1

บทน ำ

ปฏบตการปรทนตวทยา 391 เปนวชาทเตรยมความพรอมใหนกศกษาทนตแพทย กอนเขาฝกปฏบตงานในคลนกสาขาวชาปรทนตวทยา ในชนปท 4 และ 5 คมอปฏบตการปรทนตวทยา 391 จะชวยใหนกศกษาทราบถงเนอหาของวชาปฏบตการเรยงล าดบตงแตหวขอแรกจนถงหวขอสดทาย นกศกษาควรศกษาคมอฯ กอนเขาฝกปฏบตงานในหองปฏบตการฯทกครง วตถประสงคของวชาปรทนตวทยา 391

เมอนกศกษาผานการเรยนวชาปฏบตการปรทนตวทยา 391 แลว นกศกษาทนตแพทย 1. สามารถอธบายลกษณะ original design ของเครองมอทางปรทนตแตละชนด 2. สามารถเลอกใชเครองมอขดหนน าลายชนด Hand scalers ไดถกตองกบแตละต าแหนงของ

ฟน ซทจะท าการขดหนน าลายและเกลารากฟน (Scaling and root planing) 3. สามารถใชเครองมอ Hand scalers ไดอยางถกตอง 4. มทกษะในการขดหนน าลายและเกลารากฟน 5. มทกษะในการตรวจสอบความคมของเครองมอขดหนน าลายชนด hand scalers 6. มทกษะในการใช periodontal probe 7. มทกษะในการตรวจสอบความเรยบของผวฟนใตเหงอกดวย periodontal explorer 8. มทกษะในการแปรงฟนถกวธ รวมถงการเลอกใชอปกรณชวยท าความสะอาดฟนไดอยาง

ถกตองเหมาะสม 9. มทกษะในการลบเครองมอชนด Hand scalers ปฏบตกำรปรทนตวทยำ 391 ประกอบดวย 1. Basic periodontal instruments knowledges 2. Scaling and root planing in Phantom Head 3. Oral hygiene practice 4. Scaling , probing and exploring practice in the clinic 5. Instrument sharpening practice

กำรประเมนผล : นกศกษำตองฝกปฏบตครบทกงำน จงจะมสทธสอบปลำยภำคกำรศกษำ 1. การท าแบบทดสอบการใชเครองมอทถกตองในหนจ าลอง 20% (Mid-Term Lab กรง) 2. การฝกปฏบตอนามยชองปาก (Oral hygiene practice) 10% 3. การฝกปฏบตในคลนก (Scaling and root planing practice) 20% 4. การฝกลบเครองมอทใชขดหนน าลายและเกลารากฟน 10% 5. การสอบปลายภาค(ประมวลความรทงหมด) 40% (Final-Lab กรง)

2

เครองมอส ำหรบฝกปฏบตงำน เครองมอทใชฝกปฏบตงานในวชา DPER 391 ประกอบดวย

1. mouth mirror 6. Gracey curette No. 7-8 2. Universal sickle H6/7 7. Gracey curette No. 11-12 3. Posterior sickle SJ 14/15 8. Gracey curette No. 13-14 4. Universal curette SC13-14 5. Universal curette 2R-2L Mouth mirror เปนเครองมอทใชส าหรบรงกระพงแกม ลน มมปาก และรมฝปาก เพอใหเหนบรเวณทเขาท างานชดเจน นกศกษาตองระวงไมใหดามของ mouth mirror กดลงตรงมมปาก และไมใหขอบของกระจกกดบนเหงอก ใหนกศกษาฝกใช mouth mirror สะทอนแสงจากโคมไฟสองปากไปยงบรเวณทท างาน และฝกการมองบรเวณทท างานจากเงาในกระจก (indirect vision) Hand scalers ทนกศกษาฝกใชท างานในหองปฏบตการ ม 3 ชนด คอ 1. Sickle

2. Universal curette 3. Gracey curette Universal sickle H6/7 มสวนของ blade (working area) คลายเคยว ดงรป มคม (cutting edge)

2 ขาง ของแตละ blade ใชขดหนน าลายเหนอเหงอกและหนน าลายใตเหงอกทางดาน proximal ของฟนทกซ Posterior sickle มสวนของ blade คลายตะขอ สวนของ shank มการหกมมเปน contra-angle shank เพอใหงายตอการเขาท างานดาน proximal ของฟนหลง มคม (cutting edge) 2 ขางของแตละ blade

3 Universal curette C13-14 และ 2R-2L แตละ blade ม 2 cutting edges มรปรางคลายชอน

ปลาย blade โคงมน C13-14 ใชขดหนน าลายเหนอเหงอกและหนน าลายใตเหงอกของฟนหนา (Anterior teeth) curette 2R-2L ใชขดหนน าลายและเกลารากฟนในฟนทกซโดยเฉพาะในรองเหงอกลก

Gracey curette No. 7-8, No. 11-12, No. 13-14 แตละ blade มเพยง 1 cutting edge Gracey 7-8 ใชขดหนน าลายดาน Buccal และ Lingual ของฟนหลง Gracey 11-12 ใชขดหนน าลายดาน mesial ของฟนหลง Gracey 13-14 ใชขดหนน าลายดาน distal ของฟนหลง

4 Hoe No. 18-19 และ No. 20-21 มลกษณะคลายจอบ ดงรป มการใชงานเปน two-point contact (มใหนกศกษำด ในวนท 7 กมภำพนธ 2561 ตำมตำรำงเรยนวชำ 401391)

ตวอกษรบนดาม (Handle) ของเครองมอ จะบอกถงชอของ blade แตละดาน ดงรป

5

Basic periodontal instruments knowledge (24 มกรำคม 2561)

นกศกษาดเครองมอในกลมของ hand scalers ชนดอน ๆ ทตางไปจากเครองมอทนกศกษาใชฝกปฏบตงาน ไดแก

1. เครองมอทม Handle แบบตาง ๆ 2. Periodontal explorer ทมปลายเรยว และ flexible เหมาะส าหรบตรวจความเรยบของ ผวฟน 3. Periodontal explorer ทมการออกแบบสวนของ shank แบบ Gracey ไดแก EXD 11-12 และ

EXD 11-12AF 4. Explorer ทใชตรวจบรเวณ Furcation 5. Marquis color-coded probe ขอละ 3 มลลเมตร 6. Periodontal probe ชนด University of Michigan “O” probe 7. Nabers probe ขอละ 3 มลลเมตร และแบบไมม marking 8. Universal sickle H6/7 อน ๆ 9. Anterior sickle ชนด Single-end และ Double end 10. Posterior sickle ชนด Single-end และ Double end 11. Chisel 12. Hoe, File 13. McCALL curette เปน Universal curette ใชในงานศลยกรรมปรทนต 14. Curette ทม blade design แบบ Universal แตม shank แบบ gracey ใชในงานศลยกรรมปรทนต 15. Gracey curette No. 1-2, 3-4, 5-6, 7-8, 9-10, 11-12, 13-14 16. Gracey curette No. 11-14 และ Gracey curette No. 12-13 17. Gracey curette no. 15-16 ม blade design ของ Gra. 11-12 แต shank design ของ Gra. 13-14 18. Gracey curette No. 17-18 เปน modification ของ Gra. 13-14 19. Gracey curette No. 11-12 ชนด After Five ม terminal shank ยาวกวา Gracey curette No. 11-12 ธรรมดา = 3 มลลเมตร 20. MiniFive curette ม terminal shank แบบ After Five แต blade ยาวครงหนงของ standard

gracey curette Note : ใหนกศกษำสงเกตควำมสมพนธระหวำง terminal shank กบ face of blade ของ curette ทกอน

ซงจะท ำใหนกศกษำทรำบวำเปน Universal หรอ Specific design (Gracey curette)

6

Scaling in Phantom Head

1. การปรบเกาอนงของ Operator ใหถกตอง ****ในกำรขดหนน ำลำย เมอขดหนน ำลำยฟนลำงทตองออกแรงขนในแนว vertical หรอ oblique stroke มอจะอยในแนวระดบต ำกวำขอศอก****

2. การปรบต าแหนง Subject เมอท างานในขากรรไกรบนหรอลาง (ในคลนก เมอปรบเกำอผปวยใหเหมำะสมกบกำรขดหนน ำลำยในฟนบนหรอลำงแลว สำมำรถใหผปวย เงยคำง เอยงหนำไปทำงซำยหรอขวำ เพอชวยให operator เขำท ำงำนไดสะดวกขน) 3. การเขาเครองมออยางถกตอง มขนตอนของ Adaptation, Angulation และ Scaling stroke 4. การท า Extra-oral and Intra-oral finger rest 5. การท างานแบบ Indirect technique (Indirect vision and illumination)

1. Feet flat on floor 2. Thighs parallel to the floor 3. Back at 100-degree angle to the chair seat 4. Head erect 5. Arms at waist level. **** 6. Body weight evenly distributed

7 ต าแหนงของ Operator ขณะท างาน จะอย ระหวาง 7 นาฬกาถง 13 นาฬกา ดงรป (จาก Nield JS and Houseman GA, Fundamentals of Dental hygiene Instrumentation)

การฝก Scaling in Phantom Head เปนการฝกเขาเครองมอใหถกวธ (มขนตอน adaptation, angulation and scaling stroke) เลอกใชเครองมอไดถกตอง (ส าหรบฟนหนา , ฟนหลง ฯลฯ) ใช cutting edge ไดถกดาน (ซายหรอขวา)

Scaling lower teeth in phantom head นกศกษาปรบต าแหนง occlusal plane ของฟนลางใหอยในแนวคอนขางขนานกบพน ปรบเกาอนงของนกศกษาใหอยในต าแหนงทถกตอง ใหนกศกษำฝกปฏบต scaling lower teeth โดยท ำ lower anterior teeth ใหเสรจกอนแลวจงตอดวย lower left posterior หรอ lower right posterior จำกนนจงท ำ sextant ทเหลอคอ lower right posterior หรอ lower left posterior

Scaling ฟนหนำลำง (Lower anterior teeth)

I ใหนกศกษาใช Universal sickle ขดหนน าลายดาน proximal ของฟนแตละซ

เมอนงท 8 นาฬกา ดงรป A นกศกษาสามารถ scaling ดาน disto-buccal ของฟน 43, 42, 41 และดาน mesio-buccal ของฟนซ 31, 32, 33

8 และนกศกษาสามารถ scaling ดาน disto-lingual ของฟนซ 43, 42, 41 และดาน mesio-lingual ของฟนซ 31, 32, 33 โดยนงท 8 นาฬกาทเดม ดงรป B

รป A

รป B

9

II นงท 11-12 นาฬกา ดงรป C นกศกษาสามารถ scaling ดาน mesio-buccal ของฟนซ 43, 42,

41 และดาน disto-buccal ของฟนซ 31, 32, 33 และนกศกษายงนงต าแหนงเดม เพอ scaling ดาน mesio-lingual ของฟนซ 43, 42, 41 และดาน disto-lingual ของฟนซ 31, 32, 33 ดงรป D

รป C

รป D

10

III ใหนกศกษาใช Universal curette C 13-14 และ 2R-2L ท า scaling-root planing ในฟน

หนาลางทงหมด โดยขดทกดานของฟนแตละซ หลงจากใช Universal sickle ขดดาน proximal ของฟนหนาลางเสรจแลว เพอใหแนใจวาไดขดเอาหนน าลายออกหมดแลว (ในผปวยจรงในคลนกจะใช periodontal explorer ตรวจสอบควำมเรยบของผวฟน ถำยงไมเรยบ มหนน ำลำยตกคำงกจะท ำกำรขดซ ำ แลวตรวจเชคดวย explorer อกหลงจำกกำรขดซ ำทกครง)

Scaling ฟนหลงลำง (Lower posterior teeth)

ใหนกศกษา scaling ฟนหลงลางดานซายหรอดานขวาดานใดดานหนงกอน โดย scaling ทงทาง Buccal และ Lingual ใหเสรจกอน แลวจงไปท าอกดานหนงโดยการใชเครองมอตามล าดบดงน 1. ใช Universal sickle H6/7 ขดหนน าลายดาน proximal ของฟนทงทางดาน Buccal และ Lingual (นกศกษาสามารถใช posterior sickle (SJ 14/15) แทน Sickle H 6/7 ได) 2. ใช Gracey curette 7-8 scaling ดาน Buccal และ Lingual 3. ใช Gracey curette 11-12 scaling ดาน mesial ทง Buccal และ Lingual 4. ใช Gracey curette 13-14 scaling ดาน distal ทง Buccal และ Lingual 5. ใช Universal curette 2R-2L เขา Scaling ทกดานของฟนทกซเพอก าจดเอาหนน าลายทตกคางอยออกใหเกลยง เมอนกศกษานงท 9 นาฬกา หรอ 10-11 นาฬกา นกศกษาสามารถขด ฟนหลงลางดานซายและดานขวา ดงรป E, F และ G นกศกษาปรบต าแหนงของ phantom head ใหเอยงหานกศกษาเลกนอย นกศกษาจะสามารถ scaling ดาน lingual ของฟนหลงลางดานขวา และดาน Buccal ของฟนหลงลางดานซาย ดงในรป E และ F เมอปรบ phantom head ใหอยในทาตรงไมเอยงไปขางใดขางหนงนกศกษาจะสามารถ scaling ดาน Buccal ของฟนหลงลางขวา (รป G Area 1) และเมอเอยง phantom head ออกจากตวนกศกษาเลกนอยจะสามารถ scaling ดาน lingual ของฟนหลงลางดานซาย (รป G Area 2)

11 รป E

Position Option 1 Mandibular Left Posterior Sextant, Facial Aspect Mandibular Right Posterior Sextant, Lingual Aspect

รป F

Position Option 2

12 รป G

Mandibular Right Posterior Sextant, Facial Aspect Mandibular Left Posterior Sextant, Lingual Aspect

นกศกษำท ำแบบทดสอบ Scaling lower teeth in Phantom Head เพอตรวจสอบวำนกศกษำใช cutting edge ถกดำนหรอไม ใหอำนค ำอธบำยกอนท ำ ใหเขำใจกอน

13

Scaling lower teeth in Phantom Head (Test)

ค ำอธบำย

เมอนกศกษา scaling ดวย Universal curette 13-14 , Universal curette 13-14 จะม working area (blade) ทางดาน 13 และทางดาน 14 ของตวเลขบน Handle ของเครองมอ เมอจบ Handle ของเครองมอตงฉากกบพน โดยให blade ดำน 13 ชเขำหำตวของนกศกษำเอง cutting edge ทอยดานซายมอใชอกษรยอวา L สวน cutting edge ทอยดานขวา ใชอกษรยอวา R

เมอท าการ Scaling โดยใช blade ดาน 13 cutting edge ดานซาย (ตำมกตกำทก ำหนด) จะตอบวาใช blade 13/L เมอนกศกษา Scaling ดวย gracey curette 13-14 โดยใช blade ดาน 13 และใช cutting edge ถกตอง เมอจบ Handle ของเครองมอตงฉากกบพนและใหปลายเครองมอชเขาหาตวของนกศกษาเอง cutting edge ทใชจะอยดานขวา จะตอบวาใช blade 13/R

นงท 7 นำฬกำ , Direct technique, conventional finger rest Scaling ดำน Mesio-buccal ของฟนซ 31, 32, 33 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade …………….(1) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade …………… (2) Scaling ดำน Labial ของฟนซ 31, 32, 33 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน mesial ไป distal ใช blade …….(3) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน mesial ไป distal ใช blade ……(4) Scaling ดำน Disto-buccal ของฟนซ 41, 42, 43 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade…………… (5) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade…………… (6) Scaling ดำน Labial ของฟนซ 41, 42, 43 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน distal ไป mesial ใช blade …….(7) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน distal ไป mesial ใช blade…….(8) นงท 9 นำฬกำ , Direct technique, conventional finger rest Scaling ดำน Mesio-lingual ของฟนซ 31, 32, 33 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade …………… (9) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade ……………(10)

14 Scaling ดำน Lingual ของฟนซ 31, 32, 33 โดยใช

Universal curette 13-14 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน distal ไป mesial ใช blade...….(11) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน distal ไป mesial ใช blade…...(12) นงท 11-12 นำฬกำ , Direct technique, conventional finger rest Scaling ดำน Disto-labial ของฟนซ 31, 32, 33 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade …………… (13) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade …………… (14) Scaling ดำน Disto-lingual ของฟนซ 31, 32, 33 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade …………… (15) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade …………… (16) Scaling ดำน lingual ของฟนซ 41, 42, 43 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน mesial ไป distal ใช blade...….(17) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน mesial ไป distalใช blade...….(18) Scaling ดำน Mesio-buccal ของฟนซ 41, 42, 43 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade …………… (19) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade…………… (20) Scaling ดำน Mesio-lingual ของฟนซ 41, 42, 43 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade…………… (21) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade……………(22) Scaling ดำน Disto-lingual ของฟนซ 41, 42, 43 โดยใช Universal curette 13-14 ท า Vertical stroke ใช blade ……………..(23) Universal curette 2R-2L ท า Vertical stroke ใช blade …………… (24) นงท 9-10 นำฬกำ , Direct + Indirect technique Scaling ดำน Buccal ของฟนซ 34, 35, 36, 37, 38 โดยใช Gracey curette 7-8 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial ใช blade ………(25) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial

ใช blade …………… (26) Gracey curette 11-12 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Mesial ใช blade….…… (27)

15 Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Mesial

ใช blade …………… (28) Gracey curette 13-14 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Distal ใช blade……..… (29) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Distal

ใช blade…………… (30) Scaling ดำน Lingual ของฟนซ 34, 35, 36, 37, 38 โดยใช Gracey curette 7-8 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial ใช blade…..…… (31) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial

ใช blade…………… (32) Gracey curette 11-12 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Mesial ใช blade...…… (33) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Mesial

ใช blade…..…… (34) Gracey curette 13-14 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Distal ใช blade….…… (35) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Distal

ใช blade…..…… (36) Scaling ฟนซ 38 ใช Gracey curette 13-14 จากดาน Distal ไป Buccal ใช blade …..…… (37) และจากดาน Distal ไป Lingual ใช blade …..…… (38) ใช Universal curette 2R-2L จากดาน Distal ไป Buccal ใช blade …..…… (39) และจากดาน Distal ไป Lingual ใช blade …..…… (40) นงท 9-10 นำฬกำ , Direct + Indirect technique Scaling ดำน Buccal ของฟนซ 44, 45, 46, 47, 48 โดยใช Gracey curette 7-8 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial ใช blade…..…… (41) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial

ใช blade …..…… (42) Gracey curette 11-12 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Mesial ใช blade……… (43) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Mesial

ใช blade…..…… (44) Gracey curette 13-14 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Distal ใช blade…..…… (45) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Buccal ไป Distal

ใช blade …..…… (46)

16 Scaling ดำน Lingual ของฟนซ 44, 45, 46, 47, 48 โดยใช Gracey curette 7-8 ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial ใช blade …….… (47) Universal curette 2R-2L ท า Horizontal/oblique stroke จากดาน Distal ไป Mesial

ใช blade …..…… (48) Gracey curette 11-12 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Mesial ใช blade ………(49) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Mesial

ใช blade …..…… (50) Gracey curette 13-14 ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Distal ใช blade ...…… (51) Universal curette 2R-2L ท า Vertical/oblique stroke จากดาน Lingual ไป Distal

ใช blade …..…… (52) Scaling ฟนซ 48 ใช Gracey curette 13-14 จากดาน Distal ไป Buccal ใช blade …..…… (53) และจากดาน Distal ไป Lingual ใช blade …..…… (54) ใช Universal curette 2R-2L จากดาน Distal ไป Buccal ใช blade …..…… (55) และจากดาน Distal ไป Lingual ใช blade …..…… (56)

*******************************************************

เมอท าเสรจแลว ใหนกศกษาตรวจเชคค าตอบ ถาขอใดไดไมตรงกน หากมขอสงสยใหสอบถามอาจารย

1. 14/L 2. 2R/L 3. 13/R 4. 2L/R 5. 14/L 6. 2R/L 7. 13/R 8. 2L/R 9. 13/R 10. 2L/R 11. 13/R 12. 2L/R

13. 13/R 14. 2L/R 15. 14/L 16. 2R/L 17. 13/R 18. 2L/R 19. 13/R 20. 2L/R 21. 14/L 22. 2R/L 23. 13/R 24. 2L/R 25. 8/L 26. 2R/L 27. 12/L 28. 2R/L 29. 13/R 30. 2L/R 31. 7/R 32. 2L/R 33. 11/R 34. 2L/R 35. 14/L 36. 2R/L 37. 14/L 38. 13/R 39. 2R/L 40. 2L/R 41. 7/R 42. 2L/R 43. 11/R 44. 2L/R 45. 14/L 46. 2R/L 47. 8/L 48. 2R/L 49. 12/L 50. 2R/L 51. 13/R 52. 2L/R 53. 13/R 54. 14/L 55. 2L/R 56. 2R/L

17

Scaling upper teeth in phantom head นกศกษาปรบต าแหนงของ phantom head เอนลงจากต าแหนง(ของฟนลาง) แตไมใหหนาแหงน

มากเกนไป ใหนกศกษำฝกปฏบต Scaling upper teeth โดยท ำ Upper anterior teeth ใหเสรจกอน แลวจง

ตอดวย Upper left posterior หรอ Upper right posterior จำกนนจงท ำ sextant ทเหลอคอ Upper right posterior หรอ upper left posterior

Scaling ฟนหนำบน (Upper anterior teeth) ใหนกศกษานงท 8 นาฬกา scaling ดาน disto-buccal และ disto-lingual ของฟนซ 11, 12, 13

scaling ดาน mesio-buccal และ mesio-lingual ของฟนซ 21, 22, 23 ดงรป H และ I เชนเดยวกบการ scaling ในฟนหนาลาง

รป H Maxillary Anterior Sextant, Facial Aspect

Tooth Surfaces Toward the Operator

รป I Maxillary Anterior Sextant, Lingual Aspect

Tooth Surfaces Toward the Operator

Operator position : 8: 00 Patient position : Head straight ahead; chin up

Operator position : 8: 00 Patient position : Head straight ahead; chin up

18 เมอนกศกษานงท 11-12 น. ตามรป J และ K จะ scaling ดาน mesio-buccal และ mesio-

lingual ของฟนซ 11, 12, 13 scaling ดาน disto-buccal และ disto-lingual ของฟนซ 21, 22, 23

รป J

Tooth Surfaces Away From the Operator

รป K

Tooth Surfaces Away From the Operator

Scaling ฟนหลงบน (Upper posterior teeth)

19 นกศกษานงท างานท 9 นาฬกา หรอ 10-11 นาฬกา เพอ scaling ฟนหลงบนดานซายและดานขวา ดงรป L, M และ N เชนเดยวกบการ scaling ฟนหลงลาง การปรบต าแหนงของ phantom head ใหเอยงเขาหาตวนกศกษาเลกนอย จะท าใหสะดวกในการ scaling ดาน palatal ของฟนหลงบนดานขวา และดาน buccal ของฟนหลงบนดานซาย เมอปรบให phantom head เอยงจากตวนกศกษาเลกนอย จะเขา scaling ดาน palatal ของฟนหลงบนดานซาย และเมอปรบให phantom head อยในต าแหนงหนาตรงจะเขา scaling ดาน buccal ของฟนหลงบนดานขวา

รป L

Maxillary Right Posterior Sextant, Facial Aspect Maxillary Left Posterior Sextant, Lingual Aspect

รป M

Position Option 1 Maxillary Left Posterior Sextant, Facial Aspect

Maxillary Right Posterior Sextant, Lingual Aspect

20 รป N

หมำยเหต

ใหนกศกษา scaling ฟนหลงบนดานซายหรอขวาดานใดดานหนงกอน โดย scaling ทงทาง Buccal และ Lingual เมอ scaling ไดเกลยง แลวจงไปท าอกดานหนงโดยการใชเครองมอตามล าดบเชนเดยวกบการ scaling ฟนหลงลาง คอ

1. ใช Universal sickle H6/7 หรอ posterior sickle SJ 14/15 scaling ดาน proximal ของฟนหลง ทงทางดาน Buccal และ Palatal 2. ใช Gracey curette 7-8 Scaling ดาน Buccal และ Palatal 3. ใช Gracey curette 11-12 Scaling ดาน Mesial ทงทางดาน Buccal และ Palatal 4. ใช Gracey curette 13-14 Scaling ดาน Distal ทงทางดาน Buccal และ Palatal 5. ใช Universal curette 2R-2L Scaling ทกดานของฟนหลงทกซ เพอก าจดเอาหนน าลายท

ตกคางออกใหเกลยง

21

กำรฝกปฏบตอนำมยชองปำก (10%)

วตถประสงค เพอใหนกศกษาสามารถ 1. แปรงฟนไดถกตองในแตละวธ 2. ใชไหมขดฟนไดถกตอง 3. ใชไมจมฟน(ทหกปลายแหลมทงแลว)ท าความสะอาดฟนไดถกตอง 4. ใชแปรงกอเดยวไดถกตอง กจกรรมกำรฝกปฏบตอนำมยชองปำก

1. นกศกษาฝกแปรงฟนแตละเทคนค 2. นกศกษาฝกใชไหมขดฟนใหถกตอง 3. นกศกษาฝกใชไมจมฟนท าความสะอาดฟนใหถกตอง 4. นกศกษาฝกใชแปรงกอเดยวไดถกตอง

**** จะมรำยละเอยดใหกอนกำรฝกปฏบต ****

22

กำรฝกปฎบตในคลนก (20%) วตถประสงค เพอใหนกศกษาสามารถ 1. ใช explorer ตรวจหา calculus 2. ใช periodontal probe ตรวจระดบการอกเสบของเหงอก 3. ใช WHO probe ตรวจและบนทก PSR 4. ฝกทกษะการใช hand scalers ในชองปาก

วสดและอปกรณ 1. ชดตรวจและ WHO probe ประกอบดวย

Mouth mirror Periodontal explorer Cotton forcep WHO probe

2. ชด Hand scalers ประกอบดวย Universal sickle H6/7 Contra-angle sickle 204SD Universal curette SC13-14 Universal curette 4R-4L Universal curette 2R-2L Gracey curette 7-8 Gracey curette 11-12 Gracey curette 13-14

ในการจบคฝกปฏบตงานในคลนก นกศกษาจะไดฝกปฏบตงานในคลนกคนละ 4 periods โดย

สลบกนเปน Operator และ Patient คนละ 4 periods ซงจะสลบกน สปดาหเวนสปดาห ส าหรบกจกรรมจะ มรายละเอยดดงตอไปน

23

1. Probing and exploring practice (10%) ประกอบไปดวย 3 กจกรรมดงน

1.1 ฝกตรวจหำ calculus นกศกษาจะไดฝกตรวจ supragingival calculus และ subgingival calculus การตรวจ supragingival calculus นกศกษาสามารถสงเกตเหนไดโดยใชตาเปลา ใหตรวจหา

calculus ทอยเหนอขอบเหงอก ซงสามารถมองไดทง direct และ indirect view โดยการเตรยมบรเวณทจะตรวจใหแหงและปรบแสงจากโคมไฟสองใหชดเพอใหสามารถมองเหน calculus ไดชดเจนยงขน

ในการตรวจ subgingival calculus ใหนกศกษาใช periodontal explorer เปนเครองมอส าหรบ ตรวจ โดยใชปลายของดานทโคงสอดลงไปในรองเหงอก เคลอนเครองมอไปรอบ ๆ ฟนอยางเบามอ อยาใชแรงกด ใหดานขางของสวนปลายของเครองมอสมผสกบผวฟนอยตลอดเวลา เมอสมผส calculus ทอยใตเหงอก นกศกษาจะรสกวามการสะดดของเครองมอและจะรสกขรขระเมอลากเครองมอผานผวของ calculus พยายามฝกและจดจ าความรสกสมผสเมอใชดานขางของสวนปลายของเครองมอสมผสกบผว calculus ทอยใตเหงอก

1.2 ฝกตรวจ bleeding on probing (ใช Marquis color code probe) เครองมอทใช คอ periodontal probe ใหปลายของเครองมอคอยๆเคลอนลงไปในรองเหงอกโดย

ใหสวนของเครองมอขนานกบ long axis ของฟนมากทสด เมอปลายของเครองมอเคลอนลงไปจนสมผสกบพนผวในรองเหงอก นกศกษาจะรสกถงแรงตานจากพนผวนน ใหนกศกษาหยดเคลอนเครองมอและถอยเครองมอออกมาจากรองเหงอกนน จากนนรอดวามเลอดออกมาจากต าแหนงนนหรอไม ภายในเวลา 15 วนาท ถามเลอดออกแสดงวา ม bleeding on probing ในต าแหนงนน ๆ (ในขณะทรอสามารถตรวจในต าแหนงถดไปได)

1.3 ฝกบนทก PSR เครองมอทใช คอ WHO probe มหลกในการปฏบตเหมอนกบการตรวจ bleeding on probing

แตมเกณฑในการใหคะแนนเพมขนมา ซงมรายละเอยดดงตอไปน PSR (Periodontal Screening and Recording)

ท าการ probe ในฟนทกซ (ยกเวนฟนกรามแทซท 3) ในฟนแตละซจะท าการ probe ซละ 6 ต าแหนง คอ mesio-buccal, mid-buccal, disto-buccal, mesio-lingual, mid-lingual และ disto-lingual

24 ในการบนทก จะท าการบนทกคาทวดไดในแตละ sextant เพยงคาเดยวเทานน โดยบนทก

คาสงสดทวดไดใน sextant นนเปนตวแทน คาทวดไดจะถกก าหนดเปนรหสดงตอไปน

Code 0 : มองเหนแถบสไดชดเจนทงแถบเมอสอดเครองมอลงไปจนถงจดลกสดของรองเหงอก : ไมม bleeding on probing : ไมม calculus หรอ defective margin ของวสดบรณะทใกลขอบเหงอก

Code 1 : มองเหนแถบสไดชดเจนทงแถบเมอสอดเครองมอลงไปจนถงจดลกสดของรองเหงอก : ม bleeding on probing

: ไมม calculus หรอ defective margin ของวสดบรณะทใกลขอบเหงอก Code 2 : มองเหนแถบสไดชดเจนทงแถบเมอสอดเครองมอลงไปจนถงจดลกสดของรองเหงอก

: ม bleeding on probing : ม calculus หรอ defective margin ของวสดบรณะทใกลขอบเหงอก

Code 3 : เมอสอดเครองมอลงไปจนถงจดลกสดของรองเหงอกพบบางสวนของแถบสด า อยใตเหงอก

Code 4 : เมอสอดเครองมอลงไปจนถงจดลกสดของรองเหงอกพบแถบสด าทงหมดอยใตเหงอก

2. Scaling practice (10%) : ฝกขดหนน ำลำย ใหนกศกษาฝกขดหนน าลายในฟนธรรมชาต โดยใช periodontal explorer ตรวจหา calculus และ

ใช hand scalers ก าจด calculus ทงเหนอเหงอกและใตเหงอกออกจากผวฟนของขากรรไกรลางในครงแรกและขากรรไกรบนในครงทสอง

สรป เมอนกศกษำเปน Operator นกศกษำจะไดท ำกจกรรมตำง ๆ ดงตอไปน

ในการจบคฝกปฏบตการครงท 1 นกศกษาจะไดฝกตรวจ calculus ฝกตรวจ bleeding on probing และฝกบนทก PSR ในการจบคฝกปฏบตการครงท 2 นกศกษาจะไดฝกขดหนน าลาย ในขากรรไกรลาง ในการจบคฝกปฏบตการครงท 3 นกศกษาจะไดฝกขดหนน าลาย ในขากรรไกรบน ในการจบคฝกปฏบตการครงท 4 นกศกษาสอบขดหนน าลาย ในขากรรไกรบนและลาง และสอบ OH practice

25

ตำรำงฝกปฏบตงำนในคลนก

ครงท วนท กลมและกจกรรม

1 14 กมภาพนธ 2561 1 : Sharpening practice 2-9 : Probing and exploring practice + exam

2 21 กมภาพนธ 2561 2 : Sharpening practice 1, 3-9 : Probing and exploring practice + exam

3 7 มนาคม 2561 3 : Sharpening practice 1-2 : Probing and exploring practice + exam 4-9 : Scaling practice in lower teeth

4 14 มนาคม 2561 4 : Sharpening practice 1-3, 5-9 : Scaling practice in lower teeth

5 21 มนาคม 2561 5 : Sharpening practice 1-4 : Scaling practice in lower teeth 6-9 : Scaling practice in upper teeth

6 28 มนาคม 2561 6 : Sharpening practice 1-5, 7-9 : Scaling practice in upper teeth

7 4 เมษายน 2561 7 : Sharpening practice 1-6, 8 : Scaling practice in upper teeth 9 : Scaling exam + OH-exam

8 11 เมษายน 2561 8 : Sharpening practice 1-7, 9 : Scaling exam + OH-exam

9 18 เมษายน 2561 9 : Sharpening practice 1-8 : Scaling exam + OH-exam

26 Demonstration โดยอำจำรย

: การปรบเกาอท าฟนใหเหมาะสมส าหรบ ต าแหนงการเขาท างาน การท างานแบบ aseptic technique และการใชเครองมอส าหรบตรวจหาหนน าลาย ตรวจ bleeding on probing และการตรวจบนทก PSR หมำยเหต

: ในการปฏบตงานแตละครง Operator จะเปนผเกบและท าความสะอาดเกาอท าฟน สวน Patient จะเปนผลางเครองมอและน าเครองมอคนเจาหนาททกครง

: หลงจากปฏบตงานเสรจแลวทกครง นกศกษาจะตองสงเอกสาร(ใบประเมนผล)ใหอาจารยเพอใหคะแนนภายในวนทปฏบตงานนน

: เมอสนสดการปฏบตงาน ใหสงเอกสารทงหมดพรอมลายเซนของอาจารยทตรวจงานท อำจำรย ................................

27

กำรฝกปฏบตลบเครองมอ (Instrument Sharpening) (10%) : อ.นตยำ

1. ศกษาลกษณะของ หนลบเครองมอชนดตาง ๆ ไดแก 1) Arkansas stone 2) India stone 3) Ceramic stone 4) Rotary mounted stone

2. ศกษาลกษณะของ เครองมอทผานการลบมาอยางถกตอง ประกอบดวย - Universal curette - Gracey curette - Sickle (Universal and Contra angled sickle)

3. ศกษาลกษณะของเครองมอทถกลบมาไมถกตอง โดยใหสงเกตดสวนของ blade ของเครองมอ อาจพบไดวา - เกดจากมมในการลบเครองมอ ไมอยระหวาง 70-80o - lateral surface ของ blade มแนวทเกดจากการลบหลาย plane - สวน back ของ blade มความคมเกดขน - ปลาย curette ไมโคงมน มความแหลมคม(ไมคงไวซงลกษณะของ original design)

4. ฝกลบเครองมอ โดยลบใหคม ม original design เหมอนเดมและสญเสยเนอโลหะ นอยสด เครองมอทนกศกษาฝกลบประกอบดวย

- Curette 4R-4L 2 cutting edges - Gra No. 11-12 2 cutting edges รวม 6 cutting edges - Uni. Sick. H6/7 2 cutting edges

5. การประเมนผล 10% ประกอบดวย ความตงใจปฏบตงานตลอดคาบ 4% ลบเครองมอไมเสย original design 3%

และคม ตลอดแนวของ cutting edge 3% *

* แตละ cutting edge มคะแนน 1% โดยพจำรณำจำก original design (0.5%) และควำมคม

ตลอดแนวของ cutting edge (0.5%)

28

diagram เปรยบเทยบ cutting edge ทคมและทอ

29

diagram แสดงมมทถกตองระหวำง face ของ blade กบ surface ของหนลบเครองมอ

30

A, B, C : ภำพ cross section ของ blade ทมมมในกำรลบไมถกตอง

A : ควำมหนำในแนว face-back of blade บำงลงมำก

B : ลบดำนขำงไมคงลกษณะของ original design

C : ลบไปทำงดำน face มำกไป ไมคงลกษณะของ original design

A B

C

31

A, a : ลกษณะทถกตองของ Universal curette B, b : ลกษณะทถกตองของ Gracey curette D และ E : เกดจำกกำรลบไมถกตอง

(มองบนดำน Face ของ blade)

A B

a b

a D

b E

32

เอกสำรอำงอง

1. Carranza FA, Newman MG. Clinical Periodontology. 8th edition. 2. Nield JS, Houseman GA. Fundamentals of Dental hygiene Instrumentation.

********************************************************