Bud żet UE - coin.wne.uw.edu.plcoin.wne.uw.edu.pl/~sledziewska/wyklady/wp/budzet.pdf · Tradycyjne...

BudBudżżetet UEUE

BartekBartek RokickiRokicki

22

GGłłóówne cechy budwne cechy budżżetu UEetu UE

�� BudBudżżet UE nie jest typowy i nie moet UE nie jest typowy i nie możże bye byćć bezpobezpośśrednio rednio porporóównywany z budwnywany z budżżetem jakiegokolwiek paetem jakiegokolwiek pańństwa ani testwa ani teżż typowej typowej organizacji miorganizacji mięędzynarodowejdzynarodowej

�� BudBudżżet UE jest waet UE jest ważżnym elementem spajajnym elementem spajająącym Unicym Unięę EuropejskEuropejskąą, , niezbniezbęędnym do realizacji polityk i instrumentdnym do realizacji polityk i instrumentóów koniecznych do w koniecznych do realizacji wsprealizacji wspóólnie ustalonych cellnie ustalonych celóów.w.

�� Finansowanie przez budFinansowanie przez budżżet unijny wydatket unijny wydatkóów w skali caw w skali całłej UE ej UE momożże bye byćć bardziej efektywne nibardziej efektywne niżż finansowanie rozproszone.finansowanie rozproszone.

�� OsiOsiąąganie celganie celóów integracji europejskiej nie odbywa siw integracji europejskiej nie odbywa sięę wywyłąłącznie cznie przez wydatki z budprzez wydatki z budżżetu unijnego.etu unijnego.

�� Przedstawianie budPrzedstawianie budżżetu Unii Europejskiej wyetu Unii Europejskiej wyłąłącznie w kategoriach cznie w kategoriach jego rozmiarjego rozmiaróów,w, wielkowielkośści wpci wpłłat porat poróównywanych ze skalwnywanych ze skaląąwydatkowanych funduszy unijnych na terenie poszczegwydatkowanych funduszy unijnych na terenie poszczegóólnych lnych krajkrajóów czw człłonkowskich czy nawet wielkoonkowskich czy nawet wielkośści funduszy unijnych ci funduszy unijnych przeznaczanych na poszczegprzeznaczanych na poszczegóólne dzialne działły czy programy nie ujawnia y czy programy nie ujawnia wszystkich problemwszystkich problemóów.w.

Bartek Rokicki, Wybrane polityki UE

33Bartek Rokicki, Wybrane polityki UE

Ewolucja budżetu UE

�� PoczPocząątkowo budtkowo budżżet UE skromny i w duet UE skromny i w dużżej mierze ej mierze ograniczony do wydatkograniczony do wydatkóów na wspw na wspóólnotowlnotowąą administracjadministracjęę..

�� Z czasem zwiZ czasem zwięększenie jego wielkokszenie jego wielkośści, nie tylko w ci, nie tylko w wielkowielkośściach absolutnych, lecz takciach absolutnych, lecz takżże w kategoriach e w kategoriach relatywnychrelatywnych

�� SzczegSzczegóólne znaczenie przyjlne znaczenie przyjęęcia wspcia wspóólnych polityk, lnych polityk, zwzwłłaszcza Wspaszcza Wspóólnej Polityki Rolnej,lnej Polityki Rolnej,

�� PoczPocząąwszy od powszy od połłowy lat 80owy lat 80--tych ubiegtych ubiegłłego wieku, ego wieku, przyjmowane wieloletnie ramy finansowe, ustalajprzyjmowane wieloletnie ramy finansowe, ustalająące ce podstawowe parametry wydatkpodstawowe parametry wydatkóów UE w dw UE w dłłuużższej szej perspektywieperspektywie

�� Ramy finansowe staRamy finansowe stałły siy sięę trwatrwałłym elementem procedury ym elementem procedury budbudżżetowej, choetowej, choćć zostazostałły zawarte dopiero w Traktacie z y zawarte dopiero w Traktacie z Lizbony w art. 270a.Lizbony w art. 270a.


Źródło: Pietras, J. (2008). Przyszłość budżetu Unii Europejskiej.


Źródło: European Commission (2007). Investing in our common future. Budget of the European Union.


Przychody budPrzychody budżżetu UEetu UE

�� Unia Europejska nie posiada takiego systemuUnia Europejska nie posiada takiego systemu finansfinansóów, w w, w ramach ktramach któórego mogrego mogłłaby autonomicznie decydowaaby autonomicznie decydowaćć o o wielkowielkośści gromadzonych wpci gromadzonych wpłływywóów, ich naturzew, ich naturze i i źźrróóddłłach.ach.

�� BrakBrak definidefinicjicji pojpojęęcia cia ““śśrodki wrodki włłasneasne”” wwe wspe wspóólnotowym lnotowym prawie pierwotnym, nie wymienionoprawie pierwotnym, nie wymieniono wprost rowprost rożżnych nych rodzajrodzajóów dochodw dochodóów Unii Europejskiejw Unii Europejskiej..

�� Forma oraz tryb tworzenia systemu finansowania Forma oraz tryb tworzenia systemu finansowania okreokreśślane slane sąą blibliżżej dopiero w decyzjachej dopiero w decyzjach RadyRady w sprawie w sprawie śśrodkrodkóów ww włłasnych. Decyzje te muszasnych. Decyzje te musząą zostazostaćć przyjprzyjęęte te jednogjednogłłoośśnie przez wszystkie panie przez wszystkie pańństwa czstwa człłonkowskieonkowskie i i ratyfikowane przez parlamenty krajowe.ratyfikowane przez parlamenty krajowe.


ŹŹrróóddłła przychoda przychodóów budw budżżetu UEetu UE

�� Tradycyjne Tradycyjne śśrodki wrodki włłasneasne ((TORTOR))

�� ŹŹrróóddłło wo włłasne oparte na VATasne oparte na VAT

�� ŚŚrodek oparty na DNB rodek oparty na DNB

�� WpWpłłaty paaty pańństw czstw człłonkowskichonkowskich

�� Inne dochody i nadwyInne dochody i nadwyżżka z roku poprzedniegoka z roku poprzedniego

88

Model anglosaskiModel anglosaski


Źródło: DG Budget


�� SkSkłładajadająą sisięę na nie wpna nie wpłływy z ceywy z cełł oraz podatki oraz podatki cukrowe cukrowe

�� ŚŚrodki wrodki włłasne sasne sąą zbierane przez kraje zbierane przez kraje czczłłonkowskie w imieniu UE. Kraje czonkowskie w imieniu UE. Kraje człłonkowskie onkowskie zachowujzachowująą 25% wp25% wpłływywóów jako kompensatw jako kompensatęę za za poniesione kosztyponiesione koszty

�� WpWpłływy z cel pobierane sywy z cel pobierane sąą zgodnie ze Wspzgodnie ze WspóólnlnąąTaryfa Celna. Taryfa Celna.

�� Podatki cukrowe pPodatki cukrowe płłacone sacone sąą przez producentprzez producentóów w cukru na poczet finansowania dopcukru na poczet finansowania dopłłat do eksportu. at do eksportu. StanowiStanowiąą one ok. 1% wpone ok. 1% wpłływywóów z TOR.w z TOR.

Tradycyjne Tradycyjne śśrodki wrodki włłasneasne (TOR)(TOR)

1010

WpWpłływy z VAT i pywy z VAT i płłatnoatnośści oparte naci oparte na DNBDNB


�� WpWpłływy oparte na VAT to % czywy oparte na VAT to % częśćęść dochoddochodóów z w z VAT, obliczona w oparciu o zharmonizowanVAT, obliczona w oparciu o zharmonizowanąąpodstawpodstawęę. Podstawa ta stanowi jednak jedynie . Podstawa ta stanowi jednak jedynie 50% DNB.50% DNB.

�� W latach 2007W latach 2007--2013 pa2013 pańństwa czstwa człłonkowskie onkowskie przekazujprzekazująą UE 0.30% VAT (Austria, Niemcy, UE 0.30% VAT (Austria, Niemcy, Holandia i Szwecja posiadajHolandia i Szwecja posiadająą rabat).rabat).

�� WpWpłływy oparte na DNB przeznaczone sywy oparte na DNB przeznaczone sąą na na zbilansowanie wydatkzbilansowanie wydatkóów i dochodw i dochodóów budw budżżetu UE. etu UE.

�� Kraje czKraje człłonkowskie ponkowskie płłacacąą taki sam % swojego taki sam % swojego DNB. WyjDNB. Wyjąątkiem jest UK, Holandia i Szwecja, tkiem jest UK, Holandia i Szwecja, ktktóórym przyznano rabaty.rym przyznano rabaty.


Źródło: European Commission

1212

Rabat Rabat brytyjskibrytyjski


�� Mechanizm wprowadzony w 1985 roku, majMechanizm wprowadzony w 1985 roku, mająący na celu cy na celu zrzróównowawnoważżenie pozycji netto UK.enie pozycji netto UK.

�� WysokoWysokośćść rabatu oblicza sirabatu oblicza sięę porporóównujwnująąc udziac udziałł wydatkwydatkóów w z budz budżżetu UE w UK w caetu UE w UK w całłoośści wydatkci wydatkóów w 27 krajach w w 27 krajach wspwspóólnoty z udzialnoty z udziałłem UK w pem UK w płłatnoatnośściach z tytuciach z tytułłu VAT oraz u VAT oraz DNB. RDNB. Róóżżnica % jest nastnica % jest nastęępnie mnopnie mnożżona przez caona przez całłkowitkowitąąwielkowielkośćść wydatkwydatkóów z budw z budżżetu UE w krajach czetu UE w krajach człłonkowskich. onkowskich. W ramach rabatu UK otrzymuje 66% tej kwoty.W ramach rabatu UK otrzymuje 66% tej kwoty.

�� Koszty rabatu ponoszKoszty rabatu ponosząą pozostapozostałłe kraje cze kraje człłonkowskie UE, onkowskie UE, proporcjonalnie do ich DNB. Austria, Niemcy, Holandia i proporcjonalnie do ich DNB. Austria, Niemcy, Holandia i Szwecja pSzwecja płłacacąą jedynie jedynie ¼¼ tego co powinny; brakujtego co powinny; brakująąccąą czczęśćęśćprzerzucona jest na pozostaprzerzucona jest na pozostałłe kraje. Koszt rabatu e kraje. Koszt rabatu brytyjskiego w 2010 wyniesie ok. 4 brytyjskiego w 2010 wyniesie ok. 4 mldmld euro.euro.

1313

JusteJuste retourretour


�� Ze wzglZe wzglęędu na specyfikdu na specyfikęę budbudżżetu UE, kraje czetu UE, kraje człłonkowskie onkowskie zwracajzwracająą uwaguwagęę przede wszystkim na swoja pozycje netto.przede wszystkim na swoja pozycje netto.

�� W krajach bW krajach bęęddąących pcych płłatnikami netto budatnikami netto budżżetu UE stale etu UE stale pojawiajpojawiająą sisięę pytania dotyczpytania dotycząące kosztce kosztóów prowadzenia w prowadzenia wspwspóólnych polityk UE oraz koniecznolnych polityk UE oraz koniecznośści zapewnienia ci zapewnienia justejusteretourretour..

�� Niemcy najwiNiemcy najwięększym pkszym płłatnikiem netto w wartoatnikiem netto w wartośściach ciach absolutnych (ponad 7.8 absolutnych (ponad 7.8 mldmld euro w 2008), Szwecja euro w 2008), Szwecja najwinajwięększym pkszym płłatnikiem netto w stosunku do DNB (atnikiem netto w stosunku do DNB (--0.32% 0.32% w 2008).w 2008).

�� Grecja najwiGrecja najwięększym beneficjentem netto w wartokszym beneficjentem netto w wartośściach ciach absolutnych (ponad 6.2 absolutnych (ponad 6.2 mldmld euro w 2008), Litwa euro w 2008), Litwa najwinajwięększym beneficjentem netto w stosunku do DNB kszym beneficjentem netto w stosunku do DNB (2.66% w 2008).(2.66% w 2008).


Wydatki z budżetu UE w 2008. Źródło: DG Budget


Wpłaty do budżetu UE w 2008. Źródło: DG Budget

1717

RacjonalnoRacjonalnośćść budbudżżetu UEetu UE


�� BudBudżżet unijny nie moet unijny nie możże bye byćć rozpatrywany w oderwaniu od rozpatrywany w oderwaniu od finansfinansóów publicznych paw publicznych pańństw czstw człłonkowskich.onkowskich.

�� W odrW odróóżżnieniu od budnieniu od budżżetetóów krajowych budw krajowych budżżet UE to przyket UE to przykłład ad przekazywania uprawnieprzekazywania uprawnieńń i i śśrodkrodkóów finansowych z poziomu w finansowych z poziomu niniżższego na wyszego na wyżższy.szy.

�� Kraje czKraje człłonkowskie zdecydowaonkowskie zdecydowałły siy sięę jednak przekazajednak przekazaćć swoje swoje uprawnienia jedynie w przypadku niektuprawnienia jedynie w przypadku niektóórych polityk rych polityk –– przede przede wszystkim WPR i Polityki Spwszystkim WPR i Polityki Spóójnojnośścici

�� Ze Ze wzglwzglęęddu na fakt, iu na fakt, iżż budbudżżet UE w wiet UE w więększokszośści zasilany jest z ci zasilany jest z budbudżżetetóów krajowych, proponuje siw krajowych, proponuje sięę aby budaby budżżet UE finansowaet UE finansowałłwywyłąłącznie te dobra publiczne, ktcznie te dobra publiczne, któóre wyrare wyraźźnie pojawiajnie pojawiająą sisięę na na poziomie europejskim.poziomie europejskim.


Źródło: I. Bertoncini, L. Steinacher, (2007). The European Union Budget: Some central issues at Stake in the 2008–2009 Revision, Centre d’analyse strategique

1919

PrzeglPrzegląąd budd budżżetuetu UEUE


NajwaNajważżniejsze tematy do dyskusji:niejsze tematy do dyskusji:�� Reforma WspReforma Wspóólnej Plnej Poolitykilityki Rolnej Rolnej

�� Reforma Polityki SpReforma Polityki Spóójnojnośści ci

�� Polityka badaPolityka badańń i rozwojui rozwoju

�� Przychody budPrzychody budżżetu UEetu UE

�� Rabat brytyjskiRabat brytyjski

�� Kwestie proceduralneKwestie proceduralne

�� Reforma administracji UEReforma administracji UE

2020

ReformaReforma CAPCAP


�� MoMożżliwoliwośćść wspwspóółłfinansowania czfinansowania częśęści wydatkci wydatkóów z w z budbudżżetetóów krajowych (w krajowych (renacjonalizacjarenacjonalizacja))

�� Kontynuowanie procesu liberalizacji rynkKontynuowanie procesu liberalizacji rynkóów rolnychw rolnych�� Uproszczenie modelu pUproszczenie modelu płłatnoatnośści bezpoci bezpośśrednich oraz rednich oraz

ododłąłączenie ich od produkcjiczenie ich od produkcji�� Wprowadzenie limitu pWprowadzenie limitu płłatnoatnośści bezpoci bezpośśrednich na rednich na

gospodarstwogospodarstwo�� Likwidacja praw do ugorowania gruntLikwidacja praw do ugorowania gruntóów rolnychw rolnych�� Wprowadzenie jednolitych pWprowadzenie jednolitych płłatnoatnośści za 1 ha w caci za 1 ha w całłej ej

UEUE


Źródło: Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej, pod red. prof. A. Wosia, kolejneroczniki od 2002 r., IERIGŻ

2222

ReformaReforma PolitykiPolityki SpSpóójnojnośścici


�� WWłąłączenie do Polityki Spczenie do Polityki Spóójnojnośści wydatkci wydatkóów na w na ROWROW

�� PowiPowiąązanie ROW i zanie ROW i urbanurban policiespolicies

�� Wprowadzenie Wprowadzenie place place basedbased approachapproach

�� PowiPowiąązanie CP z gzanie CP z głłóównymi wyzwaniami UE wnymi wyzwaniami UE (Strategia Lizbo(Strategia Lizbońńska, zmiany klimatyczne, zmiany ska, zmiany klimatyczne, zmiany demograficzne, bezpieczedemograficzne, bezpieczeńństwo energetyczne)stwo energetyczne)

2424

Polityka badaPolityka badańń i rozwojui rozwoju


�� Wzrost wydatkWzrost wydatkóów na w na R&DR&D

�� Finansowanie projektFinansowanie projektóów, ktw, któóre nie mogre nie mogąą bybyćć w pew pełłni efektywnie ni efektywnie realizowane w ramach parealizowane w ramach pańństw czstw człłonkowskich onkowskich

�� MoMożżliwe ukierunkowanie na ten cel czliwe ukierunkowanie na ten cel częśęści ci śśrodkrodkóów Polityki w Polityki SpSpóójnojnośścici

Źródło: I. Bertoncini, L. Steinacher (2007). The European Union Budget: Some central issues at Stake in the 2008–2009 Revision, Centre d’analyse strategique.

2525

PrzychodyPrzychody budzetubudzetu UEUE


MoMożżliwe kierunki reformy:liwe kierunki reformy:�� Oparcie caOparcie całłoośści wpci wpłływywóów do budw do budżżetu na etu na śśrodku DNBrodku DNB

�� Opodatkowanie przedsiOpodatkowanie przedsięębiorstw europejskichbiorstw europejskich

�� Podatek od oszczPodatek od oszczęędnodnośścici

�� Podatek senioralny z EBCPodatek senioralny z EBC

�� Celem powinno byCelem powinno byćć rozszerzenie bazy tradycyjnych rozszerzenie bazy tradycyjnych śśrodkrodkóów ww włłasnychasnych

2626

Rabat Rabat brytyjskibrytyjski


�� W chwili obecnej rW chwili obecnej róóżżnymi mechanizmami korekcyjnymi nymi mechanizmami korekcyjnymi objobjęętych wiele krajtych wiele krajóów czw człłonkowskich (zaronkowskich (zaróówno po stronie wno po stronie wpwpłłat jak i wypat jak i wypłłat)at)

�� Likwidacja systemu korekty moLikwidacja systemu korekty możże bye byćć niemoniemożżliwaliwa

�� Ustalenie jednego instrumentu korekty czyniUstalenie jednego instrumentu korekty czyniłłoby ja bardziej oby ja bardziej przejrzystaprzejrzysta

�� Dyskusje w sprawie reformy korekty uDyskusje w sprawie reformy korekty ułłatwiatwiłłoby zmniejszenie oby zmniejszenie wpwpłływywóów opartych na DNB I VAT w caw opartych na DNB I VAT w całłoośści dochodci dochodóów w budbudżżetu UEetu UE

2727

KwestieKwestie proceduralneproceduralne


�� Krytyka niskiej elastycznoKrytyka niskiej elastycznośści budci budżżetu UE ze wzgletu UE ze wzglęędu na du na wieloletnie programowaniewieloletnie programowanie

�� Formalnie przesuwanie Formalnie przesuwanie śśrodkrodkóów z jednego dziaw z jednego działłu do u do drugiego jest modrugiego jest możżliwe, w praktyce bardzo trudne liwe, w praktyce bardzo trudne

�� MoMożżliwe uelastycznienie niektliwe uelastycznienie niektóórych pozycji (rych pozycji (npnp. okre. okreśślenie lenie pupułłapu przesuniapu przesunięćęć miedzy kategoriami wydatkmiedzy kategoriami wydatkóów)w)

�� Otwarta kwestia dOtwarta kwestia dłługougośści perspektywy finansowejci perspektywy finansowej

�� MoMożżliwe przyznanie wiliwe przyznanie więększej roli PE w stosunku do kszej roli PE w stosunku do śśrodkrodkóów ww włłasnych asnych nieodnotowywanychnieodnotowywanych w budw budżżetach etach krajowychkrajowych

2828

AdministracjaAdministracja UEUE


�� BudBudżżet UE czet UE częęsto krytykowany za zbyt dusto krytykowany za zbyt dużże wydatki na e wydatki na administracjadministracjęę

�� W rzeczywistoW rzeczywistośści w stosunku do skali zadaci w stosunku do skali zadańń administracja administracja UE nie jest wcale zbyt rozbudowanaUE nie jest wcale zbyt rozbudowana

�� Administrowanie pewnymi instytucjami na poziomie Administrowanie pewnymi instytucjami na poziomie europejskim pozwala ograniczyeuropejskim pozwala ograniczyćć biurokracjbiurokracjęę w krajach w krajach czczłłonkowskichonkowskich

�� RenacjonalizacjaRenacjonalizacja CP czy WPR spowodowaCP czy WPR spowodowałłaby ogromny aby ogromny wzrost zatrudnienia w administracji pawzrost zatrudnienia w administracji pańństw czstw człłonkowskichonkowskich

Bud żet UE - coin.wne.uw.edu.plcoin.wne.uw.edu.pl/~sledziewska/wyklady/wp/budzet.pdf · Tradycyjne...

Documents

Transcript of Bud żet UE - coin.wne.uw.edu.plcoin.wne.uw.edu.pl/~sledziewska/wyklady/wp/budzet.pdf · Tradycyjne...