ISTOTA, ETAPY ISTOTA, ETAPY I KLASYFIKACJA I KLASYFIKACJA

MOBBINGUMOBBINGU

Autor: Ewelina Boroń

CELE LEKCJICELE LEKCJI

Uczeń:Uczeń: rozumie pojęcie mobbingu, rozumie pojęcie mobbingu, wie, jakie są cechy działania mobbingowego,wie, jakie są cechy działania mobbingowego, wie, jakie są dwie klasy zachowań wie, jakie są dwie klasy zachowań

mobbingowych,mobbingowych, wymienia etapy mobbingu,wymienia etapy mobbingu, charakteryzuje wpływ mobbingu na różne charakteryzuje wpływ mobbingu na różne

kategorie życia ludzkiego,kategorie życia ludzkiego, omawia konsekwencje mobbingu dla omawia konsekwencje mobbingu dla

pojedynczego pracownika i dla pojedynczego pracownika i dla społeczeństwa.społeczeństwa.

Mobbing

proces przemocy proces przemocy i nękania i nękania

psychicznegopsychicznego

wyeliminowaniewyeliminowaniepracownika pracownika

z zespołuz zespołu

uporczywe i uporczywe i długotrwałedługotrwałe

nękanienękanie

trwa nie krócej trwa nie krócej niż sześć miesięcyniż sześć miesięcy

poniżenie lub poniżenie lub ośmieszenieośmieszenie pracownikapracownika

Rysunek 1. Mobbing

POJĘCIE MOBBINGUPOJĘCIE MOBBINGU

Według kodeksu pracy:Według kodeksu pracy:

MobbingMobbing oznacza działania lub zachowania oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie go z izolowanie go lub wyeliminowanie go z zespołu współpracowników. zespołu współpracowników.

Innymi słowy, mobbing to proces przemocy i nękania psychicznego pracownika trwający nie krócej

niż sześć miesięcy, stosowany systematycznie,przynajmniej raz w tygodniu, godzący w godność osobowość człowieka, naruszający integralność psychiczną i fizyczną. 

POJĘCIE MOBBINGUPOJĘCIE MOBBINGU

Rysunek 2.

intencjonalność intencjonalność działań działań sprawcysprawcy

mobbing jako mobbing jako zjawisko zjawisko

interpersonalneinterpersonalne

nierównośćnierówność siłsił

częstość częstość i i

okres trwaniaokres trwania

Cechy mobbingu

Rysunek 3. Cechy mobbingu

CECHY MOBBINGUCECHY MOBBINGU częstość i okres trwania mobbingu – określone częstość i okres trwania mobbingu – określone

zachowanie można uznać za mobbing, jeżeli zachowanie można uznać za mobbing, jeżeli trwa ono co najmniej 6 miesięcy i powtarza się trwa ono co najmniej 6 miesięcy i powtarza się co najmniej raz w tygodniu,co najmniej raz w tygodniu,

nierówność sił zachodząca pomiędzy ofiarą a nierówność sił zachodząca pomiędzy ofiarą a sprawcą mobbingu, dość często sprawcą jest sprawcą mobbingu, dość często sprawcą jest przełożony a ofiarą podwładny,przełożony a ofiarą podwładny,

mobbing jako zjawisko interpersonalne – mobbing jako zjawisko interpersonalne – mobbing jest rozumiany jako zjawisko mobbing jest rozumiany jako zjawisko zachodzące między poszczególnymi osobami zachodzące między poszczególnymi osobami lub grupami osób, ale możne także mieć lub grupami osób, ale możne także mieć charakter zinstytucjonalizowany i stanowić charakter zinstytucjonalizowany i stanowić część praktyk zarządzania,część praktyk zarządzania,

intencjonalność działań sprawcy – mamy do intencjonalność działań sprawcy – mamy do czynienia ze świadomym działaniem czynienia ze świadomym działaniem „mobbera”, które jest podejmowane celowo.„mobbera”, które jest podejmowane celowo.

DWIE KLASY DWIE KLASY ZACHOWAŃ ZACHOWAŃ

MOBBINGOWYCHMOBBINGOWYCH

mobbing powiązany z pracą mobbing powiązany z pracą (nakładanie niedorzecznych(nakładanie niedorzecznych terminów wykonania pracy, terminów wykonania pracy, nadmierne kontrolowanie pracynadmierne kontrolowanie pracy))

mobbing personalny mobbing personalny

(czynienie obraźliwych (czynienie obraźliwych

uwag, dokuczanie, uwag, dokuczanie,

rozsiewanie plotek, rozsiewanie plotek,

krytykowanie, krytykowanie,

zastraszanie)zastraszanie)

Rysunek 4.

ETAPY MOBBINGUETAPY MOBBINGU

Negatywne sygnałyze strony otoczenia

Pracownik – kłamca, oszust

Nasilenie działań mobbingowych

Obwinianie pracownika

Ofiara zaczynaodczuwać dolegliwości

psychosomatyczne

Ofiara traci zupełnie motywację

Rysunek 5.

warunkipracy

zdrowie

komunikacja

relacjespołeczne

reputacja

WPŁYWY MOBBINGU

Rysunek 6.

WPŁYWY MOBBINGUWPŁYWY MOBBINGU

Wpływ na procesy komunikacji i na możliwości Wpływ na procesy komunikacji i na możliwości wyrażania poglądówwyrażania poglądów: ograniczenie możliwości : ograniczenie możliwości wyrażania własnego zdania, krytyka pracy i życia wyrażania własnego zdania, krytyka pracy i życia prywatnego, werbalne groźby, pisemne groźby, prywatnego, werbalne groźby, pisemne groźby, przemoc przez telefon.przemoc przez telefon.

Bezpośrednie ataki na zdrowie: Bezpośrednie ataki na zdrowie: stosowanie stosowanie pogróżek dotyczących przemocy fizycznej, pogróżek dotyczących przemocy fizycznej, nadużycia fizyczne, przemoc seksualna, stosowanie nadużycia fizyczne, przemoc seksualna, stosowanie niegroźnych aktów agresji dla zastraszenia.niegroźnych aktów agresji dla zastraszenia.

Ataki na relacje społeczneAtaki na relacje społeczne: nieformalne : nieformalne wprowadzenie zakazu rozmów z ofiarą, oczernianie wprowadzenie zakazu rozmów z ofiarą, oczernianie za plecami, odizolowanie miejsca pracy, ofiara jest za plecami, odizolowanie miejsca pracy, ofiara jest „niewidzialna”. „niewidzialna”.

WPŁYWY MOBBINGUWPŁYWY MOBBINGU Ataki na reputacjęAtaki na reputację: zlecanie zadań skrajnie : zlecanie zadań skrajnie

różnych, niepowiązanych ze sobą, różnych, niepowiązanych ze sobą, wyśmiewanie, zmuszenie do badań wyśmiewanie, zmuszenie do badań psychiatrycznych, wyśmiewanie „choroby”, psychiatrycznych, wyśmiewanie „choroby”, przesuwanie do prac obniżających przesuwanie do prac obniżających samoocenę (za trudne lub za łatwe), samoocenę (za trudne lub za łatwe), kwestionowanie kompetencji, stosowanie kwestionowanie kompetencji, stosowanie obraźliwych przezwisk. obraźliwych przezwisk.

Pogarszanie warunków pracy i zamieszkania: Pogarszanie warunków pracy i zamieszkania: zmuszanie do wyczerpującej pracy, zlecanie zmuszanie do wyczerpującej pracy, zlecanie zadań niemających znaczenia, wyrządzanie zadań niemających znaczenia, wyrządzanie krzywd mających wpływ na efekt finansowy, krzywd mających wpływ na efekt finansowy, niszczenie dóbr materialnych w miejscu niszczenie dóbr materialnych w miejscu pracy i domu.pracy i domu.

TAKTYKI MOBBINGUTAKTYKI MOBBINGU

taktyka taktyka upokorzeniaupokorzenia

taktyka taktyka zastraszeniazastraszenia

taktyka taktyka pomniejszenia pomniejszenia

kompetencjikompetencji

taktyka taktyka izolacjiizolacji

Rysunek 7.

KONSEKWENCJE MOBBINGU

Konsekwencje Konsekwencje organizacyjneorganizacyjnei społecznei społeczne

Konsekwencje mobbingu Konsekwencje mobbingu dla indywidualnych dla indywidualnych pracownikówpracowników

Rysunek 8.

KONSEKWENCJE KONSEKWENCJE MOBBINGUMOBBINGU

Konsekwencje mobbingu dla Konsekwencje mobbingu dla indywidualnych pracownikówindywidualnych pracowników: :

drastyczne pogorszenie zdrowia psychicznego drastyczne pogorszenie zdrowia psychicznego i fizycznego – zaburzenia i fizycznego – zaburzenia psychosomatyczne (zaburzenia gastryczne, psychosomatyczne (zaburzenia gastryczne, podwyższone ciśnienie krwi), nerwice, podwyższone ciśnienie krwi), nerwice, depresje, syndrom stresu pourazowego depresje, syndrom stresu pourazowego (PTSD) – koszmary nocne, depresje, problemy (PTSD) – koszmary nocne, depresje, problemy emocjonalne, lęki, próby samobójcze.emocjonalne, lęki, próby samobójcze.

KONSEKWENCJE KONSEKWENCJE MOBBINGUMOBBINGU

Konsekwencje organizacyjne i społeczneKonsekwencje organizacyjne i społeczne::

wzrost absencji chorobowej, fluktuacja wzrost absencji chorobowej, fluktuacja kadr, obniżenie jakości wykonywanej kadr, obniżenie jakości wykonywanej pracy, spadek produktywności, redukcja pracy, spadek produktywności, redukcja zaangażowania, spadek morale, utrata zaangażowania, spadek morale, utrata dobrego wizerunku firmy na rynku, dobrego wizerunku firmy na rynku, ponoszenie strat finansowych z tytułu ponoszenie strat finansowych z tytułu wypłaty odszkodowań ofiarom, społeczne wypłaty odszkodowań ofiarom, społeczne koszty są związane z rehabilitacją koszty są związane z rehabilitacją i leczeniem ofiar mobbingu. i leczeniem ofiar mobbingu.

PODSUMOWANIEPODSUMOWANIE

Powodów, dla których należy zapobiegać mobbingowi Powodów, dla których należy zapobiegać mobbingowi jest wiele. jest wiele. Z czystoZ czysto humanistycznego i etycznego humanistycznego i etycznego punktu widzeniapunktu widzenia, mobbing wymaga jednoznacznego , mobbing wymaga jednoznacznego potępienia jako działanie godzące w podstawowe potępienia jako działanie godzące w podstawowe prawa jednostki. prawa jednostki. Z punktu widzenia interesów Z punktu widzenia interesów pracodawcypracodawcy istotne są również powody czysto istotne są również powody czysto ekonomiczne, wśród najważniejszych warto wymienić ekonomiczne, wśród najważniejszych warto wymienić takie, jak: wymogi prawne i koszty odszkodowań, takie, jak: wymogi prawne i koszty odszkodowań, publiczny wizerunek firmy, koszty absencji, rotacji i publiczny wizerunek firmy, koszty absencji, rotacji i niskiej wydajności pracy czy kształtowanie przejrzystej niskiej wydajności pracy czy kształtowanie przejrzystej kultury organizacyjnej. kultury organizacyjnej.

Opracowano na podstawie: http://www.mobbing.pl/czym_jest_mobbing.phphttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mobbinghttp://www.psychologia.edu.pl/index.php?dz=slownik&op=spis&id=828http://praca.gazeta.pl/praca/1,47391,737636.htmlhttp://www.mobbing.org.pl/Kodeks pracy