ar-tystyczny jest rodzajem enklawy. Nie chodzi o to, że z konieczności odgrodzony jest gigantycznymi kratami od swojego niebezpiecznego otoczenia. Po przekroczeniu bram Faro zaczyna się inny wy-miar. Cała dzielnica tętni hałasem, wszędzie tłumy przekrzykujących się ludzi. Żebracy i handlarze są wszędzie – nawet w metrze. A w Faro czas płynie inaczej. Tu wchodzi się w inny rytm. Ludzie przy-chodzą, by brać udział w artystycznych warsztatach,

spokojnie porozmawiać, poczytać książkę, pograć na instrumentach. Całe miejsce zamalowane jest mu-ralami, które w Meksyku mają bardzo długą tradycję. Struktura tej instytucji nie jest oparta na tradycji, jak nasze domy kultury. Jej podstawą jest to, co społecz-ne. Miejsce jest natchnione misją i pasją ludzi, któ-rzy wymyślili je 12 lat temu. Sposób, w jaki pracują założyciele Faro, w dużej mierze przekładał mi się na to, co w Nowej Hucie robi Łaźnia – różni nas tylko kontekst kulturowy. W skład kompleksu wchodzi też duże audytorium, czyli teatr. Wielki hangar ze sceną i światłami. Właśnie tam pracowaliśmy. Próby trwa-ły przez 10 dni, codziennie po 4-5 godzin. W trakcie prób nagraliśmy ogrom materiału filmowego. Sam spektakl trwa dwie godziny – głównie ze względu na żywy kontakt z widownią.

nim Przejdziemy do SPektaklu… jak to Się Stało, że zoStaliście zaProSzeni do mekSyku?Warsztaty były jednym z elementów szerokiego pro-jektu kulturalnego, organizowanego przez Goethe Instytut w Meksyku. Pozyskano na to fundusze euro-pejskie, przeznaczone na współpracę z krajami trze-cimi. Hasłem projektu był recycling. W jego ramach odbywały się także wydarzenia związane z designem i modą. Zostaliśmy zaproszeni do współpracy. Nasze warsztaty zakwalifikowane zostały jako dotyczące społecznego kontekstu recyclingu. Nie chcieliśmy jednak, by myślano o nas: „europejscy artyści przy-jechali pokazać biednym ludziom z Meksyku jak się robi sztukę”. Zaprosiliśmy więc do udziału lokalną społeczność i ona była bohaterem projektu.

i udało Się?Jadąc tam zakładałem, że do projektu zaproszę siedem osób. W warsztatach uczestniczyło ich aż 17. Nie było tłumacza, więc od początku komunikacja wiązała się z ogromnym wydatkiem energetycznym. Rozmawia-liśmy mieszaniną hiszpańskiego, angielskiego i mowy ciała. Okazało się, że najważniejsze jest pomiędzy słowami. Porozumieliśmy się w sposób, a to spotka-nie dotknęło w każdym z nas jakiejś nieznanej dotąd struny. To było wzruszające, piękne i bardzo mocne.

kim byli ludzie tworzący gruPę warSztatową?Zwykli mieszkańcy Meksyku, ciekawi teatralnego doświadczenia, ale bez zawodowego związku z te-atrem. Sergio pracował jako sprzedawca taco, Karen była studentką turystyki, Ana tańczyła Butoh, brała też udział w szamańskich obrzędach Indian. Pojawi-ła się także jedna aktorka zawodowa, która – spraw-dzając, czym są warsztaty w Faro – znalazła artykuł o Łaźni w New York Times. Spotkanie z nami po-traktowała jako kolejne doświadczenie zawodowe. Bardzo oddawała się pracy i pozytywnie wzmacniała grupę. Pojawiło się też kilku miejskich włóczykijów

– np. Oskar, człowiek z mocnym wskazaniem alko-holowym, który był z nami do końca, ale z jakiegoś powodu nie pojawił się na pokazie końcowym. Oskar, zainspirowany językiem Mrożka stworzył zupełnie nowy, własny termin - „Fakirismo”. To jedno słowo, brzmiące jak nazwa systemu (comunismo, capitali-smo), opisywało zjawisko „bycia wydymanym” przez elitę, czy środowisko polityczne. Muszę wspomnieć też o Angelu – Indianinie, który na co dzień zajmo-wał się handlem wymiennym: robił paciorki i wy-mieniał je na jedzenie lub inne przedmioty. Angel kiedyś kradł, spał w metrze, trafił do więzienia, był zupełnie wybity z normalnego trybu. Faro stała się dla niego przystanią. Jego pasją była praca na rzecz dzielnicy. Rewelacyjnie grał. Gdy wchodził w rolę, był tylko tym, czym chciał być. Emanował niezwykłą siłą duchową. Na koniec przyniósł nam pięć zapisanych stron, w których wymieniał, co wyniósł z tych warsz-tatów. Okazało się, że przyszedł z zamiarem bycia obserwatorem, który z dziennikarską dokładnością wszystko opisze, a tymczasem pożarł go teatr.

jak Pracowało Się z tak zróżnicowaną SPołecznie gruPą?Nie mogliśmy przywieźć gotowego tekstu, produktu, w który po prostu włoży się meksykańskich aktorów zamiast nowohuckich. Dlatego zaczęliśmy od ana-lizowania tekstu, rozmów, komponowania luźnych mini-etiud, robiliśmy ćwiczenia Boalowskie. Wśród uczestników nawiązały się niezwykle silne więzi. Na polskim gruncie to trochę bardziej oczywiste, ale dla nich to było odkrycie – że teatr ma służyć otwie-raniu się na świat i ludzi. Latynoska tradycja teatral-na to głównie show: teatr uliczny i karnawał. Długo pracowaliśmy nad osadzeniem teatru w nich samych, nad tym, żeby umieli zainteresować innych sobą, żeby dostrzegli, że inni interesują się nimi. Projekt miał też swoją dramaturgię. Najpierw pracowałem sam, potem dołączył Igor Stokfiszewski. W połowie prac dojechał do nas Giovanni Castellanos, który jest Kolumbijczykiem i okazał się totalnie niezbędny. Przez pierwsze pięć dni doskonale sam sobie radzi-łem, ale było to bardzo stresujące. Problemy językowe musiałem nadrabiać energią i emocjami.

co zaPrezentowaliście w trakcie Pokazu końcowego?Konstrukcja spektaklu do końca była otwarta. Mieli-śmy zbudowaną jedną większą scenę i sporo improwi-zacji. Sporo elementów scenografii i kostiumów ku-

piliśmy na miejscu, czerpiąc z tego co, można powie-dzieć, „leżało na meksykańskiej ulicy”. Chciałem by miejsce, w którym pracujemy, stało się im przyjazne. Wpadło mi do głowy pewne zadanie, które już wcze-śniej dawałem aktorom w Łaźni. Poprosiłem by przy-nieśli z domu przedmioty, które są dla nich ważne i spróbowali przedstawić się za ich pomocą. Mówiąc to nie zdawałem sobie sprawy, jak bardzo uczestnicy są zaangażowani w pracę nad spektaklem.

co Przynieśli ze Sobą?Naprawdę niesamowite rzeczy! Każda wypowiedź stała się osobistym, życiowym manifestem. Ile łez, płaczu i wyznań się przy tym pojawiło… Zamuro-wało nas. Wkleiliśmy te prezentacje do spektaklu. Potem pracowaliśmy nad improwizacjami, w któ-rych odwoływaliśmy się do przeżyć naszych aktorów. W uczestnikach były jednak także emocje, których starałem się nie uruchamiać. Wiedziałem, że jeśli to zrobię, to nie będę umiał nad nimi zapanować. Ich oddanie, to jak wchodzili w swoje role świadomie, ale odważnie i głęboko – to było wspaniałe i bardzo wzruszające.

jak wyglądała Pokaz końcowy?Przyszło około dwustu widzów. Spektakl grany był bez premierowej pompy – żadnych oficjalnych go-ści. Tylko ludzie stamtąd – młodzież, całe rodziny. Pokaz otwarła scena tańca, w której brali udział za-równo aktorzy, jak i widzowie. Wyszedłem na scenę w meksykańskich, niebieskich butach w szpic oraz tradycyjnym sombrero, włączyliśmy głośną muzykę mariachi. W zasadzie wystarczyło, że wyciągnąłem z widowni pierwszą dziewczynę do tańca, reszta dała się porwać rytmowi. Potem rozpoczęła się ponad go-dzinna część, w której aktorzy przedstawiali się wi-downi. Był to bardzo mocny teatr, a reakcje widowni były niesamowite. Na scenie ludzie dotknięci życio-wo oswajali się ze swoim stanem, ureflesyjniali swoje życie. Sergio, sprzedawca tacos z ulicznej budki przy-gotował niezwykle odważny (pamiętajmy, że Meksyk to wciąż kraj, hołubiący mężczyzn w wersji macho) manifest homoseksualny. Pedro przyniósł świecę i mówił o swoim nawróceniu. Luis przytargała dwa duże, ciężkie kosze z małymi roślinkami, którymi zajmowała się każdego dnia. Angel pokazał auten-tyczny strój aztecki, który sam uszył. Karen przynio-sła maskę Luciadora (zawodnika walk Lucia Libre, przyp. red.) i z płaczem opowiadała, że realizuje się tańcząc półnago w tej masce na koncertach metalo-wych. Była też uczestniczka, która przyniosła pięk-ną, kolorową chustę, którą utkała jej matka, rdzen-ne Indianka. Ta chusta dała początek monologowi o kolorach skóry. Różnice etniczne są tam tematem, poważnie dzielącym społeczeństwo. To były bardzo autentyczne znaki.

o czym mówił mekSykańSki „Fakir”? Na Placu Zocalo w centrum miasta jest wysoki maszt, na którym zawieszona jest gigantyczna flaga Meksyku. Zaproponowałem, by to właśnie ona stała się w naszym spektaklu synonimem komina, któ-ry został postawiony w fabryce przed przyjazdem Fakira. Wzbudziło to sporo kontrowersji. Meksy-kanie bardzo poważnie traktują swoją emblematy i symbole narodowe. Mają za sobą dopiero 200 lat wyzwolenia. My jesteśmy dziś ironiczni i zdystanso-wani wobec własnych symboli narodowych. A tam wciąż jest im oddawany honor. Kochają swój kraj, flagę, hymn – to rzeczy nietykalnie – a sprawy spo-łeczno-polityczne są dla nich czymś zupełnie innym. To nie jest zaścianek czy ciemnogród, tylko część ich społecznej identyfikacji . Dlatego świetnie, że Oskar

(który na ciele ma wytatuowane twarze Mao, Marksa, Engelsa i Gandhiego) wymyślił termin „Fakirismo”. Ludzie w Meksyku są pogodzeni z faktem, że kiedy jedna władza się kończy, to zabiera jej się wszystko. To dla nich tak naturalne jak zmiany pogody, czy cykl pór roku. Społeczeństwo jest jednak czujne i świado-me swojej siły – w każdych warunkach potrafi wal-czyć o swoje.

czym różnił Się SPektakl Pokazany w Faro od łaźniowej Produkcji?

„Fakir” nowohucki powstawał w innych warunkach. Na pracę mieliśmy kilka miesięcy, nie kilka dni. Po-znawanie siebie było więc dużo głębsze. W Meksyku mogliśmy pozwolić sobie jedynie na symulację łaź-niowego procesu. Nowohucki spektakl był poważniej potraktowany od strony przygotowań, natomiast w Meksyku trafiliśmy na poważniejsze problemy społeczne. To było życiowe ekstremum. W związku z tym oczyszczająca siła tego pokazu była silniejsza. Oba przedstawienia miały jednak jeden cel – wpływać na życie jego uczestników: widzów i aktorów, budować więzi i przestrzenie zaufania, pielęgnować coś, co jest bardzo ważne. I to się stało – zarówno w Meksyku, jak i Nowej Hucie. Powstały dwa spektakle o tym, co mo-żemy zrobić z zawiedzionymi obietnicami i rozbitymi marzeniami. Odpowiedź jaką przynoszą, dotyczy wspólnot, w których się jednoczymy i wspieramy.

czy eFekty Pracy nad Projektem będziemy mogli zobaczyć także w krakowie?Pracujemy właśnie nad filmem i plenerową wystawą zdjęć z wizyty w Meksyku. Planujemy też warsztaty z alebriche (sztuki tworzenia kolorowych rzeźb z pa-pieru – przyp. red.). Możliwe, że odbędą się także wykłady dotyczące tamtejszej kultury. Chcielibyśmy także zaprosić aktorów z Meksyku do przyjazdu do Łaźni.

Podobno to nie koniec światowych wędrówek „Fakira”?Ameryka Łacińska ma niezwykła temperaturę – w pewnym sensie zbliżoną do Polski. Historia nasy-cona jest walką o wolność i przemocą. Emocjonalność mieszkańców Meksyku jest gorąca: inna niż nasza, ale też bliższa nam, niż emocjonalność Francuzów czy Niemców. Dlatego dość dobrze się rozumiemy. Mamy w związku z tym plan, żeby pojechać z projektem tak-że do Chile, Argentyny i Kolumbii – czy uda się gdzieś dalej? Zobaczymy. Ten spektakl idealnie przyjmuje się na każdym gruncie, bo żyjemy w czasach, gdzie podziały pogłębiają się, więź społeczna eroduje. Nie umarły jeszcze marzenia, jest ciągle nadzieja, że two-rząc małe społeczności – wspólnoty bronimy się przed alienacją. Trzeba sobie postawić pytanie kto w danym społeczeństwie jest fakirem, co ta figura tak naprawdę otwiera, a wtedy można to w różny sposób wzmac-niać: politycznie, społecznie, metaforycznie…

gdy oPowiadaSz o tym Projekcie, widzę ogromny zaPał i FaScynację…Nie do końca jeszcze potrafię o tym mówić – to było tak mocne, intensywne i wzruszające, że jeszcze tego nie przepracowałem. Gdy wracaliśmy, nie mogliśmy uwierzyć, w ciszę, która panowała na europejskich lotniskach. Pełno tam zamyślonych ludzi pogrążo-nych w abstrakcyjnych myślach. W niczym to nie przypominało tętniących życiem, emocjami i rado-ścią ulic meksykańskiego Oriente. Rozmawiała: Zuzanna Adamkiewicz Zdjęcie: Przemysław Fik Fotoreportaż z Meksyku na stronie 16

fakirismo!/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

to i owo sport


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Pije Się je na Smutno i na weSoło. w domu, Przed telewizorem i w knajPie ze znajomymi. w uPalne dni orzeźwia, w chłodne – rozgrzewa. niewielka ilość alkoholu PoPrawia humor, złociSta barwa nadaje Szlachetności. Piwo Staje Się najchętniej Pitym w PolSce naPojem, wśród alkoholi wyPiera Przodującą do tej Pory gorzałkę. kompanie piwowarskie i browary

muszą więc dwoić się i troić, aby zadowolić coraz bardziej wybrednych polskich konsumentów. Ilu piwoszy

– tyle gustów. Jedni wolą jasne, inni ciemniejsze. Niektórzy lubują się w pi-wach smakowych, inni nie wyobrażają sobie pić nic innego, niż te powyżej 7%. Oferta w polskich sklepach jest bardzo bogata. Jest kilka znanych marek, uzu-pełniających swoją armię pilsów o piwa bezalkoholowe, owocowe i mocne. Jest masa lokalnych browarów. Coraz po-pularniejsze stają się piwa niepastery-zowane i pszeniczne. Żadnego proble-mu nie ma też z nabyciem piw zagra-nicznych. W sumie na polskim rynku jest dostępnych kilkaset marek. Ale smakoszom browarów i to nie wystar-cza. Coraz więcej osób produkuje piwo w domu. Nowohucianie także lubią so-bie sami piwa nawarzyć.

Andrzej Kuglin urządził browar w domu przed dwoma laty. Zaczynał od zwykłego, 30-litrowego garnka i chłodnicy zrobionej z miedzianej rur-ki. Koszt takiego sprzętu to 200-300 złotych. Teraz zainwestował w droższy, elektroniczny. W sumie wydał około 1500 zł. Łącznie, przez dwa lata przy-gody z piwowarstwem, wyprodukował około czterdziestu warek piwa, po oko-ło 30 litrów każda.

Na własne potrzeby raczej wystar-cza. Polskie prawo dopuszcza warze-nie piwa na własny użytek. Ci, którzy nie mają dostępu do trunków domo-wej produkcji, zdają się na wytwory kampanii piwowarskich. Ostra kon-kurencja i zapotrzebowanie na piwo wymagają od producentów przyspie-szenia procesu produkcji. Technologia bardzo się rozwinęła. Piwo wypro-dukować można już w dwa tygodnie. Nawarzenie go domowymi sposobami trwa znacznie dłużej. Warto poczekać.

— To tak, jakby porównać szyn-kę, wędzoną tradycyjnymi sposobami w małej masarni z wędliną produko-waną masowo w dużym zakładzie – szuka analogii w innych spożywczych dziedzinach Andrzej. Podobnych do niego miłośników produkowania piwa na własną rękę jest coraz więcej. Już tylu, że zaczynają się organizować.

Powstało nawet Polskie Stowarzysze-nie Piwowarów Domowych z siedzibą w Cieszynie. Ma na celu upowszech-nienie wiedzy o domowych sposobach produkcji piwa. Zrzesza około trzystu miłośników piwa. Niedawno powo-łany został Małopolski Oddział Te-renowy PSPD, który zajmuje się upo-wszechnianiem wiedzy o domowych sposobach wyrobu piwa, organizacją lokalnych konkursów czy też tzw. tu-rystyki piwnej.

Czy wobec popularyzacji wa-rzenia piwa w domu o swoje obroty obawiają się piwni potentaci? Nieko-niecznie. Produkcja tego napoju wy-maga sporej precyzji i cierpliwości. Dobrania odpowiednich składników (słodu, chmielu, drożdży) i dbania o najdrobniejsze niuanse. Warzenie jest już dużo bardziej skomplikowa-ne niż np. robienie wina domowym sposobem. I nie każdy smakosz zło-cistego trunku na warzenie się zde-cyduje, mimo ogromnej satysfakcji jaką daje własna produkcja (chcącym spróbować swoich sił polecamy stronę www.piwo.org). Niektóre największe polskie browary nawet wspierają do-mowe piwne inicjatywy. Na żywiec-kim festiwalu „Birofilia” organizowa-ny jest prestiżowy konkurs dla piwo-warów domowych.

— Każdy piwowar chciałby tam zwyciężyć – podkreśla rangę wyda-rzenia nowohucianin. W nagrodę dla zwycięzcy Żywiec produkuje w Cie-szynie jedną warkę według zwycię-skiej receptury.

Produkcja to nie jedyne zajęcie Andrzeja związane z browarnictwem. Pomaga także w sklepie swojej mamy, na osiedlu Teatralnym, w którym na-turalnie podstawowym asortymentem jest piwo. Sklep dba, aby nowohucia-nie mieli dostęp nie tylko do wyro-bów głównych koncernów, ale także mniejszych oraz zagranicznych (np. czeskich) producentów. Czy na pół-kach, wśród znanych i mniej znanych piw polskich i zagranicznych, pojawi się kiedyś piwo… nowohuckie?

Była już kiedyś podobna inicja-tywa: w nowohuckich sklepach przez dwa lata sprzedawane było piwo „Hut-

nicze”. Produkował je browar Relak-spol, a inicjatorem było stowarzysze-nie Suche Stawy. Browary tytularne są w wielu, nawet niedużych, miejsco-wościach. Może kiedyś powróci po-mysł robienia czegoś stricte dzielnico-wego? Oczywiście, trzeba by się wów-

czas zmierzyć z całą biurokratyczną machiną. Ale chyba warto, bo fanów złotego napoju w Nowej Hucie raczej nie brakuje.

Tekst: Tomasz PiwowarczykGrafika: Łukasz Lenda

naPrzeciwko Siebie Stają dwie armie. Siły Są równe. każda ma króla, hetmana, gońców i jazdę. nie brakuje obwarowań i Piechoty. zwycięStwo zależy od Strategów. kto kogo Przechytrzy, Przewidzi jego ruch, wyProwadzi w Pole? jeden błąd może SPrawić, ze bitwa zakończy Się klęSką. czyli Szachem i matem.

od początku powstawania Nowej Huty w dzielnicy były obecne sza-

chy. Grywano w szkołach, na świetli-cach, w klubach osiedlowych i kawiar-niach. Stanowiły jedną z nielicznych rozrywek mieszkańców nowopowsta-jącej części miasta. W szachy, w tech-nikum hutniczym, grał także Stani-sław Porębski.

— Szachy były bardzo popularne, w Nowej Hucie mieliśmy kilka klubów

– wspomina lata pięćdziesiąte. Szachiści rywalizowali w rozgrywkach na szcze-blu wojewódzkim. Krakowianie byli wówczas bezkonkurencyjni. Nauczy-ciel pana Porębskiego, Bogdan Śliwa, sześciokrotnie zdobył Mistrzostwo Polski. Krakowski Klub Szachistów, za-łożony w 1893 roku, to najstarszy klub tej dyscypliny w Polsce. Tam grali naj-lepsi nowohuccy zawodnicy. W 1960 roku postanowili oddzielić się od KKS-

-u i dołączyć do Hutnika funkcjonują-cego przy Hucie im. Lenina.

— Klub, choć słynął głównie z pił-ki nożnej, bardzo chętnie nas przyjął –

przedstawia przełomowe momenty dla dyscypliny szachowej w Nowej Hucie pan Porębski. Od tego czasu nastąpił błyskawiczny rozwój sekcji. Grono gra-czy, poza panem Porębskim, tworzyły takie nazwiska jak Bednarski, Gąsio-rowski, Konikowski, Kostro i wielu innych. Dzięki nim udało się stworzyć mocny zespół, lepszy od Krakowskie-go Klubu Szachistów. Już po czterech latach działania zdobyli drużynowe wicemistrzostwo Polski. Hutnicy od-nosili także wiele sukcesów indywidu-alnych, z Mistrzostwami Polski włącz-nie. Zasłynęli także na arenie między-narodowej. Do legendy przeszła histo-ria z Olimpiady Szachowej w Hawanie w 1966 roku. Trzykrotnym Mistrzem Polski zaciekawił się wówczas sam Fi-del Castro. I odwiedził go w hotelu.

— Castro jestem – powiedział uzbrojony w dwa rewolwery dyktator Kuby, zainteresowany zawodnikiem o podobnie brzmiącym nazwisku.

— A ja Kostro – odpowiedział bez-trosko nowohucki arcymistrz.

Nie tylko dzięki zbieżności na-zwisk Hutnicy byli rozpoznawani na świecie. Lata 60. i 70. były złotym okresem dla nowohuckich szachów. W 1981 roku nastąpił stan wojenny, który przyczynił się do rozpadu sekcji. Zawodnicy rozproszyli się po świecie: Steczkowski wyjechał do Francji, Po-rębski do Iraku, Konikowski do Dort-mundu, Rogalewicz do Stanów Zjedno-czonych. Bednarski zmienił barwy klu-bowe. Na miejscu zostali nieliczni, m.in. Kostro. Jednak postanowiono połączyć sekcję Hutnika z Krakowskim Klubem Szachistów, funkcjonującym do dziś.

Nie wyszło to na dobre nowohuckim szachom, ich potęga pozostała jedynie wspomnieniem. W dzielnicy grano na-dal, ale tylko na amatorskim poziomie, w szkołach i dla przyjemności. Nadal starano się w Krakowie wpajać mło-dzieży miłość do tego sportu. Jednym z propagatorów tej miłości był Włady-sław Trząski. Inżynier-elektryk z kom-binatu, kariery seniorskiej nigdy nie

zrobił, ale zasłynął z doskonałej pracy z młodzieżą. W 1998 roku został ścią-gnięty do Nowej Huty, gdzie właśnie powstawał Parafialny Klub Sportowy Faustyna przy kościele na Wzgórzach.

— Trenując pod jego okiem, po kil-ku latach zaczęliśmy odnosić sukcesy w różnych kategoriach – mówi Łukasz Sęk, wychowanek klubu. Na przywró-cenie zamierzchłej potęgi w naszej dzielnicy brakowało jednak środków finansowych.

— Gdyby w Polsce na szachy prze-znaczono choć część tego, co inwestuje się w piłkarzy, mielibyśmy wielu ar-cymistrzów – twierdzi Porębski. Nie-stety, pasjonaci szachów muszą radzić sobie bez wsparcia z góry. Na domiar złego parafialny klub przestał istnieć, a po kilku latach choroby Władysław Trząski zmarł. Szachiści jednak ani myśleli dać się zamatować. By uczcić pamięć Władysława, postanowiono organizować memoriał jego imienia. W tym roku odbędzie się już po raz piąty. Dwa lata temu powstało Koło Szachowe im. Władysława Trząskiego. Inicjatywy te nie byłyby możliwe, gdy-by nie pomoc Gimnazjum nr 44 i pani dyrektor Małgorzaty Hutyry. Właśnie tam, 17 listopada, odbędą się zawody. Zainteresowanie co roku jest spore, ilość uczestników sięga czasami nawet stu osób. Ludzie nadal chcą grać w sza-chy. I ci najstarsi, pamiętający sukce-sy Hutnika, i najmłodsi. Niedawno Koło rozpoczęło nauczanie szachów w przedszkolu nr 111. W tej dyscypli-nie musi być coś, co ludzi przyciąga i oczarowuje.

— Szachy to poezja. Niektóre kom-binacje ruchów są niewiarygodnie piękne i nieprzewidywalne – wyjaśnia pan Stanisław.

— Poza tym ten sport bardzo roz-wija wyobraźnię, pamięć, uczy kon-centracji – wtóruje mu Łukasz. Mylą się przeciwnicy szachów, upierający się, że to nie jest dyscyplina sportowa, i że jedynie, czego można się dzięki nie-mu dorobić, to garb.

— Pamiętam, że jeżdżąc na tur-nieje, traciłem nawet po sześć kilogra-mów – wspomina obciążenie podczas rozgrywek Porębski. – Grając w szachy można nauczyć się szukania rozwiązań, logicznego myślenia, konsekwencji. Bardzo by się to przydało naszym nie-którym politykom – dodaje, wyliczając naukę umiejętności przydatnych także na życiowej szachownicy.

W szachy grało wielu słynnych ludzi: dyktatorów, królów, inżynierów. Ale najpiękniejsze w tym królewskim sporcie jest to, że zagrać może każdy. Żeby poruszać się figurami po szachow-nicy wystarczy tylko ruszyć głową.

Tekst: Tomasz PiwowarczykZdjęcia: Koło Szachowe im. Władysława Trząskiego

fani złotego napoju

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

p o e z j a n a s z a c h o w n i c y

Zdję

cie:

Ann

a Sz

ałaj

kliczko kliczko… i po kliczceakcja „Kliczko” zakończona. Gdy

trzymacie w rękach ten numer Lodołamacza, nasz Wiking regeneru-je właśnie swoje pięści po najważniej-szym pojedynku w swojej karierze.

Nowa Huta podczas tej walki ser-cem była z Mariuszem Wachem. Do-pingowaliśmy go w domach, w knaj-pach, a nowohucka delegacja obecna była nawet na hali w Hamburgu. Wie-rzymy, że nasz bokser pokazał w peł-ni swój kunszt i włożył, jak zawsze, w walkę całe serce. Ciśnienie i emocje opadają. Garda Mariusza nie opada, przed nim jeszcze wiele ważnych po-jedynków. Rozmowy z nim, przepro-wadzonej dzień przed walką, szukajcie na blogu redaktor naczelnej w portalu natemat.pl. (TP)

ludzie pasje

listopad 2012///////////////////////////////////////

Zemsta jest

kobietą14, 15, 16 listopada///19:00

////////////////////////////////////////////////

Wejście smoka.

trailer18, 19 listopada///18:00///20:00

////////////////////////////////////////////////

niewierni22, 23, 24 listopada///19:30

////////////////////////////////

Hiszpański spektakl

materiaprima

24 listopada///17:0025 listopada///19:00////////////////////////////////////

teatr Łaźnia noWaos. sZkolne 25, krakówkasa biletoWa czynna:

wtorki 8:30-15:30, czWartki: 14:00-18:00

tel: 12-680-23-40rezerWacja telefoniczna:

tel: 12 680 23 41od poniedziaŁku do piątku

godZ. 8:00-16:[email protected]

///////////////////////////////////////www.laZnianowa.pl


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

w Sieci krąży krótki Film: jeSień w nowej hucie, wSzędzie tySiące kolorowych liści, Słońce jeSzcze świeci. Po PuStych ulicach Sunie lśniąca, biała, SPortowa Skoda. to nie jeSt auto, które można kuPić, choć chętnych na Pewno byłoby SPoro. to auto, które można zrobić, jeśli ma Się wyStarczająco dużo wiedzy, PomySłu i zaPału. maciej babecki PoSiadł te wSzyStkie cechy i jako dwudzieStolatek zoStał konStruktorem.

Skoda była czarna i bardzo stara. – Właściwie to naj-pierw była zielona, potem przemalowana na żółto

i do nas trafiła już czarna – prostuje Maciek. Była też tania, co zrozumiałe, bo brakowało jej podłogi.

Kupił ją starszy brat Maćka. Potem nastało siedem lat chudych. Skoda stała w garażu i właściwie nic się z nią nie działo. Brat miał ją naprawiać, ale jakoś zabra-kło czasu. Aż Maciek wraz z kolegą dorośli do roli kon-struktorów. Mieli po piętnaście lat i zaczynali naukę w liceum. Wcześniej obaj interesowali się motoryzacją.

kilku ojców SukceSu— Zaczęliśmy dłubać przy tej skodzie – opowiada Ma-ciek – pomagał nam mój tata i spawacz, pan Adam.

Właściwie, gdyby szukać ojców tego sukcesu, to o tacie Maćka zapomnieć nie można. Nauczyciel w Zespole Szkół Mechanicznych na osiedlu Szkolnym zdołał skutecznie zainteresować syna konstrukcjami samochodowymi.

— Razem z tatą budowaliśmy kiedyś samochód na podzespołach malucha – wspomina Maciek. — To były nasze pierwsze kroki. Ale Skoda 110R stanowi-ła znacznie większe wyzwanie.

To nie byle jaki model. Produkowana w latach siedemdziesiątych za naszą południową granicą, była powszechnie nazywana czeskim Porsche. Dwuosobo-wa, sportowa maszyna – jedna z lepszych rzeczy, jakie powstały w oparciu o radziecką myśl konstruktorską.

Renowacja zajęła pięć lat. Konstruktorzy mieli do dyspozycji garaż. Były takie okresy, kiedy przy-

chodzili co dzień, aby popracować. – To nie jest tak, że mamy jakiś wielki, niesamowity talent –skromnie zaznacza Maciek— To rzemiosło: trzeba włożyć dużo pracy i oczywiście się na tym znać. Ale sprawiało nam to przyjemność, cały czas się uczyliśmy i dzięki temu odczuwaliśmy wielką satysfakcję.

tanio, a lukSuSowoNic dziwnego. Ze starego, zniszczonego auta, po-wstało coś zupełnie nowego. Trudno wręcz uwierzyć, że to ta sama maszyna.

— Ze starej, czarnej Skody 110R, która stała tu przez siedem lat, został dach, drzwi i szyby – wylicza Maciek, zapytany o to, co zmienili podczas renowacji auta. Właściwie nowe tutaj jest wszystko. – Idea była taka, żeby wydać jak najmniej, ale sprawić wrażenie pewnej ekskluzywności.

To się chłopakom udało. W garażu stoi teraz luk-susowy wóz. Cały w bieli, wyszykowany na wysoki połysk. Kształty ma opływowe, piękne. Możnaby nim wozić wymagające panny młode do ołtarza.

— E tam – krzywi się Maciek – zmęczone przyjeż-dżałyby do tego ślubu. W środku głośno i gorąco, jak to w sportowym wozie!

trabant i inne uwagiNa razie skodę można zobaczyć podczas ładnej pogo-dy, jak jeździ ulicami Nowej Huty. Albo w czwartko-we wieczory, kiedy konstruktorzy biorą udział w spo-tkaniach z cyklu Krakowskie Klasyki Nocą, organi-zowanych na parkingu Centrum Handlowego Plaza. Ludzie przychodzą, oglądają, zadają tysiące pytań. Zwykle słychać głosy zachwytu, ale zdarzają się też grupki krytykantów.

— Trzeba się przyzwyczaić do tego, że każdy chce się pomądrzyć – wzdycha Maciek. – Podchodzą i ko-mentują, co jest źle zrobione, co można lepiej. Był nawet jeden taki, który nie wiedział, że to mój samo-chód. Tłumaczył mi, że to trabant i że jest w kilku miejscach przerobiony.

Kiedy Maciek opowiada o swojej skodzie, widać w nim dumę stwórcy. Nie wie, ile jest warte cudo stoją-ce w jego garażu. Mówi, że trudno ocenić, bo to jedyny taki egzemplarz na świecie.

— Zresztą – macha ręką – za dużo serca w to wło-żyłem, żeby sprzedać. No chyba, żeby ktoś zapropono-wałby naprawdę dużo pieniędzy. Ale nie, jednak nie.

Tekst: Madlena SzeligaZdjęcie: Joanna Urbaniec

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

nowohuckie porsche

dzieci mogą wszystko

zaczęło Się tak - czwórka młodych ludzi: itSalo, Pablo, violeta i celSo, Przyjechała do madrytu, by Studiować w PreStiżowej królewSkiej Szkole Sztuk dramatycznych reSad. urodzeni w latach 80., niechętni narzuconym Formułom Szkoły, PoStanawiają założyć teatr. chcą, żeby Przede wSzyStkim był on miejScem SPotkania z drugim człowiekiem, PretekStem do rozmowy i bycia wySłuchanym. tak PowStaje gruPa la triStura, dziś uznawana za jedno z najciekawSzych zjawiSk na hiSzPańSkiej Scenie teatralnej. „materia Prima” - jeden z ich Sztandarowych Projektów, nominowany do max, najważniejSzej hiSzPańSkiej nagrody teatralnej, w kategorii odkrycie, zobaczymy w PolSce Po raz PierwSzy, 24 i 25 liStoPada w łaźni nowej.

członkowie La Tristury wierzą, że sztukę można upra-wiać tylko przy pełnym zaangażowaniu w losy ota-

czającego nas świata i dążeniu do jego udoskonalania. Teatr to przestrzeń niemal święta, bo stawia ludzi przed sobą twarzą w twarz, a ich słowa i gesty mogą zmieniać rzeczywistość. I jest tylko jeden sposób, aby odróżnić prawdę od fikcji - nieustające dążenie do piękna i praw-dy. W twórczości La Tristury nie brak wątków filozoficz-nych. Tytułowa „Materia Prima” jest niczym innym jak Arystotelesowską pierwszą materią – czystą możliwo-ścią, tworzywem, z którego można uformować wszystko.

PierwSza materia„Materia Prima” jest rodzajem rekonstrukcji wspo-mnień z dzieciństwa członków La Tristury, w których role wciela się kolejne pokolenie – czwórka jedenasto-latków. Sami twórcy nazywają swój spektakl poema-tem dramatycznym w czterech częściach. - Pomyśle-liśmy, że te dzieci mają coś do powiedzenia dorosłym. Ich życie jest bardziej związane z fizycznością, z cia-łem, skórą, czyli tym, co jest najważniejsze w życiu. Każde z nich wciela się w nas samych i robi to znacznie lepiej niż my, bardziej żywiołowo, odważnie i na swój sposób olśniewająco - opowiada Pablo Fidalgo. — Spojrzeliśmy za siebie i zobaczyliśmy Siro, Candelę, Ginebrę i Gonzago. Urodzili się w 2001

roku. Do tego czasu świat o nich nie wiedział, a jed-nak czekał tylko na nich. Podczas pracy nad spektaklem najbardziej intry-gujące dla członków La Tristury było doświadczanie razem z młodymi aktorami nieskończonych możliwo-ści stania się takimi ludźmi, jakimi zechcą, a zarazem uświadomienie sobie, że jako dorośli również nadal pozostajemy dziećmi. Dlatego w spektaklu jeden z bo-haterów wypowiada następującą kwestię: - Od wieków ludzie przekazują sobie słowa. Wciąż wymagają od sie-bie czegoś nowego. Wyobraźmy sobie wysłannika wia-domości, który zapomina o niej, zanim dostarczy ją do celu. Czyż może zrobić coś więcej niż tańczyć i szu-kać w samym sobie tego przekazu aż do śmierci?

o „materii Primie” oPowiada celSo giménez:o czym oPowiada „materia Prima”? o młodości, dojrzewaniu, komunikacji międzyPokoleniowej?O wszystkim po trochu. Próbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie czym jest dla nas świat. Zarówno w sensie poetyckim jak i politycznym, co w gruncie rzeczy sprowadza się do tego samego. Najważniejsze w tej sztuce są problemy dojrzewania i wkraczania w dorosłość. Podczas pisania scenariusza dużo rozma-wialiśmy o doświadczeniach granicznych, momentach

przejścia. O tym czasie w okresie dojrzenia, kiedy nie jest się ani jednym, ani drugim. Już nie dzieckiem, ale jeszcze nie dorosłym. W poprzednim spektaklu „Actos de Juventud”, w którym graliśmy my – dorośli, granicą między końcem młodości, a początkiem dojrzałości było 25 lat. W „Materii Primie” to przejście następuje między dzieciństwem a młodością i dotyczy dziwnego wieku, okolic 10. roku życia. Wtedy wydarzają się naj-ważniejsze rzeczy. To wiek, w którym każdy musi od-powiedzieć sobie na pytania pozornie bez odpowiedzi, które ostatecznie kształtują tożsamość każdego z nas.

hiStoria, którą PrzedStawiacie widzom, jeSt uniwerSalna czy PrzeFiltrowana Przez waSze wSPomnienia?Tematy, nad którymi pracujemy, zawsze dotyczą rze-czy fundamentalnych, takich jak: młodość, ciało, mi-łość. To tematy uniwersalne. Tak jak dzień, w którym poznajesz kogoś, kto stanie się najważniejszą osobą w twoim życiu. Pamięć również jest uniwersalna, kiedy chcesz opowiedzieć swoją historię, swoje „czasy”. Pra-ca z dziećmi była bardzo ciekawa i piękna, zwłaszcza kiedy przypominaliśmy sobie, że właśnie w tym wieku zaczyna się opowiadać innym, kim się jest. Każdy robi to tak jak umie, jeszcze niepewnie, niedokładnie, ko-ślawo. Uchwycenie tego momentu, tego szczególnego wysiłku, było najistotniejsze w procesie prób z dziećmi.

czy „materia Prima” nawiązuje do waSzego PoPrzedniego SPektaklu?

„Materia Prima” bazuje na mniej więcej połowie tekstu z „Actos de Juventud”. Punkt wyjścia, baza, jest taka sama, większość tekstu pozostała bez zmian. Reszta tek-stu została dopisana po poznaniu Gonzalo, Ginebry, Siro i Candeli. Pracowaliśmy z każdym z nich z osobna. Każ-dy tekst nosi ich piętno. Mimo, że scenariusze obu sztuk wydają się bliźniacze, są od siebie radykalnie różne. Tak samo było w przypadku choreografii. Wiele układów za-chowaliśmy, bo miały sens, inne musieliśmy przedefinio-wać, aby nabrały odpowiedniego wydźwięku.

Tekst: Eliza KubiakWspółpraca: Katarzyna Śmigielska/ Instituto Cervantes

Zdjęcie: archiwum

teatru

pasje


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

lodoŁamacz, bezpłatny dwutygodnik Nowej Huty. Nakład: 10 tysięcy egzemplarzy. Redaktor Naczelna: Matylda Stanowska. Redaktor prowadzący: Tomasz Piwowarczyk. Stała współpraca: Monika Banach, Adriana Błażej, Joanna Fiołek, Sonia Kozińska, Eliza Kubiak, Weronika Kupiszewska, Katarzyna Kąkolewska, Anna Ledwoń, Filip Michno, Anna Lepszy, Marzena Rogozik, Anna Szałaj, Madlena Szeliga, Anna Szczygieł, Joanna Urbaniec, Jarosław Tochowicz, Małgorzata Wąsik, Małgorzata Wierzchowska, Jacek Paweł Dargiewicz, Marcin Kądziołka, Łukasz Lenda, Tomasz Bohajedyn./ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /Adres redakcji: Teatr Łaźnia Nowa, osiedle Szkolne 25, tel. 12 425 03 20 w. 41, 42; [email protected]; Lista dystrybucji: www.facebook.com/Lodolamacz.PismoLudziWalczacych. Reklama: Agata Marzec 506 619 897; Wydawca: Teatr Łaźnia Nowa. Druk: Polskapresse./ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Nie zwracamy materiałów niezamówionych. Nie uzasadniamy powodów niepublikowania tekstów. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczanych ogłoszeń. Poglądy i opinie przedstawiane w publikowanych artykułach i opiniach czytelników niekoniecznie są zgodne z poglądami wydawcy i redakcji. Reprodukowanie bez zgody wydawcy jakichkolwiek materiałów zawartych w czasopiśmie Lodołamacz jest niedozwolone.

w tydzień Po święcie zmarłych na cmentarzu mogilSkim jeSt SPokojnie. Po PierwSzoliStoPadowych tłumach zoStało już tylko kilku odwiedzających i tySiące wyPalonych świeczek. trwają zaduSzki, wieje wiatr, a Ponad StuPięćdzieSięcioletni cmentarz PrzyPomina o hiStorii tego miejSca.

śmierć i życie są tu ze sobą blisko. W oknach wiszą białe firanki. Na parapecie siedzi czarny kot i wy-

gląda przez szybę. Ma widok na cmentarz, po któ-rym cicho przechadzają się zmarznięci przechodnie. Na balkonach mieszkań na osiedlu Wandy w listopa-dzie wciąż kwitną surfinie. Na grobach tymczasem roz-kwitły wszystkimi kolorami chryzantemy. Na starym pomniku nie ma już od lat tabliczki z imieniem i datą śmierci, nie ma nawet kamiennej płyty. To kopiec usy-pany z ziemi. Z jego środka wyrasta zielony krzew, pe-łen życia. Rosnąc, wspiera się o zardzewiały krzyż. Jest cicho, 7 listopada zgasło już większość świec.

Za dużo nas tutaj, na tym skrawku ziemi. Jest ciasno. Groby przylegają do siebie. Trudno wyzna-czyć granice między mogiłą, a ścieżką którą idą żyją-cy. Cmentarz nosi wyraźne ślady swojej historii, która zrównała wszystkich. Nie ma tu chronologii i miejsc

wydzielonych dla specjalnych osobistości. Choć gro-bowiec rodziny Rogozińskich góruje nad sąsiadu-jącymi mogiłami, to jego stan i stopień zniszczenia przypominają o tym, że potęga słynnego rodu nie ma dziś znaczenia.

Najstarsze groby pochodzą z połowy dziewiętna-stego wieku, czyli z innego świata. Stały w tym miej-scu trzy podkrakowskie wsie – Mogiła, Czyżyny i Łęg, teren był częścią zaboru austriackiego. Potem nasta-ły dwie wojny światowe z przerwą, w której rodziło się wolne państwo polskie. Ślady tych czasów widać na nagrobnych napisach. Dopiero potem urosła tutaj Nowa Huta. Osiedle Wandy okala cmentarz. Pojawia-ły się, wśród starych mogił, coraz nowsze.

Dziś sąsiadują ze sobą przeciwieństwa. Tu spo-czywa Agnieszka Zbroja, która przeżyła 96 lat. Na-przeciwko kilka maleńkich grobów m.in. Jędrusia,

zmarłego podczas wojny, Stasia, Jasia, Alinki. Tam leży ktoś, kto nie doczekał niepodległej Polski, kawa-łek dalej inny, który od dziecka mieszkał w nowohuc-kich blokach i umarł młodo.

Nie ma tu zapomnianych mogił. Nawet na naj-starszych leżą znicze i wiązanki kwiatów, choć nie wiadomo komu je zostawiono, bo brak tabliczek z na-zwiskiem. Bywa, że przy grobie stoi tabliczka z prośbą o kontakt. To nieopłacone miejsca, a nawet za ostat-nią kwaterę ktoś musi zapłacić. Cmentarz jest malut-ki, poszerzyć go się nie da, a śmierć nadal straszy.

Najsmutniejsze nie są tu jednak stare, znisz-czone grobowce, ani krzyże pękające pod naporem rdzy, a nowe, czyste groby na których wypisano już imiona i nazwiska ich właścicieli oraz datę urodzenia. Tylko data śmierci jest jeszcze niewiadomą. Grób ma przypominać nam o życiu, ma być znakiem czyjegoś istnienia. Te groby już za życia przypominają nam o śmierci. Przechodzimy mimo nich, czując dogłęb-nie, że w ich pustce mieści się także nasz los.

Tekst: Madlena Szeliga Zdjęcia: Joanna Urbaniec

festiwal filmów jednominutowychco można zrobić w 60 sekund? Doprawdy niewiele.

Mrugnąć kilka razy i wypić szklankę wody. Albo pokazać historię osiemdziesięcioletniej baletnicy. 12 listopada w kinie Sfinks będzie można zobaczyć, że minuta to naprawdę dużo czasu.

Festiwal Filmów Jednominutowych ma już swoją siódmą edycję. Zapoczątkowany został w Amsterda-mie, aby dać możliwość wypowiedzenia się za pomo-cą filmu nie tylko profesjonalistom, ale też amatorom.

Na festiwalu nie ma dwóch filmów podobnych do sie-bie. Zadziwiające, jak szeroka jest rozpiętość form – od obrazów surrealistycznych, po obyczajowe ciepłe opowiastki. Festiwal nie zna żadnych zasad, prócz jednej: twórca nie można przekroczyć 60 sekund.

W kinie Sfinks można będzie obejrzeć wszystkie nagrodzone w konkursie filmy. Pokaz rozpoczyna się w poniedziałek o godzinie 19, wstęp jest wolny.

MSz

hybryda może więcejzamiast wjazdu na parking dla mieszkańców

mamy bramę do rezerwatu dla tygrysów, mu-łów i świnio-dzików. Uprzywilejowani są więc nie ludzie, mieszkający w kilku blokach na osiedlu 2 Pułku Lotniczego, a krzyżówki różnych gatunków

zwierząt. Co na to poszkodowani? Czy dogadają się z syrenami, pegazami i centaurami? Po której stro-nie w konflikcie staną (znane z pomocy ludziom) legendy mieszańców, czyli człowiek-pająk z człowie-kiem-nietoperzem? (TP)

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

media lokalne na dywanikuznaczenie i rola lokalnych mediów to główny temat

najbliższego spotkania z cyklu „Zrozumieć mia-sto”. Dyskusję zatytułowaną „Lokalne media. Czy mówią naszym głosem?” organizuje Ośrodek Kul-tury im. C.K. Norwida oraz Fundacja Nowych Ujęć.

Spotkanie z udziałem przedstawicieli nowo-huckiej prasy, internetowych portali i rozgłośni radiowych odbędzie się we wtorek, 13 listopada o godzinie 17.30 w Art Zonie na osiedlu Górali 4. Jako, że mamy na uwadze jakość i przekaz lokal-nych mediów i tematyka żywo nas dotyka, wybiera-my się na spotkanie mocną delegacją. A w związku z tym, że jest otwarte dla publiczności – zapraszamy wszystkich naszych czytelników. W końcu partycy-pujecie w naszej pracy i „Lodołamacza” tworzymy wspólnie. Liczy się każdy Wasz głos. (TP)/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

promocja „alfabetu”dostępny jest już „Alfabet nowohuckiego przedmie-

ścia” autorstwa Macieja Twaroga. Promocja książki odbędzie się w niedzielę, 18 listopada o godzinie 15. Autor zaprasza czytelników do Muzeum PRL na osie-dle Centrum E 1. Dzięki prezentacjom multimedial-nym wszyscy, którzy zjawią się w dawnym Światowi-dzie, przeniosą się na nowohuckie podwórka lat 80.

Zdję

cie:

Sta

nisł

aw G

awliń

ski

Gra

fika:

Łuk

asz

Lend

a

cisza na osiedlu wandy

Fakirismo!

lodołamacz///nr 17 [18] / 12-25 listopada 201216///

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Zdję

cia:

Prz

emys

ław

Fik

ale meksyk!

Lodołamacz nr 17

Documents

Transcript of Lodołamacz nr 17