KRONIKI

Jerzy Dargiewicz – Litwa w XIII-tym wieku, szkice. San Francisco, 1993(2005.

932 Grupy latopis[w wed=ug tre>ci ]z doz' chronologii\&

KRONIKA LITEWSKAoparta na “oryginale 1427(28” – dzieje od podzia=u ziem w 1341]“Origo”\, dalej 1395÷1449, uzupe=niona nast"pnie do Palemona ze staro/ytnego Rzymu i prowadzona na bie/'co po 1481 ]od 1482\&

• «od Palemona» przyby=ego ze staro/ytnego Rzymu&14. Kroniki Litewskie i ?mudzkie p[{nego okresu ]z grubymi b="dami\&

• Spisok Bychowca ]z XVIII wieku\ poz. lit. 0001–17.18 i 32.1B• Krasnojarskij spisok ]z XVIII wieku$ poz. lit. 0001–32.1A• Tobolskij spisok ]z XVIII wieku\ poz. lit. 0001–32.1A• Leningradskij spisok ]z XVIII wieku\ poz. lit. 0001–32.1A• Barku=abowskaja ]z XVII wieku\ poz. lit. 0001–32.2A

13. Olszewskij spisok, z 1550 poz. lit. 0001-17.14 i 0001-35.10Wielkiego Ks. Lit. i ?m. Kronika poz. lit. 0840

12. J(Ewreinowskij spisok ( Kniga Welikogo knja/estwa Litowskagoi ?e}mo|ickogo, z ok. 1524(33 poz. lit. 0001-17.11.

11. Spisok Rumiancowa (Rumiancewskaja ltps, z 1516 poz. lit. 0001-35.11

10. Spisok archeologiczeskogo obszczestwa ( Kroiniki welikago knia/stwaLitowskog i ?omoitskag, z 1515 poz. lit. 0001-17.9

9. Spisok grafa Raczinskago – Letopisec welikogo knzstwa Litowskogi ?omitskogo, pisany ok. 1515 poz. lit. 0001-17.10.

8. Spisok grafa Krasinskago – Letopisec welikogo knja{stwa Litowskogoi ?omoi:kogo, pisany ok. 1480(90 poz. lit. 0001-17.8

• tre>ci «Origo regis» ]1341–1382\ % dzieje lat 1395÷1449&7. Spisok grafa Krasinskago – Kroiniki w welikich knziech Litowskych,

pisany ok. 1480(90 poz. lit. 0001-17.46. Latopis Ody<cewicza 1519 ]z Akademickiego\ poz. lit. 0160

Latopisiec Litwy i Kronika Ruska, wyda= Ignacy Dani=owicz 18275. Wilenskij spisok ( Ltps Awraamki, 1495 0001-17.5 i 0001-35.4

]wielce uszkodzony, niepe=ny przez to\4. Uwarowskij spisok ( Ltpsc wel knzei litowskich poz. lit. 0001-17.2

znany te/ jako S=uckaja letopis 1485 ±5 poz. lit. 0001-35.3wyd. tak/e przez Aleksandra Popowa 1854 poz. lit. 0705

3. Nikiphorowski spisok ]uszkodzony\ poz. lit. 0001-35.12. Supra>lska letopis, pisana ok. 1435÷1445 poz. lit. 0001-17.11. Akademiczeskij spisok, z ok. 1430÷1435& poz. lit. 0001-17.3

1339–1446 wyci'g z rosyjskich latopis[w1341–1436 ltpsc welikich knzei Litowskich

Najstarsze& Akademicki odpis, Supra>lska ltps, i Nikiphorowski spisok,zawieraj'ce tak/e wypisy z rosyjskich latopis[w – z Ipat. i Nowogr. I i IV.

Inne litewskie Pochwa=a Witowtu ]ur. 1354, zm. 1430.10.23\, poz. lit. 0001-17.13Wielkiego xi"stwa Litewskiego kronyczka krotko pisana ]fragm. Olszewsk.\

od 1387, tj. od chrztu Litwy poz. lit. 0001-17.15

Rosyjska ga='{ Kroniki Litewskiej• z=o>liwie o litewskich w=adcach, pisane w obr"bie Moskwy,w oparciu o «Origo regis Jegyelo et Wytholdi ducum Lithuanie»

7. Preds=owie o welikich knjazech Litowskich poz. lit. 0001-17.206. Rodos=owie welikich knjazech Litowskich poz. lit. 0001-17.215. Nacza=o gosudarei Litowskich, poz. lit. 0001-17.194. Rodstwo welikich knjazei Litowskich, ok. 1495 poz. lit. 0001-17.173. Rodos=owie welikich knjazei litowskago knja/estwa, 0001-17.122. Rodstwo welikich knjazei Litowskich, poz. lit. 0001-17.181. Litowskomu rodou poczinok, ok. 1475 poz. lit. 0001-17.6

Z numerem 7 – Preds=owie – pisane ju/ w Moskwie, nie na “Litwie” ]Smol.\.

LATOPISY ROSYJSKIEGO IMPERIUMNajwa/niejsze ]od m=odszych do najstarszych, pierwowzoru\&] 855÷1292\ Ipatiewskaja letopis, kopiowana 1428, we W=odz. Wo=y<skim,

z ltpsu Mstis=awa Roman., w niej wo=y<ska ltps lat 1205÷1292, pisana 1288(89 w Brze>ciu Lit. n(Bugiem; w Chlebn. i Pogod. lepszy j"zyk.

]1205÷1419\ episkopa Dionisija, 1419, zwana Suzdalsko-Akademickim,] 855÷1305\ Michai=a Twerskiego, st'd do +awrent. ltpsi, pisanej 1377,]1016÷1444\ Nowogorodskaja ¡ ltps, z=o/ona ok. 1233, w kopii z 1496,] 855÷1205\ Radziwi==owska ltps, z=o/ona 1212$ dla Konst. Rostowskiego] 855÷1408\ W=adimirski, pisany 1177, na nim Troicka, spalona 1812, ] 855÷1471\ Sofijska, pisana od 1165, zwana Ltpscem wielkim Russkim,] 855÷1110\ Latopis–Powie>:, powsta=e 1116–1118 w Pecz mon. i Rost.,Przed=u/enia jedne – drugich mog' wskaza: na proces kopiowania.

Jedne – kontynuacj' drugich&• Naça=o letopisi po ermitra≈nomu spisku 0001-25.2

]dzieje 866÷1071\,Moskowskij letopisnyj swod 1479(80 alboLetopisec po Uwarowskomu spisku 0001-25.1

]dzieje 1072÷1492\.

• Letopisec w welikom knzi moskowskom 0001-17.4]dzieje 970÷1074\,

Woskresenski wremiennik ( Woskresenskaja ltps]dzieje 1075÷1541, posiadaj'cy przerw" do 1237,

jak w Supraslskim spisoku\ 0001-07,08.

• Nikanorowskaja ltps ]dzieje 852÷1471\, 0001-27.1Sofijskaja ¡ ltps ]dzieje 1471÷1509\. 0001-06.1

934 Od ko<ca XV wieku, tj. od ok. 1490, powsta=y, b'd{ zosta=yprzepisane, z uzupe=nieniami z innych kronik&zako<czona dzieje 1496 Nowogorodskaja ltps ]1113–1496\1499 Twerskaja ltps ] 852÷1499\1509 Nikanorowskaja % Sofijskaja ] 852÷1471\1509 Sofijskaja ¡ ] 852÷1509\ od rozdz. j"zyk[w Inna ga='{1479(80 Mosk. letop. swod (po Uwar. ]1072÷1492\ % kont. ]866÷1071\1539 Wo=ogodsko–permskaja ] 854÷1539\ od rozdz. j"zyk[w1541 Woskresenskaja ltps ]1075÷1541\ % kontynuacja ]970÷1074\1553 Patryjarßaja ltps ] 859÷1553\

Nie zd'/y=em zbada: powi'za<1486 Pskowskaja ™ ] 854÷1486\1493 Sokraßçennyj letop. swod 1493 ] 862÷1493\ od pocz. >wiata1495 Sokraßçennyj letop. swod 1495 ] 862÷1495\ od pocz. >wiata1518 Letopisnyj swod 1518 ] 852÷1518\1523 W=adimirskij letopisec ] 854÷1523\ od rozdz. j"zyk[w1554 Wo=ynskaja kratkaja ] 852÷1554\ Nikiforowskaja letopis ] 854÷1430\XV(XVI w. Rogo≈skij letopisec ] 852÷1412\ od pocz. >wiataXVI w. Sofijskij wremiennik ]1392÷1534\ Simeonowskaja letopis Lwowskaja letopis Dwinskoj ltpsc ]1398÷1750\

Na poprzednich powsta=y1559 Cho=mogorskaja ltps ] 852÷1559\ od rozdz. j"zyk[w1597 Gustynskaja ltps ] 842÷1597\1609 Pskowskaja ¡ ] 859÷1609\ od rozdz. j"zyk[w1645 Piskarewskij ] 852÷1645\ od pocz. >wiata1683 Mazurinskij letopisec ]-3264÷1683\ od rozdz. j"zyk[wGustynskaja ]852÷1597\, w postaci 215 kart, nazwa od Gusty<skiego mona-steru, b"d'ca “skr[tem” Ipatiewskiej – wg Rosjan, maj'ca na uwadze przed=u-/enie Ipat., pisana 1670, zach.-rosyjskim skoropisem XVII wieku, cz">cio-wo na podst. Kromera, Bielskiego i Gwagniniego – wszyscy z XVI wieku, patrz nr 808 i 946. Rzuca >wiat=o na stan Zach.-Rosyjskiej Prawos=awnej Cerkwi, os=abionej “razdie=om metropolii” ]upadkiem Konstantynopola,1453\ i wzrostem popularno>ci “Unii” ]Ko>cio=a Unickiego\, ukazuje /ywy obraz [wczesnej Litwy i Polski, targanych wewn"trzymi k=[tniami i zewn"trznymi wrogami& Tatarami, Turkami, Wo=ochami, i innymi.W sk=adzie 7 cz">ci, m.in. 1. karta tytu=owa i przedmowa ieromonacha Mi-chai=a +osickiego, 2. karta 2, Letopisiec o naszym Rosyjskim narodzie, od kt[rego pokolenia wzrasta=..., 3. karta 23, Russkaja Letopis, 4. karta 172, Nauka >w. Kiri=a filozofa..., 5. karta 177, O cudach od >w. ikon pojawionych na Wo=yniu w +uckim powiecie, w 1708 roku, 6. karta 179, Letopisiec o pocz'tkach Gusty<skiego monasteru, 7. karta 191, Dokumenty...Mgarski r"kopis, nale/'cy do Mgarskiego monasteru, na 326 kartach, pisany pismem ustawowym XVII wieku. W nim m.in. Russkij Letopisiec, zbie/ny z Gusty<sk', bez karty tytu=owej i przedmowy.Troickaja ltps ]dzieje do 1408\, z=o/ona w XV w., sp=on"=a w 1812.Suzdalskaja ]1205÷1419\, tre>: w Nowogr. IV i Sofijskiej I.Nowogrodzka IV ]dzieje 1113÷1496\, nie spotka=em jej w Po=n. sobr. russkich ltpsej, znana I. Dani=owiczowi 1860 ]poz. lit. 0165\. Ma by: pi": Nowogrodz-kich. Z nowogrodzkimi latopisami jest pewien problem. Rogo≈skij ltpsc ]dzieje 852÷1412\, jego tre>: wskazuje stare zapisy; prze-pisany w latach 1440-tych.Mazurinskij, po wszystkich oznakach, jest >wie/ej daty, z ok. 1690–1692.

Rosyjski “w"ze= gordyjski” rozwik=a=em w 2009 roku, ˚nr 744.

KRONIKI

Jerzy Dargiewicz – Litwa w XIII-tym wieku, szkice. San Francisco, 1993(97.

LATA

1500

1400

1600

1300

1200

900

800

500

1100

1000

5508 0

0 –5508

➛

Stworzenie >wiataPotop

od Jezusa Chrystusa

854¢

Sup

ra>l

skaj

a le

topi

s

144

686

6¢

1

071

107

2 M

osko

wsk

ij le

topi

snyj

sw

od 1

479(

80 (

Let

opis

ec p

o U

war

owsk

omu

spis

ku

149

2

970

–

107

4 1

075

W

oskr

esen

skij

spis

ok

154

1

8

55 R

adzi

wi=

=.

12

05

1205

Suz

dals

ko-A

kade

mic

zesk

aja

leto

p.

141

9

Tro

icka

ja le

topi

s

1

408

855¢

Pow

ie>:

– N

esto

ra 1

110

˘ 1

111

Kije

wsk

aja

1199

12

05 w

o=yn

skaj

a

1292

855¢

Pow

ie>:

– N

esto

ra 1

110

1111

Ip

atie

wsk

aja

leto

p.

129

285

7¢ L

atop

is –

Silw

estr

a ˘

Suz

d.-+

awre

ntew

skaj

a le

topi

s

1

305

859¢

S

upra

slsk

aja

15

1586

2¢

Sok

raßç

enny

j let

opis

nyj s

wod

149

3

1

493

862¢

S

okra

ßçen

nyj l

etop

isny

j sw

od 1

495

149

585

2¢

Leto

pisn

yj s

wod

149

7

1

497

852¢

Le

topi

snyj

sw

od 1

518

1518

854¢

W

=adi

mirs

kij

1

523

862¢

W

o=yn

skaj

a kr

atka

ja

1554

101

6

N

owog

orod

skaj

a ¡

144

4

911

N

owog

orod

skaj

a ™

1587

112

4 N

owog

orod

skaj

a ™

arc

hiw

alna

ja

156

1

9

88

Now

ogor

odsk

aja

£

1716

111

3 N

owog

orod

skaj

a £

1

496

852¢

T

wer

skaj

a

149

985

2¢

Sof

ijska

ja ¡

1471

852¢

N

ikan

orow

skaj

a

14

7185

2¢

Rog

o/sk

ij

14

1285

4¢

Nik

iforo

wsk

aja

1430

859¢

P

skow

skaj

a ¡

160

985

4¢

Psk

owsk

aja

™

148

684

2¢

Gus

ty<s

kaja

1

597

854¢

W

o=og

odsk

o-pe

rmsk

aja

( Lt

ps p

o K

iri==

o-B

e=oz

ersk

omu

spis

ku

15

3985

2¢

Cho

=mog

orsk

aja

155

985

9¢

Pat

ryja

rßaj

a ili

nik

onow

skaj

a

1553

852¢

P

iska

rew

skij

164

5

Maz

urin

skij

1

683

1398

D

win

skoi

leto

pise

c

17

50

139

2

Sof

ijska

ja ™

1

555

1

392

S

ofijs

kij w

rem

ienn

ik

15

34

1

354

W

oskr

esen

ski s

piso

k

1

541

Naç

a=o

ltpsi

po

erm

itra/

nom

u sp

isku

➛

Ltps

c w

wel

ikom

knzi

Mos

kow

skom

➛

1533–1565 Lebedewskaja ltps Ltpsc naça=a carstwa1533–1552 carja wlkgo kniazja Iwana

1504–1547 Postnikowskij

UW

AG

A#

Istn

iej'

dw

ie S

ofijs

kie

¡ le

topi

si&

lata

85

2–14

71 ]

poz.

lit.

0001

-05.

2\la

ta 1

471–

1509

]po

z. li

t. 00

01-0

6.1\

1533–1585 Aleksandro-Newskaja

ro

k ro

zpoc

z"ci

a w

g sa

meg

o la

topi

su;

wyd

arze

nia

w n

ich

wym

agaj

' na

nies

ieni

apo

praw

ek; t

e sa

me

wyd

arze

nia,

lecz

opi

sane

in

nym

i lat

ami.

¢

➛

➛

1471

–150

9

Sof

ijska

ja ¡

872