I. WPROWADZENIE DO...
Transcript of I. WPROWADZENIE DO...
Strona 1 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
FINANSE ćwiczenia
Prowadzący: Joanna MAŁECKA
Semestr 5 zima 2018
Wykaz zagadnień niezbędnych do uzyskania zaliczenia wraz z krótkim opisem i przykładami1
I. WPROWADZENIE DO FINANSÓW
Definicja finansów
Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną. Oznacza to, że wszelkie procesy
zachodzące w gospodarce rynkowej odbywają się za pomocą pieniądza. Finanse są zatem domeną
gospodarki pieniężnej. W szerokim znaczeniu określane są jako gospodarka pieniężna, polegająca na
gromadzeniu pieniędzy z różnych źródeł oraz na ich wydawaniu i lokowaniu na różne cele i w różny
sposób. Finanse to - kolokwialnie mówiąc - zasoby pieniężne pozostające w dyspozycji prywatnych i
publicznych podmiotów gospodarczych. Literatura ekonomiczna określa je jako procesy i zjawiska
związane z gromadzeniem i podziałem zasobów pieniężnych lub mechanizmem wymiany i podziału
wartości materialnych. Niezaprzeczalnie są integralnie związane ze zjawiskami i procesami
pieniężnymi, w których pieniądz znajdujący się w obiegu, może przyjmować różną formę.
Ekonomiczny aspekt gospodarowania pieniędzmi.
Finanse zajmują się ekonomicznym aspektem gospodarowania pieniędzmi przez:
państwo i samorządy terytorialne
podmioty gospodarcze
banki
zakłady i towarzystwa ubezpieczeniowe
Podział finansów wg kryterium podmiotowości:
Finanse PRZEDSIĘBIORSTW:
o przychody pochodzą ze sprzedaży wyrobów, towarów i usług
o wydatki związane są z pokrywaniem kosztów tej działalności oraz z podatkami
i opłatami, podziałem zysków, inwestycjami, itp.
Finanse BANKÓW i innych pośredników finansowych:
o przychody stanowią głównie depozyty i lokaty wnoszone przez klientów:
przedsiębiorstwa, instytucje, ludność o charakterze zwrotnym
o wydatkowane są w postaci kredytów, lokat bankowych, zakupu papierów
wartościowych
o bieżące koszty działalności banków pokrywane są z nadwyżek przychodów z
oprocentowania od udzielonych kredytów i prowizji od wykonywanych operacji nad
kosztami oprocentowania depozytów i lokat.
Finanse PUBLICZNE:
o przychody pochodzą z podatków i opłat oraz innych płatności o charakterze
przymusowym
o wydatki związane są z finansowaniem działalności państwa, świadczeń społecznych i
gmin
o obejmują finanse państwa, ubezpieczeń społecznych i innych związków
publicznoprawnych (np. samorządów terytorialnych)
Finanse UBEZPIECZEŃ:
o przychody pochodzą ze składek ubezpieczających lub ubezpieczonych
o wydatki związane są z wypłatami odszkodowań ubezpieczeniowych oraz z kosztami
bieżącej i inwestycyjnej działalności zakładów i towarzystw ubezpieczeniowych
Finanse GOSPODARSTW DOMOWYCH:
1 Materiał jest wyłącznie elementem pomocniczym, mającym ułatwić powtórzenie i zapamiętanie zagadnień z ćwiczeń oraz
przygotowanie do kolokwium.
Strona 2 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
o przychody pochodzą głównie z wynagrodzeń za pracę, z rent, emerytur i innych
świadczeń społecznych, z własnej działalności gospodarczej oraz z procentów
od zgromadzonego kapitału
o wydatki dotyczą głównie zaspakajanie bieżących potrzeb, zakupu dóbr trwałego
użytku, podatków i różnych opłat
o oszczędności to nadwyżki przychodów nad wydatkami finansów ludności
Podział finansów wg kryterium przedmiotowości
o kreacja – tworzenie pieniądza w systemie bankowym
o obieg pieniężny – cyrkulacja pomiędzy podmiotami gospodarczymi
o gromadzenie pieniędzy w formie oszczędności i rezerw pieniężnych
o lokowanie zasobów kapitałowych (pieniędzy)
o
Funkcje finansów
o alokacyjna - polega na podziale czynników produkcji (kapitałów) między różne cele
działalności. W gospodarce wolnorynkowej alokacja odbywa się za pośrednictwem
finansów, czyli poprzez gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych.
Wydatkowaniem pieniędzy będzie każde nabycie rzeczowych czynników produkcji
(ziemia, budynki, maszyny, urządzenia, materiały i surowce)
o redystrybucyjna (pośrednia i bezpośrednia) - oznacza wtórny podział dochodów. W
gospodarce rynkowej do pierwotnego podziału dochodów dochodzi pod wpływem
mechanizmu rynkowego. Państwo natomiast nie wytwarza dochodów, więc by dokonać
alokacji usług publicznych i realizować potrzeby publiczne, musi skorzystać z
dochodów podmiotów, które je uzyskują, poprzez system podatków, pożyczek, składek
ubezpieczeniowych. Celem redystrybucji funkcji finansów publicznych jest m.in.
Zapewnienie każdemu gospodarstwu domowemu minimalnych dochodów, które
pozwoliłyby zaspokoić podstawowe potrzeby. Redystrybucją dochodów może
odbywać się między podmiotami gospodarującymi lub między regionami kraju w
sposób:
bezpośredni – transfer środków pieniężnych na rzecz ludności lub
innych podmiotów (np. subwencje, zasiłki, dotacje)
pośredni – transfer środków pieniężnych na rzecz podmiotów
(instytucji) świadczących usługi publiczne o stabilizacyjna - wyrównawcza - polega na dążeniu do pełnego wykorzystania
czynników produkcji. Finanse za pomocą polityki fiskalnej i monetarnej wpływają na
ogólny popyt i ożywienie w gospodarce, co zapewnia lepsze wykorzystanie czynników
produkcji, zmniejszenie bezrobocia i stabilizuje wartość pieniądza.
o kontrolna – informacyjna – wiąże się z istnieniem rozbudowanego systemu ewidencji
operacji finansowej. Analiza dokumentacji finansowej pozwala obserwować przebieg
procesów finansowych i daje informacje o ewentualnych nieprawidłowościach tego
procesu, które można zniwelować lub ograniczyć
Alokacja usług publicznych nie zawsze może odbywać się na zasadzie mechanizmu rynkowego, czyli
pełnej odpowiedzialności za ich konsumpcję.
Przykłady:
na zasadach mechanizmu rynkowego niemożliwe jest finansowanie pewnych działów
gospodarki narodowej – np. obrony narodowej, administracji publicznej
trudnym do określenia w sposób wymierny jest wysokość opłat za korzystanie z usług
publicznych przez poszczególnych ludzi (np. utrzymanie zieleni miejskiej, oświetlanie ulic,
odśnieżanie,…)
zbyt niskie dochody ludności uniemożliwiają korzystanie z usług takich jak np. oświata, opieka
medyczna
Strona 3 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
PYTANIA KONTROLNE:
1. Jakiej funkcji finansów dotyczy podany przykład:
1. Firma X zakupiła ziemię pod nową siedzibę
2. Obniżenie podatków
3. Płacenie składki ZUS
4. Sprawdzanie kursu walut
5. Obniżenie stóp procentowych
6. Wypłata emerytur
7. Monitorowanie wydatków rządowych
8. Dokonanie transakcji kupna-sprzedaży
2. Czy finanse są:
1. środkiem wymiany
2. środkiem płatniczym
3. środkiem gromadzenia rezerw wartości
3.Czym się różnią należności od zobowiązań?
4. Podaj przykład należności i zobowiązania.
II. RYNEK FINANSOWY I UCZESTNICY POSZCZEGÓLNYCH SEGMENTÓW RYNKU
PYTANIA KONTROLNE:
1. Wymień instytucje reprezentujące poszczególne rynki.
2. Czym różnią się akcje od obligacji?
3. Do którego rynku należą rozwiązania private equity?
4. Na którym rynku mogę dokonać transakcji zakupu złota?
5. Który z rynków nazywamy rynkiem wysokiego ryzyka?
II. WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE
Pieniądz to zbiór aktywów, które ludzie wykorzystują regularnie do kupowania dóbr i usług od innych
ludzi. Pieniądz to towar uznany w wyniku ogólnej zgody jako środek wymiany gospodarczej, w którym
są wyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów
Geneza pieniądza:
wymiana towarowa – barter
podwójna zgodność potrzeb
poszukiwanie powszechnego ekwiwalentu
narodziny pieniądza
Strona 4 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
Strona 5 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
Jest środkiem wymiany, spełniającym cztery podstawowe cechy:
płynność – jest materialnym i niematerialnym środkiem wymiany, który nie potrzebuje procesu
transformacji do dokonania transakcji
zamienność – środek wymiany gospodarczej
uniwersalność –powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonuje się płatności
za dostarczone dobra lub zobowiązania
miernik wartości – umożliwiający porównywanie i dokonywanie wyborów konsumenckich
Funkcje pieniądza
W gospodarce pieniądz spełnia cztery funkcje, które odróżniają go od innych aktywów w gospodarce,
takich jak: akcje, obligacje, nieruchomości czy dzieła sztuki:
o środek wymiany ( medium of exchange) - pełni funkcję środka wymiany w transakcjach
kupna- sprzedaży (środka cyrkulacji)
o jednostka rozliczeniowa ( unit of account) - rozrachunkowa – środek regulowania wszelkich
zobowiązań
o środkiem przechowywania wartości ( store of value) – tezauryzacji – środek gromadzenia i
przechowywania dóbr materialnych poza instytucjami depozytowo-oszczędnościowymi; służy ochronie
majątku przed utratę jego wartości (w tym siły nabywczej)
o miernik wartości - określanie wartości towaru i usług
Prawo Kopernika - Greshama
Prawo obiegu pieniężnego (kolokwialnie ujmując: pieniądz gorszy wypiera z obiegu pieniądz lepszy).
Jeżeli w obiegu występują jednocześnie jako środki płatnicze: pieniądz podwartościowy,
pełnowartściowy i nadwartościowy, to pieniądz mający lepszą relację między wartością materiału
pieniężnego a obowiązującą prawnie wartością nominalną jest wypierany z obiegu przez pieniądz
mający gorszą tę relację.
bankomat – terminal – bankowość domowa – bankowość internetowa – bankowość telefoniczna –
elektroniczne instrumenty płatnicze
IV. PIENIĄDZ I SYSTME BANKOWY
Rodzaje baków:
bank centralny - reguluje cały obiegu pieniężny wewnątrz kraju oraz równowagę bilansu
płatniczego; jest bankiem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu
państwowego oraz kasowej obsługi budżetu; głównym celem jego polityki pieniężnej (NBP,
który w Polsce pełni rolę banku centralnego), jest m.in. utrzymanie stabilnego poziomu cen w
gospodarce. Bank centralny bankiem państwowym, który spełnia równocześnie trzy funkcje:
o banku emisyjnego
o banku banków
o banku gospodarki rynkowej
banki komercyjne - przedsiębiorstwa, które przechowują cudze pieniądze, płacąc właścicielom
odsetki; główną funkcją banków komercyjnych jest pośrednictwo finansowe, a źródłem dochodów jest
udzielanie pożyczek i kredytów;
UWAGA: pośrednikami, którzy gromadzą oszczędności ludzi, a potem finansują nimi różne
działalności, mogą również być: towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne i fundusze
emerytalne.
System bankowy obejmuje następujące podstawowe grupy banków:
o banki centralne (powstałe na bazie banków emisyjnych)
o banki operacyjne ( depozytowo- kredytowe i uniwersalne)
Strona 6 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
o banki specjalne ( inwestycyjne, hipoteczne)
o kasy oszczędnościowe,
o spółdzielczość kredytową
Podaż pieniądza i popyt na pieniądz
Podaż pieniądza – regulowana przez bank centralny, ilość pieniądza wprowadzana do obiegu
M0 = baza monetarna M0= R+C
gdzie :
R- to gotówkowe rezerwy banków komercyjnych,
C- monety i banknoty posiadane przez sektor pozabankowy
Agregaty pieniądza (podaż pieniądza):
Ilość pieniądza spełniającego funkcję środka wymiany
M1 : gotówka i wkłady a vista
M2 : M1 plus wkłady terminowe
M3 : M2 plus wkłady oszczędnościowe , a także pieniądz banku centralnego; gotówka plus
wkłady na rachunkach w banku centralnym ewentualne wielkość obowiązkowej rezerwy
Kontrola podaży pieniądza przez bank centralny:
restrykcyjna polityka pieniężna - zmniejszanie ilości środka płatniczego w gospodarce (np.
poprzez zwiększenie stóp procentowych lub stopy rezerwy obowiązkowej)
ekspansywna polityka pieniężna - zwiększanie ilości pieniądza w obiegu przez bank
centralny (np. przez obniżanie stóp procentowych lub zmniejszanie stopy rezerwy
obowiązkowej)
kooperacja z bankami komercyjnymi (np. zmiany stóp procentowych banku centralnego)
Źródła podaży pieniądza - zależy od polityki pieniężnej banku centralnego
operacji otwartego rynku :
o bank centralny sprzedają obligacje, dokonuje operacji otwartego rynku, dostając w zamian
pieniądz, co powoduje zmniejszenie się podaży pieniądza w gospodarce) o bank centralny kupuje obligacje państwowe, płaci w zamian pieniądzem, czyli zwiększa podaż
pieniądza
emisja pieniądza przez bank centralny
kreacja pieniądza przez banki komercyjne
Popyt na pieniądz - określa ilość pieniądza (w formie bilonu, banknotów, oraz tych aktywów
finansowych, które można w łatwy sposób wymienić na dobra i usługi), które ludzie i podmioty
gospodarcze pragną w danym momencie posiadać w swoich zasobach (określa zapotrzebowanie)
Czynniki wpływające na wielkość popytu na pieniądz:
ilość gotówki w portfelach
ilość gotówki przechowywanej w domu
powszechności kart kredytowych
dostępności bankomatów
powszechność płatności smartfonami (karty bankowe i kredytowe)
przeciętny poziom cen w gospodarce
Rodzaje popytu na pieniądz:
transakcyjny- chęć posiadania pieniądza w celu dokonywania planowanych zakupów (towarów i
usług)
przezornościowy- chęć posiadania pieniądza, jako swego rodzaju rezerwy na nieplanowane
zakupy czy inne płatności
Strona 7 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
spekulacyjny- dążenie do posiadania pieniądza w celu lokowania go (inwestowania) dla zysku
Równanie Irvinga-Fishera
Ilość pieniądza w obiegu próbuje wyjaśnić ilościowa teoria pieniądza za pomocą obiegu Irvinga Fishera: M*V = P*Q
gdzie:
M- ilość pieniądza w obiegu (zasoby pieniądza)
V – prędkość obiegu pieniądza, oznaczająca ile razy przeciętnie jednostka pieniężna została użyta przy zwieraniu transakcji w
ciągu roku
P – przeciętny poziom cen dóbr i usług wchodzących w skład produktu narodowego brutto
Q – ilość wytworzonych dóbr i usług, czyli realna wielkość produktu narodowego brutto
Zasoby pieniądza pomnożone przez prędkość jego obiegu równe są cenom dóbr i usług pomnożonych
przez wielkość ich produkcji. Iloczyn zasobów pieniądza i prędkości jego obiegu musi być równy
wartości wytworzonych dóbr i usług. Z równania obiegu pieniądza można wywnioskować, jakie będą
skutki zmiany jego elementów składowych.
Przykłady:
Jeżeli wzrasta poziom produkcji krajowej przy niezmienionych zasobach i prędkości obiegu pieniądza,
to musi obniżyć się poziom cen. Aby natomiast nie dopuścić do spadku poziomu cen w warunkach
wzrostu produkcji, należy zwiększyć zasoby pieniądza lub prędkość jego obiegu bądź obie te wielkości
jednocześnie.
Proces znajdowania obecnej wartości pieniądz, kiedy znana jest przyszła wartość pieniądza, określa
się jako dyskontowanie i stanowi odwrotność kapitalizacji odsetek.
Przykłady:
1. Wybierz która opcja będzie korzystniejsza: 12% z miesięczną kapitalizacją odsetek czy 11% z
codzienną kapitalizacją?
reff= (𝟏 +𝒓
𝒌 )k -1
Dla rm=12% (kapitalizacja miesięczna, m=12)
Dla rd=11% (kapitalizacja dzienna, d=365)
reffm= (1 +0,12
12 )12 -1 = 12,68%
reffd= (1 +0,11
365 )365 -1 = 11,63%
2. Mateusz Ygrekowski wygrał na loterii 50 000 PLN, które ulokował w banku, gdzie otrzymuje
odsetki w wysokości 10% rocznie. Czy po 15 latach utrzymywania takiej lokaty będzie mógł kupić
nowe mieszkanie za 320 000 PLN ?
FVn= 𝑷𝑽(𝟏 +𝒓
𝒎) nm
m – liczba kapitalizacji dochodów w ciągu roku (n=15, m=1)
FV15 = 50 000 * (1+0,10)15 = 50 000 * 4,1772= 208 862,41 PLN
3. Jan Kowalski oczekuje, że otrzyma za 5 lat 3000 PLN i chciałby znać obecną wartość tej sumy
przy poziomie rocznej stopy procentowej wynoszącej 6%.
FVn= 𝑷𝑽(𝟏 +𝒓
𝒎) nm
przy założeniu, że 𝑟
𝑚 = k, a m=1, można zapisać
FVn = PV * (1+k) n wówczas:
Strona 8 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
PV = FVn * 1/(1+k) n
PV = 3000 * 1/(1+0,06)5 = 2 241,77
4. Jaką efektywną stopę procentową oferuje bank X swoim klientom, jeżeli umowa mówi o 12%
rocznie, przy miesięcznej kapitalizacji odsetek
re= (1+r/k)k – 1 = (1+0,12/12)12 -1 = 0,12683 = 12,68%
5. Zamierzacie nabyć samochód za gotówkę za 6 lata. Przewidywana cena samochodu wynosi
250 000 PLN. Jaką kwotę powinniście wpłacić dzisiaj do banku, przy poziomie rocznej stopy
procentowej wynoszącej 6%, aby móc zrealizować swój cel?
FVn= 𝑷𝑽(𝟏 +𝒓
𝒎) nm
PV =𝑭𝑽𝒏
(𝟏+𝒓
𝒎)𝒏𝒎
= FVn * 1/ (1+𝒓
𝒎)nm
PV =
=250 000 * 1/(1+0,06
1 )6 = 250 000 * 1/(1,418519 ) = 176 240,15 PLN
6. O ile zmieni się sytuacja, jeśli chcecie oszczędzać systematycznie i wpłacać równe raty na
koniec każdego półrocza na rachunek oprocentowany na 10% i kapitalizowany co pół roku.
Jaką sumę musielibyście wówczas wpłacać co pół roku?
PYTANIA KONTROLNE:
1. Jaka jest definicja pieniądza?
2. Wymień główne cechy pieniądza
3. Jakie są funkcje pieniądza?
4. Co to jest agregat zasobu pieniądza?
5. Jak zdefiniujesz zmianę wartości pieniądza w czasie?
6. Czym jest podaż a czym popyt na pieniądz?
7. Zdefiniuj prawo Kopernika-Greshama?
8. Jakie zależności występują w równaniu obiegu pieniądza Irvinga-Fishera?
9. Czym jest wartość przyszła sumy pieniędzy?
10. Czym różni się efektywna stopa procentowa od realnej i bieżącej?
11. Kto jako pierwszy wymyślił pieniądz papierowy?
12. Kiedy pieniądz pojawił się w Europie?
13. Która z obecnych walut jest wymienna na złoto?
V. FORMA PRAWNA PRZEDSIĘBIORSTW I ICH MOZLIWOŚĆ POZYSKIWANIA
FINANSOWANIA
Spółki prawa handlowego:
a) Osobowe
Spółka osobowa to spółka prawa handlowego, która we własnym imieniu może: nabywać
własność nieruchomości nabywać prawa rzeczowe i inne prawa zaciągać zobowiązania
pozywać i być pozywana ma prawo też prowadzić działalność gospodarczą pod własną firmą
nie ma osobowości prawnej odpowiedzialność za długi spółki osobowej ponoszą solidarnie
Strona 9 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
wspólnicy, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem, jeśli egzekucja z majątku spółki jest
bezskuteczna
b) Kapitałowe
Spółka kapitałowa to spółka prawa handlowego, która: ma kapitał zakładowy, osobowość
prawną i własny majątek odrębny od majątku osobistego wspólników bądź akcjonariuszy za
swoje zobowiązania spółka ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem określani są
mianem udziałowców (w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) lub akcjonariuszy (w
spółce akcyjnej) wspólnicy nie odpowiadają za jej zobowiązania
PYTANIA KONTROLNE:
1. Jakie znasz możliwe formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce?
2. Wymień zalety i wady różnych form prawnych przedsiębiorstw
3. Co odróżnia korporację od pozostałych form działalności gospodarczej?
4. Zastanów się jaką wybrałbyś formę prawną prowadzonej przez Ciebie działalności
gospodarczej i uzasadnij swój wybór podając konkretne zalety
VI. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Strona 10 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
Strona 11 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
VII. POLITYKA PIENIĘŻNA
Polityka pieniężna jest częścią polityki gospodarczej – obok polityki fiskalnej i polityki strukturalnej,
za którą odpowiada bank centralny a także państwo (rząd). Jej podstawowym celem jest zapewnienie
stabilności cen, czyli inaczej mówiąc niskiej inflacji. Są to działania poprzez które bank centralny
wpływa na ilość pieniądza w obiegu i na wielkość stóp procentowych w celu wspierania realizacji
państwowej polityki gospodarczej.
Instrumenty polityki pieniężnej:
stopa obowiązkowej rezerwy - miernik kwoty rezerwy obowiązkowej, którą banki
komercyjne są zobowiązane wpłacić do banku centralnego, celem zabezpieczenia ich
wypłacalności; są gromadzone przez banki w banku centralnym; jej bezwzględną wielkość
wyznacza procentowa stopa rezerwy, ustalana przez bank centralny i obliczana w stosunku
do zgromadzonych wkładów i lokat w danym banku; są gromadzone przez banki w banku
centralnym; jej bezwzględną wielkość wyznacza procentowa stopa rezerwy, ustalana przez
bank centralny i obliczana w stosunku do zgromadzonych wkładów i lokat w danym banku
ilościowe ograniczenie podaży pieniądza - polega na ustalaniu przez bank centralny
limitów ( plafonów), czyli pułapów akcji kredytowej poszczególnych banków
polityka kredytowa banku centralnego - refinansowanie banków (udzielaniu bankom
przez bank centralny kredytów)
operacje otwartego rynku - polityka otwartego rynku - polega na dokonywaniu
transakcji zakupu – sprzedaży przez bank centralny, papierów wartościowych (bankom,
innym jednostkom gospodarczym, a także ludności)
Bank Centralny może także wprowadzić:
denominację 10 000 PLN → 1PLN
dewaluację 1 EUR = 4 PLN na 1 EUR = 4,20 PLN rewaluację 1 EUR = 4 PLN na 1 EUR = 3,85 PLN
deprecjację
aprecjację
PYTANIA KONTROLNE:
1. Ile wynosi stopa rezerwy obowiązkowej w Polsce?
2. Czy mnożnik kreacji pieniądza można nazwać odwrotnością stopy rezerwy obowiązkowej?
3. Kiedy bank centralny wprowadza deprecjację a kiedy rewaluację?
4. Przy jakiej polityce pieniężnej bank wprowadza aprecjację
5. Ile wyniesie kwotowo wartość stopy rezerwy obowiązkowej od każdego 100 PLN, jeśli wynosi
ona 3,5%?
6. O ile banki komercyjne są w stanie zwiększyć podaż na pieniądz przy założeniu, iż spada ona z
6% do 3% i wartości bazowej 1000 PLN?
VIII. PODATKI
IX. AKCJE I OBLIGACJE
Pojęcia i definicje:
Kapitał akcyjny: stanowi część kapitału własnego lub spółki
Wartość nominalna: wielkość kapitału akcyjnego przypadającego na jedną akcję
Wartość emisyjna: cena sprzedaży akcji na rynku pierwotnym
Wartość księgowa: wartość aktywów netto przypadająca na jedną akcję
Wartość rynkowa: cena akcji wynikająca z notowań rynkowych
Strona 12 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
Rodzaje akcji: • Akcja imienna: właściciel widnieje na dokumencie akcyjnym, przeniesienie własności lub
sprzedaż wymaga pisemnego oświadczenia właściciela
• Akcja na okaziciela: nie posiada informacji o właścicielu. Zakłada się, że posiadacz jest jej
właścicielem. Przeniesienie własności jest jedynie odnotowywane na giełdzie
• Akcja zwykła: akcja bez przypisanych do niej uprawnień
• Akcja uprzywilejowana: co do głosu, co do dywidendy, co do udziału w masie likwidacyjnej
Split: podział akcji w celu zwiększenia płynności obrotu danym walorem. Polega na
podzieleniu wartości akcji na ustaloną część w wyniku czego inwestor posiada kilka akcji o
proporcjonalnie obniżonej wartości.
Model stałej dywidendy
• dywidenda jako jedyny dochód z tytułu inwestycji w akcje
• zakupione akcje przez inwestora są przechowywane bezterminowo (brak wpływu zmiany ceny
akcji)
• wartość dywidendy jest stała i nie ulega zmianie w czasie
Wartość określa wzór:
gdzie:
P – wartość akcji (cena równowagi)
D – stała wartość corocznie wypłacanej dywidendy przypadającej na akcję
k – oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z inwestycji w akcje lub stopa dyskontowa
Model stałego wzrostu dywidendy (model Gordona- Shapiro)
dywidenda jako jedyny dochód z tytułu inwestycji w akcje
zakupione akcje przez inwestora są przechowywane bezterminowo (brak wpływu zmiany ceny akcji)
wartość dywidendy corocznie wzrasta o stopę główną „g”
P – wartość akcji (cena równowagi)
Do – wartość ostatniej wypłaconej dywidendy przypadającej na akcję
k – oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z inwestycji w akcje lub stopa dyskontowa
g – stała roczna stopa wzrostu dywidendy
Warunek: k ˃ g
Model zmiennego wzrostu dywidendy (model dwufazowy)
dywidenda jako jedyny dochód z tytułu inwestycji w akcje
zakupione akcje przez inwestora są przechowywane bezterminowo (brak wpływu zmiany ceny akcji)
Przez „n” lat dywidenda rośnie w tempie g1 , a następnie po upływie tego okresu w tempie g2
Warunek g1 > g2
gdzie:
P – wartość akcji (cena równowagi)
D – wartość dywidendy
k – oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z inwestycji w akcje lub stopa dyskontowa
– tempo wzrostu dywidendy przez n lat
– tempo wzrostu dywidendy po okresie n lat
Strona 13 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
Zadanie 1.
Spółka wypłaciła dywidendę w wysokości 50PLN na akcję. W związku z dynamicznym rozwojem
zamierza zwiększać corocznie wypłacaną dywidendę o 7% przez najbliższe 6 lat. Przewiduje się po tym
okresie tempo wzrostu dywidendy wynosić będzie 3%. Inwestor pragnący zakupić akcje tej spółki chce
osiągnąć roczną stopę zwrotu na poziomie 10%.
Zadanie 2.
Oblicz cenę likwidacji udziałów spółki, których zobowiązania wynoszą blisko 20 mln PLN, a kapitał
zakładowy wynosi 55 tys. akcji zwykłych. W tabeli wskazano aktywa firmy w równowadze i wartości
rynkowe po korekcie. Koszt likwidacji wynosi 7% od kwoty majątku spółki.
LC = 29,32mln PLN x 0,07 = 2,052mln PLN
CV = 29,32mln PLN– 20mln PLN - 2,052mln PLN
CV = 7,268mln PLN
P = 7268000 PLN / 55000 = 132,145 PLN
Wycena wartości obligacji. Wycena wartości polega na zdyskontowaniu wszelkich przyszłych przepływów pieniężnych
wynikających z posiadania obligacji (przeliczenie na moment dokonania wyceny)
gdzie:
V – wartość obligacji
n – liczba kuponów
Ct - przepływ pieniężny związany z obligacją w t-tym czasie
r – wymagana stopa zwrotu (roczna lub w okresie płatności w odsetkach)
Zadanie 3.
Dwóch inwestorów chce zakupić 3-letną obligację o wartości 100PLN oprocentowaną na 5% w skali
roku, z rocznym terminem płatności odsetek. Przed podjęciem decyzji o zakupie obydwu inwestorów
dokonało wyceny obligacji w oparciu o zakładane stopy dochodu. Pierwszy inwestor chce osiągnąć na
obligacji roczną zwrotu w wysokości 6%, natomiast drugi 3%.
PYTANIA KONTROLNE:
1. Czym się różnią akcje od obligacji?
2. Na czym polega metody wycena wartości księgowej papierów wartościowych?
3. Na czym polega metoda dochodów oczekiwanych?
Strona 14 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
4. Czy wycena obligacji różni się od wyceny akcji?
5. Jak się oblicza stopę dochodu w okresie pozostającym do wykupu?
X. METODY WYCENY AKCJI I OBLIGACJI
XI. SPRAWOZDANIE FINANSOWE
Sprawozdanie finansowe jest najważniejszym raportem jednostki gospodarczej. Sporządza się je na
koniec każdego roku obrotowego przedsiębiorstwa lub w innym terminie przewidziany ustawą, w celu
zamknięcia ksiąg rachunkowych. Obowiązek sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego, w
jednostkach stosujących tzw. pełną księgowość, narzuca Ustawa o rachunkowości. Sprawozdanie
finansowe ma ściśle określoną formę. Przede wszystkim, należy go wykonać w sposób rzetelny i
porównywalny tak, by jego adresat mógł sprawnie odczytać wszelkie niezbędne informacje i musi
zostać zatwierdzony przez biegłego rewidenta.
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości,
musi obejmować w szczególności:
• nazwę i siedzibę przedsiębiorstwa, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie
właściwego sądu lub innego organu prowadzącego rejestr,
• wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,
• wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,
• wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą
wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,
• wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania
działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją
okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,
• w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło
połączenie, wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek, oraz
wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów),
• omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów
(także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania
finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.
Zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego:
• zgodnie z art. 52 pkt. 2 Ustawy o rachunkowości, roczne sprawozdanie finansowe podpisuje osoba,
której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz pełnomocnik jednostki, której sprawozdanie
dotyczy. Ustawa o rachunkowości nakazuje także obok własnoręcznych podpisów na każdym z
elementów sprawozdania finansowego podać również datę ich złożenia.
• zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego powinno nastąpić do sześciu miesięcy od dnia
bilansowego. Następnie w terminie 10 dni od jego zatwierdzenia należy podpisany raport dostarczyć do
urzędu skarbowego. Kolejnym krokiem jest złożenie rocznego raportu w sądzie rejonowym celem
uzupełnienia danych w KRS. Musi to nastąpić nie później niż 15 dni po zatwierdzeniu sprawozdania.
• w tym samym terminie należy też go ogłosić w Monitorze Polskim.
Strona 15 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
Strona 16 z 16
Finanse 2018 Joanna Małecka
PYTANIA KONTROLNE:
1. Czym jest i do czego służy sprawozdanie finansowe?
2. Co zawierają: bilans i rachunek wyników?
3. Wymień rodzaje przepływów środków pieniężnych w przedsiębiorstwie
4. O czym mówi sprawozdanie ze zmian w sytuacji finansowej?
5. Do czego służą: wskaźniki finansowe, wskaźniki płynności i aktywności, wskaźniki zadłużenia
i rentowności?
6. Analizując dane udziel odpowiedzi na pytania:
a) Co daje pokazanie w bilansie osiągnięć z roku poprzedniego?
b) Jakie można postawić podstawowe wnioski odnośnie aktywów przedsiębiorstwa?
Ad.a. Wykazanie osiągnięć z poprzedniego roku daje możliwość porównania i przewidywania
kolejnych lat.
Ad.b. W tym przypadku zauważalny jest wzrost aktywów firmy z 3 200 000 do 3 500 000 na co składa
się wzrost aktywów bieżących o 100 000 i środków trwałych o 260 000.
XII. OCENA WYNIKÓW FINANSOWYCH
XIII. BUDŻETOWANIE INWESTYCJI I PROBLEM RYZYKA
XIV. RAPORT FINANSOWY
Proszę wyjaśnić i definicje dotyczące zagadnień omawianych w raporcie:
1. Pojęcie Giełdy i najważniejszych jej wskaźników
2. Zagadnienie długu publicznego i tempo jego wzrostu a także długu ukrytego
3. Średnie kursy walut a wpływ na PLN
4. PKB, PNB
5. Stopa bezrobocia
6. Kierunki i sektory exportu oraz importu wybranych krajów
7. Stopy procentowe w Polsce i ich znaczenie dla budowania instrumentów finansowych
8. Inflacja i jej wpływ na podaż i popyt