Jak skutecznie uczyć pokolenie 50+ /

Jak się uczyć po 50+? Prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska

Instytut Psychologii

Wydział Nauk Społecznych

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

AkredytacjaPaństwowej Komisji

Akredytacyjnej(Uchwała Nr 474/2010

z dn. 27. 05. 2010 roku)

Kiedyś . . .

To jest lew. Lew ma cztery łapy i grzywę….

Dziś . . .

Tanie loty do Afryki?

3

Dziś . . .

Kiedyś . . .

4

Życie w czasach wielkich zmian

bogactwo ofert

zróżnicowanie ofert

mobilność

dostępność

wielokulturowość

duża dynamika zmian

nieprzewidywalność

konfliktogenność

wieloznaczność

bogactwo ofert

zróżnicowanie ofert

mobilność

dostępność

wielokulturowość

duża dynamika zmian

nieprzewidywalność

konfliktogenność

wieloznaczność

zagubienie w świecie wartości

zagubienie w nadmiarze ofert

rozproszenie aktywności

nadmierna koncentracja na „korzystaniu z okazji”

wiedza chaotyczna

nieustrukturowane umiejętności

ryzyko usztywnienia jako forma obrony przed nadmiarem

zagubienie w świecie wartości

zagubienie w nadmiarze ofert

rozproszenie aktywności

nadmierna koncentracja na „korzystaniu z okazji”

wiedza chaotyczna

nieustrukturowane umiejętności

ryzyko usztywnienia jako forma obrony przed nadmiarem

duże pole eksploracji

możliwość eksperymentowania

wiele okazji do zdobywania wiedzy

uczenie się dokonywania wyborów

nabywanie elastycz – ności w działaniu

uczenie się rozwiązy- wania konfliktów

nabycie umiejętności życia w kontekście wieloznacznym

duże pole eksploracji

możliwość eksperymentowania

wiele okazji do zdobywania wiedzy

uczenie się dokonywania wyborów

nabywanie elastycz – ności w działaniu

uczenie się rozwiązy- wania konfliktów

nabycie umiejętności życia w kontekście wieloznacznym

Zagrożenia Szanse

5

Zmiana relacji pokoleniowych w rodzinie zmiany form edukacji

dziadkowie rodzice dzieci

dziadkowie rodzice dzieci

dziadkowie rodzice dzieci

6

Co się zmieniło ?Kiedyś:• Okienko kasowe• Książki w bibliotece

domowej, publicznej• Piekarnik i spiżarnia• Pralka Frania,

namydlanie, moczenie, gotowanie, krochmalenie, maglowanie, prasowanie

• CEROWANIE

Kiedyś:• Okienko kasowe• Książki w bibliotece

domowej, publicznej• Piekarnik i spiżarnia• Pralka Frania,

namydlanie, moczenie, gotowanie, krochmalenie, maglowanie, prasowanie

• CEROWANIE

Dzisiaj:• e-bank• e-book• Wikipedia • Kuchenka mikrofalowa,

lodówkozamrażarki• Pralka • Suszarka automatyczna• Zmywarka do naczyń• KUPOWANIE NOWEGO

Dzisiaj:• e-bank• e-book• Wikipedia • Kuchenka mikrofalowa,

lodówkozamrażarki• Pralka • Suszarka automatyczna• Zmywarka do naczyń• KUPOWANIE NOWEGO

7

Co się zmieniło ?Kiedyś:• Telefon stacjonarny – „wykręć numer”• Wielka książka telefoniczna• Listy, kartki pocztowe, TELEGRAMY,

PRZEKAZY PIENIĘŻNE• Kartka i pióro, potem długopis• Maszyna do pisania, „pisz przez kalkꔕ Aparat fotograficzny• Patefon, gramofon• Płyty „czarne”• Pocztówki dźwiękowe• Taśma i kaseta magnetofonowa

Kiedyś:• Telefon stacjonarny – „wykręć numer”• Wielka książka telefoniczna• Listy, kartki pocztowe, TELEGRAMY,

PRZEKAZY PIENIĘŻNE• Kartka i pióro, potem długopis• Maszyna do pisania, „pisz przez kalkꔕ Aparat fotograficzny• Patefon, gramofon• Płyty „czarne”• Pocztówki dźwiękowe• Taśma i kaseta magnetofonowa

Dzisiaj:• Telefon komórkowy• Internet• Poczta elektroniczna• Sms-y, mms-y• Komputer• Pendrive• Foto w komórce• Płyta CD• IPod• MP3• …• …• …• …

Dzisiaj:• Telefon komórkowy• Internet• Poczta elektroniczna• Sms-y, mms-y• Komputer• Pendrive• Foto w komórce• Płyta CD• IPod• MP3• …• …• …• …

8

Co się zmieni ?Dzisiaj:

spam

blogi

www.nasza.klasa.pl forum

grupa dyskusyjna

czat

komunikatory

P2P (peer to peer)

internet bezprzewodowy

internet w telefonie

Dzisiaj:spam

blogi

www.nasza.klasa.pl forum

grupa dyskusyjna

czat

komunikatory

P2P (peer to peer)

internet bezprzewodowy

internet w telefonie

Jutro:

?Jutro:

?

9

Wnioski:Wnioski: zadania dla 50+zadania dla 50+ 1. aktywnie szukać bliskiego kontaktu

z osobami młodszymi od siebie

2. pielęgnować te kontakty

3. uczyć się od młodszych jak najwięcej

jest to warunek TWÓRCZEGO PODEJŚCIA do własnego życia

4. i tylko wtedy można być dla młodszych

osobą znaczącą

10

Co jest potrzebne, aby móc się efektywnie uczyć ?

• Umiejętnościpoznawcze

• Umiejętnościspołeczne

• Samopoczucie / kondycja

• Samo-dyscyplina

Efektywne uczenie się

11

Co się dzieje w wieku 50+ ?

• Umiejętnościspołeczne

• Samo-dyscyplina

• Umiejętnościpoznawcze

• Samopoczucie / kondycjaMOCNE PUNKTY

SŁABE PUNKTY

12

Atuty dorosłego uczniaUmiejętności

społeczneumiejętność współpracy w diadzie, triadach, zespołach o różnej liczebnościorganizowanie społecznego środowiska uczenia sięorganizowanie fizycznych warunków do własnych działańorganizowanie innych ludzi do wspólnej pracyaktywne poszukiwanie i korzystanie z pomocy: różne źródła informacji, pomoc innych ludzi, korzystanie z różnych nowych technologii informacyjnych

Gotowość do uczenia się i samodyscyplinaciekawość, motywacja poznawczagotowość do długotrwałego wysiłku umiejętność czekania na efektumiejętność pokonywania przeszkód i radzenia sobie w sytuacjach nietypowych / trudnychkrytyczne i twórcze czytaniekrytyczne i twórcze pisanie

13

Słabości dorosłego uczniaUmiejętności

poznawczeTrudności z koncentracją uwagi na dłuższy czasDuża podatność na tzw. dystraktory (rozpraszacze uwagi)Trudności z zapamiętywaniemTrudności z przypominaniem sobieSłaba umiejętność wykonywania kilku czynności naraz (słaba podzielność uwagi)Kłopoty ze wzrokiem i słuchemNiesprawność manualna

Samopoczucie / kondycjaObniżenie sprawności fizycznej związane z naturalnymi procesami starzenia się biologicznegoOkresowe spadki sprawności związane z większą niż kiedyś wrażliwością na zmiany pogodyGorsze samopoczucie związane z chorobami, dolegliwościami, niepełnosprawnościąWahania samopoczucia i fizycznej kondycji jako skutek uboczny zażywanych leków (np. pogorszenie nastroju przy lekach na obniżenie ciśnienia)Kłopoty ze snem, rytmem dnia

14

REFLEKSJAdyskusja

i tworzenie wiedzy

REFLEKSJAdyskusja

i tworzenie wiedzy

WŁASNE DOŚWIADCZENIE

eksperymentowanie i praktykowanie

WŁASNE DOŚWIADCZENIE

eksperymentowanie i praktykowanie

PRZEKAZ SPOŁECZNY

podawanie i przyswajanie

PRZEKAZ SPOŁECZNY

podawanie i przyswajanie

Drogi kształcenia dla 50+

15

WĄTEK ZMIANY INDYWIDUALNEJ

Osobiste zyski i straty:rozwój kompetencji osobistych, społecznych i organizacyjnych

WĄTEK ZMIANY INDYWIDUALNEJ

Osobiste zyski i straty:rozwój kompetencji osobistych, społecznych i organizacyjnych

WĄTEK ZMIANY SPOŁECZNEJ

Dynamika grupy:rozwój relacji wewnątrz grupy

i relacji grupy z otoczeniem

WĄTEK ZMIANY SPOŁECZNEJ

Dynamika grupy:rozwój relacji wewnątrz grupy

i relacji grupy z otoczeniem

WĄTEK MERYTORYCZNY

Cele: wiedza i umiejętności

w danym obszarze

WĄTEK MERYTORYCZNY

Cele: wiedza i umiejętności

w danym obszarze

Wątki kształcenia dla 50+

16

Co mamy do wyboru, bo jak myślimy, tak działamy …

Ideologia progresywizmu rozwojowego

Ideologia progresywizmu rozwojowego

PROGRAM

ROZWÓJ

PROGRAM

ROZWÓJ

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia romantycznego indywidualizmu

Ideologia romantycznego indywidualizmu

PROGRAMPROGRAM

ROZWÓJROZWÓJ

17

Student 50+ NAUCZYCIEL

Model nakazu

P

R

O

G

R

A

M

S

T

Y

M

U

L

A

C

J

A

K

O

N

T

R

O

L

A

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia transmisji kulturowej

18

Student 50+

Model przyzwolenia

NAUCZYCIEL:* wrażliwość* troska* gotowość do towarzyszenia

Ideologia romantyczneg

o indywidualizm

u

Ideologia romantyczneg

o indywidualizm

u

19

student 30+

NAUCZYCIEL student 50+

EWZ epizod

wspólnego zaangażowania = koordynacja linii działania

N i S

Model współpracy

Ideologia progresy-

wizmu rozwojoweg

o

Ideologia progresy-

wizmu rozwojoweg

o

Linia działania nauczyciela

Linia działania studenta

student 70+

20

Wskazówki edukacyjne dla nauczycieli osób 50+

Co szkodzi:zwracanie uwagi przy świadkach

ciągła kontrola

poganianie

porównywanie z innymi dorosłymi

za mało wyrażania zadowolenia

za dużo naraz

Co pomagadyskretna kontrola

dyskretna pomoc

wsparcie emocjonalne

częste wyrażanie zadowolenia

zostawianie pola do samodzielnych decyzji

przyzwolenie na metodę prób i błędów

21

Podstawa to 6 rodzajów uczenia się: 3 x 2

• uczenie się od nauczyciela (pokazuje rozwiązanie)

• uczenie się z pomocą nauczyciela (pomaga, gdy uczeń natrafia na przeszkody)

• uczenie się razem z nauczycielem (wspólne poszukiwanie rozwiązania)

• uczenie się od innych uczniów (gdy są bardziej kompetentni)

• uczenie się z pomocą innych uczniów (korzystanie z ich pomocy, gdy samemu nie daje się rady)

• uczenie się razem z innymi uczniami (wspólne rozwiązywanie problemów i wspólne radzenie sobie z przeszkodami)

22

Podstawowe zasady organizacji środowiska uczenia się dla osób 50+

Różnorodność sytuacji, zdarzeń, kontaktów z ludźmi, z różnymi formami kultury

Mobilność – kontakty rzeczywiste i przez internet

Trudne sytuacje i zadania jako wyzwania

Wsparcie emocjonalne

Wzmacnianie samodzielności

Nagradzanie za dzielność

23

Zadania osób 50+ i ich rodzinUtrzymywanie choćby sporadycznych kontaktów z dalszą rodziną

Budowanie więzi z sąsiadami

Włączanie się w życie lokalnych wspólnot, społeczności

Podtrzymywanie tradycji rodzinnych, lokalnych, regionalnych

Czytanie, śledzenia bieżących wydarzeń

Wspólne z innymi komentowanie tego, co się dzieje

Wspólne buszowanie po internecie

Rozmawianie z innymi ludźmi, szczególnie młodszymi od siebie

Podejmowanie nowych obowiązków

Rozwijanie swoich zdolności, talentów

24

Jaka edukacja ?Wysoka kultura organizacyjna UTW dająca wszystkim uczestnikom poczucie bezpieczeństwa i szanująca ich autonomię

Metoda projektów

Praca w zespołach o różnych kryteriach doboru

Praca indywidualna, w różnych parach, w zespołach o różnej wielkości

Tutoring rówieśniczy (peer-to-peer)

Bogata oferta różnych ról w procesie edukacji

Zadania „domowe” wymagające pracy zespołowej

25

Podsumowanie: jak (się) uczyć po 50+ ?

Od młodszych

Razem z innymi

W swoim tempie

Przy zadaniach wymagających twórczego zaangażowania

Poza domem

W internecie

26

Dziękuję za uwagę!