DHS South - Prince of Songkla...
8
ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2558 DHS South รอบรั้วเครือข่าย เปิดตัวฉบับปฐมฤกษ์ บก.ชวนคุย หน้า 2 ถ้อยแถลงจากชายแดนใต้ หน้า 3 ห้องเรียนอาจารย์วราวุธ หน้า 4 แวดวง DHML หน้า 5 ระบบข้อมูลสุขภาพชุมชน หน้า 5 ปฏิบัติการงานวิจัย หน้า 6 ประเมินเพื่อการพัฒนา หน้า 6 หนึ่งอำาเภอหนึ่งโครงการ หน้า 7 บทเรียนจากพื้นที่ หน้า 8 กรุณาส่ง หนึ่งอำเภอหนึ่งโครงการ อ่านต่อหน้า 7 คนพิการ บ้านรอบเรา เขายังง้อ เขายังรอ ให้เรา เข้าไปถึง เขายังรอ ขอเราด้วย ว่าช่วยดึง เราเป็นหนึ่ง แล้วช่วยเอา เขามาที มาจับมือ กันซักเมื่อ เพื่อช่วยเพื่อน เพื่อให้เลื่อน จากโลก ที่โศกสี เพื่อให้เพื่อน เลื่อนทุกข์ สุขสักที ให้สมที่ ว่านาวี ไม่ทิ้งกัน ...ผมคิดว่าเราเริ่มต้นจากความสนใจ และความอยากเรียนรู้เป็นทุนเดิม ไม่มีใครมาบังคับให้เราต้องทำา ผมมั่นใจว่านี่คือจุดเริ่มต้นที่มีพลัง เสมือนเรามีแรงบันดาลใจร่วมกัน ที่จะทำาอะไรสักอย่าง... ถ้อยแถลงจากชายแดนใต้ อ่านต่อหน้า 3 มูลนิธิสุขภาพภาคใต้ ชั้น 1 อาคารบริหารคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อำาเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90110 โทรศัพท์/โทรสาร 0 7445 1168 เว็บไซต์ : www.SHFthailand.org อีเมล : [email protected] ห้องเรียนอาจารย์วราวุธ อ่านต่อหน้า 4 ...เรารู้มาก แต่ไม่เก่งจริง เราจะเก่งจริงก็ต่อเมื่อ เราสามารถสนับสนุนประชาชนรอบข้างเรา ให้คิดเองทำาเองได้และเก่งขึ้นเรื่อยๆ...
Transcript of DHS South - Prince of Songkla...
ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ 2558
DHS Southรอบรวเครอขาย
เปดตวฉบบปฐมฤกษบก.ชวนคย หนา2ถอยแถลงจากชายแดนใต หนา3หองเรยนอาจารยวราวธ หนา4แวดวงDHML หนา5ระบบขอมลสขภาพชมชน หนา5ปฏบตการงานวจย หนา6ประเมนเพอการพฒนา หนา6หนงอำาเภอหนงโครงการ หนา7บทเรยนจากพนท หนา8
กรณาสง
หนงอำ เภอหนงโครงการอานตอหนา 7
คนพการ บานรอบเรา เขายงงอเขายงรอ ใหเรา เขาไปถง
เขายงรอ ขอเราดวย วาชวยดงเราเปนหนง แลวชวยเอา เขามาทมาจบมอ กนซกเมอ เพอชวยเพอน
เพอใหเลอน จากโลก ทโศกสเพอใหเพอน เลอนทกข สขสกท
ใหสมท วานาว ไมทงกน
...ผมคดวาเราเรมตนจากความสนใจและความอยากเรยนรเปนทนเดม
ไมมใครมาบงคบใหเราตองทำาผมมนใจวานคอจดเรมตนทมพลงเสมอนเรามแรงบนดาลใจรวมกน
ทจะทำาอะไรสกอยาง...
ถอยแถลงจากชายแดนใตอานตอหนา 3
มลนธสขภาพภาคใตชน 1 อาคารบรหารคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรอำาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 90110 โทรศพท/โทรสาร 0 7445 1168เวบไซต : www.SHFthailand.org อเมล : [email protected]
หองเรยนอาจารยวราวธอานตอหนา 4
...เรารมาก แตไมเกงจรงเราจะเกงจรงกตอเมอ
เราสามารถสนบสนนประชาชนรอบขางเราใหคดเองทำาเองไดและเกงขนเรอยๆ...
บก. ชวนคย
ตอนรบปแพะกบการเปดตวครงแรกของ รอบรวเครอขายDHSSouth จดหมายขาวราย 2 เดอนของเครอขายสขภาพระดบอำาเภอ โดยมลนธสขภาพภาคใต ซงนบเปนนมตรหมายอนดทสมาชกของเราจะไดบอกเลาเรองราวการทำางานในการเชอมรอยผคนทเกยวของกบสขภาวะตงแตระดบชมชนจนถงระดบนโยบายเพอมาขบเคลอนงานพฒนาระบบสขภาพระดบอำาเภอรวมกน
จดหมายขาวนเปนอกพนทหนงนอกจากหนา Facebook DHS South : โครงการสนบสนนการขบเคลอนเครอขายสขภาพระดบอำาเภอ ททกทานสามารถรวมสงบทความหรองานเขยนตางๆ เขามารวมแบงปนประสบการณ ซงนอกจากจะเปนการไดตกผลกทบทวนการทำางานของผเขยนแลว ยงเปนการสรางพนทในการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนๆ ในเครอขายทสามารถนำาไปพฒนาตอยอดได
เนอหาทงหมดของ รอบรวเครอขายDHSSouth ประกอบดวย 8 คอลมนครอบคลมงานทกดานของโครงการ คอ 1) ถอยแถลงจากชายแดนใต เกยวกบขาวคราวในแวดวงของ DHS ของไทย 2) หองเรยนอาจารยวราวธ ทรวบรวมประเดนไฮไลตจากเวทแลกเปลยนเรยนรระดบจงหวดในรอบ 2 เดอน 3) แวดวงDHML ทวาดวยเรองการเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอำาเภอ 4) ระบบขอมลสขภาพชมชน อพเดทความเคลอนไหวการพฒนา ระบบขอมลสขภาพชมชน (DHIS) และขอมลทนาสนใจ 5) ปฏบตการงานวจย เรยนรและพฒนางาน DHS ดวยกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (PAR) 6) ประเมนเพอการพฒนา สรปสงทไดเรยนรจากเวทการประเมนเพอการพฒนา (DE) 7) หนงอำาเภอหนงโครงการเรองราวจากพนทในการดำาเนนงาน One District One Project - ODOPซงในฉบบแรกนเรามเรองราวของคนพการจากทมนาทวมารวมแลกเปลยน 8) บทเรยนจากพนทการสอสารเรองเลาเพอการถอดบทเรยน
กองบรรณาธการ รอบรวเครอขาย DHS South ขอเชญชวนผสนใจทกทานรวมสงงานเขยนจากพนทมา แลกเปลยนกน ทมงานของเราจะสงของสมนาคณใหแกทานทไดรบการคดเลอกใหลงใน รอบรวเครอขาย DHS South และหากทานมขอตชมประการใดสามารถแนะนำามายงกองบรรณาธการไดทอเมล [email protected] แลวพบกนใหมในอก 2 เดอนขางหนา
กองบรรณาธการชญานษฐ เพชรรตน
เมษยา มะประสทธ
อสมน บอโต
ทปรกษานพ.สวฒน วรยพงษสกจ
บรรณาธการดร.นพ.วรสทธ ศรศรวชย
ภาวณ ไชยภาค
แกวตา สงขชาต
2 รอบรวเครอขาย
ถอยแถลงจากชายแดนใตโดย นพ.สวฒน วรยพงษสกจ
กอนอนตองขอสวสดปใหมสมาชกชาวเครอขายสขภาพระดบอำาเภอทกทานนะครบ เผลอแปบเดยวผานไปอก
1 ป อยากจะถอโอกาสน ทบทวนสงทพวกเราขบเคลอนกนมาตลอดปทผานมา ผมคดวาเราเรมตนจากความสนใจ
และความอยากเรยนรเปนทนเดม ไมมใครมาบงคบใหเราตองทำา ผมมนใจวานคอจดเรมตนทมพลง เสมอนเราม
แรงบนดาลใจรวมกนทจะทำาอะไรสกอยาง เรามเวทแลกเปลยนเรยนรในทกจงหวด ผานการประสานงานตามตดอยาง
เขมขนโดยมลนธสขภาพภาคใต รวมทงอาจารยหลายทานไดกรณาบมเพาะและขดเกลา ไมวาจะเปน นพ.วราวธ
สรพฤกษ รศ.ดร.ลอชย ศรเงนยวง และบรรดากลยาณมตรอยางเชน นองแพบ ภาวณ ไชยภาค ผททมเทพลงสำาหรบ
การขบเคลอนเครอขายสขภาพทอยใกลชดชาวบานอยางแทจรง ขอถอโอกาสนบอกเลาความคบหนาและการขบเคลอน
ในภาพใหญ เรองแรก คอ การมสวนรวมในการรางรฐธรรมนญฉบบปจจบน เปน “ฉบบปฏรป” ทแปลกกวาฉบบอนๆ
ตรงทมการบรรจหมวดเพมเตมวาดวยเรอง “การปฏรปเพอลดความเหลอมลำาและสรางความเปนธรรม” โดยเฉพาะ
ในดานสาธารณสขนน ไดวเคราะหถงรากเหงาของปญหา คำาตอบสดทายลงตวทวา
“รฐตองเนนการจดบรการสขภาพปฐมภม ทงระบบสขภาพชมชนในระดบตำาบล และระบบบรการสขภาพ
ผสมผสานในระดบอำาเภอ (District Health System) ซงจะเปนการลดความเหลอมลำา ใหประชาชนสามารถ
เขาถงระบบบรการสขภาพอยางทวถง เปนการสงเสรมใหเกดการจดการตนเอง การมสวนรวมและบรหารจดการ
ระบบสขภาพอยางมธรรมาภบาลในทกกระบวนการ โดยเรมจากชมชนเพอชมชน และมความสอดคลองกบบรบท
พนท”
ถอยคำาประมาณนจะอยในรฐธรรมนญอนเปนกฎหมายสงสดของประเทศ ซงจะมผลใหหนวยงานและภาคสวน
ตาง ๆ สามารถปฏบตการผานชองทางภายในบทบาทหรอภารกจของหนวยงานตวเองตอไป อยางไรกตามการวางกลไก
ทจะตดตามเรองเหลานเปนสงทมความสำาคญมากครบ คงตองตดตามแบบใกลชดเกาะตดสถานการณ
อกเรองคอการหนนเสรมจากนโยบายของทานรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ศ.นพ.รชตะ รชตะนาวน
ทานไดประกาศของขวญปใหม 2558 ใหกบประชาชนคนไทยดวยสโลแกน “ประชาชนอนใจ มญาตทวไทยเปน
ทมหมอครอบครว” (Family Care Team) ทจะรวมขบเคลอนบรการปฐมภมทมคณภาพ โดยมสขภาพของคนใน
ครอบครวเปนเปาหมายและจดศนยกลางในการทำางานรวมกนแบบสหวชาชพและสหอาชพ โดยใชรากฐานของ DHS
เปนรปแบบการทำางานเพอตอบสนองปญหาสขภาพไดเปนอยางด นโยบายดๆ แบบนคงถกใจชาวรากหญาทงชนบท
และในเมอง เสมอนการสรางพระเจดยจากฐานทมนคง ไมวาเราจะเตมตอยอดพระเจดยใหสวยงามกยอมทำาไดอยาง
สงาผาเผย เกดความเชอมน ไวใจ ศรทธา แนนอนครบ ถาเรากาวไปพรอมกนเชนน จะเกดภาพฝน “สงคมไทยจะเปน
สงคมทไมทอดทงกน”
ไวพบกนฉบบหนา กบเรองราวดๆ ทนกบสถานการณบานเมอง โชคดปใหม 2558 อกครงครบ
เชอมนและศรทธา
นพ.สวฒนวรยพงษสกจ
ประธานมลนธสขภาพภาคใต
3รอบรวเครอขาย
โดย นพ.วราวธ สรพฤกษหองเรยนอาจารยวราวธ
“...การพฒนาทยงยนยงคงเปนปญหาทสำาคญทสดของการพฒนาระบบสขภาพของกระทรวงสาธารณสข...”
โดยเฉพาะอยางยง ธรรมชาตของกระทรวง นกวชาการ นกคด ทเปนคนละคนกบนกปฏบต โดยเฉพาะในชนบททหางไกลศนย
อำานาจ เลยเปนธรรมดา ทความครบถวนสมบรณแบบตองพงพาการสงการจากบนลงลาง แลกกบอสระในการคนคดใหเหมาะ
สมกบบรบทเฉพาะถน และจงเปนปกตทแตละกรมกองจะม นาย 1 คน (หรอมากกวา) กำาหนด นกวชาการ 10 คนนงคด
หวหนาทกระดบ 100 คนสงการและควบคมกำากบ แตโชครายทมคนปฏบตทหนวยบรการปฐมภมแค 3-4 คน ทกวนนจง
ปฏเสธได ยากว า บคลากรสาธารณสขระดบพนทจะมภาระงานมากมายทถาโถมประดงเข ามาในชวตราชการ
จนตดกบดกอยในระบบคดจากสวนกลาง มโนคตและประโยคสวยๆ อยาง “ประชาชนเปนศนยกลาง”“การทำางานอยางม
สวนรวมกบประชาชน”“การบรณาการงานตางๆใหสอดคลองกบบรบทชมชน” และอนๆ อกมากมาย จงเปนประโยคท
ฟงดด แตยากทจะปฏบตไดอยางแทจรง บคลากรสาธารณสขทำางานหนกเพอคนคดปรบเปลยนจากนโยบายลงสการปฏบต
อยางตอเนอง แตละทานตองลงไปมสวนกบวถชวตของประชาชนอยางมาก ผานกจกรรมทลอกเลยนดดแปลงจากพนทตนแบบ
พนทนำารอง บนบรบททแสนจะแตกตาง การดำาเนนการสวนใหญใหสำาเรจตามสงและรวดเรว ครบถวนตามตวชวด จงมกจะ
มาจากมมมองความคด การผลกดน การกำาหนด และการจดการของบคลากรผมความสามารถของเราออกไป และหลกหน
ไมพนจากคำาสงตามภารกจทมากมาย เวลาทจำากด และการควบคมกำากบทเรงรด บคลากรในพนทจงตองเลอกการดำาเนนการ
ภายใตการชนำา จดตง ระดมความรวมมอจากประชาชนใหมารวมงานของเรา (ซงไมใชงานของเขา) อยางตอเนอง และตางก
เขาใจผดวา นนเปนการทำางานอยางมสวนรวมของประชาชน ทงๆ ทประชาชนมาชวยกนทำาโจทยของเรา ตามวธคด วธทำา
และเปาหมายตามตวชวดของเราเทานน จรงอยทแมผลงานทเกดขนโดยสะทอนผานตวชวด อาจจะดเลศ ครบถวน ทงทขอมล
เหลานนเปนจรงสวนหนง และจำาเปนตองเปนจรงอกหลายๆ สวน สวนใหญจงตองวดผานความสำาเรจเชงปรมาณ ใหครอบคลม
ทงการรกษา สงเสรม ปองกน ฟนฟ ทงๆ ทจรงๆ แลว (ใครๆ กรวาใครทำาอะไรอย)
4 รอบรวเครอขาย
แวดวง DHMLโดย นพ.เดชา แซหล
การจดการเรยนเพอเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอำาเภอ(DistrictHealthSystemManagement
Learning: DHML) เปนเรองใหมของระบบการจดการเรยนการสอน ทมพฒนาการตอเนองมาจากโครงการพฒนาผนำาการจด
ระบบบรการปฐมภม ซงเปนหลกสตรปรญญาโท จากความรวมมอระหวางสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต รวมกบสถาบน
การศกษาทมการผลตบณฑตไปแลวจำานวน 3 รน ทำาใหมบทเรยนจากประสบการณมาพฒนาเนอหา กระบวนการเรยน โดยการ
สงเสรมการเรยนรวมกนเปนทม DHML เปนการพฒนาคน พฒนานกจดการในระดบอำาเภอ มทมเรยน (LearningTeam:LT)
จาก ภาคประชาชน ภาคสาธารณสข ภาคโรงพยาบาล ผานศนยประสานงานและจดการการเรยน (Learning&Coordinating
Centre: LCC) ททำาหนาทสำาคญ 2 ประการ คอ บรหารจดการและประสานงาน (Coordination andManagement)
เพอใหเกด “เวทแลกเปลยนเรยนร” เปนผ ดำาเนนการเอออำานวยและอำานวยการ (Moderator and Facilitator)
ตอการแลกเปลยนเรยนร เชน การสรางบรรยากาศทงกอนและระหวางแลกเปลยน
กระบวนการเรยนหลกอยบนพนฐานของการแลกเปลยนเรยนรผานการลงมอปฏบตจากการดำาเนนโครงการในพนท
อยางมสวนรวม (Participatory Interactive Learning through Action: PILA) ของทมผเรยน หรออาจเรยกวาเปน
กระบวนการรวมคด-รวมทำา-รวมเรยนร ระหวางทมผเรยนกบ
องคประกอบตางๆ ทมสวนเกยวของกบกระบวนการเรยนทงหมด
DHML จะชวยสนบสนนนโยบายการพฒนาระบบ
สขภาพอำาเภอ(DHS) และสอดคลองตามยทธศาสตรของการเพม
ความเขมแขงใหกบระบบสขภาพอำาเภอ (DHSStrengthening)
ของกระทรวงสาธารณสขโดยการมระบบสขภาพอำาเภอทเขมแขง
เปนจดยทธศาสตรหรอจดแตกหกสำาคญทจะสงผลตอการพฒนา
ระบบสขภาพในภาพรวมของทงประเทศสเปาหมายสงสด คอ
ประชาชนมสขภาวะนนเอง
ระบบขอมลสขภาพชมชนโดย ดร.นพ.วรสทธ ศรศรวชย
การพฒนาระบบขอมลสขภาพชมชน
(DistrictHealthInformationSystem) ของทม
DHS South เปนการพยายามบรณาการขอมลจาก
ระบบบรการสขภาพ (Medical/Service-based)
เขากบขอมลจากชมชน (Health/Community-
based) โดยการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวน
ตงแตการเลอกโจทยปญหาสขภาพ การตงคำาถาม
การหาคำาตอบ โดยการพฒนาระบบขอมลทสามารถ
ใชประโยชนในการพฒนาระบบสขภาพชมชนเพอ
ใหเกดสขภาวะของประชาชนไดอยางแทจรง
วฏจกรของการขบเคลอน DHML
เนองาน
ทแลกเปลยน
LCC, AI, Preceptor, LT (3 ภาคสวน)
ปรบมมมอง วธคดวธทำางานใหม
การเรยนร
ความสมพนธเครอขาย
DHMLงาน
5รอบรวเครอขาย
ปฏบตการงานวจย : ...หรอคอแรงบนดาลใจ
โดย นภาภรณ แกวเหมอน รพ.ละง จ.สตล
“นองแมว...กะลดนำาหนกไดสามโลแลวแหละ” กะหละหนงในจำานวน 30 คน ของกลมเปาหมายงานวจยบอกพรอมดวยรอยยม เตมหนาจนทำาใหฉนรสกยนดไปดวย การทพวกเรามาพบปะพดคยกนเพยงสองครงในหนงเดอนทผานมา มนมผลใหกะลดนำาหนกลงไปไดมากจนฉนรสกตนตนใจ หนไปยกนวหวแมมอสองขางชขนพรอมกบบอกวา “โห..ดใจดวย กะทำาไดแลว สดยอดเลย กะทำาไดยงไงเลาใหแมวฟงหนอยไดไหม” กะหละยมดวยสหนาเขนอาย กอนจะนงลงคยกบฉนพกใหญระหวางรอสมาชกคนอนๆ ของกลมเปาหมายงานวจยมาพรอมเพรยงกน
เราไดเรมทำากระบวนการกลม ตอนเกอบบายโมงครงดวยการสนทนาแลกเปลยนกนถงความคาดหวงและเปาหมายของแตละคนวา ตองการลดนำาหนกใหไดเทาไหร ความร สกทเกดขน พรอมกบสงทไดกลบไปเปลยนแปลงตวเองหลงจากทไดฟงผลการตรวจสขภาพเบาหวาน ความดนโลหตสง ไขมนในเลอด และคาดชนมวลกายของตวเอง
เมอสมาชกกลมกลบหมดแลว พวกเราทมนกวจยไดนงทบทวนกนถงกระบวนการกลมในวนนตอ สงทพวกเราเหนวาควรปรบเพมในกระบวนการกล มรอบหนา คอ ทมนกวจย ควรวางแผนการจดกระบวนการ และมอบหมายบทบาทหนาทกนใหชดเจนจะไดไมรบกวนเวลาของสมาชกนานเกนไป
การทำากระบวนการกลมในวนน เปนแรงกระตนใหฉนและทมนกวจยเกดแรงบนดาลใจในการทำางานขนอกมากมาย ฉนรสกไดถงความสขใจของกลม เมอไดฟงพวกเขาเลาถงสงทเกดขน และดใจมากทสามารถมสวนชวยใหกลมทำาตามความฝนของตวเองได และนคงเปนเสนหของงานวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในชมชนสนะ!
“...การทำาความเขาใจความซบซอนของบรบทในพนทอยางแทจรงนน เพอจะไดมองเหนสาเหตของปญหาและนำามาวเคราะห สรางกระบวนการคดทสามารถเชอมโยงกบชมชน ตอบโจทยพนท ทำาใหชมชนขบเคลอนตอไปไดอยางยงยน...” เสยงของ รศ.ดร.ลอชยศรเงนยวงจาก คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ชวนใหคดถงการทำางาน DHS ในพนท
การประเมนเพอการพฒนา(DevelopmentalEvaluation-DE) ถกนำามาใชในการประเมนผลการทำางานของเครอขาย DHS โดยมวตถประสงคเพอพฒนาคนทำางานและยกระดบการทำางาน และคาดหวงวาจะสามารถพฒนาแนวคดใหมในการทำางานทคำานงถงบรบทอนซบซอนของการทำางานในพนท สามารถใชกระบวนการนเปนเครองมอในการพฒนา เชดช สรางความเขมแขงใหกบคนทำางานและระบบสขภาพชมชน โดยกระบวนการหลกจะเปนเวทประชมเชงปฏบตการ (Dialogue forum) เพอสะทอนคดจากประสบการณการทำางานเพอนำากลบไปพฒนางานในพนท
การใชDEในการพฒนาทมDHSมโจทยคอ
ทำาอยางไรใหกระบวนการประเมนผลเปนกลไกภายในของการทำางานทอยบนฐานการมสวนรวม เปนกระบวนการปอนกลบเพอนำาไปสการพฒนางาน และพฒนาคนทำางานระบบสขภาพชมชนในทกระดบ
ทำาอยางไรใหกระบวนการประเมนผลคอการรบฟงสข-ทกข สงดๆ ของเรองราวความสำาเรจ มากกวาการตดสน วดคา ชถกผด
ทำาอยางไรใหการประเมนผลสนใจในกระบวนการ (Process) มากกวาผลผลตและผลลพธ (Output/outcome) และสามารถคนหา ชองวางเพอการพฒนาการปฏบตงาน (Gap of practice)
กระบวนการเรยนรประกอบดวย การลงมอปฏบตจรง การแลกเปลยนในเวทการประชมเชงปฏบตการทเวยนกนจดในพนทตามความเหมาะสมการบรรยายเชงทฤษฎการถอดบทเรยน/การเรยนรผานกรณศกษาและกจกรรมการพฒนางานในแตละพนท
ประเมนเพอการพฒนาโดย เมษยา มะประสทธ
6 รอบรวเครอขาย
หนงอำ เภอ หนงโครงการ : คนพการนาทวไมทอดทงกน
แสงสวางในดวงใจทนำาทางสวางแทนดวงตา นำาพาชวตผมใหทำาทกอยางไดจนกระทงประสบความสำาเรจ
ในวนน และไดรวมตวกบเพอนๆ กอตงเปน“ชมรมคนพการนาทวไมทอดทงกน”เมอวนท 27 กรกฎาคม 2556 โดย
การสนบสนนจาก รพ.สมเดจพระบรมราชนนาถ ณ อำาเภอนาทว และมลนธชมชนสงขลา เพอประสานใหความชวยเหลอ
คนพการในพนททกประเภทใหมโอกาสพฒนาคณภาพชวตทกดานใหมความสขอยางยงยน ปจจบนมสมาชก 186 คน
โดยผมทำาหนาทเปนกรรมการฝายประชาสมพนธ ควบคไปกบการทำางานนวดแผนไทยท รพ.สมเดจฯ สวนเพอนผม
คนอน ๆ กประกอบอาชพตามทกษะทมอย
จากการพฒนางานฐานขอมลคนพการในหนงปทผานมา พบวา อำาเภอนาทวมคนพการทงหมด 1,154 คน
เมอมเวลาวางพวกเราจะไปเยยมเยยนเพอนคนพการรวมกบเครอขาย เรายงมแผนสนบสนนการสรางอาชพตาม
ความสนใจของคนพการ อยางท “นองหญง” ผพการทางสายตาวย 25 ป พดกบผมเสมอวา ตองการเรยนเพอให
ตวเองมรายไดมากพอในการชวยเหลอตวเองและไมตองการใหตวเองเปนภาระใหคนอน ซงกอนหนานผมกปลกเวลา
สวนตวไปสอนเธอเรองการนวดแตยงไมเปนระบบทดมากนกเพราะมขอจำากดหลายอยาง ตอนนเมอผมไดเขามาเปน
กรรมการชมรม กตงใจจะผลกดนโครงการนใหนองหญงและเพอนมชองทางในการหาความรและทกษะดานการนวด
เพมมากขน
“พมจ. มงบใหกบการตงกลมอาชพคนพการนาสนใจไหม?” โลกแหงจนตนาการของชายผมบางวย 45 ป
อยางผมหมนเรวขนอกครง เมอหวหนาฝายแพทยแผนไทย รพ.สมเดจฯ ชแนะชองทาง จากนนลกประคบสมนไพรกลอย
เขามาอยในวาระจตของผม ตามดวยคำาถามคำาตอบทเรยบเรยงออกมาในภาพความคดทจะทำาใหเหนไดในเรววน ตงแต
กระบวนการขนตนจนถงตลาดกลมเปาหมายในการจดจำาหนายคองานแพทยแผนไทยในแตละ รพ.ชมชน เพอ
ขอสวนแบงตลาดมาใหกบแรงงานคนพการ และนคองานทจะแสดงใหเหนถงศกยภาพคนพการทรวมดแลกน
งานขางตนจะเปนบทพสจนหนงททำาใหเหนวา “พวกเราทำาได” เพราะสงทพวกผมพยายามสอสารมาตลอด
คอ เราตองทำาใหสงคมรวาคนพการอยางเราสามารถทำาอะไรไดหลายอยาง เชนเดยวกบคนทวไป ทไมไดทำาอะไรได
ทกอยาง เชนการเขยนเรองราวของตวเองมาแลกเปลยนเรยนรกบเพอน ๆ ทงยงรวมกบทมเครอขายสขภาพระดบอำาเภอ
ในการพฒนางานสารคดขาวพลเมอง และยงมเพอนในชมรมทสนใจเขยนหนงสอเพอบอกเลาเรองราวประสบการณชวต
ของตวเองใหเปนบทเรยน และสรางแรงบนดาลใจใหแกคนอนๆ ดวย
“เอยด...ฉก!” เสยงดงเหมอนมมอมาผลกประตอะลมเนยมออก โลกแหงจนตนาการไดหยดลงเมอเพอน
รวมงานหญงคนหนงเดนออกมาทระเบยงพรอมกบพดขนวา “อยามวนงยมอยคะบง คนไขบายโมงมาแลวคะ”
โดย หลเขวน เหมนย
7รอบรวเครอขาย
“หลงอกแลวเหรอเนย !” เปนคำาอทานในใจของฉน แตครงนปราศจากความกงวลใจและความเครยด แมจะอยบนเสนทางสายเปลยวสองขางทางเตมไปดวยสวนยางพารา ซงไมมปายบอกทาง ฉนเดนลงไปไตถาม และพดคยกบชาวบานหลายตอหลายคนจนมองเหนทาง หลงเขาประชม DHS ฉนนดหมายกบพนทเทศบาลตำาบลโคกมวง อำาเภอเขาชยสน จงหวดพทลงทนท เพอถอดบทเรยนการทำางานทผานมา และเรมจากสำารวจดวาเขตนมใครอยบาง ใช!...มพเอยนหวหนา รพ.สต.ทาควาย ดวยความคดทเกดขนอยางฉบพลน ฉนมงหนาไปแบบไมรอการนดหมายลวงหนา แมจะรวาหากไมเจออาจทำาใหตองเสยเวลาหรอเจาตวอาจไมพอใจนก
เมอกาวขน รพ.สต. ฉนเรมใจแปว เมอเหนพเอยน กำาลงเตรยมตวสะพายกระเปาดวยทาทรบเรง แตเมอพเอยนเหนหนาฉนกลบกลาวทกทายดวยความยนด และลดความรบรอนลงพรอมถามถงวตถประสงคการมาของฉน ฉนถามกลบไปวา “พ เอยน รบไปไหนไหมคะ” คำาพดของพเอยนทำาใหฉนใจชนขนบาง “ก�าลงจะออกไปลงพนทแตคยไดสก 30 นาท” ดวยเวลาทจำากดฉนจงเขาเรองทนทและไดรวาพเอยนทำางานรวมกบ โรงพยาบาลเขาชยสนหลายอยาง นบตงแตการชวนนกกายภาพบำาบดมาดแลคนพการ ในชมชนและชวยสอน อสม.ทำากายภาพบำาบด ปตอมา อสม. เรมทำาเองได นกกายภาพบำาบดกมาชวยเสรมเปนเรองๆ ไป จนมาปนท อสม.สามารถเปนเจาของงานรวมกบคณลงคณปาในพนท ทมความรดานสมนไพรหรอการนวดไดเองแลว ซงถาหากมปญหา อสม. จะมาปรกษาเจาหนาททโรงพยาบาลและ รพ.สต. เพอเรยนรทำาความเขาใจเอง
“อยางกรณของ ทมถน ทพการทางสตปญญา หลงจากท�ากายภาพบ�าบดและการนวดฟนฟจนมอาการดขน จากเดมทคนในครอบครวตางคดวาเปนความโชครายทมคนพการทางสตปญญาอยในบาน จนมาวนน ททกคนตางกเหนความดของทมถนทสามารถดแลบานและพอแมไดเวลาทลกหลานคนอนๆ ออกไปท�างานนอกบานกนหมด” นำาเสยงของพเอยนบงบอกถงความภมใจ และความสขในการทำางานไมนอย
พเอยนยงทำางานรวมกบกรรมการกองทนสขภาพตำาบล และไดรบงบประมาณสนบสนนจากเทศบาล ม อสม.จตอาสาทขยนทำางานและเรยนรไดเรว อกทงการประสานงานกบโรงพยาบาลกไดรบความรวมมอเปนอยางด และพเอยนยงมแผนทจะทำางานในชมชนอกหลายอยางเพราะนคอบานเกดของเธอเอง “พโชคดทมทมงานด” พเอยนบอกอยางถอมตว
ความสขทไดจากการฟงเรองราวการทำางานของพเอยน ทำาใหความสขจากการทำางานของตวฉนเองกลบมาอกครง หลงจาก หลนหายไปนาน อาว!... เวลาผานไป 1 ชวโมงแลว ฉนรบขอบคณและลาพเอยนดวยความอมเอมใจ ครงนฉนอาจมาทเทศบาลตำาบล โคกมวงแบบดมๆ แตครงตอไปฉนจะมงหนามาทน แบบไมกลวหลงทาง เพราะรดวาตลอดเสนทางการทำางานในชมชนพเอยนและทกคนทนจะเปนเพอนรวมทาง ทคอยชทางเดนในการทำางานระบบสขภาพชมชนใหกบฉนตลอดไป
บทเรยนจากพนท : ความสขของฉน...จากวนทหลงทางโดย ดวงใจ คาคง รพ.เขาชยสน จ.พทลง
23 กมภาพนธ 2558 อบรมการเขยนขอเสนอโครงการ (Proposal writing workshop)
23 มนาคม 2558 นำาเสนอโครงการการพฒนาระบบขอมลสขภาพระดบอำาเภอ และ
การวจยเชงปฏบตการ (Participatory Action Research - PAR) รนท 2
10-11 มนาคม 2558 อบรมงานเขยน เชอมคน เชอมความร เชอมเครอขาย ครงท 2
ขาวประชาสมพนธ
