Dedykacje dla Władysława i Zofii Bartoszewskich

Dedykacje dla Władysława i Zofii Bartoszewskich

WYBÓR z KOLEKCJI KSIĄŻEK

w opracowaniu Jarosława Maliniaka

ZAKŁAD NARODOWY im. OSSOLIŃSKICHWrocław 2007

Wstęp

Niniejszy wybór dedykacji dla Władysława Bartoszew-skiego, Zofii Bartoszewskiej lub dla nich obojga wpisuje się do stosunkowo nielicznej grupy publikacji tego rodzaju1. Dedykacje te stanowią świadectwo niezwykle rozległych kontaktów, przyjaźni oraz szacunku, jakimi ich Adresa-ci byli i są obdarzani.

Wybór dokonany został z ponad tysiąca stu książek z de-dykacjami przekazanych przez Zofię i Władysława Bartoszewskich Zakładowi Narodowemu im. Ossoliń-skich, udostępnianych w Gabinecie Władysława i Zofii Bartoszewskich2.

Dedykacje mają charakter osobisty lub oficjalny, zależnie od okazji, a zwłaszcza stopnia znajomości z Adresatami. Jedne z nich mogą skłonić czytelnika do głębszej reflek-sji, inne zaś wywołać uśmiech i wprawić w dobry nastrój. Pewna część treści niektórych dedykacji zawiera duży ładunek emocjonalny oraz w szczególny sposób charakte-ryzuje ich autorów.

Gabinet Władysława i Zofii Bartoszewskich jest w trak-cie tworzenia, a jego zbiory sukcesywnie uzupełniają państwo Bartoszewscy.

Dedykacje zamieszczone są według autorów w układzie alfabetycznym. Opis dedykacji składa się z następujących części:

– nazwisko i imię autora dedykacji wraz z notką o cha-rakterze biograficznym, która identyfikuje osobę; jeżeli wpis jest dziełem dwu lub więcej osób, zostało to odpo-wiednio odnotowane,

– treść dedykacji; w razie większej liczby wpisów starano się zachować układ chronologiczny; wpisy obcojęzyczne zaopatrzono w tłumaczenie w języku polskim,

– proweniencja dedykacji (opis bibliograficzny druku, w którym znajduje się dedykacja),

– sygnatura Gabinetu W. Z. Bartoszewskich ZNiO.

Za pomoc w przygotowaniu tej książki serdecznie dziękuję autorom przekładów dedykacji obcojęzycznych: Annie Frett, Grażynie Wójcik, Dorocie Mączce i Yeshe Sangpo Losarowi. Szczególnie gorąco pragnę podziękować Polskiemu Sto-warzyszeniu Przyjaciół Tybetu, a zwłaszcza p. Piotrowi Cykowskiemu, za sprawną i szybką pomoc przy tłumacze-niu dedykacji autorstwa dalajlamy.

Podziękowania składam także paniom Emilii Słomia-nowskiej i Annie Zawadzkiej z Gabinetu Dokumentów Życia Społecznego Biblioteki Uniwersyteckiej w Warsza-wie, panu Grzegorzowi Polakowi z Działu Dokumentów Życia Społecznego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz panu Mariuszowi Kubikowi z Warszawy za uzyska-ną pomoc w trakcie opracowywania publikacji.

Jarosław Maliniak

Wpisy dedykacyjne

11

ABRAMOWICZ MIECZYSŁAW (1952-, autor sztuk teatralnych i słuchowisk radiowych, historyk teatru i Gdańska)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, Mistrzowi i Nau czycielowi, z wdzięczno-ścią za całą Jego mądrość i nadzieją na wyrozumiałość dla autora tej książki.M. Abramowicz (w latach 1971-76 student KUL)Gdańsk, 28 XI 2005

Abramowicz Mieczysław, Każdy przyniósł, co miał najlepszego, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2005I-1040

AJNENKIEL ANDRZEJ (1931-, historyk prawa, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, w latach 1988-1991 prezes Polskiego To-warzystwa Historycznego, dyrektor Wojskowego Instytutu Historycznego)

Drogiemu i Szanownemu Panu Władysławowi z okazji Jego Jubileuszu ofiarowuje wraz z wyra-zami prawdziwego szacunku i sympatiiAndrzej Ajnenkiel16 lutego 2002 roku

Ajnenkiel Andrzej, Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1791-1997, Warszawa: Rytm, 2001I-66

AKAVIA MIRIAM (1927-, pisarka izraelska, urodzona w Krakowie)

Drogim Państwu Bartoszewskim. Jeszcze jedna pamiątka z pobytu w Izraelu z wyrazami głębo-kiego uznania i szacunku – pozdrawiaMiriam AkaviaTel-Awiw, 1.10.1996

Akavia Miriam, Jesień młodości, wyd. 2 rozsz., Oświęcim: Państwowe Muzeum w Oświęcimiu, 1996I-719

Otwarcie Gabinetu Władysława i Zofii Bartoszewskich w budynku Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wro-cławiu przy ul. Sołtysowickiej 24, 5 czerwca 2006 r. Od lewej: Władysław Bartoszewski, Zofia Bartoszewska, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Adolf Juzwenko

12 13

ALBUS MICHAEL (1942-, dziennikarz, publicysta, z wykształcenia teolog, wykładowca uniwersytecki, redaktor Fundacji „Re-novabis”, od 1976 r. w telewizji ZDF jako redaktor problematyki katolickiej i kościelnej)

ER stellte ein Kind in Ihre Mitte... für Prof. W. Bartoszewski von Michael AlbusWarschau, 24.8.1990

[I postawił dziecko przed nimi...Profesorowi Bartoszewskiemu Michael AlbusWarszawa, 24.8.1990]

Albus Michael, Kolumbianisches Tagebuch: die Reise zu den Kindern, München: Don Bosco Verlag, 1989I-775

„Alle Wege sind offen. Im Atlas fehlen die Grenzen...”(120)für Herrn Prof. W. Bartoszewski vonMichael AlbusWarschau, 24. 8. 1990

[Wszystkie drogi stoją otworem. W atlasie nie ma granic...”(120)Panu Profesorowi W. Bartoszewskiemu Michael AlbusWarszawa, 24.8.1990]

Feuer in der Nacht: ein Lesebuch zur Zukunft von Glaube und Kirche, hrsg. Michael Albus, 2. Aufl., Düsseldorf: Patmos Verlag, 1989I-587

Die mit Tränem säen,werden mit Jubel erntenPs. 126 / s. 53für Prof. W. Bartoszewski herzlich verbundenMichael AlbusWarschau, 27.8.1990

[Ci, którzy we łzach sieją, żąć będą w radościPsalm 126 / s. 53Profesorowi W. Bartoszewskliemu pozostający w serdecznym zobowiązaniuMichael AlbusWarszawa, 27.8.1990]

Worte wie Brot: ein Text, der meinem Leben Mitte gibt, hrsg. Michael Albus, München: Don Bosco Verlag, 1987I-606

ALEKSANDROWICZ JULIAN (1908-1988, lekarz internista, profesor medycyny, hematolog, pionier i inspirator wielu kierunków badaw-czych; od 1950 r. kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Krakowie, a następnie Kliniki Hematologicznej; współorganizator Polskiego Towarzystwa Hematologicznego, wiceprezes World Academy of Art and Science; autor podręczników, licznych prac naukowych i popularnonaukowych; uzna-ny został za krakowianina XX wieku w dziedzinie nauki)

Towarzyszowi Idei i ArmiiKochanemu Władkowi Bartoszewskiemu z wyrazami serdecznej przyjaźniJulian Aleksandrowicz [podpis]10.IV 67Aleksandrowicz Julian, Kartki z dziennika doktora Twardego, wyd. 2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1967I-1127

ARAZI DORON (1960-, historyk i dziennikarz izraelski, publicysta, ekspert w dziedzinie tajnych służb)

Für Professor Bartoszewski, in Erinnerung an unsere Begegnung in Freiburg, und mit den bes-ten Grüssen, Schalom!Doron AraziTel Aviv / Freiburg, den 10. Juni 1997

[Profesorowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnego spotkania we Freiburgu oraz z najlep-szymi życzeniami, Schalom!Doron AraziTel Aviv / Freiburg, 10 czerwca 1997]Arazi Doron, Itzhak Rabin – Held von Krieg und Frieden: Biographie, 3. Aufl., Freiburg-Basel-Wien: Herder,1996I-244

14

AUDERSKA HALINA (1904-2000, prozaik, autorka sztuk scenicznych i scenariuszy filmowych; żołnierz ZWZ-AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego, w latach 1980-1989 posłanka na Sejm)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu wielkiemu znawcy spraw okupacyjnych, z wyrazami szacunkuHalina Auderska19.V.71.

Auderska Halina, Jabłko granatu, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1971I-328

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem i bardzo serdecznie –Halina Auderska12 II. 1975.

Auderska Halina, Babie lato, Warszawa: KiW, 1974I-546

BARTELSKI LESŁAW MARIAN (1920-2006, krytyk literacki, prozaik, publicysta, poeta, varsavianista)

Władysławowi Bartoszewskiemu – Przyjacielowi moich Przyjaciół z pięknego, lecz trudnego okresu z wyrazami gorącej sympatiiLesław BartelskiWarszawa, 23. XII. 58 r.

Bartelski Lesław M., Pejzaż dwukrotny, Warszawa: Czytelnik, 1958I-630

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie drobiażdżkaL. Bartelski [podpis]Boże Narodzenie 1959

Bartelski Lesław M., Droga na Glockner, Warszawa: MON, 1959I-815

Władysław Bartoszewski i prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz przed katedrą wrocławską po uroczystości przyznania tytułu „Civitate Wratislaviensi Donatus” („Honorowego Obywatela Wrocławia”), 24 czerwca 2004 r.

16 17

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu książkę o sprawach, które zna doskonale z serdeczno-ścią ofiarowujeLesław Bartelski [podpis]2.I.1969 r.

Bartelski Lesław M., Walcząca Warszawa, Warszawa: KiW, 1968I-251

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, wybitnemu znaw cy zagadnień Warszawy, z którego rad i pomocy tak często korzystałemWdzięcznyL Bartelski [podpis]Warszawa, 27.VI.1971 r.

Bartelski Lesław M., Na Mokotowie 1939-1945, Warszawa: KiW, 1971I-242

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią i podziękowaniem za piękne prace[podpis]21.V.1972 r.

Bartelski Lesław M., Mokotów 1944, wyd. 2, Warszawa: MON, 1972I-597

BARTOSZEWSKI WŁADYSŁAW TEOFIL (1955-, syn Władysława Bartoszewskiego, współzałożyciel i jeden z dyrektorów Institute for Polish-Jewish Studies w Oksfordzie, jeden z redaktorów czasopisma „Polin. A Journal of Polish-Jewish Studies”; uzyskał doktorat z antropologii społecznej, obecnie bankier inwestycyjny)

Tacie i Zosi, ten pierwszy (częściowo) własny produkt, z uściskami, W.Oksford, 8.VI 1989 r.

Willenberg Samuel, Surviving Treblinka, ed. Władysław T. Bartoszewski, Oxford-New York: Basil Blackwell, Pol-ish-Jewish Studies, 1989I-68

BATOWSKI HENRYK (1907-1999, historyk i slawista)

Wielce Szanowny pan Minister Prof. Dr Władysław Bartoszewski zechce łaskawie przyjąć – Henryk Batowski [podpis]18.III.95

17 września 1939: materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Historyków, Kraków, 25-26 października 1993, red. Henryk Batowski, Kraków: PAU, 1994I-70

BAUMINGER ARIEH LEON (1913-, m. in. były dyrektor Instytutu Yad-Vashem w Jerozolimie, autor książek o Holocauście)

Profesorowi Wladysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiemArieh-Leon Bauminger22, II. 88

Bauminger Arieh L., The Fighters of the Cracow Ghetto, Jerusalem: Keter Press Enterprises, 1986I-579

BERGIER JEAN-FRANÇOIS (1931-, historyk szwajcarski, był przewodniczącym Niezależnej Komisji Ekspertów Szwajcaria - Druga Woj-na Światowa - Komisja Bergiera)

Für meinen Freund Władisław Bartoszewski, Mit Dankbarkeit und Verbundenheit zu feinem po-lnischen Vaterland,Jean-Francois Bergier [podpis]Spiez, September 98

[Mojemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu łącząc swe podziękowania oraz przy-wiązanie do wspaniałej polskiej ojczyzny,Jean-Francois BergierSpiez, wrzesień 98]

Bergier Jean-François, Die Schweiz in Europa: Zeitgemässe Gedanken eines Historikers, Zürich-München: Pendo Verlag, 1998I-122

18 19

BIELECKI CZESŁAW (1948-, publicysta, polityk, architekt; członek konspiracyjnej grupy „Polska Walcząca”, Polskiego Po-rozumienia Niepodległościowego, działacz podziemia, dwukrotnie aresztowany; doradca w rządzie Jana Olszewskiego, członek rad prezydenckich: ds. samorządu oraz stosunków polsko-żydowskich, były poseł na Sejm i przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z życzeniami (a jakże) 120 lat życia –oddany Cz. Bielecki [podpis]Warszawa 19.02.97

Bielecki Czesław, Gra w miasto, Warszawa: Fundacja Dom Dostępny, 1996I-488

BIEŃKOWSKI ZBIGNIEW (1913-1994, poeta, ceniony krytyk i eseista literacki, tłumacz; przed II wojną światową przebywał dłuższy czas w Paryżu, był wicedyrektorem Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu, redaktorem paryskiego pisma „Polska i Świat”, członkiem zespołów redakcyjnych, m.in. „Twórczości”, „Poezji” i „Kultury”)

Kochanemu Władkowi z serdecznym uściskiemZbyszekKraków 31.XII.1945

Bieńkowski Zbigniew, Sprawa wyobraźni, Kraków: Związek Zawodowy Literatów Polskich, 1945I-27

BIZAN MARIAN (1927-, pisarz, wydawca, historyk litratury, kierownik Redakcji Literatury Oświecenia i Romantyzmu w Państwowym Instytucie Wydawniczym w latach 1964-1990, jeden z PIW-owskich filarów zespołu redak-torskiego; były radca ambasady RP w Wiedniu i szef Instytutu Polskiego w Wiedniu)

Zosi z przyjaźnią i wdzięcznościąMarian30.VI. 67[powyżej dedykacja P. Hertza zob. Hertz Paweł]

Słowacki Juliusz, Kordian. Bizan Marian, Hertz Paweł, Glosy do „Kordiana”, Warszawa: PIW, 1967I-163

Zosi życząc siły ciała i mocy duchaMarian29 V 78

Słowacki Juliusz, Ja Orfeusz: liryki i fragmenty z lat 1836-1849, wybrał i posłowiem opatrzył Marian Bizan, wyd. 2 powiększone, Warszawa: PIW, 1978I-669

BŁASZCZYK EWA (1955-, aktorka, absolwentka PWST w Warszawie, od 1994 r. związana z warszawskim Teatrem Studio)

p. Władysławowi Bartoszewskiemuże jestEwa Błaszczyk2005.

Błaszczyk Ewa, Strączek Krystyna, Wejść tam nie można, Kraków: Znak, 2005I-1023

BOCHEŃSKI JACEK (1926-, pisarz, w latach 1997-1999 prezes Polskiego PEN Clubu, współzałożyciel i redaktor naczelny kwar-talnika „Zapis”, wydawanego poza cenzurą

Pani Zofii i Władkowi Bartoszewskim po bardzo miłym pobycie w Ich augsburskim domu taki, niestety, trochę smutny gościniec zostawiam – z wielką serdecznościąJacek Bocheński14. 8. 88.Augsburg

Bocheński Jacek, Stan po zapaści, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1987I-1049

21

85-lecie Władysława Bartoszewskiego, Warszawa, 19.02.2007 r., Zamek Królewski (Sala Wielka). Od lewej: Władysław Bartoszewski, Jacek Bocheński

fot. Mariusz Kubik

BOGUSŁAWSKI ANDRZEJ (1919-2007, żołnierz kampanii wrześniowej i AK, po wojnie szykanowany za akowską przeszłość, długoletni pracownik radiowy w Lublinie i Warszawie, od 1982 r. we Francji; współpracował z „Kontaktem”, londyń-skim „Dziennikiem Polskim” i nowojorskim „Nowym Dziennikiem”)

Zosi – po zeszłomiesięcznych imieninach, Władkowi przed jutrzej = szym świętem – moje wspomnienia z bardzo dziwnego okresu życia w fascynującym kraju, gdy się ukrywałem pod fałszywym nazwiskiem Antoniego Kuczuna (żeby było zabawniej) książkę literatury faktu (od-tworzonego na podstawie źródeł i świadectw) ofiarowujeAutor27/VI 1998

Bogusławski Andrzej, Pod Gwiazdą Polarną: Polacy w Finlandii 1939-1941, Warszawa-Paryż: Typografika, 1997I-48

BOLECKI WŁODZIMIERZ (1952-, teoretyk i historyk literatury, krytyk literacki, edytor)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z podziwem i szacunkiemWłodzimierz Bolecki25 maja 1997 r.[pod wpisem dedykacja G. Herlinga-Grudzińskiego, zob. Herling-Grudziński Gustaw]

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Dragonei: rozmowy przeprowadził, opracował i przygotował do druku Włodzimierz Bolecki, Warszawa: Szpak, 1997I-69

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim na pamiątkę ostatniego spotkania z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, z podziwem i najgłębszym szacunkiemWłodzimierz Bolecki20.07.2000

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Neapolu: rozmowy przeprowadził, opracował i przygotował do druku Włodzimierz Bolecki, Warszawa: Szpak, 2000I-67

22 23

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim na pamiątkę ostatniego spotkania z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim w Warszawie, w maju 2000 r. SerdecznieWłodzimierz Bolecki30 XI 2001 r.

Herling-Grudziński Gustaw, Skrzydła ołtarza. Lekcja literatury z Włodzimierzem Boleckim, Kraków: Wydawnic-two Literackie, 2001I-684

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim na pamiątkę spotkań z Gustawem Herlingiem--Grudzińskim, z serdecznymi słowamiWłodzimierz BoleckiKwiecień, 2005 r.

Bolecki Włodzimierz, Ciemna miłość: szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków: Wydawnic-two Literackie, 2005I-996

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim ze słowami podziwuWłodzimierz Bolecki6. 06. ’06

Bolecki Włodzimierz, Inna krytyka, Kraków: Universitas, 2006 I-1096

BRANDYS KAZIMIERZ (1916-2000, prozaik, eseista, autor scenariuszy filmowych)

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu bardzo serdecznie –K. Brandys25.10.1980

Brandys Kazimierz, Miesiące, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1980I-913

BRANDYS MARIAN (1912-1998, prozaik, reportażysta)

Drogi Panie Władku, fakt, że lekarstwa pochodzą od Pana z pewnością wzmocni jeszcze ich sku-teczność. Generał Arbuz w moim imieniu najserdeczniej dziękuje i kłania się obojgu Państwu. Oby rozpoczynający się rok 1989 był ... itd.... itd.Marian BrandysWarszawa, grudzień 1988

Brandys Marian, Generał Arbuz, Warszawa: Iskry, 1988I-708

BRONIEWSKI STANISŁAW /„Stefan Orsza”/ (1915-2000, w czasie II wojny światowej naczelnik harcerskiej konspiracji, uczestnik Powstania Warszaw-skiego, podporucznik AK, ekonomista; w 1989 r. współzałożyciel Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej)

Drogiemu Panu Władkowi Bartoszewskiemu, wraz z mocnym uściskiem dłoniSt. Broniewski „Orsza”Warszawa, dn. 3 maraca 1983 r.

Broniewski Stanisław („Stefan Orsza”), Całym życiem: Szare Szeregi w relacji naczelnika, Warszawa: PWN, 1983I-602

BUDREWICZ OLGIERD (1923-, dziennikarz, pisarz, varsavianista, podróżnik)

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z serdecznościamiOlgierd Budrewicz18.02.91

Budrewicz Olgierd, Ludzie trudnego pogranicza, Warszawa: Interpress, 1990I-267

24

BUJAK ADAM (1942-, artysta fotografik)SOSNOWSKI LESZEK (1948-, wydawca, redaktor, dziennikarz, fotografik i działacz kultury)

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego zawsze z wyrazami serdecznościAdam BujakL. SosnowskiKraków 13. 10. 2005 r.Jan Paweł II, Benedykt XVI (teksty), Bujak Adam, Mari Arturo (fotografie), Pokolenie J.P. II, Kraków: Biały Kruk, 2005I-991

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego z serdecznymi pozdrowieniamiL. SosnowskiKraków, 1.06.2006Sosnowski Leszek, Kraina Benedykta XVI, Kraków: Biały Kruk, 2006I-1127

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego zawsze z serdecznościamiAdam BujakKraków 13.06.2006Benedykt XVI (słowo), Bujak Adam, Bujak Marcin, Mari Arturo (fot.), Z serca błogosławię, Kraków: Biały Kruk, 2006I-1120

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława BartoszewskiegoAdam BujakL. SosnowskiKraków 28.07.2006Bujak Adam (fot.), Ostrowski Jan K. (tekst), Wawel, Kraków: Biały Kruk, 2006I-1122

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego zawsze z wyrazami serdecznościAdam BujakL. SosnowskiKraków 28.07.2006Bujak Adam, Bujak Marcin, Kraków nocą, Kraków: Biały Kruk, 2006I-1123

Promocja „Stolicy niezłomnej” na Wawelu, 28 lipca2005r.

Od lewej: Władysław Bartoszewski,

Adam Bujak fot. Ryszard Rzepecki

26 27

BUSZKO JÓZEF (1925-2003, historyk)

Panu Ambasadorowi Prof. drowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami głębokiego sza-cunkuJ. Buszko15.09./91.

Buszko Józef, Jóżef Piłsudski w Krakowie 1896-1935, Kraków: KAW, 1990I-635

CHAŁKO ZBIGNIEW TADEUSZ (1921-1994, żołnierz AK, w Powstaniu Warszawskim zastępca dowódcy plutonu w batalionie „Bończa”, dziennikarz „Dziennika Chicagowskiego” i tygodnika „Polonia”)

Towarzyszowi wielkiej akowsko-powstańczej Przygody, koledze Władysławowi Bartoszew-skiemu z serdecznościami i prośbą o dobrą pamięćZbigniew Chałkokwiecień 1984

Chałko Zbigniew, Strofy staromiejskie i wiersze inne, New York: A. Poray Book Publishing, 1977I-289

CIECHANOWSKI JAN MIECZYSŁAW (1930-, historyk emigracyjny, od 1946 r. w Anglii)

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę spotka-nia w Oxfordzie.Jan Ciechanowski [podpis]Oxford 21/9/84

Ciechanowski Jan, O genezie i upadku II Rzeczypospolitej, Londyn: Odnowa, 1981I-191

CIOŁKOSZ LIDIA (1902-2002, działaczka socjalistyczna, publicystka, historyk, żona Adama Ciołkosza)i CIOŁKOSZ ADAM (1901-1978, instruktor harcerski, żołnierz, publicysta, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej w kraju i na emigracji, poseł na Sejm II RP)

P. Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznym uściskiem dłoniLidia i Adam Ciołkoszowie

Ciołkosz Adam, Ciołkosz Lidia, Zarys dziejów socjalizmu polskiego. T. 1-2, Londyn: Gryf , 1966/1972I-131; I-132

CSOKLICH FRITZ (1929-, publicysta i dziennikarz austriacki, studiował historię i germanistykę, w latach 1959-1994 redaktor naczelny „Kleine Zeitung”, czołowego pisma austriackiej Styrii)

Zu Deinem 80. Geburtstag wünsche ich Dir, Lieber Freund Wladyslaw Bartoszewski, in Dank-barkeit für Dein Vorbild Gottes reichsten Segen, die Gesundheit des Liebes und der Seele sowie weiterhin die Fröhlichkeit Deines Herzens. Dein Vaterland Polen soll auch in Zukunft auf Dich zählen können.Dein Fritz CsoklichWarschau, 16.2.02.

[Z okazji Twoich 80. urodzin życzę Ci, ukochany przyjacielu Władysławie Bartoszewski, w po-dziękowaniu za przykład, jaki dajesz, wszelkiego bogactwa bożego błogosławieństwa, zdrowia na ciele i duszy oraz dalszej radości Twego serca. Aby Twoja ojczyzna Polska mogła również w przyszłości na Tobie polegać.Twój Fritz Csoklich,Warszawa, 16.2.02.]

Stepan Karl Maria, Briefe des steirischen Landeshauptmannes aus Gefängnis und KZ, hg. Fritz Csoklich, Matthias Opis, Graz-Wien-Köln: Verlag Styria, 2001I-286

28 29

CZAPLIŃSKI WŁADYSŁAW(1905-1981, historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznymi wyrazami ofiarujewydawca 15 X 76Ossoliński Jerzy, Pamiętnik, oprac. i wstępem poprzedził Władysław Czapliński, Warszawa: PIW, 1976I-285

DALAJLAMA (właśc. Tenzin Gyatso, 1935-, w wieku pięciu lat intronizowany jako XIV Dalaj Lama Tybetu, duchowy i po-lityczny przywódca Tybetu, w 1989 r. laureat pokojowej nagrody Nobla)

[Na pamiątkę wielkiemu uczonemu Władysławowi Bartoszewskie-mu z intencją niesienia pomocy innym. Od mnicha podążającego za Buddą, Dalajlama][Bonn, 29.04.1994]

Dalai Lama, Mitgefühl und Weisheit: ein grosser Mensch im Gespräch mit Felizitas von Schön-born, Freiburg-Basel-Wien: Herder, 1994I-410

DAN EWA (1940-, pisarka emigracyjna, współpracuje m. in. z czasopismem „Polonika”)

Ambasadorowi Rzeczypospolitej w Austrii Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami podziwu i uznania za konsekwencję w dokonywaniu zmiany klimatu, jaki przez lata towarzyszył polskiej placówce dyplomatycznej w Wiedniu.Ewa DanWiedeń, 11.09.1992.

Dan Ewa, Scena złudzeń, Warszawa-Wiedeń: Interlibro, 1992I-570

DAUZENROTH ERICH (1931-2004, doktor filozofii, profesor nauk pedagogicznych w Uniwersytecie Justusa Liebiga w Giessen; współzałożyciel Niemieckiego Towarzystwa J. Korczaka)

Władisław Bartoszewski in Dankbarkeit, zum 19. II. in München überreicht!Pr. E. Dauzenroth [podpis]

[Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności za 19 lutego w Monachium,Pr. E. Dauzenroth]

Korczak Janusz, Die Kinder der Bibel, mit einem Nachwort von Erich Dauzenroth und Adolf Hampel, 2. Aufl., Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn, 1986I-416

DEDECIUS KARL (1921-, niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej; publikuje w prasie i wykłada na uczelniach wyższych)

godziny, tygodnie, miesiące dedykujeKarl Dedeciusswoim najbliższym w tym gronie Zofii i Władysławowi Bartoszewskim serdecznie! Przy okazji Wesołych Świąt i Pogodnego Nowego Roku

Szymborska Wisława, Der Augenblick / Chwila: Gedichte Polnisch und deutsch, übertr. und hrsg. von Karl Dede-cius, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2005I-1090

30 31

bardzo serdecznie dla Pani Zofii i Pana Władysława BartoszewskichKarl Dedecius(do czytania w duecie jednym harmonijnym głosem)

Szymborska Wisława, Liebesgedichte, ausgewählt und übertr. von Karl Dedecius, Frankfurt am Main-Leipzig: In-sel Verlag, 2005I-974

DEGLER JANUSZ (1938-, historyk i teoretyk teatru, wydawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego; były przewodniczący Rady Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich)

Pani Zofii Bartoszewskiej z prośbą o łaskawe przyjęcie i słowami głębokiego szacunkuJanusz DeglerWrocław, 3 lipca 1979 r.

Degler Janusz (oprac. i red.), Spotkanie z Witkacym: materiały sesji poświęconej twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza (Jelenia Góra, 2-5 marca 1978), Jelenia Góra: Teatr im. C. K. Norwida, 1979I-35

DEMBOWSKI BRONISŁAW BP (1927-, biskup ordynariusz diecezji włocławskiej w latach 1992-2003; w czasie stanu wojennego był opieku-nem Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności)

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z życzeniami Bożego błogosławieństwa ser-decznie+ Bronisław Dembowskiczyli ks. BronekWarszawa, u św. Marcina 16-II-1997

Dembowski Bronisław bp, W prawdzie i miłości: rekolekcje, Włocławek: Włocławskie Wydawnictwo Diecezjal-ne, 1996I-552

DESELAERS MANFRED KS. (1955-, niemiecki ksiądz katolicki, od 1989 r. w Polsce; poświęca się w pracy nad pojednaniem niemiecko-pol-skim i chrześcijańsko-żydowskim; pracuje w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu oraz w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie)

Panu Profesorowi Bartoszewskiemu wdzięczny z najlepszymi życzeniamiKs. Deselaers [podpis]Oświęcim, 1.10.2003Dialog u progu Auschwitz. T. 1, red. ks. M. Deselaers, Kraków: Wydawnictwo Unum; Centrum Dialogu i Modli-twy w Oświęcimiu, 2003I-714

DOBROSZYCKI LUCJAN (1925-1995, historyk, nauczyciel akademicki)

Zosi i Władkowi z serdeczną pamięciąLucjanLondon, 18 września 1984

Dobroszycki Lucjan (ed.), The Chronicle of the Łódź Ghetto 1941-1944, New Haven-London: Yale University Press, 1984I-24

DÖNHOFF MARION GRÄFIN (1909-2002, w czasie II wojny światowej działaczka opozycji antyhitlerowskiej i współuczestniczka nieuda-nego zamachu na Hitlera; dziennikarka niemiecka, współwydawca tygodnika „Die Zeit”, autorka ponad 20 książek, działała na rzecz pojednania Niemiec z krajami Europy Wschodniej)

Von Marion Dönhoff für W. Bartoszewski mit sehr herzlichen Grüssen20/VI 2000

[W. Bartoszewskiemu z serdecznymi pozdrowieniami Marion Dönhoff20/VI 2000]

Dönhoff Marion Gräfin, Zivilisiert den Kapitalismus: Grenzen der Freiheit, München: Knaur, 1999I-773

32 33

DOWGIAŁLO JAN (1932-, hydrogeolog, ambasador RP w Izraelu w latach 1990-1994, założyciel i prezes fundacji „Polska Katedra w Uniwersytecie Jerozolimskim”)

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie na pamiątkę izraelskich spotkańJan Dowgiałło [podpis]Warszawa 28.10.95

Dowgiallo Jan, Sarner Harvey, From science to diplomacy: a Pole’s experience in Israel, Cathedral City, CA.: Brunswick Press, 1995I-73

DREWNOWSKI TADEUSZ (1926-, krytyk i historyk literatury, edytor, publicysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, związany m.in. z „Polityką”; więzień Pawiaka, żołnierz AK)

Zosi (przyjaciółce od lat najmłodszych) i Panu Władysławowi – tę książkę, która dla mnie była wielką przygodą ofiarowujeTadeusz Drewnowski21. maja 1972

Drewnowski Tadeusz, Ucieczka z kamiennego świata: (o Tadeuszu Borowskim), Warszawa: PIW, 1972I-405

DUNIN-WĄSOWICZ KRZYSZTOF (1923-, podchorąży AK, były więzień obozu koncentracyjnego Stutthof; m. in. działacz Klubu Krzywego Koła, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, odznaczony medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świa-ta” przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie)

Władkowi z wyrazami niezmiernej przyjaźniKrzysztof23 XII 1963

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Mózg i serce czerwonych, Warszawa: Iskry, 1963I-260

Władkowi z wyrazami niezmiernej przyjaźniautor 24 VIII 1966Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Obóz koncentracyjny Stutthof, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1966I-167

Władkowi z wyrazami przyjaźni i z prośbą o przyjęcieKrzysztof16 II 1979Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Ruch oporu w hitlerowskich obozach koncentracyjnych 1933-1945, Warszawa: PWN, 1979I-12

Kochanemu Władkowi książkę o Żoliborzu pełną osobistych wspomnień z naszej młodości nie-zapomnianejKrzysztof4 XII 84Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Na Żoliborzu 1939-1945, Warszawa: KiW, 1984I-799

DYLĄGOWA HANNA (1928-, historyk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego)

Władkowi Bartoszewskiemu z wyrazami pamięciH. DylągowaWarszawa, 29.11.1981 r.Dylągowa Hanna, Duchowieństwo katolickie wobec sprawy narodowej (1764-1864), Lublin: Towarzystwo Nauko-we KUL, 1981I-36

Czcigodnemu i Drogiemu Jubilatowi Profesorowi, Ambasadorowi i Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu – Koledze i PrzyjacielowiHanna DylągowaWarszawa, 19.2.1997 r.Dylągowa Hanna, Dzieje Unii Brzeskiej (1596-1918), Warszawa-Olsztyn: Interlibro; Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1996I-337

34

DZIKOWSKI STANISŁAW (1884-1951, pisarz, publicysta, dziennikarz, felietonista i recenzent literacki; w czasie Powstania Warszaw-skiego brał udział w powstańczych nasłuchach radiowych; w latach 1945-1947 zastępca kierownika działu literackiego w „Gazecie Ludowej”)

Kochanemu Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnej sprawy, d. 14 VIII 48St. Dzikowski [podpis]

Dzikowski Stanisław, Klechdy polskie: podania, legendy, baśnie, bajki, opowieści i facecje na podstawie materiałów ludo-wych opracował, wstępem, przypisami i posłowiem opatrzył...: seria pierwsza, Warszawa: Wyd. Józefa Kubickiego, 1948I-2

ESTREICHER KAROL (1906-1984, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1951-1976 dyrektor Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego; w czasie II wojny światowej kierował Biurem Rewindykacji Strat Kultural-nych i jako sekretarz premiera Władysława Sikorskiego zaangażował się w opracowywanie strat kultury polskiej pod okupacją niemiecką; kontynuator Bibliografii polskiej autorstwa swego dziadka i ojca)

Władysławowi Bartoszewskiemu najserdeczniejKarol Estreicher4.IV.79

Estreicher Karol, Historia sztuki w zarysie, wyd. 3, Warszawa-Kraków: PWN, 1979I-713

FERRERO-WALDNER BENITA (1948-, austriacka działaczka polityczna i dyplomatka, w latach 2000-2004 minister spraw zagranicznych Austrii, obecnie komisarz Unii Europejskiej ds. Europejskiej Polityki Sąsiedztwa)

Für Wladyslaw Bartoszewski mit meinen besten Grüssen, herzlichst,Deine Benita Ferrero-Waldner

[Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi pozdrowieniami serdeczne ży-czenia,Twoja Benita Ferrero-Waldner]Ferrero-Waldner Benita, Kurs setzen in einer veränderten Welt, 2. Aufl., Wien: Holzhausen Ver-lag, 2002I-26

Państwo Bartoszewscy na stoisku paryskiego „Éditions Spotkania” na targach książki we Frankfurcie n. Menem, październik 1986 r.

36 37

FICOWSKI JERZY (1924-2006, poeta, prozaik, tłumacz; żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, znawca folkloru ży-dowskiego i cygańskiego oraz twórczości Brunona Schulza)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z podziękowaniem za księgę „Ten jest z ojczyzny mojej” i z wyrazami prawdziwego szacunku i uznania-podziwuJerzy Ficowski10.II.1970Warszawa

Ficowski Jerzy, Regiony wielkiej herezji: szkice o życiu i twórczości Brunona Schulza, Kraków: Wydawnictwo Li-terackie, 1967I-747

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, ogarniającemu swoją niezwykłą wiedzą tak ogromne obszary naszej historii najnowszej – tę małą grządkę – kretowisko mojego wieloletnie-go szperactwa w zakresie „archeo logii najnowszej” najserdeczniej ofiarowuje schulzoszperaczJerzy FicowskiWarszawa23.IV 1975 r.

Schulz Bruno, Księga listów, zebrał, oprac., wstępem, przypisami i aneksem opatrzył Jerzy Ficowski, Kraków: Wy-dawnictwo Literackie, 1975I-149

Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami serdecznej przyjaźniJerzy Ficowski17.X 1994Warszawa

Ficowski Jerzy, Odczytanie popiołów / A Reading of Ashes, Łowicz: Wydawnictwo Browarna, 1993I-492

FRAJLICH ANNA (1942-, poetka, mieszka w USA, jest wykładowcą języka i literatury na Uniwersytecie Columbia)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim podziwem i żalem, że nie miałam okazji słuchać tych wykładów w PolsceAnna Frajlich-ZającNowy Jork 9.XII.1977

Frajlich Anna, Aby wiatr namalować, Londyn: Oficyna Stanisław Gliwa, 1976I-905

Panu Ministrowi z gratulacjami z serdecznością do kolekcji swoją pierwszą w kraju wydaną książkęAnna Frajlich ZającNowy Jork wrzesień 95.

Frajlich Anna, Ogrodem i ogrodzeniem, Warszawa: Czytelnik, 1993I-428

Panu Ministrowi z gorącymi uczuciami niezmiennego podziwu i wdzięcznościAnna FrajlichNowy Jork 26 lutego 2002.

Frajlich Anna, Znów szuka mnie wiatr, Warszawa: Czytelnik, 2001I-439

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wielkiej serdecznościAnna Frajlich17 marca 2003.

Frajlich Anna, Le vent, à nouveau me cherche / Znów szuka mnie wiatr, Soisy-Sur-Seine: Èdition Èdinter, 2003I-151

38 39

FRIEDLÄNDER SAUL (1932-, historyk izraelski, profesor Uniwersytetu w Tel-Avivie i University of California w Los Angeles)

For Wladyslaw Bartoszewski, the colleague, the friend, and the man of courage and compassion in the most terrible times, with sincere admiration and all warm wishes,Saul FriedländerSpiez, 17.9.1998

[Władysławowi Bartoszewskiemu, koledze, przyjacielowi oraz człowiekowi pełnemu odwagi i współ-czucia w tych najstraszniejszych czasach, ze szczerym podziwem oraz najlepszymi życzeniami,Saul FriedländerSpiez, 17.9.1998]Friedländer Saul, Das Dritte Reich und die Juden. Bd. 1: Die Jahre der Verfolgung: 1933-1939, München: Verlag C. H. Beck, 1998I-95

GARLIŃSKI JÓZEF (1913-2005, pisarz, historyk, działacz emigracyjny; w czasie II wojny światowej był kierownikiem Wydziału Bezpieczeństwa Komendy Głównej AK, były więzień obozu Auschwitz-Birkenau)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznymi wyrazami przyjaźniJ. GarlińskiLondyn, 1966Garliński Józef, Między Londynem i Warszawą, Londyn: Gryf, 1966I-726

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami przyjaźniJ. GarlińskiLondyn, 1966Garliński Józef, Ziemia, Londyn: Gryf, 1964I-982

Drogiemu Władkowi z serdecznymi wyrazami przyjaźni i pamięciJózekLondyn, 12.12.77.Garliński Józef, Ostatnia broń Hitlera: V-1 – V-2, Londyn: Odnowa, 1977I-980

Zosi i Władkowi z serdecznymi wyrazami przyjaźni i pamięciJózek31. 3. 80.

Garliński Józef, Enigma: tajemnica drugiej wojny światowej, Londyn: Odnowa, 1980I-978

Zosi i Władkowi z serdecznymi wyrazami pamięciJózekLondyn, 29.4.1981.Garliński J., Deutschland’s letzte Waffen im 2. Weltkrieg: der Untergrundkrieg gegen die V 1 und die V 2, Stuttgart: Motorbuch Verlag, 1981I-60

Zosi i Władkowi z serdecznymi wyrazami przyjaźni i najlepszymi życzeniamiJózekLondyn. 9.3.1983.

Garliński Józef, Polska w Drugiej Wojnie Światowej, Londyn: Odnowa, 1982I-1006

Drogiemu Władkowi na pamiątkę naszych niezapomnianych lat młodości i nadziejiJózekLondyn, 6.10.87

Garliński Józef, Niezapomniane lata: dzieje Wywiadu Więziennego i Wydziału Bezpieczeństwa Komendy Głównej Armii Krajowej, Londyn: Odnowa, 1987I-1034

Zosi i Władkowi w nadziei, że im ta książka będzie się podobać.JózekLondyn, 6.10.87

Garliński Józef, Szwajcarski korytarz, Paris: Editions Spotkania, 1987I-979

40 41

GEREMEK BRONISŁAW (1932-, polityk, historyk, mediewista; jedna z czołowych postaci opozycji demokratycznej w latach 70. i 80. XX w., więziony i internowany; w latach 1978-1981 współzałożyciel i wykładowca Towarzystwa Kursów Na-ukowych; w latach 1997-2000 minister spraw zagranicznych, obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego)

Zosi i Władkowi – przyjaciołom serdecznymBronekWarszawa 16 kwietnia 1993

Geremek Bronislaw, Histoire social: exclusions et solidarité, Paris: Collège de France, 1993I-1112

GIEROWSKI JÓZEF (1922-2006, historyk, w latach II wojny światowej żołnierz AK, w latach 1981-1987 rektor Uniwersytetu Ja-giellońskiego w Krakowie)

Ekscelencji Panu Prof. Dr Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami głębokiego szacunkuJózef Gierowski [podpis]Kraków, 10 III 94

The Jews in Poland. Vol. 1, ed. Andrzej K. Paluch, Cracow: Research Center on Jewish History and Culture in Po-land, 1992 [dedykowana prof. Józefowi Gierowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin]I-64

GIESE ARNO (1941-, publicysta i fotoreporter, autor książek, korespondent polskojęzycznych czasopism w Niemczech, USA i innych krajach, dokumentalista historii Polonii niemieckiej)

Wielkiemu Polakowi, współuczestnikowi opisanych wydarzeń, Panu Ministrowi Władysławo-wi BartoszewskiemuArno GieseKolonia 13/02.2001 r.

Giese Arno, Na ołtarzu Ojczyzny, Pelplin: Bernardinum, 2001I-816

GŁÓDŹ SŁAWOJ LESZEK ABP (1945-, arcybiskup, generał dywizji, w latach 1991-2004 biskup polowy Wojska Polskiego, następnie biskup ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej)

Panu Porucznikowi Armii Krajowej – Drogiemu i Zacnemu – Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, z wdzięczną pamięcią –+ Sławoj L. GłódźWarszawa, 31.10. 2005

Gałązka Grzegorz (fotogr.), oprac. tekstów Anna i Klementyna Ludwig, Krystyna Bujak, Przybywam z darem po-koju: papież Jan Paweł II z Wojskiem Polski i świata, Bydgoszcz: Margrafsen, [2003]I-1065

GOETEL ELŻBIETA I GOETEL ROMAN (córka i syn Ferdynanda Goetla, 1890-1960, prozaika, dramatopisarza, publicysty i działacza politycznego, prezesa Polskiego PEN Clubu w II RP)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością i szacunkiem córka i syn autoraElżbieta GoetelRoman GoetelSopot 25 XII 2003

Goetel Ferdynand, Patrząc wstecz: wspomnienia, Kraków: Arcana, [1998] I-130

GOLISZEWSKI MAREK (1952-, przedsiębiorca, założyciel i prezes Business Centre Club)

Panu Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami uznania i sym-patiiAutor

Goliszewski Marek, Stąd do przyszłości, Warszawa: Studio Emka, 2005I-952

42 43

GOMULICKI JULIUSZ WIKTOR (1909-2006, edytor, eseista, varsavianista, bibliofil; w czasie II wojny światowej działacz konspiracyjny, żoł-nierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie pełnił liczne funkcje)

Drogim „Teofilom” z najlepszymi życzeniami od Julka25 XI. 49W dzień „słynnego artykułu”.Gomulicki Juliusz W., Pieśń o Warszawie: 1939-1949: antologia świetlicowa, Warszawa: Spółdzielnia Wydawni-cza Sztuka, 1949I-150

Kochanemu Teofilkowi z serdecznym uściskiemJWGNocy 1003ej[1951]Norwid Cyprian Kamil, Poezje wybrane, oprac. Mieczysław Jastrun, przejrzał, tekst i chronologię ustalił Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Książka i Wiedza, 1951I-198

Teofilowi z serdecznym uściskiemJWG 1954Petöfi Sandor, Wybór poezji, wybór, oprac., wstęp Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1951I-639

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu z pozdrowieniami detektywno-filologicznymiJWGWarszawa, 10.II.56Tuwim Julian, Wiersz nieznanego poety: gawęda literacko-obyczajowa, wstęp, rekonstrukcję zakończenia oraz po-słowie oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1955I-569

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu jeszcze raz serdecznie dziękując Mu za „iter Craco-viense” (dla Norwida)JWGomulicki [podpis]25.V.56Norwid Cyprian, Okruchy poetyckie i dramatyczne, zebrał i oprac. Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1956I-184

Władkowi Bartoszewskiemu (coś nie z Jego parafii) z uściskiem rękiJWG1957 I

Węgierski Tomasz Kajetan, Organy: poema heroi-komiczne w sześciu pieśniach przez Tomasza Kajetana Węgier-skiego, oprac. Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1956I-737Władkowi (Teofilowi) Bartoszewskiemu z mocnym uściskiem <w pasie> ofiarujeJulekW, 29.III.59 r.

Gomulicki Juliusz W. (wybór i oprac.), Iskry z popiołów: 25 zapomnianych opowiadań polskich XIX wieku, War-szawa: Nasza Księgarnia, 1959I-117

Kochanemu Władkowi wypróbowanemu towarzyszowi i przyjacielowi jak najserdeczniej ofia-rujeJWGWarszawa, I 1961 r.Gomulicki Wiktor, Opowiadania o Starej Warszawie, oprac., wstęp i komentarz Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1960I-690

W Twoje ręce, Władeczku!JWG24.I.1961 r.Gomulicki Juliusz W. (wybór i oprac.), Iskry z popiołów: zapomniane opowiadania polskie XIX wieku. Seria II, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1960I-700

Kochanemu Władkowi dla „Teofila” z uściskiem odJWGW. 1 I 1962 r.Gomulicki Wiktor, Warszawa wczorajsza, zebrał i oprac. Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1961I-156

44 45

[egzemplarz recenzyjny]*Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu, serdecznie ubolewając, że dostał taki okropny egzem-plarz – po starej i wiernej przyjaźniJWG [podpis]9 64*Brr! Norwid Cyprian, Do Pani na Korczewie: wiersze, listy, małe utwory prozą, wydał z autografu, oprac. i wstępem po-przedził Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Pax, 1963I-83

Szanownej Pani red. Zofii Bachurzewskiej3 – jeden z moich ‘marginesów norwidowskich’ – z podziękowaniem za życzliwą opiekę nad edycją C.K.N.JWG5 XII 1964 r.Szymanowski Wacław, Niewiarowski Aleksander, Wspomnienia o Cyganerii warszawskiej, zebrał i oprac. Juliusz Wiktor Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1964I-583

Motto idiottoMój kochany Teofilu,Ach, nareszcie, ach nareszcie,Zobaczyłem Cię z profilu...Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu, ten pierwszy i jedyny (jaskółczy) egzemplarz „Dwóch poematów” przekazuję z przyjacielskim uściskiemJWG [podpis]1 I 1967 r.

Norwid Cyprian, Dwa poematy miłosne, oprac. i wstępem opatrzył Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1966I-139

Kochanemu Teofilkowi <=Władkowi Bartoszewskiemu> w przyjacielskim upominku z gorący-mi pozdrowieniamiJul16.II.1977 w Antykwariacie u Farbisza4

Sto dedykacji dla Juliusza Wiktora Gomulickiego, Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki, 1976I-977

Władkowi BartoszewskiemuSzczęśliwszyś od Popiela, Drogi Teofilu,Chociaż bowiem gryziony przez bęcwałów tyluJ przez złośliwe myszy szarpany na ćwierci,Wyrwałeś się z ich zębów – i uszedłeś śmierciTwój stary przyjacielJuliusz W. Gomulicki[1977]Gomulicki Juliusz W., Wiedza o książce: bibliografia, encyklopedie, słowniki, varia: przegląd praktyczny za rok 1974, Warszawa 1977I-1082

Władkowi BartoszewskiemuO, jaka to miła chwila<Która życie mi umila>,Że TEOFIL coś dostaje...Od drugiego TEOFILA!...Ściskamy Cię serdecznieTwoi Teofil i Juliusz5[1978?]Gomulicki Wiktor, Poezje wybrane, wybór, wstęp i posłowie Teofil Jaroszewski, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1978I-823

Staremu Przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu od sercaJWGKochany Teofilku – aż trzykrotnie pisałeś o konspiracyjnej edycji tej książeczki, przyjmij te-raz jej wydanie „normalne” (choć nie takie, o jakim myślałem w 1944 roku*), a razem z nim zapewnienie o zawsze żywej przyjaźni, jaką mam dla Ciebie, i szacunku, jaki żywię dla twej działalności i twórczościJuliusz W. Gomulicki [podpis]W maju 1980 r.*Jakie to piękne czasy (mimo wszystko!)Gomulicki Wiktor, Pod znakiem syreny: poezje warszawskie 1872-1918, zestaw utwórów, oprac. tekstu, wstępy i objaśnienia Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1980I-199

46

Kochanemu Władkowi („Ludwikowi”, „Teofilowi”) Bartoszewskiemu, który potrafi właściwie odczytać zadedykowany sobie szkic historyczny (zob. s. 382 nn.), wraz z przyjacielskim uściskiem –Juliusz W. Gomulicki7 maja 1981 r.Gomulicki Juliusz Wiktor, Zygzakiem: szkice, wspomnienia, przekłady, Warszawa: PIW, 1981I-576

Kochanemu Władkowi (Teofilkowi) Bartoszewskiemu do księgozbioru – z wieloma serdecz -nościami –Juliusz W. Gomulicki [podpis]27 czerwca 1981 r.Kurzman Dan, Der Aufstand: die letzten Tage des Warschauer Ghettos, München: C. Bertelsmann Verlag, 1979I-288

GOT JERZY (1923-2002, teatrolog, edytor, twórca krakowskiej teatrologii, od 1978 r. mieszkał na stałe w Wiedniu)

Szanownym i drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z bardzo serdecznymi wy-razami oddajeJerzy Got [podpis]Wiedeń, 27.5.1994Wartością tej książeczki jest piękny tekst Zbyszka6 – wtedy już ciężko chorego – pożegnanieGot Jerzy, Teatr i teatrologia, Kraków: Universitas, 1994I-514

GÓRALCZYK BOGDAN (politolog, sinolog, w latach 1991-1998 attaché prasowy ambasady RP w Budapeszcie, były ambasador RP w Tajlandii, obecnie publicysta i wykładowca Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim szacunkiem ta szczypta węgier-skiej paprykiBogdan GóralczykW Warszawie, styczeń 2001 roku

Góralczyk Bogdan, Węgierski pakiet, Warszawa: Familia, 2000I-52

Władysław Bartoszewski na 9. Targach Książki w Krakowie (27 X 2005)

48 49

GÓRALSKI WOJCIECH KS. (1939-, pracownik naukowo-dydaktyczny wielu uczelni katolickich, w 1993 r. był jednym z negocjatorów konkordatu ze strony delegacji Stolicy Apostolskiej)

W. Szanownemu Panu Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu, Senatorowi RP, oddanemu idei konkordatu b. Ministrowi Spraw Zagranicznych, z gorącym podziękowaniem za łaskawe za-szczycenie w dniu 3 marca 1998 r. prezentacji tej pracy oraz z uprzejmą prośbą o jej przyjęcie – ks. W. GóralskiPłock, 8 III 1998 r.

Góralski Wojciech, Konkordat Polski 1993: od podpisania do ratyfikacji, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teo-logii Katolickiej, 1998I-171

GROT-KWAŚNIEWSKI JERZY HIERONIM (1920-, dziennikarz, działacz polityczny; w czasie II wojny światowej dziennikarz polskiej prasy podziemnej; od 1945 r. na emigracji w Niemczech, następnie w Australii; w latach 1977-1991 redaktor australijskiego „Tygodnika Polskiego” wydawanego w Melbourne)

Panu Ambasadorowi, Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu wybitnemu publicyście, historyko-wi naszych czasów, wielce zasłużonemu działaczowi Polski Podziemnej, któremu nic co ludzkie i polskie nie jest obcena pamiątkę wizyty w Australii i w celu przybliżenia obrazu australijskiej Polonii ofiaruje z wy-razami wielkiego uznania i szacunkuJerzy Grot-Kwaśniewski„sprawca” książki a w czasie wojny działający w ramach Biura Informacji i Propagandy A.K.Melbourne, 20 marca 1993

Czterdzieści lat Polonii australijskiej na łamach Tygodnika Polskiego, red. Zdzisław Drzymulski, Jerzy Grot-Kwaś-niewski, Lech Paszkowski, Melbourne: Contal Co., 1991I-463

GUTMAN YISRAEL (1923-, urodzony w Warszawie, historyk; w getcie warszawskim aktywny członek żydowskiej organizacji mło-dzieżowej Haszomer-Hacair i Żydowskiej Organizacji Bojowej; więzień obozów w Majdanku, Oświęcimiu i Mauthausen; profesor Uniwersytetu Jerozolimskiego i Yad Vashem; wiceprzewodniczący Międzynarodo-wej Rady Oświęcimskiej)

Władkowi – z wyrazami głębokiego uznania i przyjaźniJ. GutmanWashington, 21.11.1996

Anatomy of the Auschwitz Death Camp, editors Y. Gutman, M. Berenbaum, Washington-Bloomington-Indianapolis: United States Holocaust Memorial Museum, Indiana University Press, 1994I-55

HAGENAU GERDA (1918-2006, poetka i pisarka niemiecka, urodzona w Łodzi; jest łącznikiem pomiędzy kulturą polską i nie-miecką)

Für Władysław Bartoszewski herzlichstGerda HagenauWien 9.X.89

[Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniamiGerda HagenauWiedeń 9.X.89]

Hagenau Gerda, Der Himmel brennt: Gedichte, Wien: Edition Atelier, 1989I-678

50 51

HAJNICZ ARTUR (1920-, pseud. Justyn, dziennikarz, publicysta, specjalista ds. stosunków polsko-niemieckich; studiował ma-tematykę, socjologię i dziennikarstwo; w latach 1955-1973 redaktor „Życia Warszawy”, od lat 50. XX w. związany ze środowiskami opozycyjnymi, m. in. członek Klubu Krzywego Koła; w 1981 r. był sekretarzem redakcji „Tygodnika Solidarność”, w czasie stanu wojennego współpracował m. in. z „Krytyką”; w 1989 r. organizator i dyrektor Ośrodka Studiów Międzynarodowych /organ doradczy przy Senacie RP/, przeniesione-go do Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana; od 1995 r. koordynator programu badawczego „Kompleks wypędzenia”)

Drogiemu Panu Profesorowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku i serdecznej życzliwościArtur Hajnicz10 lipiec 1996

Hajnicz Artur, Ze sobą czy przeciw sobie: Polska - Niemcy 1989-1992, Warszawa: Presspublica, 1996I-1125

HAMPEL JOHANNES (1925-, historyk niemiecki, profesor, były przewodniczący Bukowina Institut w Augsburgu)

Herrn Bartoszewski mit Dank für vielfache Inspiration und Ermutigung im gemeinsamen Dienst für Die Versöhnung zwischen Polen und Deutschen in herzlicher Verbundenheit Ihr Johannes Hampel (zur Zeit im Kuraufenthalt)Augsburg, 3.3.1996

[Panu Bartoszewskiemu za wielokrotną inspirację oraz zachętę do wspólnej służby ku porozu-mieniu między Polakami i Niemcami, z najserdeczniejszymi wyrazami przywiązania,Pański Johannes Hampel (podczas pobytu w sanatorium)Augsburg, 3.3.1996]

Hampel Johannes, Von Troppau bis Czernowitz: Vermächtnisse eines Mitteleuropäers im 20. Jahrhundert; Fest-schrift zum 70. Geburtstag, Augsburg: Bukowina-Institut, 1995I-51

HÁRS GÁBOR (1942-, polonista, publicysta, tłumacz, dyplomata; były ambasador Węgier w Polsce; obecnie deputowany do węgierskiego Parlamentu)

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, ministrowi spraw zagranicz-nych RP z wielkim szacunkiemGabor Hars [podpis]W-wa, listopad 2000 r.

Hárs Gábor, Moja galeria portretów polskich: (z notatnika ambasadora), Warszawa: Projekt, 2000I-950

HARTWIG JULIA (1921-, poetka, eseistka, tłumaczka; żona Artura Międzyrzeckiego)

Kochanym, Zosi i Władkowi z wierną przyjaźniąJuliaczerwiec 2000

Hartwig Julia, Zawsze od nowa: 100 wierszy, Warszawa: Twój Styl, 1999I-1084

Kochanej Zosi z wierną pamięcią Juliawrzesień 2004

Hartwig Julia, Nie ma odpowiedzi, Warszawa: Sic!, 2001I-536

HAUSER PRZEMYSŁAW KAZIMIERZ (1942-, historyk, profesor Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu)

Szanownym Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wyrazami szacunku i najlepszy-mi życzeniamiPrzemysław HauserPoznań, 16 grudnia 1996 r.Hauser Przemysław, Potyczki przy zielonym stoliku: rzecz o brydżu i brydżystach w II Rzeczypospolitej, wyd. 2 poszerzone i uzup., Poznań: Wydawnictwo UAM, 1996I-380

52 53

HEN JÓZEF (1923-, pisarz, publicysta, dramaturg, scenarzysta)

Władysławowi Bartoszewskiemu z mocnym, solidarnym uściskiem dłoniJózef Hen23.XI.1978

Hen Józef, Ja, Michał z Montaigne..., Warszawa: Czytelnik, 1978I-688

HENNELOWA JÓZEFA MARIA (1925-, publicystka, dziennikarka, polityk, magister filozofii, od 1948 r. w redakcji „Tygodnika Powszech-nego”, związana z Klubami Inteligencji Katolickiej i duszpasterstwami akademickimi oraz robotniczymi; posłanka na Sejm RP w latach 1989-1993; żołnierz Szarych Szeregów)

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim czyli kochanym Władkom o których myślę czu-le i z podziwem wielkimJózefa H.Kolonia, 12 września 88

Rydet Zofia, Hennelowa Józefa, Obecność, Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 1988I-524

HERLING-GRUDZIŃSKI GUSTAW (1919-2000, pisarz, eseista, krytyk literacki, dziennikarz; uczestnik walk o Monte Cassino, za co otrzymał order Virtuti Militari, od 1945 r. emigrant polityczny; współtworzył i redagował paryską „Kulturę”, był członkiem Instytutu Literackiego, współpracował także z Radiem „Wolna Europa”)

Dla Władysława i Zofii Bartoszewskich, z bardzo przyjaznymi myślamiGustaw Herling-Grudziński24.3.1997

Herling-Grudziński Gustaw, Błogosławiona, święta, Lublin: UMCS, 1996I-430

Dla Zofii i Władysława Bartoszewskich z przyjacielskimi myślamiGustaw Herling-Grudziński[25.05.1997.]

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Dragonei: rozmowy prze-prowadził, opracował i przygotował do druku Włodzimierz Bolecki, Warszawa: Szpak, 1997I-69

Dla Władysława Bartoszewskiego, z wdzięcznością że przyjechał do Rzymu (tak bardzo pra-gnąłem Pana obecności!) i dla Zofii Bartoszewskiej od oddanego szczerze przyjaciela Gustawa Herlinga-Grudzińskiego15. 6. 1998

Herling-Grudziński Gustaw, Wyjścia z milczenia: szkice, Warszawa: Czytelnik, 1998I-984

Dla Władysława i Zofii Bartoszewskich, z bardzo przyjaznymi myślami, z najserdeczniejszymi Życzeniami Świątecznymi i NoworocznymiGustaw Herling-GrudzińskiNeapol, 12 grudnia 1998

Herling-Grudziński Gustaw, Cud. Dżuma w Neapolu, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1998I-681

Drogi Panie Władysławie, proszę przyjąć na pamiątkę tę miłą i ładną broszurkę lubelskąGustaw Herling-GrudzińskiNeapol, 12 grudnia 1998

Gustaw Herling Grudziński: doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, red. H. Kosienkowska, Lublin: UMCS, 1997I-507

54 55

Dla Władysława i Zofii Bartoszewskich, w dowód ciągłej, serdecznej pamięciGustaw Herling-GrudzińskiNeapol, czerwiec 1999Herling-Grudziński Gustaw, Podróż do Burmy: dziennik, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999I-349

Dla Zofii i Władysława Bartoszewskich, najserdeczniejGustaw Herling-GrudzińskiWarszawa 20 maja 2000Herling-Grudziński Gustaw, Najkrótszy przewodnik po sobie samym, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000I-445

Dla Władysława Bartoszewskiego, mojego uporczywego kandydata na Prezydenta R. P., z przy-jaźnią i oddaniemGustaw Herling-GrudzińskiWarszawa, 20 maja 2000Herling-Grudziński Gustaw, Inny świat. Zapiski sowieckie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000I-679

HERTZ PAWEŁ (1918-2002, poeta, prozaik, eseista, literaturoznawca, tłumacz i wydawca, w latach 1951-1952 kierownik Redakcji Rosyjskiej i Radzieckiej w Państwowym Instytucie Wydawniczym i jego wieloletni współpracow-nik; współpracował także z „Kuźnicą” i „Tygodnikiem Powszechnym”)

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z najserdeczniejszą przyjaźniąPaweł Hertz [podpis]Warszawa, 24.VII.64Hertz Paweł, Ład i nieład, Warszawa: PIW, 1964I-183

Władkowi i Zosi serdecznieP. Hertz [podpis][1967][pod wpisem dedykacja M. Bizana zob. Bizan Marian]Słowacki Juliusz, Kordian. Bizan Marian, Hertz Paweł, Glosy do „Kordiana”, Warszawa: PIW, 1967I-163

Zosi i Władkowi zawsze z przyjaźnią najserdeczniejszą, w złym i dobrym oddany zawszePaweł8.I.71.

Słowacki Juliusz, Balladyna. Bizan Marian, Hertz Paweł, Glosy do „Balladyny”, Warszawa: PIW, 1970I-338

Zosi i Władkowi te rzeczy błahe z nieodmienną przyjaźnią ofiarujeP Hertz [podpis]19.3.1974

Hertz Paweł, Wieczory warszawskie, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1974I-240

HESKA-KWAŚNIEWICZ KRYSTYNA (1940-, profesor literaturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach; harcmistrzyni, m. in. współzało-życielka Komitetu Ochrony Pamięci Powstańców i Harcerzy Śląskich – Obrońców Katowic we wrześniu 1939)

Panu profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – z wdzięcznościąautorkaKatowice, 19 listopada 2000

Heska-Kwaśniewicz Krystyna, „Wyznanie narodowe Śląska”: teksty literackie i paraliterackie w drukach okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999I-81

HILLENGASS EUGEN SJ (1930-, z wykształcenia filozof, teolog i ekonom produkcji, w latach 1967-1971 doradca i zastępca prowin-cjała południowoniemieckiej prowincji jezuitów; w latach 1993-2002 jeden z założycieli i szef Fundacji „Renovabis”, tj. „Akcji Solidarnościowej Katolików Niemieckich z Braćmi i Siostrami z Europy Środkowej i Wschodniej”, powołanej w 1993 r. przez Episkopat Niemiec) oraz ALBERT GERHARD (także związany z Fundacją „Renovabis”, współredaktor poniższej publikacji)

Herrn Professor Dr. Wladyslaw Bartoszewski von Renovabis in Dankbarheit und Freundschaft.Freising-München, 12. März 2002Eugen Hillengass, Gerhard Albert

56

[Panu Profesorowi Dr. Władysławowi Bartoszewskiemu od Renovabis z wyrazami wdzięczno-ści i przyjaźniFreising-Monachium, 12 marca 2002Eugen Hillengass, Gerhard Albert]

Renovabis faciem terrae: Kirchliches Leben in Mittel- und Osteuropa an der Jahrtausendwende, hrsg. Gerhard Al-bert, Johannes Oeldemann, Trier: Paulinus Verlag, 2000 [poświęcona 70. rocznicy urodzin o. Eugena Hillengassa]I-109

HOLZER JERZY (1930-, historyk, profesor, pracownik Collegium Civitas i Instytutu Studiów Politycznych)

Zosi i Władkowi jak zawsze z najczulszymi uściskami w chwilach nadziemia – czy stałego?Jerzy27.3.1990

Holzer Jerzy, Leski Krzysztof, Solidarność w podziemiu, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1990I-407

HUELLE PAWEŁ (1957-, prozaik, poeta, publicysta i redaktor, wykładowca uniwersytecki)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami głębokiego szacunkuPaweł HuelleWarszawa. 1.XII.2005

Huelle Paweł, Castorp, Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria, 2004I-983

JAGIELSKI KRZYSZTOF PAWEŁ MICHAŁ (1936-, prozaik, członek Związku Pisarzy Polskich za Granicą)

Z najwyższymi wyrazami czci i uznania, również za „63 dni” (jako dziecko przeżyłem Powstanie)K. Jagielski [podpis]Szczecin 8.12.2000

Jagielski Krzysztof, Za burtą legendy, Szczecin: Punkt, 1992I-42

Władysław Bartoszewski podpisuje egzemplarze „Stolicy niezłomnej”, Wawel, 28 lipca 2005 r. fot. Ryszard Rzepecki

58 59

JAGIEŁŁO MICHAŁ (1941-, taternik i alpinista, przewodnik tatrzański, publicysta i pisarz; były wiceminister kultury, dyrektor Biblioteki Narodowej w okresie 1998 do marca 2007 r. i przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej)

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, Ministrowi Spraw Zagra - nicznych, oraz Szanownej Pani Zofii Bartoszewskiej – z wyrazami poważania i sympatii –autor Michał JagiełłoWarszawa, 7 czerwca ’95.

Jagiełło Michał, Partnerstwo dla przyszłości: szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych, Warsza-wa: Bellona, 1995I-174

JANION MARIA (1926-, historyk literatury, krytyk literacki, profesor Instytutu Badań Literackich PAN)

Zosiu, przyjmij ten „dokumencik” z pokorną prośbą o przebaczenie wszystkich świństwMiśka28 XII 54

Janion Maria, Jeszcze jedno nieporozumienie wokół liberalizmu: z powodu nowej publikacji prof. Chałasińskiego, Wrocław 1954 [osobne odbicie z „Pamiętnika Literackiego”, R. XLV, 1954, z. 3]I-830

JANKOWSKI STANISŁAW „AGATON” (1911-2002, żołnierz kampanii wrześniowej, „cichociemny”, kierownik Wydziału Legalizacji i Techniki Wy-wiadu AK, uczestnik Powstania Warszawskiego jako dowódca plutonu „Agaton”; po wojnie jako architekt m. in. współautor trasy W-Z i MDM)

Pani Zofii Bartoszewskiej zcy Naczelnego Redaktora PIW odwadze i życzliwości której, za-wdzięczam ukazanie się tej książki z wdzięcznością i szacunkiemJankowskikpt. „Agaton”7.10.1981.

Jankowski Stanisław „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie: wspomnienia 1939-1946. T. 1, Warszawa: PIW, 1980I-1004

Panu prof. Władysławowi Bartoszewskiemu bohaterskiemu żołnierzowi AK, historykowi – pu-blicyście, który nigdy nie bał się pisać prawdy – z podziwem i szacunkiemJankowski„Agaton”8.12.1981.Jankowski Stanisław „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie: wspomnienia 1939-1946. T. 1, Warszawa: PIW, 1980I-202

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim którym zawdzięczam tę książkę oraz poczucie dumy że jesteśmy PolakamiJankowski(kiedyś, dawno temu) cichociemny – „Agaton”Warszawa, 1989.24.IIIJankowski Stanisław „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie: wspomnienia 1939-1946. T. 1, wyd. 3 uzup., Warszawa: PIW, 1988I-1003

JAROCKI ROBERT (1932-, historyk, pisarz, eseista, publicysta „Rzeczypospolitej”)

Ekscelencjom Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – do archiwum.Warszawa, 2.VI. 1997 RJ.PS. tekst pełen błędów korektorskich, rzekomo zawinionych przez komputer. Inne wytłumacze-nie: redaktorka książki się rozwodziła i przeprowadzała.Jarocki Robert, Gajewski Stanisław, Pięć minut ambasadora: rozmowy ze Stanisławem Gajewskim, Warszawa: PWN, 1993I-540

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z prośbą o przyjęcie tych moich wariacji o Gieysztorze, który już przeszedł do historii. Z wierną przyjaźnią –Robert JarockiWarszawa 13 luty 2001 r.Jarocki Robert, Opowieść o Aleksandrze Gieysztorze, Warszawa: Fundacja Bankowa im. Leopolda Kronenberga, Rzeczpospolita, 2001I-506

60 61

JARZĘBSKI JERZY (1947-, historyk literatury, badacz i krytyk współczesnej literatury polskiej, eseista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, znawca twórczości Gombrowicza)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, którego nigdy nie przestanę podziwiać. Z najlepszymi życzeniami na JubileuszJerzy JarzębskiKraków, 12 lutego 2007Jarzębski Jerzy, Natura i teatr: 16 tekstów o Gombrowiczu, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007 I-1125

JASIENICA PAWEŁ (właść. Leon Lech Beynar, 1909-1970, pisarz historyczny, eseista i publicysta „Tygodnika Powszechnego”; oficer AK, więziony i prześladowany przez UB, ostatni prezes Klubu Krzywego Koła; w ostatnim czasie głoś-na stała się sprawa jego związku z Zofią O’Bretenny, tajną współpracowniczką SB, który to fakt ujawniono w 2002 r.; dopiero w końcu 2006 r. zapadł wyrok sądowy w sprawie praw spadkowych, w tym autorskich, po spuściźnie pisarza, korzystny dla jego córki Ewy Beynar-Czeczott)

Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnej wyprawy w gniazdo-wy Kraj Piastowski – a mówiąc skromniej do JarocinaPaweł JasienicaJasienica Paweł, Polska Piastów, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1960I-298

Władysławowi Bartoszewskiemu rzecz o protektorce Jego rodzinnego miasta – z przyjaźniąPaweł Jasienica19.IV.1967Jasienica Paweł, Ostatnia z rodu, Warszawa: Czytelnik, 1965I-565

Władysławowi Bartoszewskiemu te wspominki o epoce tolerancji – z najgłebszym uznaniem dla Jego całej postawyPaweł Jasienica19. IV. 1967Jasienica Paweł, Polska Jagiellonów, Warszawa: PIW, 1963I-575

JELICZ ANTONINA (1923-2004, historyk, mediewistka, kierowniczka Redakcji Literatury Staropolskiej i Historii Kultury w Pań-stwowym Instytucie Wydawniczym w latach 1951-1983)

Zosi z wyrazami tego wszystkiego, co bardzo trudno wyrazićautorka 19 I 1967

Jelicz Antonina, Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie: (wiek XIII-XV), Warszawa: PIW, 1966I-9

JERSCHOWA MARION (1943-, slawistka, tłumaczka, prozaik, liryk)

Dem sehr geehrten Herrn Botschafter Władysław Bartoszewski von einer PEN – Kollegin!Marion Jerschowa

[Wielce szanownemu Panu ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu od koleżanki z PEN-u!Marion Jerschowa]Jerschowa Marion, Luftschlösser und Eispaläste: literarische Reiseberichte, Graz-Wien-Köln: Verlag Styria, 1995I-413

JEŻ IGNACY BP (1914-, duchowny katolicki, biskup pomocniczy gorzowski, następnie ordynariusz diecezji koszalińsko-ko-łobrzeskiej w latach 1972-1992, obecnie biskup senior)

Panu W. Bartoszewskiemu z błogosławieństwem+ Ignacy Jeż, bp6.V.1991 r.

Jeż Ignacy bp, Listy pasterskie oraz komunikaty do kapłanów i wiernych diecezji w latach 1972-1989, Szczecin: Wydawnictwo Kurii Biskupiej w Koszalinie, 1990 [na k. tyt. 1989]I-623

63

JONCA KAROL (1930-, prawnik, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego)

Wielce Szanownemu Panu Ambasadorowi Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wy-razami serdecznego szacunkuKarol Jonca [podpis]17 XI 92.Jonca Karol, „Noc Kryształowa” i casus Herschela Grynszpana, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocław-skiego, 1992I-513

JUZWENKO ADOLF (1939-, historyk; przewodniczący dolnośląskiej delegacji NSZZ „Solidarność” na I Krajowy Zjazd związku oraz przewodniczący Wrocławskiego Komitetu Obywatelskiego; od 1990 r. dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich)

Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę interesują-cych spotkań wrocławskich, pozostający z wyrazami prawdziwego szacunkuAutorWrocław, 5.IV.1974 r.

Juzwenko Adolf, Polska a „biała” Rosja: (od listopada 1918 do kwietnia 1920 r.), Wrocław--Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, 1973I-71

KACZYŃSKA DANUTA (1924-2001, harcerka, uczestniczka akcji małego sabotażu i walk z okupantem, później dziennikarka i au-torka książek)

Władkowi – który wprowadza mnie w straszne kompleksy, bo nigdy nie potrafię pisać tak po-trzebnych, tak ważnych dla historii naszego narodu książek – nieśmiało ofiarowuję tę książeczkę, próbę pokazania przeżyć okupacyjnych i powstańczych harcerki-sanitariuszki i jej kolegówDanuta27.II.1968Kaczyńska Danuta, Rozstanie po raz drugi, Warszawa: MON, 1967I-767

Władysław Bartoszewski w czasie promocji książki „Warto być przyzwoitym”, Księgarnia „Odeon” w War-szawie, 20 września 2005 r.

fot. Olga M. Garstecka

64 65

KALLAS MARIAN (1938-, prawnik, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnego po-bytu w JaworzuAutorWarszawa, 23.08.90Kallas Marian, Sejmy na Zamku w czasach Księstwa Warszawskiego: (1809, 1811, 1812), Warszawa: Zamek Kró-lewski w Warszawie, 1987I-314

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu w rok Jego wyboru do składu Senatu RPToruń, 12.10.1997 r AutorKallas Marian, Historia ustroju Polski X-XX w., wyd. 2 rozsz., Warszawa: PWN, 1997I-601

KAMIŃSKI ALEKSANDER (1903-1978, ps. Kamyk, Juliusz Górecki, Hubert i in.; pedagog, twórca metody zuchowej, instruktor har-cerski, harcmistrz, żołnierz AK, jeden z ideowych przywódców „Szarych Szeregów”; w konspiracji inicjator, organizator i redaktor „Biuletynu Informacyjnego”, jednego z najważniejszych pism konspiracyjnych w okupowanej Polsce; założyciel i komendant Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”; autor głośnych ksią-żek czasów okupacji oraz wielu prac i artykułów; po wojnie profesor na Uniwersytecie Łódzkim; odznaczony m. in. Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz pośmiertnie medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świa-ta”; 2003 rok uchwałą Sejmu ogłoszono rokiem Aleksandra Kamińskiego)

Władysławowi Bartoszewskiemu – „Teofilowi” – wskrzesicielowi faktów męki i chwały lat okupacyjnych i dni powstańczych, wyrazy podziwu śleAutor5.XII.56

Kamiński Aleksander (Juliusz Górecki), Kamienie na szaniec, wyd. 4, Stalinogród: „Śląsk”, 1956I-302

KAMIŃSKI ANDRZEJ JÓZEF (1921-1985, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca uniwersytetów zagranicznych)

Nie było nas – były campos i campsByliśmy – i był Oświęcim i Gross-Rosen i różne takie inne... Może chociaż, kiedy nas nie bę-dzie, niczego takiego już ludzie nie będą drutami kolczastymi oplatali...Czego już nie Tobie, nie sobie, ale ludziom życzyAutorAndrzej J. KamińskiMonachium, jesienią 1983 r.Kamiński Andrzej J., Konzentrationslager 1896 bis heute: eine Analyse, Stuttgart-Berlin-Köln -Mainz: W. Kohlhammer, 1982I-316

KANOWICZ GRIGORIJ (1929-, wieloletni prezes Towarzystwa Żydów na Litwie, od 1993 r. mieszka w Izraelu; autor książek, scena-riuszy filmowych, dramatów i wierszy)

Drogiemu p. Bartoszewskiemu z MilosciąG. Kanovich17 XII 2001WarszawaKanowicz Grigorij, Nie odwracaj twarzy od śmierci, Sejny: Pogranicze, 2001I-207

KARSKI JAN (właść. Jan Kozielewski, 1914-2000, legendarny kurier w czasie II wojny światowej, świadek Holocaustu, autor „Raportu Karskiego” oraz znaczących książek; odznaczo-ny m. in. medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świata”, honorowym obywatelstwem państwa Izrael, orderem Orła Białego; amerykański „Newsweek” uznał Karskiego za jedną z najwybitniejszych postaci XX wieku)

Władysławowi i Zofii Bartoszewskim, których życie i działalność każą wierzyć w ludzkość – tę smutną książkę ofiarujeJan KarskiWashington DC 1986 r.Karski Jan, The Great Powers and Poland 1919-1945: from Versailles to Yalta, Lanham-New York-London: University Press of America, 1985I-62

66 67

KASZUBA JAN (w latach 1967-1969 prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych w Kana-dzie, wieloletni członek Zarządu Głównego Kongresu Polonii Kanadyjskiej)

Panu Ministrowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku i życzeniami dalszej owocnej pracy. Jestem w Polsce z okazji zjazdu Wschód–Zachód w Lublinie. Dedykuję tę książkę koledze z Ka-cetu jako świadectwo naszej pracy dla Polski na terenie Kanady. Łączę serdeczne pozdrowieniaJan KaszubaStutthof 1942-44 19380Mauthausen 1944-45 69258Lublin 18.9.1995Aby przynajmniej imię po nas zostało: Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Niemieckich Obozów Kon-centracyjnych 1953-1993: Kanada, wybór dokumentów Józef Połubiński, oprac. Krystyna Kozłowska, komitet redakcyjny Adam Brandt, Jan Kaszuba i in., [Toronto]: Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych w Kana-dzie, [1993]I-294

KIJOWSKI ANDRZEJ (1928-1985, krytyk, eseista, prozaik, scenarzysta; w latach 1955-1958 redaktor w Państwowym Instytu-cie Wydawniczym; od 1995 r. z inicjatywy Kazimiery Kijowskiej i przy współudziale Zakładu Narodowego im. Ossolińskich w nowej formule przyznawana jest Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego, której fundatorem jest Ossolineum)

Dobremu i Niezłomnemu Władkowi na przywitanieAndrzejWarszawa, 1. XI. 1984

Kijowski Andrzej, O dobrym Naczelniku i niezłomnym Rycerzu, Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984I-772

KISIELEWSKI STEFAN (1911-1991, publicysta, pisarz, kompozytor; żólnierz, uczestnik konspiracyjnego życia kulturalnego i Po-wstania Warszawskiego; po wojnie związany z „Tygodnikiem Powszechnym”, autor powieści politycznych opisujących rzeczywistość PRL publikowanych na Zachodzie)

Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznym pozdrowieniemKisiel (ten warszawski)Kraków 29.XII.59.

Kisielewski Stefan, Opowiadania i podróże, Kraków: Znak, 1959I-249

Władkowi Bartoszewskiemu w podzięce za udane powstanieKisiel.W-wa. 5.XII.65.

Kisielewski Stefan, An dieser Stelle Europas: ein Pole über Ost und West – und andere Fragen von heute, München: R. Piper & Co Verlag, 1964I-142

Władkowi Bartoszewskiemu w którego przyjaźń mocno wierzę i bardzo so-bie cenięz serdecznościąKisiel.Warszawa 14.VII.72.

Kisielewski Stefan, 100 razy głową w ściany, Paris: Éditions du Dialogue, 1972I-372

Władkowi Bartoszewskiemu życząc wielu grubych dzieł (ale nie protokołów)Kisiel.27.I.73.

Kisielewski Stefan, Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Eugeniusza Kuthana, 1949I-323

68 69

Władkowi Bartoszowi (aby nie tracił nadziei, w myśl znanej piosenki „Bartoszu, Bartoszu”!) z serdecznościąKisiel.Warszawa 12.IX.73

Kisielewski Stefan, Materii pomieszanie, Londyn: Odnowa, 1973I-729

Władkowi Bartoszewskiemu licząc, że obłęd mu wreszcie przejdzie, z socjalistycznym pozdro-wieniemKisiel.Warszawa 16.VIII.1976

Kisielewski Stefan, Materii pomieszanie, Londyn: Odnowa, 1973I-728

Władkowi Bartoszewskiemu do Jego tajnej biblioteki z serdecznościąStefan.Warszawa, 12.III.79.

Kisielewski Stefan, Polen – oder die Herrschaft der Dilettanten: Sozialismus und Wirtschaftspraxis, Zürich-Osnab-rück: Edition Interfrom AG, Verlag A. Fromm, 1978I-185

Władysławowi Bartoszewskiemu świadkowi i kronikarzowi epoki ten mały, puaczowy7 przy-czynek z serdecznością ofiarowujeStefan.Warszawa 17.IV.1979.

Kisielewski Stefan (Kisiel), Moje dzwony trzydziestolecia, Chicago: „Polonia” Book Store and Publishers Co., 1978I-287

Drogi Władku przyjmij książkę o Świecie Zaginionym, w który uwierzyłemStefan.Warszawa 22.I.1980.

Kisielewski Stefan, Z literackiego lamusa, Kraków: Znak, 1979I-671

Władkowi Bartoszewskiemu z przymrużeniem oka i serdecznościąKisielWarszawa 21.VI.1980.

Kisielewski Stefan, Walka o świat: I. Czy istnieje walka o świat?. II. Jak objawi się walka o świat?, Warszawa: Wy-dawnictwo im. Konstytucji 3 Maja, 1980, cz. 1 przedruk: OdnowaI-180

Zosi i Władkowi z warszawskim pozdrowieniemStefan.Monachium 30.X.88.

Kisielewski Stefan, Bez cenzury, wyd. 2 poszerzone, Paris: Éditions Spotkania, 1987I-315

Zosi i Władkowi ze starą miłościąKisiel.31.X.88.

Kisielewski Stefan, Wszystko inaczej: powieść, London: Puls, 1986I-691

KŁOCZOWSKI JERZY (1924-, historyk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; w czasie II wojny światowej żołnierz AK i uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie był senatorem i sędzią Trybunału Stanu; od 1991 r. dyrek-tor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie)

Drogim Państwu Zofii i Władkowi Bartoszewskim z wyrazami wielkiej podzięki (dla Pani Zofii wyrażonej też specjalnie we wstępie) i serdecznej przyjaźniJerzy Kłoczowski [podpis]Lublin, w grudniu 1984

Kłoczowski Jerzy, Europa słowiańska w XIV-XV wieku, Warszawa: PIW, 1984I-509

70 71

Władkowi Bartoszewskiemu z serdecznym uściskiem dłoni i wyrazami przyjaźni i podziękiJerzy Kłoczowski26 II 1998

Kłoczowski Jerzy, Rozmowy o Europie, Lublin: Wydawnictwo Radia Lublin, 1998I-683

Władysławowi Bartoszewskiemu z bardzo serdecznymi wyrazami przyjaźniJerzy Kłoczowski [podpis]Lublin 5 I 2001

Kłoczowski Jerzy, Historia Polski: od czasów najdawniejszych do końca XV wieku, Lublin: Instytut Europy Środ-kowo-Wschodniej, 2000I-195

Władysławowi Bartoszewskiemu z najbardziej serdecznymi wyrazami przyjaźniJerzy KłoczowskiGrudzień 2002

Kłoczowski Jerzy, Polska–Europa: od Gniezna 1000 roku do Polski w Unii Europejskiej, Gdańsk: Novus Orbis, 2002I-920

KNOBLER YEHUDA LEJB (1923-, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, emerytowany profesor Uniwersytetu Hebraj-skiego w Jerozolimie; był członkiem przedstawicielstwa związków ocalałych Żydów w Izraelu; autor tomików poezji)

Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, Sprawiedliwemu Spomiędzy Narodów, W głębokim uznaniuYehuda KnoblerJerozolima, 2. 12. 1999

Knobler Yehuda, Z nowym rokiem w sądne dni z lat zagłady, Kraków: Miniatura, 1999I-792

KOBYLIŃSKI ANATOL (1918-2006, uczestnik kampanii wrześniowej, podporucznik AK, współorganizator podziemnych studiów na wydziale dyplomatyczno-konsularnym Akademii Nauk Politycznych, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie wicedyrektor Teatru „Syrena” w Warszawie i dyrektor Teatru „Satyryków” w Łodzi, następnie dyrektor Biura Zarządu Głównego SPATIF-ZASP; od 1982 r. na emigracji w RFN, gdzie aż do 1994 r. pracował jako redaktor Radia „Wolna Europa”; także autor licznych artykułów w prasie polonijnej)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z filatelistycznym pozdrowieniem – na pa-miątkę pierwszej wystawy znaczków Podziemnej Poczty w Eichstätt w 1986 roku.Anatol KobylińskiMonachium, 14.10.95.

Kobyliński Anatol, Sześć lat podziemnej poczty w Polsce (1982-1988) = Sechs Jahre polnische Untergrund-Post, Rapperswil: Muzeum Polskie, cop. 1989I-1126

KOHL HELMUT (1930-, polityk niemiecki, działacz Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej /CDU/, w latach 1969-76 premier rządu Nadrenii-Palatynatu, w latach 1982-1998 kanclerz Republiki Federalnej Niemiec)

Für Wladyslaw Bartoszewski mit allen guten Wünschen!Helmut Kohl [podpis]30. I. 1996

[Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami!Helmut Kohl30. I. 1996]

Kulinarische Reise durch deutsche Lande, hrsg. Hannelore Kohl, mit Texten von Helmut Kohl, München: Zabert Sandmann, 1996I-1071

73

Władysław Bartoszewski z kanclerzem Niemiec Helmutem Kohlem, 2 lipca 1997 r. (fot. Schambeck, Presse- und Informationsamt der Bundesregierung)

Für Wladyslaw Bartoszewski mit herzlichen Dank!Helmut Kohl [podpis]7. XI. 2005

[Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznymi podziękowaniami!Helmut Kohl7. XI. 2005]

Kohl Helmut, Erinnerungen: 1982-1990, München: Droemer, 2005I-960

KOLENDA-ZALESKA KATARZYNA (od 1993 r. dziennikarka w TVP, gdzie relacjonowała m. in. wydarzenia w parlamencie i pielgrzymki Jana Pawła II; od 2003 r. reporterka TVN i TVN24, prowadzi także wywiady w Radiu TOK FM oraz publikuje na łamach „Tygodnika Powszechnego”)

Panu Profesorowi z wielką sympatią i podziękowaniem za wszystkie mądre słowa.Kasia Kolenda-Zaleska07.06.2006 Warszawa

Kolenda-Zaleska Katarzyna, Bonowicz Wojciech, Benedykt XVI – pielgrzymka do Polski 2006, Kraków: Znak, 2006I-1103

KOŁODKO GRZEGORZ WITOLD (1949-, ekonomista, wicepremier i minister finansów w latach 1994-1997 i 2002-2003, konsultant Międzyna-rodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego, ONZ i OECD; autor książek i artykułów z dziedziny ekonomii, wykładowca akademicki)

Panu Ministrowi Bartoszewskiemu – z wielkim szacunkiem, podziękowaniem za pomoc i naj-lepszymi życzeniamiKołodko [podpis]

Kołodko Grzegorz W., Rok w polityce, Warszawa-Kraków: Real Press, 1995I-172

75

KOŁODZIEJ MARIAN (1921-, artysta plastyk, scenograf; były więzień obozu koncentracjnego w Oświęcimiu, mieszka w Gdańsku)

Prof. Władysław BartoszewskiTen album posyła numer NUMEROWI z nadzieją, że te w nim narysowane kaleką ręką słowa sprawią, że mnie chorego odwiedzisz w Harmężach i w ciszy podziemi klasztoru wspólnie raz jeszcze zastanowimy się nad tym przeraźliwym światem w jakim przyszło nam żyć. Z ogrom-nym szacunkiem i serdecznymi pozdrowieniamiM. Kołodziej nr 432Marian Kołodziej – The Labirynths / Labirynty Mariana Kołodzieja / Labyrinthe von Marian Kołodziej, Pelplin--Oświęcim: Bernardinum, Zakon oo. Franciszkanów, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003I-1063

KOMAR MICHAŁ (1946-, scenarzysta i krytyk filmowy, autor książek i sztuk teatralnych; wydawca, publicysta i wykładowca; wraz z W. Bartoszewskim współautor książki „Władysław Bartoszewski - Skąd pan jest?: wywiad rzeka”, Warszawa: Świat Książki, 2006)

Panu Komendantowi Władysławowi Bartoszewskiemu serdecznieMichał KomarKomar Michał, Trzy, Warszawa: W.A.B., 2000I-668

KOMOROWSKI BRONISŁAW (1952-, polityk, poseł na Sejm RP I-V kadencji, minister obrony narodowej w latach 2000-2001, wicemar-szałek Sejmu V kadencji; z wykształcenia historyk, w okresie PRL-u działał w opozycji demokratycznej, był internowany w okresie stanu wojennego)

Władkowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością za przykład i zachętę do drogi pra-wą stroną życia.B. Komorowski14.09.2005

Komorowski Bronisław, Wągrowska Maria, Prawą stroną: życie, polityka, anegdota: z Bronisła-wem Komorowskim rozmawiała Maria Wągrowska, Warszawa: Rytm, 2005I-976

Władysław Bartoszewski przy katalogu druków zwartych Zakładu Narodowegoim. Ossolińskich

76

KÖNIG FRANZ KARD. (1905-2004, austriacki duchowny katolicki, arcybiskup Wiednia w latach 1956-1985, kardynał; m. in. współ-kształtował Sobór Watykański II, w latach 1965-1980 był Prezydentem Sekretariatu ds. Niewierzących; był jednym z twórców watykańskiej polityki otwarcia na Europę Wschodnią)

f. Botschafter W. Bartoszewski als Zeichen meiner Wertschätzungcard. König3.V.1993

[Ambasadorowi W. Bartoszewskiemu na znak szacunkukard. König3. V. 1993]

Jaki światopogląd odpowiada rzeczywistości?: agnostycy w drodze do poznania stwórcy: księga ku czci Franza Kardynała Königa, red. Jerzy J. Knappik, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1993I-383

KORBOŃSKI STEFAN (1901-1989, działacz ruchu ludowego, uczestnik walk o Lwów, wojny polsko-bolszewickiej oraz III powsta-nia śląskiego; w czasie II wojny światowej pełnił funkcje kierownicze w konspiracji, m. in. stał na czele Kierownictwa Walki Podziemnej przy Delegaturze Rządu na Kraj, był szefem Oporu Społecznego w Kie-rownictwie Walki Cywilnej, Delegatem Rządu RP na Kraj; uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie działacz PSL, poseł, w 1947 r. wyemigrował na Zachód, autor wielu książek poświęconych okresowi II wojny światowej; odznaczony m. in. medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przez Instytut Yad Vashem, Krzyżem Virtuti Militari oraz pośmiertnie Orderem Orła Białego)

Władysławowi Bartoszewskiemu, któremu niniejsza opowieść wyznacza pew-ną rolę, z wyrazami przyjaźniStefan KorbońskiWaszyngton, list. 1983

Korboński Stefan, Za murami Kremla: opowieść fantastyczna, New York: Bicentennial Publi-shing Corporation, 1983I-972

Władysław Bartoszewski z kard. Franzem Königiem

78 79

KORPAŁA JÓZEF (1905-1989, historyk literatury, bibliolog, bibliotekarz, działacz społeczno-oświatowy, związany z Krako-wem)

Koledze Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, znakomitemu publicyście i historyko-wi – dokumentaliście walczącej Warszawy, którego inicjatywie i życzliwej opiece książka ta ma wiele do zawdzięczenia – z serdecznym i gorącym podziękowaniem za trud włożony w tę publi-kację ofiarowujeAutorKraków 14.VII.1969 r.

Korpała Józef, Dzieje bibliografii w Polsce, Warszawa: SBP, 1969I-34

KOWALCZYK AUGUST (1921-, aktor teatralny i filmowy, reżyser i dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie i Teatru im. A. Mickiewi-cza w Częstochowie; przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, z którego udało mu się uciec)

To był nasz wspólny los. – proszę przyjąć tę książkęAugust Kowalczyk6804 –W-wa 21.IV.1998-

Kowalczyk August, Refren kolczastego drutu: trylogia prawdziwa, Cieszyn: druk Cieszyńska Drukarnia Wydaw-nicza, [1995?]I-119

KOZYRIEW ANDRIEJ (1951-, dyplomata i publicysta, w latach 1990-1996 minister spraw zagranicznych Rosji)

Uvažaemomu kollege Bartoševskomu na dobruû pamât’ i v znak družbyA. Kozyrev

[Szanownemu Panu Bartoszewskiemu, zachowując dobre wspomnieniai na znak przyjaźni]

Kozyriew Andriej, Demokratyczna transformacja, Warszawa: Ad Novum, 1995I-615

KOŹNIEWSKI KAZIMIERZ (1919-, pisarz, publicysta, dziennikarz, działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny świato-wej; dziennikarz m.in. „Przekroju”, „Polityki”, „Res Humana”)

Drogiemu Panu Władkowi Bartoszewskiemu z wyrazami prawdziwej przyjaźniKazimierz Koźniewski3.X.46.

Koźniewski Kazimierz, Szczotka do butów: powieść-reportaż, Katowice: Wydawnictwo AWiR, 1946I-235

Kochanym Państwu Bartoszewskim z najlepszymi życzeniami Gwiazdki 1948Kazimierz Koźniewski24.XII.48

Koźniewski Kazimierz, Żywioły: rzecz o ziemiach zachodnich Rzeczypospolitej, Poznań: Wydawnictwo Poznań-skie, 1948I-116

KRAUS WOLFGANG (1924-1998, korespondent, krytyk i eseista austriacki, autor wielu książek; założyciel „Österreichische Ges-selschaft für Literatur”)

Wladislaw Bartoszewski, dem Kenner aller diesen Probleme mit herzlichstem Gruss,Ihr Wolfgang Kraus [podpis]Wien, 14.X.68

[Władysławowi Bartoszewskiemu, znawcy wszystkich tych problemów, z ser-decznymi pozdrowieniami,Pański Wolfgang KrausWiedeń, 14. X. 68]

Kraus Wolfgang, Der fünfte Stand: Aufbruch der Intellektuellen in West und Ost, 3. Aufl., Bern-München-Wien: Scherz Verlag, 1967I-309

80 81

Für meinen lieben Freund Wladislaw Bartoszewski in Erinnerung an viele Begegnungen mit allen guten Wünschen für Gesundheit, für die neue prominente Aufgabe – und noch manche Bücher – Ihr Wolfgang Kraus [podpis]Wien, 9. März 1991

[Mojemu ukochanemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wielu spo-tkań z najlepszymi życzeniami zdrowia, nowych znakomitych zadań oraz wielu kolejnych książek -Pański Wolfgang KrausWiedeń, 9 marca 1991]

Kraus Wolfgang, Der fünfte Stand: Aufbruch der Intellektuellen in West und Ost, Frankfurt am Main: Fischer Ta-schenbuch Verlag, 1990I-212

Für Wladislaw Bartoszewski mit freundlichem Dank für viele Gespräche, gemeinsame Unter-haltungen seit drei Jahrzehnten – einige Spuren befinden sich in diesem Buch. Sehr herzlichIhr Wolfgang Kraus [podpis]Wien, (...),20 Juli 1993

[Władysławowi Bartoszewskiemu w podziękowaniu za wiele wspólnych rozmów i dyskusji prowadzonych od trzech dekad, których ślady znajdują się w niniejszej książce. Serdeczne ży-czeniaPański Wolfgang Kraus,Wiedeń, 20 lipca 1993]

Kraus Wolfgang, Zukunft Europa: Aufbruch durch Vereinigung, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag, 1993I-722

KRZECZKOWSKI HENRYK (1921-1985, krytyk literacki, pisarz, publicysta, eseista, tłumacz)

Zosi i Władkowi z prośbą o życzliwe przyjęcieHenrykZakopane, styczeń 1977Krzeczkowski Henryk, Po namyśle, Kraków: Znak, 1977I-215

KRZYŻANOWSKI JULIAN (1892-1976, historyk literatury, profesor, folklorysta; w 1940 r. współzałożyciel tajnego uniwersytetu nauk historycznych i polonistyki w Warszawie)

Uroczej Pani Zofii w hołdzieJ. Krzyżanowski26.IX 68Tetmajer Kazimierz, Poezje wybrane, oprac. i wstęp Julian Krzyżanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław-Warszawa-Kra-ków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1968I-780

Drogiej i miłej Pani Zofii Bartoszewskiej z wyrazami szczerej wdzięczności za bardzo życzliwy stosunek do tej książki12. lutego 1970. AutorKrzyżanowski Julian, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Warszawa: PIW, 1970I-581

Drogim państwu Z. i W. Bartoszewskim z pięknym pozdrowieniemAutor wstępu.[20.04.1970]Rej Mikołaj, Figliki, wstęp Julian Krzyżanowski, oprac. Maria Bokszczanin, Warszawa: PIW, 1970I-596

Drogiej Pani Zofii wdzięczny za tyloletnią pomoc Autor prosi o życzliwe przyjęcie.24.VII.1972.Krzyżanowski Julian, Henryk Sienkiewicz, Warszawa: PWN, 1972I-258

82

Drogiej Pani Zofii z wyrazami wdzięczności i serdecznym pozdrowieniemJ. Krzyżanowski7. III 73.

Krzyżanowski Julian, Sztuka słowa: rzecz o zjawiskach literackich, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmo-we, 1972I-933

Drogiej Pani Zosi Bartoszewskiej z prośbą o przyjęcie tego drobiazgu, którego pomysł powstał przy kominku w jej obecności na Bukowinie.Warszawa 18.I.1976J. Krzyżanowski [podpis]

Krzyżanowski Julian, Sienkiewicz a Warszawa, Warszawa: PIW, 1975I-256

KUBIAK ZYGMUNT (1929-2004, pisarz, eseista, tłumacz, propagator kultury antycznej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego)

Pani Zofii Bartoszewskiej z pamięcią o naszych pracach i dniach i z nadzieją ich dalszego cią-gu dedykuje bardzo serdecznieZygmunt Kubiak17 VII 1985, Warszawa

Kubiak Zygmunt, Jak w zwierciadle, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1985I-353

Drogim Przyjaciołom Zofii i Władkowi na wieczorną lekturę serdecznie ofiarujeZygmunt9 marca 1996, Warszawa

Plato, Platona poezja i mądrość, wybór, przekład i komentarz Zygmunt Kubiak, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1996I-809

Władysław Bartoszewski podpisuje

egzemplarz ksiązki „Warto być przyzwoitym”,

20 września 2005 r.

84 85

KULMOWA JOANNA (1928-, poetka, prozaik, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży, reżyser)

Wspaniałemu Panu WładysławowiJoanna KulmowaWarszawa, 4.III.2002

Kulmowa Joanna, Topografia myślenia, Warszawa: Iskry, 2001I-981

KUMANIECKI JERZY KAZIMIERZ (1938-1992, historyk)

Panu Ambasadorowi, profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o życzliwe przyję-cie tegoż wyboru, którego zarówno siła, jak i słabość mieszczą się w haśle „wybór”Jerzy KumanieckiWiedeń 15 IV 1991 r.

Kumaniecki Jerzy (oprac. i wybór), Stosunki Rzeczypospolitej Polskiej z państwem radzieckim: 1918-1943: wybór dokumentów, Warszawa: PWN, 1991I-357

KUMANIECKI KAZIMIERZ (1905-1977, filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Warszawskiego)

Drogiemu Panu Władysławowi Teofilowi z wyrazami prawdziwej przyjaźni6/V 55Kumaniecki [podpis]

Kumaniecki Kazimierz, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa: PWN, 1955I-21

KUNERT ANDRZEJ KRZYSZTOF (1952-, historyk, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa)

W. Sz. P. Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wdzięcznością za wszystko, z przeogromną sympatią i – jeśli to nie jest z mojej strony zbytnią śmiałością – z przyjaźniąAndrzej KunertW-wa, 14.XI.1984

Chmielarz Andrzej, Kunert Andrzej Krzysztof, Spiska 14: aresztowanie generała „Grota” – Stefana Roweckiego, Warszawa: PIW, 1983 I-213

W. Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z niezmiennymi uczuciamiAndrzej Kunert [podpis]W-wa, dn. 15.07.88

Rowecki Stefan, Wspomnienia i notatki autobiograficzne (1906-1939), wybór tekstów Andrzej K. Kunert, Józef Szyrmer, Warszawa: Czytelnik, 1988I-618

Panu Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią maleńkie dzieło uczniaAndrzej Kunert [podpis]W-wa 31.08.1993.

Kunert Andrzej Krzysztof, Wrzesień 1939, Warszawa: Polczek, 1993I-472

KUPFERMAN MOSHE (1926-2003, artysta malarz izraelski, urodzony w Polsce)

Drogim Gościom, Pani i Prof.’ Bartoszewskim odMoshe KupfermanaKibuc Lochamej Haghetaot, 30.9.1996

Moshe Kupferman. Prace na papierze / Works on paper, Malarstwo / Painting, Łódź-Warszawa: Muzeum Sztuki, Centrum Sztuki Współczesnej, 1993I-526

86 87

KUREK EWA (1951-, doktor historii, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, autorka książek oraz scena-rzystka i reżyser filmów dokumentalnych)

Memu Mistrzowi, Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami pamięci oraz prośbą o przyjęcie –Ewa KurekLublin 5 lipca 1992

Kurek Ewa, Żydzi, Polacy, czy po prostu ludzie..., Lublin: Takt, 1992I-173

Panu Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z pamięcią i prośbą o przyjęcie – Ewa KurekLublin 17.V.93

Kurek-Lesik Ewa, Gdy klasztor znaczył życie: udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w akcji ratowania dzieci ży-dowskich w Polsce w latach 1939-1945, Kraków: Znak, 1992I-333

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, memu Mistrzowi z czasów studiów w KUL, którego przyzwoitość była i jest dla mnie życiowym drogowskazem, z prośbą o przyjęcie i roz-ważenie możliwości napisania przedmowy do mojej następnej książkiEwa KurekLublin 25 października 2005

Kurek Ewa, Your life is worth mine: how Polish nuns saved hundreds of Jewish children in German-occupied Po-land, 1939-1945, New York: Hippocrene Books, 1997I-989

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, memu Mistrzowi w sprawach zawodowych i moralnej przyzwoitości z prośbą o przyjęcie i rozważenie możliwości napisania przedmowy do mojej następnej książki o Polakach i ŻydachEwa KurekLublin 25 października 2005

Kurek Ewa, Dzieci żydowskie w klasztorach: udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w akcji ratowania dzieci ży-dowskich w Polsce w latach 1939-1945, wyd. 2, Lublin: Gaudium, [ca 2004]I-1046

LAMM HANS (1913-1985, monachijski dziennikarz żydowskiego pochodzenia, wieloletni szef Israelitischen Kultusgeme-inde München und Oberbayern)

Herrn Professor Bartoszewski – Zur freundlichen Erinnerung an den Abend im Jugend- und Kul-turzentrumMünchen, den 4 März 1987Lamm [podpis]

[Panu profesorowi Bartoszewskiemu – na miłą pamiątkę wieczoru w Jugend- und Kulturzen-trum Monachium, 4 marca 1987]

Vergangene Tage: jüdische Kultur in München, hrsg. Hans Lamm, München-Wien: Langen Müller, 1982I-3

LARSSON ZENIA (1922-, urodzona w Polsce Żydówka, przeżyła łódzkie getto, obozy w Auschwitz, Hamburgu i Bergen-Bel-sen, po wojnie osiadła w Szwecji)

Dla Profesora Władysława Bartoszewskiego – dla jasnej i wielkiej duszy naszej najciemniejszej epoki – z wdzięcznością i szacunkiem od jednej z tego narodu, dla którego Pan własne życie ry-zykował! I że Pan nigdy walkę o prawa ludzkie nie opuścił! I dalej walczy...Sztokholm 21 maja 1981 r.Zenia Larsson

Larsson Zenia, Skuggorna vid träbron, Stockholm: Litteraturfrämjandet, 1978I-776

LAUB GABRIEL (1928-1998, dziennikarz, satyryk, czołowy aforysta niemiecki; urodzony w Polsce)

Władysławowi Bartoszewskiemu serdecznieGabriel Laub19.5.94

Laub Gabriel, Myślenie psuje charakter: aforyzmy, Wrocław: Studio Plastyczne Eugeniusz Józefowski, 1993I-995

88

Panu Władysławowi serdecznieGabriel Laub [podpis]11.9.96

Laub Gabriel, Man kann’s auch positiv sehen, München: Langen Müller, 1996I-253

LAUDER RONALD S. (1944-, amerykański działacz polityczny, ambasador w Wiedniu w latach 1986-1987; w 1987 r. założył fun-dację wspomagającą społeczność żydowską w Europie Środkowej i Wschodniej; od 1997 r. przewodniczący Żydowskiego Funduszu Narodowego, skarbnik Światowego Kongresu Żydowskiego)

Dear Profesor Bartoszewski:This history of Jerusalem encompasses the tumultuous days of post-1947, and was originally published in a limited edition in 1954 to honor the presence of the holiest of cities in the newly formed Jewish state. I thought it was such a historically interesting and uniquely beautiful vol-ume that I have had it reprinted in an edition of 500. I hope you will enjoy it.Jo Carole and I send it with our warmest wishes for a happy holiday season and a peaceful New Year, more important and timely now than ever before.Sincerely,Ronald S. Lauder [i podpis][December 2002]

[Drogi Profesorze Bartoszewski: ta historia Jerozolimy obejmuje zgiełk dni po 1947 i zosta-ła wydana w limitowanym nakładzie w 1954 r. w celu uczczenia istnienia najświętszego miasta w nowo powstałym Państwie Żydowskim. Ponieważ uważam tę księgę za bardzo interesującą z historycznego punktu widzenia oraz wyjątkowo piękną, zleciłem dodatkowe wznowienie dru-ku 500 egzemplarzy. Mam nadzieję, że Ci się spodoba.Razem z Jo Carole przesyłamy Ci ciepłe życzenia na nadchodzący okres wakacji oraz życzymy Ci spokojnego Nowego Roku, co jest ważniejsze i bardziej aktualne w dzisiejszych czasach niż kiedykolwiek.Z poważaniemRonald S. LauderGrudzień 2002]

Jerusalem: the saga of the Holy City, Woodstock, NY: Overlook Press, 2002I-447

Wiedeń, 2. poł. lat 80. XX w. Od lewej: Stanisław Lem, Władysław Bartoszewski

90 91

LEM STANISŁAW (1921-2006, pisarz, filozof, futurolog, eseista, satyryk; znany głównie z utworów science-fiction)

Władkowi i Zosi z okropnym opóźnieniem i z niesłychaną serdecznością:StaszekWe Wiedniu 1987Lem Stanisław, Prowokacja, Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984I-246

Władkowi i ZosiStaszekin saecula saeculorum!Wiedeń, marzec 1988Bereś Stanisław, Lem Stanisław, Rozmowy ze Stanisławem Lemem, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987I-614

Ladislav Varsoviensi octagesimoStanislaus Leopoliensis18/02/2002Lem Stanisław, Fiałkowski Tomasz, Świat na krawędzi: ze Stanisławem Lemem rozmawia Tomasz Fiałkowski, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001I-394

LENDVAI PAUL (1929-, urodzony w Budapeszcie, austriacki dziennikarz radiowy i telewizyjny, były korespondent „Finan-cial Times”, znawca stosunków Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej)

Für den grossen Patrioten, dem Freund, dem Retter, dem Vorbild in Dankbarkeit gewidmetPaul LendvaiWien

[Wielkiemu patriocie, przyjacielowi, wybawcy oraz wzorowi do naśladowania z wyrazami wdzięcznościPaul Lendvai,Wiedeń]Lendvai Paul, Auf schwarzen Listen: Erlebnisse eines Mitteleuropäers, Hamburg: Hoffmann und Campe Verlag, 1996I-114

LERSKI JERZY JAN (1917-1992, profesor historii, prawnik i działacz emigracyjny; w czasie okupacji kurier rządu na emigracji, emisariusz AK; po wojnie na emigracji w Anglii i następnie USA) i LERSKA HALINA (żona Jerzego Lerskiego)

Kochanemu Koledze Władysławowi Bartoszewskiemu i Jego Miłej Małżonce p. Zosi ten skrom-ny przyczynek we wspólnej Służbie Dziejowej PrawdzieJerzy i Halina LerscySan Francisco, październik 1986 r.

Lerski George J., Lerski Halina T., Jewish-Polish Coexistence, 1772-1939: a topical bibliography, New York-West-port, Connect.-London: Greenwood Press, 1986I-32

LEWINÓWNA ZOFIA (1921-1994, polonistka, kierowniczka Redakcji Literatury Oświecenia i Romantyzmu w Państwowym In-stytucie Wydawniczym w latach 1954-1964, później redaktor encyklopedii PWN; wychowawczyni wielu roczników redaktorskich, ekspertka w edytorstwie naukowym; razem z W. Bartoszewskim współautorka opracowania „Ten jest z ojczyzny mojej: Polacy z pomocą Żydom 1939-1943”)

Władkowi – miłych chwil z uroczą Anetką najserdeczniej życzyZośkaWarszawa 18 XII 65

Potocka-Wąsowiczowa Anna z Tyszkiewiczów, Wspomnienia naocznego świadka, przekład przejrzała i uzup. Zo-fia Lewinówna, Warszawa: PIW, 1965I-644

Zochnie na dwudziestolecie (nie PIWu i nie PRL)ZośkaW lipcu 1965

Grzegorzewska Sabina, Pamiętnik o Maryi Wesslównie Królewiczowej Konstantowej Sobieskiej spisany ze wspo-mnień rodzinnych przez Sabinę z Gostkowskich Grzegorzewską, wstęp i oprac. Zofia Lewinówna, Warszawa: Czytelnik, 1965I-429

92 93

LILIAN BIANKA (członkini komitetu poniższej księgi pamiątkowej) i LILIAN HENRYK (członek Stowarzyszenia Byłych Mieszkańców Miasta Brody i Okolic)

Czcigodnemu Panu Profesorowi Bartoszewskiemu ofiarujemy tę książkę jako znikomy symbol ogromnej naszej wdzięczności za ofiarność i pomoc okazaną nam w okresie czarnych dni zagła-dy faszystowskiejBianka i Henryk Lilian, Jerozolima 11.IV.1997.

An Eternal Light Brody in memoriam: a memorial volume to Brody and its Vicinity, [Jerusalem]: Organization of Former Brody Residents in Israel, 1994 (tekst w jęz. hebr., ang., pol.)I-4

LIPSKA EWA (1945-, poetka, prozaik, dramaturg; od 1991 r. przez dziesięć lat pracowała w ambasadzie RP w Wiedniu)

Drogim Zosi i Władysławowi Bartoszewskim – z najlepszymi myślami – bardzo serdecznieE. Lipska [podpis]Wiedeń, 25.08.1993

Lipska Ewa, Wakacje mizantropa: utwory wybrane, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1993I-611

Drogim: Zofii i Władysławowi Bartoszewskim serdecznie –E. Lipska [podpis]Wiedeń, 16.11.94

Lipska Ewa, Stypendyści czasu, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994I-415

Drogim: Zosi i Władkowi z serdecznościami z Gdzie indziej...E. Lipska [podpis]22. lutego 2005, Kraków-Warszawa

Lipska Ewa, Gdzie indziej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005I-914

LIPSKI JAN JÓZEF (1926-1991, krytyk i historyk literatury, publicysta, eseista, w latach 1952-1959 kierownik Redakcji Lite-ratury Pozytywizmu w Państwowym Instytucie Wydawniczym; socjalistyczny działacz polityczny, mason; żołnież AK i uczestnik Powstania Warszawskiego, prezes Klubu Krzywego Koła, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników, działacz podziemnej „Solidarności”, senator RP)

Zosi i Władkowi z coraz gorętszą przyjaźniąJan Józefstyczeń 68

Lipski Jan Józef, Twórczość Jana Kasprowicza w latach 1878-1891, Warszawa: PIW, 1967I-113

LORENTZ STANISŁAW (1899-1991, historyk sztuki i muzeolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie)

Drogiej Pani Zofii z osobistymi czarownymi wspomnieniami oraz Panu Władysławowi Barto-szewskim z serdecznościamiStanisław Lorentz9 maja 1971 r.

Lorentz Stanisław, Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce, Warszawa: Interpress, 1971I-279

LUSTIGER ARNO (1924-, historyk stosunków niemiecko-żydowskich, pisarz; urodzony w Polsce)

Panu profesorowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniamiArno Lustiger19 października 2002

Lustiger Arno, „Wir werden nicht untergehen”: zur jüdischen Geschichte, Berlin-München: Ullstein Verlag, 2002I-108

94 95

LUSTIGER JEAN-MARIE KARD. (1926-, pochodzi z rodziny będzińskich Żydów, którzy wyemigrowali do Francji; francuski duchowny katolicki, arcybiskup Paryża w latach 1981-2005, kardynał; jego rodzice zostali wywiezieni do obozu kon-centracyjnego; jego matka zmarła w Auschwitz)

Au Professeur Wladislaw Bartoszewskifrères dans la Passion du Christet l’espérance que nous donne l’Esprit Saint+ Jean-Marie card Lustiger18 Nov 1989

[Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemubracia w Pasji Chrystusai w nadziei, którą daje nam Duch Święty+ Jean-Marie kard. Lustiger18 listopada 1989]

Auschwitz Birkenau: „Eine Erinnerung, die brennt, aber sich niemals verzehrt”, Adam Bujak (Fot.), Wladyslaw Bartoszewski [et. al.] (Texte), Freiburg-Basel-Wien: Herder, 1989I-464

A Monsieur et Madame Bartoszewskien signe de reconnaissanteamitié dans le Christ.+ Jean-Marie card. LustigerParis, le 10 Avril 1992

[Państwu Bartoszewskimna znak wdzięcznejprzyjaźni w Chrystusie+ Jean-Marie kard. LustigerParyż, 10 kwietnia 1992]

Lustiger Jean-Marie, Missika Jean-Louis, Wolton Dominique, Wybór Boga: z Kardynałem rozmawiają Jean-Louis Missika i Dominique Wolton, Kraków: Znak, 1992I-563

ŁAGIEWSKI MACIEJ (1955-, prawnik, muzealnik, od 1991 r. dyrektor wrocławskiego Muzeum Historycznego, od 2000 r. dyrektor Muzeum Miejskiego we Wrocławiu)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu doktorowi honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego z wielką przyjaźnią –Maciej ŁagiewskiWrocław, 11 grudnia 1996

Łagiewski Maciej, Macewy mówią, Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw-nictwo, 1991I-385

MACIEJEWSKI JANUSZ (1930-, profesor, krytyk i historyk literatury, publicysta; redaktor naczelny m. in. „Tygodnika Literackiego” i „Przeglądu Literackiego”)

Władkowi i pani Zofii Bartoszewskim – z przyjaźniąJanusz MaciejewskiWiedeń 24 września 1992 r

Maciejewski Janusz, Cyprian Norwid, Warszawa: Wydawnictwo PEN, Wydawnictwo KOS, 1992I-170

Władkowi Bartoszewskiemu z braterskim uściskiem dłoniJanusz MaciejewskiW-wa 9 X 1995

Maciejewski Janusz, Dylematy wolności: zmierzch sarmatyzmu i początki Oświecenia w Polsce, Warszawa: Lato-na, 1994I-269

96 97

MALEWSKA HANNA (1911-1983, pisarka, żołnierz AK – kierowała Biurem Szyfrów Zagranicznych w Oddz. V Komendy Głównej AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego; po wojnie związana ze środowiskami katolickimi, redaktorka „Tygodnika Powszechnego” i redaktor naczelna miesięcznika „Znak”)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę odwiecznej znajomościAutorkaKraków 4.IV 1957Malewska Hanna, Żelazna korona, T. 1-2, wyd. 2, Warszawa: Pax, 1956I-396, 397

MANTEUFFEL CHRISTIAN MEDARDUS (1938-, pochodzi z polsko-niemieckiej rodziny, poeta, prozaik, przebywa w Niemczech)

...Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, prezesowi Polskiego PEN-Clubu, z najwyższym sza-cunkiemC. M. Manteuffel„na szwabskich rozdrożach” - luty, 2006Manteuffel Christian Medardus, Gedichte aus den Scheidewegen, Köln: Wort und Mensch, 2005I-1122

MARK BERNARD BER (1908-1966, historyk żydowski, od 1949 r. aż do śmierci dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie)

Wł. Bartoszewskiemu z przyjaznym uściskiem dłoni[podpis]Perec Icchok Lejb, Wybór opowiadań, wstęp Bernard Mark, Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1958I-781

Naszemu drogiemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu tę książkę składaBer Mark [podpis]4/ III 59Mark Bernard, Walka i zagłada warszawskiego getta, Warszawa: MON, 1959I-1124

MATUSZEWSKI RYSZARD (1914-, historyk literatury, krytyk literacki, publicysta, poeta, prawnik; uczestnik kampanii wrześniowej, działacz konpiracyjny; uczestniczył w akcji pomocy Żydom; w latach 1960-1977 kierownik działu polskiej literatury współczesnej w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”)

Pani Zosi – inspiratorce szkicu o Leśmianie i Panu Władkowi – dziś Dostojnemu Ministrowi zawsze – najmilszemu Koledze i wspaniałemu człowiekowi pozwala sobie zadedykować tę ksią-żeczkęRyszard MatuszewskiWarszawa, 10 VI 1995Matuszewski Ryszard, Olśnienia i świadectwa: od Leśmiana do Barańczaka, Warszawa: Graf-Punkt, 1995I-520

MATYWIECKI PIOTR (1943-, poeta, eseista, krytyk literacki; wieloletni pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie; w latach 1980-1989 uczestnik wielu drugoobiegowych przedsięwzięć wydawniczych; wykładowca na Uni-wersytecie Warszawskim, od 1990 r. stały współpracownik programów Polskiego Radia)

Drogiemu Władysławowi z wdzięcznością za nauki człowieczeństwa z tamtych strasznych dniPiotr17 X 94 r.Matywiecki Piotr, Kamień graniczny, Warszawa: Latona, 1994I-616

MAZOWIECKI TADEUSZ (1927-, publicysta, działacz społeczny i polityk, pierwszy premier III RP w latach 1989-1991, poseł na Sejm PRL /”Znak”/, poseł na Sejm RP; współzałożyciel warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, założyciel i redaktor naczelny miesięcznika „Więź”, od lat 70. XX w. ściśle związany z ruchem opozycyjnym, redaktor naczelny tygodnika „Solidarność”, internowany w okresie stanu wojennego; jeden z głównych architektów porozumień „Okrągłego Stołu”; w latach 1992-1995 był specjalnym wysłannikiem ONZ w Bośni i Herce-gowinie)

Władysławowi Bartoszewskiemu który coś nie coś w tej historii odegrał z serdecznościąTadeusz M.Mazowiecki Tadeusz, Internowanie, [Ursus]: Biblioteka Wolnego Głosu Ursusa, [1982]I-975

98 99

Pani Zosi i Władkowi Bartoszewskim z niezmierną przyjaźnią i wielką serdecznościąTad. Mazowiecki

Mazowiecki Tadeusz, Druga twarz Europy, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1990I-917

MAZUR GRZEGORZ (1952-, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie)

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięcz-nościGrzegorz MazurKraków, 28.II.1988 r.

Mazur Grzegorz, Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-1945, Warszawa: Pax, 1987I-13

MCCABE BERNARD J. (pułkownik armii amerykańskiej, w której służył przez 30 lat, m. in. jako artylerzysta i dowódca; od 1996 r. na emeryturze, jest wykładowcą historii wojskowości w Francis Marion University w Południowej Ka-rolinie, zajmował stanowiska konsultanta ds. bezpieczeństwa i menedżera w korporacjach naftowych, lotniczych i morskich; przedstawiciel USA w Sandline International - międzynarodowej firmie zajmującej się doradztwem w zakresie wojskowości i bezpieczeństwa, współpracującej z rządami państw i organizacja-mi międzynarodowymi)

To Minister of Foreign Affairs with respect and admirationJ. B. McCabe [podpis] Col. U.S. ArmyAug 1995

[Ministrowi spraw zagranicznych z wyrazami szacunku oraz podziwuJ. B. McCabe pułkownik armii amerykańskiej

Humphries George (photogr.), North Carolina, Englewood: Westcliffe Publishers, [c. 1993] I-456

MEIRTCHAK BENJAMIN [Majerczak Benjamin] (1917-, żołnierz Wojska Polskiego w 1939 r., obrońca Warszawy, jeniec sowiecki; mieszka w Izraelu, gdzie pełni lub pełnił liczne funkcje, m. in. sekretarza generalnego Związku Żydów Polskich, przewodniczącego Związku Weteranów Wojsk Polskich i prezesa Zarządu Głównego Weteranów Walk z Nazizmem; autor licz-nych publikacji)

Drogiemu, szlachetnemu WładysławowiBenjamin10/2003[dodatkowo wklejony list B. Majerczaka do W. Bartoszewskiego]Jews-Officers and Enlisted Men in the Polish Army, Prisoners of War in German Captivity: 1939-1945, Tel-Aviv: Association of Jewish War Veterans of Polish Armies in Israel, 2003I-33

MELLER STEFAN (1942-, dyplomata, historyk, publicysta, polityk, minister spraw zagranicznych RP w okresie 2005 - 2006 r. oraz przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej; od 1995 r. zatrudniony w MSZ, w latach 1996-2001 ambasador RP we Francji, w latach 2002-2005 ambasador RP w Rosji)

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu oraz Pani Zofii Bartoszewskiej przed chwilowym Pana Ministra pożegnaniem z MSZ-tem.Stefan Meller7 grudnia 1995 r.Meller Stefan, Pożegnanie z rewolucją, Chotomów: Verba, 1991I-444

MICHNIK ADAM (1946-, jeden z czołowych organizatorów opozycji demokratycznej w latach 1968-1989, historyk, eseista, pu-blicysta, poseł na Sejm RP; redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”)

Zosi i Władkowi Bartoszewskim z pozdrowieniemAdam Michnik17 XII 2005WarszawaMichnik Adam, Wściekłość i wstyd, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2005I-1086

101

85-lecie Władysława Bartoszewskiego, Warszawa, 19.02.2007 r., Zamek Królewski (Sala Wielka). Od lewej: Stefan Meller, Władysław Bartoszewski

fot. Mariusz Kubik

MIĘDZYRZECKI ARTUR (1922-1996, poeta, tłumacz literatury francuskiej i anglosaskiej, działacz społeczny i polityczny; brał udział w walkach o Monte Cassino; były prezes polskiego PEN Clubu i wiceprezes światowego PEN; mąż Julii Hartwig)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu łącząc serdeczne pozdrowienia,Artur MiędzyrzeckiWarszawa, 1959.

Międzyrzecki Artur, Warszawa Prusa i Gierymskiego: szkice z dawnej Warszawy, Warszawa: Arkady, 1957I-504

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim, z przyjaźnią i uściskiem,Artur Międzyrzecki

Międzyrzecki Artur, Poezje wybrane, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979I-930

Kochanej Zosi, Kochanemu Władkowi, bardzo podziwianym, z ucałowa-niem,Artur17 XI 92.

Międzyrzecki Artur, To samo miasto, ta sama miłość: opowiadania i fragmenty dzienników, Warszawa: Czytelnik, 1992I-155

Zosi i Władkowi z wierną przyjaźnią,Artur17 XI 92.Międzyrzecki Artur, Wiersze dawne i nowe, Warszawa: Fundacja Nowej, 1992I-537

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim, z wierną przyjaźnią,ArturWiedeń, 17 maja 1994.Międzyrzecki Artur, I nie ma ciebie dawnego, Przemyśl: Wydawnictwo Gdzie Indziej, 1993I-348

102 103

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim, w Wiedniu, który był arcydziełem Ich przyjaźni i go-ścinności, oddany,Artur22 V 94

Międzyrzecki Artur, Między nami mówiąc, Warszawa: PIW, 1992 [ukazała się w 1993]I-801

MIKULSKI TADEUSZ (1909-1958, historyk literatury, profesor; żołnierz kampanii wrześniowej, uczestnik tajnego nauczania i Po-wstania Warszawskiego; od 1945 r. związany z Wrocławiem)

Pani Zofii Bachurzewskiej z warsztatu wrocławskiego przesyła uprzejmieautorWrocław 28 III 1954

Mikulski Tadeusz, Z historii i źródeł Kitowicza, Wrocław 1954 [osobne odbicie z „Pamiętnika Literackiego”, R. XLIV, 1953, z. 3-4]I-829

MIREWICZ JERZY KS. (właść. Bronisław Wójcik, 1909-1996, ksiądz katolicki, pisarz, myśliciel; w czasie II wojny światowej praco-wał w Biurze Informacji i Propagandy AK; od 1963 r. na emigracji w Wielkiej Brytanii, wykładowca historii kultury i filozofii chrześcijańskiej, profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie /PUNO/)

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności i przyjaźniKs. J. Mirewicz, T.J.[1983]

Mirewicz Jerzy ks., Obrońcy Europy, Londyn: Księża Jezuici, 1983I-609

MOSTWIN DANUTA (1921-, powieściopisarka, nowelistka, publicystka, socjolog; żołnierz AK i uczestniczka Powstania War-szawskiego jako sanitariuszka; od 1951 r. na emigracji w USA; profesor i wykładowca na uczelniach amerykańskich)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę spotkania na odczycie w Waszyngtonie z sympatią i szacunkiem od autorkiBask Lane, luty 1978

Mostwin Danuta, Odchodzą moi synowie, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1977I-923

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu dedykuję specjalnie za 1859 Dni Warszawy i z prośbą o przyjęcie Tajemnicy ZwyciężonychDanuta MostwinBask Lane, 22 marzec 1994

Mostwin Danuta, Tajemnica zwyciężonych, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1992I-134

Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie odAutorkiBask Lane, 13 sierpień, 1996

Mostwin Danuta, Trzecia wartość: wykorzenienie i tożsamość, Lublin: KUL, 1995I-339

Prof. W. Bartoszewskiemu w uznaniu Jego pięknej pracy, z życzeniami długich lat działalności z osobistą sympatią i ciepłym pozdrowieniem i prośbą, aby usłyszał jak śpiewa AmerykaAutorka

Mostwin Danuta, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1998I-280

104 105

NARBUTT JERZY (1925-, prozaik, eseista, poeta, publicysta; współpracownik prasy katolickiej; w okresie PRL prześladowany za działalność opozycyjną; autor hymnu „Solidarności”)

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z którym tyle poglądów niezmiennie mnie łączy egzemplarz ten ofiarował –Autor1.8.1972Narbutt Jerzy, Znowu zakwitnie listopad, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972I-739

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu – temu samemu dziś, co przed laty – egzem-plarz ten z serdecznym uściskiem dłoni ofiarował – autor14.5.73Narbutt Jerzy, W mieście wesele, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1973I-768

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z nadzieją, że może i w tej książeczce znaj-dzie coś dla siebie- autor 10.3.75Narbutt Jerzy, List nie wysłany pocztą, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975I-205

Władkowi Bartoszewskiemu na pamiątkę tej „opozycji wewnętrznej” jaką uprawialiśmy kiedyś w „Tygodniku Powszechnym” –J Narbutt30 września 99 rokuNarbutt Jerzy, Uciec z Wieży Babel, Kraków: Arcana, 1999I-558

Władkowi Bartoszewskiemu z żalem, że nasze drogi polityczne tak bardzo się rozeszły – Jerzy NarbuttW czerwcu 2000 rokuNarbutt Jerzy, Awantury polemiczne, Katowice: Unia, 2000I-229

Władkowi Bartoszewskiemu tym razem książkę sprofilowaną głównie literacko (lecz z pewny-mi odskokami w dziedziny pokrewne) przesyła J Narbuttwe wrześniu 2000 r.

Narbutt Jerzy, Od Kraszewskiego do Parnickiego: główne etapy rozwoju polskiej powieści historycznej i inne szki-ce, Katowice: Unia, 2000I-367

Władkowi Bartoszewskiemu z wielką prośbą, aby przepędził tych typów z placówek zagra-nicznych, którzy obojętnie, bądź nawet wrogo ustosunkowują się do organizacji polonijnych –Jerzy Narbutt30 stycznia 2001 rokuNa tej fotografii sprzed 10 lat mam tylko (!) 65 i pół roku.

Narbutt Jerzy, Spory o słowa, spory o rzeczy, Katowice: Unia, 2001I-631

Władkowi Bartoszewskiemu tę powieść o bolesnych sprawach polskich i bolesnych sprawach ludzkich ofiarowuję z niewielkimi już nadziejami na powrót Polski –Jerzy Narbutt24 I 2003

Narbutt Jerzy, Ostatnia twarz portretu: powieść, Katowice: Unia, 2002I-250

Władkowi Bartoszewskiemu egzemplarz tej książki ofiarowuję z prośbą aby zechciał ją całą przeczytać –Jerzy NarbuttWarszawa, 1 X 2003 r.

Narbutt Jerzy, Dwa bunty, Katowice: Unia, 2003I-228

106 107

Władkowi Bartoszewskiemu, któremu ta książka – wydana na 80-te urodziny autora – zawdzię-cza swe ukazanie sięJerzy Narbuttjesienią 2004 rokuWarszawa

Narbutt Jerzy, Benefis: nowele, proza poetycka, dramat, Katowice: Unia, 2004I-918

Władkowi Bartoszewskiemu tę zbieraninę wspomnień wymuszoną na mnie przez prof. Szawłowskiego ofiarowuję na dzień Jego imienin –Jerzy Narbuttw czerwcu 2005 roku

Narbutt Jerzy, Wyrzucony na brzeg życia: wspomnienia, Katowice: Unia, 2005I-1022

NEGWER GEORG (1926-, w latach 1979-1983 ambasador RFN w Polsce)

Für Władisław Bartoszewski in dankbarer Erinnerung an unsere Beziehung in den Schicksal-sjahren 1979-1983 Georg Negwer [podpis]Berlin, im Juli 2001

[Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę i w podzięce za wspólne lata 1979-1983, pod-czas których los nas zetknął ze sobąGeorg NegwerBerlin, w czerwcu 2001]

Negwer Georg, Ost-westliche Wanderjahre: Mitteilungen aus einem Leben, [Berlin]: G. Negwer, [2001]I-523

NIEWĘGŁOWSKI WIESŁAW ALEKSANDER KS. (1941-, duchowny katolicki, autor licznych książek i artykułów; twórca Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Polsce; twórca Duszpasterstw Środowisk Twórczych w Polsce i ich krajowy duszpasterz; wykładowca wie-lu uczelni katolickich i świeckich)

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim, dziękując za okazywaną życzliwośćks. Wiesław Niewęgłowski10.V.99 r.

Niewęgłowski Wiesław Al. ks., Nowe Przymierze Kościoła i środowisk twórczych w Polsce w latach 1964-1996: (doświadczenia warszawskie), Warszawa: PWN, 1997I-577

NIR YEHUDA (1930-, profesor psychiatrii Uniwersytetu Cornell w USA, renomowany nowojorski lekarz psychoterapeu-ta, uczestnik Powstania Warszawskiego i plutonowy AK; autor unikatowych wspomnień w piśmiennictwie „dzieci Holocaustu”)

Dla Władysława Bartoszewskiego Genialnego znajomegoYehuda NirListopad 2005

Nir Yehuda, Utracone dzieciństwo, Warszawa: Nowy Świat, 2005I-1018

NOWAK-JEZIORAŃSKI JAN (właść. Zdzisław Antoni Jeziorański, 1914-2005, polityk, politolog, działacz społeczny, pisarz, dziennikarz, wielki polski patriota; uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., żołnierz AK, jako emisariusz zyskał przy-domek „Kurier z Warszawy”; w czasie okupacji używał nazwiska „Jan Nowak”; po wojnie pozostał na emigracji, mieszkając w Wielkiej Brytanii, RFN i USA; w latach 1952-1976 kierował polską sekcją Radia „Wolna Europa”, następnie działał w Kongresie Polonii Amerykańskiej, był konsultantem Narodowej Rady Bezpieczeństwa USA, odegrał bardzo ważną rolę w staraniach o przyjęcie Polski do NATO; w 2002 powrócił na stałe do kraju i zamieszkał w Warszawie; był żonaty z Jadwigą „Gretą” Wolską-Jeziorańską; był założy-cielem Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu i kuratorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich)

108

Kochanym Władkom na pamiątkę wiernej i wieloletniej przyjaźni – nad którą – z naszej strony – nie uniosły się nigdy żadne znaki zapytania!Jan Zdzisław IRapperswil, 11. 6. 88.Nowak Jan (Jeziorański Zdzisław), Polska z oddali: wojna w eterze – wspomnienia. T. 2: 1956-1976, Londyn: Od-nowa, 1988I-966

Zosi i Władkowi Bartoszewskim, wiernym przyjaciołom, którym ta książka tak wiele zawdzię-cza serdecznie oddanyJan Nowak (Zdzisław Jeziorański)Karolinki – Warszawa – 14 sierpnia 1990Nowak Jan (Jeziorański Zdzisław), Kurier z Warszawy, Londyn: Odnowa, 1978I-963

Wiernym Przyjaciołom: Zosi i Władkowi Bartoszewskim z myślą o niezapomnianych chwilach wspólnie spędzonych w naszej „daczy” alpejskiej i ze słowami podzięki za akuszerską pomoc przy narodzinach tej książki, Zosi – za cenne poprawki, Władkowi za szczere, czasem burzliwe dyskusje, które pomogły i wywarły wpływ na epilog. W imieniu własnym i Grety„Janek”24. 3. 1994.Nowak Jan (Jeziorański Zdzisław), Kurier z Warszawy, Londyn: Odnowa, 1978I-964

Zosi i Władkowi z podzięką za skarb wiernej przyjaźniJan Nowak-Jeziorański8.6.95Nowak-Jeziorański Jan, Rozmowy o Polsce, Warszawa: Czytelnik, 1995I-999

Kochanej Zosi i Władkowi – Przyjaciołom, którym ta książka wiele zawdzięcza„Janek”30. 9. 97.Nowak-Jeziorański Jan, Kurier z Warszawy, wyd. 3, Kraków: Znak, 1997I-962

Jedna z dedykacji Jana Nowaka-Jeziorańskiego dla państwa Bartoszewskich

110 111

Kochanym Władkom na pamiątkę naszej serdecznej przyjaźniJanek12.V.99Nowak-Jeziorański Jan, Polska wczoraj, dziś i jutro, Warszawa: Czytelnik, 1999I-1002

Zosi i Władkowi Bartoszewskim kochanym przyjaciołom – wdzięczny za pomoc przy pisaniu tej książkiJan Nowak-JeziorańskiNowak-Jeziorański Jan, Kurier z Warszawy, wyd. 4, Kraków: Znak, 2000I-961

Kochanym Władkom ze słowami serdecznej przyjaźniJanek16.11.01.Nowak-Jeziorański Jan, Fakty, wydarzenia, opinie, Warszawa: Czytelnik, 2001I-1001

Kochanym Władkom na pamiątkę wiernej przyjaźni„Janek”2001Nowak-Jeziorański Jan, Giedroyc Jerzy, wybór, oprac. i wstęp Dobrosława Platt, Jan Nowak-Jeziorański – Jerzy Giedroyc. Listy: 1952-1998, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 2001I-965

Kochanym Władkom wdzięczny za wierną przyjaźńJan/Jan Z. Nowak-Jeziorański/

Nowak-Jeziorański Jan, Polska z bliska, Kraków: Znak, 2003I-967

NOWAKOWSKI ANDRZEJ (1952-, polonista, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor wydawnictwa Universitas, były prezes Polskiej Izby Książki, dyrektor Instytutu Książki w Krakowie)

Kraków 20.10.2006Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu Jego przyszły wydawca z prośbą o przyję-cie tej książki, która powstała z szacunku dla „zapomnianej” przeszłościAndrzej Nowakowski

Nowakowski Andrzej (fotografie wykonał, całość ułożył i cytatami opatrzył), Powiększenie: Nowy Cmentarz Ży-dowski w Krakowie = Blowup: the New Jewish Cemetery in Kraków, Kraków: Universitas, 2006I-1131

Warszawa 20.01.2007Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim podziękowaniem za poświęcony mi czas i nadzieją, że ta książeczka znajdzie swoje miejsce w Jego biblioteceAndrzej Nowakowski

Nowakowski Andrzej (fotogr., układ i wybór cytatów), Sławomir Mrożek, Kraków-Warszawa: Universitas, Noir sur Blanc, 2005I-1130

NOWEK ZBIGNIEW (1959-, generał brygady, prawnik, działacz opozycji w PRL-u, szef Urzędu Ochrony Państwa w latach 1998--2001, od 2005 r. szef Agencji Wywiadu)

Wielce Szanownemu Panu Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu, który od wielu lat jest wzorem i autorytetem dla młodego pokolenia Polaków.Zb. NowekWarszawa 15.02.2001 r.

Urząd Ochrony Państwa 1990-2000, Warszawa: UOP, [2000]I-465

113

Wieczór autorski Władysława Bartoszewskiego w księgarni w Augsburgu, 19 lipca 1989 r.

ODOJEWSKI WŁODZIMIERZ (1930-, pisarz, publicysta, od 1971 r. na emigracji; był szefem działu kulturalno-literackiego Radia „Wol-na Europa”)

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z serdecznymi pozdrowieniami,Włodzimierz OdojewskiMonachium 10.II 91.

Odojewski Włodzimierz, Zasypie wszystko, zawieje..., Warszawa: Czytelnik, 1990I-176

ODROWĄŻ-PIENIĄŻEK JANUSZ (1931-, historyk literatury i muzeolog, od 1972 r. dyrektor Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w War-szawie)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z bibliofilskim pozdrowieniemJ.O PieniążekWarszawa, 7 lipca 1963

Odrowąż-Pieniążek Janusz, Opowiadania paryskie, Warszawa: Czytelnik, 1963I-730

Szanownym Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z prośbą o przyjęcie tych opowia-dań o wojażach odbytych i wyimaginowanych i wyrazami poważaniaJanusz Odrowąż PieniążekWarszawa, 3 listopada 1974.

Odrowąż-Pieniążek Janusz, Party na calle Guatemala, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974I-745

Wielce Szanownym Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z prośbą o przyjęcie tych utworów sprzed pół wieku (lub prawie) wyciągniętych z szuflady serdecznie dedykujeJanusz Odrowąż PieniążekWarszawa, 15 stycznia 2003 r.

Odrowąż-Pieniążek Janusz, Głos z szuflady, Warszawa: Kajman, 2002I-931

114 115

OLĘDZKA-FRYBESOWA ALEKSANDRA (1923-, eseistka, poetka, tłumaczka; była związana z Państwowym Instytutem Wydawniczym)

Jedni latają między kontynentami inni wędrują drogami średniowiecza. Z życzeniem, abyśmy się spotkaliZosi i Władysławowi Bartoszewskim bardzo serdecznieOleńka FrybesowaWarszawa, 1997

Olędzka-Frybesowa Aleksandra, Drogami średniowiecznej Europy, Kraków: Znak, 1997I-390

ONYSZKIEWICZ JANUSZ (1937-, polityk, matematyk, działacz polityczny, alpinista i speleolog; działacz opozycyjny w PRL-u i członek NSZZ „Solidar ność”, m. in. rzecznik związku, internowany w okresie stanu wojennego; w latach 1992-1993 oraz 1997-2000 minister obrony narodowej, poseł na Sejm RP, obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego)

p. senatorowi Bartoszewskiemu z wyrazami ogromnej sympatii i admiracji, a także z zapewnieniem, że jego maksymę, że warto być przyzwoitym starałem się (choć nie wiem z jakim skutkiem) zawsze mieć jako swój drogowskazJanusz Onyszkiewicz [podpis]

Onyszkiewicz Janusz, Bereś Witold, Burnetko Krzysztof, Ze szczytów do NATO: z ministrem obrony narodowej Januszem Onyszkiewiczem rozmawiają Witold Bereś i Krzysztof Burnet-ko, Warszawa: Bellona, 1999I-53

ORŁOWSKI HUBERT (1937-, germanista, historyk literatury, eseista, tłumacz i wydawca, znawca problemów literatury niemieckiej, badacz wielorakich związków polsko-niemieckich; profesor Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem i (szczerym) poważaniemHubert OrłowskiPoznań, styczeń 1980Orłowski Hubert, Literatura w III Rzeszy, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1979I-387

OSTOJA-OSTASZEWSKI ADAM JERZY (1949-, matematyk, wykładowca uniwersytecki, działacz społeczny; członek Polskiego Ośrodka Społeczno--Kulturalnego /POSK/)

Wielce Szanownemu Panu Ministrowi na pamiątkę pierwszej oficjalnej wizyty w POSK’u w dniu 7 maja ’95 r w imieniu Rady POSKuAdam Ostoja-Ostaszewski

Cud nad Tamizą: 25 lat Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego w Wielkiej Brytanii, Londyn: Polish Cultural Centre, 1989I-118

PAŁUBICKI JANUSZ (1948-, polityk, historyk sztuki; były przewodniczący zarządu wielkopolskiej „Solidarności”, internowany w okresie stanu wojennego; w okresie 1997-2001 r. pełnił funkcję ministra-koordynatora służb specjalnych; były poseł na Sejm RP)

Zofii i Władysławowi Bartoszewskim dla ożywienia pamięciJanusz Pałubicki

Dekada: czas nadziei i oporu: Poznań 1980-1989, red. Krystyna Laskowicz, Poznań: Wielkopolskie Archiwum So-lidarności. Fundacja, 2005 I-1070

PANKOWSKI MARIAN (1919-, poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz; żołnierz kampanii wrześniowej, należał do Związku Walki Zbrojnej, więzień obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu, Gross-Rosen i Bergen-Belsen; po wojnie osiadł w Belgii; w latach 50. XX w. współpracował z paryską „Kulturą”)

Pani Zofii Bachurzewskiej, śląc w Jej stronę szczery ukłon, nowe, ale nie ostatnie żakostwa, ofia-rowujeAutorBruksela, 29-go września 1962

Pankowski Marian, Bukenocie, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1962I-533

116 117

PARANDOWSKI JAN (1895-1978, pisarz, eseista, tłumacz; w czasie II wojny światowej uczestnik konspiracyjnego życia kultural-nego; wieloletni prezes polskiego PEN Clubu)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wielką serdecznościąJan Parandowski

Parandowski Jan, Godzina śródziemnomorska, wyd. 3, Warszawa: PIW, 1970I-197

PAWŁOWICZ TADEUSZ ALEKSANDER (1918-, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., działacz konspiracyjny; od 1948 r. na emigracji w USA; w latach 1978-1983 prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku)

Drogiej Zosi i Władkowi Bartoszewskim których przyjaźń oboje z Krystyną ogromnie sobie ce-nięAutorWrzesień 13, 1999

Pawłowicz Tadeusz, Obraz pokolenia, Kraków: UJ, 1999I-99

PAZYRA STANISŁAW (1904-1971, historyk, wydawca, bibliotekarz, działacz społeczno-kulturalny; uczestnik kampanii wrześnio-wej, pełnomocnik wydawnictwa Ossolineum, dyrektor Państwowych Zakładów Wydawnictw Szkolnych, współorganizator i wicedyrektor PWN)

WPani Mgr Zofii Bartoszewskiej Z-pcy Naczelnego Redaktora PIW z wyrazami szacunku i po-dzięki za pomoc w wydaniuSt. PazyraWarszawa, 24.VI.1970 r.

Pazyra Stanisław, Z dziejów książki polskiej w czasie drugiej wojny światowej, Warszawa: PIW, 1970I-321

PESZKOWSKI ZDZISŁAW J. KS. (1918-, ksiądz prałat, profesor, kapelan „Rodzin Katyńskich” i pomordowanych na Wschodzie; uczestnik kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli sowieckiej, z której udało mu się ocalić; w 2006 r. Sejm RP po-parł jego kandydaturę do pokojowej Nagrody Nobla)

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi, który tak wiele uczynił aby prawda ucieszyła – i umacniałaZ modlitwą i podziwemks. Zdzisław Peszkowski [i podpis]Orchard Lake 1984

Peszkowski Zdzisław J. ks., Diariusz drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, Rzym: Dom Polski Jana Paw-ła II, 1983I-41

Szczęść Boże! Dostojnemu i drogiemu sercu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z modli-twąAutor [w nagłówku także podpis]4.VI 1995Warszawa Katyń

Peszkowski Zdzisław J. ks., Pamięć Golgoty Wschodu, Warszawa: „Soli Deo”, 1995I-234

Dostojnemu Panu Ministrowi Spraw Zagranicznych Władysławowi Bartoszewskiemu z serca i modlitwąAutor17.IX.2001, WarszawaPeszkowski Zdzisław J. ks., ...i ujrzałem doły śmierci: Charków-Miednoje-Katyń, Śrem: Scriptorium, 1993I-20

118 119

PETROZOLIN-SKOWROŃSKA BARBARA (1937-, historyk, redaktor, wydawca, publicystka, autorka słuchowisk dokumentalnych)

Warszawa 16 II 2002Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu w Dniu Jubileuszu z najlepszymi życze-niami zdrowia, sił i humoru na długie lata z miłym wspomnieniem współpracy sprzed laty z sympatią i szacunkiemBarbara Petrozolin-Skowrońska(P.S. To moje najlepsze – obok Krzysztofa Skowrońskiego – dzieło...)

Petrozolin Barbara, Przed tą nocą, wyd. II uzup., Warszawa: PWN, 1997I-652

PIETRAS RYSZARD (1924-, żołnierz AK, za przynależność i działalność w Ruchu Oporu Armii Krajowej skazany w 1947 r. na karę śmierci zamienioną na dożywocie, wyszedł na wolność w 1955 r., absolwent Politechniki Warszawskiej, członek Związku Więźniów Politycznych Skazanych na Karę Śmierci w okresie Reżimu Komunistycznego)

Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu współwięźniowi z celi 46 na Mokotowie jako do-wód pamięci i szacunku poświęcam tę książkę[podpis]Grójec 1 maja 2004 r.

Pietras Ryszard, Nie po białym! Nie po czarnym!, Grójec: Związek Więźniów Politycznych Skazanych na Karę Śmierci w okresie Reżimu Komunistycznego, 2004I-1020

PIKUS TADEUSZ BP (1949-, duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski, wikariusz generalny archidiecezji warszaw-skiej; obecnie jest wykładowcą Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego)

28.08.2003Szanowny Panie Ministrze, uprzejmie proszę o przyjęcie książki „Katolik w Rosji” Wspomina-łem o niej przy okazji święta Warszawy. Z należnym szacunkiem+ Tadeusz Pikus

Pikus Tadeusz bp, Katolik w Rosji, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 2003I-682

PIŁSUDSKA-JARACZEWSKA JADWIGA (1920-) i PIŁSUDSKA WANDA (1918-2001) - córki marszałka Józefa Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej-Piłsudskiej

Pani Zofii Bartoszewskiej z wyrazami przyjaźniJadwiga Piłsudska-JaraczewskaWanda PiłsudskaWarszawa, 15 sierpnia 1995

Bitwa Warszawska 13-28 VIII 1920: dokumenty operacyjne. Cz. I: (13-17 VIII), red. M. Tarczyński, Warszawa: Rytm, 1995I-15

POLAK EDMUND (1915-, były więzień obozów koncentracyjnych, dziennikarz i pisarz)

Z wyrazami wielkiego szacunku dla kochanego „wariata” od spraw okupacyjnych w dowód uznania dla tak potrzebnej pracyEdmund PolakWarszawa, dn. 24 maja 1969 r.

Polak Edmund, Morituri, Warszawa: Czytelnik, 1968I-395

POMIANOWSKI JERZY (1921-, prozaik, eseista, krytyk teatralny, scenarzysta filmowy, specjalista ds. historii Europy Wschodniej; obecnie redaktor naczelny miesięcznika „Nowaja Polsza”)

Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznościąautor Warszawa, 18.IX.95

Pomianowski Jerzy, Biegun magnetyczny: wybór wrażeń, Warszawa: Krąg, 1995I-303

121

PRIMOR AVRAHAM „AVI” (1935-, izraelski dyplomata i publicysta; m.in. w latach 1993-1999 ambasador Izraela w Niemczech)

14.6.98Hoch verehrtem, lieben Herrn Senator Wladyslaw Bartoszewski mit Bewunderung Herzlichst A. Primor

[14.6.98Wielce poważanemu, drogiemu Panu Senatorowi Władysławowi Bartoszewskiemu pełen podzi-wu z całego sercaA. Primor]

Primor Avi, „...mit Ausnahme Deutschlands”: als Botschafter Israels in Bonn, Berlin: Ullstein, 1997I-295

PRONOBIS WITOLD (1947-, historyk, od 1982 r. na emigracji w RFN)

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wyrazami szacunku i wdzięcz ności za liczne dowody życzliwości i sympatii dla autora tej książkiWitold PronobisWiedeń, 30.01.1991

Pronobis Witold, Polska i świat w XX wieku, Warszawa: Editions Spotkania, 1990I-225

PROROK LESZEK (1919-1984, prozaik, eseista, dramaturg; w czasie okupacji niemieckiej żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego)

Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie tego studium praw-niczo-literackiego na temat nieprawości wszystkich odurzonych władzą – simplex servus societatisLeszek Prorok

Prorok Leszek, Krzyżówka, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971I-763

85-lecie WŁADYSŁAWA BARTOSZEWSKIEGO, Warszawa, 19.02.2007 r., Zamek Królewski (Sala Wielka)Od lewej: Bogdan Borusewicz, Zofia Bartoszewska, Władysław Bartoszewski

fot. Mariusz Kubik

122 123

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu ze słowami szacunku i serdecznym pozdrowieniemLeszek ProrokWarszawa 7.VI.72

Prorok Leszek, Czas stworzenia: powieść, Warszawa: Czytelnik, 1970I-744

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z dobrym autorskim pozdrowieniemLeszek ProrokWarszawa 4 XII 72

Prorok Leszek, Wielki zgiełk, Warszawa: Czytelnik, 1972I-733

Szanownym państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z podziękowaniem za przyjazne zainteresowanie dla moich książek.Leszek ProrokWarszawa, 12 IX 1976 r.

Prorok Leszek, Czas stworzenia: powieść, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1974I-940

Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu w nadziei, że go zaciekawi ta książeczkaLeszek ProrokWarszawa 20 XII. 77

Prorok Leszek, Freja – zimna bogini miłości. Mały Teatr, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1977I-436Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z serdecznym pozdrowieniemLeszek ProrokWwa 18 X 78

Prorok Leszek, Nasze czujne spojrzenia: opowiadania, Warszawa: Czytelnik, 1978I-731

Drogiemu Władkowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością za zachętę do poszerzenia tej książki – co w obecnym wydaniu częściowo nastąpiłoLeszek ProrokWarszawa 27 IV 81Prorok Leszek, Kepi wojska francuskiego, wyd. 2, Warszawa: PIW, 1980I-404

PRZEDPEŁSKA-TRZECIAKOWSKA ANNA (1927-, tłumaczka literatury amerykańskiej i angielskiej, autorka biografii rodziny Brontë)

Zosi i Władkowi – przyjaciołom spolegliwym najczulej –Hanka TrzeciakowskaWiedeń, listopad 1991Przedpełska-Trzeciakowska Anna, Na plebanii w Haworth: dzieje rodziny Brontë, Warszawa: Czytelnik, 1990I-665

PRZEŹDZIECKI JERZY (1927-, prozaik, dramatopisarz, scenarzysta filmowy, wykładowca)

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – Panu Profesorowi w Podzięce za odczyt, bardzo serdecznie – Jerzy PrzeździeckiZakopane, wrzesień 1985Przeździecki Jerzy, Rów: sztuka w trzech aktach, Warszawa: Czytelnik, 1981I-88

RACZYŃSKI EDWARD (1891-1993, dyplomata, polityk i pisarz; od 1934 r. ambasador RP w Londynie, w latach 1941-1943 minister spraw zagranicznych RP, prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1979-1986)

Kochanym Państwu Zosi i Władkowi Bartoszewskim ofiarowuję –E. Raczyński27 kwietnia 1987

Raczyński Edward, Od Narcyza Kulikowskiego do Winstona Churchilla, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1976I-724

124 125

RADZYNER JOANNA (1954-, urodzona w Warszawie, jest obywatelką Austrii; dziennikarka i historyk)

Panu Profesorowi Bartoszewskiemu – in der Hoffnung, auch weiterhin im Kontakt mit Ihnen bleiben zu könnenJoannaWien, 14.9.83.

[Panu Profesorowi Bartoszewskiemu - z nadzieją, że również w przyszłości będę mogła pozo-stać z Panem w kontakcieJoannaWiedeń, 14.9.83]Radzyner Joanna, Stanisław Madeyski 1841-1910: ein austro-polnischer Staatsmann im Spannungsfeld der Natio-nalitätenfrage in der Habsburgermonarchie, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaft, 1983I-78

REICH-RANICKI MARCEL (1920-, niemiecki publicysta i krytyk literacki polsko-żydowskiego pochodzenia; w końcu lat 50. XX w. opu-ścił Polskę)

Für Władysław Bartoszewski sehr herzlichReich Ranicki [podpis]Frankfurt, den 15.9.86

[Władysławowi Bartoszewskiemu bardzo serdecznieMarcel Reich RanickiFrankfurt, 15.9.86]

Mehr als ein Dichter: über Heinrich Böll, Köln: Verlag Kiepenheuer & Witsch, 1986I-262

Dla Władysława Bartoszewskiego z szacunkiem i podziwemReich Ranicki [podpis]Frankfurt, 15-go wrz. 86

Über Marcel Reich-Ranicki Aufsätze und Kommentare, hrsg. Jens Jessen, München: Deut-scher Taschenbuch Verlag, 1985I-754

REIFF KLAUS (1941-, dziennikarz, w latach 1980-1983 attaché prasowy ambasady RFN w Warszawie, rzecznik prasowy Fundacji Friedricha Eberta w Bonn)

Herrn Professor Dr. Władysław Bartoszewski mit den besten Wünschen vom AutorKlaus ReiffBudapest, 14.5.1995

[Panu Profesorowi Dr. Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami od autoraKlaus ReiffBudapeszt, 14.5.1995]

Reiff Klaus, Polen: als deutscher Diplomat an der Weichsel, Bonn: J. H. W. Dietz Nachf., 1990I-1129

REK TADEUSZ (1906-1968, adwokat, publicysta, działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm, wiceminister sprawiedliwości, sędzia Sądu Najwyższego; więzień obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i Neuengamme k/Hamburga; w czasie II wojny światowej działacz konspiracyjny; wiceprezes Ogólnopolskiej Rady Pomocy Żydom przy Pełnomocniku na Kraj /Żegota/ i członek Komisji Rewizyjnej)

Kol. Władysławowi Bartoszewskiemu29/IV-46 r.T Rek

Rek Tadeusz, Jedność ruchu ludowego, Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Prasy i Propagandy P. S. L., 1946I-632

Kol. Wł. Bartoszewskiemu dawnemu sąsiadowi w Oświęcimiu z uściskiem dłoni30.III.49T Rek

Rek Tadeusz, Echa oświęcimskie, Warszawa: Wydawnictwo Ludowe, 1949I-591

127

Debata „Być Polakiem, być Europejczykiem”. Od lewej: Wiesław Chrzanowski, abp Józef Życiński, Władysław Bartoszewski, Kraków, 12 lutego 2007 r.

fot. Mariusz Kubik

RURARZ JAN (1922-, autor wspomnień z przymusowych robót w Niemczech w latach 1940-1945)

Kochanemu przez nas wszystkich Apostołowi Kultury i Patriotyzmu naszych czasów:Panu Władysławowi Bartoszewskiemuswój pamiętnik z przymusowych robót w Niemczech w latach 1940-1945 ofiaruje:Jan Rurarz ur. 5.01.1922 na Kielecczyźnie

Rurarz Jan, Mein Tagebuch 1940-1945: als polnischer Zwangsarbeiter in Freiburg, fünf Jahre auf Kehdinger Höfen, Stade: Kreissparkasse Stade, 2005I-1121

RYBIŃSKI MACIEJ (1945-, dziennikarz, publicysta, felietonista, komentator polityczny i społeczny, satyryk, scenarzysta, pisarz)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, memu Mistrzowi w stoickim rozumieniu tego pojęcia, ku któremu zgodnie z radą Marka Aureliusza zawsze spoglądam, gdy chcę się upewnić, czy postępuję właściwie z miłością i szacunkiemMaciej RybińskiWarszawa, październik 05

Rybiński Maciej, Jestem, więc piszę: 2003-2005, Lublin: UMCS, 2005I-1047

RYCHLEWSKI JANUSZ (1915-1987, literat i dziennikarz; uczestnik kampanii wrześniowej, wielokrotnie aresztowany, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego)

Koledze Władkowi Bartoszewskiemu z tego samego co ja A K., z wyrazami najgłębszego zro-zumienia, czym mogło być dla Niego siedmioletnie więzienie, więzienie za najwspanialsze najbardziej patryotyczne zrywy lat okupacjiJanusz RychlewskiW-wa 19.II.57.

Rychlewski Janusz, Człowiek z gutaperki, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1949I-306

128 129

Władysława Bartoszewskiego znałem jako skrupulatnego zbieracza dowodów rzeczowych z „lat pogardy”. Sądzę też, że Jego pamięć sięga nie tylko do tamtych czasów...Władek Bartoszewski błysnął jako mówca (rocznik 63) i nowych zjednał zwolenników. Panie Władysławie – Wierzę w Pańskie pióro i pamięćJanusz RychlewskiW-wa 27.II 63.Rychlewski Janusz, Sombrero, Warszawa: Pax, 1962I-543

RZEPECKI JAN (1899-1983, pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, historyk; przed II wojną światową instruktor i wy-kładowca w szkołach wojskowych; uczestnik kampanii wrześniowej, od X 1939 r. w konspiracji - był szefem Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ-AK; w 1945 r. pełnił funkcję p.o. komendanta or-ganizacji „Nie”, następnie stał na czele Delegatury Sił Zbrojnych oraz był prezesem Głównego Komitetu Wykonawczego Zrzeszenia „WiN”; do 1955 r. dwukrotnie więziony, później pracownik naukowy Instytutu Historii PAN)

Książka ta zawiera prawdziwy obraz bólów w jakich w 1914 r. rodziły się Legiony. Nie poznały ich nigdy rzesze legionistów, których już nie ma. Podobnie mogłoby się zdarzyć z pokoleniem żołnierzy podziemia w II wojnie światowej, gdyby nie intensywna działalność takich jak „Teo-fil” – Władysław Bartoszewski, który niech przyjmie tę książkę od Autora z wyrazami gorącego uznania i wielkiej sympatiiJan Rzepecki [podpis] 25.XI 66.Rzepecki Jan, Sprawa Legionu Wschodniego 1914 roku, Warszawa: PWN, 1966I-50

SAKOWSKA RUTA (historyk, pracuje w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie)

Pani Redaktor Bartoszewskiej – Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najgłębszego szacunku i uznania dla wspaniałych książek – autorka Warszawa 26 stycznia 1976.Sakowska Ruta, Ludzie z ulicy zamkniętej: Żydzi w Warszawie w okresie hitlerowskiej okupacji: październik 1939 – marzec 1943, Warszawa: PWN, 1975I-208

Panu Profesorowi Panu Ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – z wyrazami podzi-wu i nieśmiałej przyjaźniRutaWarszawa 17 października 1994Sakowska Ruta, Die zweite Etappe ist der Tod: NS-Ausrottungspolitik gegen die polnischen Juden, gesehen mit den Augen der Opfer: ein historischer Essey und ausgewählte Dokumente aus dem Ringelblum-Archiv 1941-1943, Be-rin: Hentrich, 1993I-1026

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu ze słowami najgłębszego szacunku, z proś-bą o przyjęcie tej książkiRuta SakowskaWarszawa 12.02.1998Sakowska Ruta (oprac.), Archiwum Ringelbluma: konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. T. 1: Listy o Zagła-dzie, Warszawa: PWN, 1997I-505

SAWICKI JACEK ZYGMUNT (1957-, historyk, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z podziękowaniem za wyrozumiałość i pomoc w reali-zacji telewizyjnego „Albumu Powstania W-wskiego” z podziękowaniem za książki które były drogowskazem i niedoścignionym wzoremJacek Z. SawickiSawicki Jacek Zygmunt, VII Obwód Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej „Obroża”, Warszawa: PWN, 1990I-308

SCHOLZ FRANZ (1909-1998, urodzony we Wrocławiu, gdzie się doktoryzował; ksiądz profesor uniwersytetów niemieckich, teolog)

Dedykowano od świadka i autoraKs. dr. Franz Scholz25 listopada 1982Scholz Franz, Görlitzer Tagebuch 1945/46, Würzburg: Verlag Johann Wilhelm Naumann, 1976I-590

130 131

SCHRAMM GODEHARD (1943-, niemiecki pisarz niezależny, eseista, redaktor radiowy)

Für Herrn Prof. Dr. Władysław Bartoszewski ten liryczny pomost do Polski serdecznieGodehard Schramm29. IV. 2005

Schramm Godehard, Murato: Kościół przystanią niezachwianej nadziei: liryczny pomost do Polski, Neidhardswin-den, b.w., 2001I-954

SCHUCHARDT ERIKA (1940-, profesor Uniwersytetu Hanowerskiego, polityk niemiecki, członkini Bundestagu)

13.II.99Meinem Freund Wladyslaw Bartoszewski mit Dank für unsere Begegnung und die „Sternstunde im Deutschen Bundestag”. Auf baldiges WiedersehenHerzlich Erika Schuchardt

[13.II.99Mojemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu w podziekowaniu za nasze spotkanie oraz za „Sternstunde im Deutschen Bundestag”. Do rychłego zobaczeniaZ najlepszymi życzeniami Erika Schuchardt]

Schuchardt Erika, Warum gerade ich...?: Leben lernen in Krisen – Leiden und Glaube, Schritte mit Betroffenen und Begleitenden, 10. Aufl., Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1999I-574

SCHÜSSEL WOLFGANG (1945-, polityk austriacki, związany z Austriacką Partią Ludową /ÖVP/, w okresie od 2000 do 11 stycznia 2007 r. kanclerz federalny Austrii; w latach 1995-1997 minister spraw zagranicznych Austrii)

Minister Bartoszewski herzlichst gewidmet Wolfgang Schüssel30.11.2000

[Ministrowi Bartoszewskiemu serdecznie dedykujeWolfgang Schüssel30.10.2000]

Schüssel Wolfgang, Komarek Alfred, Das rotweissrote Weltkugelbuch, Wien: Ueberreuter, 1998I-501

SCHWARZER BERND (1954-, artysta malarz niemiecki; był zaangażowany w zjednoczenie Niemiec oraz polityczne rozmowy o po-zycji Niemiec w Europie)

Lieber Herr Wladyslaw Bartoszewski in Hochachtung Ihr B. Schwarzer29.8.2004 Koln

[Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunkuPański B. Schwarzer29.8.2004 Kolonia]

Bernd Schwarzer - Europa, [hrsg. Kiblitsky Joseph], [Bad Breisig]: Palace Editions Europe, 2003 I-455

SCHWINGENSTEIN SIEGLINDE (druga żona i wdowa po Alfredzie Schwingensteinie, 1927-1997, współudziałowcu Süddeutsche Verlag i współwydawcy „Süddeutsche Zeitung”, uważanego za współtwórcę wolnej prasy w Bawarii)

In Erinnerung an viele Begegnungen mit den Katholischen Publizisten Österreichs! Alles GuteSieglinde SchwingensteinSt. Gilgen, August 2001

[Na pamiątkę wielu spotkań z katolickimi publicystami austriackimi, wszystkiego dobrego,Sieglinde SchwingensteinSt. Gilgen, August 2001]

Richardi Hans-Günter, Am Anfang war das Ende: das Wirken von August und Alfred Schwingenstein beim Wieder-aufbau der freien Presse in Bayern, München: Akademischer Verlag, 2001I-572

132 133

SHINAR LEA (pisarka izraelska, urodzona w Krakowie, lata wojny przeżyła w getcie i trzech obozach koncentracyjnych; po wyzwoleniu wyemigrowała do Izraela, gdzie pracowała jako nauczycielka, później poświęcając się literaturze)

Profesorowi Bartoszewskiemu z wyrazami uznaniaLea Shinar15.X.1998

Shinar Lea, Maurycy – uczeń Matejki: powieść oparta na życiu i miłości Maurycego Gottlieba i Laury Rosenfeld, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1998I-363

SIEGMUND HEINRICH (1928-, urodzony na Górnym Śląsku, od końca lat 60. XX w. przebywa w Niemczech, tłumacz, publicysta, autor książek)

Herrn Władysław Bartoszewski einem unermüdlichen Kämpfer für Menschenrechte und Freihe-it widmet Heinrich SiegmundInsel Fehmarn, den 5.10.1986

[Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, niestrudzonemu wojownikowi o prawa człowieka i wolnośćHeinrich SiegmundInsel Fehmarn, den 5.10.1986]

Siegmund Heinrich, „Die Berfeier”: ein dokumentarischer Roman, Hornburg: Hagenberg-Verlag, 1985I-301

SIERADZKA DE RUIG WANDA ROMANA (1923-, poetka, dziennikarka, tłumaczka, autorka scenariuszy telewizyjnych i piosenek; w latach 1960-1988 redaktorka programów rozrywkowych TVP; w czasie II wojny światowej łączniczka AK; od 1986 r. miesz-ka w Holandii)

Władysławowi Bartoszewskiemu – szlachetnemu chłopcu z mojego pokolenia który jest z Ojczyzny mojej – urzeczona Jego osobowością –Wanda Sieradzka de RuigHolandia, latem 2001 rokuSieradzka de Ruig Wanda, Wiersze i piosenki, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Ziemia, ZG ZTPP, 1995I-365

SIEROTWIŃSKI STANISŁAW (1909-1975, historyk literatury, bibliotekarz, bibliolog; w latach 1945-1947 delegat ministra oświaty do za-bezpieczenia księgozbiorów opuszczonych i porzuconych na Ziemiach Odzyskanych)

Drogiemu i Kochanemu Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu gorącemu znawcy i entuzjaście literatury konspiracyjnej z wyrazami przyjaźni i serdecznej wdzięczności za wielką uczynność i niezawodność w świadczeniach pomocy, rady itp.St. SierotwińskiKraków 7 VIII 66.Sierotwiński Stanisław, Słownik terminów literackich: teoria i nauki pomocnicze literatury, wyd. 2 przerobione i rozsz., Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN, 1966I-693

SKIERSKI KAZIMIERZ ZENON (1908-1961, prozaik; w czasie II wojny światowej w składzie konspiracyjnego zespołu radiowców, w Po-wstaniu Warszawskim brał udział jako reporter i lektor Polskiego Radia nadającego przez radiostację „Błyskawica”; publikował m. in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Dziś i jutro”)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu ściskam łapęK. Z. SkierskiKraków9.7.48.

Skierski Kazimierz Zenon, Głodne żywioły, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Wiedza, 1948I-165

134

SKOWRONEK JERZY (1937-1996, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1993-1996 naczelny dyrektor archi-wów państwowych)

Wielce Szanownemu Panu Ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z najgłębszą wdzięcznością i podziwem ofiarujeJerzy SkowronekWiedeń 16.04.93Czartoryski Adam Jerzy, „Polityką kieruje nie tylko interes, ale i moralność”: wybór myśli politycznych i społecz-nych, wybrał i wstępem opatrzył Jerzy Skowronek, Warszawa: Neriton, 1992I-426

SKRZYNECKI PIOTR (1930-1997, współzałożyciel i konferansjer słynnej krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”, twórca, kierow-nik artystyczny, reżyser, scenarzysta, publicysta i krytyk)

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu i Jego żonie Zofii z wielką sympatiąPiotr Skrzynecki27 V 1994 r.

Olczak-Ronikier Joanna, Piwnica pod Baranami: czyli koncert ambitnych samouków, Warsza-wa: Tenten, [1994]I-461

SKWARNICKI MAREK (1930-, poeta, publicysta, prozaik, felietonista, tłumacz; były więzień obozu koncentracyjnego w Mauthau-sen, długoletni redaktor „Tygodnika Powszechnego”)

Drogiemu Władkowi spotkanemu niespodziewanie a przyjemnie w tych zawiłych czasach, z wy-razami przyjaźniMarek20.11.61 Warszawa

Skwarnicki Marek, Papierowy dzwon, Kraków: Znak, 1961I-790

10. Targi Książki w Krakowie, 21 października 2006 r., Władysław Bartoszewski z Markiem Skwarnickim, w tle Michał Komar

fot. Mariusz Kubik

136 137

Drogiemu Władkowi z podziękowaniem za wszystko co zrobił dla Polski i co jest nadzie-ją ludziz przyjaźniąMarekKraków 15.I.1975

Skwarnicki Marek, Wiersze wybrane, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974I-628

Bardzo drogim przyjaciołom Zosi i WładkowiMarek30. XI. 2003

Skwarnicki Marek, Niezapomniane lata 1978-2003, Lublin: Gaudium, 2003I-1097

Kochanym Zosi i WładkowiMarekAdam BujakKraków 10. III. 2006

Skwarnicki Marek, Wygnani z raju: poezje zebrane 1956-2006, fotografie Adam Bujak, Kraków: Biały Kruk, 2006I-1069

SŁONIMSKI ANTONI (1895-1976, poeta, felietonista, publicysta, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny, działacz społeczny; współtwórca przedwojennej grupy poetyckiej Skamander; do 1951 r. na emigracji, w latach 1956-1959 pre-zes Związku Literatów Polskich, jeden z założycieli Klubu Krzywego Koła)

Władysławowi Bartoszewskimu z przyjaźniąA Słonimski [podpis][1956]

Słonimski Antoni, Kroniki tygodniowe: 1927-1939, Warszawa: PIW, 1956I-239

Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźniąA.Słonimski [podpis]

Słonimski Antoni, Wspomnienia warszawskie, Warszawa: Czytelnik, 1957I-750

Władysławowi Bartoszewskiemu towarzyszowi walk na pograniczu jawy i mrzonkiAutor11 II 68

Słonimski Antoni, Jawa i mrzonka: Spowiedź emigranta. Jak to było naprawdę, Warszawa: PIW, 1966I-736

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu w dowód szacunku i żywiołowej sympatiiA.Słonimski [podpis]19 II 1968

Słonimski Antoni, Wiek klęski: wiersze z lat 1939-1945, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, 1945I-970

Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią, sympatią i czułością kolega najda[wniejszy?]A.Słonimski [podpis]Listopad 1970

Słonimski Antoni, Poezje zebrane, wyd. 2, Warszawa: PIW, 1970I-689

...Temu, który jest z ojczyzny mojej – Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem, przyjaź-nią i serdecznościąA. Słonimski [podpis]Maj 19.1971.

Słonimski Antoni, Jedna strona medalu: niektóre felietony, artykuły, recenzje, utwory poważne i niepoważne publi-kowane w latach 1918-1968, Warszawa: Czytelnik, 1971I-193

138 139

Władysławowi Bartoszewskiemu tę 50 lat temu zbudowaną wieżę tak samo niemądry autorserdecznieA.Słonimski [podpis]Marzec 1972

Słonimski Antoni, Wieża Babel: dramat w trzech aktach wierszem, Warszawa: PIW, 1972I-740

Władkowi z całą serdecznościąAntoni[1973]

Słonimski Antoni, Obecność: felietony 1971-1972, Warszawa: Czytelnik, 1973I-741

Władysławowi Bartoszewskiemu z poważaniem, szacunkiem i serdeczną przyjaźniąAntoni SłonimskiLuty 1975

Słonimski Antoni, Wiersze, Warszawa: PIW, 1974I-751

Bartoszewskim z wysoką lokatą w Alfabecie Przyjaźni i PoważaniaA.Słonimski [podpis]Luty 1976

Słonimski Antoni, Alfabet wspomnień, Warszawa: PIW, 1975I-685

SOKOŁOWSKA JADWIGA (1925-1991, historyk literatury, edytor; redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym w latach 1952--1968, późniejsza profesor literatury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego)

Kochanej Zosi, najmilszemu szefowi z serdecznym podziękowaniem za wszystko –JadwigaW-wa, 26 I 65 r.

Sokołowska Jadwiga, Spór o barok [nadbitka z „Przeglądu Humanistycznego” 6, 1964]I-846

STEFANIUK FRANCISZEK JERZY (1944-, nieprzerwanie od 1989 r. poseł na Sejm RP, w latach 1997-2001 wicemarszałek Sejmu; członek Pol-skiego Stronnictwa Ludowego)

Panu Ambasadorowi Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku autorF. Jerzy StefaniukWiedeń 17 maja 1993 r.

Stefaniuk Franciszek Jerzy, Chlebie niechciany, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnictwo Ludowe, 1991I-942

STEFANOWSKA ZOFIA (1926-, historyk literatury, edytor; w czasie II wojny światowej działaczka konspiracyjna, łączniczka i sani-tariuszka AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego, profesor uniwersytecki)

Zosi, która tę książkę i jej autorkę z tylu ratowała opresjiZ. Stefanowska [podpis]9.XI.62

Stefanowska Zofia, Historia i profecja: studium o ‘Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego’ Adama Mickiewi-cza, Warszawa: PIW, 1962I-694

STERNBERG SIGMUND SIR (1921-, brytyjski biznesmen i filantrop pochodzenia żydowskiego, urodzony w Budapeszcie)

With best wishes to Mr. Wladyslaw Bartoszewski Foreign Minister fromSir Sigmund Sternberg7.5.95 London

[Władysławowi Bartoszewskiemu, ministrowi spraw zagranicznych, z najlepszymi życzeniami Sir Sigmund Sternberg7.5.95 Londyn]

Forms of Prayer for Jewish Worship. I: daily, sabbath, and occasional prayers, seventh edition, London: The Reform Synagogues of Great Britain, 1993I-284

140 141

STĘPNIEWSKA-HOLZER BARBARA (1941-, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego - Filia w Białymstoku)

Zosi i Władkowi pracę o trudach modernizacji BarbaraWiedeń lipiec 1992

Stępniewska-Holzer Barbara, Bariery modernizacji: studium z dziejów Egiptu w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa: Wydział Neofilologii UW, 1990I-342

STOLZ EINZI (właść. Yvonne Louise Ulrich, zwana „Einzi”, wdowa po Robercie Stolzu, 1880-1975, austriackim kompo-zytorze i dyrygencie)

Seiner Exzellenz Herrn Botschafter Prof. Dr. Wladyslaw Bartoszewski mit den besten Wün-schen in tiefer Bewunderung und Verehrung allerherzlichstEinzi StolzWien, Feb. 1992.

[Jego Ekscelencji Panu ambasadorowi Prof. Dr. Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami, pozostająca w wielkim podziwie i szacunku, z całego sercaEinzi StolzWiedeń, luty 1992.]

Stolz Robert, Stolz Einzi, Servus Du: Robert Stolz und sein Jahrhundert, München: Blanvalet Verlag, 1980I-534

STOMMA LUDWIK (1950-, antropolog kultury, wykładowca uniwersytetów polskich i paryskiej Sorbony; od 1981 r. na emigra-cji we Francji)

Władku, Polska czeka na osobę opatrznościową. Ostatnią jesteś szansą! Daj głos – proszę!Ludwik

Stomma Ludwik, Wzloty i upadki królów Francji: sposobem antropologicznym wyłożone, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1991I-214

STOMMA STANISŁAW (1908-2005, profesor prawa karnego, działacz polityczny, publicysta; współzałożyciel i redaktor naczel-ny miesięcznika „Znak”, członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”, współzałożyciel i wieloletni działacz warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, poseł koła „Znak” w Sejmie w latach 1957-1976; był jednym z ar-chitektów polsko-niemieckiego porozumienia i pojednania; w latach 1981-1984 przewodniczył Prymasowskiej Radzie Społecznej; w 1989 r. jako marszałek senior przewodniczył inauguracyjnemu posiedzeniu Senatu)i STOMMA ELWIRA (1924-2006, żona Stanisława Stommy)

Władkowi Bartoszewskiemu z przypomnieniem lat dawnych, gdy intelektualiści katoliccy z dobrą wolą szukali wyjścia „z krzywej na prostą”, beznadziejnie gubiąc się na bezdrożach an-tysemityzmu, dedukując zbyt prosto.Nam ludziom dzisiejszym ku przestrodze i ku pocieszeniu, że możemy być mądrzejsi.Elwira i Stanisław Stommowie16 lutego 1997Doboszyński Adam, Gospodarka narodowa, wyd. 3 z portretem autora, Piotrków Trybunalski: T. Dobrzański, 1937I-325

STRZELECKI JAN (1919-1988, socjolog i publicysta, redaktor okupacyjnych „Płomieni”)

Władkowi z serdeczną przyjaźniąJ.maj 72.Strzelecki Jan, Próby świadectwa, Warszawa: Czytelnik, 1971I-1099

SURDYKOWSKI JERZY (1939-, pisarz, dziennikarz, publicysta, obieżyświat; był konsulem generalnym w Nowym Jorku i ambasa-dorem RP w Tajlandii)

Panu Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim szacunkiem i uznaniemJ. Surdykowski [podpis]

Surdykowski Jerzy, Dokąd zmierza Ameryka?: czyli drugie czytanie Tocqueville’a, Warszawa: Bertelsmann Media – Politeja, 2001I-16

142 143

SZAROTA TOMASZ (1940-, historyk, profesor Instytutu Historii PAN w Warszawie)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najgłębszego szacunku i podziękowaniem za cenne uwagi ofiarowuje autorT. SzarotaWarszawa, dn. 30 XI 1973

Szarota Tomasz, Okupowanej Warszawy dzień powszedni: studium historyczne, Warszawa: Czytelnik, 1973I-157

SZATKOWSKA-ROSSET-BUGNON ANNA (1928-, córka pisarki Zofii Kossak-Szatkowskiej; jako sanitariuszka uczestniczyła w Powstaniu Warszaw-skim, od 1945 r. na emigracji; obecnie mieszka w Szwajcarii, gdzie działa w Fundacji Zofii Kossak)

Władkowi, z wdzięcznością za przypomnienie naszych wspólnie przeżywanych chwilAnna Szatkowska5.10.2006

Szatkowska Anna, Był dom...: wspomnienia, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006I-1117

SZCZEPAŃSKI JAN JÓZEF (1919-2003, pisarz, reporter, eseista, scenarzysta filmowy, tłumacz, podróżnik; był prezesem Związku Lite-ratów Polskich i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz AK; członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”)

Panu Władysławowi – nie tylko z wielką sympatią, ale z nieustającym podziwemSzczepański [podpis]Listopad 1976

Szczepański Jan Józef, Przed nieznanym trybunałem, Warszawa: Czytelnik, 1975I-762

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z podziwem, szacunkiem i sympatiąSzczepański [podpis]

Szczepański Jan Józef, Rafa, Warszawa: Czytelnik, 1974I-420

Władysławowi Bartoszewskiemu (który wszystko to wie lepiej ode mnie) bardzo serdecznieSzczepański [podpis]Czerwiec 1990

Szczepański Jan Józef, Maleńka encyklopedia totalizmu, Kraków: Znak, 1990I-800

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim bardzo serdecznieJ. J. Szczepański [podpis]Wiedeń 26/ IV 92

Szczepański Jan Józef, Kadencja, Paris: Libella, 1988I-529

Drogiemu Ekscelencji Panu Władysławowi Bartoszewskiemu – ku pamięci czasów mniej wspa-niałych serdecznieSzczepański [podpis]26/IV 92

Szczepański J. J., Kapitan, Paris: Libella, 1986I-766

SZCZUBLEWSKI JÓZEF (1919-, teatrolog, w okresie 1963-1973 kierownik Redakcji Teatraliów w Państwowym Instytucie Wydawni-czym; w latach 1964-1981 dyrektor Muzeum Teatralnego w Warszawie)

Pani Zofii Bartoszewskiej imieninowo 1970 do dźwigania i odkurzania przekazuje szeryf Mu-zeum TeatralnegoJózef Szczublewski

Klein Rudolf, Die Wiener Staatsoper: ein Führer durch das Haus und seine hundertjährige Geschichte, 2. erweiter-te Aufl., Wien: Verlag Elisabeth Lafite, 1967I-493

Panią nadredaktor Zofię Bartoszewską 26 I 1976 o godzinie 1038 całując w same usta w Jej wład-czym pokoju autor tej książki prosi już na ty: Zosiu, bądź mi wierną do końca naszych żywotów

Szczublewski Józef, Żywot Modrzejewskiej, Warszawa: PIW, 1975I-133

145

Debata „Być Polakiem, być Europejczykiem”. Jak zawsze oblegany Władysław Bartoszewski, Kraków, 12 lutego 2007 r.

fot. Mariusz Kubik

SZCZYPIORSKI ANDRZEJ (1928-2000, pisarz, publicysta i działacz polityczny; uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen; internowany w stanie wojennym; senator w latach 1989-1991)

Zosi i Władkowi – z przyjaźniąAndrzej Szczypiorski29.12.80 roku

Szczypiorski Andrzej, Trzej ludzie w bardzo długiej podróży, Warszawa: Czytelnik, 1980I-748

Władkowi – z przyjaźnią i podziwemAndrzej Szczypiorski [podpis]W-wa, 3 czerwca 1990 roku

Szczypiorski Andrzej, Msza za miasto Arras, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1989I-346

SZENIC STANISŁAW (1904-1987, pisarz, varsavianista, prawnik, historyk; w latach 1945-1948 członek Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie; w okresie 1955-1962 był kierownikiem Redakcji Literatury Germańskiej w Państwowym Insty-tucie Wydawniczym)

Drogiemu Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu do kolekcji warsawianów z mi-łymi wyrazami i bibliofilskim pozdrowieniemStanisław SzenicWarszawa, 14.X.1960 r.

Szenic Stanisław, Larum na traktach Warszawy, Warszawa: MON, 1960I-307

146 147

SZMYDTOWA ZOFIA (1893-1977, historyk literatury polskiej; profesor Uniwersytetu Warszawskiego, redaktorka „Rocznika Li-terackiego”)

Uroczej Pani Zofii BartoszewskiejOpiekunce twórców i badaczy poezji z wyrazami serdecznej wdzięcznościZofia Szmydtowa22 III 1976 r.

Szmydtowa Zofia, O Erazmie i Reju, Warszawa: PWN, 1972I-425

SZUMAŃSKA EWA (1921-, publicystka, dziennikarka radiowa, pisarka)

Wrocław, 20/X-74Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami prawdziwej sympatiiEwa SzumańskaSzumańska Ewa, Inny rytm, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974I-821

Wrocław 19 czerwca 1994Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, z trwającym pół wieku podziwem, szacunkiem, a także ze zwykłą, ludzką, gorącą sympatią – Ewa SzumańskaSzumańska Ewa, Obecność, Kraków: Znak, 1992I-438

SZYMAŃSKI WIESŁAW PAWEŁ (1932-, krytyk i historyk literatury, prozaik)

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wieloletnią przyjaźnią, prawdziwym szacunkiem i nadzieją, że nadal będziemy się spotykać na zebraniach PEN-[podpis]1 VII 1982Szymański Wiesław Paweł, Rozmowy z pisarzami, Kraków: Znak, 1981I-401

SZYMBORSKA WISŁAWA (1923-, poetka, eseistka, krytyk literacki, tłumaczka literatury francuskiej; laureatka Nagrody Nobla w dzie-dzinie literatury w 1996 r.)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem, sympatią i wdzięcznością (że jest taki, jaki jest)Visława Szymborska1978

PS. To nie jest żaden „rewanż” za książkę o Warszawie, bo za to nie potrafię się zrewanżować...V. S.Szymborska Wisława, Wielka liczba, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1977I-973

Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z zielonym listkiem –Visława1993Szymborska Wisława, Koniec i początek, Poznań: a5, 1993 (seria: Z zielonym listkiem)I-231

SZYPOWSKA MARIA (1929-, pisarka, poetka, publicystka)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu „długie nocne rodaków rozmowy” i krótkie wiersze z przyjaźnią ofiarowujeMaria SzypowskaWarszawa 23 VII 58.Szypowska Maria, Próba spojrzenia, Warszawa: Czytelnik, 1958I-359

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu zawsze wdzięczna za życzliwą pomoc u początków dro-gi dziennikarskiej, która zaczęła się w ‘Stolicy’ i prowadzi nas teraz po całej PolsceMaria Szypowska22 IV 1962Szypowska Maria (tekst), Szypowski Andrzej (fot.), Gniezno, Warszawa: Sport i Turystyka, 1961I-65

148 149

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z zawsze najlepszymi myślamiMaria Szypowska20 X 1966

Szypowska Maria, Wiadro pełne nieba, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1966I-760

ŚWIDERKÓWNA ANNA (1925-, historyk literatury, papirolog, biblistka, tłumaczka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, popula-ryzatorka wiedzy o antyku i Biblii; jako sanitariuszka brała udział w Powstaniu Warszawskim)

Kochanej Zosi ze wspomnieniem tego bardzo odległego w czasie pierwszego roku polonistykiautorka 29.IV.1978

Świderkówna Anna, Siedem Kleopatr, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978I-350

TABORSKI ROMAN JAN (1931-, historyk literatury polskiej i teatru; w latach 1952-1953 redaktor w Państwowym Instytucie Wy-dawniczym; profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Stacji Naukowej PAN w Wiedniu w latach 1993-1997)

Drogim Państwu Zosi i Władysławowi Bartoszewskim z miłym wspomnieniem ówczesnego po-bytu w WiedniuR. TaborskiW-wa, kwiecień 2001

Taborski Roman, Polacy w Wiedniu, wyd. 2, zmien. i powiększone, Kraków: Universitas, 2001I-633

TAYLOR-TERLECKI NINA (wdowa po Tymonie Terleckim, 1905-2000, nestorze polskiej literatury emigracyjnej, krytyku literackim i te-atralnym, eseiście)

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, z wyrazami wielkiej sympatiiNina Taylor-TerleckaDn. 26. IX.2003 r.W PEN-Clubie

Terlecki Tymon, Emigracja naszego czasu, red. Nina Taylor-Terlecki, Jerzy Święch, Lublin: UMCS, 2003I-503

TUROWICZ JERZY (1912-1999, dziennikarz i publicysta, założyciel i redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego” w latach 1945-1953 i 1956-1999; w latach 1960-1990 prezes Społecznego Instytutu Wydawniczego Znak; działacz ru-chu soborowego, aktywnie wspierający środowiska katolickie)

Władysławowi Bartoszewskiemu z wielką serdecznościąJerzy TurowiczKraków, 21. I. 64

Turowicz Jerzy, Chrześcijanin w dzisiejszym świecie, Kraków: Znak, 1963I-1116

Drogiemu Władkowi z wielką serdecznościąJerzy17. XI. 90

Turowicz Jerzy, Kościół nie jest łodzią podwodną: (wybór publicystyki z lat 1964-1987), Kra-ków: Znak, 1990I-1115

150 151

TUSZYŃSKA AGATA (1957-, historyk literatury i teatru, poetka, prozaik, reportażystka)

Warszawa w maju 2003Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu singerowskie pejzaże, które sam pamięta dedykuję z podziwem i serdecznościąAgata Tuszyńska

Tuszyńska Agata, Singer: pejzaże pamięci, wyd. nowe uzup., Warszawa: Muza, 2002 I-103

UBYSZ MIECZYSŁAW (1915-1970, poeta, spiker powstańczej radiostacji „Błyskawica”; uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz AK, dowódca patrolu megafonowego Biura Informacji i Propagandy AK)

Drogiemu Przyjacielowi Którego podziwiam nie tylko z uwagi na Jego pracowitość, ale że jak mrówka zbierając ułamki przeszłości umie całkowicie nie oszczędzać siebieWładysławowi BartoszewskiemuMietek UbyszWarszawa 28 XII 1965 r.

Ubysz Mieczyslaw, Czas wirujący, Northeim: Nakladem Wladyslawa Helnarskiego, 1945I-310

UJAZDOWSKI KAZIMIERZ MICHAŁ (1964-, polityk, doktor nauk prawnych; wicemarszałek Sejmu IV kadencji, minister kultury i dziedzictwa naro-dowego w latach 2000-2001 oraz obecnie od 2005 r.; działacz opozycji demokratycznej w latach 80. XX w.)

Warszawa 12 X 2006.Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, z wielkim szacunkiem i podziękowaniem za wsparcie działań upamiętniających Adolfa BocheńskiegoKazimierz M. Ujazdowski

Bocheński Adolf Maria, Zanim powstała Kultura: antologia tekstów Adolfa Marii Bocheńskiego poświęconych pol-skiej polityce wschodniej, oprac. i wstęp Kazimierz Michał Ujazdowski, Lublin: UMCS, 2006I-1114

URBAN WINCENTY BP (1911-1983, ksiądz profesor, uczony, historyk Kościoła i sztuki sakralnej, archiwista; od 1967 r. biskup archi-diecezji wrocławskiej, w latach 1946-1983 dyrektor Archiwum, Biblioteki i Muzeum Archidiecezjalnego we Wroclawiu; w latach 1974-1976 zarządzał archidiecezją wrocławską w charakterze wikariusza kapitulnego)

Wielmożnemu Panu Profesorowi Dr Władysławowi Bartoszewskiemu w dowód pamięci i od-dania składaautor Wrocław 23 X 1978 r.Urban Wincenty bp, Ostatni etap dziejów Kościoła w Polsce przed nowym tysiącleciem: (1815-1965), [Romae]: Edizioni Hosianum, 1966I-511

URBANEK MARIUSZ (1960-, publicysta, pisarz, reporter i felietonista; pracował w „Przeglądzie Tygodniowym”, „Wprost”, „Po-lityce”; obecnie we wrocławskiej „Odrze”)

Panu ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu tę opowieść o ambasadorze RP przy Kwi-rynale dedykuję z sympatiąMariusz UrbanekWrocław, 10 lipca 1994 r.Urbanek Mariusz, Wieniawa: szwoleżer na pegazie, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1991I-661

VAN BEEK URSULA (1949-, doktor nauk humanistycznych, historyk, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, od 1972 r. na emigracji, mieszka w Republice Południowej Afryki)

Prof. Władysław BartoszewskiSzanownemu Panu Profesorowi, Ministrowi Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, na pamiątkę wizyty w Republice Południowej Afryki z wyrazami szacunku i najlepszymi ży-czeniami,Urszula van BeekKapsztad, wrzesień 1995

South Africa and Poland in transition: a comparative perspective, editor Ursula van Beek, Pretoria: HSRC Publishers, 1995I-366

152 153

VÁŠÁRYOVÁ MAGDA (1948-, słowacka aktorka, pisarka i dyplomatka; w latach 2000-2005 ambasador Słowacji w Polsce)

Mojej drogiej ZosiMagda25.7.2000Vášáryová Magda, Diskrétni průvodce: co možná nevíte o společenském chování, Praha: Pragma, 1999I-935

Drogiej Zosi od Magdy27.7.2000Vášáryová Magda (tekst), Hal’ama Slavo (ilustr.), Krátke listy jednému mestu, vyd. 2, Levice: Vydavatel’stvo L. C. A., 1999I-290

VENULET JAN (1921-, profesor farmakologii, twórca programu Międzynarodowego Monitorowania Leków w Światowej Organizacji Zdrowia /WHO/, działacz społeczny na rzecz Polonii i interesów Polski; mieszka w Szwajcarii)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najgłębszego szacunkuJan Venulet27.X.2004Venulet Jan, Garść wspomnień i kilka refleksji, Genewa-Otwock: Inwestprojekt-System, 2004I-75

WACHOWICZ BARBARA (1937-, pisarka, fotografik, scenarzystka; autorka biografii wielkich Polaków oraz opowieści o wybitnych postaciach polskiego harcerstwa)

Warszawa, 11 listopada 1997Szanownemu i polskim sercom tak drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskie-mu – wiernemu i bezcennemu sojusznikowi druha Aleksandra Kamińskiego – w walce o ideał Polski Godnej Szacunku – ów promyk pierwszych ognisk harcerskich – z wdzięcznością wierna jak rzeka Polskiego Losu – ofiarowuję – Barbara WachowiczWachowicz Barbara, Wierna rzeka harcerstwa. T. 1: Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju!: gawęda o twórcach Harcer-stwa Polskiego Oldze i Andrzeju Małkowskich, Warszawa: Rytm, 1995I-692

WAGNER MEIR (1934-, urodzony w Rumunii, wyemigrował do Izraela, związany ze Szwajcarią, nazywany „nieoficjalnym ambasadorem” tego kraju)

30.8.2001This book is presented to the Polish Minister of foreign affairs the honorable Wladyslaw Barto-szewski with great respect and friendship. It is a great honor for me to present this book to such a world great personality in every aspect,Meir WagnerAuthor

[30.8.2001Niniejsza książka jest podarunkiem dla ministra spraw zagranicznych, wielce szanownego Wła-dysława Bartoszewskiego, z wyrazami głębokiego szacunku i przyjaźni. To dla mnie wielki zaszczyt, móc podarować tę książkę tak wielkiej w każdym aspekcie osobistości,Meir WagnerAutor]

Wagner Meir, The righteous of Switzerland: heroes of the Holocaust, Hoboken, NJ: Ktav Publishing House, 2000I-58

WALEWANDER EDWARD KS. (1947-, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, dyrektor Instytutu Badań nad Polonią i Duszpa-sterstwem Polonijnym KUL)

+ Lublin 15/16 maja 1995 r.„Jako naród szczególnie doświadczony wojną poznaliśmy tragedię przymusowych wysiedleń oraz związanych z nimi gwałtów i zbrodni” – z przemówienia Pana Ministra na sesji połączo-nych izb niemieckiego parlamentu.Wielce Szanownemu Panu Ministrowi Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu – z najwyższym uznaniem dla Jego wybitnych osiągnięćKs. Edward Walewander

Walewander Edward ks. (wybór i wstęp), Polacy w Mołdowie mówią o sobie, Lublin: Wspólnota Polska – Oddz. Lubelski, 1995I-710

154 155

WALKIEWICZ WIESŁAW (1949-, politolog i historyk, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie kieruje Zakładem Historii i Międzynarodowych Stosunków Politycznych; w latach 1990-1997 w służbie dyploma-tycznej: konsul generalny, radca-minister pełnomocny, ambasador RP w Chorwacji)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcieWalkiewicz29.06.2000.

Walkiewicz Wiesław, Rzeczpospolita podług myśli międzywojennej: wybór problematyki, Čakovec: Zrinski, 1997I-595

WAŃKOWICZ MELCHIOR (1892-1974, pseud. Jerzy Łużyc, prozaik, dziennikarz, publicysta i reportażysta; m. in. uczestnik walk w woj-nie polsko-bolszewickiej w 1920 r. i później o Monte Cassino; założyciel i współwłaściciel wydawnictwa „Rój”; w latach 1939-1958 na emigracji, od 1959 r. zamieszkał w kraju)

dr. Władysławowi Bartoszewskiemu ten drobiażdżek pamiętnikarski dedykujęM. Wańkowicz [podpis]8.IV.72

Wańkowicz Melchior, Szczenięce lata, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1972I-738

WARNEŃSKA MONIKA (1922-, pisarka, dziennikarka, reportażystka)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu sąsiadowi z przed wielu lat powieść, której chyba Pan nie zna – przekazuję z serdecznym pozdrowieniem –Monika WarneńskaWarszawa 15.VI.2005

Warneńska Monika, Drzewo sprawiedliwości, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1991I-1014

WASIUTYŃSKI WOJCIECH (1910-1994, publicysta; założyciel pisma „Myśl Polska”, wieloletni szef Instytutu Romana Dmowskiego w USA; współpracował z Radiem „Wolna Europa”, „Głosem Ameryki” i BBC)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami prawdziwego szacunkuW. Wasiutyński [podpis]N. Jork, grudzień 1977Wasiutyński Wojciech, Źródła niepodległości, Londyn: Instytut Romana Dmowskiego, 1977I-557

WEISS SHEVAH (1935-, izraelski polityk, profesor nauk politycznych, ambasador Izraela w Polsce w latach 2000-2003; poseł do Knessetu, w latach 1988-1996 wiceprzewodniczący i przewodniczący Knessetu, od 2000 r. przewodniczą-cy Rady Instytutu Pamięci Yad Vashem, autor kilkudziesięciu książek) i SZWEDOWSKA JOANNA (dziennikarka Programu II Polskiego Radia)

Kochanemu profesorowi Władysławowi BartoszewskiemuS. WeissJoanna SzwedowskaWeiss Szewach, Szwedowska Joanna, Ziemia i chmury: z Szewachem Weissem rozmawia Joanna Szwedowska, Sejny: Pogranicze, 2002I-968

WIESENTHAL SIMON (1908-2005, działacz żydowski, pisarz i dziennikarz, inżynier architekt, współza-łożyciel Żydowskiego Centrum Dokumentacji zajmującego się dokumentowaniem zbrodni i tropieniem zbrodniarzy hitlerowskich; jego imieniem nazwano Simon Wiesenthal Center zajmujące się przechowywaniem pamięci o Holocauście i obro-ną praw człowieka)

Kochanemu Prof. Bartoszewskiemu z uściskiem dłoniS. Wiesenthal [podpis]16.9.83

Wiesenthal Simon, Max und Helen: ein Tatsachenroman, Berlin-Frankfurt/M.-Wien: Ullstein, 1981I-640

157

Władysław Bartoszewski i Szymon Wiesenthal, 1995 r.

Panu Prof. W. Bartoszewskiemu z serdecznym uściskiem dłoniS. Wiesenthal [podpis]22 X 86Wiesenthal Simon, Krystyna: die Tragödie des polnischen Widerstands, München: Nymphenburger, 1986I-360

Herrn Prof. Und Frau Bartoszewski sehr herzlichS. Wiesenthal [podpis]18.3.89[Panu Profesorowi Bartoszewskiemu oraz jego żonie z najlepszymi życzeniamiS. Wiesenthal18.3.89]Wiesenthal Simon, Flucht vor dem Schicksal: Roman, München: Nymphenburger Verlagshandlung, 1988I-589

Zur Erinnerung an Ihre „Wiener Zeit” mit herzlichem GrussSimon Wiesenthal [podpis]Wien, Oktober 2000

[Na pamiątkę Pańskiego „okresu wiedeńskiego” serdecznie pozdrawiamSimon WiesenthalWiedeń, październik 2000]

Projekt: Judenplatz Wien: zur Konstruktion von Erinnerung, hrsg. Simon Wiesenthal, Wien: Paul Zsolnay Verlag, 2000I-361

WINCZAKIEWICZ JAN (1921-, poeta, prozaik i eseista emigracyjny, malarz, tłumacz literatury hiszpańskiej; uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz Dywizji Pancernej gen. S. Maczka; mieszka we Francji)

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu ten drobiazg przesyła z zażenowaniem, licząc na braterską wyrozumiałośćJ WinczakiewiczParyż, lipiec 1988

Winczakiewicz Jan, Opera dwudziestego wieku, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1988I-281

158 159

Władysławowi Bartoszewskiemu te a wszczególności wiersz „Katedra” na str. 68 przesyła z bra-terskim pozdrowieniemJan WinczakiewiczParyż, 1992

Winczakiewicz Jan, Wiersze przesiane, Kalisz: Wydawnictwo ZK, 1992I-994

Bardzo Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu dla którego „Warto być przyzwoitym” to nie tylko tytuł książki, ale przede wszystkim zasada całego jego pięknego życiaJan WinczakiewiczParyż, lipiec 1995

Sonety hiszpańskie, spolszczył Jan Winczakiewicz, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1965I-277

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością za prezent ze strony 118

Jan Winczakiewicz1998

Winczakiewicz Jan, Wojenko, wojenko...: wspomnienia 1939-1945, Warszawa: Ars Print, 1998I-441

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu z nieustającym podziwem i przyjaźniąJan WinczakiewiczBlois, luty 1999

Winczakiewicz Jan, Co by było, gdyby, Warszawa: Klio, 1998I-585

WITTBRODT EDMUND (1947-, polityk, profesor Politechniki Gdańskiej, w latach 1990-1996 jej rektor, w okresie 1997-2001 czło-nek Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, w latach 2000-2001 minister edukacji narodowej; od 1997 r. senator RP)

Wielce Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najwyższego szacun-ku i uznaniaEdmund WittbrodtGdańsk, 28 listopada 2005

Wittbrodt Edmund, Konwent Europejski: moje doświadczenia, Gdańsk: Instytut Kaszubski, 2005I-1029

WOROSZYLSKI WIKTOR (1927-1996, poeta, prozaik, publicysta; redaktor m. in. „Po prostu”, „Nowej Kultury” i „Zapisu”; w latach 70. XX w. związany z opozycją demokratyczną, internowany w okresie stanu wojennego)

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim na powitanie po długim niewidzeniu, bardzo serdecznie –Wiktor WoroszylskiGrudzień 1984

Woroszylski Wiktor, Na kurczącym się skrawku i inne zapiski z kwartalnym opóźnieniem, London: Polonia Book, 1984I-375

Zosi i Władkowi Bartoszewskim z uściskami i z prośbą o przyjęcie tej książeczki po raz pierwszy legalnie w Polsce wydanej –Wiktor WoroszylskiWarszawa, 6 września 1990

Woroszylski Wiktor, Dziennik węgierski 1956, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1990I-388

160 161

WOŹNIAKOWSKI JACEK (1920-, historyk sztuki, pisarz, eseista, publicysta, dziennikarz, edytor, wydawca, tłumacz; uczestnik kam-panii wrześniowej, żołnierz AK, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; związany z „Tygodnikiem Powszechnym”, redaktor naczelny miesięcznika „Znak”, w latach 1959-1990 założyciel i redaktor naczel-ny Wydawnictwa Znak; członek „Solidarności”, prezydent Krakowa w latach 1990-1991; współzałożyciel Fundacji Judaica)

Panie Władku Drogi, ufam, że kiedyś wydamy laika w Jerozolimie – a tymczasem dłoń serdecz-nie ściskamJacek WoźniakowskiWoźniakowski Jacek, Laik w Rzymie i Bombaju, Kraków: Znak, 1965I-675

WÓJCIK ZBIGNIEW (1922-, historyk, profesor Instytutu Historii PAN; żołnierz AK)

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim tę pamiątkę po sobie ofiaruje i prosi o ła-skawe przyjęcieJubilatWarszawa, 27 maja 1994 r.Między Wschodem a Zachodem. Rzeczpospolita XVI-XVIII w.: studia ofiarowane Zbigniewowi Wójcikowi w sie-demdziesiątą rocznicę urodzin, red. T. Chynczewska-Hennel [et al.], Warszawa: Wydawnictwa Fundacji „Historia pro Futuro”, 1993I-49

WRÓBLEWSKI BOHDAN (1931-, ilustrator, grafik książkowy i reklamowy, współpracownik wielu czasopism; pracownik dydaktyczny w Muzeum Niepodległości w Warszawie)

Wielkiemu Polakowi, Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu w do-wód Wielkiego Szacunku i UznaniaautorB.WróblewskiWarszawaWróblewski Bohdan, Jaki znak twój?: orzeł biały, Warszawa: Z. P. Poligrafia, 2006I-1120

WRZESIŃSKI WOJCIECH (1934-, historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, rektor tej uczelni w latach 1990-1995, prezes Pol-skiego Towarzystwa Historycznego w latach 1997-2003)

Panu Ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, mile wspominając dawne dyskusje, z najlepszymi życzeniami powodzenia w trudnej pracy i wyrazami głębokiego szacunku oraz prośbą o przyjęcieautorWiedeń, 21 marca 1992 r.

Wrzesiński Wojciech, Sąsiad czy wróg?: ze studiów nad kształtowaniem obrazu Niemca w Polsce w latach 1795--1939, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1992I-515

WYGODZKI STANISŁAW (1907-1992, prozaik, poeta, krytyk literacki, tłumacz literatury niemieckiej i żydowskiej; był więźniem obo-zów koncentracyjnych; od 1968 r. na emigracji w Izraelu)

Państwu Bartoszewskim – w przeddzień wyjazdu z prośbą o pamięćSt. Wygodzki [podpis]17/I 1968

Wygodzki Stanisław, O świcie, Warszawa: PIW, 1959I-241

Państwu Bartoszewskim z wyrazami szacunkuSt. Wygodzki [podpis]17/ I 1968

Wygodzki Stanisław, Basy, Warszawa: PIW, 1965I-238

Państwu Bartoszewskim – uczciwym i szlachetnymSt. Wygodzki [podpis]17/ I 1968 r.

Wygodzki Stanisław, Koncert życzeń, Warszawa: PIW, 1961I-568

162 163

WYKA KAZIMIERZ (1910-1975, historyk literatury, eseista, krytyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wieloletni dyrektor Instytutu Badań Literackich, autor wielu dzieł z zakresu historii literatury polskiej)

Dla Zofii i Władysława Bartoszewskich swoją pierwszą publikację czasu powojennego, w dzień pierwszej bytności w Ich pięknym domu, za opóźnienie przeszło ćwierćwiekowe winiąc tylko histo-rię, podpisuje z wielką serdecznościąKazimierz Wyka28. III. 1972.

Wyka Kazimierz (ułożył i wstępem zaopatrzył), Z lat wojny: poezja polska 1939-1945, Kraków 1945I-990

ZARAŃSKI JÓZEF M. (1903-1972, przedwojenny dyplomata, w latach 50. XX w. kierownik Polskiej Sekcji BBC)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznym podziękowaniem za miłą rozmowę i z naj-lepszymi życzeniami; nie dajmy się frustracji!Józef Zarańskiw grudniu 1969.

Zarański Józef M., Świadek Wydarzeń: od „Anschluss’u” do Jałty, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1968I-598

ZAWIEYSKI JERZY (właść. Jerzy Nowicki, 1902-1969, dramatopisarz, prozaik, działacz polityczny; związany z „Tygodnikiem Powszechnym”, prezes warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej; poseł na Sejm, w latach 1957-1968 członek Rady Państwa; po wydarzeniach marca 1968 r. zrezygnował z funkcji w Radzie Państwa i od tej pory był zwalczany przez władze PRL)

Kochanemu Władysławowi Bartoszewskiemu – z podziwem, szacunkiem i wyrazami najlepszych uczuć –Autor19.V.63.

Zawieyski Jerzy, Romans z Ojczyzną, Warszawa: Czytelnik, 1963I-336

ZGÓRNIAK MARIAN (1924-, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; w czasie II wojny światowej żołnierz AK i więzień obozów koncentracyjnych)

Kraków, 13.II.2007Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie w dniu pięknego Jubi-leuszuMarian Zgórniak

Wielka historia świata, t. 11: Wielkie wojny XX wieku (1914-1945), pod red. nauk. Mariana Zgórniaka, Kraków--Warszawa: Fogra, Świat Książki, 2006I-1128

ZIELIŃSKI ADAM (1929-, pisarz, działacz gospodarczy i społeczny; od 1957 r. na emigracji w Wiedniu)

Mojemu IDEAŁOWI, niedoścignionemu Przykładowi Panu Ambasadorowi BartoszewskiemuAutorW marcu 1991

Zielinski Adam, Die bucklige Welt: eine Reportage aus dem XX. Jahrhundert, Frankfurt a. Main: R. G. Fischer Ver-lag, 1990I-129

ZIELIŃSKI JAN (1952-, eseista, krytyk literacki, krytyk sztuki, tłumacz, edytor, dyplomata, wykładowca uniwersytecki; w la-tach 1991-1997 radca ambasady RP w Bernie ds. kultury i prasy; od 1991 r. mieszka w Szwajcarii)

Panu Senatorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi myślamiJan ZielińskiWarszawa, 31.10.97

Zieliński Jan, Józef Czapski: krótki przewodnik po długim życiu, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1997I-393

164 165

Drogiemu i Szanownemu Panu Senatorowi Bartoszewskiemu z najlepszymi myślamiJan ZielińskiBerno, 26.07.99Zieliński Jan, Nasza Szwajcaria: przewodnik śladami Polaków, Warszawa: Rytm, Muzeum Polskie w Rapperswilu, 1999I-166

ZIELIŃSKI TADEUSZ (1926-2003, polityk i prawnik, specjalista prawa pracy, prawa związkowego i ubezpieczeń społecznych, pro-fesor Uniwersytetu Śląskiego i Jagiellońskiego; ekspert „Solidarności”, członek Komitetu Helsińskiego w Polsce, w latach 1989-1991 senator RP, w okresie 1992-1996 Rzecznik Praw Obywatelskich; w 1997 r. mi-nister pracy i polityki socjalnej)

W. Szanownemu Panu Ambasadorowi Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu i Jego MałżonceRzecznikWiedeń, 17.10.92Zieliński Tadeusz, Rozważania prof. Tadeusza Zielińskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, 1992I-653

ZIEMNY ALEKSANDER (1924-, poeta, prozaik, dziennikarz, tłumacz; redaktor „Przekroju” i tygodnika „Świat”, stały współpracow-nik miesięcznika „Midrasz”)

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę spotkania po wielu latach w warszawskim PEN-Clubie – ukłony, dobre życzenia i najlepsze pozdrowienia Aleksander ZiemnyWarszawa, 27.X.1994.Ziemny Aleksander, Problem osobisty: wiersze z pięćdziesięciu lat, Warszawa: Verba, 1994I-219

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z najgłębszym szacunkiem, serdecznymi uczuciami, podziwem i życzeniami jak najlepszego zdrowia (ale bez czołobitności, w której na pewno On nie gustuje...)Aleksander ZiemnyWarszawa, 26 maja 1995Ziemny Aleksander, Co się z nami dzieje, Warszawa: CiS, 1995I-370

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – z niezmienną pamięcią i życzeniami jak najlepszego zdrowia –Aleksander ZiemnyWarszawa, marzec 2000

Ziemny Aleksander, W ostrych przeciągach: szkice na zmianę pogody, Warszawa: Magazyn Literacki, 2000I-987

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – Z niskim ukłonem i życzeniami dobrego, jak najlepszego! zdrowia –Aleksander ZiemnyWarszawa, 22 maja 2006

Ziemny Aleksander, Późne sonety II: 1998-2005, Warszawa: Nowy Świat, 2006I-1101

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu przesyłam słowa czci i serdecznej pamięci –Aleksander ZiemnyWarszawa, grudzień 2006

Ziemny Aleksander, Nie ma sądnego dnia, Kraków: Austeria, 2007I-1123

ZIĘBA MACIEJ (1954-, dominikanin, działacz społeczny i katolicki, fizyk, teolog, filozof, publicysta, wykładowca uczelni pol-skich i zagranicznych; w latach 1974-1980 członek zarządu wrocławskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, współorganizator pierwszego Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu; w latach 80. XX w. dorad-ca „Solidarności” i redaktor tygodnika „Solidarność”, redaktor naczelny „Solidarności Dolnośląskiej”; w 1981 r. wstąpił do zakonu dominikanów; założyciel i dyrektor Instytutu Tertio Millennio w Krakowie; w latach 1998-2006 prowincjał polskiej prowincji dominikanów)

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, dziękując za wiele lat Świadectwa oraz z wdzięcznością za serdeczność i życzliwośćMaciej Zięba OPEichstätt, 31.X.1988

Zięba Maciej OP, Biało-czarne zapiski, Poznań: „W drodze”, 1987I-435

166

Państwu Profesorostwu, Ambasadorostwu, Senatorowstwu etc. etc. Dziękując za wiele (dziesiąt) lat przyjaźni i życząc Bożego błogosławieństwaM Zięba OP10.X.97

Zięba Maciej OP, Pawłowicz Adam, Niezwykły pontyfikat: z ojcem Maciejem Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, Kraków: Znak, 1997I-209

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z ogromną serdecznością, wdzięcznością i przy-jaźniąMaciej Zięba OP10.X.97

Zięba Maciej OP, Demokracja i antyewangelizacja: komentując nauczanie Jana Pawła II, Poznań: „W drodze”, 1997I-257

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z ogromną wdzięcznością ta-kąż serdecznością i stałą pamięcią w modlitwieMaciej ZiębaWrocław 18. IV. 2005

Zięba Maciej, Wiścicki Tomasz, Biel z dodatkiem czerni: rozmawia Tomasz Wiścicki, Warsza-wa: Biblioteka „Więzi”, 2005I-969

Władysławowi Bartoszewskiemu z podziwem i wdzięcznością z przyjaźnią i modlitwąMaciej ZiębaKolokwium Tertio MillennioA.D. 2007.02.24

Codex Aureus Gnesnensis: commentarii, napisał Tadeusz Dobrzeniecki [+ Facsimile kodeksu, całość w pudełku], Warszawa: Arkady, 1988I-1132

Promocja książki „Warto być przyzwoitym”, 20 września 2005 r. Od lewej: prof. Andrzej Friszke, o. Maciej Zięba, Władysław Bartoszewski

168 169

ZIMMERMANN HENRYK ZVI (1913-, dyplomata izraelski, działacz Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie; absolwent prawa na Uniwersy-tecie Jagiellońskim, członek ruchu oporu w czasie II wojny światowej; burmistrz Haify, poseł do Knessetu i jego wiceprzewodniczący, ambasador Izraela w Nowej Zelandii w latach 1978-1983; autor książek i licz-nych artykułów)

Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu sławnym i uznanym Sprawiedliwym Między Naro-dom Świata z życzeniami sukcesu na nowym stanowisku senatora niezrównanemu w ofiarności dla człowieka z serdecznością i poważaniemZ Zimmermann [podpis]W-wa 20/11/97

Zimmermann Henryk Zvi, Przeżyłem, pamiętam, świadczę, Kraków: Baran i Suszczyński, 1997I-90

ŻAKI ANDRZEJ (1923-, archeolog)

Szanownym i drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z dobrymi wspomnieniami z lat ich pobytu nad Limmatem i nad Jeziorem Czterech Kantonów tom ten przesyłaAndrzej ŻakiZurych, 8 marca 2001.

Święty Wojciech i jego czasy: materiały III Sympozjum Historyczno-Archeologicznego Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie, Saint-Maurice, 12-13 kwietnia 1997 roku, red. Andrzej Żaki, Kraków: PAU, 2000I-105

ŻENCZYKOWSKI TADEUSZ (ps. Zawadzki, 1907-1997, prawnik, działacz polityczny, publicysta; w czasie II wojny światowej obroń-ca Warszawy, organizator i przewodniczący Związku Odbudowy Rzeczypospolitej, od 1940 r. w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, uczestnik Powstania Warszawskiego jako szef Wydziału Propagandy AK; od 1945 r. na emigracji, w latach 1954-1975 redaktor oraz zastępca dyrektora Radia „Wol-na Europa”; autor wielu prac historycznych)

Kochanym Zosi i Władkowi ze wspomnieniem chmurnych lecz górnych, niezapomnianych dni walki o idee którym zawsze pozostaniemy wierniTadeuszŻenczykowski Tadeusz, Samotny bój Warszawy, Paris: Édition Spotkania, 1985I-986

Kochanemu Władkowi, niezawodnemu od lat Przyjacielowi z serdecznymi uściśnieniamiTadeusz8.XII.1987 r.Żenczykowski Tadeusz, Polska Lubelska 1944, Paris: Éditions Spotkania, 1987I-136

ŻYCIŃSKI JÓZEF ABP (1948-, duchowny katolicki, filozof, teolog, publicysta; w latach 1990-1997 biskup tarnowski, od 1997 r. ar-cybiskup metropolita lubelski, wielki kanclerz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego)

Sen. W. Bartoszewskiemu z serdeczną więzią i życzeniem Bożej mocy na szlaku odejścia od „domu niewoli”+ Józef ŻycińskiLublin, 15 XI 1997 rŻyciński Józef abp, Na zachód od domu niewoli, Poznań: „W drodze”, 1997I-217

P. Sen. Władysławowi Bartoszewskiemu – zawsze bliski w przestrzeniach wartości ducha i w za-troskaniu o skomplikowane polskie sprawy+ Józef ŻycińskiLublin, 23 XII 1997Życiński Józef, Die Zeichen der Hoffnung entdecken: (Sokratische Betrachtungen), Wien: Janineum, 1997I-371

170

P. Ambasadorowi Wł. Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności i szacunku oraz z serdeczną więzią in veritate Christi+ Józef ŻycińskiLublin, 1 IV 1998 r.Życiński Józef, Zańko Dorota, Gowin Jarosław, Niewidzialne światło: z abp. Józefem Życiń-skim rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin, Kraków: Znak, 1998I-161

Sen. Wład. Bartoszewskiemu z serdeczną wdzięcznością za czytelność świa-dectwa polskich dramatów+ Józef ŻycińskiLublin, 12 I 1999 rŻyciński Józef abp, Bruderszaft z Kainem, Poznań: „W drodze”, 1999I-1126

Z wyrazami głębokiej wdzięczności za współpracę z Centrum Dialogu Katolicko-Żydowskiego+ Józef ŻycińskiLublin, 28 VII 1999 r.W duchu i prawdzie: katechizm Kościoła katolickiego w refleksji i życiu, Tarnów: Biblos, 1997I-951

Panu Sen. Władysławowi Bartoszewskiemu z serdeczną wdzięcznością za czytelność świadec-twa Prawdy+ Józef ŻycińskiLublin, 20 IX 1999 rHerling-Grudziński Gustaw, Życiński Józef abp, Pięć dialogów, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1999I-347

P. Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu z serdeczną wdzięcznością za świadectwo Praw-dy – duchowo bliski+ Józef ŻycińskiLublin, 4 X 2000 r.

Życiński Jóżef abp, Kuszenie Pana Cogito, Lublin: UMCS, 2000I-502 Władysław Bartoszewski, 1986 r.

fot. KNA - Bild Frankfurt a. Main

173

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wdzięcznością za czas i serce dla Lublina+ Józef Życiński11 XII 2001 r

Życiński Józef abp, Pan Cogito czy Mister Tarzan, Lublin: UMCS, 2001I-1124

Z serdecznym wspomnieniem lubelskich wykładów+ Józef ŻycińskiLublin, 31 II 2003

Mondadori Leonardo, Messori Vittorio, Nawrócenie: historia pewnego człowieka, Lublin: Gaudium, 2003I-734

P. Władysławowi z serdeczną wdzięcznością za świadectwo Prawdy+ Józef Życiński16 III 2006 r

Życiński Józef, Okruchy słowa, Lublin: Gaudium, 2005I-1094

1 W ostatnim czasie drukiem ukazały się przykładowo: A. Malejka, S. Sidoruk, M. Wiśniewska (oprac. informato-ra), Książki emigrantów: ze zbiorów londyńskich Juliusza L. Englerta i przyjaciół 1939-1995: informator wystawy, Szczecin, maj - czerwiec 1995 r., Szczecin: Naczelna Dy-rekcja Archiwów Państwowych w Warszawie [et al.], 1995; Julian Tuwim: 90 dedykacji, wybór i oprac. T. Januszewski, Warszawa: Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, 1999; 150 dedykacji Ryszarda Rokickiego, [Warszawa: Stowa-rzyszenie Autorów ZAiKS, 1999]; Dedykacje dla Janiny & Konrada Zawadzkich, wstęp Juliusz W. Gomulicki, do druku przygot. R. Nowoszewski, Warszawa: nakł. własnym K.Z., Kajman, 2002.

2 Publikacja nie obejmuje dedykacji znajdujących się na innego rodzaju materiałach, np. fotografiach i obiektach muzealnych. Na temat zbiorów Gabinetu Władysława i Zo-fii Bartoszewskich zob. więcej: J. Maliniak, Władysław Bartoszewski - Ossolińczyk z warszawskiego Mokotowa, Nowe Książki, 9/2005, s. 78-81.

3 Poprzednie nazwisko Zofii Bartoszewskiej. 4 Chodzi prawdopodobnie o antykwariat Zdzisława Far-

biszewskiego, mieszczący sie w latach 70. XX w. przy ul. Świętokrzyskiej 14 w Warszawie (Warszawski Antykwariat Naukowy p.p. Dom Książki).

5 Juliusz Wiktor Gomulicki przewrotnie występuje tu w dwóch osobach. Teofil Jaroszewski to pseudonim, pod jakim ukrywa się redaktor „Poezji wybranych” swojego ojca.

6 Chodzi o Zbigniewa Raszewskiego (1925-1992), pol-skiego historyka teatru, profesora Instytutu Sztuki PAN, wykładowcę w PWST w Warszawie, wychowawcę kilku pokoleń historyków i krytyków teatru. 30 listopada 2006 r. odbyło się otwarcie Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego, mieszczącego się przy Alejach Ujazdow-skich 6 w Warszawie.

7 Inicjatorem wydania tej książki był Edward Puacz (1905-1985), dziennikarz pochodzący z Warszawy, ab-solwent paryskiej École des Sciences Politiques, twórca polskiej księgarni „Polonia Bookstore” założonej w Chi-cago w 1969 r. Księgarnia ta należy do najważniejszych dostawców pozycji anglojęzycznych dotyczących spraw polskich na terenie Stanów Zjednoczonych oraz stanowi centrum propagujące kulturę polską.

8 Winczakiewicz opisuje to w następujący sposób: „Gdy Władysław Bartoszewski zaczął w 1985 roku wy-kładać na uniwersytecie katolickim w Eichstädt, napisałem do niego, że w tym miasteczku bawarskim przebywałem w latach 1939-1940 w Oflagu 7B. Pojawienie się prawie dwóch tysięcy oficerów polskich stanowiło dla tej mieści-ny niemałą sensację i znalazł się młody człowiek, który ją uwiecznił serią fotografii, a po latach ogłosił ilustrowa-ny artykuł w lokalnym piśmie. Bartoszewski odnalazł tego fotografa, wydobył od niego zdjęcia i łaskawie przysłał mi je do Paryża” (J. Winczakiewicz, Wojenko, wojenko...: wspomnienia 1939-1945, Warszawa 1998, s. 11).

Przypisy

175

Abramowicz MieczysławAjnenkiel AndrzejAkavia MiriamAlbert GerhardAlbus MichaelAleksandrowicz JulianArazi DoronAuderska HalinaBartelski Lesław MarianBartoszewski Władysław TeofilBatowski HenrykBauminger Arieh LeonBergier Jean-FrançoisBielecki CzesławBieńkowski ZbigniewBizan MarianBłaszczyk EwaBocheński JacekBogusławski AndrzejBolecki WłodzimierzBrandys KazimierzBrandys MarianBroniewski StanisławBudrewicz OlgierdBujak AdamBuszko JózefChałko Zbigniew TadeuszCiechanowski Jan MieczysławCiołkosz AdamCiołkosz LidiaCsoklich Fritz

Czapliński WładysławDalajlamaDan EwaDauzenroth ErichDedecius KarlDegler JanuszDembowski BronisławDeselaers ManfredDobroszycki LucjanDönhoff Marion GräfinDowgiałło JanDrewnowski TadeuszDunin-Wąsowicz KrzysztofDylągowa HannaDzikowski StanisławEstreicher KarolFerrero-Waldner BenitaFicowski JerzyFrajlich AnnaFriedländer SaulGarliński JózefGeremek BronisławGierowski JózefGiese ArnoGłódź Sławoj LeszekGoetel ElżbietaGoetel RomanGoliszewski MarekGomulicki Juliusz WiktorGot JerzyGóralczyk Bogdan

Indeks autorów dedykacji

176 177

Góralski WojciechGrot-Kwaśniewski Jerzy HieronimGutman YisraelHagenau GerdaHajnicz ArturHampel JohannesHárs GáborHartwig JuliaHauser Przemysław KazimierzHen JózefHennelowa Józefa MariaHerling-Grudziński GustawHertz PawełHeska-Kwaśniewicz KrystynaHillengass EugenHolzer JerzyHuelle PawełJagielski Krzysztof Paweł MichałJagiełło MichałJanion MariaJankowski StanisławJarocki RobertJarzębski JerzyJasienica PawełJelicz AntoninaJerschowa MarionJeż IgnacyJonca KarolJuzwenko AdolfKaczyńska DanutaKallas MarianKamiński AleksanderKamiński Andrzej JózefKanowicz Grigorij

Karski JanKaszuba JanKijowski AndrzejKisielewski StefanKłoczowski JerzyKnobler Yehuda LejbKobyliński AnatolKohl HelmutKolenda-Zaleska KatarzynaKołodko Grzegorz WitoldKołodziej MarianKomar MichałKomorowski BronisławKönig FranzKorboński StefanKorpała JózefKowalczyk AugustKozyriew AndriejKoźniewski KazimierzKraus WolfgangKrzeczkowski HenrykKrzyżanowski JulianKubiak ZygmuntKulmowa JoannaKumaniecki Jerzy KazimierzKumaniecki KazimierzKunert Andrzej KrzysztofKupferman MosheKurek EwaLamm HansLarsson ZeniaLaub GabrielLauder Ronald S.Lem Stanisław

Lendvai PaulLerska HalinaLerski Jerzy JanLewinówna ZofiaLilian BiankaLilian HenrykLipska EwaLipski Jan JózefLorentz StanisławLustiger ArnoLustiger Jean-MarieŁagiewski MaciejMaciejewski JanuszMalewska HannaManteuffel Christian MedardusMark Bernard BerMatuszewski RyszardMatywiecki PiotrMazowiecki TadeuszMazur GrzegorzMcCabe Bernard J.Meirtchak BenjaminMeller StefanMichnik AdamMiędzyrzecki ArturMikulski TadeuszMirewicz JerzyMostwin DanutaNarbutt JerzyNegwer GeorgNiewęgłowski Wiesław AleksanderNir YehudaNowak-Jeziorański JanNowakowski Andrzej

Nowek ZbigniewOdojewski WłodzimierzOdrowąż-Pieniążek JanuszOlędzka-Frybesowa AleksandraOnyszkiewicz JanuszOrłowski HubertOstoja-Ostaszewski Adam JerzyPałubicki JanuszPankowski MarianParandowski JanPawłowicz Tadeusz AleksanderPazyra StanisławPeszkowski Zdzisław J.Petrozolin-Skowrońska BarbaraPietras RyszardPikus TadeuszPiłsudska WandaPiłsudska-Jaraczewska JadwigaPolak EdmundPomianowski JerzyPrimor AvrahamPronobis WitoldProrok LeszekPrzedpełska-Trzeciakowska AnnaPrzeździecki JerzyRaczyński EdwardRadzyner JoannaReich-Ranicki MarcelReiff KlausRek TadeuszRurarz JanRybiński MaciejRychlewski JanuszRzepecki Jan

178 179

Sakowska RutaSawicki Jacek ZygmuntScholz FranzSchramm GodehardSchuchardt ErikaSchüssel WolfgangSchwarzer BerndSchwingenstein SieglindeShinar LeaSiegmund HeinrichSieradzka de Ruig Wanda RomanaSierotwiński StanisławSkierski Kazimierz ZenonSkowronek JerzySkrzynecki PiotrSkwarnicki MarekSłonimski AntoniSokołowska JadwigaSosnowski LeszekStefaniuk Franciszek JerzyStefanowska ZofiaSternberg SigmundStępniewska-Holzer BarbaraStolz EinziStomma ElwiraStomma LudwikStomma StanisławStrzelecki JanSurdykowski JerzySzarota TomaszSzatkowska-Rosset-Bugnon AnnaSzczepański Jan JózefSzczublewski JózefSzczypiorski Andrzej

Szenic StanisławSzmydtowa ZofiaSzumańska EwaSzwedowska JoannaSzymański Wiesław PawełSzymborska WisławaSzypowska MariaŚwiderkówna AnnaTaborski Roman JanTaylor-Terlecki NinaTurowicz JerzyTuszyńska AgataUbysz MieczysławUjazdowski Kazimierz MichałUrban WincentyUrbanek MariuszVan Beek UrsulaVášáryová MagdaVenulet JanWachowicz BarbaraWagner MeirWalewander EdwardWalkiewicz WiesławWańkowicz MelchiorWarneńska MonikaWasiutyński WojciechWeiss ShevahWiesenthal SimonWinczakiewicz JanWittbrodt EdmundWoroszylski WiktorWoźniakowski JacekWójcik ZbigniewWróblewski Bohdan

Wrzesiński WojciechWygodzki StanisławWyka KazimierzZarański Józef M.Zawieyski JerzyZgórniak MarianZieliński AdamZieliński JanZieliński TadeuszZiemny AleksanderZięba MaciejZimmermann Henryk ZviŻaki AndrzejŻenczykowski TadeuszŻyciński Józef

Wybór fotografiiJarosław MaliniakWszystkie fotografie pochodzą ze zbiorów Gabinetu W. i Z. Bartoszewskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskichoraz ze strony internetowej http://wladyslawbartoszewski.blox.pl

TłumaczeniaAnna FrettDorota MączkaGrażyna WójcikYeshe Sangpo Losar

© Copyright by Zakład Narodowy im. OssolińskichWrocław 2007

na obwolucie:przednia: Zofia i Władysław Bartoszewscy na targach książki we Frankfurcie nad Menem, 1986 r. (fot. KNA - Bild Frankfurt a. Main)tylna: Władysław Bartoszewski, rys. Artur Gołębiowski

ISBN 83-922793-4-4

Projekt, opracowanie graficzne, redakcja techniczna, druk:JAKS, Wrocław, ul. Bogedaina 8