Aleksandra Marciniak

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi

Czy studenci chcą się uczyć od bibliotekarzy?

O wdrażaniu edukacji permanentnej i idei społeczeństwa wiedzy przez biblioteki uczelniane

XII Ogólnopolska Konferencja Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych

Wielka Wieś, 8-10 września 2010 roku

Bibliotekarze a information literacy

• Zaczątkiem myślenia o information literacy było kształcenie w zakresie korzystania z biblioteki i szkolenie użytkowników informacji, dlatego bibliotekarze powinni być włączani do procesu tworzenia programów kształcenia akademickiego z tego zakresu[1].

• Information literacy to rozszerzenie umiejętności korzystania z biblioteki, wymuszone poprzez pojawienie się zbiorów cyfrowych i Internetu.

[1] Derfert-Wolf L.: Information literacy – koncepcje i nauczanie umiejętności informacyjnych, „Biuletyn Informacyjny EBIB” 2005, nr 1, [dostęp 2010.05.16]. Dostępny w Internecie:

http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/derfert.php.

Bibliotekarze a edukacja permanentna

• Bibliotekarze powinni przyczyniać się do niwelowania znaczących różnic w zakresie posługiwania się technologiami ICT przez różnych członków społeczności uczelnianych.

• Bibliotekarze powinni propagować ideę Life Long Learning, by każda osoba, kończąca edukację na poziomie wyższym, była gotowa do samodzielnego rozwijania umiejętności i zdobywania wiedzy przez całe życie.

• Bibliotekarze powinni być tą grupą zawodową, która dzięki swojej aktywności i chęci do nadążania za rozwijającym się światem, byłaby inspiracją dla osób z nią się stykających. Grono to powinny tworzyć jednostki o otwartych umysłach, gotowe do podejmowania wyzwań i nieustannego dokształcania dla własnej satysfakcji, ale i po to, by swoją wiedzę i umiejętności przekazywać innym.

Bibliotekarze a rozwój społeczeństwa informacyjnego i wiedzy

• Niezbędna jest rewolucja edukacyjna, polegająca na wypracowaniu i wprowadzeniu nowych metod i technik kształcenia, zmiana ich form, na przykład na edukację zdalną, włączenie do procesów nauczania i uczenia się odpowiedniej infrastruktury organizacyjnej[1].

• Bibliotekarze propagują i tworzą zasoby cyfrowe, edukują obywateli w zakresie korzystania z nowych technologii, wyszukiwania danych w bazach naukowych.

[1] Zacher L.W.: Transformacje społeczeństw. Od informacji do wiedzy. Warszawa 2007, s. 223.

Bibliotekarze a działalność dydaktyczna

• Dydaktyka bibliotek szkół wyższych jest ukierunkowana na szerzenie w środowisku akademickim wiedzy na temat zasobów nauki i umiejętnego z nich korzystania.

• Szkolenia organizowane przez bibliotekarzy akademickich powinny przygotowywać odbiorców do samodzielnego zdobywania wiedzy przez całe życie i do pełnoprawnego uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym.

• Pytania, które warto postawić: Jaka powinna być rola bibliotekarzy naukowych w przygotowaniu środowiska akademickiego do poruszania się w świecie informacji? Czy są oni wystarczająco kompetentni i zmotywowani do podjęcia tej odpowiedzialnej roli?

Bibliotekarze a działalność dydaktyczna

Wątpliwości związane z działalnością dydaktyczną bibliotekarzy

• Czy studenci uważają bibliotekarzy za kompetentnych do wprowadzania społeczeństwa w erę digitalizacji?

• Czy mają ich za osoby wykształcone i stale się doskonalące, znające języki obce, biegle posługujące się technologiami informacyjnymi?

• Czy oczekują pomocy od bibliotekarzy, czy może wolą na własną rękę wkraczać w świat informacji?

• Czy studenci mają zaufanie do kompetencji bibliotekarzy i są gotowi korzystać z ich wiedzy i umiejętności podczas szkoleń?

Badania ankietowe

Na kolejnych slajdach zaprezentowano wyniki badań ankietowych, które przeprowadzono w maju 2010 roku wśród studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.

Ankieta została rozesłana drogą elektroniczną do 320 użytkowników Biblioteki WSP, z których odpowiedzi udzieliło pięćdziesięcioro.

Większość badanych ufa kompetencjom bibliotekarzy naukowych związanym z:

• wyszukiwaniem, selekcją i oceną informacji, • posługiwaniem się technologiami informacyjnymi, • opracowywaniem spisów bibliograficznych.

Bibliotekarze powinni:

• zadbać o utrzymanie pozytywnej opinii w środowisku akademickim,

• elastycznie reagować na zmiany zachodzące w środowisku użytkowników,

• współpracować z nauczycielami akademickimi, pracownikami administracyjnymi i władzami uczelni wyższych.

Bibliografia

• Analiza funkcjonowania bibliotek naukowych w Polsce. Wskaźniki dotyczące pracowników, struktury organizacyjnej i aktywności zawodowej. Uczelnie państwowe ogółem, uczelnie niepaństwowe, biblioteki publiczne i branżowe [dostęp 2010.05.16]. Dostępny w Internecie: http://ssk2.bu.amu.edu.pl/standaryzacja/.

• Chachlikowska A.: Praca naukowa i dydaktyczna w bibliotekach uczelnianych i możliwości jej efektywnego realizowania. [w:] Stan i potrzeby polskich bibliotek uczelnianych. Red. A. Jazdon, A. Chachlikowska. Poznań 2002, s. 171-185.

• Dąbrowska A. i in.: E-usługi a społeczeństwo informacyjne. Warszawa 2009.• Derfert-Wolf L.: Information literacy – koncepcje i nauczanie umiejętności informacyjnych, „Biuletyn Informacyjny EBIB” 2005, nr 1,

[dostęp 2010.05.16]. Dostępny w Internecie: http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/derfert.php. • Janiak J.: Bibliotekarze i biblioteki ’96 w świetle ankiety. [w:] Zawód bibliotekarza dziś i jutro. Warszawa 1997, s. 9-44.• Jankowska M.A.: Powszechna edukacja informacyjno-komunikacyjna jako atrybut bibliotekarstwa akademickiego, „Biuletyn

Informacyjny EBIB” 2005, nr 1, [dostęp 2010.05.16]. Dostępny w Internecie: http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/jankowska.php. • Konieczna D.: Kadra polskich bibliotek uczelnianych w perspektywie rozwoju społeczeństwa informacyjnego. [w:] Stan i potrzeby

polskich bibliotek uczelnianych. Red. A. Jazdon, A. Chachlikowska. Poznań 2002, s. 65-83.• Kultura w 2007 roku [dostęp 2010.05.16]. Dostępny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1741_PLK_HTML.htm?

action=show_archive.• Law J.: Academic Libraries and the Struggle to Remain Relevant: Why Research is Conducted Elsewhere [dostęp 2010.05.16].

Dostępny w Internecie: http://www.serials solutions.com/assets/publications/Sydney_Online_paper_Law_2009.pdf.• Law J.: Observing student researchers in their native habitat [dostęp 2010.05.16]. Dostępny w Internecie:

http://www.serialssolutions.com/assets/ publications/ VALA_Paper_Law_Final.pdf.• Materska K.: Edukacyjny paradygmat biblioteki naukowej w tworzeniu społeczeństwa wiedzy. [w:] Rola biblioteki naukowej w tworzeniu

społeczeństwa wiedzy. Red. Z. Dacko-Pikiewicz, M. Chmielarska. Dąbrowa Górnicza 2005, s. 15-24.• Pluta-Olearnik M.: Rozwój usług edukacyjnych w erze społeczeństwa informacyjnego. Warszawa 2006.• Próchnicka A.: Information literacy. Nowa sztuka wyzwolona XXI wieku. [w:] Książka, biblioteka, informacja – między podziałami a

wspólnotą. Red. J. Dzieniakowska. Kielce 2007, s. 433-455.• Przestek-Samokowa M.: Badanie satysfakcji użytkowników jako metoda określania potrzeb szkoleniowych bibliotekarzy. [w:]

Zarządzanie kadrami w bibliotece. Red. J.Kamińska, B. Żołędowska-Król. Warszawa 2008, s. 57-63.• Sokołowska-Gogut A.: Analiza porównawcza zasobów ludzkich polskich bibliotek naukowych. [w:] Badania porównawcze polskich

bibliotek naukowych. Kraków 2001, s. 129-140.• Społeczeństwo informacyjne. Istota. Rozwój. Wyzwania. Warszawa 2006.• Zacher L.W.: Transformacje społeczeństw. Od informacji do wiedzy. Warszawa 2007.

Pogłębiona analiza wyników badań ankietowych oraz zagadnienia teoretyczne zostały ujęte w tekście referatu.

aleksandra.marciniak@wsp.lodz.pl