Goniec Polski wyd. 523

GP CMYK.pdf 29/09/2011 17:24:23

Papież,który został świętym

Poznajemy brytyjskie mity i legendy STR. 6

Wróbel i Wrona, czyli w muzycznej Ptasiarni

na Wyspach STR. 20

str. 35

Piotr Ikonowicz kontraStanisław Michalkiewicz:Jan Paweł II – próba oceny

FELIETONY STR. 9

R. ŻÓŁTANIECKI: NIE MA JAK LWÓW STR. 12 „EUROPA PRZEŻYWA KRYZYS WIARY” STR. 14

GP CMYK.pdf 29/09/2011 17:24:23

Sprawdź wersję online! Wystarczy

zeskanować kod

Jan Paweł II sam wyniósł na ołtarze ponad 1300 osób i kanonizował blisko pół tysiąca

Wypadek?drogowy | w pracy | w miejscu publicznym | pobicie

Zapewniamy:• brytyjskich prawników • obsługę w języku polskim

• darmową poradę prawną • stały kontakt na każdym etapie sprawy na terenie całego UK

Należy Ci się

odszkodowanie

BRYTYJSCY PRAWNICY W ZASIĘGU RĘKI... I JĘZYKA

[email protected] 0800 335 7006,

0774 029 2237, 020 3369 85 22

claims_pro_limited_FP.indd 3 2013-04-30 10:23:10

Wypadek?drogowy | w pracy | w miejscu publicznym | pobicie

Zapewniamy:• brytyjskich prawników • obsługę w języku polskim

• darmową poradę prawną • stały kontakt na każdym etapie sprawy na terenie całego UK

Należy Ci się

odszkodowanie

BRYTYJSCY PRAWNICY W ZASIĘGU RĘKI... I JĘZYKA

[email protected] 0800 335 7006,

0774 029 2237, 020 3369 85 22

claims_pro_limited_FP.indd 3 2013-04-30 10:23:10

>> Od redakcji O niebywałym poczuciu humoru Jana Pawła II błędnie wspomina się niejako przy okazji. A uzbierało się tego przecież sporo (odsyłam do Wikipedii). Gdy podczas pielgrzymki w Olsztynie, dziennikarzowi udało się wychy-lić głowę ponad tłum i zapytać JP II o zdrowie, ten odpowiedział, że „jakoś człapie”... Pod koniec pierwszej piel-grzymki do Ojczyzny, upływającej pod znakiem upałów, Papież oznajmił, że jej pierwszy efekt jest już widoczny – opalili się towarzyszący mu kardynałowie... Jeden z watykańskich prałatów chciał się nauczyć polskiego, więc sprowadził sobie nasz elementarz. Nauka była jednak tak pospieszna, że kiedy chciał się nową umiejętnością pochwalić przed Ojcem Świętym, coś mu się pomyliło i zamiast: „Jak się czuje Papież”, rzekł: „Jak się czuje pie-sek?”. Papież spojrzał na niego zdumiony, po czym odpalił: „Hau, hau”... W 1999 r. w Licheniu opowiadał, że kiedy wjeżdżał do sanktuarium, okrzyki ludzi „Witaj w Licheniu” skojarzyły mu się z „Witaj, ty leniu!”... Zapraszam do lektury specjalnego dodatku papieskiego (str. 35-43) oraz felietonów Ikonowicza i Michalkiewicza (str. 9).

MIESZKAŃCY ZACHODU MARNUJĄ CO ROKU 222 MLN TON ŻYWNOŚCI.

DARIUSZ SIPOWSKI TWORZY PRODUKCJĘ „TATA”. OCZAMI DZIECKA.

Nie ma jak Lwów

Wracając do korzeni

WRÓBEL I WRONA, CZYLI W MUZYCZNEJ PTASIARNI NA WYSPACH.

Z WIZYTĄ U FREUDA I SHERLOCKA HOLMESA, CZYLI POZNAJEMY LONDYN.

Z Ryszardem Żółtanieckim, preze-sem Koła Lwowian w Londynie, roz-mawia Katarzyna Majewicz

– Europa przeżywa kryzys wiary - mówi w rozmowie z „Gońcem” dr Włodzimierz Mier-JędrzejowiczUSUWAMY ZMIANY NACZYNIOWE.

ODMŁADZAMY STARZEJĄCE SIĘ OKO.

NAJWAŻNIEJSZE IMPREZY W TWOJEJ OKOLICY; NAJCIEKAWSZE PŁYTY I KSIĄŻKI.

POLONIJNY SPORT NA WYSPACH. AKTU-ALNOŚCI, WYWIADY, KOMENTARZE.

Karol Pomeranekredaktor naczelny

STR. 6

STR. 12 STR. 14STR. 52

STR. 16

STR. 18

STR. 20

STR. 22

STR. 25

STR. 27

STR. 50

STR. 54

STR. 53

STR. 66

Już za tydzieńDodatek specjalny „MAJÓWKA”, a w nim:>> co robić podczas pierwszej w tym roku majówki>> oferta kulturalna Londynu>> smaczne przepisy

>> NIE PRZEGAP!

>> MARCIN KONIECZNY (FC COSMOS):

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2STDyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: [email protected] naczelny: Karol Pomeranek, E: [email protected] (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: [email protected], Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Oskar Dąbkow-ski (styl), Anna Zielińska, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Grzegorz LisickiFelietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michal-kiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji)Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Maciej Ligus, Rafał KoczanRedakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkow-ska, E: [email protected] i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: [email protected] Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: [email protected] Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: [email protected] Bożena Szul E: [email protected] Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: [email protected] KulpaT: 07974 99 00 14, E: [email protected] i finanse: Samanta KulpaT: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: [email protected]: E: [email protected], T: 020 7099 7107Prenumerata: T: 020 7099 7105Wydawca (Publisher): 1MM Media LimitedTytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

Społeczeństwo

Muzyka

Turystyka

Panel ekspertów

Goniec kulturalny

OgłoszeniaŁamigłówki

Katalog Firm

„Szanujmy się nawzajem, bo nasze zdrowie jest najważniejsze”

Brytyjskie mity i legendyCzy Król Artur, Robin Hood lub po-twór z Loch Ness istnieli napraw-dę, dla setek tysięcy turystów i widzów w kinie nie ma to dzisiaj znaczenia, ponieważ chcą oni opowieści, a nie prawdy. Norman Davies, w wywiadzie dla jednego z tygodników powiedział, że mitolo-gia, która rządzi naszą pamięcią, żyje obok historii i jest na pewno od niej mocniejsza.

>> Polecamy:

w numerze | 4

25 kwietnia 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-04-16 11:02:09

XX xxxxx 2011

[email protected]

Kancelaria Prawna Osbornes 43671923

osbornes_FP_498.indd 1 2013-10-21 12:44:14

>> Od redakcji O niebywałym poczuciu humoru Jana Pawła II błędnie wspomina się niejako przy okazji. A uzbierało się tego przecież sporo (odsyłam do Wikipedii). Gdy podczas pielgrzymki w Olsztynie, dziennikarzowi udało się wychy-lić głowę ponad tłum i zapytać JP II o zdrowie, ten odpowiedział, że „jakoś człapie”... Pod koniec pierwszej piel-grzymki do Ojczyzny, upływającej pod znakiem upałów, Papież oznajmił, że jej pierwszy efekt jest już widoczny – opalili się towarzyszący mu kardynałowie... Jeden z watykańskich prałatów chciał się nauczyć polskiego, więc sprowadził sobie nasz elementarz. Nauka była jednak tak pospieszna, że kiedy chciał się nową umiejętnością pochwalić przed Ojcem Świętym, coś mu się pomyliło i zamiast: „Jak się czuje Papież”, rzekł: „Jak się czuje pie-sek?”. Papież spojrzał na niego zdumiony, po czym odpalił: „Hau, hau”... W 1999 r. w Licheniu opowiadał, że kiedy wjeżdżał do sanktuarium, okrzyki ludzi „Witaj w Licheniu” skojarzyły mu się z „Witaj, ty leniu!”... Zapraszam do lektury specjalnego dodatku papieskiego (str. 35-43) oraz felietonów Ikonowicza i Michalkiewicza (str. 9).

MIESZKAŃCY ZACHODU MARNUJĄ CO ROKU 222 MLN TON ŻYWNOŚCI.

DARIUSZ SIPOWSKI TWORZY PRODUKCJĘ „TATA”. OCZAMI DZIECKA.

Nie ma jak Lwów

WRÓBEL I WRONA, CZYLI W MUZYCZNEJ PTASIARNI NA WYSPACH.

Z WIZYTĄ U FREUDA I SHERLOCKA HOLMESA, CZYLI POZNAJEMY LONDYN.

Z Ryszardem Żółtanieckim, preze-sem Koła Lwowian w Londynie, roz-mawia Katarzyna Majewicz

– Europa przeżywa kryzys wiary - mówi w rozmowie z „Gońcem” dr Włodzimierz Mier-JędrzejowiczUSUWAMY ZMIANY NACZYNIOWE.

ODMŁADZAMY STARZEJĄCE SIĘ OKO.

NAJWAŻNIEJSZE IMPREZY W TWOJEJ OKOLICY; NAJCIEKAWSZE PŁYTY I KSIĄŻKI.

POLONIJNY SPORT NA WYSPACH. AKTU-ALNOŚCI, WYWIADY, KOMENTARZE.

Karol Pomeranekredaktor naczelny

STR. 6

STR. 12 STR. 14STR. 52

STR. 16

STR. 18

STR. 20

STR. 22

STR. 25

STR. 27

STR. 50

STR. 54

STR. 53

STR. 66

Już za tydzieńDodatek specjalny „MAJÓWKA”, a w nim:>> co robić podczas pierwszej w tym roku majówki>> oferta kulturalna Londynu>> smaczne przepisy

>> NIE PRZEGAP!

>> MARCIN KONIECZNY (FC COSMOS):

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2STDyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: [email protected] naczelny: Karol Pomeranek, E: [email protected] (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: [email protected], Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Oskar Dąbkow-ski (styl), Anna Zielińska, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Grzegorz LisickiFelietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michal-kiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji)Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Maciej Ligus, Rafał KoczanRedakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkow-ska, E: [email protected] i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: [email protected] Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: [email protected] Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: [email protected] Bożena Szul E: [email protected] Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: [email protected] KulpaT: 07974 99 00 14, E: [email protected] i finanse: Samanta KulpaT: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: [email protected]: E: [email protected], T: 020 7099 7107Prenumerata: T: 020 7099 7105Wydawca (Publisher): 1MM Media LimitedTytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

Społeczeństwo

Muzyka

Turystyka

Panel ekspertów

Goniec kulturalny

OgłoszeniaŁamigłówki

Katalog Firm

„Szanujmy się nawzajem, bo nasze zdrowie jest najważniejsze”

Brytyjskie mity i legendyCzy Król Artur, Robin Hood lub po-twór z Loch Ness istnieli napraw-dę, dla setek tysięcy turystów i widzów w kinie nie ma to dzisiaj znaczenia, ponieważ chcą oni opowieści, a nie prawdy. Norman Davies, w wywiadzie dla jednego z tygodników powiedział, że mitolo-gia, która rządzi naszą pamięcią, żyje obok historii i jest na pewno od niej mocniejsza.

>> Polecamy:

w numerze | 4

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

[email protected]

Kancelaria Prawna Osbornes 43671923

osbornes_FP_498.indd 1 2013-10-21 12:44:14

temat tygodnia | 6

Brytyjskie mity i legendyJuż przedszkolaki uczą się o Warsie i Sawie, warszawskiej syrence i śpiących pod Giewontem rycerzach. Każdy naród ma swoje mity, legendy i eposy. Są one jego sercem, ośrodkiem wspólnoty. Poznając je, poznajemy wartości, które wyznaje.

ardzo lubię brytyjskie legendy o Arturze, Merli-nie i Lancelocie. Opowie-ści o znaczeniu przyjaź-

ni, lojalności i wiary – opowiada 23-letni Tomasz Wierzchoś z Harrow, miłośnik gier RPG (role playing game). – Dlatego się ucieszyłem, gdy kilka lat temu poja-wiły się scenariusze gier renomowane-go wydawnictwa dotyczące mitologii staroszkockiej i brytyjskiej. Żałuję tylko, że w szkole uczą nas tylko wierzeń Gre-ków i Rzymian, a o rycerzach Okrągłego Stołu – nic – wyjaśnia Tomasz.

– To nieprawda, ponieważ jedną z licealnych lektur są „Dzieje Tristana i Izoldy”, czyli legenda arturiańska – tłu-maczy 28-letnia Łucja z Romsford, która pracowała jako polonistka w jednej z łódzkich szkół średnich. – A mitologia brytyjska ma swoje źródło w greckiej i rzymskiej – dodaje.

Legendy głoszą, że Brytowie wywo-dzą się od Brutusa, który odpłynął z Troi i założył własne miasto pod nazwą Troia Nova. Irlandczycy zaś, wg legendy, po-chodzą od Noego oraz królów Hiszpa-nii, Grecji i Egiptu.

Skąd się wzięły mity?Od wieków człowiek szukał odpo-

wiedzi na wiele pytań. Mitologia, która powstawała przez stulecia, to nic inne-go, jak próba zrozumienia otaczającego

świata po-dejmowa-na przez

s t a r o ż y t -nych. Po -

przez opo-w i e ś c i przeka-zywane

z pokole-nia na pokolenie, ludzie

starali się wyjaśnić niezrozumiałe dla nich zjawiska (np. wg mitów Stonhenge jest grobowcem 460 żołnierzy Aureliu-sa Ambrosiusa, zabitych przez Sasów, który mag Merlin przeniósł z Irlandii,

>> Anna Dobiecka

LEGENDY GŁOSZĄ

że Brytowie wywodzą się od Brutusa, któ-

ry odpłynął z Troi i założył własne miasto

pod nazwą Troia Nova. Irlandczycy zaś,

wg legendy, pochodzą od Noego oraz kró-

lów Hiszpanii, Grecji i Egiptu.

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

7 | temat tygodniaz pomocą aniołów, do Salisbury). Mity były również podstawą wierzeń religij-nych, a także wytłumaczeniem ludzkie-go losu, mistyki, życia i śmierci, dobra i zła. Dlatego psychologowie uważają, że legendy i mity mają ogromny wpływ na sposób myślenia. Wg Sama Keen’a, znawcy mitów, „są one formą kulturo-wego DNA, podświadomą informacją, programem, który steruje naszym wi-dzeniem rzeczywistości”.

Król Artur Excalibur, Graal, Merlin to nazwy

związane z jedną z najstarszych i naj-ważniejszych brytyjskich legend. Naj-ważniejszych, gdyż cykl mitów artu-riańskich nazywany jest przez badaczy mitów, Johna i Caitlin Matthews, wręcz „materią Brytanii”. Główna opowieść dotyczy rządów króla Artura. Uther Pendragon po latach bitew zjednoczył Brytanię. W związku z Igerną spłodził Artura, którego oddał Merlinowi, po-tężnemu czarnoksiężnikowi. Artur rósł w ukryciu, jako przybrany syn sir Hek-

tora. Kiedy wyciągnął wetknięty w skałę magiczny miecz, został uznany nowym królem Brytanii. Poślubił Ginewrę i osiadł w zamku Camelot, gdzie zebrał wokół siebie najznamienitszych ryce-rzy, znanych jako rycerze Okrągłego Stołu. Wiele legend arturiańskich do-tyczy dworskiego życia w Camelocie i przygód poszczególnych rycerzy. Ten „złoty okres” skończył się jednak, gdy Ginewrę i pierwszego rycerza Okrągłe-go Stołu – Lancelota, połączył romans, który doprowadził do podziału Came-lotu. Wzmocnili się też przeciwnicy rządów Artura. W bitwie pod Camlann jeden z rycerzy, Mordred zranił Artura. Rana okazała się śmiertelna i Artur w towarzystwie trzech królowych od-płynął do Avalonu, mitycznej krainy zmarłych. Równie ważne są opowieści związane z poszukiwaniem Graala (wg

Dana Browna, autora „Kodu Leonarda da Vinci” ukryty jest w szkockiej kapli-cy Rosslyn), a także z dziejami Merlina czy Tristana i Izoldy. Legendy o królu Arturze musiały być szeroko znane w Europie. Polscy historycy twierdzą, że motywy arturiańskie były wykorzysty-wane m.in. przez Piastów. Na ich pie-częciach, herbach i monetach można dostrzec motyw wiwerna czyli dwu-nogiego średniowiecznego „smoka”. Wpływy tych legend można zauważyć również w Kronice Galla Anonima czy

Kronice Wielkopolskiej. Ale amerykań-ski antropolog Scott Littleton stwier-dził w swych pracach, że większość legend arturiańskich nie opiera się na dokonaniach Brytyjczyków czy Saksonów lecz Sar-matów – ludów zamiesz-kujących tereny Polski i Ukrainy. Wiele wskazuje na to, że Sarmaci przeniknęli na Wyspy Brytyjskie. Musieli oni na tyle wyróżniać się z tłumu swym męstwem, że zwrócili na siebie uwagę ówczesnych mediów, czyli lokalnych bardów i poetów. Możliwe więc, że to co czytamy o Parsifalu, Lancelocie czy też Gawainie to tak na-prawdę legendy o ... polskich rycerzach.

Dlaczego Robin „Chud”?

Bo mało jadł! Tak brzmi jeden z dow-cipów o znanym na całym świecie szlachetnym roz-bójniku. Robin

Hood to taka brytyjska odmiana polskiego Janosika. Okradał boga-tych, by rozdawać biednym, tylko zamiast ciupagi nosił łuk. Wielu z nas zna tę legendę, potrafi wymienić imiona jego kom-panów i uwielbia „Facetów w Rajtuzach”. Ale w rze-czywistości bardzo mało

o Robinie wiadomo. Nawet trudno powiedzieć, czy istniał naprawdę. Wg historyków legendarny Robin może być zlepkiem kilku postaci, m.in. Rogera Godberda, XIII-wiecznego opryszka, który napadał podróżnych w lesie i grabił kościoły czy banity Roberta Hode’a. Ale różne przekazy umiejscawiają go w różnych okresach historycznych: od krucjat Ryszarda do buntu Simona de Montfort. Nie ma to jednak żadnego znaczenia dla space-rujących po Sherwood.

– Co roku przyjeżdża do Notts ok. 350 tys. turystów, którzy są zaintere-sowani tą legendarną postacią – tłu-maczy Verity Mussen, pracownica z Nottinhgam Tourism Centre.

– Turystów poznaję po czapkach z piórkiem. I po tym, że pytają o Major Oak, czyli dąb który był punktem spo-

tkań Robinowej drużyny – tłumaczy Piotrek Kustosik, który mieszka

w Nottingham już 5 lat. – A potem widzę ich rozczaro-

wane miny, gdy idą na zamek – dodaje.

Wychowani na hollywoodzkich produkcjach turyści wyobrażają sobie mroczną i niedostępną średniowiecz-ną twierdzę, a widzą ...pałac. Zamek został rozebrany ponad 350 lat temu, a na jego miejscu postawiono pałac księcia Newcastle, który dziś mieści zbiory muzealne. – Wiem, że są pro-jekty, by odbudować, a raczej zbudo-wać średniowieczną wersję zamku, aby zaspokoić oczekiwania turystów, ale ten plan wydaje mi się dość karko-łomny – zaznacza Piotr.

Nessie, wróć!Niewiele rzeczy przywodzi na myśl

Szkocję bardziej niż mityczny potwór zamieszkujący jezioro Loch Ness, naj-dłuższy zbiornik świeżej wody w Wiel-kiej Brytanii. Loch Ness (dosłownie jezioro Ness) – słodkowodne jezioro położone w Szkocji, o długości około 37 km. Położone niedaleko od miasta Inverness. Do jeziora wpada wiele górskich strumieni, które nanoszą torf osadzający się na dnie. Nadaje to wo-dom ciemne zabarwienie i powoduje, że widoczność pod powierzchnią jest bardzo słaba. Popularność Loch Ness zawdzięcza potworowi znanemu jako „Nessie”, rzekomo zamieszkującemu jego głębiny. Większość naukowców uznaje obecną dokumentację, mają-cą udowodnić istnienie zwierzęcia za nieprzekonującą. Jednakże wiara w prawdziwość zwierzęcia towarzyszy wielu osobom na całym świecie. Opisy Nessie najczęściej mówią o tym, że po-twór ma długą szyję zakończoną pasz-czą, dwu- lub jednogarbny grzbiet i

ciemną skórę. Pierwsze wzmianki o potworze

Co roku przyjeżdża do Notts ok. 350 tys. turystów, którzy są zainteresowani postacią Hooda

VERITY MUSSEN, NTC

CZAROWNICA POSZUKIWANA...

W 2007 r. furorę zrobiło ogło-szenie w lokalnej gazecie: Brytyjska atrakcja turystyczna, kompleks jaskiń Wookey Hole, potrzebuje urozmaicenia w postaci czarownicy, która zamieszka w jednej z nich. Kandydaci muszą się stawić na rozmowę kwalifikacyjną w odpowiednim stroju. Do jej obowiązków należeć będzie nauczanie turystów czarnej magii i nieco uciążliwe miesz-kanie w jaskini. Wg ogłoszenia kandydaci powinni doskonale rechotać, posiadać wszelkie czarodziejskie akcesoria.

temat tygodnia | 6

Brytyjskie mity i legendyJuż przedszkolaki uczą się o Warsie i Sawie, warszawskiej syrence i śpiących pod Giewontem rycerzach. Każdy naród ma swoje mity, legendy i eposy. Są one jego sercem, ośrodkiem wspólnoty. Poznając je, poznajemy wartości, które wyznaje.

ardzo lubię brytyjskie legendy o Arturze, Merli-nie i Lancelocie. Opowie-ści o znaczeniu przyjaź-

ni, lojalności i wiary – opowiada 23-letni Tomasz Wierzchoś z Harrow, miłośnik gier RPG (role playing game). – Dlatego się ucieszyłem, gdy kilka lat temu poja-wiły się scenariusze gier renomowane-go wydawnictwa dotyczące mitologii staroszkockiej i brytyjskiej. Żałuję tylko, że w szkole uczą nas tylko wierzeń Gre-ków i Rzymian, a o rycerzach Okrągłego Stołu – nic – wyjaśnia Tomasz.

– To nieprawda, ponieważ jedną z licealnych lektur są „Dzieje Tristana i Izoldy”, czyli legenda arturiańska – tłu-maczy 28-letnia Łucja z Romsford, która pracowała jako polonistka w jednej z łódzkich szkół średnich. – A mitologia brytyjska ma swoje źródło w greckiej i rzymskiej – dodaje.

Legendy głoszą, że Brytowie wywo-dzą się od Brutusa, który odpłynął z Troi i założył własne miasto pod nazwą Troia Nova. Irlandczycy zaś, wg legendy, po-chodzą od Noego oraz królów Hiszpa-nii, Grecji i Egiptu.

Skąd się wzięły mity?Od wieków człowiek szukał odpo-

wiedzi na wiele pytań. Mitologia, która powstawała przez stulecia, to nic inne-go, jak próba zrozumienia otaczającego

świata po-dejmowa-na przez

s t a r o ż y t -nych. Po -

przez opo-w i e ś c i przeka-zywane

z pokole-nia na pokolenie, ludzie

starali się wyjaśnić niezrozumiałe dla nich zjawiska (np. wg mitów Stonhenge jest grobowcem 460 żołnierzy Aureliu-sa Ambrosiusa, zabitych przez Sasów, który mag Merlin przeniósł z Irlandii,

>> Anna Dobiecka

LEGENDY GŁOSZĄ

że Brytowie wywodzą się od Brutusa, któ-

ry odpłynął z Troi i założył własne miasto

pod nazwą Troia Nova. Irlandczycy zaś,

wg legendy, pochodzą od Noego oraz kró-

lów Hiszpanii, Grecji i Egiptu.

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

7 | temat tygodniaz pomocą aniołów, do Salisbury). Mity były również podstawą wierzeń religij-nych, a także wytłumaczeniem ludzkie-go losu, mistyki, życia i śmierci, dobra i zła. Dlatego psychologowie uważają, że legendy i mity mają ogromny wpływ na sposób myślenia. Wg Sama Keen’a, znawcy mitów, „są one formą kulturo-wego DNA, podświadomą informacją, programem, który steruje naszym wi-dzeniem rzeczywistości”.

Król Artur Excalibur, Graal, Merlin to nazwy

związane z jedną z najstarszych i naj-ważniejszych brytyjskich legend. Naj-ważniejszych, gdyż cykl mitów artu-riańskich nazywany jest przez badaczy mitów, Johna i Caitlin Matthews, wręcz „materią Brytanii”. Główna opowieść dotyczy rządów króla Artura. Uther Pendragon po latach bitew zjednoczył Brytanię. W związku z Igerną spłodził Artura, którego oddał Merlinowi, po-tężnemu czarnoksiężnikowi. Artur rósł w ukryciu, jako przybrany syn sir Hek-

tora. Kiedy wyciągnął wetknięty w skałę magiczny miecz, został uznany nowym królem Brytanii. Poślubił Ginewrę i osiadł w zamku Camelot, gdzie zebrał wokół siebie najznamienitszych ryce-rzy, znanych jako rycerze Okrągłego Stołu. Wiele legend arturiańskich do-tyczy dworskiego życia w Camelocie i przygód poszczególnych rycerzy. Ten „złoty okres” skończył się jednak, gdy Ginewrę i pierwszego rycerza Okrągłe-go Stołu – Lancelota, połączył romans, który doprowadził do podziału Came-lotu. Wzmocnili się też przeciwnicy rządów Artura. W bitwie pod Camlann jeden z rycerzy, Mordred zranił Artura. Rana okazała się śmiertelna i Artur w towarzystwie trzech królowych od-płynął do Avalonu, mitycznej krainy zmarłych. Równie ważne są opowieści związane z poszukiwaniem Graala (wg

Dana Browna, autora „Kodu Leonarda da Vinci” ukryty jest w szkockiej kapli-cy Rosslyn), a także z dziejami Merlina czy Tristana i Izoldy. Legendy o królu Arturze musiały być szeroko znane w Europie. Polscy historycy twierdzą, że motywy arturiańskie były wykorzysty-wane m.in. przez Piastów. Na ich pie-częciach, herbach i monetach można dostrzec motyw wiwerna czyli dwu-nogiego średniowiecznego „smoka”. Wpływy tych legend można zauważyć również w Kronice Galla Anonima czy

Kronice Wielkopolskiej. Ale amerykań-ski antropolog Scott Littleton stwier-dził w swych pracach, że większość legend arturiańskich nie opiera się na dokonaniach Brytyjczyków czy Saksonów lecz Sar-matów – ludów zamiesz-kujących tereny Polski i Ukrainy. Wiele wskazuje na to, że Sarmaci przeniknęli na Wyspy Brytyjskie. Musieli oni na tyle wyróżniać się z tłumu swym męstwem, że zwrócili na siebie uwagę ówczesnych mediów, czyli lokalnych bardów i poetów. Możliwe więc, że to co czytamy o Parsifalu, Lancelocie czy też Gawainie to tak na-prawdę legendy o ... polskich rycerzach.

Dlaczego Robin „Chud”?

Bo mało jadł! Tak brzmi jeden z dow-cipów o znanym na całym świecie szlachetnym roz-bójniku. Robin

Hood to taka brytyjska odmiana polskiego Janosika. Okradał boga-tych, by rozdawać biednym, tylko zamiast ciupagi nosił łuk. Wielu z nas zna tę legendę, potrafi wymienić imiona jego kom-panów i uwielbia „Facetów w Rajtuzach”. Ale w rze-czywistości bardzo mało

o Robinie wiadomo. Nawet trudno powiedzieć, czy istniał naprawdę. Wg historyków legendarny Robin może być zlepkiem kilku postaci, m.in. Rogera Godberda, XIII-wiecznego opryszka, który napadał podróżnych w lesie i grabił kościoły czy banity Roberta Hode’a. Ale różne przekazy umiejscawiają go w różnych okresach historycznych: od krucjat Ryszarda do buntu Simona de Montfort. Nie ma to jednak żadnego znaczenia dla space-rujących po Sherwood.

– Co roku przyjeżdża do Notts ok. 350 tys. turystów, którzy są zaintere-sowani tą legendarną postacią – tłu-maczy Verity Mussen, pracownica z Nottinhgam Tourism Centre.

– Turystów poznaję po czapkach z piórkiem. I po tym, że pytają o Major Oak, czyli dąb który był punktem spo-

tkań Robinowej drużyny – tłumaczy Piotrek Kustosik, który mieszka

w Nottingham już 5 lat. – A potem widzę ich rozczaro-

wane miny, gdy idą na zamek – dodaje.

Wychowani na hollywoodzkich produkcjach turyści wyobrażają sobie mroczną i niedostępną średniowiecz-ną twierdzę, a widzą ...pałac. Zamek został rozebrany ponad 350 lat temu, a na jego miejscu postawiono pałac księcia Newcastle, który dziś mieści zbiory muzealne. – Wiem, że są pro-jekty, by odbudować, a raczej zbudo-wać średniowieczną wersję zamku, aby zaspokoić oczekiwania turystów, ale ten plan wydaje mi się dość karko-łomny – zaznacza Piotr.

Nessie, wróć!Niewiele rzeczy przywodzi na myśl

Szkocję bardziej niż mityczny potwór zamieszkujący jezioro Loch Ness, naj-dłuższy zbiornik świeżej wody w Wiel-kiej Brytanii. Loch Ness (dosłownie jezioro Ness) – słodkowodne jezioro położone w Szkocji, o długości około 37 km. Położone niedaleko od miasta Inverness. Do jeziora wpada wiele górskich strumieni, które nanoszą torf osadzający się na dnie. Nadaje to wo-dom ciemne zabarwienie i powoduje, że widoczność pod powierzchnią jest bardzo słaba. Popularność Loch Ness zawdzięcza potworowi znanemu jako „Nessie”, rzekomo zamieszkującemu jego głębiny. Większość naukowców uznaje obecną dokumentację, mają-cą udowodnić istnienie zwierzęcia za nieprzekonującą. Jednakże wiara w prawdziwość zwierzęcia towarzyszy wielu osobom na całym świecie. Opisy Nessie najczęściej mówią o tym, że po-twór ma długą szyję zakończoną pasz-czą, dwu- lub jednogarbny grzbiet i

ciemną skórę. Pierwsze wzmianki o potworze

Co roku przyjeżdża do Notts ok. 350 tys. turystów, którzy są zainteresowani postacią Hooda

VERITY MUSSEN, NTC

CZAROWNICA POSZUKIWANA...

W 2007 r. furorę zrobiło ogło-szenie w lokalnej gazecie: Brytyjska atrakcja turystyczna, kompleks jaskiń Wookey Hole, potrzebuje urozmaicenia w postaci czarownicy, która zamieszka w jednej z nich. Kandydaci muszą się stawić na rozmowę kwalifikacyjną w odpowiednim stroju. Do jej obowiązków należeć będzie nauczanie turystów czarnej magii i nieco uciążliwe miesz-kanie w jaskini. Wg ogłoszenia kandydaci powinni doskonale rechotać, posiadać wszelkie czarodziejskie akcesoria.

temat tygodnia | 8datują się na 565 r. n.e. – Św. Kolumb uratował jed-nego z wieśniaków przed

potworem. Kolejne zapisy pojawiają się

dopiero w XVII w. A prawdziwy początek legen-

dy to 1933 rok. Mieszkający w po-

bliżu Inverness znany biznesmen jechał wraz z

żoną północnym brzegiem jeziora. W pewnej chwili oboje

w osłupieniu dostrzegli, że coś przerażającego wyrzuca w górę

wodę. Stworzenie kształtem przy-pominające nieco wieloryba baraszko-wało ok. minuty. Od tego czasu ukazy-wały się kolejne wzmianki i mniej lub bardziej przekonujące zdjęcia, świad-czące o tym, że w głębinach jeziora czai się potwór. Zaowocowały one ekspedycjami naukowymi (naukowcy z Cambridge, Birmingham, British Mu-seum), ale żadna z nich nie przyniosła

rozstrzygających wyników. Jezioro zostało przebadane hydrofonami, a 10 lat temu nawet sonarami, ale nie znaleziono żadnych śladów obecności potwora.

Jack The Ripper – prawda, nie legenda

W odróżnieniu od reszty bohaterów legend, seryjny

morderca, znany jako Kuba Rozpruwacz, był przerażająco prawdziwą postacią i faktem

jest, że zamordował w 1888 r. przynajmniej pięć lon-

dyńskich prostytutek. Zadawał of iarom

głębokie rany szyi, okaleczał genita-

lia, usuwał organy wewnętrzne i masa-krował twarze.

Tajemnicza pozostaje tożsamość zabójcy. Podejrzenia padały na różne osoby, począwszy od artysty Waltera Sickerta, po autora Lewisa Carolla. Ale najprawdopodobniej najsłynniejszy w historii seryjny morderca urodził się w ...Kielcach. Nim został Kubą Rozpruwa-czem nazywał się Józef Lis i przez 16 lat mieszkał przy ul. Hipotecznej. Na trop sensacyjnego odkrycia wpadł historyk z RPA. Od 1978 prof. Onselen badał ży-ciorys groźnego XIX-w. przestępcy Jo-sepha Silvera. Silver kierował gangiem handlu kobietami i prowadził domy publiczne na całym świecie, trudnił się też napadami, wymuszaniem haraczy. Był bezwzględnym bandytą, psycho-patą i oszustem. Jako tajny informator policji z kilku krajów wielokrotnie zmie-niał nazwiska. Onselen latami szukał śladów Silvera na czterech kontynen-tach. Aż w końcu tra�ł do Kielc, gdzie w Archiwum Państwowym znajdowały się dokumenty dotyczące dzieciństwa przestępcy. W badaniach pomagał mu prof. Jerzy Szczepański z Akademii Świętokrzyskiej. Joseph Silver, którego prawdziwe nazwisko brzmiało Józef Lis, urodził się w Kielcach w 1868 r. W wieku 16 lat wyemigrował do Londy-nu, gdzie jako Joseph Isaac, prowadził zakład fryzjerski. W 1888 r. kilkaset metrów od jego �rmy doszło do pięciu makabrycznych zabójstw prostytutek. Mordercą miał być Kuba Rozpruwacz. – Robiłem wszystko, aby wykluczyć związek Silvera z Kubą Rozpruwa-czem. Ale moja praca dostarczała mi kolejnych dowodów i poszlak, że to ta sama osoba – wyjaśnia Onselen.

Mniej znane... Głęboko w wilgotnych, podziem-

nych jaskiniach w pobliżu Wookey Hole żyła kiedyś czarownica. Dawno temu, wieśniacy z Wookey błaga-li opata z Glastonbury, aby przysłał im obrońcę przed złośliwą wiedźmą. Przybył do nich ojciec Bernard, bene-dyktyński mnich i egzorcysta. Bernard wylał na czarownicę święconą wodę, zamieniając ją w kamień. Nadal moż-na oglądać stalagmit przypominający skamieniałą postać wiedźmy zastygłą głęboko w czeluściach tych niezwy-kłych jaskiń.Niezwykłych zarówno ze względów geologicznych, jak i bio-logicznych. Korytarze i podziemne jeziora przyciągają tutaj nurków jaski-niowych i speleologów. Co prawda, opowieść o czarownicy jest tylko le-gendą, ale warto wiedzieć, że w 1912 r. odkryto w jaskini ...szkielet kobiecy sprzed ok. 1000 lat.

Wyspa St. Michael’s Mount nieopo-dal miasta portowego Penzance jest

Czekamy na Twój komentarz

CZY WIESZ, ŻE... -

tolog, sugerował, iż Nessie mogła być po prostu słoniem, jednym ze zwierząt wchodzą-cych w skład cyrku przejeż-

w czasie, gdy miało miejsce najwięcej obserwacji rzeko-mego potwora

położona tuż przy wybrzeżu Korn-walii. Legenda głosi, że Mount jest dziełem giganta Cormorana, który ze zbudowanego, ufortyfikowane-go domostwa mógł terroryzować okolicznych mieszkańców pobliskiej nabrzeżnej wsi Marazion. Jednak pewnej nocy jeden z wiejskich mło-dzieńców, Jack, zakradł się na wyspę i wykopał dziurę, maskując ją słomą. Następnie Jack obudził giganta, a ten wpadł do dziury i już nigdy się z niej nie wydostał. Warto wybrać się na St. Michael’s Mount i obejrzeć dziurę wykopaną przez Jacka. Gdy przyłoży się głowę do pobliskiej ska-ły można usłyszeć nadal bijące serce Cormorana.

Po co nam te baśnie?Wydaje się, że mity były potrzeb-

ne kiedyś. Dziś ich funkcję przejęła nauka, religia czy sztuka. Jednak mity nadal pełnią funkcję ludyczną. Czy Król Artur, Robin Hood lub potwór z Loch Ness istnieli naprawdę, dla se-tek tysięcy turystów i widzów w kinie nie ma to dzisiaj znaczenia, ponieważ chcą oni opowieści, a nie prawdy. Wiedzą o tym doskonale producenci i reżyserzy hollywoodzkich super-produkcji i seriali, autorzy książek i gier oraz osoby działające w branży turystycznej. Bo właśnie m.in. dzięki mitom zarabiają na życie.

Jak mówią autorzy „The Western Way: A Practical Guide to the Western Mystery Tradition”, nie istnieje „mi-nisterstwo świadomości mitycznej”, które by zachowywało naszą mito-logię. To my musimy opowiedzieć je naszym dzieciom, by one z kolei mo-gły opowiedzieć je swoim. Dlaczego jest to takie ważne? Jak mówi prof. Norman Davies, w wywiadzie dla jed-nego z polskich tygodników, mitolo-gia, która rządzi naszą pamięcią, żyje obok historii i jest na pewno od niej mocniejsza.

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

Myślisz podobnie? A może nie zgadzasz się z autorami? – napisz: [email protected]

9 | felieton

Karol Wojtyła był gwiazdą mediów, podróżnikiem, czło-wiekiem, który przekroczył

wiele granic, w tym próg meczetu i synagogi. Siłą jego pontyfikatu było odrzucenie brzemienia pol-skiego zatęchłego i reakcyjnego katolicyzmu. Kardynał Wyszyński powiedział kiedyś w kazaniu do wiernych: „uczą was za darmo, leczą was za darmo, pracować będziecie też za darmo!” Był kwintesencją czarnej reakcji,

która wszelkie przejawy równości i polityki socjalnej odrzucała w imię etosu międzywojennej Polski właścicieli ziemskich i fabry-kantów. Tymczasem Jan Paweł II odważył się powiedzieć, że: „nie do przyjęcia jest twierdzenie, że po upadku komunizmu jedyną alternatywą jest kapitalizm”. Jesz-cze przed ogłoszeniem encykliki

papież został zaatakowany przez niejakiego Wylesa z Financial Ti-mes, który uprzedzał postępowe i prospołeczne, a także antykapita-listyczne tezy encykliki tłumacząc, że Karol Wojtyła większość życia spędził w kraju komunistycznym i ma skomunizowaną świadomość. W jego nauczaniu duch posobo-rowy uwidaczniał się głównie w sprawach ekumenizmu i pojedna-nia z wyznawcami innych religii, a w sprawach doktryny wiary był

on znany ze swego nieprzejedna-nia i konserwatyzmu. Zwalczając rozwijającą się w Ameryce Ła-cińskiej teologię wyzwolenia sam przejmował wiele jej tez przeciw-stawiając chrześcijańską ducho-wość i humanizm, neoliberalnej doktrynie zysku za wszelką cenę. Stawiając czoło konsumeryzmowi jako jedynej drodze do szczęścia. Był więc człowiekiem swojej epoki, epoki wielkiego przełomu. Pełen sprzeczności uporczywie i skutecznie dążył do umocnienia Kościoła jako instytucji globalnej. Jedynym momentem kiedy pol-skie społeczeństwo usłyszało jego postępowe społecznie przesłanie była pielgrzymka zorganizowana już po stanie wojennym. Upomniał się wtedy o godność pracy i pod-miotowość pracowników. Wielu uważa, że był to ostateczny cios zadany ustrojowi panującemu w Polsce. W encyklice Laborem exercens, napisał: „praca ludzka ma swoją wartość etyczną zwią-zaną z faktem, (...) iż ten kto ją spełnia, jest osobą, świadomym i wolnym, czyli stanowiącym o sobie podmiotem” (LE, 6). (…) Pierwszą podstawą wartości pracy jest jej podmiot”. Warto te słowa odczytać dziś na nowo w kontek-ście panujących obecnie niewol-niczych stosunków pracy i zdy-stansowania się papieża od kapi-talizmu jako jedynej alternatywy ustrojowej. W kręgach zachodniej lewicy Karol Wojtyła postrzegany jest jednoznacznie jako wsteczny, konserwatywny sojusznik sił re-akcji i kapitału. Pamiętać jednak trzeba, że ta sama zachodnia lewica miała równocześnie skłon-ność do idealizowania realnego socjalizmu. Że w Polsce władza wysłała czołgi przeciwko strajku-jącym robotnikom i że Jan Paweł II podobnie jak ks. Jerzy Popiełuszko stanęli w tej ważnej chwili po stro-nie strajkujących.

Zbliżająca się kanonizacja papieża Jana Pawła II po-nownie ożywia spory, jakie

wokół niego toczyły się za jego

ubeckich rzygowinach, którymi obficie karmią swoich wyznaw-ców i konfidentów ubeckie dynastie – obecnie zgrupowane między innymi wokół „Faktów i Mitów”, redagowanych przez byłego księdza i ubeckiego konfidenta Romana Kotlińskiego – obecnie również posłującego do Sejmu z ramienia dziwnie osobliwej trzody biłgorajskiego filozofa – tylko o sporach me-rytorycznych. Otóż Jan Paweł II, kiedy został papieżem, był kry-tykowany z dwóch kierunków. Z jednej strony przez konserwa-tystów, że sprowadza Kościół

na manowce, utrwalając, a właściwie nie tylko utrwalając, ale również rozszerzając zmia-ny wprowadzone w Kościele na II Soborze watykańskim, a zwłaszcza wprowadzone już po jego zakończeniu, a z dru-giej, przez najrozmaitsze nurty postępactwa – że jako papież Jan Paweł II zawiódł pokładane w nim nadzieje na przykład przynajmniej na wprowadzenie w Kościele katolickim kapłań-stwa kobiet, a najlepiej – do awansowania sodomii i gomorii do rangi fundamentalnych cnót chrześcijańskich. Symetryczny

charakter tych krytyk, wśród których można było niekiedy odnaleźć echo faryzejskiej pychy, że to niby „co może być

– ze Środkowej Europy, dowodzi, że wśród panującego obecnie chaosu Jan Paweł II starał się trzymać właściwy kurs – tak, jak tę właściwość rozumiał. W trakcie jego pontyfikatu Stolica Apostolska przeżyła kryzys finansowy. Wprawdzie został on zażegnany, ale Jan Paweł II był pierwszym papieżem, który nie tylko odwiedził rzymską synagogę, ale nawet włożył odkrytkę do Pana Boga w szpa-rę muru jerozolimskiej Ściany Płaczu. Mimo to jednak, a może właśnie wskutek tego, właśnie w stosunku do niego środowi-ska żydowskie pozwalały sobie na zdecydowanie więcej, niż w stosunku do jego poprzedników. O ile w przypadku, dajmy na to, Piusa XII było nie do pomyśle-nia, by jakiś rabin wygrażał mu palcem, czy kwestionował jakieś kanonizacje, to w przypadku Jana Pawła II rabin Joskowicz machał mu przed nosem pal-cem i napominał: „panie papież, niech pan powie swoim lu-dziom...” - a rabini nie mogli mu darować kanonizacji Edyty Stein – że niby w ten sposób Kościół katolicki próbuje przywłaszczyć sobie holokaust. Wszystko to na szczęście pokrywała niebywała charyzma Jana Pawła II, który nie tylko potrafił nawiązywać kon-takt z tłumami ludzi bez względu na cywilizację, do który należeli, ale również wzbudzać w nich uczucie bliskości do siebie. Toteż kiedy siły zaczęły go opuszczać, a zwłaszcza, gdy umarł, miliony ludzi ożywiło pragnienie okaza-nia mu swej wdzięczności, co znalazło wyraz w okrzyku „Santo Subito”, jaki rozległ się na Placu św. Piotra podczas ceremonii pogrzebowej.

Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

Piotr Ikonowicz

Wojtyła – postępowy konserwatysta Między Scyllą a Charybdą

Stanisław Michalkiewicz

m im zdaniem

Rabin Joskowicz machał mu przed nosem palcem i napominał: „pa-nie papież, niech pan powie swoim ludziom...”

Siłą jego pontyfi-katu było odrzu-cenie brzemienia polskiego zatę-chłego i reakcyj-nego katolicyzmu

temat tygodnia | 8datują się na 565 r. n.e. – Św. Kolumb uratował jed-nego z wieśniaków przed

potworem. Kolejne zapisy pojawiają się

dopiero w XVII w. A prawdziwy początek legen-

dy to 1933 rok. Mieszkający w po-

bliżu Inverness znany biznesmen jechał wraz z

żoną północnym brzegiem jeziora. W pewnej chwili oboje

w osłupieniu dostrzegli, że coś przerażającego wyrzuca w górę

wodę. Stworzenie kształtem przy-pominające nieco wieloryba baraszko-wało ok. minuty. Od tego czasu ukazy-wały się kolejne wzmianki i mniej lub bardziej przekonujące zdjęcia, świad-czące o tym, że w głębinach jeziora czai się potwór. Zaowocowały one ekspedycjami naukowymi (naukowcy z Cambridge, Birmingham, British Mu-seum), ale żadna z nich nie przyniosła

rozstrzygających wyników. Jezioro zostało przebadane hydrofonami, a 10 lat temu nawet sonarami, ale nie znaleziono żadnych śladów obecności potwora.

Jack The Ripper – prawda, nie legenda

W odróżnieniu od reszty bohaterów legend, seryjny

morderca, znany jako Kuba Rozpruwacz, był przerażająco prawdziwą postacią i faktem

jest, że zamordował w 1888 r. przynajmniej pięć lon-

dyńskich prostytutek. Zadawał of iarom

głębokie rany szyi, okaleczał genita-

lia, usuwał organy wewnętrzne i masa-krował twarze.

Tajemnicza pozostaje tożsamość zabójcy. Podejrzenia padały na różne osoby, począwszy od artysty Waltera Sickerta, po autora Lewisa Carolla. Ale najprawdopodobniej najsłynniejszy w historii seryjny morderca urodził się w ...Kielcach. Nim został Kubą Rozpruwa-czem nazywał się Józef Lis i przez 16 lat mieszkał przy ul. Hipotecznej. Na trop sensacyjnego odkrycia wpadł historyk z RPA. Od 1978 prof. Onselen badał ży-ciorys groźnego XIX-w. przestępcy Jo-sepha Silvera. Silver kierował gangiem handlu kobietami i prowadził domy publiczne na całym świecie, trudnił się też napadami, wymuszaniem haraczy. Był bezwzględnym bandytą, psycho-patą i oszustem. Jako tajny informator policji z kilku krajów wielokrotnie zmie-niał nazwiska. Onselen latami szukał śladów Silvera na czterech kontynen-tach. Aż w końcu tra�ł do Kielc, gdzie w Archiwum Państwowym znajdowały się dokumenty dotyczące dzieciństwa przestępcy. W badaniach pomagał mu prof. Jerzy Szczepański z Akademii Świętokrzyskiej. Joseph Silver, którego prawdziwe nazwisko brzmiało Józef Lis, urodził się w Kielcach w 1868 r. W wieku 16 lat wyemigrował do Londy-nu, gdzie jako Joseph Isaac, prowadził zakład fryzjerski. W 1888 r. kilkaset metrów od jego �rmy doszło do pięciu makabrycznych zabójstw prostytutek. Mordercą miał być Kuba Rozpruwacz. – Robiłem wszystko, aby wykluczyć związek Silvera z Kubą Rozpruwa-czem. Ale moja praca dostarczała mi kolejnych dowodów i poszlak, że to ta sama osoba – wyjaśnia Onselen.

Mniej znane... Głęboko w wilgotnych, podziem-

nych jaskiniach w pobliżu Wookey Hole żyła kiedyś czarownica. Dawno temu, wieśniacy z Wookey błaga-li opata z Glastonbury, aby przysłał im obrońcę przed złośliwą wiedźmą. Przybył do nich ojciec Bernard, bene-dyktyński mnich i egzorcysta. Bernard wylał na czarownicę święconą wodę, zamieniając ją w kamień. Nadal moż-na oglądać stalagmit przypominający skamieniałą postać wiedźmy zastygłą głęboko w czeluściach tych niezwy-kłych jaskiń.Niezwykłych zarówno ze względów geologicznych, jak i bio-logicznych. Korytarze i podziemne jeziora przyciągają tutaj nurków jaski-niowych i speleologów. Co prawda, opowieść o czarownicy jest tylko le-gendą, ale warto wiedzieć, że w 1912 r. odkryto w jaskini ...szkielet kobiecy sprzed ok. 1000 lat.

Wyspa St. Michael’s Mount nieopo-dal miasta portowego Penzance jest

CZY WIESZ, ŻE... -

tolog, sugerował, iż Nessie mogła być po prostu słoniem, jednym ze zwierząt wchodzą-cych w skład cyrku przejeż-

w czasie, gdy miało miejsce najwięcej obserwacji rzeko-mego potwora

położona tuż przy wybrzeżu Korn-walii. Legenda głosi, że Mount jest dziełem giganta Cormorana, który ze zbudowanego, ufortyfikowane-go domostwa mógł terroryzować okolicznych mieszkańców pobliskiej nabrzeżnej wsi Marazion. Jednak pewnej nocy jeden z wiejskich mło-dzieńców, Jack, zakradł się na wyspę i wykopał dziurę, maskując ją słomą. Następnie Jack obudził giganta, a ten wpadł do dziury i już nigdy się z niej nie wydostał. Warto wybrać się na St. Michael’s Mount i obejrzeć dziurę wykopaną przez Jacka. Gdy przyłoży się głowę do pobliskiej ska-ły można usłyszeć nadal bijące serce Cormorana.

Po co nam te baśnie?Wydaje się, że mity były potrzeb-

ne kiedyś. Dziś ich funkcję przejęła nauka, religia czy sztuka. Jednak mity nadal pełnią funkcję ludyczną. Czy Król Artur, Robin Hood lub potwór z Loch Ness istnieli naprawdę, dla se-tek tysięcy turystów i widzów w kinie nie ma to dzisiaj znaczenia, ponieważ chcą oni opowieści, a nie prawdy. Wiedzą o tym doskonale producenci i reżyserzy hollywoodzkich super-produkcji i seriali, autorzy książek i gier oraz osoby działające w branży turystycznej. Bo właśnie m.in. dzięki mitom zarabiają na życie.

Jak mówią autorzy „The Western Way: A Practical Guide to the Western Mystery Tradition”, nie istnieje „mi-nisterstwo świadomości mitycznej”, które by zachowywało naszą mito-logię. To my musimy opowiedzieć je naszym dzieciom, by one z kolei mo-gły opowiedzieć je swoim. Dlaczego jest to takie ważne? Jak mówi prof. Norman Davies, w wywiadzie dla jed-nego z polskich tygodników, mitolo-gia, która rządzi naszą pamięcią, żyje obok historii i jest na pewno od niej mocniejsza.

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

Myślisz podobnie? A może nie zgadzasz się z autorami? – napisz: [email protected]

9 | felieton

Karol Wojtyła był gwiazdą mediów, podróżnikiem, czło-wiekiem, który przekroczył

wiele granic, w tym próg meczetu i synagogi. Siłą jego pontyfikatu było odrzucenie brzemienia pol-skiego zatęchłego i reakcyjnego katolicyzmu. Kardynał Wyszyński powiedział kiedyś w kazaniu do wiernych: „uczą was za darmo, leczą was za darmo, pracować będziecie też za darmo!” Był kwintesencją czarnej reakcji,

która wszelkie przejawy równości i polityki socjalnej odrzucała w imię etosu międzywojennej Polski właścicieli ziemskich i fabry-kantów. Tymczasem Jan Paweł II odważył się powiedzieć, że: „nie do przyjęcia jest twierdzenie, że po upadku komunizmu jedyną alternatywą jest kapitalizm”. Jesz-cze przed ogłoszeniem encykliki

papież został zaatakowany przez niejakiego Wylesa z Financial Ti-mes, który uprzedzał postępowe i prospołeczne, a także antykapita-listyczne tezy encykliki tłumacząc, że Karol Wojtyła większość życia spędził w kraju komunistycznym i ma skomunizowaną świadomość. W jego nauczaniu duch posobo-rowy uwidaczniał się głównie w sprawach ekumenizmu i pojedna-nia z wyznawcami innych religii, a w sprawach doktryny wiary był

on znany ze swego nieprzejedna-nia i konserwatyzmu. Zwalczając rozwijającą się w Ameryce Ła-cińskiej teologię wyzwolenia sam przejmował wiele jej tez przeciw-stawiając chrześcijańską ducho-wość i humanizm, neoliberalnej doktrynie zysku za wszelką cenę. Stawiając czoło konsumeryzmowi jako jedynej drodze do szczęścia. Był więc człowiekiem swojej epoki, epoki wielkiego przełomu. Pełen sprzeczności uporczywie i skutecznie dążył do umocnienia Kościoła jako instytucji globalnej. Jedynym momentem kiedy pol-skie społeczeństwo usłyszało jego postępowe społecznie przesłanie była pielgrzymka zorganizowana już po stanie wojennym. Upomniał się wtedy o godność pracy i pod-miotowość pracowników. Wielu uważa, że był to ostateczny cios zadany ustrojowi panującemu w Polsce. W encyklice Laborem exercens, napisał: „praca ludzka ma swoją wartość etyczną zwią-zaną z faktem, (...) iż ten kto ją spełnia, jest osobą, świadomym i wolnym, czyli stanowiącym o sobie podmiotem” (LE, 6). (…) Pierwszą podstawą wartości pracy jest jej podmiot”. Warto te słowa odczytać dziś na nowo w kontek-ście panujących obecnie niewol-niczych stosunków pracy i zdy-stansowania się papieża od kapi-talizmu jako jedynej alternatywy ustrojowej. W kręgach zachodniej lewicy Karol Wojtyła postrzegany jest jednoznacznie jako wsteczny, konserwatywny sojusznik sił re-akcji i kapitału. Pamiętać jednak trzeba, że ta sama zachodnia lewica miała równocześnie skłon-ność do idealizowania realnego socjalizmu. Że w Polsce władza wysłała czołgi przeciwko strajku-jącym robotnikom i że Jan Paweł II podobnie jak ks. Jerzy Popiełuszko stanęli w tej ważnej chwili po stro-nie strajkujących.

Zbliżająca się kanonizacja papieża Jana Pawła II po-nownie ożywia spory, jakie

wokół niego toczyły się za jego

ubeckich rzygowinach, którymi obficie karmią swoich wyznaw-ców i konfidentów ubeckie dynastie – obecnie zgrupowane między innymi wokół „Faktów i Mitów”, redagowanych przez byłego księdza i ubeckiego konfidenta Romana Kotlińskiego – obecnie również posłującego do Sejmu z ramienia dziwnie osobliwej trzody biłgorajskiego filozofa – tylko o sporach me-rytorycznych. Otóż Jan Paweł II, kiedy został papieżem, był kry-tykowany z dwóch kierunków. Z jednej strony przez konserwa-tystów, że sprowadza Kościół

na manowce, utrwalając, a właściwie nie tylko utrwalając, ale również rozszerzając zmia-ny wprowadzone w Kościele na II Soborze watykańskim, a zwłaszcza wprowadzone już po jego zakończeniu, a z dru-giej, przez najrozmaitsze nurty postępactwa – że jako papież Jan Paweł II zawiódł pokładane w nim nadzieje na przykład przynajmniej na wprowadzenie w Kościele katolickim kapłań-stwa kobiet, a najlepiej – do awansowania sodomii i gomorii do rangi fundamentalnych cnót chrześcijańskich. Symetryczny

charakter tych krytyk, wśród których można było niekiedy odnaleźć echo faryzejskiej pychy, że to niby „co może być

– ze Środkowej Europy, dowodzi, że wśród panującego obecnie chaosu Jan Paweł II starał się trzymać właściwy kurs – tak, jak tę właściwość rozumiał. W trakcie jego pontyfikatu Stolica Apostolska przeżyła kryzys finansowy. Wprawdzie został on zażegnany, ale Jan Paweł II był pierwszym papieżem, który nie tylko odwiedził rzymską synagogę, ale nawet włożył odkrytkę do Pana Boga w szpa-rę muru jerozolimskiej Ściany Płaczu. Mimo to jednak, a może właśnie wskutek tego, właśnie w stosunku do niego środowi-ska żydowskie pozwalały sobie na zdecydowanie więcej, niż w stosunku do jego poprzedników. O ile w przypadku, dajmy na to, Piusa XII było nie do pomyśle-nia, by jakiś rabin wygrażał mu palcem, czy kwestionował jakieś kanonizacje, to w przypadku Jana Pawła II rabin Joskowicz machał mu przed nosem pal-cem i napominał: „panie papież, niech pan powie swoim lu-dziom...” - a rabini nie mogli mu darować kanonizacji Edyty Stein – że niby w ten sposób Kościół katolicki próbuje przywłaszczyć sobie holokaust. Wszystko to na szczęście pokrywała niebywała charyzma Jana Pawła II, który nie tylko potrafił nawiązywać kon-takt z tłumami ludzi bez względu na cywilizację, do który należeli, ale również wzbudzać w nich uczucie bliskości do siebie. Toteż kiedy siły zaczęły go opuszczać, a zwłaszcza, gdy umarł, miliony ludzi ożywiło pragnienie okaza-nia mu swej wdzięczności, co znalazło wyraz w okrzyku „Santo Subito”, jaki rozległ się na Placu św. Piotra podczas ceremonii pogrzebowej.

Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

Piotr Ikonowicz

Wojtyła – postępowy konserwatysta Między Scyllą a Charybdą

Stanisław Michalkiewicz

m im zdaniem

Rabin Joskowicz machał mu przed nosem palcem i napominał: „pa-nie papież, niech pan powie swoim ludziom...”

Siłą jego pontyfi-katu było odrzu-cenie brzemienia polskiego zatę-chłego i reakcyj-nego katolicyzmu

Nieprzygotowani lekarze

Wsparcie rządu

Aż połowa z 88 tysięcy zagranicz-nych lekarzy, którzy pracują w UK, nie zdałaby egzaminów, które kończą kształcenie brytyjskich lekarzy – ogłosił University College London. Zdaniem badaczy, lekarze otrzymują akredytację od General Medical Council na skutek zbyt ła-twego egzaminu potwierdzającego ich zdolności lekarskie i językowe.

Rządowy program Renewable Heat Incentive (RHI), który przewidu-je wsparcie finansowe dla osób wytwarzających energię cieplną sa-modzielnie, zaczął obowiązywać już w 2011 roku. Początkowo obejmował tylko brytyjskie firmy. Brytyjski rząd zadecydował jednak, że RHI wesprze także gospodarstwa domowe. Naj-więcej zwrotu uzyskamy za panele słoneczne i pompy ciepła wytwarza-jące energię z gruntu albo wody.

z wielkiej brytanii | 10

Itaka poszukuje

Osoby te są poszukiwane na prośby ich rodzin przez ITAKĘ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widział zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ pod całodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: [email protected]. Informatorom gwarantuje się anonimowość.

Kamińska Iwona34 lat. Wzrost: 157 cm

Oczy: niebieskieOstatnie miejsce pobytu: Londyn

Zaginęła 13.07.2000 r.

Kieloch Arkadiusz Tomasz39 lat. Wzrost: 170 cm

Oczy: brązoweOstatnie miejsce pobytu:

Londyn. Zaginął 1.04.2010 r.

Goniec

NewsNiższe podatki?

Jak zapowiedział brytyjski kanclerz skarbu George Osborne, Wielka Bry-tania będzie dążyć do zmniejszenia obciążeń podatkowych. W dłuższej perspektywie ma to doprowadzić do ożywienia i wzrostu państwo-wych dochodów. Przypomnijmy, że w kwietniu tego roku brytyjski rząd obniżył do poziomu 21 proc. stawkę podatku korporacyjnego, w przy-szłym roku planowana jest obniżka o kolejny procent.

12liczba tygodnia

Korwin-Mikke w UKCameron chce większego wpływu religii

Tyle lat ma najmłodsza Brytyjka, która urodziła dziecko. Ojcem jest chłopak o rok od niej starszy. Jak poinformował w rozmowie z „Daily Mail” ojciec dziewczyny, o tym, że zostanie dziadkiem, dowiedział się miesiąc przed rozwiązaniem.

W dniach 1-4 maja odbędzie się szereg spotkań z prezesem Kon-gresu Nowej Prawicy Januszem Korwin-Mikke. Pierwsze z nich odbędzie się w Leicester. Kolejne miejsca, które odwiedzi polityk, to Nottingham, Birmingham. Spotka-nia będą miały miejsce także w Londynie oraz Southampton.

David Cameron wezwał do zwiększenia roli Kościoła w życiu społeczeństwa. W „The Church Times” zwrócił uwagę, że Wielka Brytania jest krajem bardzo chrze-ścijańskim, mimo iż próbuje się tu zmniejszyć rolę religii. Według części intelektualistów takie opinie tworzą niepotrzebne podziały.

cytat tygodnia

Niezależnie od tego jak rozwinie się im-pas wobec Ukrainy, jedna lekcja jest jasna: zbytnia zależ-ność od rosyjskiej energii powoduje, że Europa jest słaba

Donald Tuskpremier Polski

Praca a zasiłek

Aż miesiąc w roku - tyle prze-ciętnie zarabiający człowiek pracuje na to, żeby państwo

miało z czego świadczyć pomoc socjalną. Do takiego

wniosku doszedł Matt Chorley w swoim artykule dla

„Daily Mail”.

Koniec fali imigracji?

Witold Sobków, ambasador RP w Wielkiej Brytanii w rozmowie z „The Independent” przekonuje, że obecnie Polacy już nie tak chętnie przyjeżdżają na Wyspy. – Ta wielka fala imigrantów, która przyjechała do UK w poszukiwaniu lepszego życia już ma swój koniec. W Polsce jest teraz więcej możliwości – dodaje.

WIELKI MARATON W LONDYNIE

W 34. Londyń-skim Maratonie wzięło udział 36 tys. biegaczy. Zwyciężył Kipsang Kiprotich z Kenii z czasem 2:04.29. W kategorii kobiet zwycięż-czynią okazała się Kenijka Edna Kiplagat. Jej wynik to 2:20.21.

Fot. Shutterstock

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

11 | z wielkiej brytanii

80 minut na Facebooku

Irlandzki inwestor

Więcej banków żywności

Idealne plaże

Brak łóżek w szpitalach

Wyliczą długość życia

Według naukowców z brytyjskiego University of Strathclyde, śledzenie atrakcyjnych zdjęć innych kobiet na Facebooku czy Instagramie może mieć niekorzystny wpływ na wiele nastolatek. Dziewczyny, które spędziły na Facebooku więcej niż 79 minut dziennie, czują się mniej atrakcyjne.

Syn jednego z założycieli irlandz-kiego Ryanaira, Declan Ryan planuje zainwestować prawie 100 mln euro w centrum Warszawy. Irlandczyk zamierza wybudować Riverside Park Business, w którego skład wejdą dwa sześciopiętrowe budynki.

Jak poinformowała organizacja Trussel Trust, w porównaniu z rokiem 2012, w 2013 roku o 163 proc. wzrosła liczba osób, które korzystają w Wielkiej Brytanii z banków żywności. Zgodnie z raportem organizacji, w ubiegłym roku ok. 913 tys. miesz-kańców UK skorzystało z takiej formy pomocy co najmniej trzy razy.

Stosunkowo suche zeszłoroczne lato przyczyniło się do tego, że w tym roku aż 538 z 734 plaż, które przebadano pod kątem bakterii, jest w doskonałej kondycji. Najczystsze kąpieliska znajdziemy w pd.-wsch. i pn.-wsch. Anglii, Irlandii Pn. i Szko-cji. Najgorzej jest na Wyspie Man.

Z powodu cięć budżetowych w ostatnich dziesięciu latach w brytyjskich szpitalach zlikwidowano ponad 50 tys. łóżek. Na każde 1000 osób w UK przypada 2,95 łóżka. W Rosji liczba ta wynosi 9,37 łóżek, a w Polsce – 6,55. W rankingu zesta-wiono 40 państw. Wielka Brytania zajęła 29. miejsce.

Jak poinformował minister ds. emerytur, Steve Webb, brytyjski rząd już wkrótce oszacuje długość życia każdego emeryta. Dzięki temu każdy będzie mógł lepiej zaplanować swoje finanse. Wiek zostanie obliczony na podstawie danych o uzależnieniach, nawy-kach żywieniowych, a także czyn-nikach społeczno-ekonomicznych.

WARSZTATY E-COMMERCE 1 maja w Instituto Cervantes (Manchester) odbędzie się semi-narium biznesowe, skierowane do każdego polskiego przedsię-biorcy z UK.

Dzień z obywatelstwem

Serwis Brytyjskie Obywatelstwo organizuje 26 kwietnia Dzień Otwarty w Training Connect (Houn-slow) w Londynie. Będzie można bezpłatnie skorzystać z porad mówiących po polsku doradców imigracyjnych i dowiedzieć się jakie warunki trzeba spełnić, aby zostać rezydentem lub ubiegać się o brytyjskie obywatelstwo.

Nieprzygotowani lekarze

Wsparcie rządu

Aż połowa z 88 tysięcy zagranicz-nych lekarzy, którzy pracują w UK, nie zdałaby egzaminów, które kończą kształcenie brytyjskich lekarzy – ogłosił University College London. Zdaniem badaczy, lekarze otrzymują akredytację od General Medical Council na skutek zbyt ła-twego egzaminu potwierdzającego ich zdolności lekarskie i językowe.

Rządowy program Renewable Heat Incentive (RHI), który przewidu-je wsparcie finansowe dla osób wytwarzających energię cieplną sa-modzielnie, zaczął obowiązywać już w 2011 roku. Początkowo obejmował tylko brytyjskie firmy. Brytyjski rząd zadecydował jednak, że RHI wesprze także gospodarstwa domowe. Naj-więcej zwrotu uzyskamy za panele słoneczne i pompy ciepła wytwarza-jące energię z gruntu albo wody.

Itaka poszukuje

Osoby te są poszukiwane na prośby ich rodzin przez ITAKĘ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widział zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ pod całodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: [email protected]. Informatorom gwarantuje się anonimowość.

Kamińska Iwona34 lat. Wzrost: 157 cm

Oczy: niebieskieOstatnie miejsce pobytu: Londyn

Zaginęła 13.07.2000 r.

Kieloch Arkadiusz Tomasz39 lat. Wzrost: 170 cm

Oczy: brązoweOstatnie miejsce pobytu:

Londyn. Zaginął 1.04.2010 r.

Goniec

NewsNiższe podatki?

Jak zapowiedział brytyjski kanclerz skarbu George Osborne, Wielka Bry-tania będzie dążyć do zmniejszenia obciążeń podatkowych. W dłuższej perspektywie ma to doprowadzić do ożywienia i wzrostu państwo-wych dochodów. Przypomnijmy, że w kwietniu tego roku brytyjski rząd obniżył do poziomu 21 proc. stawkę podatku korporacyjnego, w przy-szłym roku planowana jest obniżka o kolejny procent.

12liczba tygodnia

Korwin-Mikke w UKCameron chce większego wpływu religii

Tyle lat ma najmłodsza Brytyjka, która urodziła dziecko. Ojcem jest chłopak o rok od niej starszy. Jak poinformował w rozmowie z „Daily Mail” ojciec dziewczyny, o tym, że zostanie dziadkiem, dowiedział się miesiąc przed rozwiązaniem.

W dniach 1-4 maja odbędzie się szereg spotkań z prezesem Kon-gresu Nowej Prawicy Januszem Korwin-Mikke. Pierwsze z nich odbędzie się w Leicester. Kolejne miejsca, które odwiedzi polityk, to Nottingham, Birmingham. Spotka-nia będą miały miejsce także w Londynie oraz Southampton.

David Cameron wezwał do zwiększenia roli Kościoła w życiu społeczeństwa. W „The Church Times” zwrócił uwagę, że Wielka Brytania jest krajem bardzo chrze-ścijańskim, mimo iż próbuje się tu zmniejszyć rolę religii. Według części intelektualistów takie opinie tworzą niepotrzebne podziały.

cytat tygodnia

Niezależnie od tego jak rozwinie się im-pas wobec Ukrainy, jedna lekcja jest jasna: zbytnia zależ-ność od rosyjskiej energii powoduje, że Europa jest słaba

Donald Tuskpremier Polski

Praca a zasiłek

Aż miesiąc w roku - tyle prze-ciętnie zarabiający człowiek pracuje na to, żeby państwo

miało z czego świadczyć pomoc socjalną. Do takiego

wniosku doszedł Matt Chorley w swoim artykule dla

„Daily Mail”.

Koniec fali imigracji?

Witold Sobków, ambasador RP w Wielkiej Brytanii w rozmowie z „The Independent” przekonuje, że obecnie Polacy już nie tak chętnie przyjeżdżają na Wyspy. – Ta wielka fala imigrantów, która przyjechała do UK w poszukiwaniu lepszego życia już ma swój koniec. W Polsce jest teraz więcej możliwości – dodaje.

WIELKI MARATON W LONDYNIE

W 34. Londyń-skim Maratonie wzięło udział 36 tys. biegaczy. Zwyciężył Kipsang Kiprotich z Kenii z czasem 2:04.29. W kategorii kobiet zwycięż-czynią okazała się Kenijka Edna Kiplagat. Jej wynik to 2:20.21.

Fot. Shutterstock

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

80 minut na Facebooku

Irlandzki inwestor

Więcej banków żywności

Idealne plaże

Brak łóżek w szpitalach

Wyliczą długość życia

Według naukowców z brytyjskiego University of Strathclyde, śledzenie atrakcyjnych zdjęć innych kobiet na Facebooku czy Instagramie może mieć niekorzystny wpływ na wiele nastolatek. Dziewczyny, które spędziły na Facebooku więcej niż 79 minut dziennie, czują się mniej atrakcyjne.

Syn jednego z założycieli irlandz-kiego Ryanaira, Declan Ryan planuje zainwestować prawie 100 mln euro w centrum Warszawy. Irlandczyk zamierza wybudować Riverside Park Business, w którego skład wejdą dwa sześciopiętrowe budynki.

Jak poinformowała organizacja Trussel Trust, w porównaniu z rokiem 2012, w 2013 roku o 163 proc. wzrosła liczba osób, które korzystają w Wielkiej Brytanii z banków żywności. Zgodnie z raportem organizacji, w ubiegłym roku ok. 913 tys. miesz-kańców UK skorzystało z takiej formy pomocy co najmniej trzy razy.

Stosunkowo suche zeszłoroczne lato przyczyniło się do tego, że w tym roku aż 538 z 734 plaż, które przebadano pod kątem bakterii, jest w doskonałej kondycji. Najczystsze kąpieliska znajdziemy w pd.-wsch. i pn.-wsch. Anglii, Irlandii Pn. i Szko-cji. Najgorzej jest na Wyspie Man.

Z powodu cięć budżetowych w ostatnich dziesięciu latach w brytyjskich szpitalach zlikwidowano ponad 50 tys. łóżek. Na każde 1000 osób w UK przypada 2,95 łóżka. W Rosji liczba ta wynosi 9,37 łóżek, a w Polsce – 6,55. W rankingu zesta-wiono 40 państw. Wielka Brytania zajęła 29. miejsce.

Jak poinformował minister ds. emerytur, Steve Webb, brytyjski rząd już wkrótce oszacuje długość życia każdego emeryta. Dzięki temu każdy będzie mógł lepiej zaplanować swoje finanse. Wiek zostanie obliczony na podstawie danych o uzależnieniach, nawy-kach żywieniowych, a także czyn-nikach społeczno-ekonomicznych.

WARSZTATY E-COMMERCE 1 maja w Instituto Cervantes (Manchester) odbędzie się semi-narium biznesowe, skierowane do każdego polskiego przedsię-biorcy z UK.

Dzień z obywatelstwem

Serwis Brytyjskie Obywatelstwo organizuje 26 kwietnia Dzień Otwarty w Training Connect (Houn-slow) w Londynie. Będzie można bezpłatnie skorzystać z porad mówiących po polsku doradców imigracyjnych i dowiedzieć się jakie warunki trzeba spełnić, aby zostać rezydentem lub ubiegać się o brytyjskie obywatelstwo.

Pochodzi pan ze Lwowa. To miasto pewnie zawsze pozostanie bliskie sercu...

– Urodziłem się we Lwowie w 1939 r. Mieszkaliśmy na ulicy Lwowskich Dzieci, która był boczną od Leona Sapiehy. Nasz dom znajdował się bardzo blisko gim-nazjum H. Sienkiewicza. To była główna siedziba dowództwa obrony Lwowa. Pamiętam, jak pochowałem tam moje-go kota, który został przejechany przez ciężarówkę. Lwów opuściłem razem z matką, gdy miałem niespełna 7 lat. Mój ojciec pod rozkazem uciekał z wojskiem do Rumunii, następnie do Francji, a po-tem znalazł się w Anglii. Oboje z matką w 1946 r. przyjechaliśmy do niego. W odwiedziny... i tak pozostałem na Wy-spach do dziś. Matka zdecydowała się na wyjazd, ponieważ warunki życia we Lwowie były trudne, wówczas też sporo rodzin już wyjechało. Skorzystaliśmy z możliwości łączenia rodzin. Moja matka była wielką patriotką, prowadziła dom tradycyjnie i robiła najwspanialsze piero-gi małopolskie. Nigdy później takich już nie jadłem, chociaż znam jedno miejsce w Polsce, w Opolu, gdzie robią podob-ne w smaku... Żyję otoczony cywilizacją anglosaską, ale wspomnienia o moich dziecinnych latach są zawsze blisko mnie, również te, które łączą się z moim ukochanym miastem.

Chętnie wraca pan w rodzinne strony?

– Ostatni raz odwiedziłem Lwów czte-ry lata temu. Udało mi się zobaczyć oko-licę, w której był nasz dom, ale poznałem też inne części miasta i zrozumiałem dla-czego moi rodzice i wielu ludzi, których znam, tak bardzo to miasto kochają. Dla nich Lwów i cała Ukraina na zawsze po-zostały Podolem, Wołyniem, Kamieniem Pomorskim... Inaczej o tych miejscach nie potra�ą mówić.

Na Wyspach jestem pod wielkim wpływem cywilizacji anglosaskiej, wie-le z elementów tej cywilizacji zaadop-towałem do swojego życia. Jednak tak

Nie ma jak LwówZ Ryszardem Żółtaniec-kim, prezesem Koła Lwowian w Londynie, rozmawia Katarzyna Majewicz

naprawdę to we Lwowie czuję się jak u siebie w domu.

Wsparcie dla Lwowa to główna misja londyńskiego Koła Lwowian. Jego pierwszym prezesem był Stanisław Kuniczak, który uczestniczył w histo-rycznej obronie Lwowa. Pan przez po-nad 30 lat był członkiem Koła, dzisiaj to panu przypadła rola prezesa. Czym zajmuje się Koło Lwowian?

– Koło Lwowian powstało w 1960 r. Do głównych celów organizacji należy wspo-maganie działalności humanitarnych i kulturowych Polaków mieszkających we Lwowie i przede wszystkim głoszenie prawdy o tym polskim mieście, ponie-waż Lwów na historycznej mapie Polski zawsze był w obrębie korony polskiej. Na sercu leży nam również głoszenie praw-dy o Kresach II RP i obrona interesów mniejszości polskiej zamieszkałej na Kre-sach. Nasza organizacja powstała dzięki pracy przyjaciół polskiego Lwowa, któ-rzy urodzili się właśnie we Lwowie tak jak ja lub mieli silne związki z miastem jesz-cze przed II wojną światową. Po zakoń-czeniu wojny wojenni obrońcy Lwowa, którzy nie mogli wrócić do zniewolone-

go komunizmem kraju postanowili po-wołać do życia Koło Lwowian, aby bronić dobrego imienia swojego ukochanego miasta. Taka historia zobowiązuje...

Pod pieczą organizacji są dwie szkoły polskie we Lwowie. Podobno zarząd Koła podjął także działania w kierun-

ku zdigitalizowania dokumentacji w formie biuletynów?

– Tak pierwszy biuletyn ukazał się w 1961 r. pod redakcją ówczesnego pre-zesa Stanisława Kuniczaka. Od tamtego czasu wydawnictwo ukazuje się cyklicz-nie. Wszystkie z wydanych biuletynów oprawiamy, a następnie przekaza ne są bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, która w ramach programu biblioteki cyfrowej udostępni je na witry-

nie cyfrowej. Projekt wsparła Unia Euro-pejska. We Lwowie są ogromne potrzeby wsparcia dla polskiej oświaty oraz dla ludzi starszych, których sytuacja �nanso-wa jest dramatyczna. Często brakuje im pieniędzy na zabezpieczenie podstawo-wych potrzeb, jak jedzenie czy leki. Koło Lwowian niesie pomoc dwóm szkołom. Mam tutaj na myśli szkoły nr 10 i 24. Sytuacja nauczycieli jest również trud-na, ale dzięki naszej współpracy z pra-cownikami katedry �lologii polskiej na Uniwersytecie Lwowskim udało nam się zrealizować bardzo ważny projekt, który przewidywał pomoc dla 200 nauczycieli. W rezultacie otrzymało ją więcej z nich.

Tą pomoc stanowiły podręczniki... – Nauczyciele otrzymali podręczniki

„Jak uczyć?” oraz „Jestem stąd”, które zostały zaakceptowane przez minister-stwa edukacji Polski i Ukrainy. To z pew-nością bardzo ułatwiło codzienną pracę nauczycielom oraz ich wychowankom. Razem z innymi organizacjami współ�-nansujemy również prace remontowe Domu Polskiego w Brzuchowicach pod Lwowem, który jest adoptowany na dom mieszkalny dla osób starszych.

Najbliższe plany organizacji?– Koło Lwowian ma na celu niesienie

pomocy, nie angażuje się w sprawy poli-tycznie np. nie możemy zająć stanowiska w kwestii obecnych wydarzeń na Ukra-inie. Wszelakie sprawy Koła załatwiane są przez Ministerstwo Spraw Zagranicz-nych, ale w planach jest projekt, który dotyczy sprawy polskiej, do którego bę-dziemy chcieli zaprosić mera i radę mia-sta Lwowa. Trzeba zaznaczyć, że stare miasto znajduje się pod opieką UNESCO i w tym tkwi nadzieja na powodzenie pro-jektu. Chodzi o to, aby wszystkie osiem ulic, które wychodzą z lwowskiego ryn-ku zostały opatrzone również nazwami polskojęzycznymi, zgodnie z biegiem historii. Ponadto trwają prace Koła nad kolejnym wydaniem publikacji „Lwów. Karta z dziejów Polski”, w obu językach – polskim i angielskim, do którego zo-stanie dopisany kolejny rozdział „Walka polskiej dyplomacji o utrzymanie ziemi lwowskiej w granicach RP.” W publikacji pojawią się mapy i zdjęcia archiwalne. Organizujemy też spotkania upamięt-niające ważne daty w historii Kresów, np. rocznicę Obrony Lwowa oraz organizu-jemy odczyty.

Ryszard Żółtaniecki Fot. Arch. autora

LWÓWOPUŚCIŁEM RAZEM Z MATKĄ, GDY MIAŁEM NIESPEŁNA 7 LAT

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

Pochodzi pan ze Lwowa. To miasto pewnie zawsze pozostanie bliskie sercu...

– Urodziłem się we Lwowie w 1939 r. Mieszkaliśmy na ulicy Lwowskich Dzieci, która był boczną od Leona Sapiehy. Nasz dom znajdował się bardzo blisko gim-nazjum H. Sienkiewicza. To była główna siedziba dowództwa obrony Lwowa. Pamiętam, jak pochowałem tam moje-go kota, który został przejechany przez ciężarówkę. Lwów opuściłem razem z matką, gdy miałem niespełna 7 lat. Mój ojciec pod rozkazem uciekał z wojskiem do Rumunii, następnie do Francji, a po-tem znalazł się w Anglii. Oboje z matką w 1946 r. przyjechaliśmy do niego. W odwiedziny... i tak pozostałem na Wy-spach do dziś. Matka zdecydowała się na wyjazd, ponieważ warunki życia we Lwowie były trudne, wówczas też sporo rodzin już wyjechało. Skorzystaliśmy z możliwości łączenia rodzin. Moja matka była wielką patriotką, prowadziła dom tradycyjnie i robiła najwspanialsze piero-gi małopolskie. Nigdy później takich już nie jadłem, chociaż znam jedno miejsce w Polsce, w Opolu, gdzie robią podob-ne w smaku... Żyję otoczony cywilizacją anglosaską, ale wspomnienia o moich dziecinnych latach są zawsze blisko mnie, również te, które łączą się z moim ukochanym miastem.

Chętnie wraca pan w rodzinne strony?

– Ostatni raz odwiedziłem Lwów czte-ry lata temu. Udało mi się zobaczyć oko-licę, w której był nasz dom, ale poznałem też inne części miasta i zrozumiałem dla-czego moi rodzice i wielu ludzi, których znam, tak bardzo to miasto kochają. Dla nich Lwów i cała Ukraina na zawsze po-zostały Podolem, Wołyniem, Kamieniem Pomorskim... Inaczej o tych miejscach nie potra�ą mówić.

Na Wyspach jestem pod wielkim wpływem cywilizacji anglosaskiej, wie-le z elementów tej cywilizacji zaadop-towałem do swojego życia. Jednak tak

Nie ma jak LwówZ Ryszardem Żółtaniec-kim, prezesem Koła Lwowian w Londynie, rozmawia Katarzyna Majewicz

naprawdę to we Lwowie czuję się jak u siebie w domu.

Wsparcie dla Lwowa to główna misja londyńskiego Koła Lwowian. Jego pierwszym prezesem był Stanisław Kuniczak, który uczestniczył w histo-rycznej obronie Lwowa. Pan przez po-nad 30 lat był członkiem Koła, dzisiaj to panu przypadła rola prezesa. Czym zajmuje się Koło Lwowian?

– Koło Lwowian powstało w 1960 r. Do głównych celów organizacji należy wspo-maganie działalności humanitarnych i kulturowych Polaków mieszkających we Lwowie i przede wszystkim głoszenie prawdy o tym polskim mieście, ponie-waż Lwów na historycznej mapie Polski zawsze był w obrębie korony polskiej. Na sercu leży nam również głoszenie praw-dy o Kresach II RP i obrona interesów mniejszości polskiej zamieszkałej na Kre-sach. Nasza organizacja powstała dzięki pracy przyjaciół polskiego Lwowa, któ-rzy urodzili się właśnie we Lwowie tak jak ja lub mieli silne związki z miastem jesz-cze przed II wojną światową. Po zakoń-czeniu wojny wojenni obrońcy Lwowa, którzy nie mogli wrócić do zniewolone-

go komunizmem kraju postanowili po-wołać do życia Koło Lwowian, aby bronić dobrego imienia swojego ukochanego miasta. Taka historia zobowiązuje...

Pod pieczą organizacji są dwie szkoły polskie we Lwowie. Podobno zarząd Koła podjął także działania w kierun-

ku zdigitalizowania dokumentacji w formie biuletynów?

– Tak pierwszy biuletyn ukazał się w 1961 r. pod redakcją ówczesnego pre-zesa Stanisława Kuniczaka. Od tamtego czasu wydawnictwo ukazuje się cyklicz-nie. Wszystkie z wydanych biuletynów oprawiamy, a następnie przekaza ne są bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, która w ramach programu biblioteki cyfrowej udostępni je na witry-

nie cyfrowej. Projekt wsparła Unia Euro-pejska. We Lwowie są ogromne potrzeby wsparcia dla polskiej oświaty oraz dla ludzi starszych, których sytuacja �nanso-wa jest dramatyczna. Często brakuje im pieniędzy na zabezpieczenie podstawo-wych potrzeb, jak jedzenie czy leki. Koło Lwowian niesie pomoc dwóm szkołom. Mam tutaj na myśli szkoły nr 10 i 24. Sytuacja nauczycieli jest również trud-na, ale dzięki naszej współpracy z pra-cownikami katedry �lologii polskiej na Uniwersytecie Lwowskim udało nam się zrealizować bardzo ważny projekt, który przewidywał pomoc dla 200 nauczycieli. W rezultacie otrzymało ją więcej z nich.

Tą pomoc stanowiły podręczniki... – Nauczyciele otrzymali podręczniki

„Jak uczyć?” oraz „Jestem stąd”, które zostały zaakceptowane przez minister-stwa edukacji Polski i Ukrainy. To z pew-nością bardzo ułatwiło codzienną pracę nauczycielom oraz ich wychowankom. Razem z innymi organizacjami współ�-nansujemy również prace remontowe Domu Polskiego w Brzuchowicach pod Lwowem, który jest adoptowany na dom mieszkalny dla osób starszych.

Najbliższe plany organizacji?– Koło Lwowian ma na celu niesienie

pomocy, nie angażuje się w sprawy poli-tycznie np. nie możemy zająć stanowiska w kwestii obecnych wydarzeń na Ukra-inie. Wszelakie sprawy Koła załatwiane są przez Ministerstwo Spraw Zagranicz-nych, ale w planach jest projekt, który dotyczy sprawy polskiej, do którego bę-dziemy chcieli zaprosić mera i radę mia-sta Lwowa. Trzeba zaznaczyć, że stare miasto znajduje się pod opieką UNESCO i w tym tkwi nadzieja na powodzenie pro-jektu. Chodzi o to, aby wszystkie osiem ulic, które wychodzą z lwowskiego ryn-ku zostały opatrzone również nazwami polskojęzycznymi, zgodnie z biegiem historii. Ponadto trwają prace Koła nad kolejnym wydaniem publikacji „Lwów. Karta z dziejów Polski”, w obu językach – polskim i angielskim, do którego zo-stanie dopisany kolejny rozdział „Walka polskiej dyplomacji o utrzymanie ziemi lwowskiej w granicach RP.” W publikacji pojawią się mapy i zdjęcia archiwalne. Organizujemy też spotkania upamięt-niające ważne daty w historii Kresów, np. rocznicę Obrony Lwowa oraz organizu-jemy odczyty.

Ryszard Żółtaniecki Fot. Arch. autora

LWÓWOPUŚCIŁEM RAZEM Z MATKĄ, GDY MIAŁEM NIESPEŁNA 7 LAT

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

Niedawno uczestniczył pan w po-siedzeniu przygotowującym tego-roczne spotkanie Europejskiego Forum Narodowych Organizacji Katolików Świeckich.

– To wydarzenie, które odbędzie się w czerwcu w Rzymie, ma długą trady-cję, sięgającą początków lat 70. ubie-głego stulecia. Jego celem jest wymia-na informacji i poglądów na temat sy-tuacji katolików świeckich rozsianych w różnych krajach – perspektywy, zagrożenia, szukanie rozwiązań. Spo-tykamy się co dwa lata, ja jestem człon-kiem komitetu wykonawczego Forum z ramienia Polskiej Rady Duszpaster-skiej Europy Zachodniej. Tegorocznym tematem jest przyszłość młodzieży w Europie w świetle nauki katolickiej.

Jak się ona rysuje?– W dzisiejszych czasach nie jest

łatwo wyznawać Chrystusa. Wyraźne są tendencje do tego, by zamknąć reli-gię w zakrystii, nie a�szować się swoją

– Europa przeżywa kryzys wiary. Wiele się robi, żeby wmó-wić ludziom, iż reli-gia to ich prywatna sprawa – mówi dr Włodzimierz Mier-Jędrzejowicz w roz-mowie z Dariuszem Dzikowskim.

wiarą, zredukować ją do prywatności. To uderzenie w samo sedno – bo prze-cież katolicyzm i szerzej chrześcijań-stwo to system wartości, którymi czło-wiek wierzący powinien się kierować w codziennym życiu. Krzyż nie jest ozdobnikiem, drewnianą �gurką, jest wyznacznikiem naszej tożsamości. Niestety, w ostatnich latach zrobiono wiele, by pomieszać pojęcia, co spo-

wodowało duże spustoszenie w umy-słach ludzi. Jednak, z drugiej strony, coraz więcej osób budzi się z letargu. Szczególnie widoczne jest to wśród młodych, rosnącą popularnością cie-szą się Światowe Dni Młodzieży, ruchy odnowy, różnego rodzaju organizacje chrześcijańskie...

W nich jest nadzieja?

– Również, ale nie tylko. Nie można się zamykać we własnym gronie, wiarę trzeba głosić na zewnątrz, także w me-diach głównego nurtu, często nieprzy-chylnie do niej nastawionych. Wpisuje się w to postawa papieża Franciszka – człowieka, który potra� rozmawiać z różnymi środowiskami, przyciągać je swoim przykładem. Za jego ponty�ka-tu widoczna jest większa autonomia

Włodzimierz Mier-Jędrzejowicz Fot. Arch. autora

WICEPREZESZJEDNOCZENIA POLSKIEGO W WIELKIEJ BRYTANII

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

kościołów lokalnych, które są mniej uzależnione od rzymskiej centrali. Ważna jest modlitwa, a równocześnie konkretne działania.

Nie brakuje głosów, że religia to już przeżytek...

– Jest wręcz przeciwnie. Uderzenie w wiarę osłabia więzy społeczne, bez niej większość ludzi traci moralność i poczucie obowiązku wobec społe-czeństwa. Nie mówiąc już o sensie ist-nienia. Zwróćmy uwagę na pochodze-nie tego słowa. Wywodzi się ono od ła-cińskiego religare, czyli więź, związek, powrót do źródła.

Zwolennicy usunięcia chrześcijań-stwa z życia publicznego tłumaczą to równością wszystkich obywateli

wobec prawa i neutralnością świa-topoglądową państwa.

– To słaby argument. Przecież wcze-śniej też byli ateiści i wyznawcy innych religii i nie działa się im krzywda. Ja urodziłem się w Londynie, mieszkam tu całe życie. I widzę jak postępuje pro-ces laicyzacji. Dawniej lekcje szkolne zaczynały się modlitwą, obecnie to już przeszłość. Kiedyś ksiądz chodził po szpitalu, pytał ludzi czy nie chcą po-rozmawiać, a teraz, owszem, jest taka możliwość, ale tylko na uprzednie, specjalne życzenie pacjenta.

Niektórzy uważają, że będzie co-raz gorzej, że wiernym będą grozić prześladowania.

– Ja, póki co, nie dostrzegam takie-go zagrożenia, ale wszystko jest moż-liwe. Mówi się o usuwaniu krzyży z przestrzeni publicznej, niea�szowaniu się medalikiem na szyi, niepodejmo-waniu religijnych tematów. Wielkanoc czy Boże Narodzenie sprowadza się do taniej tandety, a duchowe przesłanie tych świąt schodzi na dalszy plan.

Sprawy zaszły daleko, niedawno nawet premier David Cameron stwier-dził, że religia zbyt mocno została ze-pchnięta na bok i powinniśmy wrócić do korzeni.

r e k l a m a

Nie tylko Anglia przeżywa kryzys wiary.

– To ogólny trend w Europie. Na tym tle stosunkowo najlepiej sytu-acja wygląda w Polsce, Włoszech i Portugalii. Ale też w Rosji, tyle że tam kościół prawosławny jest mocno zwią-zany z władzą. Natomiast ciekawe są uwarunkowania w poszczególnych państwach. Mało kto wie, że w zla-icyzowanej Francji budynki sakralne utrzymywane są z państwowej kasy, dzięki czemu są w stosukowo dobrym stanie. Z kolei w Skandynawii księża są funkcjonariuszami państwowymi i otrzymują pensje od państwa. Nieste-ty i tam zeświecczenie społeczeństwa jest widoczne.

Za to Polacy na Wyspach podtrzy-mują katolicką tradycję.

– Owszem, w niedziele kościoły z reguły są pełne, jednak jeśli weźmiemy pod uwagę ilość rodaków tu mieszkają-cych to wówczas okaże się, że regular-nie na msze uczęszcza zaledwie około 10 procent z nas – po połowie do kato-lickich kościołów angielskich i polskich. Przy czym, jak pokazują badania, często jest tak, że Polacy w Wielkiej Brytanii nie praktykują swojej wiary, natomiast po powrocie do kraju do niej wracają.

Przywiązanie do tradycji?– Trudno to jednoznacznie wyjaśnić.

Przebywając na obczyźnie tłumaczą się brakiem czasu, tym, że niedzielę, któ-ra często jest dla nich jedynym dniem wolnym od pracy, chcą spędzić razem z rodziną. Niejednokrotnie nasza wiara jest powierzchowna.

To się zmieni?– Jezus powiedział – idźcie i nawra-

cajcie – i obiecał, że Kościół przetrwa. Trzeba mu wierzyć…

WŁODZIMIERZ MIER-JĘDRZEJOWICZ

społeczny. Wiceprezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii, prezes Centralnego Koła Członków Indywidualnych Zjednoczenia Polskiego. Członek Komitetu Wykonawczego Europejskiego Forum Narodowych Organizacji Katolików Świeckich.

Jak pokazują ba-dania, często jest tak, że Polacy w Wielkiej Brytanii nie praktykują swojej wiary, natomiast po powrocie do kraju do niej wracają.

Niedawno uczestniczył pan w po-siedzeniu przygotowującym tego-roczne spotkanie Europejskiego Forum Narodowych Organizacji Katolików Świeckich.

– To wydarzenie, które odbędzie się w czerwcu w Rzymie, ma długą trady-cję, sięgającą początków lat 70. ubie-głego stulecia. Jego celem jest wymia-na informacji i poglądów na temat sy-tuacji katolików świeckich rozsianych w różnych krajach – perspektywy, zagrożenia, szukanie rozwiązań. Spo-tykamy się co dwa lata, ja jestem człon-kiem komitetu wykonawczego Forum z ramienia Polskiej Rady Duszpaster-skiej Europy Zachodniej. Tegorocznym tematem jest przyszłość młodzieży w Europie w świetle nauki katolickiej.

Jak się ona rysuje?– W dzisiejszych czasach nie jest

łatwo wyznawać Chrystusa. Wyraźne są tendencje do tego, by zamknąć reli-gię w zakrystii, nie a�szować się swoją

– Europa przeżywa kryzys wiary. Wiele się robi, żeby wmó-wić ludziom, iż reli-gia to ich prywatna sprawa – mówi dr Włodzimierz Mier-Jędrzejowicz w roz-mowie z Dariuszem Dzikowskim.

wiarą, zredukować ją do prywatności. To uderzenie w samo sedno – bo prze-cież katolicyzm i szerzej chrześcijań-stwo to system wartości, którymi czło-wiek wierzący powinien się kierować w codziennym życiu. Krzyż nie jest ozdobnikiem, drewnianą �gurką, jest wyznacznikiem naszej tożsamości. Niestety, w ostatnich latach zrobiono wiele, by pomieszać pojęcia, co spo-

wodowało duże spustoszenie w umy-słach ludzi. Jednak, z drugiej strony, coraz więcej osób budzi się z letargu. Szczególnie widoczne jest to wśród młodych, rosnącą popularnością cie-szą się Światowe Dni Młodzieży, ruchy odnowy, różnego rodzaju organizacje chrześcijańskie...

W nich jest nadzieja?

– Również, ale nie tylko. Nie można się zamykać we własnym gronie, wiarę trzeba głosić na zewnątrz, także w me-diach głównego nurtu, często nieprzy-chylnie do niej nastawionych. Wpisuje się w to postawa papieża Franciszka – człowieka, który potra� rozmawiać z różnymi środowiskami, przyciągać je swoim przykładem. Za jego ponty�ka-tu widoczna jest większa autonomia

Włodzimierz Mier-Jędrzejowicz Fot. Arch. autora

WICEPREZESZJEDNOCZENIA POLSKIEGO W WIELKIEJ BRYTANII

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

kościołów lokalnych, które są mniej uzależnione od rzymskiej centrali. Ważna jest modlitwa, a równocześnie konkretne działania.

Nie brakuje głosów, że religia to już przeżytek...

– Jest wręcz przeciwnie. Uderzenie w wiarę osłabia więzy społeczne, bez niej większość ludzi traci moralność i poczucie obowiązku wobec społe-czeństwa. Nie mówiąc już o sensie ist-nienia. Zwróćmy uwagę na pochodze-nie tego słowa. Wywodzi się ono od ła-cińskiego religare, czyli więź, związek, powrót do źródła.

Zwolennicy usunięcia chrześcijań-stwa z życia publicznego tłumaczą to równością wszystkich obywateli

wobec prawa i neutralnością świa-topoglądową państwa.

– To słaby argument. Przecież wcze-śniej też byli ateiści i wyznawcy innych religii i nie działa się im krzywda. Ja urodziłem się w Londynie, mieszkam tu całe życie. I widzę jak postępuje pro-ces laicyzacji. Dawniej lekcje szkolne zaczynały się modlitwą, obecnie to już przeszłość. Kiedyś ksiądz chodził po szpitalu, pytał ludzi czy nie chcą po-rozmawiać, a teraz, owszem, jest taka możliwość, ale tylko na uprzednie, specjalne życzenie pacjenta.

Niektórzy uważają, że będzie co-raz gorzej, że wiernym będą grozić prześladowania.

– Ja, póki co, nie dostrzegam takie-go zagrożenia, ale wszystko jest moż-liwe. Mówi się o usuwaniu krzyży z przestrzeni publicznej, niea�szowaniu się medalikiem na szyi, niepodejmo-waniu religijnych tematów. Wielkanoc czy Boże Narodzenie sprowadza się do taniej tandety, a duchowe przesłanie tych świąt schodzi na dalszy plan.

Sprawy zaszły daleko, niedawno nawet premier David Cameron stwier-dził, że religia zbyt mocno została ze-pchnięta na bok i powinniśmy wrócić do korzeni.

r e k l a m a

Nie tylko Anglia przeżywa kryzys wiary.

– To ogólny trend w Europie. Na tym tle stosunkowo najlepiej sytu-acja wygląda w Polsce, Włoszech i Portugalii. Ale też w Rosji, tyle że tam kościół prawosławny jest mocno zwią-zany z władzą. Natomiast ciekawe są uwarunkowania w poszczególnych państwach. Mało kto wie, że w zla-icyzowanej Francji budynki sakralne utrzymywane są z państwowej kasy, dzięki czemu są w stosukowo dobrym stanie. Z kolei w Skandynawii księża są funkcjonariuszami państwowymi i otrzymują pensje od państwa. Nieste-ty i tam zeświecczenie społeczeństwa jest widoczne.

Za to Polacy na Wyspach podtrzy-mują katolicką tradycję.

– Owszem, w niedziele kościoły z reguły są pełne, jednak jeśli weźmiemy pod uwagę ilość rodaków tu mieszkają-cych to wówczas okaże się, że regular-nie na msze uczęszcza zaledwie około 10 procent z nas – po połowie do kato-lickich kościołów angielskich i polskich. Przy czym, jak pokazują badania, często jest tak, że Polacy w Wielkiej Brytanii nie praktykują swojej wiary, natomiast po powrocie do kraju do niej wracają.

Przywiązanie do tradycji?– Trudno to jednoznacznie wyjaśnić.

Przebywając na obczyźnie tłumaczą się brakiem czasu, tym, że niedzielę, któ-ra często jest dla nich jedynym dniem wolnym od pracy, chcą spędzić razem z rodziną. Niejednokrotnie nasza wiara jest powierzchowna.

To się zmieni?– Jezus powiedział – idźcie i nawra-

cajcie – i obiecał, że Kościół przetrwa. Trzeba mu wierzyć…

WŁODZIMIERZ MIER-JĘDRZEJOWICZ

społeczny. Wiceprezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii, prezes Centralnego Koła Członków Indywidualnych Zjednoczenia Polskiego. Członek Komitetu Wykonawczego Europejskiego Forum Narodowych Organizacji Katolików Świeckich.

Jak pokazują ba-dania, często jest tak, że Polacy w Wielkiej Brytanii nie praktykują swojej wiary, natomiast po powrocie do kraju do niej wracają.

róciliśmy z Polski z ba-gażnikiem załadowa-nym jedzeniem prawie po dach – opowiada

Tomasz Kulesza ze Zgierza, który od kilku lat mieszka z rodziną w Sitcupie. – Żona przed świętami prosiła naszych rodziców, by nie przesadzali z ilością potraw, ale niestety. Połowę musieli-śmy wyrzucić, bo nie daliśmy rady zjeść – wspomina.

Polacy są w czołówce narodów, które marnują artykuły spożywcze.

Główne powody wyrzucania jedze-nia to: nabywanie zbyt dużej ilości ar-tykułów spożywczych, kupowanie żyw-ności złej jakości, przegapienie terminu przydatności do spożycia, niewłaściwe

przechowywanie jedzenia oraz nakła-danie zbyt dużych porcji. W koszach lądują: chleb, wędliny, gotowe potrawy, warzywa, owoce i nabiał. Postępuje tak aż 40 proc. społeczeństwa. Tak wynika

z badań przeprowadzonych na zlecenie Federacji Polskich Banków Żywności. Badania wykazały też, że najwięcej, bo aż 45 proc. żywności, marnują sieci su-permarketów. Jednocześnie ponad 2,5 miliona osób w Polsce żyje w skrajnym ubóstwie. Są to głównie rodziny wielo-dzietne, osoby niepełnosprawne, słabo

wykształcone i rolnicy. Na szczęście od października 2013 r. sklepy mogą przekazywać żywność potrzebującym, głównie Bankom Żywności, nie odpro-wadzając VAT-u. Wcześniej taką możli-

wość mieli tylko jej producenci.

Anglia– Gdy zacząłem pracować tutaj, nie

mogłem uwierzyć, ile marnuje się je-dzenia – wspomina Andrzej Czerwiński, pracujący w jednej z sieciowych kawiar-ni przy Trafalgar Squere. – Co wieczór

Nie marnuj żywności!

Mieszkańcy Zachodu marnują co roku 222 mln ton żywności, co odpowiada ilości całej wyprodukowanej żywności w Afryce Subsaharyjskiej.

>> Anna Dobiecka

do kosza idą muffiny, ciastka, sałatki, kanapki. Można nimi wykarmić kilka-kil-kanaście osób. Nie mogę patrzeć na to marnotrawstwo – podkreśla.

Andrzej podpisał w umowie, że nie wolno mu zjeść przeterminowanego jedzenia. – W zależności od kierowni-ka zmiany czasem uda mi się do domu wziąć sałatkę czy kanapki. Żona pracuje w japońskiej knajpie, gdzie jest jeszcze gorzej: przygotowują jedzenie na zapas, by krążyło po specjalnym pasie transmi-syjnym. Po 3 godzinach niezjedzone po-trawy lądują w koszu, a kucharze szykują następną porcję. Wyrzucają codziennie kilkadziesiąt kilogramów zdatnego do spożycia jedzenia – opowiada.

Marnotrawstwa uczymy się od Za-chodu: w Anglii wyrzuca się ok. połowy zakupionego jedzenia, co daje ok. 7 mln ton rocznie. Ponad połowa z tego ląduje w śmieciach, choć jest zdatna do spoży-cia. – Widzę też, że Anglicy nie szanują pieniędzy wydawanych na jedzenie: je-den z klientów kupuje codziennie duży sok, wypija łyk i wychodzi – zaznacza Andrzej. – A mógłby kupić 3 razy mniej-szą porcję. Inna klientka przychodzi z dziećmi, kupuje im mnóstwo ciasta i

Fot. Shutterstock

Wiele rodzin marnuje pieniądze, kupując gotowe jedzenie, zamiast ugotować

JAMIE OLIVER, KUCHARZ

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

cukierków, nie kontroluje, czy maluchy to zjadają, a ja potem sprzątam i połowę wyrzucam. Czasem w ogóle nienapo-częte. To niemoralne – denerwuje się 47-latek.

Tak jak w Polsce problemem jest „głód z przeszłości”, gdy nie było niczego na sklepowych półkach, a który do dziś za-spokajamy kompulsywnymi zakupami, tak i Anglia ma swoją słabą stronę. Otóż Brytyjczycy nie umieją gotować, stąd zdecydowana większość z nich je „na mieście” lub kupuje gotowe dania. Kry-tykuje to znany kucharz, Jamie Oliver. – Wiele rodzin marnuje pieniądze, kupując gotowe jedzenie, zamiast ugotować coś od podstaw, co jest nie tylko zdrowsze, ale również tańsze. Jeździłem wiele po świecie i z całą pewnością w Europie jest cała masa biedniejszych społeczeństw, które dużo lepiej rozumieją pojęcie „do-brego jedzenia” – wyjaśnia.

Buy 1 get 1 freeAle prawdziwą plagą w UK, podob-

nie jak w Polsce, są supermarkety. Wg raportu opublikowanego kilkanaście dni temu przez komisję Izby Lordów ds. UE, sieci handlowe nie dość, że same marnują ogromne ilości produktów spożywczych, to przyczyniają się do jej marnotrawstwa zarówno na poziomie produkcji, jak i konsumpcji. Teoretycznie detaliści odpowiadają tylko za 5 proc. strat żywności, w co właściwie trudno uwierzyć, gdy ma się na uwadze fakt, że sieć Tesco w pierwszym półroczu 2013 r. wyrzuciła 30 tys. ton produktów spo-żywczych. W rzeczywistości wygląda to zupełnie inaczej. Raport przytacza przykłady, jak sieci odmawiają zaku-pu zamówionej partii wyhodowanej żywności z powodu niedoskonałego kształtu czy koloru jabłek bądź ziemnia-ków, zmuszając tym sam rolników do jej utylizacji. Dotyczy to 20-40 proc. zamó-wień. Dodatkowo producenci żywności muszą płacić ogromne kary, jeśli nie do-starczą towaru w odpowiedniej ilości, (czyt. w nadmiarze). Z drugiej strony, by napędzić koniunkturę, markety za-chęcają klientów do zakupu żywności, której ci nie są w stanie zużyć, stosując np. promocje typu „weź 2, płać za 1”. Do tego dochodzi problem z samą utyliza-

TAJEMNICA ETYKIETY Termin przydatności do spożycia określany jest na dwa sposoby: „należy spożyć do” na artykułach krótkotermi-nowych (wędliny, jogurty, ryby), w których zmiany mikrobio-logiczne postępują szybko oraz „najlepiej spożyć przed” na produktach trwałych (takich jak soki, mąka czy cukier). W drugim wypadku podana data wyznacza czas zachow-ania przez dany produkt walorów smakowych, ale po jej upływie nadal jest on jadalny.

MINIMALIZUJ STRATY

potrzebnych produktów

z zaleceniami: sprawdź temperaturę w lodówce, star-sze produkty połóż z przodu

MARNOTRAWSTWO W LICZBACH

marnuje się co roku w UKw W. Brytanii wyrzuca się więcej żywności niż opakowań (ponad 25 proc. wyrzucanej jest wciąż nierozpoczęta i w opakowaniu)

i warzywa, które nie mają doskonałego kształtu czy koloru

-lekcjonuje odpady żywności w porównaniu z 95 proc. w Waliikażda tona żywności zmar-nowana podczas produkcji to średni koszt 950 funtów

dzieci marnują więcej produk-tów spożywczych niż te z trójką lub większą liczbą dzieci

cją. Jedno z podlondyńskich centrów handlowych chwali się, że wprowadziło specjalne pojemniki na niesprzedaną żywność. – Widziałam te kontenery. Pra-cownicy wrzucają do nich zwykłe od-pady, często wymieszane z żywnością. Nikt tego nie kontroluje, a rzecznik pra-sowy opowiada, jacy to jesteśmy ekolo-giczni – tłumaczy Aga, która pracuje w centrum. Brytyjskie Konsorcjum Detali-stów zapowiedziało, że na najbliższy rok kwestia zmniejszenia ilości odpadów ma być priorytetem – straty, jakie pono-si brytyjska gospodarka z tego powodu to co najmniej 5 mld funtów rocznie.

róciliśmy z Polski z ba-gażnikiem załadowa-nym jedzeniem prawie po dach – opowiada

Tomasz Kulesza ze Zgierza, który od kilku lat mieszka z rodziną w Sitcupie. – Żona przed świętami prosiła naszych rodziców, by nie przesadzali z ilością potraw, ale niestety. Połowę musieli-śmy wyrzucić, bo nie daliśmy rady zjeść – wspomina.

Polacy są w czołówce narodów, które marnują artykuły spożywcze.

Główne powody wyrzucania jedze-nia to: nabywanie zbyt dużej ilości ar-tykułów spożywczych, kupowanie żyw-ności złej jakości, przegapienie terminu przydatności do spożycia, niewłaściwe

przechowywanie jedzenia oraz nakła-danie zbyt dużych porcji. W koszach lądują: chleb, wędliny, gotowe potrawy, warzywa, owoce i nabiał. Postępuje tak aż 40 proc. społeczeństwa. Tak wynika

z badań przeprowadzonych na zlecenie Federacji Polskich Banków Żywności. Badania wykazały też, że najwięcej, bo aż 45 proc. żywności, marnują sieci su-permarketów. Jednocześnie ponad 2,5 miliona osób w Polsce żyje w skrajnym ubóstwie. Są to głównie rodziny wielo-dzietne, osoby niepełnosprawne, słabo

wykształcone i rolnicy. Na szczęście od października 2013 r. sklepy mogą przekazywać żywność potrzebującym, głównie Bankom Żywności, nie odpro-wadzając VAT-u. Wcześniej taką możli-

wość mieli tylko jej producenci.

Anglia– Gdy zacząłem pracować tutaj, nie

mogłem uwierzyć, ile marnuje się je-dzenia – wspomina Andrzej Czerwiński, pracujący w jednej z sieciowych kawiar-ni przy Trafalgar Squere. – Co wieczór

Nie marnuj żywności!

Mieszkańcy Zachodu marnują co roku 222 mln ton żywności, co odpowiada ilości całej wyprodukowanej żywności w Afryce Subsaharyjskiej.

>> Anna Dobiecka

do kosza idą muffiny, ciastka, sałatki, kanapki. Można nimi wykarmić kilka-kil-kanaście osób. Nie mogę patrzeć na to marnotrawstwo – podkreśla.

Andrzej podpisał w umowie, że nie wolno mu zjeść przeterminowanego jedzenia. – W zależności od kierowni-ka zmiany czasem uda mi się do domu wziąć sałatkę czy kanapki. Żona pracuje w japońskiej knajpie, gdzie jest jeszcze gorzej: przygotowują jedzenie na zapas, by krążyło po specjalnym pasie transmi-syjnym. Po 3 godzinach niezjedzone po-trawy lądują w koszu, a kucharze szykują następną porcję. Wyrzucają codziennie kilkadziesiąt kilogramów zdatnego do spożycia jedzenia – opowiada.

Marnotrawstwa uczymy się od Za-chodu: w Anglii wyrzuca się ok. połowy zakupionego jedzenia, co daje ok. 7 mln ton rocznie. Ponad połowa z tego ląduje w śmieciach, choć jest zdatna do spoży-cia. – Widzę też, że Anglicy nie szanują pieniędzy wydawanych na jedzenie: je-den z klientów kupuje codziennie duży sok, wypija łyk i wychodzi – zaznacza Andrzej. – A mógłby kupić 3 razy mniej-szą porcję. Inna klientka przychodzi z dziećmi, kupuje im mnóstwo ciasta i

Fot. Shutterstock

Wiele rodzin marnuje pieniądze, kupując gotowe jedzenie, zamiast ugotować

JAMIE OLIVER, KUCHARZ

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

cukierków, nie kontroluje, czy maluchy to zjadają, a ja potem sprzątam i połowę wyrzucam. Czasem w ogóle nienapo-częte. To niemoralne – denerwuje się 47-latek.

Tak jak w Polsce problemem jest „głód z przeszłości”, gdy nie było niczego na sklepowych półkach, a który do dziś za-spokajamy kompulsywnymi zakupami, tak i Anglia ma swoją słabą stronę. Otóż Brytyjczycy nie umieją gotować, stąd zdecydowana większość z nich je „na mieście” lub kupuje gotowe dania. Kry-tykuje to znany kucharz, Jamie Oliver. – Wiele rodzin marnuje pieniądze, kupując gotowe jedzenie, zamiast ugotować coś od podstaw, co jest nie tylko zdrowsze, ale również tańsze. Jeździłem wiele po świecie i z całą pewnością w Europie jest cała masa biedniejszych społeczeństw, które dużo lepiej rozumieją pojęcie „do-brego jedzenia” – wyjaśnia.

Buy 1 get 1 freeAle prawdziwą plagą w UK, podob-

nie jak w Polsce, są supermarkety. Wg raportu opublikowanego kilkanaście dni temu przez komisję Izby Lordów ds. UE, sieci handlowe nie dość, że same marnują ogromne ilości produktów spożywczych, to przyczyniają się do jej marnotrawstwa zarówno na poziomie produkcji, jak i konsumpcji. Teoretycznie detaliści odpowiadają tylko za 5 proc. strat żywności, w co właściwie trudno uwierzyć, gdy ma się na uwadze fakt, że sieć Tesco w pierwszym półroczu 2013 r. wyrzuciła 30 tys. ton produktów spo-żywczych. W rzeczywistości wygląda to zupełnie inaczej. Raport przytacza przykłady, jak sieci odmawiają zaku-pu zamówionej partii wyhodowanej żywności z powodu niedoskonałego kształtu czy koloru jabłek bądź ziemnia-ków, zmuszając tym sam rolników do jej utylizacji. Dotyczy to 20-40 proc. zamó-wień. Dodatkowo producenci żywności muszą płacić ogromne kary, jeśli nie do-starczą towaru w odpowiedniej ilości, (czyt. w nadmiarze). Z drugiej strony, by napędzić koniunkturę, markety za-chęcają klientów do zakupu żywności, której ci nie są w stanie zużyć, stosując np. promocje typu „weź 2, płać za 1”. Do tego dochodzi problem z samą utyliza-

TAJEMNICA ETYKIETY Termin przydatności do spożycia określany jest na dwa sposoby: „należy spożyć do” na artykułach krótkotermi-nowych (wędliny, jogurty, ryby), w których zmiany mikrobio-logiczne postępują szybko oraz „najlepiej spożyć przed” na produktach trwałych (takich jak soki, mąka czy cukier). W drugim wypadku podana data wyznacza czas zachow-ania przez dany produkt walorów smakowych, ale po jej upływie nadal jest on jadalny.

MINIMALIZUJ STRATY

potrzebnych produktów

z zaleceniami: sprawdź temperaturę w lodówce, star-sze produkty połóż z przodu

MARNOTRAWSTWO W LICZBACH

marnuje się co roku w UKw W. Brytanii wyrzuca się więcej żywności niż opakowań (ponad 25 proc. wyrzucanej jest wciąż nierozpoczęta i w opakowaniu)

i warzywa, które nie mają doskonałego kształtu czy koloru

-lekcjonuje odpady żywności w porównaniu z 95 proc. w Waliikażda tona żywności zmar-nowana podczas produkcji to średni koszt 950 funtów

dzieci marnują więcej produk-tów spożywczych niż te z trójką lub większą liczbą dzieci

cją. Jedno z podlondyńskich centrów handlowych chwali się, że wprowadziło specjalne pojemniki na niesprzedaną żywność. – Widziałam te kontenery. Pra-cownicy wrzucają do nich zwykłe od-pady, często wymieszane z żywnością. Nikt tego nie kontroluje, a rzecznik pra-sowy opowiada, jacy to jesteśmy ekolo-giczni – tłumaczy Aga, która pracuje w centrum. Brytyjskie Konsorcjum Detali-stów zapowiedziało, że na najbliższy rok kwestia zmniejszenia ilości odpadów ma być priorytetem – straty, jakie pono-si brytyjska gospodarka z tego powodu to co najmniej 5 mld funtów rocznie.

r e k l a m a

ipowski dał sie poznać szerszej publiczności jako twórca krótkich

�lmów w języku gaelickim. Te-raz zajmuje się produkcją ob-

razu, w którym w głównych rolach zobaczymy polską

rodzinę – Justynę, Ma-rysię i Pawła Biłdów.

Za reżyserię filmu odpowiada z

kolei Jake James Juba, który poznał polską rodzinę w ubiegłym roku, gdy przeprowadzał przesłuchania do swo-jego poprzedniego �lmu „Sheep Sin-gular”. Odbywały się one w szkole Sta-gecoach w Edynburgu, w której uczy się córka państwa Biłdów. Film nagrano w ubiegłym roku. To podczas zdjęć do tego projektu reżyser dowiedział się o nieuleczalnej chorobie, z jaką musi się zmagać pan Paweł.

Nie być samemuNa początku tego roku reżyser za-

proponował rodzinie, by zagrała w jego najnowszym �lmie, „Tata”. Filmie opowiadającym właśnie o chorobie wi-dzianej oczami dziecka. Gra w obrazie opowiadającym o przeżyciach związa-nych z nieuleczalną chorobą nie mogła być łatwym zadaniem. Dlaczego więc

>> Joanna Szmatuła

Marysia, Justyna, Paweł – to główni bohaterowie najnowszej produkcji reżysera Jake’a Jamesa Juby. Film opowiada o nieuleczalnej chorobie widzianej oczami dziecka. Za produkcję obrazu odpo-

wiada Dariusz Sipowski, dwukrotny zwycięzca konkursu ogranizowanego przez BBC.

Choroba oczami dziecka

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

polska rodzi-na się na to zde-

cydowała? – Wiemy, w jak trudnej sy-tuacji znaleźliśmy się w związku z nagłą chorobą Pawła i jak ważne jest w takim czasie, by mieć kogoś, kogo dotknęło coś podobnego. Film może dodać otu-chy osobom, których los ułożył się w podobny sposób do naszego. To waż-ne, by nie być wtedy samemu – mówi pani Justyna.

To jednak nie jedyne biograficzne wątki, które ukazane zostaną w pro-dukcji. Z tą historią silnie związany jest także reżyser, który z czasów swojego dzieciństwa pamięta smutek matki, gdy nie mogła nawet dotknąć leżącego w szpitalu ojca i się z nim pożegnać – kon-takt bardzo często odbywał się przez szybę. – Trójka głównych aktorów mia-ła dużo swobody, dzięki temu mogła przekazać widzom jak najwięcej praw-dziwych emocji, nie ma tu dokładnego trzymania się scenariusza – mówi Jake James Juba.

Widzialna więźChoć dziś w kinie praktycznie nie

ma tematów tabu, to niektóre kwestie nie są zbyt często brane przez reżyse-rów na warsztat, a przynajmniej nie w obrazach, które trafiają do multiplek-sów. Do jednych z nich można zaliczyć nieuleczalną chorobę bliskiej osoby widzianą oczami dziecka. Zdaniem re-żysera, temat ten nie jest jednak aż tak unikalny. – To, co sprawia, że obraz jest niepowtarzalny, to zaangażowanie ro-dziny Biłdów. To oni są kluczem, dzięki któremu mogę opowiedzieć tę historię. Istotna jest zwłaszcza widzialna więź między Marysią a Pawłem, która nada-je �lmowi osobisty wymiar – opowiada reżyser. – „Tata” to tak samo ich historia, ich �lm, jak i mój – dodaje.

Paweł Biłda pytany o to, czy z okazji udziału w �lmie nie bał się poruszania tematu choroby od nowa, otwarcia starych ran i emocji, z którymi trudno sobie poradzić, odpowiada: – Choroba przyszła tak nagle, że trzeba było sku-pić się wyłącznie na niej. Dopiero teraz, przy okazji �lmu, mamy tak naprawdę okazję, by spokojniej przyjrzeć się temu co się w naszym życiu wydarzyło. Wcze-śniej nie było czasu na to, by myśleć o sobie, myśleliśmy głównie o chorobie i próbowaliśmy zaradzić temu, co zasta-wało nas kolejnego dnia – opowiada.

Nieco inaczej widzi to jego żona Ju-styna. – Emocje zdarzają się podczas na-

szych przygotowań do kolejnych scen. Pawłowi zdarza się wzruszyć, kiedy so-bie wszystko przypomina. Kiedy jednak zaczyna się praca na planie, wtedy już wiemy co chcemy przekazać – mówi. Jak z chorobą taty poradziła sobie Ma-rysia? – Nie chcieliśmy obarczać dziecka takimi sprawami. Pawel leżał w szpitalu przez miesiąc – Marysia nie mogła go w tym czasie widzieć, bo był w zbyt cięż-kim stanie. W wolnym czasie wysyłała do niego kartki. Bardzo tęskniła – mówi pani Justyna. Opowiada także o tym, jak poradziła sobie z chorobą męża. – Na początku tłumiłam wszystko w sobie i starałam się nie pokazywać, jak bardzo mi ciężko i jak bardzo jestem bezsilna, ale tego nie da się ukryć. Najważniesze jest wsparcie i pomoc bliskich, rozmo-wy, ale także swiadomość, że po prostu są – wspomina .

Nagrody od BBCDariusz Sipowski podkreśla, że impo-

nuje mu to, jak profesjonalnie na planie zachowuje się najmłodsza bohaterka produkcji. – Od początku spodobał mi się pomysł �lmu, ale także ludzie, któ-rzy przy nim pracują. Z wcześniejszych projektów znam m.in. Hiszpankę Nelise Alcalde – opowiada Sipowski. Film jest rzeczywiście międzynarodowy – krę-cony w większości przez hiszpańsko-grecką ekipę, z polskim producentem, Polakami wcielającymi się w główne role, z krajobrazem Szkocji w tle. A ję-zyk? – Cały �lm „Tata” zostanie nagrany w języku polskim – dodaje Sipowski.

Ta kulturowa mieszanka, a także silne emocje, które zobaczymy na ekranie, powinny dać wyjątkowy efekt.

DARIUSZ SIPOWSKI

Fot. M

s Mele

r e k l a m a

ipowski dał sie poznać szerszej publiczności jako twórca krótkich

�lmów w języku gaelickim. Te-raz zajmuje się produkcją ob-

razu, w którym w głównych rolach zobaczymy polską

rodzinę – Justynę, Ma-rysię i Pawła Biłdów.

Za reżyserię filmu odpowiada z

kolei Jake James Juba, który poznał polską rodzinę w ubiegłym roku, gdy przeprowadzał przesłuchania do swo-jego poprzedniego �lmu „Sheep Sin-gular”. Odbywały się one w szkole Sta-gecoach w Edynburgu, w której uczy się córka państwa Biłdów. Film nagrano w ubiegłym roku. To podczas zdjęć do tego projektu reżyser dowiedział się o nieuleczalnej chorobie, z jaką musi się zmagać pan Paweł.

Nie być samemuNa początku tego roku reżyser za-

proponował rodzinie, by zagrała w jego najnowszym �lmie, „Tata”. Filmie opowiadającym właśnie o chorobie wi-dzianej oczami dziecka. Gra w obrazie opowiadającym o przeżyciach związa-nych z nieuleczalną chorobą nie mogła być łatwym zadaniem. Dlaczego więc

>> Joanna Szmatuła

Marysia, Justyna, Paweł – to główni bohaterowie najnowszej produkcji reżysera Jake’a Jamesa Juby. Film opowiada o nieuleczalnej chorobie widzianej oczami dziecka. Za produkcję obrazu odpo-

wiada Dariusz Sipowski, dwukrotny zwycięzca konkursu ogranizowanego przez BBC.

Choroba oczami dziecka

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

polska rodzi-na się na to zde-

cydowała? – Wiemy, w jak trudnej sy-tuacji znaleźliśmy się w związku z nagłą chorobą Pawła i jak ważne jest w takim czasie, by mieć kogoś, kogo dotknęło coś podobnego. Film może dodać otu-chy osobom, których los ułożył się w podobny sposób do naszego. To waż-ne, by nie być wtedy samemu – mówi pani Justyna.

To jednak nie jedyne biograficzne wątki, które ukazane zostaną w pro-dukcji. Z tą historią silnie związany jest także reżyser, który z czasów swojego dzieciństwa pamięta smutek matki, gdy nie mogła nawet dotknąć leżącego w szpitalu ojca i się z nim pożegnać – kon-takt bardzo często odbywał się przez szybę. – Trójka głównych aktorów mia-ła dużo swobody, dzięki temu mogła przekazać widzom jak najwięcej praw-dziwych emocji, nie ma tu dokładnego trzymania się scenariusza – mówi Jake James Juba.

Widzialna więźChoć dziś w kinie praktycznie nie

ma tematów tabu, to niektóre kwestie nie są zbyt często brane przez reżyse-rów na warsztat, a przynajmniej nie w obrazach, które trafiają do multiplek-sów. Do jednych z nich można zaliczyć nieuleczalną chorobę bliskiej osoby widzianą oczami dziecka. Zdaniem re-żysera, temat ten nie jest jednak aż tak unikalny. – To, co sprawia, że obraz jest niepowtarzalny, to zaangażowanie ro-dziny Biłdów. To oni są kluczem, dzięki któremu mogę opowiedzieć tę historię. Istotna jest zwłaszcza widzialna więź między Marysią a Pawłem, która nada-je �lmowi osobisty wymiar – opowiada reżyser. – „Tata” to tak samo ich historia, ich �lm, jak i mój – dodaje.

Paweł Biłda pytany o to, czy z okazji udziału w �lmie nie bał się poruszania tematu choroby od nowa, otwarcia starych ran i emocji, z którymi trudno sobie poradzić, odpowiada: – Choroba przyszła tak nagle, że trzeba było sku-pić się wyłącznie na niej. Dopiero teraz, przy okazji �lmu, mamy tak naprawdę okazję, by spokojniej przyjrzeć się temu co się w naszym życiu wydarzyło. Wcze-śniej nie było czasu na to, by myśleć o sobie, myśleliśmy głównie o chorobie i próbowaliśmy zaradzić temu, co zasta-wało nas kolejnego dnia – opowiada.

Nieco inaczej widzi to jego żona Ju-styna. – Emocje zdarzają się podczas na-

szych przygotowań do kolejnych scen. Pawłowi zdarza się wzruszyć, kiedy so-bie wszystko przypomina. Kiedy jednak zaczyna się praca na planie, wtedy już wiemy co chcemy przekazać – mówi. Jak z chorobą taty poradziła sobie Ma-rysia? – Nie chcieliśmy obarczać dziecka takimi sprawami. Pawel leżał w szpitalu przez miesiąc – Marysia nie mogła go w tym czasie widzieć, bo był w zbyt cięż-kim stanie. W wolnym czasie wysyłała do niego kartki. Bardzo tęskniła – mówi pani Justyna. Opowiada także o tym, jak poradziła sobie z chorobą męża. – Na początku tłumiłam wszystko w sobie i starałam się nie pokazywać, jak bardzo mi ciężko i jak bardzo jestem bezsilna, ale tego nie da się ukryć. Najważniesze jest wsparcie i pomoc bliskich, rozmo-wy, ale także swiadomość, że po prostu są – wspomina .

Nagrody od BBCDariusz Sipowski podkreśla, że impo-

nuje mu to, jak profesjonalnie na planie zachowuje się najmłodsza bohaterka produkcji. – Od początku spodobał mi się pomysł �lmu, ale także ludzie, któ-rzy przy nim pracują. Z wcześniejszych projektów znam m.in. Hiszpankę Nelise Alcalde – opowiada Sipowski. Film jest rzeczywiście międzynarodowy – krę-cony w większości przez hiszpańsko-grecką ekipę, z polskim producentem, Polakami wcielającymi się w główne role, z krajobrazem Szkocji w tle. A ję-zyk? – Cały �lm „Tata” zostanie nagrany w języku polskim – dodaje Sipowski.

Ta kulturowa mieszanka, a także silne emocje, które zobaczymy na ekranie, powinny dać wyjątkowy efekt.

DARIUSZ SIPOWSKI

Fot. M

s Mele

z wielkiej brytanii |

to może należeć do Pta-siarni? – Każdy, kogo na-zwisko wiąże się z orni-tologią. Szpak, Gawron,

Sokół, Jaskuła, Bocian… – wyliczają ze śmiechem Wróbel i Wrona. – A mó-wiąc poważnie jest wiele osób, które czynnie pomagają w realizacji naszych projektów. Bez nich nie ruszylibyśmy z miejsca – podkreśla.

Przez mur obronnyKoncerty, festiwale, akcje charyta-

tywne. Lista imprez zorganizowanych przez nich jest długa. Jednak, jak pod-kreślają, pierwszym poważnym osią-gnięciem było dotarcie do Jazz Cafe w Polskim Ośrodku Społeczno-Kultural-

nym. Kilka muzyczno-poetyckich wie-czorów, organizowanych wspólnie z KaMPe (Koło Młodych Poetów), potem własne projekty. A po kilku miesiącach zmiana miejsca.

– POSK-owa atmosfera, niestety, nie do końca sprzyja rockowym klimatom – mówi Wróbel, dodając, że nową sie-dzibą Ptasiarni stał się bar White Lion w dzielnicy Streatham. Tam mogli w pełni rozwinąć skrzydła. Do dziś w tym miejscu raz w miesiącu odbywają się wieczory polskiej muzyki, z których dochód przeznaczony jest na cele cha-rytatywne. Jednak większe wydarze-nia – duże koncerty czy festiwale – or-ganizowane są w The Jamm na Brixton, gdzie w dwóch obszernych salach może zmieścić się pół tysiąca ludzi. I często pomieszczenie wypełnione jest po brzegi. To tam odbyły się koncerty,

Organizują muzyczne imprezy. Promują kultu-rę i rodzimych muzyków.

stwo-rzona przez nich Ptasiarnia jest coraz bardziej rozpoznawalna na mapie polskiego Londynu.

z których dochód przeznaczono na po-moc Wandzi Babińskiej, dziewczynce chorej na raka oka. Podczas jednego z nich, całodniowego Jamm Charity Fe-stival, zagrało 15 zespołów. Dużym po-wodzeniem cieszyła się również Polish Night – z gościnnymi występami kapel z Bristolu i Maidstone.

Gabinet LoosterSpotkali się dzięki ogłoszeniu w In-

ternecie. Rafał szukał gitarzysty, a Piotr, chociaż dawno nie grał na tym instru-mencie, postanowił wrócić do daw-nej pasji. I zaiskrzyło, od razu znaleźli wspólny język. Najpierw stworzyli gi-tarowy duet, potem zrodził się pomysł skompletowania większego zespołu. Perkusja, wokal, bas… I pojawił się problem – jak znaleźć ludzi mających o tym pojęcie?

– Pierwszą myślą, jaka przyszła nam do głowy, był Internet. Niestety, oka-zało się, że funkcjonuje zaledwie kilka stron poświęconych polskim muzy-kom mieszkającym na stałe w Londy-nie. Jednak, mimo ponawianych prób przez dłuższy czas nie mogliśmy niko-go znaleźć i postanowiliśmy stworzyć własne forum muzyczne, w założeniu mające być miejscem wymiany poglą-

dów, doświadczeń, pomysłów – tak Ra-fał wspomina początki Ptasiarni.

Inicjatywa okazała się strzałem w dziesiątkę, na nowopowstałej stronie szybko zaczęły pojawiać się ogłosze-nia mniej lub bardziej doświadczo-nych muzyków, którzy na emigracji szukali możliwości realizowania swo-jej pasji. Pod koniec 2011 r. Wróbel z Wroną skompletowali własny zespół, o dźwięcznej nazwie Gabinet Looster. Byli głodni występów, grali gdzie po-padnie – w londyńskich autobusach, pociągach, na ulicach, z których czę-sto przeganiała ich policja. A nawet na dachu bloku... Z Gabinetem do dziś realizują muzyczne projekty, a jedno-cześnie rozwijają Ptasiarnię.

– Skupiamy się na rocku, reggae i bluesie. Te muzyczne gatunki, w prze-ciwieństwie do punku, nie mają w Londynie solidnego polskiego under-groundu – mówi Piotr, podkreślając, że organizacja imprez wiąże się z dużą ilością sprzętu, na który nie starcza miejsca w domu. – Pisaliśmy do coun-cilu z prośbą o pomoc w znalezieniu lo-kum, jednak po paru miesiącach starań i setkach negatywnych odpowiedzi poddaliśmy się. Na szczęście ja pracuję w magazynie, gdzie wieczorem, kiedy

Rafał Wrona Fot. Arch. autora Piotr Wróbel Fot. Arch. autora

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

| z wielkiej brytaniiwszyscy wyjdą z pracy, budynek żyje własnym życiem. Jedno z wolnych pomieszczeń zaadoptowaliśmy na studio muzyczne, w którym odbywają się próby Gabinetu Looster. Natomiast na moim biurku zamiast faktur, związa-nych ze sprzedażą �rmowego towaru, leżą rozrzucone kartki z datami kolej-nych imprez planowanych przez Pta-siarnię – opowiada Wróbel.

W rosyjskim warsztacieŁączy ich pasja do muzyki i rowero-

wych wycieczek. Razem z grupą przy-jaciół zorganizowali kilka ciekawych wypraw, m.in. z Londynu przez Paryż do Amsterdamu. Ciekawe miejsca, bogate wspomnienia. Swój urok mają też wspólne wspinaczki po górach.

Jednak w centrum cały czas pozostaje muzyka.

Pochodzący z Czechowic-Dziedzic Piotr swoją emigracyjną drogę zaczy-nał od Stanów Zjednoczonych. Był rok 1998, za ocean wyjeżdżał pełen nadziei. Jednak ambitne plany, które snuł w Polsce, szybko zweryfikowa-ła rzeczywistość. Emigracja dała mu się porządnie we znaki, a marzenia o studiach zastąpiła praca fizyczna w rosyjskim warsztacie samochodowym w Filadel�i. Tamten 8-letni okres to już historia, od 2006 r. mieszka w Londy-nie, gdzie zajmuje się logistyką i dys-trybucją oświetleń dekoracyjnych w prywatnej �rmie.

– Słowem, nudna praca przy kom-puterze – śmieje się 34-latek, dodając, że na szczęście jest muzyka. – Zawsze się nią fascynowałem, już w wieku 12 lat dzięki starszym braciom słuchałem progresywnego rocka, metalu i na pa-mięć znałem teksty Detoxu. W liceum miałem swój pierwszy zespół, potem w Filadel�i grałem z kilkoma kapelami. Jednak po przyjeździe do Londynu po-wiesiłem gitary na ścianie i przez kilka lat zbierał się na nich kurz. Aż pewne-go wieczoru przeczytałem ogłoszenie Wrony... – wspomina.

Rafał też jest muzycznym pasjo-natem. Pochodzi z Lublina, w Anglii zakotwiczył w 2006 r. Skończył bio-

chemię na uniwersytecie w Essex, a od czterech lat mieszka w Londynie, gdzie pracuje jako konsultant ds. środowiska naturalnego. W swojej biografii ma występy w kilku szkolnych zespołach, w których grał na gitarze. Koncerty, marzenia, młodzieńcza inspiracja. Sku-piali się głównie na polskim hardcorze, w stylu dawnego Illusion.

– Jednak dopiero w Londynie, kiedy spotkałem Piotra, moje muzyczne fa-scynacje nabrały realnych kształtów. Pamiętam jak dwa tygodnie siedzieli-śmy nocami, ucząc się grać na gitarach akustycznych kawałków, które mieli-śmy wykonać na debiutanckim koncer-cie w POSK-u – wspomina Wrona, pod-kreślając, że na obczyźnie rozwinął się muzycznie, a jednocześnie uwierzył, że dzięki pracy i samozaparciu marzenia się spełniają.

Z własnej kieszeni18 maja. Tego dnia w parku Batter-

sea odbędzie się całodniowy festiwal muzyczny. Niedługo potem w gra�ku są dwa międzynarodowe wieczory akustyczne w The Jamm, podczas których wystąpią zespoły grające mu-zykę bałkańską oraz kapela miksująca klimat północno-afrykański z �amen-co. To, poza cyklicznymi koncertami w pubie White Lion, najbliższe plany Ptasiarni. Różne muzyczne gatunki, ko-lejne projekty.

– Nie traktujemy naszej działalno-ści jako biznesu, działamy całkowicie wolontaryjnie. Ba, wielokrotnie mu-sieliśmy wyłożyć na nieplanowane wy-datki z własnych kieszeni, gdyż inaczej wszystko ległoby w gruzach – mówi Wróbel, dodając, że zespoły coraz czę-ściej chcą zwrotu kosztów, a przecież podczas koncertów charytatywnych nie zarabia się na biletach. Dlatego, żeby związać koniec z końcem, trzeba szukać innych kapel, które zgodzą się zagrać za darmo, co jednak czasami burzy planowany efekt.

Piotr i Rafał podkreślają, że działają z zamiłowania do muzyki, a ich celem jest promowanie polskiej kultury na Wyspach. A jak z perspektywy kilkulet-nich doświadczeń oceniają rodzimych muzyków, próbujących swoich sił w londyńskiej metropolii?

– Większość z nich to ludzie inte-ligentni i zdolni, którzy pragną osią-gnąć coś w życiu. Są też tacy, którym czas ucieka przez palce, a nie chcąc go spędzać przed telewizorem, oddają się swojej muzycznej pasji. Ale zdarzają się i takie osoby, które zachłysnęły się ambicją, dbając wyłącznie o własny in-teres. Słowem, samo życie – w całej ga-mie kolorów i odcieni… – podkreślają twórcy Ptasiarni.

Po przyjeździe do Londynu powiesiłem gitary na ścianie...

PIOTR WRÓBEL, MUZYK

to może należeć do Pta-siarni? – Każdy, kogo na-zwisko wiąże się z orni-tologią. Szpak, Gawron,

Sokół, Jaskuła, Bocian… – wyliczają ze śmiechem Wróbel i Wrona. – A mó-wiąc poważnie jest wiele osób, które czynnie pomagają w realizacji naszych projektów. Bez nich nie ruszylibyśmy z miejsca – podkreśla.

Przez mur obronnyKoncerty, festiwale, akcje charyta-

tywne. Lista imprez zorganizowanych przez nich jest długa. Jednak, jak pod-kreślają, pierwszym poważnym osią-gnięciem było dotarcie do Jazz Cafe w Polskim Ośrodku Społeczno-Kultural-

nym. Kilka muzyczno-poetyckich wie-czorów, organizowanych wspólnie z KaMPe (Koło Młodych Poetów), potem własne projekty. A po kilku miesiącach zmiana miejsca.

– POSK-owa atmosfera, niestety, nie do końca sprzyja rockowym klimatom – mówi Wróbel, dodając, że nową sie-dzibą Ptasiarni stał się bar White Lion w dzielnicy Streatham. Tam mogli w pełni rozwinąć skrzydła. Do dziś w tym miejscu raz w miesiącu odbywają się wieczory polskiej muzyki, z których dochód przeznaczony jest na cele cha-rytatywne. Jednak większe wydarze-nia – duże koncerty czy festiwale – or-ganizowane są w The Jamm na Brixton, gdzie w dwóch obszernych salach może zmieścić się pół tysiąca ludzi. I często pomieszczenie wypełnione jest po brzegi. To tam odbyły się koncerty,

Organizują muzyczne imprezy. Promują kultu-rę i rodzimych muzyków.

stwo-rzona przez nich Ptasiarnia jest coraz bardziej rozpoznawalna na mapie polskiego Londynu.

z których dochód przeznaczono na po-moc Wandzi Babińskiej, dziewczynce chorej na raka oka. Podczas jednego z nich, całodniowego Jamm Charity Fe-stival, zagrało 15 zespołów. Dużym po-wodzeniem cieszyła się również Polish Night – z gościnnymi występami kapel z Bristolu i Maidstone.

Gabinet LoosterSpotkali się dzięki ogłoszeniu w In-

ternecie. Rafał szukał gitarzysty, a Piotr, chociaż dawno nie grał na tym instru-mencie, postanowił wrócić do daw-nej pasji. I zaiskrzyło, od razu znaleźli wspólny język. Najpierw stworzyli gi-tarowy duet, potem zrodził się pomysł skompletowania większego zespołu. Perkusja, wokal, bas… I pojawił się problem – jak znaleźć ludzi mających o tym pojęcie?

– Pierwszą myślą, jaka przyszła nam do głowy, był Internet. Niestety, oka-zało się, że funkcjonuje zaledwie kilka stron poświęconych polskim muzy-kom mieszkającym na stałe w Londy-nie. Jednak, mimo ponawianych prób przez dłuższy czas nie mogliśmy niko-go znaleźć i postanowiliśmy stworzyć własne forum muzyczne, w założeniu mające być miejscem wymiany poglą-

dów, doświadczeń, pomysłów – tak Ra-fał wspomina początki Ptasiarni.

Inicjatywa okazała się strzałem w dziesiątkę, na nowopowstałej stronie szybko zaczęły pojawiać się ogłosze-nia mniej lub bardziej doświadczo-nych muzyków, którzy na emigracji szukali możliwości realizowania swo-jej pasji. Pod koniec 2011 r. Wróbel z Wroną skompletowali własny zespół, o dźwięcznej nazwie Gabinet Looster. Byli głodni występów, grali gdzie po-padnie – w londyńskich autobusach, pociągach, na ulicach, z których czę-sto przeganiała ich policja. A nawet na dachu bloku... Z Gabinetem do dziś realizują muzyczne projekty, a jedno-cześnie rozwijają Ptasiarnię.

– Skupiamy się na rocku, reggae i bluesie. Te muzyczne gatunki, w prze-ciwieństwie do punku, nie mają w Londynie solidnego polskiego under-groundu – mówi Piotr, podkreślając, że organizacja imprez wiąże się z dużą ilością sprzętu, na który nie starcza miejsca w domu. – Pisaliśmy do coun-cilu z prośbą o pomoc w znalezieniu lo-kum, jednak po paru miesiącach starań i setkach negatywnych odpowiedzi poddaliśmy się. Na szczęście ja pracuję w magazynie, gdzie wieczorem, kiedy

Rafał Wrona Fot. Arch. autora Piotr Wróbel Fot. Arch. autora

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

| z wielkiej brytaniiwszyscy wyjdą z pracy, budynek żyje własnym życiem. Jedno z wolnych pomieszczeń zaadoptowaliśmy na studio muzyczne, w którym odbywają się próby Gabinetu Looster. Natomiast na moim biurku zamiast faktur, związa-nych ze sprzedażą �rmowego towaru, leżą rozrzucone kartki z datami kolej-nych imprez planowanych przez Pta-siarnię – opowiada Wróbel.

W rosyjskim warsztacieŁączy ich pasja do muzyki i rowero-

wych wycieczek. Razem z grupą przy-jaciół zorganizowali kilka ciekawych wypraw, m.in. z Londynu przez Paryż do Amsterdamu. Ciekawe miejsca, bogate wspomnienia. Swój urok mają też wspólne wspinaczki po górach.

Jednak w centrum cały czas pozostaje muzyka.

Pochodzący z Czechowic-Dziedzic Piotr swoją emigracyjną drogę zaczy-nał od Stanów Zjednoczonych. Był rok 1998, za ocean wyjeżdżał pełen nadziei. Jednak ambitne plany, które snuł w Polsce, szybko zweryfikowa-ła rzeczywistość. Emigracja dała mu się porządnie we znaki, a marzenia o studiach zastąpiła praca fizyczna w rosyjskim warsztacie samochodowym w Filadel�i. Tamten 8-letni okres to już historia, od 2006 r. mieszka w Londy-nie, gdzie zajmuje się logistyką i dys-trybucją oświetleń dekoracyjnych w prywatnej �rmie.

– Słowem, nudna praca przy kom-puterze – śmieje się 34-latek, dodając, że na szczęście jest muzyka. – Zawsze się nią fascynowałem, już w wieku 12 lat dzięki starszym braciom słuchałem progresywnego rocka, metalu i na pa-mięć znałem teksty Detoxu. W liceum miałem swój pierwszy zespół, potem w Filadel�i grałem z kilkoma kapelami. Jednak po przyjeździe do Londynu po-wiesiłem gitary na ścianie i przez kilka lat zbierał się na nich kurz. Aż pewne-go wieczoru przeczytałem ogłoszenie Wrony... – wspomina.

Rafał też jest muzycznym pasjo-natem. Pochodzi z Lublina, w Anglii zakotwiczył w 2006 r. Skończył bio-

chemię na uniwersytecie w Essex, a od czterech lat mieszka w Londynie, gdzie pracuje jako konsultant ds. środowiska naturalnego. W swojej biografii ma występy w kilku szkolnych zespołach, w których grał na gitarze. Koncerty, marzenia, młodzieńcza inspiracja. Sku-piali się głównie na polskim hardcorze, w stylu dawnego Illusion.

– Jednak dopiero w Londynie, kiedy spotkałem Piotra, moje muzyczne fa-scynacje nabrały realnych kształtów. Pamiętam jak dwa tygodnie siedzieli-śmy nocami, ucząc się grać na gitarach akustycznych kawałków, które mieli-śmy wykonać na debiutanckim koncer-cie w POSK-u – wspomina Wrona, pod-kreślając, że na obczyźnie rozwinął się muzycznie, a jednocześnie uwierzył, że dzięki pracy i samozaparciu marzenia się spełniają.

Z własnej kieszeni18 maja. Tego dnia w parku Batter-

sea odbędzie się całodniowy festiwal muzyczny. Niedługo potem w gra�ku są dwa międzynarodowe wieczory akustyczne w The Jamm, podczas których wystąpią zespoły grające mu-zykę bałkańską oraz kapela miksująca klimat północno-afrykański z �amen-co. To, poza cyklicznymi koncertami w pubie White Lion, najbliższe plany Ptasiarni. Różne muzyczne gatunki, ko-lejne projekty.

– Nie traktujemy naszej działalno-ści jako biznesu, działamy całkowicie wolontaryjnie. Ba, wielokrotnie mu-sieliśmy wyłożyć na nieplanowane wy-datki z własnych kieszeni, gdyż inaczej wszystko ległoby w gruzach – mówi Wróbel, dodając, że zespoły coraz czę-ściej chcą zwrotu kosztów, a przecież podczas koncertów charytatywnych nie zarabia się na biletach. Dlatego, żeby związać koniec z końcem, trzeba szukać innych kapel, które zgodzą się zagrać za darmo, co jednak czasami burzy planowany efekt.

Piotr i Rafał podkreślają, że działają z zamiłowania do muzyki, a ich celem jest promowanie polskiej kultury na Wyspach. A jak z perspektywy kilkulet-nich doświadczeń oceniają rodzimych muzyków, próbujących swoich sił w londyńskiej metropolii?

– Większość z nich to ludzie inte-ligentni i zdolni, którzy pragną osią-gnąć coś w życiu. Są też tacy, którym czas ucieka przez palce, a nie chcąc go spędzać przed telewizorem, oddają się swojej muzycznej pasji. Ale zdarzają się i takie osoby, które zachłysnęły się ambicją, dbając wyłącznie o własny in-teres. Słowem, samo życie – w całej ga-mie kolorów i odcieni… – podkreślają twórcy Ptasiarni.

Po przyjeździe do Londynu powiesiłem gitary na ścianie...

PIOTR WRÓBEL, MUZYK

National Art Gallery Miłośnikom sztuki proponuję od-

wiedzić monumentalny budynek przy Trafalgar Square, który mieści słynną National Art Gallery (Narodowa Gale-ria sztuki). Obejrzeć tu można ponad 2300 obrazów z okresu XIII-XIX wieku. Udając się do zachodniego skrzydła

galerii zobaczymy najstarsze dzieła ar-tystów takich jak: Giotto, Jan van Eyck, czy też Michał Anioł. XVIII-wieczne ob-razy skupiono w skrzydle północnym, a wśród nich płótna Rubensa, Rem-brandta i Caravaggio. XIX-wieczne dzieła znalazły swoje miejsce w skrzy-dle wschodnim, a tu między innymi Vincent van Gogh, Seurat i Renoir. Na-tional Art Gallery to prawdziwy raj dla miłośników sztuki.

Godziny otwarcia: codziennie – 10:00-18:00, w piątki – 10:00-21:00. Wstęp wolny.

Trafalgar Square, London WC2N 5DN. Stacje metra: Westminster, Le-icester Square, Piccadilly Circus, Cha-ring Cross.

Tower of LondonKolejnym miejscem wartym uwagi

jest wybudowany w XI wieku dla Wil-

helma Zdobywcy – Tower of London. Kiedyś zamykano, torturowano i zabija-no tu oponentów politycznych. Ponadto wieża stanowiła królewską rezydencję, kilku władców Wielkiej Brytanii. Najstar-szą część fortecy stanowi White Tower (biała wieża) ukończona w 1097 roku. Przez wiele lat 27-metrowa konstrukcja stanowiła najwyższy budynek Londynu. W XIII wieku fortecę ogrodzono dwoma murami obronnymi składającymi się z 19

Westminster

Kensington

ersmith

National Art Gallery

Kew Gardens

Tower of London

Muzeum Sherlocka Holmesa

Dom Zygmunta Freuda

OXO Tower

Dziś kolejna podróż po stolicy Wielkiej Brytanii: National Art Gallery, Tower of London, Kew Gardens, Muzeum Sherlocka Holmesa, Dom Zygmunta Freuda, OXO Tower.

Z wizytą u Freudai Sherlocka Holmesa

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

| z wielkiej brytanii

wież, w k t ó r y c h

również wię-ziono przeciwników

królów. Obecnie najpopularniejszą atrak-cją w Tower of London są Crown Jewls (królewskie klejnoty) eksponowane tu od XVII wieku. (fot. Bob Collowân/Wikipedia)

Godziny otwarcia: od wtorku do soboty 9:00-17:30, w niedzielę i poniedziałek – 10:00-17:30. Ceny biletów: dorośli – £22, studenci i se-niorzy – £18.70, dzieci – £11. Tańsze bilety przy rezerwacji przez Internet (London EC3N 4AB, stacja metra: To-wer Hill).

Kew GardensPo lekcji historii warto odetchnąć

na świeżym powietrzu. Królewskie botaniczne ogrody Kew G a r d e n s to idealne m i e j s c e na spacer. Park zaj-muje 300 akrów powierzchni. A w nim przepiękne ogrody, szklarnie, herbarium. Biblioteka oraz muzea. Tu spokojnie możemy spędzić cały dzień. Kew Gardens zmienia się wraz z porą roku. Wiosną podziwiać tu można 5 milionów kwiatów. Ogród zwiedzamy korzystając ze specjalnego pociągu z przewodnikiem, który zawiezie nas do najciekawszych miejsc. Warto zobaczyć wybudowany w 1631 r. Kew Palace. Pa-łac użytkowany przez rodzinę królew-ską w latach 1729-1818.

Godziny otwarcia: 9:30-18:30 (nie-które atrakcje dostępne są krócej). Ceny biletów: dorośli – £14.50, stu-denci i seniorzy – £12.50, dzieci do lat 16 – wstęp wolny (Brentford Gate, London TW9 3AB, stacja metra: Kew Gardens).

Muzeum Sherlocka HolmesaLondyn przepełniony jest nadzwy-

czajnymi, a zarazem dziwnymi miej-scami. Takim z pewnością jest Muzeum Sherlocka Holmesa. Ten najlepiej znany londyński adres (221 b Baker Street) – to dom słynnego detektywa. Tu można

obejrzeć mieszkanie Sherlocka i liczne figury woskowe związane z przygo-dami detektywa, a także dotknąć eks-ponatów i kupić pamiątki. Budynek ze względu na szczególną architekturę i tło historyczne objęty został ochroną rządową. Polecam wszystkim wielbicie-lom powieści Sir Arthura C. Doyle’a.

Otwarte dla zwiedzających co-dziennie w godz. 9:30-18:00. Wstęp: dorośli – £10, dzieci – £8 (221b Baker Street London NW1 6XE, stacja me-tra: Baker Street).

Dom Zygmunta FreudaKolejnym niezwykłym miejscem jest

otwarty dla zwiedzających dom twór-cy psychoanalizy – Zygmunta Freu-da. W 1938 r. Freud uciekając z Austrii przeprowadził się tu z rodziną. Można zwiedzić gabinet, w którym psychoana-lityk spędził wiele godzin pisząc kolej-ne prace i zobaczyć słynną kozetkę, na której przyjmował pacjentów. Ponadto obejrzeć niezwykłą kolekcję prawie 2000 antyków. Wśród nich dzieła egip-skie, greckie i orientalne. W domu swoje miejsce mają również pamiątki po córce Annie Freud, która kontynuowała dzie-

ło ojca. Mieszka-ła tu aż do śmierci w 1982 r. W mu ze um o dby wa -ją się też szkolenia i wykłady.

Czynne od środy do niedzieli w godzinach 12:00-17:00. Ceny biletów: dorośli – £7, dzieci i studenci – £4 (20 Ma-res�eld Gardens, London NW3 5SX, stacja metra: Finchley Road).

OXO TowerAby odpocząć proponuję kawiarnie,

bary lub restauracje w OXO Tower. Z 8 piętra wieżowca rozpościera się cudow-ny widok na Tamizę oraz katedrę św. Pawła (St.Paul’s Cathedral). Wieczorami dość często odbywają się tu koncerty jazzowe. A gdy pogoda dopisuje obiad można zjeść na świeżym powietrzu. Do dyspozycji gości jest ogromny taras z niesamowitym widokiem. Restauracja specjalizuje się w kuchni brytyjskiej. Szczególną uwagę przywiązano też do kuchni wegetariańskiej i wegańskiej. Po-nadto niezwykle bogata oferta 800 win z całego świata.

Godziny otwarcia: od poniedziałku do soboty 12:00-23:00, w niedzielę 12:00-22:00 (Barge House Street, Oxo Tower Wharf, South Bank, London, SE1 9PH, stacja metra: West Hampstead).

Z ÓSMEGO PIĘTRA

wieżowca rozpościera się

cudowny widok na Tamizę

oraz katedrę św. Pawła

National Art Gallery Miłośnikom sztuki proponuję od-

wiedzić monumentalny budynek przy Trafalgar Square, który mieści słynną National Art Gallery (Narodowa Gale-ria sztuki). Obejrzeć tu można ponad 2300 obrazów z okresu XIII-XIX wieku. Udając się do zachodniego skrzydła

galerii zobaczymy najstarsze dzieła ar-tystów takich jak: Giotto, Jan van Eyck, czy też Michał Anioł. XVIII-wieczne ob-razy skupiono w skrzydle północnym, a wśród nich płótna Rubensa, Rem-brandta i Caravaggio. XIX-wieczne dzieła znalazły swoje miejsce w skrzy-dle wschodnim, a tu między innymi Vincent van Gogh, Seurat i Renoir. Na-tional Art Gallery to prawdziwy raj dla miłośników sztuki.

Godziny otwarcia: codziennie – 10:00-18:00, w piątki – 10:00-21:00. Wstęp wolny.

Trafalgar Square, London WC2N 5DN. Stacje metra: Westminster, Le-icester Square, Piccadilly Circus, Cha-ring Cross.

Tower of LondonKolejnym miejscem wartym uwagi

jest wybudowany w XI wieku dla Wil-

helma Zdobywcy – Tower of London. Kiedyś zamykano, torturowano i zabija-no tu oponentów politycznych. Ponadto wieża stanowiła królewską rezydencję, kilku władców Wielkiej Brytanii. Najstar-szą część fortecy stanowi White Tower (biała wieża) ukończona w 1097 roku. Przez wiele lat 27-metrowa konstrukcja stanowiła najwyższy budynek Londynu. W XIII wieku fortecę ogrodzono dwoma murami obronnymi składającymi się z 19

Westminster

Kensington

ersmith

National Art Gallery

Kew Gardens

Tower of London

Muzeum Sherlocka Holmesa

Dom Zygmunta Freuda

OXO Tower

Dziś kolejna podróż po stolicy Wielkiej Brytanii: National Art Gallery, Tower of London, Kew Gardens, Muzeum Sherlocka Holmesa, Dom Zygmunta Freuda, OXO Tower.

Z wizytą u Freudai Sherlocka Holmesa

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

| z wielkiej brytanii

wież, w k t ó r y c h

również wię-ziono przeciwników

królów. Obecnie najpopularniejszą atrak-cją w Tower of London są Crown Jewls (królewskie klejnoty) eksponowane tu od XVII wieku. (fot. Bob Collowân/Wikipedia)

Godziny otwarcia: od wtorku do soboty 9:00-17:30, w niedzielę i poniedziałek – 10:00-17:30. Ceny biletów: dorośli – £22, studenci i se-niorzy – £18.70, dzieci – £11. Tańsze bilety przy rezerwacji przez Internet (London EC3N 4AB, stacja metra: To-wer Hill).

Kew GardensPo lekcji historii warto odetchnąć

na świeżym powietrzu. Królewskie botaniczne ogrody Kew G a r d e n s to idealne m i e j s c e na spacer. Park zaj-muje 300 akrów powierzchni. A w nim przepiękne ogrody, szklarnie, herbarium. Biblioteka oraz muzea. Tu spokojnie możemy spędzić cały dzień. Kew Gardens zmienia się wraz z porą roku. Wiosną podziwiać tu można 5 milionów kwiatów. Ogród zwiedzamy korzystając ze specjalnego pociągu z przewodnikiem, który zawiezie nas do najciekawszych miejsc. Warto zobaczyć wybudowany w 1631 r. Kew Palace. Pa-łac użytkowany przez rodzinę królew-ską w latach 1729-1818.

Godziny otwarcia: 9:30-18:30 (nie-które atrakcje dostępne są krócej). Ceny biletów: dorośli – £14.50, stu-denci i seniorzy – £12.50, dzieci do lat 16 – wstęp wolny (Brentford Gate, London TW9 3AB, stacja metra: Kew Gardens).

Muzeum Sherlocka HolmesaLondyn przepełniony jest nadzwy-

czajnymi, a zarazem dziwnymi miej-scami. Takim z pewnością jest Muzeum Sherlocka Holmesa. Ten najlepiej znany londyński adres (221 b Baker Street) – to dom słynnego detektywa. Tu można

obejrzeć mieszkanie Sherlocka i liczne figury woskowe związane z przygo-dami detektywa, a także dotknąć eks-ponatów i kupić pamiątki. Budynek ze względu na szczególną architekturę i tło historyczne objęty został ochroną rządową. Polecam wszystkim wielbicie-lom powieści Sir Arthura C. Doyle’a.

Otwarte dla zwiedzających co-dziennie w godz. 9:30-18:00. Wstęp: dorośli – £10, dzieci – £8 (221b Baker Street London NW1 6XE, stacja me-tra: Baker Street).

Dom Zygmunta FreudaKolejnym niezwykłym miejscem jest

otwarty dla zwiedzających dom twór-cy psychoanalizy – Zygmunta Freu-da. W 1938 r. Freud uciekając z Austrii przeprowadził się tu z rodziną. Można zwiedzić gabinet, w którym psychoana-lityk spędził wiele godzin pisząc kolej-ne prace i zobaczyć słynną kozetkę, na której przyjmował pacjentów. Ponadto obejrzeć niezwykłą kolekcję prawie 2000 antyków. Wśród nich dzieła egip-skie, greckie i orientalne. W domu swoje miejsce mają również pamiątki po córce Annie Freud, która kontynuowała dzie-

ło ojca. Mieszka-ła tu aż do śmierci w 1982 r. W mu ze um o dby wa -ją się też szkolenia i wykłady.

Czynne od środy do niedzieli w godzinach 12:00-17:00. Ceny biletów: dorośli – £7, dzieci i studenci – £4 (20 Ma-res�eld Gardens, London NW3 5SX, stacja metra: Finchley Road).

OXO TowerAby odpocząć proponuję kawiarnie,

bary lub restauracje w OXO Tower. Z 8 piętra wieżowca rozpościera się cudow-ny widok na Tamizę oraz katedrę św. Pawła (St.Paul’s Cathedral). Wieczorami dość często odbywają się tu koncerty jazzowe. A gdy pogoda dopisuje obiad można zjeść na świeżym powietrzu. Do dyspozycji gości jest ogromny taras z niesamowitym widokiem. Restauracja specjalizuje się w kuchni brytyjskiej. Szczególną uwagę przywiązano też do kuchni wegetariańskiej i wegańskiej. Po-nadto niezwykle bogata oferta 800 win z całego świata.

Godziny otwarcia: od poniedziałku do soboty 12:00-23:00, w niedzielę 12:00-22:00 (Barge House Street, Oxo Tower Wharf, South Bank, London, SE1 9PH, stacja metra: West Hampstead).

Z ÓSMEGO PIĘTRA

wieżowca rozpościera się

cudowny widok na Tamizę

oraz katedrę św. Pawła

finanse |

Biznes express

Zwolnienia w bankach Polskie mięso w Chinach? Drogie państwo

ostatnim czasie w mediach pojawiła się informacja o gangu, który w

Rzymie wykradał pieniądze tury-stów z ich kart płatniczych. Pro-ceder polegał na instalowaniu na bankomatach specjalnych nakła-dek kopiujących dane karty. Dzię-ki temu złodzieje mogli wypro-dukować jej kopię i dokonywać wypłat pieniędzy. W ten sposób kradli aż 100.000 euro dziennie. Warto pamiętać, że takie histo-rie zdarzają się także i w Polsce. Według NBP, tylko w pierwszym półroczu 2013 r., łączna wartość wszystkich nieuczciwych trans-akcji dokonanych „plastikiem” wyniosła 12,6 mln zł. Największy udział, bo aż 44 proc., stanowi-ły operacje dokonane kartami sfałszowanymi.

Niestety wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest to w ogóle możliwe. Tymczasem ze względu na wprowadzenie funkcji płatności zbliżeniowych, przestępca może płacić skradzio-ną kartą za drobne zakupy na-wet, jeśli nie zna kodu PIN. Trze-ba jednak dodać, że ten rodzaj kradzieży nie jest obecnie zbyt groźny. Zgodnie z rekomendacją NBP, od kwietnia banki ograni-czyły bowiem odpowiedzialność

klientów przy takich kradzieżach do 50 euro (ok. 210 zł). Znacznie więcej można natomiast stracić, jeśli karta zostanie skopiowana i przestępcy poznają nasz PIN.

Dzieje się to zwykle podczas podejmowania pieniędzy. W

otworze, do którego wkładamy kartę, instalowane jest niewi-doczne urządzenie kopiujące. Kod dostępu natomiast prze-stępcy poznają dzięki miniatu-rowej kamerze lub nakładce na klawiaturę bankomatu, która wy-gląda zupełnie jak ta oryginalna. Wstukując PIN wciskamy klawi-sze, które są częścią urządzenia zapisującego wprowadzaną kombinację.

Naszą kartę może też skopio-wać nieuczciwy pracownik sklepu, restauracji czy innego punktu, w którym będziemy płacili bezgo-tówkowo. Dlatego nie należy ni-gdy tracić jej z oczu. Warto także wprowadzać PIN w taki sposób, aby kasjer, kelner czy jakakolwiek inna osoba nie mogła go podej-rzeć. Nigdy nie możemy mieć bo-wiem pewności, czy ktoś stojący za nami w kolejce nie jest złodziejem lub czy z nim nie współpracuje.

W przypadku kradzieży innych niż poprzez transakcje zbliżenio-we, odpowiedzialność klienta jest wyższa niż wspomniane już 50 euro i wynosi obecnie 150 euro. Na szczęście, jeśli bank ma pewność, że doszło do kopiowa-nia karty, często zwraca całą utra-coną kwotę. Dzieje się tak w przy-padku, gdy wielu klientów zgła-szających podobne reklamacje w ostatnim czasie korzystało z tego samego bankomatu lub płaciło w tym samym sklepie czy punkcie usługowym. Cała procedura re-klamacyjna trwa jednak w takich sytuacjach dość długo. Ponadto, nigdy nie mamy pewności czy bank zwróci nam całą utraconą kwotę. Dlatego wybierając się na zakupy czy wypłacając pieniądze z bankomatu, warto zachować ostrożność.

Wybierasz się na zakupy? Uważaj na kartęZłodzieje potrafią wykraść naprawdę duże pieniądze z naszych kart płatniczych. -

Dlatego bądźmy czujni zarówno na zakupach, jak i przy bankomatach.

UWAGA NIGDY NIE MOŻEMY MIEĆ BOWIEM PEW-NOŚCI, CZY KTOŚ STOJĄCY ZA NAMI W KOLEJCE NIE JEST ZŁODZIEJEM LUB CZY Z NIM NIE WSPÓŁPRACUJE.

Fot. S

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

| porady

Panel ekspertów

Płytkie i cieńsze naczynka możemy pozamykać laserem wysoce selektyw-nym (dla hemoglobiny i melaniny), tzw. laserem KTP o długości fali 532 nm, a następnie usunąć zmiany położone głębiej i o grubszej średnicy naczynia laserem diodowym niskoselektywnym o długości fali 940 nm lub 980 nm.

Lasery diodowe o długości fali 940 nm i 980 nm możemy zastosować także do przeprowadzania zabiegów endowaskularnych w przypadku le-czenia żylaków kończyn dolnych bez konieczności wykonywania strippingu.

Mówiąc o żylakach, trudno nie wspomnieć o zastosowaniu wspomnia-nych laserów w zabiegach proktolo-gicznych w przypadku krwawiących lub wypadających hemoroidów. Promień laserowy można aplikować,przykładając światłowód do zmienionej śluzówki oraz wbijając go pod śluzówkę. W ten sposób wykonuje się ablację w kilku miejscach.

Skuteczność metody możemy podwyższyć, wykorzystując dodatkowo dopplerowską sondę waskularną dla wykrycia przepływu krwi w gałęziach

Jak odmłodzić starzejące się oko?

W jaki sposób likwiduje się hemoroidy wykorzystując światło laserowe?

Przezskórne usuwanie zmian naczyniowych

Specjalista chirurg.Tooting Medical Centre

tętnicy odbytniczej znajdujących się pod śluzówką. Następnie w miejscu wykrytego przepływu można podać kilka impulsów lasera, aż do zamknięcia połączeń tętniczo-żylnych. Podanie pod śluzówkę światła lasera powodu-je, że tkanka hemoroidów kurczy się i resorbuje.

Ponoć utrata zdolności akomo-dacyjnych oka, zwana prezbiopią lub starczowzrocznością pojawia się najczęściej po 40. roku życia i powoduje trudności z wyraźnym widzeniem z bliska.

Nie jest uznana za chorobę, bo to natu-ralny proces starzenia się organizmu. Z upływem lat soczewka twardnieje, traci elastyczność i możliwość swobodnej zmiany kształtu, a więc również zdol-ność akomodacji. Źrenica staje się węż-sza i mniej czuła na światło. Pierwsze objawy to brak ostrości widzenia przed-miotów w bliskiej odległości, kiedy np. nie możemy odczytać drobnego druku lub trudności z czytaniem zwłaszcza przy słabym oświetleniu. Osoby doro-słe, które zauważą u siebie pierwsze problemy powinny zgłosić się do oku-listy. Rozwój współczesnej medycyny pozwala na szybkie rozpoznanie wady wzroku i wdrożenie odpowiedniego leczenia, dzięki któremu możemy zni-welować objawy i przywrócić komfort życia. Najprostszym sposobem radze-nia sobie z procesem starzenia się oka jest stosowanie okularów lub soczewek kontaktowych. Od kilku już lat dostęp-na jest innowacyjna metoda laserowej korekcji wzroku.

innovationpr.pl

Fot. S

Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytaniaNapisz do nas! [email protected]

Potrzebujesz fachowej porady?

Jak wynika z badań przeprowadzo-nych przez Centrum Badania Opinii Społecznej, na zlecenie Centrum Okuli-stycznego Nowy Wzrok, na ponad 1000 respondentów powyżej 18. roku życia, aż 85 proc. Polaków nie wie co to jest prezbiopia. Ponad 1/3 badała wzrok po-nad dwa lata temu, a 7 proc. ankietowa-nych zadeklarowało, że nigdy nie kon-trolowało wzroku. Starczowzroczność może pojawić się nawet u osób, które ni-gdy nie miały problemów z widzeniem.

finanse |

Biznes express

Zwolnienia w bankach Polskie mięso w Chinach? Drogie państwo

ostatnim czasie w mediach pojawiła się informacja o gangu, który w

Rzymie wykradał pieniądze tury-stów z ich kart płatniczych. Pro-ceder polegał na instalowaniu na bankomatach specjalnych nakła-dek kopiujących dane karty. Dzię-ki temu złodzieje mogli wypro-dukować jej kopię i dokonywać wypłat pieniędzy. W ten sposób kradli aż 100.000 euro dziennie. Warto pamiętać, że takie histo-rie zdarzają się także i w Polsce. Według NBP, tylko w pierwszym półroczu 2013 r., łączna wartość wszystkich nieuczciwych trans-akcji dokonanych „plastikiem” wyniosła 12,6 mln zł. Największy udział, bo aż 44 proc., stanowi-ły operacje dokonane kartami sfałszowanymi.

Niestety wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest to w ogóle możliwe. Tymczasem ze względu na wprowadzenie funkcji płatności zbliżeniowych, przestępca może płacić skradzio-ną kartą za drobne zakupy na-wet, jeśli nie zna kodu PIN. Trze-ba jednak dodać, że ten rodzaj kradzieży nie jest obecnie zbyt groźny. Zgodnie z rekomendacją NBP, od kwietnia banki ograni-czyły bowiem odpowiedzialność

klientów przy takich kradzieżach do 50 euro (ok. 210 zł). Znacznie więcej można natomiast stracić, jeśli karta zostanie skopiowana i przestępcy poznają nasz PIN.

Dzieje się to zwykle podczas podejmowania pieniędzy. W

otworze, do którego wkładamy kartę, instalowane jest niewi-doczne urządzenie kopiujące. Kod dostępu natomiast prze-stępcy poznają dzięki miniatu-rowej kamerze lub nakładce na klawiaturę bankomatu, która wy-gląda zupełnie jak ta oryginalna. Wstukując PIN wciskamy klawi-sze, które są częścią urządzenia zapisującego wprowadzaną kombinację.

Naszą kartę może też skopio-wać nieuczciwy pracownik sklepu, restauracji czy innego punktu, w którym będziemy płacili bezgo-tówkowo. Dlatego nie należy ni-gdy tracić jej z oczu. Warto także wprowadzać PIN w taki sposób, aby kasjer, kelner czy jakakolwiek inna osoba nie mogła go podej-rzeć. Nigdy nie możemy mieć bo-wiem pewności, czy ktoś stojący za nami w kolejce nie jest złodziejem lub czy z nim nie współpracuje.

W przypadku kradzieży innych niż poprzez transakcje zbliżenio-we, odpowiedzialność klienta jest wyższa niż wspomniane już 50 euro i wynosi obecnie 150 euro. Na szczęście, jeśli bank ma pewność, że doszło do kopiowa-nia karty, często zwraca całą utra-coną kwotę. Dzieje się tak w przy-padku, gdy wielu klientów zgła-szających podobne reklamacje w ostatnim czasie korzystało z tego samego bankomatu lub płaciło w tym samym sklepie czy punkcie usługowym. Cała procedura re-klamacyjna trwa jednak w takich sytuacjach dość długo. Ponadto, nigdy nie mamy pewności czy bank zwróci nam całą utraconą kwotę. Dlatego wybierając się na zakupy czy wypłacając pieniądze z bankomatu, warto zachować ostrożność.

Wybierasz się na zakupy? Uważaj na kartęZłodzieje potrafią wykraść naprawdę duże pieniądze z naszych kart płatniczych. -

Dlatego bądźmy czujni zarówno na zakupach, jak i przy bankomatach.

UWAGA NIGDY NIE MOŻEMY MIEĆ BOWIEM PEW-NOŚCI, CZY KTOŚ STOJĄCY ZA NAMI W KOLEJCE NIE JEST ZŁODZIEJEM LUB CZY Z NIM NIE WSPÓŁPRACUJE.

Fot. S

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

| porady

Panel ekspertów

Płytkie i cieńsze naczynka możemy pozamykać laserem wysoce selektyw-nym (dla hemoglobiny i melaniny), tzw. laserem KTP o długości fali 532 nm, a następnie usunąć zmiany położone głębiej i o grubszej średnicy naczynia laserem diodowym niskoselektywnym o długości fali 940 nm lub 980 nm.

Lasery diodowe o długości fali 940 nm i 980 nm możemy zastosować także do przeprowadzania zabiegów endowaskularnych w przypadku le-czenia żylaków kończyn dolnych bez konieczności wykonywania strippingu.

Mówiąc o żylakach, trudno nie wspomnieć o zastosowaniu wspomnia-nych laserów w zabiegach proktolo-gicznych w przypadku krwawiących lub wypadających hemoroidów. Promień laserowy można aplikować,przykładając światłowód do zmienionej śluzówki oraz wbijając go pod śluzówkę. W ten sposób wykonuje się ablację w kilku miejscach.

Skuteczność metody możemy podwyższyć, wykorzystując dodatkowo dopplerowską sondę waskularną dla wykrycia przepływu krwi w gałęziach

Jak odmłodzić starzejące się oko?

W jaki sposób likwiduje się hemoroidy wykorzystując światło laserowe?

Przezskórne usuwanie zmian naczyniowych

Specjalista chirurg.Tooting Medical Centre

tętnicy odbytniczej znajdujących się pod śluzówką. Następnie w miejscu wykrytego przepływu można podać kilka impulsów lasera, aż do zamknięcia połączeń tętniczo-żylnych. Podanie pod śluzówkę światła lasera powodu-je, że tkanka hemoroidów kurczy się i resorbuje.

Ponoć utrata zdolności akomo-dacyjnych oka, zwana prezbiopią lub starczowzrocznością pojawia się najczęściej po 40. roku życia i powoduje trudności z wyraźnym widzeniem z bliska.

Nie jest uznana za chorobę, bo to natu-ralny proces starzenia się organizmu. Z upływem lat soczewka twardnieje, traci elastyczność i możliwość swobodnej zmiany kształtu, a więc również zdol-ność akomodacji. Źrenica staje się węż-sza i mniej czuła na światło. Pierwsze objawy to brak ostrości widzenia przed-miotów w bliskiej odległości, kiedy np. nie możemy odczytać drobnego druku lub trudności z czytaniem zwłaszcza przy słabym oświetleniu. Osoby doro-słe, które zauważą u siebie pierwsze problemy powinny zgłosić się do oku-listy. Rozwój współczesnej medycyny pozwala na szybkie rozpoznanie wady wzroku i wdrożenie odpowiedniego leczenia, dzięki któremu możemy zni-welować objawy i przywrócić komfort życia. Najprostszym sposobem radze-nia sobie z procesem starzenia się oka jest stosowanie okularów lub soczewek kontaktowych. Od kilku już lat dostęp-na jest innowacyjna metoda laserowej korekcji wzroku.

innovationpr.pl

Fot. S

Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytaniaNapisz do nas! [email protected]

Potrzebujesz fachowej porady?

Jak wynika z badań przeprowadzo-nych przez Centrum Badania Opinii Społecznej, na zlecenie Centrum Okuli-stycznego Nowy Wzrok, na ponad 1000 respondentów powyżej 18. roku życia, aż 85 proc. Polaków nie wie co to jest prezbiopia. Ponad 1/3 badała wzrok po-nad dwa lata temu, a 7 proc. ankietowa-nych zadeklarowało, że nigdy nie kon-trolowało wzroku. Starczowzroczność może pojawić się nawet u osób, które ni-gdy nie miały problemów z widzeniem.

z polski |

Andrzej Kopiczyński skończył 80 lat. Zasły-nął jako odtwórca tytułowej roli w serialach Jerzego Gruzy „Czterdziestolatek” oraz „Czterdziestolatek. 20 lat później”. Wcze-śniej zagrał główną rolę w �lmie i serialu Ewy i Czesława Petelskich „Kopernik”.

Druga książka Moniki Jaruzelskiej „Rodzina” opowiada o trudnych relacjach i dramatach w domu rodzinnym córki generała. Jest zbio-rem przemyśleń autorki na temat jej rodziny. Swoisty pamiętnik przerywany jest dialogami z rodzicami. Według Moniki książka nie ociepli wizerunku Jaruzelskiego. – To raczej ja próbu-ję moimi książkami wybić się na niepodle-głość. Jestem przekonana, że ojcu książka się nie spodoba – mówi autorka. (za: mowimyjak.pl)

Urodziny „Czterdziestolatka”

Za nami największa impreza biegowa w Polsce z rekor-dowymi wynikami. Po zaciętej rywalizacji, najszybszym maratończykiem ORLEN Warsaw Marathon okazał się Tadese Tola (Etiopia) z czasem 02:06:55 – najlepszym cza-sem uzyskanym w historii polskiego maratonu. Tytuł Mi-strza Polski mężczyzn zdobył Henryk Szost, który pokonał królewski dystans w 02:08:55. Ustanowiono nowy rekord frekwencyjny – 31.688 uczestników, a organizatorzy już za-powiedzieli kolejną edycję wydarzenia. Narodowe Święto Biegania powróci 26 kwietnia 2015 r. (za: orlenmarathon.pl)

Studio Koncertowe Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego, Warszawa. Jubileusz 55-lecia pracy artystycznej Marka Ga-szyńskiego. Na zdjęciu Krzysztof Sadowski, Agata Młynarska, Marek Gaszyński. Piosenki z jego tekstami usłyszeć można w wykonaniu m.in. takich artystów: Aldona Orłowska, Breako-ut, Budka Su�era, Czerwone Gitary, Halina Frąckowiak, Hele-na Majdaniec, Gang Marcela, Jerzy Grunwald, Bogusław Mec, Wojciech Gąssowski, Niebiesko-Czarni, Czesław Niemen.

„Rodzina”Jaruzelskiej

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

Chór Kameralny Dysonans pod kie-rownictwem prof. Magdaleny Wdo-wickiej-Mackiewicz to jedyny polski zespół, który zakwali�kował się do udziału w I Międzynarodowym Kon-kursie Chórów a capella w Londynie (The London International A’Cappella Choir Competition). Pomysłodawcą i organizatorem konkursu jest Peter Phillips, założyciel i dyrektor artystycz-ny jednego z najlepszych zespołów wykonujących muzykę renesansową

– Tallis Scholars. W konkursie wystąpi kilkanaście zespołów z całego świata wyłonionych na podstawie przesła-nych aplikacji i nagrań. Wydarzenie ma upamiętniać 70 urodziny kompo-zytora sir Johna Tavenera.Chór kameralny Dysonans powstał jesienią 1991 roku. Zespół tworzą studenci i absolwenci poznańskich wyższych uczelni. Chór odbył również kilka podróży do Niemiec, Francji, Włoch, Szwecji i Szwajcarii, gdzie brał

Dysonans a capella

Dodatek redaguje:

| polecamy

Fot. Arch. Autora

dysonans.pl

udział w wielu konkursach i festiwa-lach. W swoim repertuarze posiada m.in. utwory a cappella z okresu renesansu i baroku, współczesne kompozycje polskich i zagranicznych twórców, jak również opracowania chóralne muzyki rozrywkowej (The Beatles, G. Gershwin).

>> Joanna Szmatuł[email protected]

Drodzy Czytelnicy,zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na adres: [email protected].

Chce się żyć

Film zachwycił publiczność i jury festi-walu filmowego w Montrealu. To oparta na faktach historia niepełnosprawnego Maćka, który toczy walkę o godność i prawo do normalnego życia. Początko-wo chłopiec dorasta w otoczeniu naj-bliższych, jednak los sprawia, że musi trafić do specjalistycznego ośrodka. Wcielający się w główną postać Da-wid Ogrodnik podbił serca krytyków i publiczności oraz zdobył prestiżową nagrodę „Orzeł” za pierwszoplano-wą rolę męską. Na ekranie również Anna Nehrebecka i Arkadiusz Jakubik.

Film opowiada o losach młodego, am-bitnego muzyka Jona, który dołącza do ekscentrycznej grupy popowej. Jej liderem jest tajemniczy i niedostępny Frank. Choć z pozoru sytuacja wyglą-da niegroźnie, wkrótce zaczyna ona jednak przerastać głównego bohatera. Co takiego wyróżnia Franka z tłumu anonimowych i nikomu nie znanych wokalistów? Choćby „wielka głowa”, którą ma na sobie cały czas, z którą nie rozstaje się na koncertach, a na-wet wtedy kiedy odpoczywa. W rolach głównych: Michael Fassbender, Domh-nall Gleeson i Maggie Gyllenhaal.

1 maja – 29 czerwca, BFI Southbank, Instytut Sztuki Współczesnej (ICA), Londyn

Borowczyk – kino pożądaniaPick me up 2014– wystawa

Do 5 maja

Na wystawie znalazły się projekty gra�czne artystów i grup kreatywnych z całego świata. Dodatkową atrakcją będą wydarzenia związane z ekspo-zycją. Ich zadaniem jest pobudzenie wyobraźni zwiedzających, dla których ilustracja i zdjęcie to swoisty chleb po-wszedni. Nowością jest także Pick Me Up Radio, które będzie nadawało na żywo z Somerset House.

26 kwietnia,

Goniec kulturalny

z polski |

Andrzej Kopiczyński skończył 80 lat. Zasły-nął jako odtwórca tytułowej roli w serialach Jerzego Gruzy „Czterdziestolatek” oraz „Czterdziestolatek. 20 lat później”. Wcze-śniej zagrał główną rolę w �lmie i serialu Ewy i Czesława Petelskich „Kopernik”.

Druga książka Moniki Jaruzelskiej „Rodzina” opowiada o trudnych relacjach i dramatach w domu rodzinnym córki generała. Jest zbio-rem przemyśleń autorki na temat jej rodziny. Swoisty pamiętnik przerywany jest dialogami z rodzicami. Według Moniki książka nie ociepli wizerunku Jaruzelskiego. – To raczej ja próbu-ję moimi książkami wybić się na niepodle-głość. Jestem przekonana, że ojcu książka się nie spodoba – mówi autorka. (za: mowimyjak.pl)

Urodziny „Czterdziestolatka”

Za nami największa impreza biegowa w Polsce z rekor-dowymi wynikami. Po zaciętej rywalizacji, najszybszym maratończykiem ORLEN Warsaw Marathon okazał się Tadese Tola (Etiopia) z czasem 02:06:55 – najlepszym cza-sem uzyskanym w historii polskiego maratonu. Tytuł Mi-strza Polski mężczyzn zdobył Henryk Szost, który pokonał królewski dystans w 02:08:55. Ustanowiono nowy rekord frekwencyjny – 31.688 uczestników, a organizatorzy już za-powiedzieli kolejną edycję wydarzenia. Narodowe Święto Biegania powróci 26 kwietnia 2015 r. (za: orlenmarathon.pl)

Studio Koncertowe Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego, Warszawa. Jubileusz 55-lecia pracy artystycznej Marka Ga-szyńskiego. Na zdjęciu Krzysztof Sadowski, Agata Młynarska, Marek Gaszyński. Piosenki z jego tekstami usłyszeć można w wykonaniu m.in. takich artystów: Aldona Orłowska, Breako-ut, Budka Su�era, Czerwone Gitary, Halina Frąckowiak, Hele-na Majdaniec, Gang Marcela, Jerzy Grunwald, Bogusław Mec, Wojciech Gąssowski, Niebiesko-Czarni, Czesław Niemen.

„Rodzina”Jaruzelskiej

25 kwietnia 2014

XX xxxxx 2011

Chór Kameralny Dysonans pod kie-rownictwem prof. Magdaleny Wdo-wickiej-Mackiewicz to jedyny polski zespół, który zakwali�kował się do udziału w I Międzynarodowym Kon-kursie Chórów a capella w Londynie (The London International A’Cappella Choir Competition). Pomysłodawcą i organizatorem konkursu jest Peter Phillips, założyciel i dyrektor artystycz-ny jednego z najlepszych zespołów wykonujących muzykę renesansową

– Tallis Scholars. W konkursie wystąpi kilkanaście zespołów z całego świata wyłonionych na podstawie przesła-nych aplikacji i nagrań. Wydarzenie ma upamiętniać 70 urodziny kompo-zytora sir Johna Tavenera.Chór kameralny Dysonans powstał jesienią 1991 roku. Zespół tworzą studenci i absolwenci poznańskich wyższych uczelni. Chór odbył również kilka podróży do Niemiec, Francji, Włoch, Szwecji i Szwajcarii, gdzie brał

Dysonans a capella

Dodatek redaguje:

| polecamy

Fot. Arch. Autora

dysonans.pl

udział w wielu konkursach i festiwa-lach. W swoim repertuarze posiada m.in. utwory a cappella z okresu renesansu i baroku, współczesne kompozycje polskich i zagranicznych twórców, jak również opracowania chóralne muzyki rozrywkowej (The Beatles, G. Gershwin).

>> Joanna Szmatuł[email protected]

Drodzy Czytelnicy,zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na adres: [email protected].

Chce się żyć

Film zachwycił publiczność i jury festi-walu filmowego w Montrealu. To oparta na faktach historia niepełnosprawnego Maćka, który toczy walkę o godność i prawo do normalnego życia. Początko-wo chłopiec dorasta w otoczeniu naj-bliższych, jednak los sprawia, że musi trafić do specjalistycznego ośrodka. Wcielający się w główną postać Da-wid Ogrodnik podbił serca krytyków i publiczności oraz zdobył prestiżową nagrodę „Orzeł” za pierwszoplano-wą rolę męską. Na ekranie również Anna Nehrebecka i Arkadiusz Jakubik.

Film opowiada o losach młodego, am-bitnego muzyka Jona, który dołącza do ekscentrycznej grupy popowej. Jej liderem jest tajemniczy i niedostępny Frank. Choć z pozoru sytuacja wyglą-da niegroźnie, wkrótce zaczyna ona jednak przerastać głównego bohatera. Co takiego wyróżnia Franka z tłumu anonimowych i nikomu nie znanych wokalistów? Choćby „wielka głowa”, którą ma na sobie cały czas, z którą nie rozstaje się na koncertach, a na-wet wtedy kiedy odpoczywa. W rolach głównych: Michael Fassbender, Domh-nall Gleeson i Maggie Gyllenhaal.

1 maja – 29 czerwca, BFI Southbank, Instytut Sztuki Współczesnej (ICA), Londyn

Borowczyk – kino pożądaniaPick me up 2014– wystawa

Do 5 maja

Na wystawie znalazły się projekty gra�czne artystów i grup kreatywnych z całego świata. Dodatkową atrakcją będą wydarzenia związane z ekspo-zycją. Ich zadaniem jest pobudzenie wyobraźni zwiedzających, dla których ilustracja i zdjęcie to swoisty chleb po-wszedni. Nowością jest także Pick Me Up Radio, które będzie nadawało na żywo z Somerset House.

26 kwietnia,

Goniec kulturalny

XX xxxxx 2011

Do 31 grudnia

wystawy

dla dzieci festiwale

Martin Creed: What’s the point of it?Hayward GalleryLondon, cena: £11kiedy: do 27 kwietnia

The Cheapside Hoard: London’s Lost JewelsMuseum of London150 London Wallcena: freekiedy: do 28 kwietnia

Vincent van Gogh: The SunflowersTrafalgar Square, Londoncena: freekiedy: do 27 kwietnia

Barber & Osgerby: In the MakingDesign Museum28 Butlers Wharfcena: £12.40kiedy: do 4 maja

Lucas Foglia: Frontcountry3 Jubilee Place, Londoncena: freekiedy: do 10 maja

Giuseppe Penone: CirclingGagosian Britannia StLondon, WC1X 9JDcena: freekiedy: do 31 maja

Harry CallahanTate ModernBankside, Londoncena: freekiedy: do 31 maja

Peter Doig: Early WorksMichael Werner Gallery22 Upper Brook StLondon, W1K 7PZcena: freekiedy: do 31 maja

Welcome To Iraq65 Peckham RdLondon, SE5 8UHcena: freekiedy: do 1 czerwca

Henri Matisse: The Cut-OutsTate ModernLondon, SE1 9TGcena: £16-18kiedy: do 7 września

W spektaklu Wojciecha Piekarskiego występuje sześciu aktorów i każdy z nich odgrywa kilka ról. Dlaczego „Pan Tadeusz” powinien być ważny także na emigra-cji? – Utrzymywanie więzi kulturowej z krajem ojczystym, pielęgnowanie polskich korzeni powinno być ważne dla każdego Polaka – uważa reżyser.

2, 4 maja, Jazz Café POSK, 238-246 King Street, Londyn, cena: £10-12

Epopeja na emigracji

Na wystawie będzie można zobaczyć pojazdy, z którymi do czynienia miał James Bond. Nie zabraknie Rolls-Royce’a z „Gold�ngera” (1964) i Astona Martina DB5 z „GoldenEye” (1995). Miejsce: Lon-don Film Museum Exhibition Space.

W ramach New Cross and Deptford Free Film Festival pokazy �lmów odbywają się w różnych, często bardzo dziwnych miejscach. W progra-mie pokaz m.in. „Attack the Block” i „Grease”.

Cztery kółkaJamesa Bonda

Fesiwal filmowy

cena: £14.50, londonfilmmuseum.com

Do 4 maja, Lewisham, freefilmfestivals.org, cena: free

Już w najbliższą niedzielę, 27 kwietnia, odbędzie się kanonizacja Jana Pawła II. Z tej okazji POSK proponuje wspólne oglądanie transmisji telewizyjnej na żywo z Watyka-nu. Transmisja rozpocznie się o godzinie 9.00. Warto przyjść nieco wcześniej i zająć najlepsze miejsca.

WSPÓLNA UROCZYSTOŚĆ27 kwietnia, Jazz Cafe

POSK, King Street, Londyn, cena: free

Feathers and FlightWarner Bros StudioAerodrome WayLeavesdenLondon, WD25 7LScena: od £21.5-29kiedy: do 27 kwietnia

Children’s Ballet: Nanny McPheePeacock TheatrePortugal StLondon, WC2A 2HTcena: £14-55kiedy: do 27 kwietnia

Not Now, BernardUnicorn Theatre147 Tooley StreetLondon, SE1 2HZ

cena: od £10-16kiedy: do 1 maja

SensacionalUnicorn Theatre147 Tooley Street London, SE1 2HZcena: od £10-16kiedy: do 11 maja

Covent Garden May Fayreand Puppet FestivalSt Paul’s ChurchBedford St London, WC2E 9EDcena: freekiedy: 11 maja

Friday Night Cinema ClubMy Crèche

143 Crouch HillLondon, N8 9QHcena: £12-16kiedy: do 30 maja

RHS Chelsea Flower ShowRoyal Hospital ChelseaRoyal Hospital RdLondon, SW3 4SRcena: £30-58kiedy: 20-24 maja

MinotaurPolka Theatre240 The BroadwayLondon, SW19 1SBcena: £9-13.5kiedy: do 24 maja

Confiscation CabinetsV&A Museum of ChildhoodLondon, E2 9PAcena: freekiedy: do 1 czerwca

Secret AgentsDiscover Children’s Story Centre383-387 Stratford High StLondon, E15 4QZcena: £5kiedy: do 13 czerwca

The Energy ShowScience MuseumExhibition RdLondon, SW7 2DDcena: £13.50kiedy: do 30 sierpnia

Sketchfest 231 Cambridge Heath RdBethnal GreenLondon, E2 0ELcena: £13 (za 1 przedstawienie)kiedy: 1-4 maja

StreetfestForman’s Fish IslandStour RdLondon, E3 2NTcena: £13.50kiedy: 4 maja

Canalway CavalcadeLittle VeniceLondon, W9 2PBcena: freekiedy: od 3-5 maja

29 | goniec kulturalny