Mikro i makroekonomia integracji europejskiejSpotkanie 2

Katarzyna ŚledziewskaKatedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

Plan wykładu

• Unia celna – efekty handlowe

• Unia celna. Analiza na modelu równowagi cząstkowej

• Integracja europejska po II Wojnie Światowej

• Tworzenie unii celnej w Europie, przystępowanie nowych państw

• Polska jako uczestnik w procesach integracji

Efekty handlowe

• Kreacja handlu - zastąpienie drogich dóbr krajowych przez dobra importowane bezcłowo pochodzące z państw unii.

• Ekspansja handlu - wzrost wymiany handlowej wynikający ze wzrostu konsumpcji wskutek obniżki cen towarów.

• Przesunięcie handlu - zastąpienie tanich dóbr importowanych z państw trzecich przez dobra relatywnie drogie, importowane bezcłowo z państw wchodzących w skład unii celnej.

Jeśli państwo pozostaje poza ugrupowaniem integracyjnym - efekt przesunięcia.

Przykład powstawania efektu przesunięcia i kreacji

Kraj H P W

Cena jednostki dobra 100 80 60

Cena dobra po nałożeniu cła 100% 160 120

Cena dobra po nałożeniu cła 50% 120 90

Konkurencja doskonała a unia celna Analiza w ramach modelu równowagi cząstkowej

• Podstawy analizy skutków wprowadzania ceł• Korzyści i koszty wprowadzenia unii celnej dla państwa nie mającego

przewagi komparatywnej – Mała unia celna, kraj H krajem małym

– Duża unia celna

• Korzyści i koszty wprowadzenia unii celnej dla państwa mającego przewagękomparatywną

P

Q

Pw

th

Pw+t

Sw

Sw+t

Sh Dh

0

Dp Sp

Sw+t

Sw

tp

Efekty wprowadzenia małej unii celnej pomiędzy dwoma małymi krajami. Sytuacja przed utworzeniem unii celnej

P

Q

Pw

Pw+t

Sh Dh

0

Dp Sp

Sw+t

Sw

tuc Puc

Efekty wprowadzenia małej unii celnej pomiędzy dwoma małymi krajami. Sytuacja po utworzeniu unii celnej

Efekty wprowadzenia małej unii celnej pomiędzy dwoma krajami o różnej wielkości, równowaga cząstkowa

P

Q

Pw

t Pp

Pw+t

Sw

Sp

Sw+t

Sh Dh

a b c d

e f

g h i j

Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 0 Q6

Efekty wprowadzenia małej unii celnej pomiędzy dwoma krajami o różnej wielkości, równowaga cząstkowa

P

Q

Pw

t Pp

Pw+t

Sw

Sp

Sw+t

Sh Dh

a b c d

e f

g h i j

Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 0 Q6

Początkowo zakładamy – protekcjonizm

Ceny wyjściowe Pw+t

Unia celna, ceny Pp

Zmiany w dobrobycie:

+a+b+c+d nadwyżka konsumenta

-c-h wpływy do budżetu

-a nadwyżka producenta

Efekt kreacji Q2Q3

Efekt przesunięcia Q3Q4

Efekt kreacji Q4Q5

Efekty wprowadzenia małej unii celnej pomiędzy dwoma krajami o różnej wielkości, równowaga cząstkowa

P

Q

Pw

t Pp

Pw+t

Sw

Sp

Sw+t

Sh Dh

a b c d

e f

g h i j

Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 0 Q6

Zakładamy – wolny handel

Ceny wyjściowe Pw

Unia celna, ceny Pp

Zmiany w dobrobycie:

-e-f-t-h-i-j nadwyżka konsumenta

0 wpływy do budżetu

+e nadwyżka producenta

Efekt kreacji –Q1Q2

Efekt przesunięcia Q2Q5

Efekt kreacji Q5Q6

Efekty wprowadzenia unii celnej dwóch małych państw, równowaga cząstkowa

P

Q

Pw

t Puc

Pw+t

Sw

Sh+p

Sw+t

Sh Dh

a b

c d

e f

Q1 Q6 Q5 Q4 Q3 Q2 0

Efekty wprowadzenia unii celnej dwóch małych państw, równowaga cząstkowa

P

Q

Pw

t Puc

Pw+t

Sw

Sh+p

Sw+t

Sh Dh

a b

c d

e f

Q1 Q6 Q5 Q4 Q3 Q2 0

Efektywna krzywa podaży przed wprowadzeniem unii celnej

Efekty wprowadzenia unii celnej dwóch małych państw, równowaga cząstkowa

P

Q

Pw

t Puc

Pw+t

Sw

Sh+p

Sw+t

Sh Dh

a b

c d

e f

Q1 Q6 Q5 Q4 Q3 Q2 0

Efektywna krzywa podaży po wprowadzeniu unii celnej

Skutki wprowadzenia unii celnej dla potencjalnego eksportera, model równowagi cząstkowej

P

Q

P1

P2

P3

Q1 Q2 Q3

Sw

Sw+t

Sh Dh

a b c

Plan wykładu

• Unia celna – efekty handlowe

• Unia celna. Analiza na modelu równowagi cząstkowej

• Tworzenie unii celnej w Europie, przystępowanie nowych państw

• Porównania międzynarodowe, na dzień przed Pierwszym Kryzysem XXI wieku

Liberalizacja handlu według postanowień Traktatu Rzymskiego. Obniżka ceł w stosunku do stanu z 01.01.1958

100% Faktycznie01.01.1968

100% Faktycznie01.07.1968

100%31.12.1969

70%80%60%01.01.1966

35%40%30%01.01.1962

art. rolneart. przem.

RealizacjaTraktat Rzymski

Wpływ tworzenia unii celnej

0%

20%

40%

60%

80%

100%

19

5819

5919

60

19

6119

6219

63

1964

1965

1966

19

6719

6819

69

1970

EEC-6 Other 6 Europe Rest of World

$0

$10

$20

$30

$40

$50

$60

$70

$80

$90

$100

1958

1959

1960

1961

19621963196

4196

519

6619671

96819691970

$ bi

llion

(cu

rren

t pri

ces) EEC

Total imports

Note: Left panel shows share of EEC6’s import from the three regions. Other Euro-6 are the 6 countries that joined the EU by the mid 1980s, UK, Ireland, Denmark, Spain, Portugal and Greece. Source: Table 5, External Trade and Balance of Payments, Statistical Yearbook, Recapitulation, 1958-1991,

Przystępowanie do unii celnej

Wielka Brytania, Dania, Irlandia

• 01.04.1973 – 01.07.1977 znoszenie ceł w obrocie handlowym z pozostałymi członkami WE

– 5 obniżek po 20% w stosunku do ceł z 01.01.1972

• ograniczenia ilościowe zniesiono w chwili przystąpienia do WE

• 01.01.1978 zakończenie procesu adaptacyjnego

Przystępowanie do unii celnej

Grecja

• 01.01.1981 - 01.01.1986 znoszenie ceł w obrocie handlowym z pozostałymi członkami WE

– dwie obniżki po 10% i kolejne cztery po 20%

• od 01.01.1986 – pełna unia celna

• ograniczenia ilościowe i inne - zniesiono w momencie przystąpienia do WE (z pewnymi wyjątkami)

Przystępowanie do unii celnej

Hiszpania, Portugalia• 01.03.1986 - 01.01.1993 obniżanie stawek celnych

– do 1989r. - obniżka o 50% w stosunku do ceł z 01.01.1985– 01.01.1993r. - pełna liberalizacja obrotów towarami przemysłowymi– rolnictwo:

• zniesienie ceł w ciągu 7 lat (niektóre produkty - 10 lat)• 1996r. - pełna integracja

• ograniczenia ilościowe – w większości zniesiono w momencie przystąpienia do WE

Przystępowanie do unii celnej

Austria, Finlandia, Szwecja

• dostosowania dotyczą zasad funkcjonowania JRE (Jednolitego Rynku Europejskiego)

• wyższe niż w UE standardy w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska

– utrudniają swobodny przepływ towarów

– czteroletnie okresy przejściowe; warunek - zniesienie kontroli celnej

• inne dostosowania zakończone do 1999r.