ATLAS ANATOMII ROŒLIN

AAAAATTTTTLLLLLAAAAASSSSS

AAAAANNNNNAAAAATTTTTOOOOOMIMIMIMIMIIIIII

RRRRROŒLOŒLOŒLOŒLOŒLIIIIINNNNN

Jan Cebrat

AAAAATTTTTLASLASLASLASLAS

ANANANANANAAAAATOTOTOTOTOMMMMMIIIIIIIIII

ROŒLROŒLROŒLROŒLROŒLIIIIINNNNN

Wroc³aw 2007Wrocław 2007

4

Opiniodawcy:

prof. dr hab. El¿bieta Zenktelerdr hab. Wies³aw W³och prof. nadzw.

Redaktor merytoryczny

prof. dr hab. Andrzej Kotecki

£amanie i projekt ok³adki

Krzysztof Wyszatycki

© Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc³awiu,Wroc³aw 2007

Utwór w ca³oœci ani we fragmentach nie mo¿e byæ powielany ani rozpowszechnianyza pomoc¹ urz¹dzeñ elektronicznych, nagrywaj¹cych i innych

bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich

ISBN 978-83-60574-06-5

WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROC£AWIU

Redaktor naczelny – prof. dr hab. Andrzej Kotecki

ul. Sopocka 23, 50 -344 Wroc³aw, tel. 071 328 -12-77

e-mail: [email protected]

Nak³ad: 300 + 16 egz. Ark. druk. 33,75Druk i oprawa: F.P.H. ELMA

5

SPIS TREŒCI

1. WSTÊP 1

2. KOMÓRKA 3Budowa ogólna 3. Plastydy 7. Substancje zapasowe 13. Substancje wydalnicze 24. Œcianakomórkowa 28. Plazmoliza 31

3. TKANKI 35

3.1. Miêkisz 35

3.2. Skórka 43Budowa ogólna 43. Aparaty szparkowe dwuliœciennych 49. Aparaty szparkowejednoliœciennych 62. W³oski chroni¹ce przed przegrzaniem i utrat¹ wody 72. W³o-ski pobieraj¹ce wodê 75. W³oski obronne 76. W³oski czepne 79. W³oski gruczo³o-we 80. W³oski Tilia cordata 81

3.3. Peryderma - korkowica 86

3.4. Tkanki mechaniczne 93Kolenchyma 93; k¹towa 93, p³atowa 97, lukowa 104, przemiana kolenchymyw sklerenchymê 106Sklerenchyma 110; w³ókna sklerenchymatyczne - stereidy 110, komórki kamienne- sklereidy 117

3.5. Miazga i tkanki przewodz¹ce 119Drewno pierwotne 119. £yko 120. Miazga 121. Drewno wtórne 125. Wi¹zki prze-wodz¹ce 130

3.6. Tkanki wydzielnicze 149

4. GRZYBY - MYCOBIONTA 153Grzyby sprzê¿niowe - Zygomycotina 153. Workowce - Ascomycotina 155. Podstaw-czaki - Basidiomycotina 163. Grzyby niedoskona³e - Fungi imperfecti 172. Mikory-za 173. Porosty - Lichenes 176

5. OKRZEMKI - BACILLARIOPHYCEAE 177

6. DINOFITY - DINOPHYTA 182

7. ZIELENICE - CHLOROPHYTA 183

8. BRUNATNICE - PHAEOPHYTA 189

9. KRASNOROSTY - RHODOPHYTA 195

10. ROŒLINY TELOMOWE - TELOMOPHYTA 198

10.1. W¹trobowce - Marchantiophyta 198Budowa plechy 198, aparaty szparkowe 209, chwytniki 214, rozmnó¿ki 218,plemnie 221, rodnie 227, sporofit 231

10.2. Mchy - Bryophyta 238Torfowcowe - Sphagnopsida 238, P³onnikowe - Polytrichopsida 241, Pr¹tni-kowe – Bryopsida 249

10.3. Psyloty - Psilophyta 258

10.4. Wid³akowe - Lycophyta 259Merystem wierzcho³kowy pêdu 259. Ryzofor 265. £odyga 266. Liœæ 271.Aparaty szparkowe 276. Sporofilostan, sporofile, sporangia 279

6

10.5. Sfenofity - Sphenophyta 284Merystem wierzcho³kowy pêdu 284. £odyga 285. Liœæ 288. Tarczka z zarodnia-mi 289

10.6. Paprocie - Polypodiophyta 290Merystemy wierzcho³kowe: pêdu, liœcia, korzenia 290. £odyga 300. Liœæ 308.Sporangia 316

10.7. Nagozal¹¿kowe wielkolistne - Cycadophyta 325A. Sagowcowe - Cycadopsida 325; liœæ 325, ogonek liœciowy 327, kana³ wy-

dzielniczy 332B. Gniotowe - Gnetopsida 333

Welwitschia mirabilis; hypokotyl 333, korzeñ 334, szypu³ka kwiatowa 336,liœæ 338, aparaty szparkowe 339Ephedra distachya 340; ³odyga 340, drewno wtórne 341

10.8. Nagozal¹¿kowe drobnolistne - Pinophyta 346A. Mi³orzêbowe - Ginkgopsida 346; merystem wierzcho³kowy pêdu 346, drew-

no wtórne 347, liœæ 350, zal¹¿ek 352, prabielmo z komórk¹ jajow¹ i z praza-rodkiem 353

B. Sosnowe - Pinopsida 355; merystem wierzcho³kowy pêdu 355, merystemwierzcho³kowy korzenia 370, liœæ 371, miazga, drewno, ³yko 380, drewnowtórne 382, organy generatywne 402

10.9. Okrytonasienne - Magnoliophyta 413A. Korzeñ 413

Merystem wierzcho³kowy korzenia 413; merystem zamkniêty roœlin dwuli-œciennych 413, merystem otwarty roœlin dwuliœciennych 425, merystem za-mkniêty roœlin jednoliœciennych 441, przemiana merystemu zamkniêtego naotwarty 450, merystem otwarty roœlin jednoliœciennych 453, regeneracja me-rystemu wierzcho³kowego korzenia 454Budowa pierwotna i wtórna korzenia dwuliœciennych 459. Budowa pierwot-na korzenia jednoliœciennych 468. Powstawanie korzeni bocznych 478. Ko-rzenie podporowe 479. Korzenie zapasowe 483. Korzenie z welamenem 493

B. Pêd wegetatywny 495a. Merystem wierzcho³kowy pêdu 495; dwuliœciennych 495, jednoliœcien-

nych 522b. £odyga dwuliœciennych 527; drzew i krzewów 527, roœlin zielnych z przy-

rostem wtórnym 535, roœlin z nietypowym przyrostem wtórnym 541, z pier-œcieniem wi¹zek kolateralnych otwartych 544, z wi¹zkami kolateralnymizamkniêtymi 548, z pierœcieniem wi¹zek hadrocentrycznych 551, pn¹-czy 552, roœlin bagiennych i wodnych 561

c. £odyga jednoliœciennych 563; roœlin zielnych 563, traw 564, roœlin ba-giennych 568, k³¹czy 569, pn¹czy 571, roœlin z wtórnym przyrostem 572

d. Budowa wêz³a 573e. Modyfikacje pêdu 576; fyllokladia 576, w¹sy 580, ciernie 581, bulwy 583f. Liœæ dwuliœciennych 587; liœcie bifacjalne 587, liœcie equifacjalne 598, li-

œcie chimery peryklinalnej 602, przylistki i liœcie dolne 603, liœcie gór-ne 606, unerwienie liœcia 611

g. Liœæ jednoliœciennych 612; liœcie bifacjalne 612, liœcie o niezró¿nicowanymmiêkiszu 615, liœcie unifacjalne 616, liœcie roœlin wodnych 621, liœcietraw 622, liœcie górne, przykwiatowe 628, liœcie szcz¹tkowe 632

7

h. Ogonek liœciowy 633i. Fyllotaksja 642j. Modyfikacje liœci 645; liœciaki 645, oœci i ciernie 646, w¹sy 651k. Emergencje 651

C. Pêd generatywny - kwiat 656a. Merystem wierzcho³kowy; kwiatu 656, kwiatostanu 661b. Budowa kwiatu 668; dwuliœciennych 668, jednoliœciennych 685c. Rozwój kwiatu 692; Tilia 692, Chrysanthemum leucanthemum 693,

Bellis perennis 696d. Okwiat 701; okwiat niezró¿nicowany 701, dzia³ki kielicha 702, p³atki

korony 704, ³uszczki 707e. Prêciki 708; nitka prêcikowa 708, rozwój pylnika 711, warstwy œcienne

pylnika 724, mikrosporogeneza i rozwój ziarn py³kowych 727, poliploidy-zacja mikrospor 730

f. S³upek 732; typy s³upkowia i zal¹¿ni 732, znamiê i szyjka s³upka 741,³o¿ysko 750, teratologiczne formy zal¹¿ni 751

g. Zal¹¿ek 755Rozwój zal¹¿ka 755; anatropowego, grubooœrodkowego - Magnolia acu-minata 755, anatropowego, grubooœrodkowego - Tilia cordata 761, kam-pylotropowego, grubooœrodkowego - Medicago media 769, anatropowe-go, cienkooœrodkowego Bellis perennis 781, ortotropowego, grubooœrod-kowego Rumex obtusifolius 787, anatropowego, cienkooœrodkowegoGagea lutea 793, bezsznureczkowego, siedz¹cego, grubooœrodkowegoSecale cereale 799Teratologiczne formy zal¹¿ka 806Rozwój os³onek 807Rozwój woreczka zal¹¿kowego 810; Magnolia acuminata 810, Bellisperennis 821, Gagea lutea 827

h. Owoc 835Rozwój ziarniaka Zea mays 835Rozwój okrywy owocowonasiennej 837; Secale cereale 837, Zeamays 841Zarodek 847; zarodki Magnolia acuminata 847, rozwój zarodka Secalecereale 848, bliŸniacze prazarodki Secale cereale 850Nasienie 851; ³upina nasienna Vicia faba 851

i. Kwiatostan 852; koszyczek Taraxacum officinale 852, k³osek Secalecereale 855

j. Anomalie w budowie kwiatu 857k. Miodniki 858

11. SKOROWIDZE

nazw ³aciñskich 859

nazw polskich 863

nazwisk 867

rzeczowy 868

8

Profesor Henryk Tele¿yñski(1905 - 1989)

Pamiêci Profesora Henryka Tele¿yñskiego

rysunki te poœwiêcono.

Fot

. dr

P. B

rodz

ki

9

WSTÊP

Ten zbiór rysunków powsta³ dziêki profesorowi Henrykowi Tele¿yñskie-mu i docentowi Franciszkowi Kadejowi, którzy zafascynowali mnie œwiatemwidzianym pod mikroskopem i stanowili dla mnie wzór umiejêtnoœci postrze-gania zachodz¹cych zwi¹zków miêdzy komórkami i tkankami.

Zbiór zawiera oprócz rysunków dotycz¹cych roœlin, równie¿ rysunki z za-kresu anatomii grzybów. Grzyby zalicza siê obecnie w oddzielne podkrólestworównorzêdne roœlinom. Czêsto jednak, nadal, stanowi¹ one domenê badañbotaników i nadal znajduj¹ siê w podrêcznikach i w programach dydaktycz-nych botaniki.

Preparaty mikroskopowe wykorzystane do rysunków wykonane zosta³yna przestrzeni ponad stu lat. Wykonawcami najstarszych preparatów, pocho-dz¹cych z koñca XIX wieku i z pierwszej po³owy XX wieku, byli pracownicyBotanisches Institut der Universität Breslau i prof. Sigmund ze Stuttgartu. Czêœæpreparatów pochodz¹cych z lat 1945-1972 zosta³a wykonana przez pracow-ników Katedry Anatomii i Cytologii Roœlin Uniwersytetu Wroc³awskiego podkierunkiem profesora H. Tele¿yñskiego. Kilkanaœcie preparatów unikalnejwartoœci, dotycz¹cych miêdzy innymi takich egzotycznych roœlin jak Welwit-schia i Tmesipteris, otrzyma³em w 1960 roku od prof. P. Maheshwary’ego zDelhi. Do wykonania sporej czêœci preparatów przyczynili siê studenci biologiiUniwersytetu Wroc³awskiego, którzy analizuj¹c ró¿norakie problemy anato-miczne w ramach pracowni z anatomii roœlin równoczeœnie wzbogacili kolek-cjê preparatów. Znaczn¹ czêœæ preparatów wykona³a pani Alicja B³aszczaki p. El¿bieta Gago. Pani A. B³aszczak wykona³a ponadto wiêkszoœæ rysunków„na czysto”, w tuszu i na kalce.

Sk³adam podziêkowanie prof. Jerzemu Fabiszewskiemu za wyci¹gniêciemnie z opresji i umo¿liwienie pracy w czasie stanu wojennego, oraz stworze-nie warunków do jej kontynuowania po przejœciu na emeryturê.

ATLAS ANATOMII ROŒLIN znacznie zyska³ na jakoœci dziêki siêgaj¹cejszczegó³ów pracy recenzentów – prof. El¿biety Zenkteler i prof. Wies³awa W³o-cha, za co serdecznie im dziêkujê.

Nie by³oby ATLASU ANATOMII ROŒLIN bez kunsztu lekarskiego prof.Bogumi³a Halawy, któremu zawdziêczam pe³ny powrót do zdrowia, a tym sa-mym mo¿noœæ kontynuowania pracy.

Pierwowzory rysunków wykona³em za pomoc¹ mikroskopów Ampliwal– Zeiss i Axiophot – Opton z aparatem rysunkowym MNR-2 PZO.

1

10

2

Mikroskop Roberta Hooka (1635 -1703)

Pierwszy rysunek tkanki roœlinnej (korek) wykonany przez Roberta Hookaw roku 1667

11

RRRRRYYYYYSUSUSUSUSUNKNKNKNKNKIIIII

13

3

4

Komórka w³oska nitki prêcikowej sp. (Trzykrotka), z rodziny(Komelinowate)

Tradescantia Comme-linaceae

blaszka œrodkowa

œciana komórkowa

przyœcienny pok³ad cytoplazmy

sznur cytoplazmy

wakuola

kierunek ruchu cytoplazmy

j¹dro

j¹derka

mitochondria

leukoplast

10 µm

W³osek i pojedyncza komórka w³oska z liœcia L (Dynia zwyczaj-na), z rodziny (Dyniowate)

Cucurbita pepo .Cucurbitaceae

blaszka œrodkowa

œciana komórkowa inkrustowana wêglanemwapnia


wakuola

sznur cytoplazmatyczny

j¹dro komórkowe

j¹derko

mitochondria

plastydy

25 µm

10 µm

14

5

6

Komórki skórki odosiowej strony liœcia roœliny wodnej - Planch (Mo-czarka argentyñska), z rodziny (¯abiœciekowate)

Egeria densaHydrocharitaceae

œciana komórkowa


chloroplasty

kierunek ruchu cytoplazmy

wakuola

sznur cytoplazmatyczny

j¹dro komórkowe

j¹derko

10 µm

Zró¿nicowanie kszta³tów i rozmiarów komórek, brze¿nej czêœci jednowarstwowegolistka, gametofitu mchu - sp. (Merzyk)Mnium

1 - komórki tworz¹ce z¹bki na brzegu listka

2 - komórki wyd³u¿one, wzmacniaj¹ce brzeg listka

4 - œciana komórkowa

5 - chloroplasty

3 - komórki izodiametryczne (podstawowe komórki listka)

1

2

3

4

5

25 µm

15

7

8

Chloroplasty w komórkach jednowarstwowego listka gametofitu mchu -sp. (Merzyk)Mnium

chloroplasty

podwójne chloroplasty (po podziale)

œciana komórkowa

j¹dro komórkowe10 µm

Przekrój powierzchniowy dolnej skórki liœcia (Sw.) Stearn (Reo me-ksykañskie), z rodziny (Komelinowate)

Rhoeo spethaceaCommelinaceae

przyœcienny pok³ad cytoplaz-my

sznury cytoplazmatyczne

wakuola

j¹dro w³aœciwej komórkiskórki

j¹dro komórki aparatu szpar-kowego

chloroplasty w komórce apa-ratu szparkowego

leukoplasty

komórki przyszparkowe

œciana komórkowa

50 µm

16

9

10

chromoplasty

globule z zawar-tymi w nich ka-rotenoidami

krople t³uszczu

œciana komórko-wa

Chromoplasty w komórkach miêkiszowych dojrza³ych owocówL (Papryka roczna), z rodziny (Psiankowate)

Capsicum annuum. Solanaceae

10 µm

Komórka miêkiszowa z chromoplastami z dojrza³ego owocuMill. (Pomidor zwyczajny), z rodziny (Psiankowate)

Lycopersicon esculen-tum Solanaceae

œciana komórkowa

chromoplasty

j¹dro

j¹derko

50 µm

17

11

12

chromoplast o dyskowatym kszta³cie i globularnej strukturze

chromoplast o silnie wyd³u¿onym wrzecionowatym kszta³ciei w³óknistoglobularnej strukturze

chromoplast o wrzecionowatym kszta³cie i w³óknistoglobu-larnej strukturze

Formy chromoplastów wystêpuj¹ce w komórkach miêkiszowych dojrza³ego owocuMill (Pomidor zwyczajny), z rodziny (Psianko-

wate)Lycopersicon esculentum . Solanaceae

10 µm

Chromoplasty w komórkach miêkiszowych ³yka korzenia L. (Mar-chew zwyczajna), z rodziny (Selerowate)

Daucus carotaApiaceae

chromoplasty zwykrystalizowa-nymi karotenoi-dami

œciana komórko-wa

10 µm

18

13

14

Ziarna skrobi w komórkach miêkiszowych bulwy L (Ziemniak),z rodziny (Psiankowate)

Solanum tuberosum .Solanaceae

œciana komórko-wa

blaszka œrodkowa

ziarna skrobi

uwarstwienie zia-ren skrobi

hilum (centrumskrobiotwórcze)

25 µm

Komórki miêkiszowe z ziarnami skrobi w liœcieniu dojrza³ego nasieniaL. (Fasola zwyczajna), z rodziny (Bobowate)

Phaseolusvulgaris Fabaceae

gruba œcianakomórkowa zzapasow¹ he-miceluloz¹

jamki proste

przestworymiêdzykomór-kowe

ziarna skrobi

wewnêtrznespêkania ziarnskrobi

uwarstwienieziarn skrobi

25 µm

19

15

16

Z³o¿one ziarna skrobi w komórkach miêkiszowych bielma dojrza³ego ziarniakaL. (Owies zwyczajny), z rodziny (Wiechlinowate)

Ave-na sativa Poaceae

z³o¿one ziarnaskrobi

pojedyncze ziar-no skrobi (czêœæsk³adowa ziarnaz³o¿onego)

centrum skro-biotwórcze

œciana komór-kowa

krople t³uszczu

przestwór miê-dzykomórkowy

10 µm

Ziarna skrobi z owocu L. (Banan rajski), z rodziny(Bananowate)

Musa x paradisiaca Musaceae

uwarstwienie niekon-centryczne

uwarstwienie kon-centryczne

hilum (centrum skro-biotwórcze)

20 µm

20

17

18

Sfe

rokr

yszt

a³y

inul

iny

wyt

r¹co

neet

anol

em96

%w

ko-

mór

kach

miê

kisz

owyc

hbu

lwy

korz

enio

wej

sp(D

alia

),z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

Da

hli

a.

Ast

era

cea

e

25µm

Fragment przekroju poprzecznego powierzchniowej czêœci dojrza³ego bielma ziarnia-ka L (¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate)Secale cereale . Poaceae

warstwa aleuronowa (powierzchniowa, ¿ywa czêœæ biel-ma)

œciana komórkowa komórek warstwy aleuronowej

ziarna aleuronowe sk³adaj¹ce siê z bia³ka amorficznegoi globoidu (sól wapniowomagnezowa kwasu inozytofos-forowego)

komórki skrobiowe martwej czêœci bielma

ziarna skrobi

10 µm

21

19

20

Fragment przekroju peryferyjnej czêœci bielma dojrza³ego ziarniakaL. (Jêczmieñ zwyczajny), z rodziny (Wiechlinowate)

Hordeum vulga-re Poaceae

¿ywe komórki warstwy aleuronowej

œciana komórkowa

ziarna aleuronowe zbudowane z globoidu (sól wapnio-womagnezowa kwasu inozytofosforowego) i z bia³kaamorficznego

martwe komórki skrobiowej czêœci bielma

ziarna skrobi

hilum (centrum skrobiotwórcze)

koncentryczne warstwy w ziarnach skrobi

10 µm

Ziarna aleuronowe zbudowane z bia³ka amorficznego w komórkach peryferyjnej czêœ-ci bielma nasienia L. (Magnolia drzewiasta), z rodziny

(Magnoliowate)Magnolia acuminata Magno-

liaceae

ziarna aleuronowe w komórkach powierzchnio-wych bielma

j¹dro komórkowe

wakuola

ziarna aleuronowe w komórkach podpowierz-chniowych bielma

œciana komórkowa

10 µm

22

21

22

Ziarna aleuronowe w komórce miêkiszowej liœcienia zarodkowego w nasieniuL. (Dynia zwyczajna), z rodziny (Dyniowate)

Cucur-bita pepo Cucurbitaceae

ziarna aleuro-nowe

bia³ko amor-ficzne

krystaloid bia³-kowy

globoid

œciana komór-kowa

10 µm

Ziarna aleuronowe w komórkach miêkiszowych bielma dojrza³ego nasieniaL. (R¹cznik pospolity), z rodziny (Wilczomleczowate)

Ricinuscommunis Euphorbiaceae

ziarna aleuronowe

bia³ko amorficzne

krystaloid bia³ko-wy

globoid (sól wap-niowomagnezowakwasu inozytofos-forowego)

œciana komórko-wa

10 µm

23

23

24

Fragment przekroju poprzecznego ³uski okrywaj¹cej zimuj¹cy, wegetatywny p¹k,o grubych, hemicelulozowych œcianach komórek miêkiszowych u

L. (Jesion wynios³y), z rodziny (Oliwkowate)Fraxinus excel-

sior Oleaceae

skórka doosiowa (od wewnêtrznejstrony p¹ka)

grube, hemicelulozowe œciany komó-rek miêkiszowych ³uski

jamki proste

œwiat³o komórki

blaszka œrodkowa

10 µm

Pojedyncze i z³o¿one kryszta³y szczawianu wapnia w komórkach miêkiszowych su-chych ³usek okrywaj¹cych cebulê u L (Cebula zwyczajna), z rodziny

(Czosnkowate)Allium cepa .

Alliaceae

10 µm

24

25

26

A. Pojedyncze kryszta³y szczawianu wapniaw komórkach pochwy miêkiszowej otacza-j¹cej drobne wi¹zki przewodz¹ce w liœciu

Mill (Lipa drobnolistna)Tilia cordata .

B. Pojedyncze kryszta³y i druzy szczawianuwapnia w komórkach pochwy miêkiszowejotaczaj¹cej drobne wi¹zki przewodz¹cew liœciu Scop (Lipa sze-rokolistna)

Tilia platyphyllos .

Kryszta³y szczawianu wapnia w komórkach pochwy miêkiszowej otaczaj¹cej drobnewi¹zki przewodz¹ce w liœciu Mill. (Lipa drobnolistna) i

Scop (Lipa szerokolistna), z rodziny (Lipowate); A,B.Tilia cordata Tilia platyphyl-

los . Tiliaceae

A

B

10 µm

Rafidy - igie³kowate kryszta³y szczawianu wapnia w idioblastach liœciaL (Niecierpek drobnokwiatowy), z rodziny (Niecierpkowate)

Impatiens par-viflora . Balsaminaceae

rafidy, luŸno roz-mieszczone w ko-mórce

rafidy skupione wpêczki

œciana komórkowaidioblastu

50 µm

25

27

28

Kryszta³y szczawianu wapnia osadzone w grubych œcianach komórkowych, kilku-komórkowych, krzaczkowatych w³osków, nadaj¹cych szorstkoœæ ³odydze sp(Parocja), z rodziny (Oczarowate)

Parrotia .Hammamelidaceae

komórki w³oska

gruba œciana komórkowaw³oska z osadzonym w niejpiaskiem krystalicznym

w³aœciwe komórki skórki

cienkoœcienne komórki miê-kiszowe kory pierwotnej

10 µm

Struktura œciany komórkowej komórek skórki, jednorocznej ³odygi L.(Jemio³a pospolita), z rodziny (G¹zewnikowate)

Viscum albumLoranthaceae

wosk

kutykula

warstwa skutynizo-wana

œciana celulozowo-pektynowa

komórki skórki

komórki miêkiszo-we kory pierwotnej

10 µm

26

29

30

Przekrój poprzeczny zdrewnia³ego, gruboœciennego miêkiszu, rdzenia ³odygiL. (Powojnik pn¹cy), z rodziny (Jaskrowate)

Clema-tis vitalba Ranunculaceae

wloty jamek prostych

jamki proste w œcia-nach prostopad³ychdo pola widzenia

blaszka œrodkowa

pierwotna œciana ko-mórkowa

wtórna œciana komór-kowa

przestwór miêdzyko-mórkowy

10 µm

Fragment przekroju poprzecznego peryferyjnej czêœci ³odygi kseromorficznej roœliny- sp (Miesiêcznica) z rodziny (Miesiêcznicowate)Menispermum . , Menispermaceae

kutykula

skutynizowane warstwy grubej zewnêtrznej œcia-ny komórek skórki

dwuwarstwowa skórka

kolenchyma p³atowa o grubych celulozowopek-tynowych œcianach komórkowych

miêkisz kory pierwotnej10 µm

27

31

32

Plazmoliza i deplazmoliza komórek skórki liœcia zapasowego cebuli L.(Cebula zwyczajna); A - przed plazmoliz¹, B,C - w czasie plazmolizy, D - w czasiedeplazmolizy (plazmoliza zosta³a wywo³ana 1- molarnym roztworem sacharozy)

Allium cepa

œciana komórkowa

przyœcienny pok³adcytoplazmy

j¹dro

wakuola

1-molarny roztwórsacharozy

A B C D

25 µm

Komórki listka gametofitu sp. (Merzyk) z podgromady (Mchy),splazmolizowane 1- normalnym roztworem NaCl

Mnium Bryophyta

œciana komórkowa

blaszka œrodkowa

chloroplasty

skurczony protoplast

nici Hechta

plazmoliticum (roztwór NaCl) -wype³nia przestrzeñ pomiêdzy œcian¹komórkow¹, a skurczonym protoplastem

10 µm

28

33

34

Splazmolizowany w 1 M sacharozie fragment jednowarstwowego listka mchu -sp (Merzyk) ze zró¿nicowanym miejscem plazmolizy w zale¿noœci od pozy-

cji wokó³ martwej komórki (zakropkowana)Mnium .

komórka martwa

protoplast w splazmolizo-wanych komórkach otacza-j¹cych komórkê martw¹,przylega do œcian przeciw-stawnych komórce martwej

w komórkach niepodlegaj¹-cych oddzia³ywaniu komór-ki martwej, miejsce plaz-molizy jest zgodne z ogól-nym zbiegunowaniem ko-mórek listka

chloroplasty

25 µm

Splazmolizowany w 1 M sacharozie fragment jednowarstwowego listka mchu -sp , odciêty wzd³u¿ nerwu. Miejsce plazmolizy uzale¿nione jest od pozycji

komórek wzglêdem miejsca zranienia. Zachodz¹ca plazmoliza ujawnia zbieguno-wanie komórek listka i odwrócenie pierwotnego zbiegunowania w efekcie zranienia.

Mnium .

strona skierowana do brzegu listka

komórki z protoplastami przemieszczonymi doœcian zlokalizowanych od strony nerwu, zgodniez ogólnym zbiegunowaniem komórek listka

¿ywe komórki przylegaj¹ce do miejsca zranieniao protoplastach przemieszczonych do œcian prze-ciwleg³ych miejscu zranienia

komórki martwe, przeciête25 µm

29

35

36

Fragment przekroju poprzecznego przez cienkoœcienny miêkisz rdzenia jednorocznej³odygi L (Bez czarny), z rodziny (Przewiertniowate)Sambucus nigra . Caprifoliaceae

œciana komórko-wa

przestwory miê-dzykomórkowe

œwiat³o komórki

25 µm

Prz

ekró

jpo

prze

czny

(A)

ipo

d³u¿

ny(B

)pr

zez

cien

ko-

œcie

nny

miê

kisz

zasa

dnic

zyœr

odko

wej

czêœ

ci³o

dygi

L. (

Kuk

uryd

zazw

ycza

jna)

,z

rodz

iny

(Wie

chli

now

ate)

Zea

ma

ysP

oa

cea

e

œcia

nako

mór

-ko

wa

prze

stw

ory

miê

dzyk

o-m

órko

we

œwia

t³o

kom

ór-

ki œcia

nako

mór

-ko

wa

œwia

t³o

kom

ór-

ki

20µ

m

BA

30

37

38

Przekrój poprzeczny przez gruboœcienny, sklerenchymatyczny miêkisz rdzenia, cier-nia pêdowego Sarg. (G³óg œliwolistny), z rodziny (Ró-¿owate)

Crataegus persimilis Rosaceae

blaszka œrodkowa

warstwy œciany komórkowej

œwiat³o komórki

jamki proste

10 µm

Nasadowa czêœæ koszyczka kwiatostanowego z miêkiszem aerenchymatycznym u³at-wiaj¹cym wymianê gazow¹ dla rozwijaj¹cych siê p¹ków kwiatowych u

L. (Stokrotka pospolita), z rodziny (Astrowate)Bellis peren-

nis Asteraceae

miêkisz aerenchymatycz-ny

przestwory miêdzykomór-kowe

pasmo pramiazgi

miêkisz kory pierwotnej

skórka

miêkisz rdzenia100 µm

31

39

40

Fragment peryferyjnej czêœci ³odygi obejmuj¹cy skórkê i miêkisz aerenchymatycz-ny kory pierwotnej u roœliny wodnej - L (Przêstka pospolita),z rodziny (Przêstkowate)

Hippuris vulgaris .Hippuridaceae

skórka

komórki miêkiszu aerenchymatycznego(przewietrzaj¹cego)

komory powietrzne

100 µm

Miêkisz aerenchymatyczny rdzeniowej czêœci ³odygi roœliny rosn¹cej na mokrad³ach- L. (Sit skupiony), z rodziny (Sitowate)Juncus conglomeratus Juncaceae

komórki miêkiszuaerenchymatyczne-go

œciany komórkowe³¹cz¹ce z sob¹ s¹-siednie komórki

przestwory miêdzy-komórkowe

25 µm

32

41

42

Miêkisz aerenchymatyczny u nasady rozwijaj¹cego siê ziarniaka w kolbieL. (Kukurydza zwyczajna), z rodziny Poaceae (Wiechlinowate)

Zea mays

komórki miêkiszu aerenchymatycznego (przewietrza-j¹cego)

przestwory miêdzykomórkowe

miejsca kontaktu s¹siaduj¹cych z sob¹ komórek

j¹dra komórkowe


10 µm

Zró

¿nic

owan

iero

zmia

rów

kom

órek

miê

kisz

owyc

hi

ich

j¹de

rw

owoc

niL

.(D

ynia

zwyc

zajn

a),

zro

dzin

y(D

ynio

wat

e)C

ucu

rbit

ap

epo

Cu

curb

ita

cea

e

A-

Miê

kisz

egzo

karp

ium

skór

ka

kom

órki

miê

kisz

owe

j¹dr

a

kom

órki

skle

renc

hym

atyc

zne

B-

Miê

kisz

mez

okar

pium

,5

mm

pod

skór

k¹

kom

órki

miê

kisz

owe

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

ej¹

dra

C-

Miê

kisz

mez

okar

pium

,15

mm

pod

skór

k¹

kom

órki

miê

kisz

owe

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

j¹dr

o

C50µ

m

A B

33

43

44

Skórka dwuletniej ³odygi Mill (Lipa drobnolistna), z rodziny(Lipowate); A - przekrój poprzeczny, B - przekrój powierzchniowy.

Tilia cordata . Tiliaceae

kutykula z warstw¹ skutynizowan¹ œciany komórkowej

œciana celulozowa

œwiat³o komórek skórki

kolenchyma (zmodyfikowana w trakcie przyrostu wtórnego)

œciany antyklinalne komórek skórki

jamki proste

blaszka œrodkowa

A

B

10 µm

Wzór kutykularny w³aœciwych komórek skórki dolnej strony liœciaMill. (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate); A - wokó³ nasady w³oska,B - wokó³ aparatów szparkowych.

Tilia cordataTiliaceae

nasadowa czêœæ dwuj¹drowego w³oska

kutykularny relief na powierzchni w³aœ-ciwych komórek skórki

aparaty szparkowe

kutykularny relief na powierzchni w³aœ-ciwych komórek skórki

j¹dra komórek aparatu szparkowego

por szparki

A

B

10 µm

34

45

46

Fragment przekroju poprzecznego egzokarpium owocu Berb. (Jab-³oñ domowa, odmiana - Szara Reneta), z rodziny (Ró¿owate)

Malus domesticaRosaceae

wosk

kutykula i warstwaskutynizowana

celulozowa czêœæœciany komórko-wej, komórekskórki

blaszka œrodkowa

kolenchyma p³ato-wa

celulozowopekty-nowa œciana ko-mórek kolenchy-my

10 µm

Pow

ierz

chni

owy

obra

zsk

órki

³ody

gidr

ugie

gom

iêdz

y-w

êŸla

nad

kolb

¹,tr

zech

lini

iw

sobn

ych

L(K

ukur

ydza

zwyc

zajn

a), z

rodz

iny

(Wie

chli

no-

wat

e); A

-li

nia

bm2,

B-

lini

abm

1,C

-li

nia

S33

6A.

Lin

iepo

chod

zi³y

zko

lekc

jipr

of. Z

. Kró

liko

wsk

iego

idr

. J. A

dam

czyk

aze

Sm

olic

.

Zea

ma

ys.

Po

ace

ae

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

kork

owe

kom

órki

krze

mio

nkow

e

ziar

enka

krze

mio

nki

anty

klin

alne

œcia

nyko

mór

kow

e(c

ienk

ie)

jam

kipr

oste

wœc

iana

ch³¹

cz¹-

cych

kom

órki

skór

ki

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

kork

owe

kom

órki

krze

mio

nkow

e

ziar

enka

krze

mio

nki

œcia

nako

mór

kow

a(œ

redn

iej

gru-

boœc

i)

jam

kipr

oste

wœc

iana

chan

tykl

i-na

lnyc

h

jam

kipr

oste

wœc

iana

chpe

rykl

i-na

lnyc

h

A B

20µ

m

35

47

48

Fragment przekroju pod³u¿nego, promienistego, przez ³odygê, obejmu-j¹cy skórkê z komórk¹ korkow¹ i krzemionkow¹, oraz przyleg³e komór-ki sklerenchymy u L (Kukurydza zwyczajna), z rodziny

(Wiechlinowate)Zea mays . Poa-

ceae

1 - cienkoœcienna, krótka komórka krzemionkowa skórki2 - gruboœcienna, krótka komórka korkowa skórki3 - œciana z suberyn¹

4 - d³ugie, w³aœciwe komórki skórki5 - jamki proste6 - komórki sklerenchymatyczne

1 32 4 5 6

10 µm

cd. Powierzchniowy obraz skórki ³odygi L; li-nia S 336A.

Zea mays


komórka korkowa

komórka krzemionkowa z ziarenkamikrzemionki

gruba, antyklinalna œciana komórko-wa

jamki proste w œcianach antyklinal-nych

C

20 µm

36

49

50

Aparat szparkowy w skórce ³odygi L. (Dynia zwyczajna), z rodziny(Dyniowate)

Cucurbita pepoCucurbitaceae

komórki szparkowe

przedsionki (górny i dolny)

listwy szparkowe (górna i dolna)

komora podszparkowa



10 µm

Aparat szparkowy w skórce górnej p³ywaj¹cego liœcia roœliny wodnej -L. (Grzybienie bia³e), z rodziny (Grzybieniowate)

Nymphaeaalba Nymphaeaceae

listwa szparkowa gór-na

komórka szparkowa

komórka przyszpar-kowa

przedsionki (górnyi dolny)

listwa szparkowa dol-na

komora podszparko-wa

miêkisz palisadowy

10 µm

37

51

52

Aparat szparkowy w skórce ³odygi L. (Jaskier ostry), z rodziny(Jaskrowate)

Ranunculus acris Ra-nunculaceae

kutykula

warstwa skutynizowana

œciana celulozowa



komora podszparkowa

1 - komórka szparkowa2 - listwa szparkowa górna

3 - przedsionki (górny i dolny)4 - listwa szparkowa dolna

1 2 3

4

10 µm

Aparat szparkowy w skórce dolnej strony liœcia, mezofitycznej roœliny -Mill. (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)

Tilia corda-ta Tiliaceae

kutykula i warstwaskutynizowana

w³aœciwe komórkiskórki

miêkisz g¹bczasty

komora podszparko-waprzestwory miêdzy-komórkowe

1 - komórki szparko-we2 - listwa szparkowagórna3 - j¹dro komórkiszparkowej4 - komórka przy-szparkowa5 - przedsionek górny6 - przedsionek dolny7 - igie³kowate krysz-ta³y

7 4 1 2 5 1 3 4

6

10 µm

38

53

54

Aparat szparkowy w skórce ³odygi L. (Mak w¹tpliwy), z rodziny(Makowate)

Papaver dubiumPapaveraceae

kutykula

skutynizowane warst-wy œciany zewnêtrz-nej komórek skórki

œciana celulozowa

komórka przyszpar-kowa

komórka szparkowa

1 - komora nadszpar-kowa2 - przedsionek górny3 - listwa górna4 - przedsionek dolny5 - listwa dolna

komora podszparko-wa

komórki miêkiszu ko-ry pierwotnej

1 2 3

5

4

10 µm

Aparat szparkowy w skórce jednorocznej ³odygi L (Trzmielinazwyczajna), z rodziny (Trzmielinowate)

Euonymus europea .Celastraceae

kutykula

œciana zewnêtrzna komó-rek skórki

1-3 warstwowa skórka

komórki kolenchymy p³a-towej

komórka aparatu szparko-wego


komórki miêkiszowe korypierwotnej

1 - przedsionek górny2 - listwa górna3 - przedsionek dolny

4 - listwa dolna

komora podszparkowa

22 1

4 3 4

10 µm

39

55

56

Aparat szparkowy skórki liœcia, zimozielonej, pó³paso¿ytniczej roœliny -L. (Jemio³a pospolita), z rodziny (G¹zewnikowate)

Viscum al-bum Loranthaceae

wosk

kutykula i warstwa sku-tynizowana

celulozowa czêœæ œcianykomórkowej

w³aœciwa komórka skór-ki

komórka przyszparko-wa

komórka szparkowa

1- komora nadszparkowa2 - listwa szparkowa górna3 - przedsionek dolny4 - listwa szparkowa dolna5 - komora podszparkowa

1 2

3

4

5

10 µm

Aparat szparkowy dolnej skórki liœcia kserofitycznej roœliny sp. (GoŸdzik),z rodziny (GoŸdzikowate)

DianthusCaryophyllaceae

1 2 3

4 5

kutykula


œciana celulozowa


komórka szparkowa

miêkisz palisadowy

komora podszparkowa

1 - komora nadszparkowa2 - przedsionek górny3 - listwa szparkowa górna

4 - przedsionek dolny5 - listwa szparkowa dolna

10 µm

40

57

58

Aparat szparkowy ekwifacjalnego liœcia, skrajnie kseromorficznej roœliny spz rodziny (Srebrnikowate)

Hakea .,Proteaceae

zewnêtrzna œciana ko-mórek skórki

w³aœciwe komórki skór-ki

w³ókna sklerenchyma-tyczne

miêkisz palisadowy

komora podszparkowa

1 - komora nadszparkowa2 - listwa szparkowa górna3 - przedsionek górny4 - komórki szparkowe5 - komórki przyszparkowe6 - fragment osteosklereidu

2 3

4 56

110 µm

Aparat szparkowy w skórce ³odygi roœliny kseromorficznej -(L.) Link. (¯arnowiec miotlasty), z rodziny (Bobowate)

Sarothamnus scopa-rius Fabaceae

1 - listwa szpar-kowa górna

2 - przedsionekgórny

3 - komórkaszparkowa

6 - przedsionekdolny

5 - listwa szpar-kowa dolna

4 - komórka przy-szparkowa

7 - komora pod-szparkowa

skórka

miêkisz korypierwotnej

10 µm1 2 3

5

4

6

7

41

59

60

kutykula

2 - komora nadszparkowa

9 - trójwarstwowa skórka

1 - komórka szparkowa

6 - listwa szparkowa górna

3 - przedsionek górny

5 - komora podszparkowa

mezofil (miêkisz g¹bczasty)

Aparat szparkowy w skórce odoosiowej strony liœcia Roxb (Figowiecsprê¿ysty), z rodziny (Morwowate)

Ficus elastica .Moraceae

10 µm 1

2

3

4

5

6

77

6 8 9

4 - przedsionek dolny

7 - listwa szparkowa dolna

8 - komórki przyszparkowe

Kompleks komórek wytworzony z jednej komórki, w wyniku spiralnej, lewoskrêt-nej sekwencji podzia³ów prowadz¹cych do powstania aparatu szparkowego wed³ugtypu helikocytowego w skórce dolnej liœcia L var. (Kapustarzepak), z rodziny (Kapustowate)

Brassica napus . oleiferaBrassicaceae

1,2 - w³aœciwe komórki skórki

3,4,5 - komórki przyszparkowe

6 - komórki szparkowe

10 µm

42

61

62

Powierzchnia skórki z otwartymi aparatami szparkowymi, odosiowej strony liœcia,m³odej roœliny L var (Kapusta rzepak), z rodziny

(Kapustowate), z kultury in vitro prof. B. Skuciñskiej, dr H. Kruczkowskieji dr H. Paw³owskiej

Brassica napus . . oleifera Brassica-ceae

komórki szparkowe


por szparki

10 µm

Aparat szparkowy w skórce liœcia L. (¯abieniec babka wod-na), z rodziny (¯abieñcowate)

Alisma plantago-aquaticaAlismataceae

1 - komórki przyszparkowe2 - komórki szparkowe3 - listwa szparkowa górna4 - przedsionek górny

w³aœciwa komórka skórki

komora podszparkowa

komórki miêkiszowe

1 2 3 4 3 2 110 µm

43

63

64

Aparat szparkowy w skórce ogonka liœciowego L. (Konwalia ma-jowa), z rodziny (Konwaliowate)

Convallaria maialisConvallariaceae


1 - komórka przyszparkowa

5 - w³aœciwa komórka skórki

komora podszparkowa


10 µm 1 2 3 4 3 2 1 5

6 7




7 - przedsionek dolny

Aparat szparkowy w skórce unifacjalnego liœcia Scop. (Kosaciec nie-miecki), z rodziny (Kosaæcowate)

Iris germanicaIridaceae


kutykula


warstwa celulozowa

1 - w³aœciwe komórki skórki




6 - listwa szparkowa dolna(œladowa)

mezofil



1

10 µm

2 3 4 5

6 7 6

8

3 2 1

44

65

66

Aparat szparkowy w skórce ga³êziaka (fyllokladium) sp. (Myszop³och), z ro-dziny (Szparagowate), z podrodziny

RuscusAsparagaceae Ruscoideae

1 - przedsionek górny2 - listwa górna3 - przedsionek dolny4 - listwa dolna5 - komórki szparkowe6 - komórki przyszparkowe7 - w³aœciwe komórki skórki


komora podszparkowa

6 5 2 1 5 6 7

4 3

10 µm

Aparat szparkowy w skórce ³odygi kwiatostanowej L. (Czosnek por),z rodziny (Czosnkowate)

Allium porrumAlliaceae

kutykula




komora podszparkowa


1 2 3 410 µm


1 5

66


45

67

68

Powierzchnia skórki z aparatami szparkowymi typu liœcia sp.(Amarylis), z rodziny

Amaryllis AmaryllisAmaryllidaceae (Amarylkowate)

w³aœciwe komórkiskórki

komórki aparatuszparkowego

zgrubienie œcianykomórki aparatuszparkowego

por szparki

komórki przyszpar-kowe

25 µm

Powierzchniowy obraz aparatu szparkowego typu traw, w doosiowej skórce liœciaL (Kukurydza zwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate)Zea mays . Poaceae

pêcherzykowate koñce komórekszparkowych

kanalik ³¹cz¹cy pêcherzykowatekoñce komórki szparkowej

por szparki

zgrubienie œciany komórkiszparkowej

komórka przyszparkowa


50 µm

46

69

70

Prz

ekro

jepr

zez

apar

atsz

park

owy

skór

ki³o

dygi

L. (

Kuk

uryd

zazw

ycza

jna)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e); A

-pr

zekr

ójpo

d³u¿

ny, B

-pr

zekr

ójpo

prze

czny

czêœ

cipê

cher

zyko

wat

ej, C

-pr

zekr

ójpo

-pr

zecz

nycz

êœci

kana

liko

wat

ej.

Zea

ma

ysP

oa

cea

e

1-

kom

órka

apar

atu

szpa

rkow

ego

2-

czêœ

ægr

uboœ

cien

nao

kana

li-

kow

atym

œwie

tle

kom

órko

wym

3-

czêœ

æci

enko

œcie

nna

opê

che-

rzyk

owat

ymœw

ietl

eko

mór

kow

ym4

-w

³aœc

iwe

kom

órki

skór

ki5

-ko

mór

kisk

lere

nchy

mat

yczn

e

1-

pêch

erzy

kow

ata

czêœ

æko

mó-

rek

apar

atu

szpa

rkow

ego

2-

kom

órki

przy

szpa

rkow

e3

-ko

mor

apo

dszp

arko

wa

4-

w³a

œciw

e,gr

uboœ

cien

neko

-m

órki

skór

ki5

-ko

mór

kisk

lere

nchy

mat

yczn

e

1-

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

wœr

odko

wej

, gru

boœc

ienn

ejcz

êœci

, oka

nali

kow

atym

œwie

-tl

eko

mór

kow

ym2

-ko

mór

kipr

zysz

park

owe

3-

kom

ora

pods

zpar

kow

a4

-w

³aœc

iwe

grub

oœci

enne

ko-

mór

kisk

órki

5-

kom

órki

skle

renc

hym

atyc

zne

12

34

21

23

4

21

23

4

10µ

m

CBA

Apa

raty

szpa

rkow

ew

skór

ce³o

dygi

L. (

Ku-

kury

dza

zwyc

zajn

a), z

rodz

iny

(Wie

chli

now

a-te

);A

-ap

arat

szpa

rkow

yo

budo

wie

typo

wej

dla

traw

uli

nii

wso

bnej

bm1,

B-

apar

atsz

park

owy

obu

dow

iety

pow

ejdl

aog

ó³u

okry

tona

sien

nych

(typ

uA

mar

ylli

s)u

lini

iS

339.

Lin

iepo

chod

zi³y

zko

lekc

jipr

of. Z

.Kró

li-

kow

skie

goi

drJ.

Ada

mcz

yka

zeS

mol

ic.

Zea

mays

Poace

ae

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

czêœ

æpê

cher

zyko

wat

a,ci

enko

œcie

nna,

kom

órek

szpa

rkow

ych,

zmie

niaj

¹ca

objê

toœæ

wcz

asie

zmia

ntu

rgor

u

czêœ

æœr

odko

wa,

grub

oœci

enna

, kom

órek

szpa

rkow

ych,

oka

nali

kow

atym

œwie

tle

ko-

mór

kow

ym

cien

koœc

ienn

eko

mór

kipr

zysz

park

owe

œcia

nako

mór

kow

aw

³aœc

iwyc

hko

mór

eksk

órki

jam

kipr

oste

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

szpa

rkow

e

por

apar

atu

szpa

rkow

ego

œcia

nako

mór

kow

a

jam

kipr

oste

A B

10µ

m

47

71

72

Powierzchniowy przekrój skórki ³odygi z niedokszta³conym aparatem szparkowymu L. (Kukurydza zwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate)Zea mays Poaceae

krótka, krzemionkowa komórka skórki z ziarenkamikrzemionki

d³uga, w³aœciwa komórka skórki


niepodzielona komórka macierzysta aparatu szparkowe-go

grube, antyklinalne œciany komórkowe w³aœciwych ko-mórek skórki

jamki proste

10 µm

Wie

loko

mór

kow

ysi

lnie

rozg

a³êz

iony

, mar

twy,

wyp

e³-

nion

ypo

wie

trze

mw

³ose

k,st

anow

i¹cy

czêœ

æsk

³ado

w¹

grub

ego

kutn

eru

ogra

nicz

aj¹c

ego

tran

spir

acjê

uL

. (D

ziew

anna

kutn

erow

ata)

, zro

dzin

y(T

rêdo

wni

kow

ate)

Ver

ba

s-cu

mp

hlo

mo

ides

Scr

op

hu

lari

ace

ae

100

µm

48

73

74

D³u

gie,

taœm

owat

e,w

ielo

kom

órko

we,

mar

twe

w³o

ski

twor

z¹ce

bia³

osre

brzy

sty,

odbi

jaj¹

cyœw

iat³

o,zw

arty

kut-

ner

podo

lnej

stro

nie

blas

zki

liœc

iow

ejL

.(T

opol

abi

a³a)

, zro

dzin

y(W

ierz

bow

ate)

Po

pu

lus

alb

aSali

cace

ae

50µm

Wie

loko

mór

kow

y,ta

rczo

wat

y,m

artw

yw

³ose

kL

. (R

okit

nik

zwyc

zajn

y), z

rodz

iny

(Rok

itni

kow

ate)

. W³o

ski

tego

typu

odbi

jaj¹

œwia

t³o

nada

j¹c

bia³

osre

brzy

st¹

barw

ê³o

dygo

mi

liœc

iom

.

Hip

pophae

rham

noid

esE

leagna-

ceae 25

µm

49

75

76

Wielokomórkowy, tarczowaty w³osek s³u¿¹cy do pobierania wody opadowej i rosy,liœcia epifitycznej roœliny - sp., z rodziny (Bromeliowate),z podrodziny

Tillandsia BromeliaceaeTillandsioideae

komórki brze¿ne

komórki pierœcieniowe

komórki centralne

100 µm

W³o

ski

obro

nne;

A-

zar

eoli

sp.,

zro

dzin

y(K

aktu

sow

ate)

, B-

z³o

dygi

L. (

Dy-

nia

zwyc

zajn

a), z

rodz

iny

(Dyn

iow

ate)

.

Cer

eus

Cact

a-

ceae

Cucu

rbit

apep

oC

ucu

rbit

ace

ae

A-

Czê

œæsz

czyt

owa

d³ug

iego

wie

loko

mór

ko-

weg

o,³a

two

siê

od³a

muj

¹ceg

o,os

zcze

pow

ateg

ow

³osk

ao

char

akte

rze

obro

nnym

. Zad

zior

kina

w³o

sku

unie

mo¿

liw

iaj¹

ich

wyj

êcie

zesk

óry

po-

wod

uj¹c

d³ug

otrw

a³e

k³uc

iei

dra¿

nien

ie.

B-

K³u

j¹cy

kilk

ukom

órko

wy

w³o

sek

oœc

iana

chpr

zesy

cony

chw

êgla

nem

wap

nia.

Teg

oro

dzaj

uw

³osk

ina

daj¹

szor

stko

œæor

gano

mna

któr

ych

wys

têpu

j¹.

BA

20µ

m

100

µm

50

77

78

Wie

loko

mór

kow

y,ni

tkow

aty,

od³

ugoœ

ci2,

5-4,

0m

m, ³

at-

wo

³am

liw

y,k³

uj¹c

yw

³ose

kz

areo

li(L

am.)

DC

(Opu

ncja

cyli

ndry

czna

),z

rodz

iny

(Kak

tuso

wat

e)

Au

stro

cyli

nd

rop

un

tia

cyli

nd

rica

.C

act

ace

ae

ostr

a,ap

ikal

nacz

êœæ

w³o

ska

nasa

dow

acz

êœæ

w³o

ska

50µ

m

W³o

ski

obro

nne

L. (

Pok

rzyw

azw

ycza

j-na

),z

rodz

iny

(Pok

rzyw

owat

e)U

rtic

ad

ioic

aU

rtic

ace

ae

A-

Kró

tki

(oko

³o20

0m

ikro

met

rów

)os

tro

zako

ñczo

nyw

³ose

kk³

uj¹c

y

B-

W³o

sek

k³uj

¹co

parz

¹cy

zaw

iera

j¹cy

zwi¹

zki

toks

yczn

ei

wyw

o³uj

¹ce

piec

zeni

e(m

.in.

hist

amin

êi

acet

yloc

holi

nê)

kuli

sta

g³ów

ka

mie

jsce

od³a

myw

ania

siê

g³ów

ki

cien

ka, k

apil

arna

czêœ

æw

³osk

ao

œcia

nie

prze

syco

nej

krze

mio

nk¹

doln

a,ru

rkow

ata

czêœ

æw

³osk

ao

œcia

nie

prze

syco

nej

wêg

lane

mw

apni

a

kom

órki

epid

erm

yot

acza

j¹ce

bani

eczk

o-w

at¹

czêœ

æw

³osk

a

A B10

0µ

m

50µ

m

51

79

80

W³o

ski

czep

ne; A

-z

³ody

gi

liœc

iL

(Chm

iel

zwyc

zajn

y), z

rodz

iny

(Kon

opio

-w

ate)

, B-

z³o

dyg,

liœc

ii

owoc

ówL

(Prz

ytul

iacz

epna

),z

rodz

iny

(Mar

zano

wat

e).

Hu

mu

lus

lup

ulu

s.

Ca

nn

ab

ace

ae

Ga

liu

ma

pa

rin

e.

Rubia

ceae

A-

W³o

sek

czep

nys³

u¿¹c

ydo

zacz

epia

nia

siê

d³ug

ich,

wio

tkic

hpê

dów

opo

dpor

y

B-

W³o

sek

czep

nys³

u¿¹c

ydo

zacz

epia

nia

siê

d³ug

ich

wio

t-ki

chpê

dów

opo

dpor

yi

dopr

zeno

szen

iaow

oców

(roz

sie-

wan

iana

sion

)pr

zez

zwie

rzêt

a

BA

50µ

m

50µ

m

Roz

wój

wie

loko

mór

kow

ych

w³o

sków

gruc

zo³o

wyc

hu

L(D

ypta

mje

sion

olis

tny)

,zro

dzin

y(R

utow

ate)

;A-

A-

prze

kroj

epo

d³u¿

ne,

B-B

-pr

zekr

oje

popr

zecz

ne.

Dic

tam

nus

alb

us

.R

uta

ceae

16

111

A1

A2

A3

A4

A5

A6

B1

B2

B3

B4

B5

B6

B7

B8

B9

B10

B11

1

2

1 2

1-

kom

órki

okry

waj

¹ce

2-

kom

órki

wyd

ziel

nicz

e

50µ

m

52

81

82

Typ

yw

³osk

óww

ystê

puj¹

ceu

Mil

l.(L

ipa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Lip

owat

e); A

-K.

Til

iaco

rda

taT

ilia

cea

e

A-

¯yw

y,w

ielo

kom

órko

wy

w³o

sek

gruc

zo³o

wy

doln

ejsk

órki

dojr

za³e

-go

liœc

ia

kom

órki

wyd

ziel

nicz

e

kom

órki

nó¿k

i

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

liœc

ia

B-

¯yw

y,w

ielo

kom

órko

wy

w³o

sek

gruc

zo³o

wy

zna

sado

wej

czêœ

ciw

ewnê

trzn

ej(d

oosi

owej

)po

wie

rz-

chni

dzia

³ki

kiel

icha

kom

órki

wyd

ziel

nicz

e

prze

kroj

epo

prze

czne

prze

zdw

ase

g-m

enty

kom

órko

we

wyd

ziel

nicz

ejcz

êœci

w³o

ska

kom

órki

nó¿k

i

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

dzia

³ki

kiel

icha

kom

órki

miê

kisz

owe

dzia

³ki

kiel

icha

A B10µ

m

10µ

m

cd. T

ypy

w³o

sków

wys

têpu

j¹ce

uM

ill.

(Li-

padr

obno

list

na),

zro

dzin

y(L

ipow

ate)

; A-K

.T

ilia

cord

ata

Til

iace

ae

C-

¯yw

y,w

ielo

kom

órko

wy,

gruc

zo-

³ow

yw

³ose

ksk

órki

doos

iow

ejst

rony

³usk

ioc

hron

nej

weg

etat

ywne

gop¹

ka

g³ów

kow

ata

kom

órka

wyd

ziel

nicz

a

kom

órki

nó¿k

i

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

D-

¯yw

y,w

ielo

kom

órko

wy,

gruc

zo-

³ow

yw

³ose

kze

wnê

trzn

ejsk

órki

za-

l¹¿n

i

kom

órki

wyd

ziel

nicz

e

kom

órki

nó¿k

i

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

zal¹

¿ni

E-

¯yw

e,je

dnok

omór

kow

e,ci

enko

-œc

ienn

ew

³osk

iod

osio

wej

stro

nyza

-w

i¹zk

ali

œcio

weg

o

w³o

ski

wak

uole

cyto

plaz

ma

j¹dr

oko

mór

kow

e

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

C D E20µ

m

10µ

m

20µ

m

53

83

84

cd. T

ypy

w³o

sków

wys

têpu

j¹ce

u(L

i-pa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Lip

owat

e), A

-K.

Til

iaco

rda

ta.

Til

iace

ae

Mil

l

kuty

kula

prze

strz

eñm

iêdz

yku

tyku

l¹a

œcia

n¹ko

mór

-ko

w¹

wyp

e³ni

ona

olej

kam

iet

eryc

znym

i

kom

órki

wyd

ziel

nicz

ew

³osk

ako

mór

kanó

¿ki

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kuty

kula

prze

strz

eñm

iêdz

yku

tyku

l¹a

œcia

n¹ko

mór

-ko

w¹

wyp

e³ni

ona

olej

kam

iet

eryc

znym

i

kom

órki

wyd

ziel

nicz

ew

³osk

a

kom

órki

nó¿k

i

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

miê

kisz

owe

liœc

ia

H-

Mar

twy,

wie

loko

mór

kow

y,ta

rczo

wat

yw

³ose

kw

ystê

pu-

j¹cy

nast

ykaj

¹cyc

hsi

êz

sob¹

brze

gach

dzia

³ek

kiel

icha

1,2

kom

órki

w³o

ska

wid

zian

e“z

góry

”

kom

órka

w³o

ska

napr

zekr

oju

popr

zecz

nym

nasa

dow

acz

êœæ

w³o

ska

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

brze

gudz

ia³k

i

kom

órki

miê

kisz

owe

dzia

³ki

kiel

icha

F,G

-W

³osk

iw

ydzi

elaj

¹ce

olej

kiet

eryc

zne

wsk

órce

m³o

de-

goli

œcia

F G H1

H2

10µ

m

10µ

m

20µ

m

I - Wielokomórkowy, ¿ywy, tarczowaty w³osek z zal¹¿ni ; I - ramiona w³oska promieniœcieroz³o¿one nad powierzchni¹ skórki, I - nasadowa czêœæ komórek w³oska z j¹drami, tkwiwœród w³aœciwych komórek skórki.

1,2 1

2


j¹dra nasadowej czêœci komórek w³oska

nasadowe czêœci dwóch w³osków tkwi¹cepomiêdzy w³aœciwymi komórkami skórki

ramiona w³oska roz³o¿one nad powierzchni¹skórki

cd. Typy w³osków wystêpuj¹ce u Mill (Lipa drobnolistna), z rodziny(Lipowate); A-K.

Tilia cordata .Tiliaceae

I1

I2

10 µm

54

85

86

cd. T

ypy

w³o

sków

wys

têpu

j¹ce

uM

ill

(Li-

padr

obno

list

na),

zro

dzin

y(L

ipow

ate)

; A-K

.T

ilia

cord

ata

.T

ilia

cea

e

J-

¯yw

y,cz

tero

kom

órko

wy,

nitk

owat

y,ci

en-

koœc

ienn

yw

³ose

kza

wi¹

zka

liœc

iow

ego

kom

órki

w³o

ska

œcia

nako

mór

kow

a

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

K-

Mar

twy,

jedn

okom

órko

wy,

grub

oœci

enny

w³o

sek

liœc

ia

œcia

nako

mór

kow

a

œwia

t³o

kom

órki

grub

oœci

enne

kom

órki

skór

kiot

acza

j¹ce

nasa

dêw

³osk

a

kom

órki

skle

renc

hym

atyc

zne

liœc

iaKJ20

µm

20µ

m

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

pery

fery

jnej

czêœ

cije

dnor

oczn

ej³o

dygi

L. (

Bez

czar

ny),

zro

dzin

y(P

rzew

iert

niow

ate)

; A-

wcz

a-si

epo

wst

awan

iape

ryde

rmy

(kor

kow

icy)

zpi

erw

szej

sube

pide

rmal

nej

war

stw

yko

rypi

erw

otne

j,B

-z

trze

ma

war

stw

ami

kom

órek

kork

a.

Sa

mb

ucu

sn

igra

Capri

foli

ace

ae

skór

ka

fell

em(k

orek

)

fell

ogen

(mia

zga

kork

otw

órcz

a)

kole

nchy

ma

p³at

owa

skór

ka

fell

em

fell

ogen

fell

oder

ma

kole

nchy

ma

p³at

owa

A B

fell

oder

ma

50µ

m

50µ

m

55

87

88

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ga³¹zki z listwami korkowymi uL. (Klon polny), z rodziny (Klonowate). Na podstawie prepara-

tu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Acercampestre Aceraceae

peryderma


w³ókna ³yka pierwotnego

³yko

w³ókna ³yka wtórnego

miazga

drewno

cienkoœcienny miêkisz rdzenia

500 µm

Fra

gmen

typr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

pery

fery

jnej

czêœ

-ci

jedn

oroc

znej

³ody

giS

cop

(Lip

asz

e-ro

koli

stna

),z

rodz

iny

(Lip

owat

e); A

-be

zpe

-ry

derm

y,B

-z

pery

derm

¹.

Til

iapla

typhyl

los

.T

ilia

ceae skór

ka

kole

nchy

ma

(zm

odyf

ikow

ana

wcz

asie

wtó

rneg

opr

zyro

stu)

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

skór

ka

fell

em

fell

ogen

fell

oder

ma

kole

nchy

ma

(zm

odyf

ikow

ana

wcz

asie

wtó

rneg

opr

zyro

stu)

A B10µ

m

10µ

m

56

89

90

Fragment przekroju poprzecznego powierzchniowej czêœci bulwy pêdowejL. (Ziemniak), z rodziny (Psiankowate)

Solanumtuberosum Solanaceae

peryderma

korek (fellem)

miazga korkotwórcza (fellogen)

felloderma

komórki miêkiszowe kory pierwotnej

kolenchyma

komórki miêkiszu zapasowego z ziarnamiskrobi

50 µm

Fragment przekroju poprzecznego m³odej ³odygi roœliny zielnej L.(Koniczyna bia³a), z rodziny (Bobowate), z zak³adaj¹c¹ siê peryderm¹w pierwszej, subepidermalnej warstwie kory pierwotnej

Trifolium repensFabaceae

skórka

tworz¹ca siê peryderma

cienkoœcienny miêkisz kory pierwotnej

kryszta³y szczawianu wapnia

w³ókna ³ykowe

³yko

naczynia

miêkisz drzewny

miêkisz miêdzywi¹zkowy

miêkisz rdzenia

20 µm

57

91

92

Przekrój poprzeczny przez peryferyjny fragment jednorocznej ³odygi obejmuj¹cyaparat szparkowy w miejscu powstania przetchlinki u Mill. (Lipadrobnolistna), z rodziny (Lipowate)


1 - komórka szparkowa2 - przedsionki (górny i dolny)3 - komora podszparkowa4 - miêkisz podszparkowy

z przestworami miêdzyko-mórkowymi

skórka

kolenchyma p³atowa


3 2 1 4

10 µm

Przekrój poprzeczny przez peryferyjny fragment jednorocznej ³odygi obejmuj¹cyaparat szparkowy i wyró¿nicowuj¹c¹ siê pod nim przetchlinkê u Mill.(Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)


1 - komórki aparatu szparkowego


kolenchyma p³atowa


4 - tkanka wype³niaj¹ca

fellogen (miazga korkotwórcza)

felloderma

123 1 2 3 4

5


25 µm

58

93

94

Fragment ³odygi o budowie pierwotnej obejmuj¹cy korê pierwotn¹ z tworz¹c¹ siêkolenchym¹ k¹tow¹ u L (Komosa bia³a), z rodziny

(Komosowate)Chenopodium album . Chenopo-

diaceae

skórka

kolenchyma k¹towa


druzy w warstwie komórek kory pierwotnejprzylegaj¹cej do endodermy

endoderma

10 µm

Fragment ³odygi obejmuj¹cy korê pierwotn¹ z w pe³ni wykszta³con¹ kolenchym¹k¹tow¹, w okresie zak³adania siê miazgi u L. (Komosa bia³a),z rodziny (Komosowate)

Chenopodium albumChenopodiaceae

skórka

kolenchyma k¹towa


druzy w warstwie komórek kory pierwotnejprzylegaj¹cej do endodermy

endoderma

10 µm

59

95

96

Fragment przekroju poprzecznego ³odygi liany - sp. (Pochrzyn), z rodzi-ny (Pochrzynowate), z klasy (Jednoliœcienne)

DioscoreaDioscoreaceae Liliopsida

skórka

kolenchyma k¹towa

chlorenchyma

endoderma

sklerenchyma

³yko

drewno

komórki miêkiszowez jamkami prostymi

25 µm

Przekrój poprzeczny peryferyjnej czêœci ogonka liœciowego roœliny wodnejL. (Grzybienie bia³e), z rodziny (Grzybieniowate)

Nym-phaea alba Nymphaeaceae

skórka

sklereidy

kryszta³y szczawianu wapnia w pierwotnejœcianie komórkowej sklereidu

kolenchyma k¹towa

zgrubienia œcian komórek kolenchymy

cienkoœcienny miêkisz


20 µm

60

97

98

Fra

gmen

tje

dnor

oczn

ej³o

dygi

L. (

Bez

czar

ny),

zro

dzin

y(P

rzew

iert

niow

ate)

,z

kole

nchy

m¹

p³at

ow¹

ipe

ryde

rm¹,

któr

apo

wst

a³a

zpi

erw

szej

, sub

epid

erm

alne

jw

arst

wy

kole

nchy

my,

ocz

ymœw

iadc

z¹gr

ube

celu

lozo

wop

ekty

now

eœc

iany

styc

zne

fell

oder

my

isu

bepi

derm

alne

jw

arst

wy

fell

emu

Sa

mb

ucu

sn

igra

Ca

pri

foli

ace

ae

skór

ka

grub

aœc

iana

celu

lozo

wo-

pekt

ynow

a

fell

em

fell

ogen

fell

oder

ma

ozg

rubi

a³yc

hœc

iana

chst

yczn

ych

kole

nchy

ma

p³at

owa

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

endo

derm

a

w³ó

kna

³yka

pier

wot

nego

³yko

pier

wot

ne

³yko

wtó

rne

mia

zga

drew

now

tórn

e

25µ

m

Fra

gmen

tpr

omie

nist

ego

prze

kroj

upo

d³u¿

nego

prze

zje

dnor

oczn

¹³o

dygê

, obe

jmuj

¹cy

skór

kê, k

olen

chym

êp³

atow

¹i

pod

ni¹

le¿¹

cym

iêki

szko

rypi

erw

otne

ju

L. (

Bez

czar

ny),

zro

dzin

y(P

rzew

iert

niow

ate)

Sam

bucu

snig

raC

apri

fo-

liace

ae

1-

skór

ka2

-su

bepi

derm

alny

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

3-

kole

nchy

ma

p³at

owa

4-

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

43

21

25µ

m

61

99

100

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

pery

fery

jnej

czêœ

cim

³ode

goog

onka

liœc

iow

ego,

obej

muj

¹cy

kole

nchy

mê

uL

. (£

opia

nw

iêks

zy),

zro

dzin

y(A

stro

wat

e)A

rcti

um

lappa

Ast

e-ra

ceae

skór

ka

kole

nchy

ma

blas

zka

œrod

kow

a

zgru

bia³

e,ce

lulo

zow

o-pe

ktyn

owe

œcia

nyko

-m

órko

we

kole

nchy

my

cien

koœc

ienn

ym

iêki

sz

10µ

m

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

pery

fery

jnej

czêœ

cido

jrza

³ego

ogon

kali

œcio

weg

o,ob

ejm

uj¹c

yko

lenc

hy-

mê

p³at

ow¹

ik¹

tow

¹u

L. (

£op

ian

wiê

kszy

),z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

Arc

tiu

mla

pp

aA

ster

ace

ae

skór

ka

kole

nchy

ma

p³at

owa

kole

nchy

ma

k¹to

wa

zgru

bien

iaœc

ian

kom

órek

kole

nchy

my

blas

zka

œrod

-ko

wa

œwia

t³o

kom

ór-

kow

e

miê

kisz

25µ

m

62

101

102

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

³ody

giz

kole

nchy

-m

¹p³

atow

¹u

Hou

tt(R

dest

os-

trok

oñcz

ysty

),z

rodz

iny

(Rde

stow

ate)

Rey

noutr

iaja

ponic

aP

oly

gonace

ae

skór

ka

kole

nchy

ma

p³at

owa

ogr

ubyc

hce

lulo

zow

opek

tyno

wch

, per

y-kl

inal

nych

œcia

nach

kom

órko

-w

ych

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szko

rypi

erw

otne

jo

celu

lozo

wyc

hœc

iana

chko

mór

kow

ych

w³ó

kna

³yka

pier

wot

nego

ow

tórn

ych,

zdre

wni

a³yc

hœc

ia-

nach

kom

órko

wyc

h

blas

zka

œrod

kow

a

10µ

m

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

jedn

oroc

znej

³ody

-gi

, obe

jmuj

¹cy

skór

kêi

pod

ni¹

le¿¹

cew

arst

wy

kole

n-ch

ymy

p³at

owej

uL

. (B

lusz

czpo

spol

ity)

,z

rodz

iny

(Ara

liow

ate)

Hed

era

hel

ixA

rali

ace

ae

1 2 3 4 5 6 7 8

1-

kuty

kula

osi

lnie

pofa

³dow

anej

pow

ierz

chni

2-

skut

yniz

owan

aw

arst

wa

zew

nêtr

znyc

hœc

ian

skór

ki3

-ce

lulo

zow

aw

arst

wa

œcia

nyko

mór

eksk

órki

4-

œwia

t³o

kom

órek

skór

ki5

-zg

rubi

a³e,

celu

lozo

wop

ekty

now

e,pe

rykl

inal

neœc

iany

kom

órek

kole

nchy

my

6-

kole

nchy

ma

p³at

owa

7-

cien

kie,

celu

lozo

wop

ekty

now

e,an

tykl

inal

neœc

iany

kom

órek

kole

nchy

my

8-

blas

zka

œrod

kow

a

10µ

m

63

103

104

Przekrój poprzeczny powierzchniowej czêœci owocni obejmuj¹cy skórkê i pod ni¹le¿¹c¹ kolenchymê p³atow¹ u Borb (Jab³oñ domowa), odmianySpartan, z rodziny Rosaceae (Ró¿owate)

Malus domestica .

kutykula i warstwa skutynizowana œciany komó-rek skórki

skórka

celulozowa warstwa œciany komórek skórki

silnie zgrubia³e celulozowopektynowe œcia-ny komórek kolenchymy

kolenchyma

jamki proste

blaszka œrodkowa

10 µm

Per

yfer

yjny

frag

men

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

ogon

kam

³odo

cian

ego

liœc

iaob

ejm

uj¹c

ysk

órkê

iko

lenc

hym

êlu

kow

¹u

(L.)

P.G

aert

n.(L

epiê

¿nik

ró¿o

wy)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e)P

etasi

tes

hyb

ridus

Ast

erace

ae

skór

ka

kole

nchy

ma

luko

wa

zgru

bien

iaœc

ian

wok

ó³pr

zest

wo-

rów

miê

dzyk

o-m

órko

wyc

h

œwia

t³o

kom

órki

kole

nchy

my

luko

-w

ej

prze

stw

ory

miê

-dz

ykom

órko

we

miê

kisz

25µ

m

64

105

106

Per

yfer

yjny

frag

men

tpo

prze

czne

gopr

zekr

oju

ogon

kado

jrza

³ego

liœc

ia(L

.)P.

Gae

rtn.

(Le-

piê¿

nik

ró¿o

wy)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e)P

etasi

tes

hyb

ridus

Ast

erace

ae

skór

ka

kole

nchy

ma

lu-

kow

a

zgru

bien

iaœc

ian

kom

órko

wyc

hw

okó³

prze

stw

o-ró

wm

iêdz

y-ko

mór

kow

ych

œwia

t³o

kom

órki

kole

nchy

my

lu-

kow

ej

prze

stw

ory

miê

-dz

ykom

órko

we

miê

kisz

25µ

m

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê o budowie pierwotnej, z tkank¹ me-chaniczn¹ w postaci kolenchymy wystêpuj¹cej w pasmach le¿¹cych bezpoœredniopod skórk¹ u L (Rdest ptasi), z rodziny (Rde-stowate)

Polygonum aviculare . Polygonaceae

skórka

chlorenchyma

kolenchyma

miêkisz zasadniczykory pierwotnej

³yko pierwotne

naczynia drewnapierwotnego

miêkisz rdzenia

100 µm

65

107

108

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi o budowie wtórnej ze sklerenchym¹, którapowsta³a w wyniku przekszta³cenia kolenchymy, u L. (Rdestptasi), z rodziny (Rdestowate)

Polygonum avicularePolygonaceae

skórka

chlorenchyma

sklerenchyma (z przekszta³cenia kolenchymy)

miêkisz zasadniczy kory pierwotnej

druzy w komórkach miêkiszowych kory pierwotnej

w³ókna ³ykowe

³yko pierwotne

³yko wtórne

miazga

drewno pierwotne

drewno wtórne

miêkisz rdzenia o ma³ych komórkach (20-30 µm)

miêkisz rdzenia o du¿ych komórkach (80-100 µm)

kana³ powietrzny

100 µm

Fragment m³odej ³odygi o budowie pierwotnej, obejmuj¹cy korê pierwotn¹ z kolen-chym¹ w ¿eberkowatym uwypukleniu u L. (Rdest ptasi), z ro-dziny (Rdestowate)

Polygonum avicularePolygonaceae

gruboœcienna skórka

kolenchyma

miêkisz asymilacyjny(chlorenchyma)

miêkisz zasadniczy korypierwotnej


cienkoœcienne komórki³yka

20 µm

66

109

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

³ody

gio

budo

wie

wtó

rnej

, obe

jmuj

¹cy

korê

pier

-w

otn¹

zesk

lere

nchy

m¹,

któr

apo

wst

a³a

ww

ynik

upr

zeks

zta³

ceni

ako

lenc

hym

yu

L. (

Rde

stpt

asi)

, zro

dzin

y(R

dest

owat

e)P

o-

lygonum

avi

cula

reP

oly

gonace

ae gr

uboœ

cien

nask

órka

kom

órki

kole

nchy

my

prze

ksz-

ta³c

one

we

w³ó

kna

skle

renc

hy-

mat

yczn

eo

grub

ej, w

tórn

ejœc

iani

eko

mór

kow

ej

œcia

napi

erw

otna

œcia

naw

tórn

a

kom

órki

kole

nchy

my

nie

prze

-ks

zta³

cone

wsk

lere

nchy

mê

miê

kisz

asym

ilac

yjny

miê

kisz

zasa

dnic

zyko

rypi

er-

wot

nej

w³ó

kna

³yko

we

ogr

ubej

wtó

r-ne

jœc

iani

eko

mór

kow

ej

20µ

m

67

110

111

Fragment przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi, obejmuj¹cy pogranicze ko-ry pierwotnej i ³yka pierwotnego z w³óknami sklerenchymatycznymi u

L. (Bez czarny), z rodziny (Przewiertniowate)Sambucus

nigra Caprifoliaceae

cienkoœcienne komórkimiêkiszowe kory pier-wotnej

w³ókna sklerenchymatycz-ne ³yka pierwotnego o wy-raŸnie warstwowej budo-wie œcian komórkowych

komórki ³yka przewo-dz¹cego

25 µm

Fragment przekroju poprzecznego przez ³yko wtórne ³odygi z gruboœciennymi w³ók-nami u Mill (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate). £ykowtórne lipy wykorzystywane by³o do sporz¹dzania ³apci.

Tilia cordata . Tiliaceae

³yko twarde (w³ókna ³ykowe)

³yko miêkkie (rurki sitowe, komórkitowarzysz¹ce, komórki miêkiszowe)

promieñ ³ykodrzewny

10 µm

³yko twarde

³yko miêkkie

68

112

113

Peryferyjny fragment przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi, obejmuj¹cyw³ókna ³yka pierwotnego o pofa³dowanych œcianach komórkowych u

L. (Trzmielina zwyczajna), z rodziny (Trzmielinowate)Euonymus

europea Celastraceae

skórka

kolenchyma

gruboœcienny miêkisz asymilacyjnykory pierwotnej


endoderma

w³ókna ³yka pierwotnego o pofa³do-wanych œcianach komórkowych

³yko przewodz¹ce

10 µm

Fragment przekroju poprzecznego peryferyjnej czêœci ³odygi roœliny w³óknodajnej- L. (Konopie siewne), z rodziny (Konopiowate)Cannabis sativa Cannabaceae

skórka

kolenchyma p³atowa

endoderma

gruboœcienne w³ókna³yka pierwotnego (stereidy)

w³ókna o rozwarstwionychœcianach komórkowych

cienkoœcienne komórki³yka pierwotnego

10 µm

69

x

x

114

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zli

œæw

³ókn

odaj

nej

roœl

iny

For

st. (

Len

now

ozel

andz

ki),

zro

dzin

y(L

ilio

wat

e). W

³ókn

ate

jro

œlin

ypo

zysk

iwan

es¹

zli

œci.

S¹

one

bia³

e,b³

yszc

z¹ce

iba

rdzo

wyt

rzym

a³e

naro

zerw

anie

. S³u

¿¹g³

ów-

nie

dow

yrob

uli

n,sz

paga

tów

, gru

bych

tkan

in, w

orkó

w, p

apie

rui

p³yt

budo

wla

nych

zdo

datk

iem

gips

u.

Phorm

ium

tenax

Lil

iace

ae

skór

kagó

rna

(doo

siow

a)z

grub

¹ku

tyku

l¹

skle

renc

hym

atyc

zny

miê

kisz

bezz

iele

niow

y

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szas

ymil

acyj

nybe

zzie

leni

owa

poch

wa

miê

kisz

owa

otac

zaja

ca

drew

no

³yko

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szza

sadn

iczy

krys

zta³

ysz

czaw

ianu

wap

nia

miê

kisz

asym

ilac

yjny

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne

miê

kisz

skle

renc

hym

atyc

zny

skór

kado

lna

zap

arat

ami

szpa

rkow

ymi

igr

u-b¹

kuty

kul¹

w³ó

kna

iw

i¹zk

ipr

zew

odz¹

ce

50µ

m

70

115

116

Schemat rozmieszczenia sklerenchymy w peryferyjnej czêœci ³odygi trzech liniiwsobnych L. (Kukurydza zwyczajna), z rodziny Poaceae (Wiechlinowate);A - linia bm2, B - linia S 339, C - linia S 215. Linie pochodzi³y z kolekcji prof.Z. Królikowskiego i dr. J. Adamczyka ze Smolic.

Zea mays

epiderma i subepidermalna sklerenchyma

w³ókna sklerenchymatyczne ³yka pierwotnego

pochwa sklerenchymatyczna otaczaj¹ca drewno pierwotne

miêkisz zasadniczy




miêkisz zasadniczy




miêkisz zasadniczy

A

B

C

100 µm

Fragment peryferyjnej czêœci ³odygi obejmuj¹cy skórkê, subepidermalne warstwyw³ókien sklerenchymatycznych i gruboœcienny miêkisz u L (Kukurydzazwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate)

Zea mays .Poaceae

skórka

w³ókna sklerenchymatyczneo zdrewnia³ych œcianach komór-kowych

zdrewnia³y, gruboœcienny miêkisz10 µm

71

117

118

Przekrój przez komórki kamienne stanowi¹ce endokarpium (pestkê) w owocuL. (Œliwa domowa), z rodziny (Ró¿owate)

Pru-nus domestica Rosaceae

œwiat³o komórkowe

gruba, zlignifikowanaœciana komórkowa

blaszka œrodkowa

jamki proste w œcianiepoprzecznej (antykli-nalnej)

jamki proste rozga³êzione

jamki proste w œcianiepowierzchniowej

10 µm

Sklereidy ³upiny nasiennej ssp. Harz (Bobik), z rodziny(Bobowate); A - przekrój poprzeczny ³upiny nasiennej, B - przekrój poprzecznymakrosklereidów.

Vicia faba minor Fabaceae

kutykula

jasna linia (strefa w œcianie komórkowej makroskle-reidów o w³aœciwoœciach pó³przepuszczalnych)

blaszka œrodkowa

jamki proste

œwiat³o komórkowe


œciana komórkowa osteosklereidu


blaszka œrodkowa

œciana komórkowa

œwiat³o komórkowe makrosklereidu

mak

rosk

lere

idy

oste

oskl

erei

dym

akro

skle

reid

y

25 µm

A

B

10 µm

72

119

120

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

drew

nopi

erw

otne

³ody

giL

(Dyn

iazw

ycza

jna)

, zro

dzin

y-

(Dyn

iow

ate)

Cu

-cu

rbit

ap

epo

.C

ucu

rbi

tace

ae

1-

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szpr

otok

syle

mu

2-

nacz

ynie

spir

alno

pier

œcie

niow

epr

otok

syle

mu

(sil

nie

rozc

i¹g-

niêt

e)3

-ci

enko

œcie

nny

miê

kisz

prot

oksy

lem

u4

-na

czyn

iepi

erœc

ieni

owe

prot

oksy

lem

u5

-ci

enko

œcie

nny

miê

kisz

prot

oksy

lem

u6

-na

czyn

iesp

iral

nepr

otok

syle

mu

7-

nacz

ynie

siat

kow

ate

met

aksy

lem

u8

-ci

enko

œcie

nny

miê

kisz

met

aksy

lem

u9

-na

czyn

ieja

mko

wat

em

etak

syle

mu

10-

grub

oœci

enny

miê

kisz

met

aksy

lem

u

12

34

56

78

910

20µ

m

Prz

ekró

jpo

d³u¿

ny(A

)i

popr

zecz

ny(B

)pr

zez

rurk

isi

-to

we

L. (

Dyn

iazw

ycza

jna)

,(D

ynio

wat

e)C

ucu

rbit

ap

epo

Cu

curb

i-ta

cea

e

B

A

26

3

2 4 1

5

2 3

5

1-

cz³o

nyru

rek

sito

wyc

h

2-

pola

sito

we

pros

tez

du-

¿ym

ipo

ram

ina

zako

ñ-cz

enia

chcz

³onó

wru

rek

sito

wyc

h

3-

pory

4-

pola

sito

we

pros

tez

ma-

³ym

ipo

ram

ina

œcia

nach

bocz

nych

rure

ksi

tow

ych

5-

kom

órki

miê

kisz

owe

³yka

6-

kom

órki

tow

arzy

sz¹c

e(p

rzyr

urko

we)

20µ

m20

µm

73

121

122

Przekrój pod³u¿ny styczny przez miazgê niepiêtrow¹ sp. (Klon), z rodziny(Klonowate)

Acer Ace-raceae

inicja³y wrzecionowate miazgi

inicja³y izodiametryczne promieni³ykodrzewnych

promieñ jednorzêdowy

promieñ wielorzêdowy

25 µm

Przekrój pod³u¿ny styczny miazgi niepiêtrowej L. (Jesion wy-nios³y), z rodziny (Oliwkowate)

Fraxinus excelsiorOleaceae

inicja³y wrzecionowate miazgi

inicja³y izodiametryczne promieni³ykodrzewnych, dwurzêdowch

pierwotne pola jamkowe

inicja³y izodiametryczne promieni³ykodrzewnych, jednorzêdowych

25 µm

74

123

124

Przekrój pod³u¿ny styczny miazgi niepiêtrowej sp. (Topola), z rodziny(Wierzbowate)

PopulusSalicaceae

inicja³y wrzecionowatemiazgi

inicja³y izodiametrycznejednorzêdowych promieni³ykodrzewnych

pierwotne pola jamkowe

25 µm

Przekrój pod³u¿ny styczny miazgi piêtrowej L (Robinia aka-cjowa - grochodrzew), z rodziny (Bobowate)

Robinia pseudoacacia .Fabaceae

inicja³y izodiametrycznewielorzêdowego promienia³ykodrzewnego

inicja³y izodiametrycznejednorzêdowego promienia³ykodrzewnego

inicja³y wrzecionowate

10 µm

75

x

x

125

Elementy komórkowe drewna wtórnegoL (Leszczyna), z rodziny (Brzozowa-

te)

Corylus avel-lana . Betulaceae

1 - miêkisz s³upowy pochodz¹cy od komórek wrzecionowatychmiazgi2 - miêkisz promieni drzewnych w kontakcie z cz³onem naczynia,cewk¹ w³óknist¹ i miêkiszem s³upowym3 - miêkisz promieni drzewnych kontaktuj¹cy siê z w³óknami4 - cewka w³óknista5 - cewka, 6 - cz³on naczynia z przebiciami drabinkowymi,7 - w³ókna

1 4 6 5 7 4 6

2

3

50 µm

76

x

x

126

Elementy komórkowe drewna wtórnego -L. (Jesion wynios³y), z rodziny (Oliwko-

wate)

Fraxinus excelsior Oleaceae

1,2 - gruboœcienne w³ókna drzewne3,4,5 - cewki w³ókniste z jamkami szczelinowymi6,7,8 - cz³on naczynia o przebiciach prostych, z d³ugimi zakoñczenia-mi, o ma³ej œrednicy (drewno letnie)9,10 - cz³on naczynia o przebiciach prostych o du¿ej œrednicy (drewnowiosenne)11,12 - miêkisz s³upowy, zró¿nicowany pod wzglêdem kszta³tu komó-rek i liczby jamek w zale¿noœci od s¹siaduj¹cych komórek13 - komórki miêkiszu promienia drzewnego kontaktuj¹ce siêz w³óknami i cewkami w³óknistymi14,15 - komórki miêkiszu promienia drzewnego kontaktuj¹ce siêz komórkami miêkiszu s³upowego i z naczyniami

50 µm

1 2

3

4 56

7

8

9

10

11

12

13

14

15

77

127

128

Schemat przekroju poprzecznego przez rozpierzch³onaczyniowe drewno wtórne wie-loletniej ³odygi krzewu L. (Leszczyna, orzech laskowy), z rodziny

(Brzozowate)Corylus avellana

Betulaceae

naczynia

cewki, w³ókna, miêkisz

jedno- i dwurzêdowe promieniedrzewne

promieñ drzewny zbiorczy

granice przyrostów rocznych

50 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez drewno wtórne, pierœcieniowonaczynioweL. (D¹b szypu³kowy), z rodziny (Bukowate)Quercus robur Fagaceae

wielorzêdowy promieñ drzewny

jednorzêdowe promienie drzewne

granica przyrostu rocznego

naczynia drewna letniego

w³ókna drzewne

naczynia drewna wiosennego

przyrost roczny

250 µm

78

129

130

Schemat przekroju poprzecznego drewna wtórnego, pierœcieniowonaczyniowegoL. (Jesion wynios³y), z rodziny (Oliwkowate)Fraxinus excelsior Oleaceae


przyrost roczny

naczynia drewna letniego

naczynia drewna wiosennego

250 µm

Fragment ³odygi z wi¹zk¹ kolateraln¹ otwart¹ u roœliny zielnej L(Koniczyna bia³a), z rodziny (Bobowate)

Trifolium repens .Fabaceae

skórka



³yko

miazga

drewno wtórne

naczynia metaksylemu

protoksylem

gruboœcienny miêkiszmiêdzywi¹zkowy

miêkisz dordzeniowejczêœci wi¹zki

miêkisz rdzenia

50 µm

79

x

x

131

Fragment przekroju poprzecznego ³odygi L.(Szczaw kêdzierzawy), z rodziny (Rdesto-wate). W ³odydze wystêpuj¹ dwa pierœcienie wi¹-zek kolateralnych otwartych, sprzê¿onych z sob¹ po dwiew uk³adzie lustrzanym. £yko w wewnêtrznym pierœcieniuwi¹zek skierowane jest w kierunku rdzenia, a w pierœcieniuzewnêtrznym w kierunku kory pierwotnej. Na podstawiepreparatu prof. P. Maheshwary’ego z 1960 r.

Rumex crispusPolygonaceae

R. crispus

skórka

cienkoœcienny miêkisz asymi-lacyjny (chlorenchyma)

gruboœcienny miêkisz korypierwotnej

w³ókna ³ykowe

³yko wi¹zki zewnêtrznej

miazga

drewno wtórne

drewno pierwotne

sklerenchyma miêdzywi¹z-kowa

drewno

miazga

³yko wi¹zki wewnêtrznej

miêkisz rdzenia

50 µm

80

x

x

132

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zw

i¹zk

êbi

kola

tera

ln¹

³ody

giL

(Dyn

iazw

ycza

jna)

, zro

dzin

y(D

ynio

wat

e)C

ucu

rbit

ap

epo

.C

ucu

rbit

ace

ae

miê

kisz

wok

ó³w

i¹zk

owy

³yko

zew

nêtr

zne

(od

stro

nyko

rypi

erw

otne

j)

cz³o

nru

rki

sito

wej

zp³

yt¹

sito

w¹

pros

t¹

mia

zga

met

aksy

lem

nacz

ynie

met

aksy

lem

u

nacz

ynia

prot

oksy

lem

u

³yko

wew

nêtr

zne

(od

stro

nyrd

zeni

a)

50µ

m

81

133

134

Wi¹zka przewodz¹ca kolateralna zamkniêta ³odygi L(Jaskier wielokwiatowy), z rodziny (Jaskrowate)

Ranunculus polyanthemos .Ranunculaceae

cienkoœcienny miêkisz zasadniczy otaczaj¹cywi¹zkê


rurki sitowe metafloemu

komórki towarzysz¹ce


gruboœcienny miêkisz


elementy przewodz¹ce protoksylemu

cienkoœcienny miêkisz protoksylemu

25 µm

Przekrój poprzeczny przez wi¹zkê kolateraln¹ zamkniêt¹ roœliny zielnej, dwuliœcien-nej - L z rodziny . Na podstawie preparatuprof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Podophyllum peltatum , Podophyllaceae

cienkoœcienny miêkisz zasadniczyotaczaj¹cy wi¹zkê


protofloem

rurki sitowe metafloemu

miêkisz miêdzy ³ykiem i drewnem

metaksylem

elementy przewodz¹ce protoksylemu

miêkisz protoksylemu

cienkoœcienny miêkisz wokó³wi¹zkowy

50 µm

82

135

136

Przekrój poprzeczny wi¹zki kolateralnej zamkniêtej ogonka liœciowego roœliny wod-nej - L. (Grzybienie bia³e), z rodziny (Grzybienio-wate)

Nymphaea alba Nymphaeaceae

obliterowany protofloem

miêkisz wokó³wi¹zkowy

cz³ony rurek sitowych metafloemu

miêkisz ³ykowy

elementy przewodz¹ce drewna pierwotnego

komórki miêkiszowe otaczaj¹ce komorê powietrzn¹

celulozowa œciana komórek miêkiszowych, zgru-bia³a od strony komory powietrznej

kutykula

komora powietrzna20 µm

Fragment przekroju poprzecznego peryferyjnej czêœci ³odygi, obejmuj¹cy wi¹zkêkolateraln¹ zamkniêt¹ u L. (Kukurydza zwyczajna), z rodziny(Wiechlinowate)

Zea mays Poaceae

sklerenchymatyczna skórka

subepidermalna warstwa w³ókien sklerenchymatycznych

gruboœcienny, sklerenchymatyczny miêkisz

cienkoœcienny miêkisz asymilacyjny (chlorenchyma)

w³ókna ³ykowe

obliterowany protofloem


komórki przyrurkowe (towarzysz¹ce)

naczynie metaksylemu

naczynie protoksylemu

przestwór miêdzykomórkowy


pochwa sklerenchymatyczna wokó³wi¹zkowa

cienkoœcienny miêkisz zasadniczyprzestwór miêdzykomórkowy

50 µm

83

137

138

Fragment centralnej czêœci ³odygi obejmuj¹cy wi¹zkê kolateraln¹ zamkniêt¹ i ota-czaj¹cy j¹ miêkisz zasadniczy u L. (Kukurydza zwyczajna), z rodziny

(Wiechlinowate)Zea mays

Poaceae

komórki miêkiszu zasadniczegootaczaj¹ce wi¹zkê przewodz¹c¹


protofloem





kana³ powietrzny

miêkisz protoksylemu

50 µm

Przekrój poprzeczny przez wi¹zkê hadrocentryczn¹ w k³¹czu L(Paprotka zwyczajna), z rodziny (Paprotkowate)

Polypodium vulgare .Polypodiaceae

miêkisz zasadniczy ota-czaj¹cy wi¹zkê

endoderma z pasemkamiCaspary’ego

perycykl

³yko pierwotne

cewki metaksylemu

miêkisz drzewny

cewki protoksylemu

25 µm

84

139

140

Prz

ekró

jpo

prze

czny

wi¹

zki

hadr

ocen

tryc

znej

³ody

giL

am(P

arze

plin

),z

rodz

iny

-(W

odni

kow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. P. M

ahes

hwar

y’eg

oz

Del

hi.

Gu

nn

era

ma

gel

lan

ica

.H

alo

rag

ace

ae

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

³yko

drew

no

miê

kisz

rdze

-ni

a

25µ

m

Przekrój poprzeczny wi¹zki hadrocentrycznej tworz¹cej œlad liœciowy w ³odydze(L.) Bernh. ex Schrank & Mart. (Wid³ak wroniec), z rodziny

, z rzêdu (Wid³akowce)

Hu-perzia selago Huper-ziaceae Lycopodiales

komórki miêkiszowekory pierwotnej

³yko

drewno

10 µm

85

141

142

Przekrój poprzeczny przez wi¹zkê leptocentryczn¹ w k³¹czu Agropyron(L.) P. B. (Perz w³aœciwy) z rodziny (Wiechlinowate)

repens, Poaceae

komórki miêkiszuzasadniczego

drewno pierwotne

³yko pierwotne

10 µm

Przekrój poprzeczny leptocentrycznej wi¹zki ³odygi sp. (Aloes), z rodziny(Liliowate)

Aloe Li-liaceae

miêkisz oko³o-wi¹zkowy

drewno

³yko

10 µm

86

143

144

Przekrój poprzeczny przez wi¹zkê leptocentryczn¹ w k³¹czu L.(Konwalia majowa), z rodziny (Konwaliowate)


miêkisz zasadniczyotaczaj¹cy wi¹zkê

metaksylem

rurki sitowe


protoksylem

25 µm

Przekrój poprzeczny wi¹zki leptocentrycznej wystêpuj¹cej na terenie rdzenia ³odygiL. (R¹cznik pospolity), z rodziny (Wilczomle-

czowate)Ricinus communis Euphorbiaceae

cienkoœcienny miê-kisz rdzenia

drewno

³yko

20 µm

87

x

x

145

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zw

alec

osio

wy

bulw

kiko

rzen

iow

ejo

radi

alny

muk

³adz

iedr

ewna

i³y

kau

Hud

s.(Z

iarn

op³o

nw

iose

nny)

, zro

dzin

y(J

askr

owat

e)Fic

ari

ave

rna

Ra

nu

ncu

la-

cea

e

miê

kisz

zapa

sow

yko

rypi

erw

otne

j

endo

derm

az

pase

mka

-m

iC

aspa

ry’e

go

pery

cykl

³yko

pier

wot

ne(p

roto

-i

met

aflo

em)

prot

oksy

lem

met

aksy

lem

50µ

m

88

146

147

Przekrój poprzeczny wi¹zki przewodz¹cej ³odygi L (Skrzyp pol-ny), z podgromady (Sfenofyty), z rodziny (Skrzypowate)

Equisetum arvense .Sphenophyta Equisetaceae

komórki miêkiszowe kory pier-wotnej

cienkoœcienne komórki miêkiszowew s¹siedztwie z reksygennym kana³empowietrznym

endoderma z pasemkami Caspary’ego

perycykl

metaksylem

³yko

protoksylem

komórki wyœcielaj¹ce kana³ wodny

karynalny, schizogenowy kana³ wodny

gruboœcienne komórki miêkiszoweotaczaj¹ce wi¹zkê przewodz¹c¹

cienkoœcienne komórki miêkiszowerdzenia

25 µm

Pojedyncze komórki drewna i ³yka w nasadzie liœcia paproci wodnej sp.z rodziny (Salwiniowate)

AzollaSalviniaceae

cewka

komórka ³ykowa

pochwa miêkiszowa

komórki miêkiszuasymilacyjnego

,

10 µm

89

148

149

Przekrój poprzeczny przez jedn¹ z wi¹zek ³ykowych wystêpuj¹cych naprzemienniew pierœcieniu z wi¹zkami kolateralnymi otwartymi w bulwie pêdowej

L. (S³onecznik bulwiasty, topinambur), z rodziny (Astrowate)Helianthus tu-

berosus Asteraceae

komórki ³yka (zakropkowane)

przestwór miêdzykomórkowywype³niony ¿ó³t¹ zawartoœci¹



wype³niony gazem

10 µm

Przekrój poprzeczny przez schizogenowy kana³ wydzielniczy w kolenchymie k³¹czaL (Podagrycznik pospolity), z rodziny (Selero-

wate)Aegopodium podagraria . Apiaceae

komórki kolenchymy

zgrubienia œcian komórekkolenchymy

komórki wydzielniczewyœcielaj¹ce kana³ (epitel)

kana³ wydzielniczy

10 µm

90

150

151

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

gopr

zez

mio

dnik

L(S

zach

owni

cace

sars

ka),

zro

dzin

y(L

ilio

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. S

ig-

mun

daze

Stu

ttga

rtu.

Fri

ti-

lla

ria

imp

eria

lis

.L

i-li

ace

ae

1-

skór

kagó

rna

2-

tkan

kaw

ydzi

elni

cza

3-

miê

kisz

zasa

dnic

zy

4-

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

5-

skór

kado

lna

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

prze

zm

iodn

ikL

Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. Sig

-m

unda

zeS

tutt

gart

u.

Fri

ti-

lla

ria

imp

eria

lis

.

skór

kagó

rna

och

arak

terz

ew

ydzi

elni

czym

miê

kisz

wyd

ziel

nicz

y(z

akro

pkow

any)

miê

kisz

zasa

dnic

zy

drew

no

³yko

skór

kado

lna

apar

atsz

park

owy

1m

m

12

3

45

100

µm

Fragment przekroju pod³u¿nego przez ³yko wtórne korzenia, obejmuj¹cy komórkimiêkiszowe i cz³onowane mleczniki z lateksem u G.M. Weberex F. H. Wigg. (Mniszek lekarski), z rodziny (Astrowate). Na podstawiepreparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Taraxacum officinaleAsteraceae

komórki miêkiszowe ³yka

cz³ony rurek mlecznych(mleczniki cz³onowane)

10 µm

91

152

153

Fragment przekroju poprzecznego œciany zal¹¿ni z gruczo³em wydzielniczym schi-zogenowym u L. (Ruta zwyczajna), z rodziny (Rutowate)Ruta graveolens Rutaceae

epiderma zewnêtrznazal¹¿ni

epitel (komórki wy-dzielnicze)

komora wydzielnicza

miêkisz

warstwa subepidermalna

epiderma wewnêtrznazal¹¿ni

10 µm

Fragment grzybni z zarodniami, z podgromady(Grzyby sprzê¿niowe)

Rhizopus nigricans Zygomycotina

zarodnia z dojrza³ymizarodnikami

kolumella

zarodniki

opró¿niona zarodnia

sporangiofor

m³oda zarodnia

tworz¹ca siê zarodnia

b³ona oddzielaj¹ca zarodniêod sporangioforu

strzêpka powietrzna (roz³óg)

chwytniki100 µm

92

154

155

Zygospora z klasy (Sprzê¿niaki), z podgromady(Grzyby sprzê¿niowe)

Phycomyces nitens ZygomycetesZygomycotina

zygospora

wyrostki czepne utworzone przezwieszade³ko (komórki poœredniemiêdzy gametangium i strzêpkamigrzyba)

100 µm

P¹c

zkuj

¹ce

kom

órki

May

en(D

ro¿d

¿epi

ekar

nicz

e),

zpo

dgro

mad

y(W

orko

wce

),z

rzêd

u(D

ro¿d

¿ow

ce)

Sa

cch

aro

myc

esce

revi

sia

eA

sco

myc

oti

na

En

do

myc

eta

les

5µ

m

93

156

157

Fragment grzybni z konidiami u sp (Pêdzlak), z podgromady(Workowce), z rzêdu (Pleœniówkowce)

Penicillium . Ascomyco-tina Eurotiales

konidiospory

fialidy (sterygmy)

metule

konidiofor (sporangiofor)

10 µm

Przekrój przez hymenium owocnika sp. (Smardz), z podgromady(Workowce), z rzêdu (Kustrzebkowce). Na podstawie preparatu Fa-

bryki Pomocy Naukowych - BIOFIZ w Warszawie.

Morchella Ascomy-cotina Pezizales

oœmiozarodnikowe worki

wstawki

zarodniki workowe (askospory)

strzêpki p³onne

25 µm

94

158

159

Przekrój przez hymenium owocnika (Krombh.) Boud. (Smar-dzówka czeska), z podgromady (Workowce), z rzêdu (Ku-strzebkowce)

Ptychoverpa bohemicaAscomycotina Pezizales

worki dwuzarodnikowe

zarodniki (askospory)

wstawki

strzêpki p³onne

25 µm

Schemat przekroju poprzecznego nó¿ki owocnika (Krombh.)Boud (Smardzówka czeska), z podgromady (Workowce), z rzêdu -

(Kustrzebkowce)

Ptychoverpa bohemica. Ascomycotina Pe

zizales

grzybnia zwarta, o ma³ejœrednicy strzêpek

grzybnia zwarta, o du¿ejœrednicy strzêpek

grzybnia luŸna z przestwo-rami powietrznymi o ma³ejœrednicy strzêpek

kana³ powietrzny

1 mm

95

160

161

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

prze

ztr

zon

owoc

-ni

ka(K

rom

bh.)

Bou

d(S

mar

-dz

ówka

czes

ka),

zpo

dgro

mad

y(W

or-

kow

ce),

zrz

êdu

(Kus

trze

bkow

ce)

Pty

cho

verp

ab

oh

emic

a.

Asc

om

yco

tin

aP

eziz

ale

s

pow

ierz

chni

owa

czêœ

ætr

zonu

zbud

owan

aze

strz

êpek

om

a³ej

œred

nicy

, bez

prze

s-tw

orów

miê

dzyk

omór

kow

ych

podp

owie

rzch

niow

acz

êœæ

trzo

nuzb

udo-

wan

aze

strz

êpek

odu

¿ej

œred

nicy

zni

e-li

czny

mi,

drob

nym

ipr

zest

wor

ami

miê

dzy-

kom

órko

wym

i

wew

nêtr

zna,

œrod

kow

acz

êœæ

trzo

nu, p

rzy-

lega

j¹ca

doka

na³u

pow

ietr

zneg

o,zb

udo-

wan

aze

strz

êpek

om

a³ej

œred

nicy

, zdu

¿y-

mi

prze

stw

oram

im

iêdz

ykom

órko

wym

i

50µ

m

Przekrój pod³u¿ny przez g³ówkê podk³adki (owocnika) z peritecjami u(Fr.) Tul. et C. Tul (Bu³awinka czerwona), z podgromady

(Workowce), z rzêdu (Bu³awinkowce)

Clavicepspurpurea . Ascomycotina

Clavicipitales

ostiole - ujœcia peritecjum

peritecja

zwarta, gruboœcienna grzybniatworz¹ca œcianê peritecjum

strefa przejœciowa miêdzy g³ówk¹i trzonkiem o strzêpkach zwartych,u³o¿onych równolegle do powierzchni

zwarta grzybnia, o w¹skich, d³ugichstrzêpkach biegn¹cych wzd³u¿ ositrzonka

strzêpki grzybni o wiêkszej œrednicyni¿ w strefie powierzchniowej,z przestworami miêdzykomórkowymi250 µm

96

162

163

Bud

owa

owoc

nika

(Fr.

)T

ul. e

tC

. Tul

zpo

dgro

mad

y(W

orko

wce

),z

rzêd

u(B

u³aw

inko

wce

)

Cla

vice

ps

purp

ure

a.

Asc

om

ycoti

na

Cla

vici

pit

ale

s

A-

Fra

gmen

tgr

zybn

ig³

ówki

owoc

nika

, pon

i¿ej

peri

-te

cjów

strz

êpki

grzy

bni

prze

stw

ory

miê

dzy-

kom

órko

we

B-

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

pod³

u¿ne

gope

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

trzo

nka

owoc

nika

zwar

tagr

zybn

iao

wyd

³u¿o

nych

wzd

³u¿

osi

trzo

nka

strz

êpka

ch

A B

10µ

m

10µ

m

Prz

ekró

jpo

prze

czny

“skó

rki”

kape

lusz

aow

ocni

kaS

. F. G

ray

(Go³

¹bek

wym

iotn

y), z

podg

rom

ady

(Pod

staw

czak

i), z

rzêd

u(G

o³¹b

kow

ce)

Russ

u-

laem

etic

aB

asi

dio

myc

oti

na

Russ

ula

les

zwar

tacz

êœæ

grzy

bni;

strz

êp-

kipo

gr¹¿

one

wel

asty

czne

jw

ydzi

elin

ie

sfer

ocys

ty

luŸn

oro

zmie

szcz

one

strz

êp-

ki prze

stw

ory

pow

ietr

zne

20µ

m

97

164

165

Fragment przekroju poprzecznego blaszki z hymenium owocnika(Pers.) Schroet. (Go³¹bek widlasty), z podgromady (Podstawczaki),z rzêdu (Go³¹bkowce)

Russula lividaBasidiomycotina

Russulales

zarodniki podstawkowe (basidiospory)

sterygmy

strzêpki wydzielnicze

basidium (podstawka)

basidiole

cystydy

sferocysty


50 µm

Fra

gmen

typr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

ztr

zon

owoc

-ni

ka(S

cop.

:F

r.)

Fr.

(Mle

czaj

rudy

),z

podg

rom

ady

(Pod

staw

czak

i), z

rzêd

u(G

o³¹b

kow

ce)

La

cta

riu

sru

fus

Ba

sid

iom

yco

tin

aR

uss

ula

les

A-

Czê

œæpe

ryfe

ryj-

na

grzy

bnia

om

a³ej

œred

-ni

cyst

rzêp

ek(3

-6

µm

)

prze

stw

ory

pow

ietr

zne

B-

Czê

œæœr

odko

wa

trzo

nu

grzy

bnia

oni

eco

wiê

k-sz

ejœr

edni

cyni

¿w

stre

fie

podp

owie

rz-

chni

owej

prze

stw

ory

pow

ietr

zne

sfer

ocys

ty

strz

êpki

om

a³ej

œred

-ni

cy, j

akw

stre

fie

pod-

pow

ierz

chni

owej

A B

10µ

m

98

166

167

Schemat przekroju poprzecznego blaszki liœciowej L. (Berberyszwyczajny) z pyknidiami i ecydiami Pers (Rdza ŸdŸb³owa),z podgromady (Podstawczaki), z rzêdu (Rdzowce).Na podstawie preparatu doc. S. Czapliñskiej.

Berberis vulgarisPuccinia graminis .

Basidiomycotina Pucciniales

1 - skórka doosiowa (górna) liœcia2 - miêkisz palisadowy3 - miêkisz g¹bczasty4 - drewno5 - pyknidia

6 - dojrzewaj¹ce ecydia7 - m³ode ecydium8 - skórka odosiowa (dolna) liœcia9 - ³yko

100 µm

1 2 3 4 5

6 7 8 9 5

Fragment przekroju poprzecznego liœcia L. (Berberys zwyczajny)z pyknidium (spermogonium) Pers , z podgromady

(Podstawczaki), z rzêdu (Rdzowce). Na podstawie preparatu doc.S.Czapliñskiej.

Berberis vulgarisPuccinia graminis . Basidiomy-

cotina Pucciniales

peryfizy

pyknospory (spermacja) - jedno-komórkowe, jednoj¹drowe,haploidalne zarodniki

strzêpki p³odne tworz¹ce koni-dialne zarodniki - pyknospory

strzêpki p³onne tworz¹ce œcianêpyknidium

górna epiderma liœcia

strzêpki grzyba wewn¹trz ko-mórek liœcia

strzêpki grzyba w przestworachmiêdzykomórkowych

10 µm

99

168

169

Fragment przekroju poprzecznego liœcia L. (Berberys zwyczajny)z m³odym ecydium Pers (Rdza ŸdŸb³owa), z podgromady

(Podstawczaki), z rzêdu (Rdzowce). Na podstawie preparatudoc. S. Czapliñskiej.

Berberis vulgarisPuccinia graminis . Basidio-

mycotina Pucciniales

skórka górna liœcia ze strzêpkamigrzyba wewn¹trz komórek

miêkisz palisadowy

miêkisz o charakterze poœrednim

miêkisz g¹bczasty

strzêpki grzyba

komórki bazalne

tworz¹ce siê pseudoperydium

m³ode zarodniki - ecydiospory

miêdzykomórki

komórki miêkiszu g¹bczastego

skórka dolna liœcia20 µm

Fragment przekroju poprzecznego liœcia L. (Berberys zwyczajny)z ecydium Pers (Rdza ŸdŸb³owa), z podgromady(Podstawczaki), z rzêdu (Rdzowce). Na podstawie preparatu doc. S. Czap-liñskiej.

Berberis vulgarisPuccinia graminis . Basidiomycotina

Pucciniales

komórki miêkiszowe liœcia

strzêpki grzyba

komórki bazalne

m³ode zarodniki

miêdzykomórki

pseudoperydium

dojrza³e, dikariotyczne zarodniki -ecydiospory

dolna (odosiowa) epiderma liœcia

20 µm

100

x

x

170

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

liœc

iaV

ill

(Psz

enic

azw

ycza

jna)

zur

edin

ium

Per

s(R

dza

ŸdŸb

³ow

a), z

podg

rom

ady

(Pod

staw

czak

i), z

rzêd

u(R

dzow

ce)

Tri

ticu

mvu

lgare

.P

ucc

inia

gra

min

is.

Basi

dio

myc

oti

na

Pucc

inia

les

1-

dwuj

¹dro

we,

dika

riot

yczn

eur

edos

pory

2-

kom

órki

trzo

necz

kow

e3

-st

rzêp

kigr

zybn

i4

-ul

egaj

¹ce

lizi

eko

mór

kili

œcia

9-

skle

renc

hym

a10

-³y

ko11

-ap

arat

szpa

rkow

y12

-sk

órka

doln

a

67

81

23

11

12

910

5-

obum

iera

j¹ce

strz

êpki

grzy

bni

6-

nacz

ynia

met

aksy

lem

u7

-na

czyn

iapr

otok

syle

mu

8-

skór

kagó

rna

liœc

ia

50µ

m

45

101

171

172

Fragment przekroju poprzecznego liœcia Vill. (Pszenica zwyczajna)z telium Pers (Rdza zbo¿owa), z podgromady(Podstawczaki), z rzêdu (Rdzowce)

Triticum vulgarePuccinia graminis . Basidiomycotina

Pucciniales

skórka górna liœcia

miêkisz liœcia

wi¹zka przewodz¹ca

degeneruj¹ce strzêpki grzyba

ulegaj¹ce lizie komórki liœcia

sklerenchyma

skórka dolna liœcia

trzoneczki podtrzymuj¹ce teleutospory

dojrza³a, dwukomórkowa teleutospora(obydwie komórki dikariotyczne)

dojrzewaj¹ca teleutospora50 µm

Fragment przekroju poprzecznego przez liœæ sp. pora¿ony przez paso¿ytni-czego grzyba - sp. z podgromady (Grzyby niedosko-na³e), z rzêdu (Strzêpczakowce). Na podstawie preparatu prof.P. Maheshwary’ego z Delhi.

SolanumCercospora Fungi imperfecti

Hyphomycetales

konidia

trzonki konidialne

aparat szparkowy w skórce doosiowej (górnej)

miêkisz palisadowy

grzybnia w przestworach miêdzykomórkowych liœcia

protoksylem

protofloem

miêkisz g¹bczasty

aparat szparkowy w skórce odosiowej (dolnej)

konidia

20 µm

102

173

174

Rozmieszczenie grzyba mikoryzowego w korzeniu (L.) Rich(GnieŸnik leœny), z rodziny (Storczykowate)

Neotia nidus-avis .Orchidaceae

skórka

zewnêtrzne warstwy kory pierwotnejz komórkami zasiedlonymi przez grzybaendomikoryzowego

miêkisz kory pierwotnej wolny od grzyba

endoderma

³yko pierwotne

drewno pierwotne

250 µm

Fragment przekroju poprzecznego korzenia, obejmuj¹cy skórkê i komórki korypierwotnej zasiedlone przez grzyba mikoryzowego u (L.) Rich(GnieŸnik leœny), z rodziny (Storczykowate)

Neotia nidus-avis .Orchidaceae

epiderma

j¹dro komórki skórki

komórki subepidermalne (wolne od grzyba)

komórki miêkiszowe kory pierwotnej zasied-lone przez grzyba mikoryzowego

strzêpki grzyba

j¹dro komórki miêkiszowej kory pierwotnejzasiedlonej grzybem mikoryzowym (praw-dopodobnie o wysokim stopniu ploidalnoœci)

50 µm

103

175

176

Schemat przekroju poprzecznego k³¹cza bezkorzeniowej i bezzieleniowej roœliny -Chatelain (¯³obik koralowy), z rodziny (Storczy-

kowate). Na podstawie preparatu J. Budera z 1909 r.Corallorhiza trifida Orchidaceae

epiderma i 1-2 warstwy subepidermalnekory pierwotnej o nielicznych komórkachzasiedlonych przez grzyba

œrodkowa czêœæ kory pierwotnej o wzglêdniema³ych komórkach z luŸnymi strzêpkami grzybniwewn¹trz

wewnêtrzna czêœæ kory pierwotnej o du¿ychkomórkach miêkiszowych ze zwartymi strzêp-kami grzybni wewn¹trz

endoderma

elementy przewodz¹ce drewna

³yko

250 µm

Fragment przekroju poprzecznego plechy heteromerycznej sp z gromady(Porosty), z rzêdu (Chrobotkowce)

Cladonia .Lichenes Cladoniales

czêœæ peryferyjna plechy utworzona zezwartych, gruboœciennych strzêpek grzybni

gonidia

czêœæ gonidialna plechy o luŸnej grzybni

przestwory powietrzne

10 µm

104

x

x

177

Okr

ywa

mor

skie

jok

rzem

kiE

hr. z

grom

ady

-, z

klas

y(O

krze

mki

),z

rzêd

u(O

krze

mki

prom

ieni

ste)

,z

rodz

iny

Ara

chn

od

iscu

so

rna

tus

Het

ero

kon

top

hy

taB

aci

lla

rio

ph

ycea

eC

entr

ale

sC

osc

ino

dis

cace

ae

prom

ieni

œcie

ist

yczn

iero

zmie

szcz

one

wpu

klen

iai

uwyp

ukle

nia

okry

wy

elem

enty

brze

¿ne

orna

men

tuok

ryw

y

orna

men

tpo

dsta

wow

ejpo

wie

rzch

niok

ryw

y

elem

enty

cent

raln

ejcz

êœci

orna

men

tuok

ry-

wy

10µ

m

105

178

179

Okrywy morskiej okrzemki -Ins. Guernsey, z gromady , z klasy

(Okrzemki), z rzêdu (Okrzemkipromieniste), z rodziny

Amphitetras antediluviana Heterokontophyta Ba-cillariophyceae Centrales

Triceratiaceae

10 µm

10 µm

Okrywa kopalnej okrzemki z czwartorzêdu z Bermudów - E z gromady, z klasy (Okrzemki), z rzêdu (Okrzemki promieniste),

z rodziny ; A - struktura okrywy, B - uk³ad rozga³êziaj¹cych siê promieni; zwraca uwa-gê du¿e zró¿nicowanie liczebnoœci rozga³êzieñ promieni odchodz¹cych od pojedynczych elementówcentralnego kompleksu “kasetoników”, C - fragment okrywy obrazuj¹cy sposób rozga³êziania siê pro-mieni. W miarê oddalania siê od œrodka wzrasta powierzchnia tworz¹cych promieñ szeœcioœciennychkasetoników. Po osi¹gniêciu rozmiarów granicznych wytworzony zostaje kasetonik siedmioœcienny. Najego przd³u¿eniu powstaj¹ dwa promienie, jeden zapocz¹tkowany kasetonikiem piêcioœciennym, a drugiszeœcioœciennym.

Coscinodiscus omphalanthus .Heterokontophyta Bacillariophyceae Centrales

Coscinodiscaceae

20 µm

10 µm

20 µmBCA

106

180

181

Okr

ywa

mor

skie

jok

rzem

kisp

zgr

oma-

dy, z

klas

y(O

krze

mki

),z

rzêd

u(O

krze

mki

prom

ieni

ste)

,z

rodz

iny

Tri

cera

tiu

m.

Het

ero

kon

top

hyt

aB

aci

lla

rio

ph

ycea

eC

entr

ale

sT

rice

rati

ace

ae

Okr

ywa

podm

orsk

iej

okrz

emki

Ehr

zH

ull

wA

ngli

i,z

grom

ady

, zkl

asy

(Okr

zem

ki),

zrz

êdu

(Okr

zem

kipi

erza

ste)

, zro

dzin

y

Su

rire

lla

gem

ma

.H

eter

oko

nto

ph

yta

Ba

cill

ari

op

hyc

eae

Pen

na

les

Su

rire

lla

cea

e

orna

men

tbr

ze¿n

yut

wor

zo-

nypr

zez

jede

nrz

¹dw

pukl

eñ

orna

men

tpo

wie

rzch

niok

ry-

wy

utw

orzo

nypr

zez

szeœ

cio-

ipi

êcio

k¹tn

eka

seto

nyz

drob

-ny

mi

punk

tow

ymi

uwyp

ukle

-ni

ami

bele

czki

wzm

acni

aj¹c

eœc

iank

ibo

czne

panc

erzy

ka

uwyp

ukle

nia

œcia

nypo

wie

rzch

niow

ej

deli

katn

ebe

lecz

kitw

orz¹

cew

zmoc

nien

iapi

erza

sto

rozm

iesz

czon

ych

owal

nych

ka-

seto

nów

naok

ryw

ie

10µ

m

10µ

m

Kol

onij

na, s

³odk

owod

naok

rzem

kaR

alfs

.,z

grom

ady

(Okr

zem

ki),

zrz

êdu

(Okr

zem

kipi

erza

ste)

, zro

dzin

y,

zeS

tutt

gart

uw

Nie

mcz

ech.

Fra

gil

ari

avi

res-

cens

Het

eroko

nto

phyt

a,z

klasy

Baci

llari

ophyc

eae

Pen

nale

sF

ragil

ari

ace

ae

A-

taœm

owat

ako

loni

aw

idoc

zna

zbo

kuB

-po

jedy

ncza

kom

órka

wid

oczn

az

góry

Okr

ywa

s³od

kow

odne

jok

rzem

kiB

reb,

zgr

omad

yz

klas

y(O

krze

mki

),z

rzêd

u(O

krze

mki

pie-

rzas

te),

zro

dzin

y, z

Fal

aise

we

Fra

ncji

;A

-ok

ryw

aw

idoc

zna

zgó

ry, B

-ok

ryw

aw

idoc

zna

zbo

ku.

Navi

cula

lata

Het

eroko

nto

phyt

a,

Baci

llari

ophy-

ceae

Pen

nale

sN

avi

cula

ceae

pr¹¿

kity

pu¿e

berk

a

wêz

e³bo

czny

szcz

elin

a

wêz

e³œr

odko

wy

p³as

zcz

z¿e

berk

ami

wie

czko

denk

o

10µ

mA B A B

10µ

m

107

182

183

Cer

ati

um

hir

undin

ella

Din

ophyt

aC

erati

ace

ae

zgr

omad

y(D

inof

ity)

,z

rodz

iny

celu

lozo

wa

okry

wa

j¹dr

oko

mór

kow

e

bruz

dapo

prze

czna

zw

ici¹

Cer

ati

um

hex

aca

nth

um

Din

ophyt

aC

erati

ace

ae

zgr

omad

y(D

inof

ity)

,z

rodz

iny

celu

lozo

wa

okry

wa

j¹dr

oko

mór

kow

e

bruz

dapo

prze

czna

zw

ici¹

25µ

m

25µ

m

Pojedyncze, oraz dwu- i o wiêkszej liczbie skupienia komórek sp. (Pier-wotek), z gromady (Zielenice), z rodziny . Zielenica ¿yj¹-ca na ocienionych i wilgotnych pniach drzew.

PleurococcusChlorophyta Pleurococcaceae

gruba œcianakomórkowa

kubkowatechloroplasty

10 µm

108

184

185

Jednowarstwowa kolonia o kszta³cie okr¹g³ej p³ytki , z groma-dy (Zielenice), z rzêdu (Pierwotkowe), z rodziny -

Pediastrum boryanumChlorophyta Protococcales Hydro

dictyaceae

komórki brze¿ne, z wyrostkami,o 4 (3) kontaktach z innymi komórkami

komórki wnêtrza p³ytki, o 6 (5)kontaktach z innymi komórkami

10 µm

Dwu- i czterokomórkowe kolonie rodzaju , zielenicy o du¿ej wartoœcipokarmowej, uprawianej do celów spo¿ywczych, nale¿¹cej do gromady(Zielenice), z rzêdu (Pierwotkowe), z rodziny

ScenedesmusChlorophyta

Protococcales Scenedesmaceae

5 µm

109

186

187

Kom

órka

(Gre

v.)

Ral

fsex

Ral

fsz

grom

ady

(Zie

leni

ce),

zro

dzin

y(D

esm

idio

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

ufi

rmy

Mi-

gula

-Mik

roko

smos

-S

tutt

gart

Eu

ast

rum

ob

lon

gu

mC

hlo

rop

hyt

aD

esm

idia

-ce

ae

chlo

ropl

ast

pire

noid

wpu

klen

iaœc

iany

kom

órko

wej

Mic

rast

eria

sd

enti

cula

taC

hlo

-ro

ph

yta

Des

mid

iace

ae

(Bré

b)ex

Ral

fsz

grom

ady

(Zie

leni

ce),

zro

dzin

y(D

esm

idio

-w

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

firm

yM

igul

a-

Mik

roko

s-m

os-

Stu

ttga

rt.

chlo

ropl

ast

pire

noid

j¹dr

o

wpu

klen

iaœc

iany

ko-

mór

kow

ej

25µ

m

25µ

m

Fra

gmen

tpl

echy

oza

koñc

zony

mw

zroœ

cie

uL

(Ram

ieni

capo

spol

ita)

, zgr

omad

y(Z

iele

nice

),z

klas

y(R

amie

niow

ce),

zro

-dz

iny

(Ram

ieni

cow

ate)

Ch

ara

vul-

ga

ris

.C

hlo

rop

hyt

aC

ha

rop

hyc

eae

Ch

ara

cea

e

kom

órki

wêz

³a

kom

órka

apik

alna

plec

hy

miê

dzyw

êŸle

niby

list

ek(o

dga³

êzie

nie

plec

hyo

ogra

nicz

onym

wzr

oœci

e)

200

µm

110

188

189

Fra

gmen

tpl

echy

zlê

gnia

mi

iz

plem

niam

iu

L(R

amie

nica

posp

olit

a), z

grom

ady

(Zie

-le

nice

, zro

dzin

y(R

amie

nico

wat

e)Ch

ara

vulg

a-

ris

.C

hlo

rop

hyt

aC

ha

race

ae

wêz

e³pl

echy

miê

dzyw

êŸle

plec

hy

lêgn

ia

plem

nia

koro

nka

lêgn

i

okor

owan

ielê

gni

niby

list

ki(o

dcin

kipl

echy

oog

rani

czon

ymw

zroœ

cie)

œcia

napl

emni

Fra

gmen

tpl

echy

(Gra

telo

up)

Kût

zing

zgr

omad

y(B

runa

tnic

e), z

rodz

iny

A-

zary

sod

cink

apl

echy

zod

ga³ê

zien

iam

i,B

-bu

dow

ako

mór

kow

apl

echy

.

Halo

pte

ris

fili

cina

Phaeo

phyt

aSphace

la-

riace

ae;

kom

órka

apik

alna

stre

faw

zros

tui

podz

ia³ó

wko

mór

kow

ych

segm

enty

kom

órko

we

plec

hypo

chod

z¹ce

odpo

jedy

nczy

chko

mór

ekod

dzie

lony

chod

ko-

mór

kiap

ikal

nej

kom

órka

apik

alna

bocz

nego

odga

-³ê

zien

ia

100

µm

50µ

m

A B

111

190

191

Przekrój pod³u¿ny przez szczytow¹, merystematyczn¹ czêœæ plechy(Hudson) Lamouroux, z gromady (Brunatnice), z rodziny

Dictyota dichoto-ma Phaeophyta Dictyota-ceae

soczewkowata komórkaapikalna

najm³odszy, dwukomór-kowy segment plechywywodz¹cy siê bezpo-œrednio od komórki api-kalnej

wielokomórkowe seg-menty plechy pochodz¹-ce od pojedynczych ko-mórek oddzielonych odkomórki apikalnej

25 µm

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zek

wif

acja

ln¹

tkan

kow

¹pl

e-ch

êsp

zgr

omad

y(B

runa

tnic

e),

zro

dzin

yL

am

ina

ria

.P

ha

eop

hyt

aL

am

ina

ria

cea

e

pow

ierz

chni

owa

war

stw

ako

mór

eko

grub

ejze

wnê

trz-

nej

œcia

nie,

pe³n

i¹ca

funk

cjê

okry

waj

¹c¹

kom

órki

och

arak

terz

epo

-œr

edni

mm

iêdz

yw

arst

w¹

okry

waj

¹c¹

aw

arst

wam

ig³

êbsz

ymi

och

arak

terz

em

iêki

szow

ym

tkan

kao

char

akte

rze

miê

-ki

szu

asym

ilac

yjne

goi

za-

paso

weg

o

tkan

kapr

zew

odz¹

caz

ele-

men

tam

isi

tow

ymi

50µ

m

tkan

kao

char

akte

rze

miê

-ki

szu

asym

ilac

yjne

goi

za-

paso

weg

o

kom

órki

och

arak

terz

epo

-œr

edni

mm

iêdz

yw

arst

w¹

okry

waj

¹c¹

aw

arst

wam

ig³

êbsz

ymi

och

arak

terz

em

iêki

szow

ym

pow

ierz

chni

owa

war

stw

ako

mór

eko

grub

ejze

wnê

trz-

nej

œcia

nie,

pe³n

i¹ca

funk

cjê

okry

waj

¹c¹

112

192

193

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

górn

ej(A

)i

doln

ej(B

)cz

êœci

plec

hyL

(Mor

szcz

ynpê

-ch

erzy

kow

aty)

, zgr

omad

y(B

runa

tnic

e),

zro

dzin

y(M

orsz

czyn

owat

e)

Fu

cus

vesi

culo

sus

.P

ha

eop

hyt

aF

uca

cea

e

B

kom

órki

okry

waj

ace

kom

órki

och

arak

terz

em

iêki

-sz

uas

ymil

acyj

nego

kom

órki

och

arak

terz

em

iêki

-sz

uza

paso

weg

o

wyd

³u¿o

ne, r

urko

wat

e,gr

ubo-

œcie

nne

ici

enko

œcie

nne

kom

ór-

kio

char

akte

rze

wzm

acni

aj¹-

cym

ipr

zew

odz¹

cym

kom

órki

och

arak

terz

em

iêki

-sz

uza

paso

weg

o

kom

órki

och

arak

terz

em

iêki

-sz

uas

ymil

acyj

nego

kom

órki

okry

waj

ace

A

kom

órki

okry

waj

¹ce

kom

órki

och

arak

terz

em

iêki

szow

ym, a

sym

i-la

cyjn

e

kom

orki

okry

waj

¹ce

25µ

m

50µ

m

Prz

ekró

jpo

wie

rzch

niow

ypr

zez

dwie

kole

jne

zew

nêtr

zne

war

stw

ypl

echy

wob

rêbi

em

³ode

goko

ncep

takl

umL

. (M

orsz

czyn

pêch

erzy

kow

aty)

, zgr

omad

y(B

runa

tnic

e), z

rodz

iny

(Mor

szcz

y-no

wat

e); A

-w

arst

wa

zew

nêtr

zna

-“s

kórk

a”, B

-w

arst

wa

podp

owie

rzch

niow

a-

“sub

epid

erm

a”.

Fucu

sve

sicu

losu

sP

haeo

phyt

aF

uca

ceae

A

B

25µ

m

25µ

m

113

194

195

Fra

gmen

typr

zekr

oju

pod³

u¿ne

goo

ró¿n

ymst

opni

uae

renc

hym

atyz

acji

m³o

dego

konc

epta

klum

L. (

Mor

szcz

ynpê

cher

zyko

wat

y), z

grom

ady

(Bru

natn

ice)

, zro

dzin

y(M

or-

szcz

ynow

ate)

; A-

stos

unko

wo

nisk

ist

opie

ñae

renc

hy-

mat

yzac

ji, B

-w

ysok

ist

opie

ñae

renc

hym

atyz

acji

.

Fucu

sve

si-

culo

sus

Phaeo

phyt

aF

uca

ceae

kom

órki

och

a-ra

kter

zem

iêki

-sz

uae

renc

hy-

mat

yczn

ego

prze

stw

ory

miê

dzy-

kom

órko

we-

kom

órki

och

a-ra

kter

zem

iêki

-sz

uae

renc

hy-

mat

yczn

ego

prze

stw

ory

miê

dzy-

kom

órko

we

A B25µ

m

25

µm

Fra

gmen

tni

tkow

atej

plec

hysp

. zgr

omad

y(K

rasn

oros

ty),

zro

dzin

yC

era

miu

mR

ho

do

ph

yta

Cer

am

iace

ae

du¿a

kom

órka

twor

z¹ca

miê

dzy-

wêŸ

lepl

echy

ma³

eko

mór

kitw

orz¹

cew

êze³

plec

hy

25µ

m

114

196

197

Ple

cha

Ag

zgr

omad

y(K

rasn

oros

ty),

zro

dzin

y;

A-

sche

mat

plec

hy, B

-ap

ikal

nacz

êœæ

jedn

ego

zro

zga-

³êzi

eñpl

echy

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

J.D

. Möl

ler’

sIn

stit

ute,

Wed

el/H

olst

ein

Sp

ha

ero

cocc

us

coro

nif

oli

us

.R

ho

-d

op

hyt

aP

hyl

lop

ho

race

ae

kom

órka

apik

alna

kom

órka

poto

mna

kom

órki

apik

alne

j

segm

enty

kom

ór-

kow

epo

chod

z¹ce

odpo

jedy

nczy

chko

mór

ek

A B

500

µm

10µ

m

Fragment szczytowej czêœci nitkowatej, silnie rozga³êzionej plechyHarv., z gromady (Krasnorosty), z rodziny . Na podstawiepreparatu J.D. Möller’s Institut Wedel/Holstein.

Psilota sericeaRhodophyta Psilotaceae

komórka apikalna plechy

komórki inicjuj¹ce boczne odga³êzienia,wytwór komórek nici centralnej

m³ode, nitkowate, boczne odga³êzienia

pary komórek nici centralnej (powsta³yw wyniku podzia³u komórki macierzys-tej w poprzek osi na mniejsz¹ komórkêdziel¹c¹ siê póŸniej na kilkanaœcie ko-mórek tworz¹cych wêze³ i wiêksz¹ ko-mórkê rozrastaj¹c¹ siê w du¿¹, pojedyn-cz¹ komórkê miêdzywêŸla)

rozga³êziaj¹ce siê boczne odga³êzienia

komórki wêz³a

komórki miêdzywêŸla

50 µm

115

198

199

Merystem wierzcho³kowy plechy gametofitu (L.) Corda (Pleszankapospolita), z podgromady (W¹trobowce). Na podstawie preparatuK. Zimmermana z 1911 r.

Pellia epiphyllaMarchantiophyta

soczewkowata, jednostronniedziel¹ca siê komórka apikalna

najm³odsze komórki, bezpo-œrednio pochodz¹ce od komór-ki apikalnej

segmenty plechy pochodz¹ceod pojedynczych komórek

25 µm

Przekrój poprzeczny m³odej plechy gametofitu (L.) Corda (Pleszan-ka pospolita), z podgromady (W¹trobowce)

Pellia epiphyllaMarchantiophyta

dwukomórkowy w³osek

skórka górna, zewnêtrzna

miêkisz plechy

skórka dolna, od stronypod³o¿a

10 µm

116

x

x

200

Prz

ekró

jpo

prze

czny

plec

hyga

met

ofit

uL

. (P

oros

tnic

aw

ie-

loks

zta³

tna)

, zpo

dgro

mad

y(W

¹tro

bow

ce)

Marc

hanti

apoly

morp

ha

Marc

hanti

ophyt

a

apar

atsz

park

owy

skór

kagó

rna

miê

kisz

asym

ilac

yjny

(asy

mil

ator

y)

miê

kisz

zapa

sow

y

kom

órki

t³us

zczo

we

cien

koœc

ienn

eko

mór

kio

char

akte

-rz

em

erys

tem

atyc

znym

bezz

iele

niow

e³u

ski

brzu

szne

chw

ytni

ki(d

³ugi

e,o

du¿e

jœr

edni

-cy

, pro

stop

ad³e

dopo

d³o¿

ai

plec

hy)

chw

ytni

ki(k

rótk

ie, p

owyg

inan

e,o

ma³

ejœr

edni

cy, u

k³ad

aj¹c

esi

êm

niej

wiê

cej

rów

nole

gle

dopo

d³o-

¿ai

plec

hy)

100

µm

117

201

202

Przekrój poprzeczny promienistego wyrostka “kapelusika” ¿eñskiego gametangiofo-ru L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(W¹trobowce)Marchantia polymorpha . Marchan-

tiophyta

skórka

asymilatory

miêkisz zapasowy

chwytniki

wewnêtrzny kana³ w wyrostku

aparat szparkowy

strona wyrostka bli¿sza nó¿ki game-tangioforu, o mniejszej liczbie asymi-latorów

50 µm

Przekrój pod³u¿ny promienistego wyrostka “kapelusika” ¿eñskiego gametangioforuL (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(Watrobowce)Marchantia polymorpha . Marchantio-phyta

aparat szparkowy

skórka górnej stronywyrostka

asymilatory

miêkisz zapasowy

bruzda z chwytnikami

fa³da zamykaj¹ca bruzdê

asymilatory

skórka dolnej stronywyrostka50 µm

118

203

204

Przekrój poprzeczny przez ³ody¿kê gametofitu z nasadow¹ czêœci¹ listka u. (Skapanka falista) z podgromady (W¹-

trobowce), z klasy

Scapa-nia undulata , Marchantiophyta

Jungermanniopsida(L.) Dumort

peryferyjne warstwygruboœciennych komó-rek wzmacniaj¹cych

cienkoœcienne komórkimiêkiszowe

nasada listka

50 µm

Szczytowy fragment jednowarstwowego listka sp. (Skapanka), z podgroma-dy (W¹trobowce), z klasy

ScapaniaMarchantiophyta Jungermanniopsida

£ukowaty uk³ad kompleksów komórkowychwokó³ szczytowego z¹bka wskazuje, ¿e lis-tek powsta³ dziêki podzia³om soczewkowatejkomórki szczytowej, przekszta³conej w koñ-cowej fazie rozwoju w z¹bek

50 µm

119

205

206

Powierzchniowy obraz skórki, górnej strony gametangioforu ¿eñskiegoL (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹tro-

bowce)

Marchantiapolymorpha . Marchantiophyta


cienka, celulozowa œcianakomórkowa

10 µm

Przekrój poprzeczny przez nó¿kê gametangioforu mêskiegoL. (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹trobowce)

Marchantia polymorphaMarchantiophyta

bruzda

fa³dy os³aniaj¹ce bruzdê

chwytniki biegn¹ce w bruŸdzie,od “kapelusika” z plemniami dopod³o¿a

epiderma, w wielu miejscachwidoczne jest wspólne jej po-chodzenie z g³êbiej le¿¹cymikomórkami

100 µm

120

207

208

Fragment przekroju pod³u¿nego nó¿ki gametangioforu ¿eñskiego z rodniami u -L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(W¹trobowce)

Marchantia polymorpha . Marchantiophyta

bruzda z chwytnikami

brzeg fa³dy wewnêtrz-nej zamykaj¹cej bruzdê

fa³da zewnêtrzna

chwytniki g³adkie

chwytniki z jêzyczko-watymi wyrostkami

zawi¹zek chwytnika

1 - skórka nó¿ki2 - asymilatory3 - miêkisz nó¿ki4 - m³ody aparat szpar-

kowy

2

3

4

1

50 µm

Przekrój poprzeczny plechy ¿eñskiego gametofitu (L.) Du-mort. (Sto¿ka ostrokrê¿na), z podgromady (W¹trobowce)

Conocephalum conicumMarchantiophyta

epiderma górnej po-wierzchni plechy

komórki wzmacniaj¹ce

komórki asymiluj¹ce

przestwory miêdzyko-mórkowe

komórki przewodz¹cez siatkowatymi zgrubie-niami œcian

epiderma przylegaj¹cado pod³o¿a50 µm

121

209

210

Przekroje poprzeczne przez tworz¹cy siê na gametangioforze ¿eñskim dwudziestoko-mórkowy aparat szparkowy u L. (Porostnica wielokszta³tna),z podgromady (W¹trobowce)


A - M³odociany aparat szparkowypo zakoñczeniu podzia³ów komór-kowych1- komórki aparatu szparkowego (drob-no zakropkowane)

2 - w³aœciwe komórki skórki (grubo-zakropkowane)

B - M³odociany aparat szparkowyw pocz¹tkowej fazie powstawaniapory

3 - przestwór powietrzny

1 - komórki aparatu szparkowego


4 - miêkisz asymilacyjny (asymilatory)

10 µm

10 µm

1 2

13 2

4

A

B

Przekrój poprzeczny przez szesnastokomórkowy aparat szparkowy gametangioforu¿eñskiego L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(W¹trobowce)Marchantia polymorpha .

Marchantiophyta

1 - kutykularny r¹bekgórnego piêtra ko-mórek

2 - komórki aparatuszparkowego

3 - guzkowate komór-ki skórki

4 - w³aœciwe komórkiskórki

5 - miêkisz asymila-cyjny

1 22 3 4

5

10 µm

122

211

212

Przekrój poprzeczny przez dwudziestokomórkowy aparat szparkowy gametofitu ¿eñ-skiego L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(W¹trobowce)Marchantia polymorpha . Mar-

chantiophyta

1 - kutykularny r¹bek górne-go piêtra komórek apara-tu szparkowego


2 - komórki aparatu szparko-wego

4 - miêkisz asymilacyjny

20 µm

1 2 3

4

2

Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

czte

ryko

lejn

epi

êtra

ko-

mór

eksz

esna

stok

omór

kow

ego

apar

atu

szpa

rkow

ego

L(P

oros

tnic

aw

ielo

kszt

a³tn

a), z

pod

grom

ady

(W¹t

robo

wce

);A

-pi

êtro

gór-

ne, B

-dr

ugie

piêt

rood

góry

, C-

trze

cie

piêt

rood

góry

,D

-pi

êtro

doln

e.

Ma

r-ch

an

tia

po

lym

orp

ha

.M

arc

ha

nti

op

hyt

a

1-

kuty

kula

rny

r¹be

k

2-

otw

ór(p

or)

3-

kom

órki

górn

ego

piêt

raap

arat

usz

park

oweg

o4

-w

³aœc

iwe

kom

órki

skór

ki

5-g

uzko

wat

eko

mór

kisk

órki

wys

-ta

j¹ce

pona

dpo

wie

rzch

niê

6-

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

(dru

gie

piêt

rood

góry

)

7-

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

(trz

ecie

piêt

rood

góry

)

8-

kom

órki

doln

ego

piêt

raap

arat

usz

park

oweg

o

9-

chlo

ropl

asty

10-

asym

ilat

ory

10µ

m

A B C D

2

13

45

5

2

6

4

2

7

4

8

9 10

2

123

213

214

Przekrój powierzchniowy przez dwunastokomórkowy aparat szparkowy gametangio-foru ¿eñskiego L (Porostnica wielokszta³tna), z podgroma-dy (W¹trobowce)

Marchantia polymorpha .Marchantiophyta

komórki aparatu szparkowego

otwór (por szparki)


10 µm

Chwytniki dolnej strony plechy L (Porostnica wielokszta³tna),z podgromady (W¹trobowce)


A - Fragment d³ugiego chwytnika, o du¿ej œrednicy(oko³o 30 mikrometrów), z bardzo ma³ymi wyrostkamiœciany. Ten typ chwytników wyrasta prostopadle dodolnej powierzchni plechy.

B,C - Fragmenty chwytników o ma³ej œrednicy(oko³o 10-12 mikrometrów), z licznymi d³ugimi jêzycz-kowatymi wyrostkami œciany. Ten typ chwytników roz-mieszczony jest w pod³o¿u mniejwiêcej równolegledo powierzchni plechy.

10 µm

A B C

124

215

216

Fragment zespo³u chwytników wraz z symbiotycznymi sinicami, w górnej czêœci ¿eñ-skiego gametangioforu, w promieniowych odga³êzieniach “kapelusika”

(Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹tro-bowce)

Marchantiapolymorpha L. Marchantiophyta

chwytniki z jêzyczkowymi wyrostkami œciany

nitkowata sinica typu trychomowego (Oscillatoria?)

nitkowata sinica typu pleurokapsalnego (Nostoc?)

bakterie

10 µm

Chwytniki wystêpuj¹ce w gametangioforze ¿eñskim L. (Po-rostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹trobowce)


A,B - Chwytniki wystêpuj¹ce w pro-mienistych wyrostkach “kapelusika”gametangioforu, o œrednicy oko³o 14mikrometrów, z licznymi wpukleniamiœciany

C,D,E,F - Chwytniki wystêpuj¹cew nó¿ce gametangioforu; C,D - chwyt-niki g³adkie, bez wpukleñ œciany, o œred-nicy 10-15 mikrometrów, o zró¿nicowa-nej gruboœci œcian, E,F - chwytnikiz licznymi pa³eczkowatymi wpukleniamiœciany, o œrednicy 7-10 mikrometrów

10 µm

A B C D E F

125

217

218

Chwytniki wystêpuj¹ce w nó¿ce i “kapelusiku” gametangioforu mêskiegoL (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(W¹trobowce)

Marchan-tia polymorpha . Marchantiophyta

A,B - Chwytniki gruboœcienne, o œrednicy oko³o15 mikrometrów, z pa³eczkowatymi wpukleniamiœciany, prawdopodobnie o funkcji wzmacniaj¹ceji przewodz¹cej

C - Chwytnik cienkoœcienny, o œrednicy oko³o8 mikrometrów, z licznymi pa³eczkowatymi wpukle-niami œciany, prawdopodobnie o funkcji g³ównieprzewodz¹cej

10 µm

A B C

Schemat przekroju poprzecznego fragmentu plechy obejmuj¹cego miseczkê z roz-mnó¿kami u L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady

(W¹trobowce)Marchantia polymorpha .

Marchantiophyta

obrze¿e miseczki

rozmnó¿ki

plecha

chwytniki

³uski brzuszne

250 µm

126

219

220

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nyw

zd³u

¿p³

aski

ejst

rony

m³o

dej

roz-

mnó

¿ki

L(P

oros

tnic

aw

ielo

-ks

zta³

tna)

, zpo

dgro

mad

y(W

¹tro

bow

-ce

)

Ma

rch

an

tia

po

lym

orp

ha

.M

arc

ha

nti

op

hyt

a

apik

alne

kom

plek

syko

mór

kow

e

kom

plek

syko

mór

kow

eœr

odko

wej

czêœ

ciro

zmnó

¿ki

baza

lne

kom

plek

syko

mór

kow

e

kom

órka

baza

lna

(kom

órka

nó¿k

i)

kom

órki

plec

hy

Uk³

adko

mór

ekpo

wie

rzch

niow

ej, p

³ask

iej

stro

ny, d

oj-

rza³

ejro

zmnó

¿ki

LM

arc

ha

nti

ap

oly

mo

rph

a.

apik

alne

segm

enty

segm

enty

œrod

karo

z-m

nó¿k

i

baza

lne

segm

enty

kom

órka

baza

lna

10µ

m 50µ

m

Prz

ekro

jepo

prze

czne

prze

zro

zwij

aj¹c

esi

êro

zmnó

¿ki

L(P

oros

tnic

aw

ielo

kszt

a³tn

a),

zpo

dgro

mad

y(W

¹tro

bow

ce);

A-E

.M

arc

hanti

apoly

morp

ha

.M

arc

hanti

ophyt

a

10µ

m

10µ

m

25µ

m

AB

C

D E

127

x

x

221

Sch

emat

prze

kroj

upo

d³u¿

nego

gam

etan

giof

oru

mês

kieg

oz

plem

niam

iw

ró¿n

ych

faza

chro

zwoj

owyc

hL

(Por

ostn

ica

wie

loks

zta³

tna)

, zpo

d-gr

omad

y(W

¹tro

bow

ce)

Ma

rch

an

tia

po

lym

orp

ha

.M

arc

ha

nti

op

hyt

a

1-

dojr

za³e

, opr

ó¿ni

one

plem

nie

2-

ujœc

iedl

apl

emni

ków

utw

o-rz

one

prze

ztk

ankê

plec

hy3

-ko

mór

kiœc

iank

ipl

emni

opo

-w

iêks

zony

chro

zmia

rach

wcz

a-si

eop

ró¿n

iani

apl

emni

4-

dojr

za³a

plem

nia,

prze

dot

war

ciem

5-

plem

nie

wró

¿nyc

hfa

zach

rozw

oju

6-

peri

goni

um(³

uski

otac

zaj¹

cepl

emni

e)7

-ch

wyt

niki

8-

nó¿k

aga

met

angi

ofor

u

12

34

5

6

7

8

250

µm

128

222

223

Fragment gametangioforu mêskiego z m³od¹ plemni¹ L(Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹trobowce)


skórka gametangioforu

komórki miêkiszowe gametangioforu

asymilatory


kana³

skórka gametangioforu otaczaj¹ca plemniê

komórki œcianki plemni

komórki spermatogenne

komórki nó¿ki plemni

20 µm

Fragment mêskiego gametangioforu z dojrzewaj¹c¹ plemni¹L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹trobowce)

Marchantia polymor-pha . Marchantiophyta

kana³ w gametangioforze stanowi¹cy ujœcie plemników


asymilatory

komórki skórki gametangioforu wyœcielaj¹ce komorê plemni

jednowarstwowa œcianka plemni

m³ode plemniki

nó¿ka plemni


20 µm

129

224

225

Fragment mêskiego gametangioforu z dojrza³¹, otwart¹ plemni¹L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹tro-

bowce)

Marchantia poly-morpha . Marchantiophyta

kana³ w gametangioforze stanowi¹cy ujœcie plemników


asymilatory

uwolnione z plemni plemniki

komórki skórki gametangioforu o zgrubia³ych œcianach,wyœcielaj¹ce komorê z plemni¹

jednowarstwowa œcianka plemni, o cienkoœciennych, po-wiêkszonych komórkach w czasie wyrzucania plemników

dojrza³e plemniki

nó¿ka plemni


50 µm

Fragment plechy z m³od¹ plemni¹ u (L.) Corda (Pleszanka pospo-lita) z podgromady (W¹trobowce). Na podstawie preparatu K.Zimmermana z 1911 r.

Pellia epiphylla, Marchantiophyta

komórki górnej strony plechy


komórka spermatogenna

komórki nó¿ki plemni

10 µm

j¹dro komórki spermato-gennej

130

226

227

Fragment plechy z dojrzewaj¹c¹ plemni¹ u (L.) Corda (Pleszankapospolita) z podgromady (W¹trobowce). Na podstawie preparatuK. Zimmermana z l911 r.

Pellia epiphylla, Marchantiophyta

skórka górnej strony plechy


komórki spermatogenne

nó¿ka plemni

komórki miêkiszowe plechy

20 µm

Schemat przekroju pod³u¿nego przez ¿eñski gametangioforL (Porostnica wielokszta³tna) z podgromady (W¹trobowce)

Marchantia polymorpha. , Marchantiophyta

skórka

miêkisz asymilacyjny (asymilatory)

rodnie

perichetium (³uski okrywaj¹ce rodnie)

chwytniki w bruŸdzie ryzoidalnej nó¿kigametangioforu

250 µm

131

228

229

Schemat przekroju pod³u¿nego, stycznego, ¿eñskiego gametangioforuL (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady (W¹-

trobowce)

Marchantiapolymorpha . Marchantiophyta

miêkisz asymilacyjny (asymilatory)

komórki t³uszczowe

miêkisz zapasowy

bruzdy z chwytnikami (przekrojone poprzecznie)

rodnie

perichetium (³uskowate, jednowarstwowe wy-rostki gametangioforu ochraniaj¹ce rodnie)

bruzda z chwytnikami (przekrojona pod³u¿nie)

asymilatory od strony nó¿ki gametangioforu

250 µm

Rozwój rodni L (Porostnica wielokszta³tna), z podgromady(W¹trobowce); A-C.


komórka inicjalna komórek kana³owychszyjki rodni

komórki œcianki rodni

komórka macierzysta komórki jajoweji komórki kana³owobrzusznej

komórki nó¿ki rodni

komórki kana³owe szyjki rodni

komórka kana³owobrzuszna

komórka jajowa

komórki œcianki rodni

komórki nó¿ki rodni

10 µm

10 µm

komórki plechy gametangioforu

A

B

132

230

231

cd. R

ozw

ójro

dni

L(P

oros

t-ni

caw

ielo

kszt

a³tn

a), z

podg

rom

ady

(W¹t

robo

wce

)

Marc

hanti

apoly

morp

ha

.M

arc

hanti

ophyt

a

C-

Doj

rza³

aro

dnia

szyj

karo

dni

kana

³sz

yjki

rodn

iw

ype³

nion

yœl

uzem

pow

sta³

ymz

kom

órek

kana

³ow

ych

kom

órka

kana

³ow

a

kom

órka

kana

³ow

obrz

uszn

a

kom

órka

jajo

wa

C

20µ

m

kom

órki

nó¿k

iro

dni

Roz

wój

spor

ofit

uL

(Por

ost-

nica

wie

loks

zta³

tna)

, zpo

dgro

mad

y(W

¹tro

bow

ce);

A-G

.

Ma

rch

an

tia

po

lym

orp

ha

.M

arc

ha

nti

op

hyt

a

A-

Rod

nia

zzy

got¹

szyj

karo

dni

kana

³sz

yjki

rodn

i

zygo

ta

zaw

i¹ze

kps

eudo

pe-

rian

tium

A

20µ

m

133

232

233

cd. R

ozw

ójsp

orof

itu

LM

arc

ha

nti

ap

oly

mo

rph

a.

B-

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

rodn

iêz

rozw

i-ja

j¹cy

msi

êpr

azar

od-

kiem

B C

szyj

karo

dni

œcia

naro

dni

praz

arod

ek(m

³ody

spor

ofit

)

pseu

dope

rian

tium

pseu

dope

rian

tium

œcia

naro

dni

praz

arod

ek(m

³ody

spo-

rofi

t)

C-

Prz

ekró

jpo

prze

cz-

nypr

zez

rodn

iêz

pra-

zaro

dkie

m

20µ

m

20µ

m

cd. R

ozw

ójsp

orof

itu

LM

arc

ha

nti

ap

oly

mo

rph

a.

D-

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

rodn

iêz

praz

arod

kiem

trzy

-pi

êcio

war

stw

owa

œcia

nako

mór

kow

aoc

hran

iaj¹

capr

a-za

rode

k(p

owst

a³a

ww

ynik

upo

dzia

³ów

kom

órko

wyc

hpi

er-

wot

nie

jedn

owar

stw

owej

œcia

-ny

rodn

i)

praz

arod

ek

œcia

nyko

mór

kow

epr

azar

od-

ka, k

tóre

pow

sta³

yw

wyn

iku

pier

wsz

ych

dwóc

hpo

dzia

³ów

zygo

ty

szyj

karo

dni

œcia

naro

dni

prze

jmuj

¹ca

funk

-cj

êoc

hron

n¹pr

azar

odka

praz

arod

ek

pseu

dope

rian

tium

E-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

praz

arod

ka

ED

20µ

m

10µ

m

134

x

x

234

cd. Rozwój sporofitu LMarchantia polymorpha .

F - Przekrój pod³u¿ny przez zarodniê (sporangium) z tetra-dami spor

jednowarstwowa œcian-ka zarodni (komórkiz chloroplastami)

tetrady zarodników

komórki macierzystesprê¿yc

czepek (pozosta³oœærodni)

pseudoperiantium

trzonek zarodni

komórki gametangio-foru o silnie barwi¹cejsiê cytoplazmie i po-wiêkszonych j¹drach

F

50 µm

135

x

x

235

komórki szczytowej czêœciœcianki zarodni o silniezgrubia³ych œcianach ko-mórkowych

boczne czêœci œcianki za-rodni o komórkach z be-leczkowatymi zgrubienia-mi œcian komórkowych

dojrza³e zarodniki

sprê¿yce (elatery)

komórki œcianki zarodniz chloroplastami

czepek (pozosta³oœæ rodni)

pseudoperiantium

trzonek zarodni

komórki gametangioforuo mocno barwi¹cej siê cy-toplazmie i powiêkszonych,prawdopodobnie poliplo-idalnych j¹drach

cd. Rozwój sporofitu LMarchantia polymorpha .

G - Przekrój pod³u¿ny przez zarodniê z dojrza³ymi zarodni-kami i w pe³ni wykszta³conymi sprê¿ycami

G

50 µm

136

236

237

Schemat przekroju poprzecznego ¿eñskiego gametangioforu z zarodniami u -(L.) Dumort., z podgromady (W¹trobowce).

Na podstawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Conocephalum conicum Marchantiophyta

“kapelusik” gametangioforu

rozroœniêta œciana rodni

jednowarstwowa œciana zarodni(sporangium)

tetrady spor

nó¿ka gametangioforu

wg³êbienie w nó¿ce gametangioforuz chwytnikami

chwytniki w przestrzeni pomiêdzy nó¿k¹a kapelusikiem gametangioforu

komórki macierzyste sprê¿yc (elater)

250 µm

Poc

z¹tk

owe

etap

yro

zwoj

uga

met

ofit

uza

chod

z¹ce

wob

rêbi

esp

oran

gium

u(L

.)D

umor

t., z

podg

rom

ady

(W¹t

robo

wce

);A

-te

trad

aza

rodn

ików

, B-

poje

dync

zyje

dnoj

¹dro

wy

za-

rodn

ik, C

-dw

uj¹d

row

yza

rodn

ik, D

,E,F

-w

ielo

kom

ór-

kow

em

³ode

gam

etof

ity

okry

teœc

ian¹

zaro

dnik

a,pr

zed

uwol

nien

iem

zza

rodn

i.N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of.

Sig

mun

daze

Stu

ttga

rtu.

Conoce

phalu

mco

nic

um

Marc

hanti

ophyt

a

Ela

tery

(spr

ê¿yc

e)z

dojr

za³e

jza

rodn

i-

(L.)

Dum

ort.

Conoce

phalu

mco

nic

um

pier

wot

na, c

ienk

a,ce

lulo

zow

acz

êœæ

œcia

nyko

mór

kow

ej

wtó

rna,

wst

êgow

ata,

zdre

wni

a³a

czêœ

æœc

iany

kom

órko

wej

20µ

m

A B C

DE

F

20µ

m

137

x

x

238

Prz

ekró

jpo

prze

czny

³ody

¿ki

gam

etof

itu

sp(T

orfo

wie

c), z

podg

rom

ady

(Mch

y), z

klas

y(T

orfo

wco

we)

Sphagnum

.B

ryophyt

aSphagnopsi

da

skór

ka(h

yalo

derm

a)

tkan

kam

echa

nicz

na(s

tere

om)

opr

ozen

chym

atyc

znyc

h,gr

ubo-

œcie

nnyc

hko

mór

kach

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szcz

êœci

cent

raln

ej

50µ

m

138

239

240

Przekrój poprzeczny przez boczn¹ ³ody¿kê gametofitu sp (Torfowiec),z podgromady (Mchy), z klasy (Torfowcowe)

Sphagnum .Bryophyta Sphagnopsida

hyaloderma (1-2 warstwowacienkoœcienna epiderma)

prozenchymatyczne, grubo-œcienne komórki spe³niaj¹cefunkcje mechaniczne

cienkoœcienne komórki miê-kiszowe

20 µm

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zli

stek

gam

etof

itu

sp. (

Tor

fow

iec)

, zpo

dgro

mad

y(M

chy)

, zkl

a-sy

(Tor

fow

cow

e)

Sp

ha

gn

um

Bry

op

hyt

aS

ph

ag

no

psi

da

1

2

33

1-

kom

órki

¿yw

e,as

ymil

uj¹c

e2

-ko

mór

kim

artw

e,gr

omad

z¹ce

wod

ê3

-ko

mór

kim

artw

e,gr

uboœ

cien

ne,w

zmac

nia-

j¹ce

brze

gli

stka

Pow

ierz

chni

owy

obra

zli

stka

gam

etof

itu

sp(T

orfo

wie

c)S

ph

ag

nu

m.

kom

órki

¿yw

ez

chlo

ro-

plas

tam

i

kom

órki

mar

twe

zli

s-te

wko

wat

ymi

zgru

bie-

niam

iœc

ian

pory

wœc

iani

em

art-

wyc

hko

mór

ek(s

³u¿¹

dosz

ybki

ego

pobi

era-

nia

wod

y)

20µ

m

10µ

m

139

x

x

241

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

z³o

dy¿k

êga

met

ofit

usp

. (P

³onn

ik),

zpo

dgro

-m

ady

(Mch

y), z

klas

y(P

³onn

ikow

e)P

oly

tric

hum

Bry

ophyt

aP

oly

tric

hopsi

da

skle

renc

hym

atyc

zna

epid

erm

a

skle

renc

hym

a

skle

renc

hym

atyc

zny

miê

kisz

kory

œlad

yli

stko

we

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szza

paso

wy

lept

oidy

hydr

oidy

50µ

m

140

242

243

Fragment przekroju poprzecznego peryferyjnej czêœci ³ody¿ki gametofitu, obejmuj¹-cy œlad listkowy u sp (P³onnik), z podgromady (Mchy), zklasy (P³onnikowe)

Polytrichum . BryophytaPolytrichopsida

2

1

3

4

1 - gruboœcienna epiderma tworz¹ca kompleksy z g³êbiej le¿¹cymi komórkami( jest to wynik dzia³ania merystemu wierzcho³kowego z tetraedryczn¹ komórk¹ apikaln¹)

2 - leptoidy3 - hydroidy4 - sklerenchymatyczna czêœæ korowa ³ody¿ki

20 µm

Przekroje poprzeczne przez listki okrywowe plemniostanu sp. (P³onnik),z podgromady (Mchy), z klasy (P³onnikowe); A - pierw-szy, najm³odszy listek okrywowy, B - trzeci listek okrywowy, C - 13 listek okrywo-wy, D - 24, zewnêtrzny listek okrywowy.

PolytrichumBryophyta Polytrichopsida

A

B

C

D

1

2

3 34

2

1

1

34

1 - jednowarstwowa czêœæ listka2 - asymilatory3 - komórki przewodz¹ce4 - komórki wzmacniaj¹ce

50 µm

50 µm

50 µm

141

x

x

244

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zpl

emni

osta

nsp

. (P

³onn

ik),

zpo

dgro

mad

y(M

chy)

, zkl

asy

(P³o

nnik

owe)

Poly

tric

hum

Bry

ophyt

aP

oly

tric

hopsi

da

Lis

tki

okry

wow

e(1

-25)

plem

nie

wyp

e³ni

one

plem

-ni

kam

i

wst

awki

1

2

3

45

6

7

8

9

10

11

12

22

14

19

24

16

25

17

20

15

23

18

13

21

plem

nie

opró

¿nio

nez

plem

-ni

ków

100

µm

142

x

x

245

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zse

têz

dojr

za³¹

zaro

dni¹

usp

(P³o

nnik

)z

podg

rom

ady

(Mch

y), z

klas

y(P

³onn

ikow

e)P

oly

tric

hu

m.

Bry

op

hyt

aP

oly

tric

ho

psi

da

tkan

kam

echa

nicz

na(s

tere

om)

opr

ozen

chym

atyc

znyc

h,gr

ubo-

œcie

nnyc

hko

mór

kach

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szas

ymil

a-cy

jny

kory

lept

oidy

hydr

oidy

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

50µ

m

143

246

247

Sch

emat

prze

kroj

upo

d³u¿

nego

prze

zza

rodn

iê(s

pora

n-gi

um)

sp(P

³onn

ik),

zpo

dgro

mad

y-

(Mch

y), z

klas

y(P

³onn

ikow

e)P

oly

tric

hum

.B

ryo

phyt

aP

oly

tric

hopsi

da

wie

czko

r¹be

k(p

eris

tom

ium

)

epif

ragm

a

œcia

naza

rodn

i

kolu

mie

nka

tape

tum

zaro

dnik

i

szyj

a

tkan

kapr

zew

odz¹

case

ty

seta

500

µm

Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

war

stw

yœc

ienn

eza

-ro

dni

sp(P

³onn

ik),

zpo

dgro

mad

y(M

chy)

, zkl

asy

(P³o

nnik

owe)

;A

-D.

Poly

tric

hum

.B

ryo-

phyt

aP

oly

tric

hopsi

da

A B C D

A-

Gru

boœc

ienn

aep

ider

ma

B-

Sub

epid

erm

a

C-

Miê

kisz

asym

ilac

yjny

D-

Tap

etum

sekr

ecyj

ne

chlo

ropl

asty

j¹dr

a

œcia

nako

mór

kow

a

chlo

rola

sty

j¹dr

o

œcia

nako

mór

kow

a

chlo

ropl

asty

j¹dr

o

œcia

nako

mór

kow

a

j¹dr

o

drob

new

akuo

le

œcia

nako

mór

kow

a

10µ

m

144

248

249

Roz

ga³ê

zion

e,w

ielo

kom

órko

we

w³o

ski

twor

z¹ce

cza-

pecz

kêok

ryw

aj¹c

¹pu

szkê

zaro

dnio

w¹

Hed

w, z

podg

rom

ady

(Mch

y), z

klas

y(P

³onn

ikow

e); A

,B.

Poly

tric

hum

com

-m

une

.B

ryophyt

aP

oly

tric

hopsi

da

cien

kaœc

iana

popr

zecz

naro

z-dz

iela

j¹ca

kom

órki

w³o

ska

mie

jsce

rozg

a³êz

ieni

ako

mór

ek

B-

Cie

nkie

odga

³êzi

enie

w³o

ska

maj

¹ce

zdol

noœæ

za-

wij

ania

siê

wok

ó³le

¿¹cy

chw

s¹si

edzt

wie

w³o

sków

kons

truk

cyjn

ych

50µ

m50

µm

ABA

-W

³osk

itw

orz¹

cepo

dsta

-w

ow¹

kons

truk

cjê

czap

eczk

i

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy gametofitu mchu - -Hedw (Zdrojek pospolity) z podgromady (Mchy), z klasy

(Pr¹tnikowe)

Fontinalis antipiretica . , Bryophyta Bryo-psida

tetraedryczna komórka apikalna

segmenty komórkowe pochodz¹ceod pojedynczych komórek oddzie-lonych od komórki apikalnej

zawi¹zki listków

20 µm

145

250

251

Roz

wój

pach

win

oweg

om

erys

tem

uw

ierz

cho³

kow

ego

ga-

met

ofit

uH

edw

(Zdr

ojek

posp

oli-

ty),

zpo

dgro

mad

y(M

chy)

, zkl

asy

(Pr¹

tnik

owe)

Fo

nti

na

lis

an

tip

yret

ica

.B

ryo

ph

yta

Bry

op

sid

a

A-

Tw

orz¹

cysi

êm

erys

tem

wie

rz-

cho³

kow

ypê

duz

poje

dync

zej

ko-

mór

kiep

ider

mal

nej

pach

win

yli

stka

kom

órka

apik

alna

kom

órki

ow

spól

nym

poch

odze

niu

zko

mór

k¹ap

ikal

n¹

list

ekpê

dug³

ówne

go

B-

Mer

yste

mpa

chw

inow

yw

cza-

sie

inic

jacj

iza

wi¹

zków

pier

w-

szyc

hli

stkó

w

kom

órka

apik

alna

zaw

i¹zk

ili

stkó

wm

erys

tem

upa

chw

ino-

weg

o

list

ekpê

dug³

ówne

go

C-

Mer

yste

mpa

chw

inow

yz

za-

wi¹

zkam

ipi

erw

szyc

hli

stkó

w

kom

órka

apik

alna

zaw

i¹zk

ili

stkó

wm

erys

tem

upa

chw

ino-

weg

o

list

ekpê

dug³

ówne

go

10µ

m

CBA

Roz

wój

podz

iem

nej

czêœ

cisp

l¹tk

aH

edw

(Pr¹

tnik

sreb

rzys

ty)

zpo

dgro

mad

y(M

chy)

klas

y(P

r¹tn

ikow

e); A

-ki

e³ku

j¹cy

zaro

dnik

, B,C

-po

cz¹t

-ko

we

fazy

rozw

oju

podz

iem

nej

czêœ

cisp

l¹tk

a.

Bry

um

arg

ente

um

.,

Bry

ophyt

a,z

Bry

opsi

da

g³ów

nani

æsp

l¹tk

a

kom

órki

inic

juj¹

-ce

bocz

neod

ga³ê

-zi

enia

Fra

gmen

tpo

dzie

mne

ji

nadz

iem

nej

czêœ

cisp

l¹tk

aH

edw

Bry

um

ar-

gen

teum

.

kom

órki

inic

juj¹

cebo

czne

od-

ga³ê

zien

ia

orto

trop

owa,

nadz

iem

nacz

êœæ

spl¹

tka

plag

iotr

opow

a,po

dzie

mna

czêœ

æsp

l¹tk

a

50µ

m

50µ

m

A

B C

146

252

253

M³o

dyga

met

ofit

Hed

w(P

r¹tn

iksr

eb-

rzys

ty),

zpo

dgro

mad

y(M

chy)

, zkl

asy

-(P

r¹tn

ikow

e)Bry

um

arg

ente

um

.B

ryo

ph

yta

Bry

op

sid

a

list

ki

chw

ytni

ki50

µm

Przekrój pod³u¿ny sety nios¹cej zarodniê zawieraj¹c¹ komórki sporogenne uHedw (Pr¹tnik srebrzysty), z podgromady (Mchy), z klasy(Pr¹tnikowe)

Bryumargenteum . BryophytaBryopsida

1 - gruboœcienna skórka

2 - tkanka mechaniczna (stereom)

3 - prozenchymatyczny, cienkoœcienny miêkisz

4 - komórki przewodz¹ce o zgrubia³ych, zdrewnia-³ych œcianach komórkowych

5 - komórki przewodz¹ce, silnie wyd³u¿one, o cien-kich, celulozowych œcianach komórkowych

1 2 3 4 5 4 3 2 1

10 µm

147

254

255

Szczytowy fragment jednowarstwowego listka gametofitu sp z pod-gromady (Mchy), z klasy (Pr¹tnikowe)

Plagiomnium .,Bryophyta Bryopsida

1 - szczytowy z¹bek listka2 - wyd³u¿one komórki wzmacniaj¹ce brzeg listka3 - podstawowe komórki blaszki listka4 - wyd³u¿one, przewodz¹ce komórki listka

1

2

2 3 4 3 2

50 µm

Doj

rza³

aro

dnia

(Hed

w.)

Bri

d.(C

zare

czni

kgr

uszk

owat

y)z

podg

rom

ady

(Mch

y), z

klas

y(P

r¹tn

ikow

e). O

biek

tpr

ze-

œwie

tlon

yw

lakt

ofen

olu.

Na

pods

taw

iepr

epar

atu

dr. h

ab.

M. £

ukas

zew

icza

.

Ph

ysco

mit

riu

mp

yrif

orm

e,

Bry

op

hyt

aB

ryo

psi

da

szyj

karo

dni

doln

acz

êœæ

rodn

iz

kom

órk¹

jajo

w¹

wœr

odku

50µ

m

148

256

257

Gór

nacz

êœæ

gam

etof

itu

zpl

emni

ami

(Hed

w.)

Bri

d.(C

zare

czni

kgr

uszk

owat

y),

zpo

dgro

mad

y(M

chy)

, zkl

asy

(Pr¹

tnik

owe)

. Obi

ekt

prze

œwie

tlon

yw

ca³o

œci

wla

k-to

feno

lu. N

apo

dsta

wie

prep

arat

udr

. hab

. M. £

uka-

szew

icza

.

Ph

ysco

mit

riu

mp

yrif

orm

eB

ryo

ph

yta

Bry

op

sid

a

list

kiga

met

ofit

u

plem

nie

wst

awki

100

µm

Doj

rza³

a,za

mkn

iêta

(A)

iot

war

ta(B

)pl

emni

a(H

edw

.)B

rid

(Cza

recz

nik

grus

zkow

aty)

,z

podg

rom

ady

(Mch

y), z

klas

y(P

r¹t-

niko

we)

. Obi

ekt

prze

œwie

tlon

yw

lakt

ofen

olu.

Na

pods

ta-

wie

prep

arat

udr

. hab

. M. £

ukas

zew

icza

.

Phys

com

i-tr

ium

pyr

iform

e.

Bry

ophyt

aB

ryopsi

da

wst

awka

kom

órki

szcz

ytow

ejcz

êœci

plem

niul

egaj

¹ce

lizi

e

kom

órki

twor

z¹ce

jedn

owar

st-

wow

¹œc

iank

êpl

emni

wst

awka

otw

órw

szcz

ytow

ejcz

êœci

plem

ni

kom

órki

œcia

nki

plem

ni

A B

25µ

m

25µ

m

149

x

x

258

Prz

ekró

jpo

prze

czny

³ody

gi(S

pren

g.)

Ber

nch.

, zpo

dgro

mad

y(P

sylo

ty),

zro

dzin

y. N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. P

. Ma-

hesh

war

y’eg

o.

Tm

esip

teri

sta

nnen

sis

Psi

loto

phyt

aP

silo

tace

ae

apar

atsz

park

owy

skór

kapo

kryt

agr

ub¹

kuty

kul¹

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szzi

elen

iow

y

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

kom

órki

oce

lulo

zow

ych

œcia

nach

,zg

rubi

a³yc

hw

k¹ta

chko

mór

ek

w³ó

kna

³yko

we

ozd

rew

nia³

ych

œcia

nach

kom

órki

³yka

prze

wod

z¹ce

go

drew

no

miê

kisz

rdze

nia

200

µm

150

259

260

Centralna czêœæ wegetatywnej rozmnó¿ki obejmuj¹ca merystem wierzcho³kowy pê-du i korzenia u (L.) Mart. in Schrank et Martius (Wid³ak wroniec)z podgromady (Wid³akowe), z rodziny

Huperzia selago ,Lycophyta Huperziaceae

najm³odszy zawi¹zek liœciowy

merystem wierzcho³kowy pêdu

nie w pe³ni ukszta³towany merystemwierzcho³kowy korzenia

50 µm

Merystem wierzcho³kowy pêdu wegetatywnej rozmnó¿ki (L.) Martin. Schrank et Martius (Wid³ak wroniec) z podgromady (Wid³akowe),z rodziny

Huperzia selago ., Lycophyta

Huperziaceae

szczytowa czêœæ zawi¹zka liœciowego z kom-pleksami komórkowymi, które powsta³y wwyniku peryklinalnych i antyklinalnych po-dzia³ów praskórki

praskórka doosiowej strony liœcia, o komór-kach dziel¹cych siê antyklinalnie

powierzchniowe kompleksy komórkowe me-rystemu wierzcho³kowego pêdu (powsta³yw wyniku peryklinalnych i antyklinalnychpodzia³ów praskórki)

50 µm

151

261

262

Merystem wierzcho³kowy k³osa zarodnionoœnego L. (Wid³akgoŸdzisty), z podgromady (Wid³akowe), z rodziny (Wid³a-kowate)

Lycopodium clavatumLycophyta Lycopodiaceae

jednowarstwowa tunika (praskórka)

komórki korpusu, czêœci osiowej k³osa

zawi¹zek liœcia zarodnionoœnego - spo-rofila (powstaje w wyniku peryklinal-nych podzia³ów praskórki i pod ni¹ le-¿¹cych komórek)

25 µm

Merystem wierzcho³kowy pêdu sp (Widliczka), z podgromady(Wid³akowe), z rodziny Selaginellaceae (Widliczkowate)

Selaginella . Lycophy-ta

tetraedryczna, czteroœcienna komórka apikalna,dziel¹ca siê w trzech p³aszczyznach

komórka pochodz¹ca bezpoœrednio od komórkiapikalnej

wielokomórkowy segment pochodz¹cy od poje-dynczej komórki

zawi¹zek liœcia

komórki warstwy œrodkowej liœcia (powsta³y w wy-niku peryklinalnych podzia³ów doosiowej skórkiliœcia)

10 µm

152

263

264

Schemat dichotomicznie rozga³êzionego merystemu wierzcho³kowego pêdusp (Widliczka), z podgromady (Wid³akowe), z rodziny(Widliczkowate)

Selagi-nella . Lycophyta Selaginella-ceae

sto¿ki wzrostu

zawi¹zek liœcia

25 µm

Schemat budowy rozmnó¿ki (L.) Mart. in Schrank et Martius (Wid-³ak wroniec), z podgromady (Wid³akowe), z rodziny

Huperzia selagoLycophyta Huperziaceae

4 - liœcie rozmnó¿ki pe³ni¹ce funkcje zapasowe

1 - merystem wierzcho³kowy pêdu

2 - merystem wierzcho³kowy korzenia

3 - ³¹cznik rozmnó¿ki z roœlin¹ mateczn¹

5 - wi¹zka przewodz¹ca zasilaj¹ca rozmnó¿kê

250 µm

1

2

3

44

5

4

4

153

265

266

Szczytowa czêœæ ryzoforu, organu wytwarzaj¹cego korzenie przybyszowe u -sp (Widliczka), z podgromady (Wid³akowe), z rodziny -(Widliczkowate)

Selaginella . Lycophyta Selaginellaceae

1 - skórka (komórki dziel¹ce siêantyklinalnie)

2 - czêœæ korowa

3 - czêœæ osiowa

komórki czêœci apikalnej ry-zoforu dziel¹ce siê perykli-nalnie i antyklinalnie

1 2 3 2 1

10 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê z uk³adem przewodz¹cym typu akty-nosteli u (L.) Mart. in Schrank et Martius (Wid³ak wroniec), z pod-gromady (Wid³akowe), z rodziny


skórka


kana³y wodne

œlady liœciowe (wi¹zki hadrocentryczne)

endoderma

protoksylem

metaksylem

³yko250 µm

154

267

268

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê z uk³adem przewodz¹cym typu plek-tosteli u (L.) Mart. in Schrank et Martius (Wid³ak wroniec), z pod-gromady (Wid³akowe), z rodziny


skórka

miêkisz asymilacyjny kory pierwotnej

sklerenchyma

kana³ wodny


endoderma (œródskórnia)

³yko

protoksylem

metaksylem250 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z uk³adem przewodz¹cym typu plektosteliu L. (Wid³ak ja³owcowaty), z podgromady (Wi-d³akowe), z rodziny (Wid³akowate)

Lycopodium annotinum LycophytaLycopodiaceae

skórka

kana³ wodny


sklerenchyma

endoderma

³yko

protoksylem

metaksylem250 µm

155

269

270

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z uk³adem przewodz¹cym typu plektosteliu L (Wid³ak goŸdzisty), z podgromady (Wid³ako-we), z rodziny (Wid³akowate)

Lycopodium clavatum . LycophytaLycopodiaceae

skórka

sklerenchyma

nasada liœcia z hadrocentryczn¹wi¹zk¹ przewodz¹c¹


endoderma

³yko pierwotne

protoksylem

metaksylem

œlad liœciowy250 µm

Przekrój poprzeczny przez ³odygê z dwoma stelami u sp. (Widliczka),z podgromady , z rodziny (Widliczkowate)

SelaginellaLycophyta Selaginellaceae

1 - nasada liœci2 - skórka3 - miêkisz kory pierwotnej4 - endoderma

5 - przestwory miêdzykomórkowe6 - perycykl7 - drewno8 - ³yko

50 µm

2

3

4

5

6

7

8

1

1

156

271

272

Przekrój poprzeczny przez liœæ L. (Wid³ak goŸdzisty), z pod-gromady (Wid³akowe), z rodziny (Wid³akowate)


1 - skórka górna (doosiowa) z chloroplastami2 - komórki aparatu szparkowego3 - komórki ³yka4 - komórki drewna5 - miêkisz asymilacyjny6 - skórka dolna z chloroplastami

1 2 3 4 5

6

10 µm

Przekrój poprzeczny przez nasadow¹ czêœæ zawi¹zka liœciowego z jêzyczkiem u -sp (Widliczka), z podgromady (Wid³akowe), z rodziny -(Widliczkowate)

Selaginella . Lycophyta Selaginellaceae

Przekrój poprzeczny przez jêzyczek m³odego liœcia sp (Widliczka)Selaginella .

jêzyczek

skórka strony odosiowejzawi¹zka liœciowego

pasmo pramiazgi

segmenty komórkowepochodz¹ce od pojedyn-czych komórek

10 µm

10 µm

157

273

274

Przekroje poprzeczne przez liœæ sp (Widliczka), z podgromady(Wid³akowe), z rodziny (Widliczkowate); A - liœæ w trakcie ró¿nicowa-nia siê komórek, B - liœæ w pe³ni ukszta³towany.

Selaginella . LycophytaSelaginellaceae

1 - epiderma doosiowa z chloroplastami2 - miêkisz asymilacyjny3 - przestwory miêdzykomórkowe

4 - pochwa miêkiszowa wokó³wi¹zkowa5 - wi¹zka przewodz¹ca6 - epiderma odosiowa z chloroplastami

20 µm

20 µm

1 2 3 4 5 6

1 2 3 4 5 6

A

B

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

liœæ

zjê

zycz

kiem

sp. (

Wid

licz

ka),

zpo

dgro

mad

y(W

id³a

kow

e),

zro

dzin

y(W

idli

czko

wat

e)

Sel

ag

inel

laL

yco

ph

yta

Sel

ag

inel

lace

ae

1-

epid

erm

ado

osio

wej

stro

nyli

œcia

2-

miê

kisz

asym

ilac

yjny

3-

epid

erm

aod

osio

wej

stro

nyli

œcia

4-

chlo

ropl

asty

6-

jêzy

czek

7-

³ody

¿ka

5-

kom

órki

miê

kisz

owe

zpo

jedy

nczy

mi

kubk

owa-

tym

ich

loro

plas

tam

i

20µ

m1 2 3 4

5

6

7

158

275

276

Przekrój poprzeczny przez wi¹zkê hadrocentryczn¹ stanowi¹c¹ œlad liœciowy w ko-rze pierwotnej ³odygi L. (Wid³ak goŸdzisty), z podgromady

(Wid³akowe), z rodziny (Wid³akowate)Lycopodium clavatum

Lycophyta Lycopodiaceae

komórki miêkiszowekory pierwotnej

³yko (zakropkowane)

drewno

10 µm

Prz

ekró

jpo

prze

czny

apar

atu

szpa

rkow

ego

wsk

órce

liœc

ia(L

.)M

art.

inS

chra

nket

Mar

-, z

rodz

iny

Hu

per

zia

sela

go

tiu

sH

up

erzi

ace

ae

1-

kom

órka

apar

atu

szpa

rkow

ego

2-

list

wa

górn

a3

-pr

zeds

ione

kgó

rny

4-

prze

dsio

nek

doln

y5

-li

stw

ado

lna

6-

kom

ora

pods

zpar

kow

a7

-ko

mór

kim

iêki

szow

e

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zap

arat

szpa

rkow

yw

skór

ce³o

dygi

L(W

id³a

kgo

Ÿdzi

sty)

,z

rodz

iny

(Wid

³ako

wat

e)L

yco

po

diu

mcl

ava

tum

.L

yco

po

dia

cea

e

6-

kom

órka

apar

atu

szpa

r-ko

weg

o7

-ku

tyku

la

8-

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

5-

kom

ora

pods

zpar

kow

a

9-

kom

órki

miê

kisz

owe

ko-

rypi

erw

otne

j

1-

list

wa

górn

a2

-li

stw

ado

lna

3-

prze

dsio

nek

górn

y4

-pr

zeds

ione

kdo

lny

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zap

arat

szpa

rkow

yw

skór

ce³o

dygi

sp. (

Wid

licz

ka),

zro

dzin

y-

(Wid

licz

kow

ate)

Sel

ag

inel

laS

ela

gin

ella

cea

e

5-

kom

órka

apar

atu

szpa

r-ko

weg

o

1-

prze

dsio

nek

górn

y2

-li

stw

agó

rna

3-

prze

dsio

nek

doln

y4

-li

stw

ado

lna

12

32

45

67

10µ

m

12

34

10µ

m

21

310

µm

4

5

5

6 9

78

159

277

278

Powierzchniowy obraz aparatu szparkowego skórki doosiowej strony liœcia(L.) Mart. in Schrank et Martius (Wid³ak wroniec), z podgromady

(Wid³akowe), z rodziny

Huperziaselago Lycophyta

Huperziaceae



listwa górna

przedsionek górny

por

jamki proste

10 µm

Fra

gmen

tsk

órki

odos

iow

ejst

rony

liœc

ia(L

.)M

art.

inS

chra

nket

Mar

tius

(Wid

³ak

wro

niec

),z

ro-

dzin

y

Hu

per

zia

sela

go

Hu

per

zia

cea

e

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

por

prze

dsio

nek

górn

y

list

wa

górn

a

jam

kipr

oste

Fra

gmen

tsk

órki

odos

iow

ejst

rony

liœc

iaL

. (W

id³a

kgo

Ÿdzi

sty)

, zro

dzin

yL

yco

po

diu

mcl

a-

vatu

mL

yco

po

dia

cea

e

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

por

jam

kipr

oste

Fra

gmen

tsk

órki

doos

iow

ejst

rony

liœc

iasp

(Wid

licz

ka),

zro

dzin

y(W

idli

czko

wat

e)S

ela

gin

ella

.S

ela

gin

ella

cea

e

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

por

apar

atu

szpa

rkow

ego

chlo

ropl

asty

œcia

nako

mór

kow

a

25µ

m

10µ

m

10µ

m

160

279

280

Sch

emat

prze

kroj

upo

d³u¿

nego

prze

zm

erys

tem

wie

rzch

o³-

kow

ysp

orof

ilos

tanu

L. (

Wid

³ak

goŸd

zist

y), z

rodz

iny

(Wid

³ako

wat

e)L

yco

po

diu

mcl

ava

tum

Lyc

op

od

iace

ae

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

frag

men

tm

erys

tem

uw

ierz

cho³

-ko

weg

osp

orof

ilos

tanu

, obe

jmuj

¹cy

dwa

zaw

i¹zk

isp

orof

i-li

uL

. (W

id³a

kgo

Ÿdzi

sty)

, zro

dzi-

ny(W

id³a

kow

ate)

Lyc

op

od

ium

cla

vatu

mL

yco

po

dia

cea

e

sto¿

ekw

zros

tu

zaw

i¹zk

isp

orof

ili

pram

iazg

a

zaw

i¹zk

iza

rodn

i(s

pora

ngió

w)

zaw

i¹zk

isp

orof

ili

(pow

staj

¹z

war

st-

wy

pow

ierz

chni

owej

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

osp

orof

ilos

tanu

)

100

µm

10µ

m

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

prze

zk³

osza

rodn

iono

œny

L. (

Wid

³ak

goŸd

zist

y), z

rodz

iny

(Wid

³ako

wat

e); A

-pr

zekr

ójpo

d³u¿

nyza

rodn

iz

frag

men

tam

ipr

zyle

g³yc

hsp

orof

ili,

B,C

,D-

prze

kroj

epo

prze

czne

k³os

aza

-ro

dnio

weg

ona

trze

chpo

ziom

ach

tych

sam

ych

zaro

dni;

wgó

rnym

(B),

wœr

odko

wym

(C)

iw

doln

ym(D

).Lyc

opodiu

mcl

ava

tum

Lyc

opodia

ceae

zaro

dnia

zha

ploi

daln

ymi

zaro

dni-

kam

i

s¹si

aduj

¹ce

zbo

ków

spor

ofil

ez

zaro

dnia

mi

wy¿

ejle

¿¹cy

mi

nasa

dow

acz

êœæ

spor

ofil

a

1-

okó³

eksp

orof

ili

najn

i¿ej

le¿¹

cy2

-ok

ó³ek

spor

ofil

ile

¿¹cy

pow

y¿ej

13

-ok

ó³ek

spor

ofil

ile

¿¹cy

pow

y¿ej

okó³

ka2

ini

os¹c

yw

idoc

zne

nary

sunk

uza

rodn

ie4

-na

sada

spor

ofil

ile

¿¹cy

chpo

wy-

¿ej

okó³

ka3

5-

zaro

dnie

wyt

wor

zone

nasp

orof

i-la

chok

ó³ka

36

-dr

ewno

7-

³yko

A

13

2

4

6 7

5

B CD

6 7

13

52

4

6 7

13

52

4

100

µm

200

µm

200

µm

200

µm

161

281

282

Rozwój zarodni (sporangium) u L. (Wid³ak goŸdzisty), z pod-gromady (Wid³akowe), z rodziny (Wid³akowate); A-G.


A,B,C - Inicjalne stadia rozwojowe zarodni

pierwszy peryklinalny podzia³ komórki warstwy epidermalnejw pachwinowej, doosiowej stronie m³odego sporofila

komórki inicjalne warstw œciennych i tkanki sporogennej zarodni

komórki inicjalne nó¿ki zarodni

komórki inicjalne warstw œciennych i tkanki sporogennej zarodni


A

B

C

20 µm

cd. Rozwój zarodni L ; A-G.Lycopodium clavatum .

D,E - Dalsze podzia³y komórek pochodzenia epidermalnego,pachwinowej czêœci m³odego sporofila, prowadz¹ce douwypuklania siê zarodni

F - M³oda zarodnia z wyró¿nicowanymi komórkami sporogen-nymi i œciennymi

komórki inicjalne warstw œciennych

komórki inicjalne tkanki sporogennej

komórki inicjalne warstw œciennych

komórki inicjalne tkanki sporogennej


komórki œcienne zarodni

komórki sporogenne

nó¿ka zarodni

miêkisz sporofila

D

E

F

20 µm

20 µm

20 µm

162

283

284

cd. Rozwój zarodni L.; A-G.Lycopodium clavatum

G - M³oda zarodnia z wyró¿nicowanymi ko-mórkami sporogennymi i tapetum

powierzchniowe komórki œcienne

tapetum

komórki sporogenne

nó¿ka zarodni

sporofil

G

20 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu L(Skrzyp polny), z podgromady (Sfenofity), z rodziny(Skrzypowate)

Equisetum arvense .Sphenophyta Equisetaceae

tetraedryczna, czteroœcienna komór-ka apikalna dziel¹ca siê w trzechp³aszczyznach

komórka pochodz¹ca bezpoœredniood komórki apikalnej (inicjalnej)

wielokomórkowy segment wierzcho³-ka pêdu pochodz¹cy od pojedynczejkomórki oddzielonej od komórki api-kalnej

zawi¹zki liœci

25 µm

163

285

286

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi L. (Skrzyp polny), z pod-gromady (Sfenofity) (Skrzypowate)

Equisetum arvenseSphenophyta , z rodziny Equisetaceae

skórka

sklerenchyma

chlorenchyma


kana³y powietrzne

endoderma

perycykl

³yko

metaksylem

protoksylem


kana³ wodny200 µm

Schemat przekroju poprzecznego k³¹cza L. (Skrzyp polny), z pod-gromady (Sfenofity) z rodziny (Skrzypowate)

Equisetum arvenseSphenophyta , Equisetaceae

skórka


endoderma

perycykl

³yko


miêkisz rdzenia

kana³y powietrzne

kana³ wodny

250 µm

164

287

288

Fragment przekroju poprzecznego ³odygi L. (Skrzyp polny),z podgromady (Sfenofity), z rodziny (Skrzypowate)

Equisetum arvenseSphenophyta Equisetaceae

epiderma

sklerenchyma

chlorenchyma (miêkisz asymilacyjny)


porozrywane komórki wokó³ reksygenowego kana³upowietrznego

reksygenny kana³ powietrzny w korze pierwotnej

cienkoœcienne komórki miêkiszowe


perycykl

metaksylem

³yko

protoksylem

schizogenowy kana³ wodny

gruboœcienne komórki miêkiszu oko³owi¹zkowego


reksygenowy, rdzeniowy kana³ powietrzny

50 µm

Przekrój poprzeczny przez ³uskowaty liœæ L (Skrzyp polny),z podgromady (Sfenofity) z rodziny (Skrzypowate)

Equisetum arvense .Sphenophyta , Equisetaceae

1 - skórka doosiowa2 - sklerenchyma3 - komórki przewodz¹ce drewna4 - ³yko

5 - miêkisz asymilacyjny6 - skórka odosiowa7 - jamki

1 2 3 4 3 5

6 750 µm

165

289

290

Schematyczny przekrój poprzeczny przez tarczkê z dojrza³ymi zarodniami (A) i frag-ment œciany zarodni (B) u L. (Skrzyp polny), z podgromady

(Sfenofity) (Skrzypowate)Equisetum arvense Sphe-

nophyta , z rodziny Equisetaceae

sporangia (zarodnie)

jednowarstwowa œciana zarodni

zarodniki z hapterami

sporangiofor

hadrocentryczna wi¹zka przewodz¹ca

fragment œciany zarodni utworzonej przezjednowarstwow¹ epidermê o pierœcieniowychi spiralnych zgrubieniach œciany komórkowej

250 µm

25 µm

A

B

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yk³

¹cza

papr

oci

-sp

.,z

podg

rom

ady

(Pap

roci

e), z

rodz

iny

(Ner

eczn

icow

ate)

Onocl

eaP

oly

podio

phyt

aD

ryopte

ridace

ae

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yli

œcia

papr

oci

-sp

.,z

podg

rom

ady

(Pa-

proc

ie),

zro

dzin

y(N

erec

znic

owat

e)O

nocl

eaP

oly

podio

phyt

aD

ryopte

ridace

ae

tetr

aedr

yczn

a,cz

tero

œcie

nna

kom

órka

apik

alna

, dzi

el¹c

asi

êw

trze

chp³

aszc

zyzn

ach

kom

órka

poch

odna

wie

loko

mór

kow

yse

gmen

tw

ierz

cho³

kapê

dupo

chod

z¹cy

odpo

jedy

ncze

jko

mór

kiod

-dz

ielo

nej

odko

mór

kiap

ikal

-ne

j

socz

ewko

wat

a,dw

uwyp

uk³a

kom

órka

apik

alna

dzie

l¹ca

siê

wje

dnej

p³as

zczy

Ÿnie

kom

órka

poch

odz¹

cabe

zpo-

œred

nio

odko

mór

kisz

czyt

o-w

ej

wie

loko

mór

kow

yse

gmen

tm

erys

tem

uw

ierz

cho³

kow

ego

poch

odz¹

cyod

poje

dync

zej

kom

órki

oddz

ielo

nej

odko

-m

órki

apik

alne

j

50µ

m

50µ

m

166

291

292

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu sp , z podgromady(Paprocie), z rodziny (Salwiniowate)

Azolla .Polypodiophyta Salviniaceae

tetraedryczna, czteroœcienna komórkaapikalna, dziel¹ca siê w trzech p³asz-czyznach

najm³odsza komórka pochodz¹ca bez-poœrednio od komórki apikalnej

wielokomórkowy segment pochodz¹-cy od pojedynczej komórki

zawi¹zek liœcia

5 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy korzenia z jedn¹ komórk¹ ini-cjaln¹ u sp , z podgromady (Paprocie), z rodziny -

(Nerecznicowate). Na podstawie preparatu doc. Fr. Kadeja.Onoclea . Polypodiophyta Dryo

pteridaceae

endoderma

perycykl

dermatogen

tetraedryczna komórka inicjalna dzie-l¹ca siê w czterech p³aszczyznach

kalyptrogen

czapeczka (kalyptra)

peryblem plerom peryblem

50 µm

167

x

x

293

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

grup

¹du

¿ych

kom

ó-re

kin

icja

lnyc

hu

L. (

D³u

gosz

król

ewsk

i), z

podg

rom

ady

(Pap

roci

e), z

rodz

iny

(D³u

gosz

owat

e). W

obrê

bie

tego

me-

ryst

emu

brak

rozg

rani

czen

iam

iêdz

yw

alce

mos

iow

ym, k

or¹

pier

wot

n¹, s

kórk

¹i

czap

eczk

¹.N

apo

dsta

wie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.

Osm

unda

regali

sP

oly

po-

dio

phyt

aO

smundace

ae

najm

³ods

zeko

mór

kiw

alca

osio

weg

o

cent

raln

ako

mór

kain

icja

lna

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

cent

raln

a,ko

lum

now

acz

êœæ

czap

eczk

io

wie

loko

mór

ko-

wyc

hko

mpl

eksa

chu³

o¿on

ych

wzd

³u¿

osi

mer

yste

mu,

wsk

azuj

¹cyc

hna

bard

zow

olny

wzr

ost

cent

raln

ejko

mór

-ki

inic

jaln

ejw

popr

zek

osi

mer

yste

mu

najs

tars

zacz

êœæ

czap

eczk

i,kt

óra

pow

sta³

aw

okre

sie

kszt

a³to

wan

iasi

êm

erys

tem

u

50µ

m

168

294

295

Pow

stan

iei

rozw

ójm

erys

tem

uw

ierz

cho³

kow

ego

ko-

rzen

iau

papr

oci

wod

nej

-sp

, zpo

dgro

mad

y-

(Pap

roci

e), z

rodz

iny

; A-G

.A

zoll

a.

Po

lypodio

phyt

aSalv

inia

ceae

trój

siec

zna

kom

órka

apik

alna

wyr

ó¿ni

cow

ana

wsk

órce

³ody

gi

kom

órki

poch

odne

kom

órki

api-

kaln

ej

pier

wsz

eko

mór

kicz

apec

zki,

poch

odne

kom

órki

apik

alne

j

kom

órka

apik

alna

(czt

eros

iecz

na)

bocz

neko

mpl

eksy

kom

órko

we,

poch

odne

kom

órki

apik

alne

j

kom

órki

czap

eczk

i,po

chod

neko

mór

kiap

ikal

nej

kom

órka

apik

alna

kom

plek

syko

mór

kow

ein

icju

j¹ce

wal

ecos

iow

yi

korê

pier

wot

n¹ko

rzen

ia

kom

órki

czap

eczk

i

kom

órka

apik

alna

kom

plek

syko

mór

kow

ein

icju

j¹ce

wal

ecos

iow

yi

korê

pier

wot

n¹ko

rzen

ia

10µ

m

A B C D

cd. P

owst

anie

iro

zwój

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iasp

.A

zoll

a

czap

eczk

a

zam

iera

j¹ca

podp

owie

rz-

chni

owa

war

stw

ako

mór

ek

kom

órka

apik

alna

kom

plek

syko

mór

kow

etw

orz¹

cew

alec

osio

wy

iko

rêpi

erw

otn¹

czap

eczk

a

kom

órka

apik

alna

pozo

sta³

oœci

podp

owie

rz-

chni

owej

war

stw

yko

mó-

rek

kom

plek

syko

mór

kow

e(l

uŸno

zakr

opko

wan

e)tw

orz¹

cew

alec

osio

wy

iko

rêpi

erw

otn¹

20µ

m

FE

169

296

297

cd. P

owst

anie

iro

zwój

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iasp

Azo

lla

.

czap

eczk

a

kom

órka

apik

alna

kom

plek

syko

mór

-ko

we

twor

z¹ce

wal

ecos

iow

yi

ko-

rêpi

erw

otn¹

20µ

m

GPrzekroje poprzeczne przez korzeñ przybyszowy paproci wodnej - sp., z pod-gromady (Paprocie), z rodziny (Salwiniowate); A-C.

AzollaPolypodiophyta Salviniaceae

A - Przekrój korzenia w obrêbie kory pierwotnej ³odygi

cewka protoksylemu

cewka metaksylemu

komórki ³yka

perycykl (komórki silnie zwakuo-lizowane)

endoderma (komórki o jednorod-nej br¹zowej zawartoœci)

miêkisz kory pierwotnej korzenia

miêkisz kory pierwotnej ³odygi

20 µm

A

170

298

299

cd. Przekroje poprzeczne przez korzeñ przybyszowy sp.; A,C.Azolla

B - Przekrój przechodz¹cy przez korzeñ tu¿ poza skórk¹ ³odygi

komórki ³yka; jedna ze s³abo, a drugaz mocno barwi¹c¹ siê cytoplazm¹

komórki macierzyste cewek metaksy-lemu

cewka protoksylemu

perycykl (komórki silnie zwakuolizo-wane)

endoderma (komórki o jednorodnejbr¹zowej zawartoœci)


skórka

warstwy komórek czapeczki

20 µm

B

cd. Przekroje poprzeczne przez korzeñ przybyszowy sp.; A,C.Azolla

C - Przekrój przechodz¹cy przez korzeñ w dalszej odleg³oœci od ³odygi

cewka protoksylemu

komórki ³yka; jedna ze s³abo, a dru-ga z mocno barwi¹c¹ siê cytoplazm¹

cewka metaksylemu

perycykl (komórki silnie zwakuoli-zowane)

endoderma (komórki o jednorodnejbr¹zowej zawartoœci)


skórka

warstwa komórek czapeczki

20 µm

C

171

x

x

300

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zk³

¹cze

zsy

stem

empr

zew

odz¹

cym

typu

akty

nost

eli

uL

(Pap

rotk

azw

ycza

jna)

, zpo

dgro

mad

y(P

apro

cie)

,z

rodz

iny

(Pap

rotk

owat

e).N

apo

dsta

wie

prep

arat

um

grD

. Ric

hter

.Po-

lypodiu

mvu

lgare

.P

oly

podio

phyt

aP

oly

podia

ceae

grub

oœci

enna

, skl

eren

chym

atyc

zna

skór

ka

skle

renc

hym

a

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

endo

derm

ao

grub

ej(z

acze

rnio

nej)

wew

nêtr

znej

œcia

nie

kom

órko

wej

endo

derm

az

pase

mka

mi

Cas

pary

’-eg

o

pery

cykl

³yko

prot

oksy

lem

met

aksy

lem

100

µm

172

301

302

Przekrój poprzeczny przez walec osiowy z systemem przewodz¹cym typu aktynoste-li w k³¹czu L. (Paprotka zwyczajna), z rodziny(Paprotkowate). Na podstawie preparatu mgr Doroty Richter.

Polypodium vulgare Polypodiaceae


endoderma o grubej wewnêtrznejœcianie


perycykl

metaksylem

protoksylem

³yko

50 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez k³¹cze z systemem przewodz¹cym typu dik-tiosteli u L. (Paprotka zwyczajna), z podgromady -

(Paprocie), z rodziny (Paprotkowate)Polypodium vulgare Polypodiophy

ta Polypodiaceae

skórka


wi¹zki hadrocentryczne

endoderma

³yko pierwotne

drewno pierwotne

miêkisz rdzenia

500 µm

173

303

304

Schemat przekroju poprzecznego k³¹cza z systemem przewodz¹cym typu polisteliu (L.) Kuhn (Orlica pospolita), z podgromady(Paprocie), z rodziny

Pteridium aquilinum PolypodiophytaDonstaedtiaceae

skórka

sklerenchyma subepidermalna



endoderma

³yko

drewno

sklerenchyma miêdzywi¹zkowa

1 mm



skórka

sklerenchyma subepidermalna



endoderma

³yko

drewno

sklerenchyma miêdzywi¹zko-wa

1 mm

174

305

306



skórka



sklerenchyma

endoderma

³yko

drewno

1 mm

Schemat przekroju poprzecznego przez k³¹cze z systemem przewodz¹cym typupolicyklicznej, amfifloemowej syfonosteli u R. Br. z podgromady

(Paprocie), z rodziny . Wystêpuj¹cy u systemsteli nale¿y do najbardziej z³o¿onych wœród paprotników. jest jednogatun-kowym rodzajem, rosn¹cym na Malajach. Na podstawie preparatu prof. P. Mahes-hwary’ego.

Matonia pectinataPolypodiophyta Matoniaceae Matonia

Matonia

skorkowacia³e warstwy komórek

sklerenchyma

miêkisz

³yko

drewno

miêkisz zapasowy

1 mm

175

307

308

Przekrój poprzeczny hadrocentrycznej wi¹zki k³¹cza L (Paprot-ka zwyczajna), z podgromady (Paprocie), z rodziny(Paprotkowate)

Polypodium vulgare .Polypodiophyta Polypodiaceae


endoderma ze zgrubia³y-mi œcianami stycznymiod strony walca osiowe-go (wspólne pochodze-nie z miêkiszem korypierwotnej)

endoderma z pasemka-mi Caspary’ego (wspól-ne pochodzenie z pery-cyklem)

perycykl

³yko pierwotne

protoksylem

metaksylem

25 µm

Przekrój poprzeczny blaszki liœciowej o s³abo zró¿nicowanych komórkach u -sp (Adiantum), z podgromady (Paprocie), z rodziny -

(Nerecznicowate)

Adianthum . Polypodiophyta Dryopteridaceae

1 - skórka górna (doosiowa)2 - miêkisz (mezofil)3 - przestwory miêdzykomórkowe4 - chloroplasty5 - skórka dolna (odosiowa)

25 µm

1 2 3 4 5

176

x

x

309

Rozwój liœcia o s³abo zró¿nicowanym miêkiszu asymi-lacyjnym u (L.) Schott (Nereczni-ca samcza), z podgromady (Paprocie),z rodziny (Nerecznicowate); A-C.

Dryopteris filix-mas .Polypodiophyta

DryopteridaceaeA - Zawi¹zek liœcia

B - Rozrastaj¹ca siê blaszka m³odego liœcia

C - Przekrój poprzeczny przez listek I rzêdu

dwusieczna komórkaapikalna merystemubrze¿nego liœcia

kompleksy komórkowepochodz¹ce od komórkiapikalnej

tworz¹ca siê pramiazga

komórka apikal-na

tworz¹ca siêblaszka liœciowa

wi¹zka przewo-dz¹ca

cewki

skórka doosiowa

miêkisz

skórka odosiowa


C

B

A

20 µm

50 µm

10 µm

177

x

x

310

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zbl

aszk

êli

stka

Irz

êdu

os³

abo

zró¿

nico

wan

ymm

iêki

szu

asym

ilac

yjny

mu

(L.)

Sch

ott.

(Ner

eczn

ica

sam

cza)

, zpo

dgro

ma-

dy(P

apro

cie)

, zro

dzin

y(N

erec

znic

owat

e)D

ryopte

ris

fili

x-m

as

Poly

podio

phyt

aD

ryopte

ridace

ae

1-

skór

kagó

rna

(doo

siow

a)2

-m

iêki

szas

ymil

acyj

ny3

-sk

órka

doln

a(o

dosi

owa)

4-

apar

aty

szpa

rkow

e

5-

endo

derm

az

pase

mka

mi

Cas

pary

’ego

6-

drew

no7

-³y

ko8

-sk

lere

nchy

ma

47

8

6

5

4

1

850

µm

23

178

x

x

311

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zbi

facj

aln¹

blas

zkê

liœc

iow

¹ep

ifit

yczn

ejpa

proc

i-

Des

vaux

(Pla

tyce

rium

, £os

iero

gi),

zpo

dgro

mad

y(P

apro

cie)

, zro

dzin

y(P

apro

tkow

ate)

Pla

tyce

-ri

um

alc

icorn

eP

oly

podio

phyt

aP

oly

podia

ceae

skór

kagó

rna

(doo

siow

a)

miê

kisz

pali

sado

wy

miê

kisz

g¹bc

zast

y

skór

kado

lna

(odo

siow

a)

1-

apar

aty

szpa

rkow

e2

-en

dode

rma

zpa

sem

-ka

mi

Cas

pary

’ego

3-

drew

no4

-³y

ko5

-sk

lere

nchy

ma

15

1

5 3 4

2

100

µm

179

312

313

Prz

ekro

jepo

d³u¿

nepr

zez

m³o

deli

œcie

papr

oci

wod

nej

-sp

, zro

dzin

y(S

alw

inio

wat

e); A

-za

wi¹

zek

liœc

ia, B

-m

³ody

liœæ

.A

zoll

a.

Salv

inia

ceae

1-

socz

ewko

wat

ako

mór

kaap

ikal

na2

-na

jm³o

dsza

kom

órka

poch

odz¹

caod

kom

órki

apik

alne

j3

-se

gmen

tyko

mór

kow

epo

chod

z¹ce

odpo

jedy

nczy

chko

mór

ek4

-uw

ypuk

leni

ain

icju

j¹ce

œcia

nêw

nêki

zasi

edla

nej

prze

zsy

mbi

o-ty

czn¹

sini

cêA

na

ba

ena

azo

lla

e

12

3

12

3

4

10µ

m

20µ

mPrzekrój pod³u¿ny przez liœæ paproci wodnej sp. z rodziny (Sal-winiowate), ¿yj¹cej w symbiozie z sinic¹

Azolla SalviniaceaeAnabaena azollae

1 - komórki miêkiszowe kory pierwotnej ³odygi2 - wnêka liœciowa tworz¹ca komorê dla ¿yj¹cych w niej sinic -3 - komórki otaczaj¹ce otwór komory4 - w³oski gruczo³owe5 -6 - przestwory miêdzykomórkowe

Anabaena azollae

Anabaena azollae

100 µm

1

3

5 4

2

6

180

314

315

Przekrój powierzchniowy skórki liœcia (bez aparatów szparkowych) paproci wodnejsp , z podgromady (Paprocie), z rodziny (Salwi-

niowate)Azolla . Polypodiophyta Salviniaceae

25 µm

Wi¹zka przewodz¹ca w liœciu paproci wodnej sp z podgromadyz rodziny (Salwiniowate)

Azolla ., Polypodio-phyta, Salviniaceae

1. cewka

2. komórki ³yka

3. pochwa miêkiszowawokó³wi¹zkowa

4. komórki miêkiszuasymilacyjnego

5. komory powietrzne

10 µm

1

2

3

4

5

5

5

181

316

317

Sch

emat

prze

kroj

upo

d³u¿

nego

prze

zk³

osza

rodn

iow

yL

. (N

asiê

Ÿrza

³po

spol

ity)

, zpo

d-gr

omad

y(P

apro

cie)

, zro

dzin

y(N

asiê

Ÿrza

³ow

ate)

Op

hio

glo

ssu

mvu

lga

tum

Po

lyp

od

iop

hyt

aO

ph

iog

lo-

ssa

cea

e

œcia

naza

rodn

i

tape

tum

kom

órki

mac

ierz

yste

spor

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

500

µm

Przekrój przez gruboœcienn¹ zarodniê L. (NasiêŸrza³ pospo-lity), z podgromady (Paprocie), z rodziny (NasiêŸ-rza³owate)

Ophioglossum vulgatumPolypodiophyta Ophioglossaceae

epiderma

tapetum

komórkimacierzystespor

cewki

50 µm

182

318

319

Przekroje poprzeczne przez rozwijaj¹cy siê sorus (kupka z zarodniami) sp.(Nerecznica), z rodziny (Nerecznicowate); A-D.

DryopterisDryopteridaceae

skórka górna (doosiowa) liœcia

miêkisz liœcia

skórka dolna (odosiowa)

zarodnie tworz¹ce siê z warstwy epidermalnej

tworz¹ca siê zawijka

skórka górna (doosiowa) liœcia

miêkisz liœcia


m³ode zarodnie

zawijka

w³oski

A

B

20 µm

50 µm

cd. Przekroje poprzeczne przez rozwijaj¹cy siê sorus sp (Nerecznica),z podgromady , z rodziny (Nerecznicowate); A-D.

Dryopteris .Polypodiophyta Dryopteridaceae

C - Sorus z zarodniami w okresie przedmejotycznym

1

2

3

456

1 - skórka górna (doosiowa) liœcia2 - miêkisz liœcia3 - skórka dolna (odosiowa) liœcia4 - m³ode zarodnie z komórkami macierzystymi spor

5 - zawijka6 - w³oski7 - cewki

C

750 µm

183

320

321

cd. Przekroje poprzeczne przez rozwijaj¹cy siê sorus sp (Nerecznica),z podgromady , z rodziny (Nerecznicowate); A-D.

Dryopteris .Polypodiophyta Dryopteridaceae

D - Sorus z dojrzewaj¹cymi zarodniami

71

2

3

45

6

1 - skórka górna (doosiowa) liœcia2 - miêkisz liœcia3 - skórka dolna (odosiowa) liœcia4 - zarodnie z dojrzewaj¹cymi zarodnikami

5 - zawijka6 - w³oski7 - wi¹zka przewodz¹ca

D

50 µm

Widok powierzchni zawijki sp , z podgromady (Papro-cie), z rodziny (Nerecznicowate)

Cyrtomium . PolypodiophytaDryopteridaceae

komórki brze¿ne zawijki

cienkoœcienne komórki jedno-warstwowej czêœci zawijki

gruboœcienne komórki zawijkiw miejscu nó¿ki

100 µm

184

322

323

Rozwój zarodni sp (Nerecznica), z podgromady (Papro-cie), z rodziny (Nerecznicowate); A-M.

Dryopteris . PolypodiophytaDryopteridaceae

1 - tworz¹ca siê zawijka2 - telofaza w komórce macie-

rzystej zarodni3 - czterokomórkowy zawi¹zek

zarodni4 - komórka apikalna zarodni5 - sznureczek zarodni6 - zewnêtrzne (epidermalne)

komórki œcienne zarodni7 - komórka archesporialna8 - pierwsza subepidermalna

komórka œcienna9 - telofaza w komórce arches-

porialnej10 - subepidermalne komórki

œcienne11 - komórka sporogenna12 - dwie komórki sporogenne

A B C D

E F G H

1

2

34 4

5

6 7

8

9 6

105

11

12

6

10

5

10 µm

cd. Rozwój zarodni sp (Nerecznica), z rodziny (Ne-recznicowate); A-H, L-O - przekroje pod³u¿ne, I,J,K - przekroje poprzeczne.

Dryopteris . Dryopteridaceae

I

J K L

M N O

1

2

3

4

5

6 78

1

9

1

10

11

12

1315

14

9

6

1 - zewnêtrzne (epidermalne) komórkiœcienne zarodni

2 - pierwsza subepidermalna komórkaœcienna

3 - komórka archesporialna4 - komórka sporogenna5 - subepidermalne komórki œcienne6 - tapetum7 - warstwa poœrednia8 - komórki sporogenne9 - sznureczek zarodni10 - komórki macierzyste spor11 - tetrady spor12 - j¹dra plazmoidalnego tapetum13 - zarodniki14 - anulus (pierœcieñ komórek o zgru-

bia³ych œcianach komórkowych s³u-¿¹cy do otwierania zarodni)

15 - cienkoœcienne komórki, miejsceotwierania siê zarodni

10 µm

10 µm

10 µm

10 µm10 µm

10 µm

185

324

325

Przekrój przez mikrosporangium (A) i makrosporangium (B) paproci ró¿nozarodni-kowej (L.) All. (Salwinia p³ywaj¹ca), z podgromady(Paprocie), z rodziny (Salwiniowate)

Salvinia natans PolypodiophytaSalviniaceae

komórki œciany mikrosporangium

mikrospory (o objêtoœci oko³o 4.200 mikro-metrów)

komórki œciany makrosporangium

peryspor (utwór powstaj¹cy z tapetum)

egzospor (œciana komórkowa makrospory)

makrospora (o objêtoœci oko³o 14.000.000mikrometrów)

50 µmA

B

Przekrój poprzeczny przez liœæ L. , z podgromady (Na-gozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny (Sagowcowate). Na podstawiemuzealnego preparatu nieznanego wykonawcy z koñca XIX w.

Cycas revoluta CycadophytaCycadaceae

gruboœcienna skórka doosiowej strony liœcia

warstwa subepidermalnej sklerenchymy(hypoderma)

miêkisz palisadowy


elementy przewodz¹ce drewna (cewki)

elementy przewodz¹ce ³yka (komórki sitowe)

miêkisz odosiowej strony liœcia

subepidermalna warstwa komórek o siatko-watych zgrubieniach œcian komórkowych

w³aœciwe komórki skórki odosiowej stronyliœcia


25 µm

186

326

327

Przekrój poprzeczny m³odego listka I rzêdu L., z podgromady(Nagozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny (Sagowcowate)

Cycas revoluta Cyca-dophyta Cycadaceae

skórka doosiowa

sklerenchyma

miêkisz palisadowy

miêkisz g¹bczasty

aparat szparkowy

skórka odosiowa

25 µm

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

pery

fery

jnej

czêœ

ciog

onka

liœc

iow

ego

sp, z

podg

rom

ady

(Nag

onas

ienn

ew

ielk

olis

tne)

, zro

dzin

y(S

a-go

wco

wat

e). N

apo

dsta

wie

muz

ealn

ego

prep

arat

uw

yko-

nane

gow

1882

r.pr

zez

Geo

rga

Gür

icha

.

Cyc

as

.C

ycadophyt

aC

ycadace

ae

kuty

kula

grub

oœci

enne

kom

órki

skór

ki

sube

pide

rmal

naw

arst

wa

skle

renc

hym

y

miê

kisz

asym

ilac

yjny

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne

miê

kisz

zasa

dnic

zy

50µ

m

187

328

329

Przekrój poprzeczny wi¹zki przewodz¹cej ogonka liœciowego L ,z podgromady (Nagonasienne wielkolistne), z rodziny (Sa-gowcowate). Na podstawie muzealnego preparatu wykonanego pod koniec XIX w.

Cycas revoluta .Cycadophyta Cycadaceae


pochwa miêkiszowa otaczaj¹ca wi¹zkê

³yko (komórki sitowe)

drewno (cewki)

50 µm

Schemat przekroju poprzecznego ogonka liœciowego Th. Moor,z podgromady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny .Na podstawie muzealnego preparatu wykonanego pod koniec XIX w.

Stangeria paradoxaCycadophyta Stangeriaceae

skórka

kana³y wydzielnicze

³yko

miazga

drewno

miêkisz i sklerenchyma

250 µm

188

330

331

Fragment poprzecznego przekroju ogonka liœciowego Th. Moore,z podgromady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny .Na podstawie muzealnego preparatu wykonanego pod koniec XIX w.

Stangeria paradoxaCycadophyta Stangeriaceae

kutykula


subepidermalna warstwa sklerenchymy

miêkisz asymilacyjny

du¿e skupienia sklerenchymy

drobne, luŸno rozsiane w miêkiszu grupykomórek sklerenchymatycznych

miêkisz zasadniczy

gruboœcienne komórki miêkiszowe

25 µm

Schemat przekroju poprzecznego ogonka liœciowego sp , z podgro-mady (Nagonasienne wielkolistne), z rodziny

Encephalartos .Cycadophyta Zamiaceae. Na podsta-

wie preparatu Georga Güricha z 1882 r.

skórka

sklerenchyma

wi¹zki przewodz¹ce

³yko

drewno

miêkisz

500 µm

189

332

333

Przekrój poprzeczny schizogenowego kana³u wydzielniczego w miêkiszu miêdzy-wi¹zkowym ogonka liœciowego sp , z podgromady (Na-gozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny . Na podstawie preparatu GeorgaGüricha z 1882 r.

Encephalartos . CycadophytaZamiaceae


komórki wyœcielaj¹ce(wydzielnicze)

schizogenowy kana³wydzielniczy

przestwory miêdzy-komórkowe

50 µm

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

gopr

zez

hypo

koty

lH

ook.

, zpo

dgro

mad

y(N

a-go

zal¹

¿kow

ew

ielk

olis

tne)

, zro

dzin

y.

Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. P. M

ahes

hwar

y’eg

oz

Del

hi.

Wel

wi-

tsch

iam

ira

bil

isC

yca

do

ph

yta

Wel

wit

sch

iace

ae 1 2 3 4 5 6 7

1-

pery

derm

a2

-w

³ókn

a³y

kow

e3

-³y

ko4

-m

iazg

a

5-

drew

no6

-sk

lere

idy

7-

miê

kisz

1m

m

190

334

335

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

gopr

zez

korz

eñ-

Hoo

k(W

elw

iczj

apr

zedz

iwna

),z

pod-

grom

ady

(Nag

ozal

¹¿ko

we

wie

lkol

istn

e),

zro

dzin

y. N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. P

. Mah

eshw

ary’

ego

zD

elhi

.

Wel

wi

tsch

iam

ira

bil

is.

Cyc

ad

op

hyt

aW

elw

itsc

hia

cea

e

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1-

pery

derm

a2

-w

³ókn

apo

zaw

asku

larn

e3

-w

³ókn

a³y

kow

e4

-³y

ko5

-m

iazg

a

6-

drew

now

tórn

e7

-sk

lere

idy

8-

drew

nopi

erw

otne

9-

miê

kisz

250

µm

Schemat przekroju poprzecznego przez korzeñ w pobli¿u hypokotylu uHook., z podgromady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne), z rodzi-

ny . Na podstawie preparatu prof. P. Maheshwary’ego z Delhi.

Welwitschiamirabilis Cycadophyta

Welwitschiaceae

peryderma

w³ókna ³ykowe

³yko

miazga

drewno

sklereidy z kryszta³ami szczawianu wapnia

w³ókna pozawaskularne

miêkisz

500µm

191

336

337

Schemat przekroju poprzecznego przez szypu³kê kwiatow¹Hook. (Welwiczja przedziwna), z podgromady (Nagozal¹¿kowe wiel-kolistne), z rodziny . Na podstawie preparatu prof. P. Maheshwary’ego z Delhi.

Welwitschia mirabilisCycadophyta

Welwischiaceae

skórka

asterosklereidy

w³ókna pozawaskularne

drewno

wi¹zka leptocentryczna

³yko

wi¹zka kolateralna

w³ókna ³ykowe

miêkisz

500 µm

Fragment przekroju poprzecznego szypu³ki kwiatowej Hook(Welwiczja przedziwna), z podgromady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne),z rodziny . Na podstawie preparatu prof. P. Maheshwary’ego z Delhi.

Welwitschia mirabilis .Cycadophyta

Welwitschiaceae

skórka

w³ókna sklerenchyma-tyczne pozawaskularne

ramiê asterosklereiduprzekrojone w poprzek

asterosklereid

miêkisz

50 µm

192

x

x

338

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zm

³od¹

blas

zkê

liœc

iow

¹H

ook

(Wel

-w

iczj

apr

zedz

iwna

),z

podg

rom

ady

(Nag

ozal

¹¿ko

we

wie

lkol

istn

e)z

ro-

dzin

y. N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. P

. Mah

eshw

ary’

ego

zD

elhi

.

Wel

wit

schia

mir

abil

is.

Cyc

adophyt

aW

elw

itsc

hia

ceae

kuty

kula

skór

kado

osio

wej

(gór

nej)

stro

nyli

œcia

apar

aty

szpa

rkow

e

miê

kisz

pali

sado

wy

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne,

poza

was

kula

rne

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne,

was

kula

rne

miê

kisz

wi¹

zkow

y

elem

enty

prze

wod

z¹ce

drew

na

mia

zga

³yko

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne,

³yko

we

mez

ofil

wew

nêtr

zny

w³ó

kna

skle

renc

hym

atyc

zne,

poza

was

kula

rne

apar

aty

szpa

rkow

e

skór

kaod

osio

wej

(dol

nej)

stro

nyli

œcia

50µ

m

193

339

340

Aparaty szparkowe Hook (Welwiczja przedziwna), z podgro-mady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny ; A -liœcia, B - szypu³ki kwiatowej. Na podstawie preparatów prof. P. Maheshwary’ego.

Welwitschia mirabilis .Cycadophyta Welwitschiaceae

kutykula

warstwa skutynizowana o granularnej strukturze

warstwa pektynowa

œciana celulozowa

zdrewnia³a œciana komórek szparkowych

miêkisz palisadowy

kutykula

warstwa skutynizowana o granularnej strukturzena granicy z kutykul¹

warstwa pektynowa

œciana celulozowa

zdrewnia³a œciana komórek szparkowych


10 µm

10 µm

A

B

Schemat przekroju poprzecznego piêcioletniej ³odygi L. (Przêœlskrzypowata), z podgromady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne), z rodziny

(Przêœlowate)

Ephedra distachyaCycadophyta

Ephedraceae

peryderma

kora pierwotna

³yko

miazga

drewno

promienie ³ykodrzewne


rdzeñ

1 mm

194

341

342

Schemat przekroju poprzecznego przez fragment drewna wtórnego kilkuletniej ³ody-gi L. (Przêœl skrzypowata), z podgromady (Nagoza-l¹¿kowe wielkolistne), z rodziny (Przêœlowate)

Ephedra distachya CycadophytaEphedraceae

naczynia


promienie drzewne100 µm


Przekrój styczny pod³u¿ny przez drewno letnie wieloletniej ³odygiL (Przêœl skrzypowata), z podgromady (Nagozal¹¿kowe wielkolistne),z rodziny (Przêœlowate). Na podstawie preparatu prof. Aliny Hejnowicz.

Ephedra distachya. Cycadophyta

Ephedraceae

cewki drewna letniego

wielorzêdowy promieñ drzewny zbudowany z komórekmiêkiszowych o du¿ym zró¿nicowaniu pod wzglêdemkszta³tów i rozmiarów

jednorzêdowy promieñ drzewny zbudowany z komórek miê-kiszowych, inicjowany przez dwie komórki miazgi

dwurzêdowy promieñ drzewny zbudowany z dwóch rzêdówkomórek miêkiszowych

promieñ drzewny inicjowany przez jedn¹ komórkê miazgi

50 µm

195

x

x

343

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdr

ewno

wtó

rne

wie

lole

tnie

j³o

dygi

L.

(Prz

êœl

skrz

ypow

ata)

, zpo

dgro

mad

y(N

agoz

al¹¿

kow

ew

ielk

olis

tne)

,z

rodz

iny

(Prz

êœlo

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz .

Ephed

rad

ista

chya

Cyc

adophyt

aE

ph

edra

cea

e

drew

now

iose

nne

wie

lorz

êdow

ypr

omie

ñdr

zew

nyzb

udow

any

wy³

¹czn

iez

¿yw

ych

kom

órek

miê

kisz

owyc

h

jam

kipr

oste

pom

iêdz

yko

mór

-ka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nia

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

drew

nole

tnie

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

nacz

ynia

prze

bici

apo

miê

dzy

cz³o

nam

ina

czyñ

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yna

-cz

ynia

mi

ice

wka

mi

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

drew

nole

tnie

20µ

m

196

x

x

344

Prz

ekró

jst

yczn

ypo

d³u¿

nyw

iose

nneg

odr

ewna

wtó

rneg

oL

(Prz

êœl

skrz

ypow

ata)

, zpo

dgro

mad

y(N

agoz

al¹¿

kow

ew

ielk

olis

tne)

,z

rodz

iny

(Prz

êœlo

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz.

Ephed

radis

tach

ya.

Cyc

adophyt

aE

phed

race

ae

cew

ki

nacz

ynie

w³ó

kna

œcia

nasz

czyt

owa

³¹cz

¹ca

dwa

cz³o

nyna

czyñ

prze

bici

a

jam

kasz

czel

inow

ale

jkow

ata

wœc

iani

epr

omie

nist

ejw

³ókn

a

jam

kisz

czel

inow

ele

jkow

ate

wœc

iana

chst

yczn

ych

w³ó

kien

jam

kile

jkow

ate

wœc

iana

chst

yczn

ych

nacz

ynia

ice

wki

jam

kale

jkow

ata

wœc

iani

epr

omie

nist

ejna

czyn

iai

cew

ki

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

adr

zew

nego

jam

kipr

oste

wœc

iana

chpr

omie

nist

ych

kom

órek

miê

kisz

o-w

ych

25µ

m

197

x

x

345

Przekrój pod³u¿ny promienisty przez drewno wtórnewieloletniej ³odygi L. (Przêœl skrzy-powata), z podgromady (Nagozal¹¿kowewielkolistne), z rodziny (Przêœlowate). Napodstawie preparatu prof. Aliny Hejnowicz.

Ephedra distachyaCycadophytaEphedraceae

przebicia pomiêdzy dwoma cz³onami na-czyñ

cewki

w³ókna

wielorzêdowy promieñ drzewny zbudo-wany wy³¹cznie z komórek miêkiszo-wych

jamki proste pomiêdzy komórkami miê-kiszowymi promienia

jamki lejkowate w cewkach (z nakrzy¿-leg³ymi szczelinowymi wlotami)

ma³e jamki lejkowate w³ókien ze szcze-linowymi nakrzy¿leg³ymi wlotami

przebicia pomiêdzy cz³onami naczyñ

20 µm

198

x

x

346

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duo

niet

rwa³

ej, j

edno

war

stw

o-w

ejtu

nice

uL

. (M

i³or

z¹b

dwuk

lapo

wy)

, zpo

dgro

mad

y(N

a-go

zal¹

¿kow

edr

obno

list

ne),

zro

dzin

y(M

i³or

zêbo

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.

Gin

kgo

bil

oba

Pin

ophyt

aG

inkg

oace

ae

zaw

i¹zk

ili

œci

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

pras

kórk

i(n

ie-

trw

a³ej

jedn

owar

stw

owej

tuni

ki)

kom

órki

korp

usu

dzie

l¹-

cesi

êpe

rykl

inal

nie,

anty

-kl

inal

nie

isk

oœni

e

50µ

m

199

x

x

347

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdr

ewno

wtó

rne

os³

abo

zazn

acza

j¹cy

chsi

êpr

zyro

stac

hro

czny

chw

ielo

tnie

j³o

dygi

L. (

Mi³

orz¹

bdw

ukla

pow

y), z

podg

rom

ady

(Nag

ozal

¹¿ko

we

drob

noli

stne

),z

rodz

iny

(Mi³

orzê

bow

ate)

.N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz.

Gin

kgo

bil

oba

Pin

ophyt

aG

inkg

oace

ae

cew

kidr

ewna

letn

iego

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

cew

ek

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chst

yczn

ych

pom

iê-

dzy

cew

kam

idr

ewna

letn

iego

iw

iose

nneg

o

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

cew

kidr

ewna

letn

iego

kom

órki

miê

kisz

owe

jedn

orzê

dow

ego

hom

o-ge

nneg

opr

omie

nia

drze

wne

goja

mki

pom

iêdz

yko

mór

kam

im

iêki

szow

ymi

prom

ieni

ice

wka

mi

osio

wym

i

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

cew

kidr

ewna

letn

iego

20µ

m

200

x

x

348

50 µm

zagêszczenia jameklejkowatych na za-koñczeniach cewek

j¹dra komórek miê-kiszowych promieni

krótkie cewki wytwo-rzone przez ulegaj¹-ce eliminacji komór-ki wrzecionowatemiazgi

jamki pomiêdzy ko-mórkami miêkiszo-wymi promieniai cewkami osiowymi

jednorzêdowe homo-genne promieniedrzewne zbudowanewy³¹cznie z cienko-œciennych komórekmiêkiszowych

jamki lejkowate naœcianach promie-nistych

cewki drewna wio-sennego

Przekrój pod³u¿ny styczny przez drewno wtórne wie-loletniej ³odygi L. (Mi³orz¹b dwuklapo-wy), z podgromady (Nagozal¹¿kowe drobno-listne), z rodziny (Mi³orzêbowate). Na pod-stawie preparatu prof. Aliny Hejnowicz.

Ginkgo bilobaPinophyta

Ginkgoaceae

201

349

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

omie

nist

ypr

zez

drew

now

tórn

ew

ielo

letn

iej

³ody

giL

. (M

i³or

z¹b

dwuk

lapo

wy)

, zpo

dgro

mad

y(N

agoz

al¹¿

kow

edr

obno

list

-ne

),z

rodz

iny

(Mi³

orzê

bow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. Ali

nyH

ejno

wic

z.

Gin

kgo

bil

o-

ba

Pin

ophyt

aG

inkg

oace

ae

cew

ki

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

cew

ek

pase

mka

San

io

dno

jam

ki

wlo

tja

mki

jedn

orzê

dow

eho

mog

enne

prom

ieni

edr

zew

nezb

udow

ane

wy³

¹czn

iez

cien

koœc

ienn

ych

kom

órek

miê

kisz

owyc

h

jam

kipo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ii

cew

kam

i

20µ

m

202

350

351

Przekrój poprzeczny m³odego liœcia L. (Mi³orz¹b klapowany), z pod-gromady (Nagozal¹¿kowe drobnolistne), z rodziny (Mi³orzê-bowate). Na podstawie preparatu doc. Fr. Kadeja.

Ginkgo bilobaPinophyta Ginkgoaceae

skórka górna (doosiowa)

ró¿nicuj¹cy siê miêkisz liœcia


tworz¹cy siê kana³ ¿ywiczny


25 µm

Przekrój poprzeczny doros³ego liœcia L. (Mi³orz¹b klapowany), z pod-gromady (Nagozal¹¿kowe drobnolistne), z rodziny (Mi³o-rzêbowate)

Ginkgo bilobaPinophyta Ginkgoaceae


miêkisz palisadowy

drewno

miêkisz oko³owi¹zkowy

³yko

w³ókna sklerenchyma-tyczne

miêkisz


aparat szparkowy

50 µm

203

352

353

Przekrój pod³u¿ny przez ortotropowy zal¹¿ek z m³odym gametofitem uL (Mi³orz¹b dwuklapowy), z podgromady (Nagozal¹¿kowe drobno-

listne), z rodziny (Mi³orzêbowate). Na podstawie preparatu prof. Sig-munda ze Stuttgartu.

Ginkgo bilo-ba . Pinophyta

Ginkgoaceae

kana³ mikropylarny

os³onka

komora py³kowa

ziarno py³ku

oœrodek

m³ody gametofit


zawi¹zek kupuli500 µm

Przekrój przez mikropylarn¹ czêœæ ¿eñskiego gametofitu (prabielmo) z komórk¹ ja-jow¹ u L. (Mi³orz¹b dwuklapowy), z podgromady (Na-gozal¹¿kowe drobnolistne), z rodziny (Mi³orzêbowate). Na podstawiepreparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Ginkgo biloba PinophytaGinkgoaceae

powierzchniowa warstwakomórek prabielma

komórki prabielma ota-czaj¹ce komórkê jajow¹,o silnie wybarwionej cy-toplazmie i powiêkszo-nych j¹drach

j¹dro komórki jajowej

komórka jajowa

x - komórki szyjki rodni

x100 µm

204

354

355

Przekrój przez mikropylarn¹ czêœæ ¿eñskiego gametofitu (prabielma) z prazarodkiemu L. (Mi³orz¹b dwuklapowy), z podgromady (Nagoza-l¹¿kowe drobnolistne), z rodziny (Mi³orzêbowate). Na podstawie prepa-ratu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Ginkgo biloba PinophytaGinkgoaceae

ziarna py³ku

powierzchniowa warstwakomórek prabielma

komórki prabielma otacza-j¹ce prazarodek (o silnie wy-barwionej cytoplazmie)

wielokomórkowy praza-rodek

100 µm

Schemat przekroju pod³u¿nego przez merystem wierzcho³kowy pêdu (L.)Karst (Œwierk pospolity), z rodziny (Sosnowate)

Picea abies. Pinaceae

³uski okrywaj¹ce p¹k

czêœæ apikalna merystemu

zawi¹zki liœci (szpilek)

100 µm

205

356

357

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu w pocz¹tkowym okresiewykszta³cania zawi¹zków liœciowych, o nietrwa³ej jednowarstwowej tunice u

(L.) Karst (Œwierk pospolity), z rodziny (Sosnowate). Na podstawiepreparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Piceaabies . Pinaceae

praskórka (nietrwa³a jedno-warstwowa tunika)

komórki praskórki o po-wiêkszonych rozmiarachwskazuj¹cych na mo¿li-woœæ wyst¹pienia perykli-nalnych podzia³ów

komórki pramacierzyste

komórki macierzyste“p³aszcza” (kory pierwot-nej i tkanek przewodz¹-cych)

komórki macierzyste miê-kiszu s³upowego rdzenia

zawi¹zki liœci z peryklinal-nie podzielonymi komórka-mi praskórki

50 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z wykszta³conymi licznymizawi¹zkami liœciowymi, o stosunkowo trwa³ej jednowarstwowej tunice u(L.) Karst (Œwierk pospolity), z rodziny (Sosnowate)

Picea abies. Pinaceae

praskórka (jednowarstwowatunika)

komórki pramacierzyste

komórki macierzyste “p³asz-cza” (kory pierwotnej i tka-nek przewodz¹cych)

komórki macierzyste miê-kiszu s³upowego rdzenia

zawi¹zki liœci

komórki praskórki w obrêbiezawi¹zków liœciowych popodzia³ach peryklinalnych

pramiazga

piêtrowo rozmieszczonekompleksy komórek ma-cierzystych miêkiszu s³u-powego rdzenia

50 µm

206

358

359

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

-du

wok

resi

esp

oczy

nkow

ym(w

zim

ie)

usp

, zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Pse

udola

rix

.P

inace

ae

1-

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

pras

kórk

i2

-pr

askó

rka

(nie

trw

a³a,

jedn

owar

stw

owa

tuni

ka)

3-

kom

órki

pram

acie

rzys

te4

-ko

mór

kim

acie

rzys

tetk

anek

prze

wod

z¹cy

chi

kory

pier

wot

nej

5-

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

urd

zeni

ai

p³yt

yko

lenc

hym

atyc

z-ne

j6

-sp

³asz

czon

e,ci

enko

œcie

nne

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

urd

zeni

a,ch

arak

tery

zuj¹

cesi

êpo

uakt

ywni

eniu

mer

yste

mu

sil-

nym

wzr

oste

mi

czês

tym

ipo

dzia

³am

i7

-za

wi¹

zek

liœc

ia8

-p³

yta

kole

nchy

mat

yczn

a9

-pr

amia

zga

10-

miê

kisz

rdze

nia

43

21

56

78

910

50µ

m

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duo

niet

rwa³

ejje

dnow

arst

wow

ejtu

nice

uR

ich

(Cyp

ryœn

ikb³

otny

),z

rodz

iny

(Cyp

ryœn

ikow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

.H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Ta

xod

ium

dis

tich

um

.Ta

xod

ia-

cea

e

1-

pras

kórk

a(j

edno

war

stw

owa

niet

rwa³

atu

nika

)2

-ko

mór

kapr

askó

rki

wyd

³u¿o

naw

zd³u

¿os

im

erys

tem

u(p

rzed

pery

klin

alny

mpo

dzia

³em

)3

-pe

rykl

inal

nie

podz

ielo

neko

mór

kipr

askó

rki

4-

kom

órki

pram

acie

rzys

te5

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a6

-ko

mór

kim

acie

rzys

te“p

³asz

cza”

(kor

ypi

erw

otne

ji

tkan

ekpr

ze-

wod

z¹cy

ch)

7-

zaw

i¹zk

ili

œci

71

24

56

37

50µ

m

207

360

361

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

-du

L. (

Ja³o

wie

cpo

spol

ity)

, zro

-dz

iny

(Cyp

ryso

wat

e). N

apo

dsta

wie

pre-

para

tupr

of. Z

. Hej

now

icza

.

Junip

erus

com

munis

Cupre

ssace

ae

1-

pras

kórk

a(j

edno

war

stw

owa

tuni

ka)

2-

kom

órki

pram

acie

rzys

te3

-ko

mór

kim

acie

rzys

te“p

³asz

cza”

(miê

kisz

uli

œci,

kory

pier

wot

-ne

j³o

dygi

, ora

ztk

anek

prze

wod

z¹cy

chli

œci

i³o

dygi

)4

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a

1

2

3

4

25µ

m

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

twor

z¹cy

siê

mer

yste

mpa

chw

inow

ypê

duL

. (Ja

³ow

iec

posp

olit

y), z

rodz

iny

. Uk³

adko

mór

ekw

skaz

uje,

¿euw

ypuk

lani

esi

êm

erys

tem

uza

chod

zidz

iêki

podz

ia³o

mpi

erw

szej

war

stw

ysu

b-ep

ider

mal

nej

wpa

chw

inie

liœc

ia(k

omór

kiza

krop

kow

ane)

. Epi

-de

rma

pach

win

yli

œcia

twor

zyje

dnow

arst

wow

¹tu

nikê

mer

yste

-m

u.U

k³ad

kom

órek

wsu

bepi

derm

alny

chko

mpl

eksa

chsu

geru

-je

, ¿e

wzr

ost

ipo

dzia

³ys¹

naja

ktyw

niej

sze

wdi

stal

nej

czêœ

cim

erys

tem

u.N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. Z

. Hej

now

icza

.

Jun

iper

us

com

mu

nis

Cu

pre

ssa

cea

e

epid

erm

a(j

edno

war

stw

owa

tuni

ka)

kom

órki

mac

ierz

yste

“p³a

sz-

cza”

(kor

ypi

erw

otne

ji

tka-

nek

prze

wod

z¹cy

ch

kom

órki

pram

acie

rzys

te

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

ki-

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a

nasa

dow

acz

êœæ

liœc

ia

25µ

m

208

362

363

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

niea

ktyw

nym

erys

tem

wie

rz-

cho³

kow

ypê

duz

jedn

owar

stw

ow¹

tuni

k¹u

-(S

iebo

ldet

Zuc

c.)

End

l.(C

ypry

sik

gros

z-ko

wy)

, zro

dzin

y(C

ypry

sow

ate)

. Na

pod-

staw

iepr

epar

atu

prof

. Z. H

ejno

wic

za.

Ch

am

aec

yp

ari

sp

isif

era

Cu

pre

ssa

cea

e

1-

pras

kórk

a(j

edno

war

stw

owa

tuni

ka)

2-

kom

órki

pram

acie

rzys

te3

-ko

mór

kim

acie

rzys

te“p

³asz

cza”

(kor

ypi

erw

otne

j,tk

anek

prze

-w

odz¹

cych

³ody

gii

sube

pide

rmal

nych

tkan

ekli

œci)

4-

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

us³

upow

ego

rdze

nia

5-

zaw

i¹ze

kli

œcia

1

2

3 4 5

25µ

m

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

akty

wny

, gen

eruj

¹cy

zaw

i¹zk

ili

œcio

we

ip¹

kipa

chw

inow

em

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

pêdu

, oni

esta

biln

ejje

dnow

arst

wow

ejtu

nice

u-

(Sie

bold

etZ

ucc.

)E

ndl.

(Cyp

rysi

kgr

oszk

owy)

, zro

dzin

y(C

ypry

sow

ate)

.N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. Z

. Hej

now

icza

.

Cham

ae

cypari

spis

ifer

aC

upre

ssace

ae

1-

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

pras

kórk

i(n

iest

abil

nej,

jedn

o-w

arst

wow

ejtu

niki

)2

-ko

mór

kipr

amac

ierz

yste

3-

kom

órki

mac

ierz

yste

“p³a

szcz

a”(k

ory

pier

wot

nej,

tkan

ekpr

ze-

wod

z¹cy

ch³o

dygi

isu

bepi

derm

alny

chtk

anek

liœc

i)4

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a5

-na

jm³o

dszy

zaw

i¹ze

kli

œcia

6-

zaw

i¹ze

kp¹

kapa

chw

inow

ego

7-

zaw

i¹ze

kli

œcia

8-

pram

iazg

aza

wi¹

zka

liœc

iow

ego

1 2 3 4 5 6 7 8

50µ

m

209

364

365

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

wpe

³ni

akty

wny

, gen

eruj

¹cy

zaw

i¹zk

ili

œcio

we

ip¹

kipa

chw

inow

em

erys

tem

wie

rz-

cho³

kow

ypê

duu

(Sie

bold

etZ

ucc.

)E

ndl

(Cyp

rysi

kgr

oszk

owy)

, zro

dzin

y(C

ypry

sow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

.Z

. Hej

now

icza

.

Ch

am

aec

ypa

ris

pis

ifer

a.

Cu

pre

s-sa

cea

e

1-

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

pras

kórk

i(n

iest

abil

nej,

jedn

owar

stw

owej

tuni

ki)

2-

kom

órki

pram

acie

rzys

te3

-ko

mór

kim

acie

rzys

te“p

³asz

cza”

(kor

ypi

erw

otne

j,tk

anek

prze

-w

odz¹

cych

³ody

gii

sube

pide

rmal

nych

tkan

ekli

œci

ip¹

ków

pach

win

owyc

h)4

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a5

-na

jm³o

dszy

zaw

i¹ze

kli

œcia

6-

pram

iazg

a7

-p¹

kpa

chw

inow

y8

-pr

askó

rka

p¹ka

pach

win

oweg

o9

-ko

mór

kipr

amac

ierz

yste

p¹ka

pach

win

oweg

o10

-ko

mór

kim

acie

rzys

te“p

³asz

cza”

p¹ka

pach

win

oweg

o11

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

50µ

m

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

-du

pod

koni

ecok

resu

weg

etac

yjne

gou

(Sie

bold

et. Z

ucc.

)E

ndl.

(Cyp

rysi

kgr

oszk

owy)

,z

rodz

iny

(Cyp

ryso

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. Z

. Hej

now

icza

.

Ch

am

aec

ypa

ris

pis

ifer

aC

up

ress

ace

ae

1-

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

pras

kórk

i(

nies

tabi

lnej

,je

dnow

arst

wow

ejtu

niki

)2

-ko

mór

kipr

amac

ierz

yste

3-

kom

órki

mac

ierz

yste

“p³a

szcz

a”(k

ory

pier

wot

nej

itk

anek

prze

wod

z¹cy

ch4

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

s³up

oweg

ord

zeni

a5

-za

wi¹

zki

liœc

i6

-pr

amia

zga

1 2 3 4 5 6

25µ

m

210

366

367

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

-du

oni

etrw

a³ej

jedn

owar

stw

owej

tuni

ceu

L. (

Cis

posp

olit

y), z

rodz

iny

(Cis

owat

e).

Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. H. T

ele¿

yñsk

iego

.

Ta

xus

ba

c-ca

taTa

xace

ae

1-

pras

kórk

a(n

ietr

wa³

aje

dnow

arst

wow

atu

nika

)2

-pe

rykl

inal

nie

podz

ielo

nako

mór

kapr

askó

rki

3-

kom

órki

pram

acie

rzys

te4

-ko

mór

kim

acie

rzys

te“p

³asz

cza”

(kor

ypi

erw

otne

ji

tkan

ekpr

ze-

wod

z¹cy

ch)

5-

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

us³

upow

ego

rdze

nia

6-

zaw

i¹zk

ili

œci

7-

pram

iazg

a

12

3

7

4

5

6

25µ

m

Sch

emat

ydw

óch

prze

kroj

ówpo

prze

czny

chpr

zez

siln

iew

ypuk

³yst

o¿ek

wzr

ostu

pêdu

ook

ó³ko

wym

uk³a

dzie

liœ-

ciu

(Sie

bold

etZ

ucc.

)E

ndl

(Cy-

prys

ikgr

oszk

owy)

, zro

dzin

y(C

ypry

sow

a-te

);A

-na

pozi

omie

apik

alne

jcz

êœci

sto¿

kaw

zros

tu, p

o-w

y¿ej

najm

³ods

zych

zaw

i¹zk

ówli

œci,

B-

prze

krój

napo

-zi

omie

baza

lnej

czêœ

cist

o¿ka

wzr

ostu

zna

jm³o

dszy

mi

zaw

i¹zk

ami

liœc

i(1

).N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of.

Z. H

ejno

wic

za.

Cham

aec

ypari

spis

ifer

a.

Cupre

ssace

ae

apik

alna

czêœ

æst

o¿ka

wzr

ostu

zaw

i¹zk

ili

œci

wtr

zech

trój

list

kow

ych

okó³

kach

baza

lna

czêœ

æst

o¿ka

wzr

ostu

okó³

ekna

jm³o

dszy

chza

-w

i¹zk

ówli

œci

(1)

czte

rytr

ójli

stko

we

okó³

kiza

wi¹

zków

liœc

i(1

,2,3

,4)

A B

100

µm

100

µm

211

368

369

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zm

erys

tem

yw

ierz

cho³

kow

epê

duo

zró¿

nico

wan

ejli

czbi

eza

wi¹

z-kó

wli

œci

wok

ó³ku

u(S

iebo

ldet

Zuc

c.)

End

l(C

ypry

sik

gros

zkow

y), z

rodz

iny

(Cyp

ryso

wat

e); A

-D. N

apo

dsta

wie

prep

a-ra

tów

prof

. Z. H

ejno

wic

za.

Ch

am

aec

ypa

ris

pis

ifer

a.

Cu

-p

ress

ace

ae

A-

Mer

yste

mz

dwom

aza

wi¹

zkam

ili

œci

wok

ó³ku

sto¿

ekw

zros

tu

zaw

i¹zk

ili

œci

(1-4

)

B-

Mer

yste

mz

trze

ma

zaw

i¹zk

ami

liœc

iw

okó³

ku

sto¿

ekw

zros

tu

zaw

i¹zk

ili

œci

(1-4

)

C-

Mer

yste

mz

czte

rem

aza

wi¹

zka-

mi

liœc

iw

okó³

ku

sto¿

ekw

zros

tuz

uwyp

ukla

j¹cy

mi

siê

najm

³ods

zym

iza

wi¹

zkam

ili

œci

zaw

i¹zk

ili

œci

(1-4

)

D-

Mer

yste

mo

zmie

niaj

¹cym

siê

uk³a

dzie

liœc

i,z

czte

rech

wok

ó³-

ku(3

,4,5

),na

trzy

wok

ó³ku

(1,2

)

sto¿

ekw

zros

tu

zaw

i¹zk

ili

œci

(1-5

)

A B C D

100

µm

Sch

emat

yczn

ypr

zekr

ójpo

prze

czny

prze

zm

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

pêdu

osp

iral

nym

, pra

wos

krêt

nym

u³o¿

eniu

zaw

i¹zk

ówli

œcio

wyc

hi

cykl

iczn

iezm

ieni

aj¹c

ejsi

êdy

wer

genc

jiu

(Sal

isb.

)F

ranc

o(A

rauk

aria

wyn

ios³

a), z

rodz

iny

(Ara

ukar

iow

ate)

. Cyk

licz

nie

zmie

niaj

¹cy

siê

k¹t

dyw

erge

ncji

gene

-ru

jepo

wst

awan

ietr

ójli

stko

wyc

hpo

wta

rzaj

¹cyc

hsi

êm

odu³

ów(1

-3,

4-6,

7-9,

10-1

2,13

-15,

16-1

8,19

-21)

, wkt

óryc

hdw

aza

wi¹

zki

liœ-

ciow

eza

chod

z¹na

sada

mi

nasi

ebie

atr

zeci

jest

wol

ny(R

ys. A

).K

o-le

jno

wys

têpu

j¹ce

mod

u³y

s¹sp

iral

nie

skrê

cone

wzg

lêde

msi

ebie

ok¹

t83

-96

(=

87).

Odl

eg³o

œæk¹

tow

am

iêdz

yza

wi¹

zkam

ili

œci

zach

odz¹

cym

ina

sieb

iew

ynos

i79

-90

(=

84).

Wol

nous

ytuo

wan

yza

wi¹

zek

liœc

iow

yod

dalo

nyje

stod

kole

jneg

om

³ods

zego

zaw

i¹zk

ali

œcio

weg

oo

k¹t

133-

149

(x-=

138

),(R

ys. B

).N

apo

dsta

wie

prep

a-ra

tupr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Ara

uca

ria

het

erophyl

laA

rauca

riace

ae

OO

OO

OO

x-

x-

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

sto¿

ekw

zros

tu

zaw

i¹zk

ili

œci

B

A200

µm

Po

zy

cj

el

iœ

ci

K¹tdywergencji

212

x

x

370

Przekrój pod³u¿ny przez otwarty merystem wierzcho³kowykorzenia o grupie komórek inicjalnych wspólnych dla walcaosiowego i kolumelli czapeczki oraz kory pierwotnej, bocz-nej czêœci czapeczki i skórki u L (Sosnazwyczajna), z rodziny (Sosnowate). Rolê skórkiw tym merystemie pe³ni najbardziej zewnêtrzna warstwa ko-ry pierwotnej i bocznej czêœci czapeczki. Na podstawie pre-paratu dr. P. Brodzkiego.

Pinus sylvestris .Pinaceae

1 - walec osiowy

2 - kora pierwotna i bocznaczêœæ czapeczki

skórka

komórki inicjalne (zakropkowane)

boczna czêœæ czapeczki

kompleksy komórkowe kolumelli,centralnej czêœci czapeczki, u³o-¿one wzd³u¿ osi merystemu

2 1 2

100 µm

213

x

x

371

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zek

wif

acja

lny

liœæ

(szp

ilkê

)L

(Sos

nazw

y-cz

ajna

),z

rodz

iny

(Sos

now

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

Fab

ryki

Pom

ocy

Nau

kow

ych

BIO

FIZ

, War

szaw

a.

Pin

us

sylv

estr

is.

Pin

ace

ae

1-

skle

renc

hym

atyc

zna

skór

kagó

rna

(doo

-si

owa)

2-

hypo

derm

a,su

bepi

-de

rmal

naw

arst

wa

skle

renc

hym

atyc

zna

3-

miê

kisz

asym

ilac

yj-

ny4

-ap

arat

szpa

rkow

y5

-en

dode

rma

6-

cien

koœc

ienn

ym

iê-

kisz

7-

miê

kisz

zapa

sow

ygr

omad

z¹cy

skro

biê

8-

cien

koœc

ienn

ece

wki

twor

z¹ce

tkan

kêtr

ansm

isyj

n¹9

-ci

enko

œcie

nne

cew

kii

miê

kisz

drze

wny

10-

³yko

11-

miê

kisz

skle

renc

hym

atyc

zny

12-

kana

³¿y

wic

zny

13-

epit

el(m

iêki

szw

yœci

elaj

¹cy

kana

³¿y

wic

zny)

14-

kom

órki

skle

renc

hym

atyc

zne

otac

zaj¹

ceka

na³

¿yw

iczn

y

12

34

56

78

9 10 11

1213

14

50µ

m

214

x

x

372

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zbi

facj

alny

liœæ

L. (

Cis

posp

olit

y), z

rodz

iny

(Cis

owat

e)Ta

xus

ba

cca

taTa

xace

ae

1-

skór

kado

osio

wa

zgr

ub¹

kuty

kul¹

2-

miê

kisz

pali

sado

wy

3-

miê

kisz

g¹bc

zast

y4

-m

iêki

szw

okó³

wi¹

zkow

y5

-dr

ewno

6-

³yko

7-

skór

kaod

osio

wa

(dol

na)

8-

apar

aty

szpa

rkow

e9

-pr

zest

wor

ym

iêdz

ykom

órko

we

12

34

5

67

89

215

x

x

373

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

bifa

cjal

nego

liœc

iaL

(Cis

posp

olit

y),

zro

dzin

y(C

isow

ate)

Taxu

sbacc

ata

.Taxa

ceae

1-

grub

oœci

enna

skór

kado

osio

wej

stro

nyli

œcia

2-

miê

kisz

pali

sado

wy

3-

miê

kisz

g¹bc

zast

y4

-pr

zest

wor

ym

iêdz

ykom

órko

we

5-

miê

kisz

wok

ó³w

i¹zk

owy

6-

pasm

om

iêki

szu

rozd

ziel

aj¹c

edw

iew

i¹zk

i

7-

drew

no8

-³y

ko9

-sk

lere

nchy

ma

10-

apar

atsz

park

owy

11-

kom

órki

przy

szpa

rkow

e12

-gr

uboœ

cien

ne, w

³aœc

iwe

kom

órki

skór

kido

lnej

12

34

56

78

9

1011

12

216

374

375

Przekrój poprzeczny przez bifacjalny liœæ (Thunb.) R. Br. exMirb , z rodziny

Podocarpus falcatus. Podocarpaceae

skórka doosiowa (górna)

miêkisz palisadowy

miêkisz g¹bczasty


komórki taninowe

skórka odosiowa (dolna)

20 µm

Przekrój poprzeczny przez aparat szparkowy liœcia L. (Cis pospolity),z rodziny (Cisowate)

Taxus baccataTaxaceae

skórka

mezofil

1 - komora nadszparkowa2 - komórki szparkowe3 - komórki przyszparkowe4 - komora podszparkowa

3

1

3

2

4

10 µm

217

376

377

Przekrój poprzeczny przez aparat szparkowy liœcia L. (Sosna zwy-czajna), z rodziny (Sosnowate)

Pinus sylvestrisPinaceae

skórka

hypoderma

mezofil

1 - komora nadszparkowa2 - komórki szparkowe3 - komórki przyszparkowe4 - komora podszparkowa5 - komórki sklerenchyma-

tyczne otaczaj¹ce kana³¿ywiczny

3 1 3

2

4

5

10 µm

5

Przekrój poprzeczny przez aparat szparkowy m³odego liœcia Turra (Ko-sodrzewina), z rodziny (Sosnowate)

Pinus mugoPinaceae




7 - komórki szparkowe


9 - mezofil


2 - hypoderma

3 - kutykula

3

4

56 6

7

7

8

9

99

2

2

11

10 µm

218

378

379

Pow

staw

anie

kana

³u¿y

wic

zneg

ow

liœc

iusp

.(A

rauk

aria

),z

rodz

iny

(Ara

ukar

iow

ate)

;A

-w

m³o

dym

zaw

i¹zk

uli

œcio

wym

, wpo

cz¹t

kow

ejfa

-zi

eró

¿nic

owan

iasi

êko

mór

ek, B

, C, D

-fa

zypr

zejœ

cio-

we,

E-

wli

œciu

ow

yró¿

nico

wan

ych

tkan

kach

Ara

uca

ria

Ara

uca

ria

cea

e

kom

órki

mac

ierz

yste

epit

elu

iw

arst

wy

skle

renc

hym

atyc

znej

otac

zaj¹

cej e

pite

l

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

uas

ymi-

lacy

jneg

o

1-

cew

kidr

ewna

pier

wot

nego

2-

twor

z¹cy

siê

schi

zoge

now

oka

na³

¿yw

iczn

y

3-

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êko

mór

kiep

i-te

lu(k

omór

kiw

ydzi

elni

cze,

wy-

œcie

laj¹

ceka

na³

¿yw

iczn

y)

4-

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

ysi

êpi

erœc

ieñ

ko-

mór

eksk

lere

nchy

mat

yczn

ych

ota-

czaj

¹cyc

hz

zew

n¹tr

zep

itel

5-

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êko

mór

kim

iê-

kisz

uas

ymil

acyj

nego

kana

³¿y

wic

zny

epit

el

pier

œcie

ñko

mór

eksk

lere

nchy

mat

ycz-

nych

otac

zaj¹

cyz

zew

n¹tr

zep

itel

kom

órki

miê

kisz

uas

ymil

acyj

nego

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

10µ

m

A B C D E

Przekrój poprzeczny przez kana³ ¿ywiczny w liœciu L. (Sosna zwy-czajna), z rodziny (Sosnowate)


skórka

hypoderma

sklerenchyma otaczaj¹ca kana³ ¿ywiczny

epitel (komórki wydzielnicze, wyœcielaj¹cekana³ ¿ywiczny)

kana ywiczny³ ¿

25 µm

mezofil liœcia

219

x

x

380

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

jedn

oroc

znej

³ody

giL

(Sos

nazw

y-cz

ajna

),z

rodz

iny

(Sos

now

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. Sig

mun

daze

Stu

ttga

rtu.

Pin

us

sylv

estr

is.

Pin

ace

ae

³yko

kom

órki

miê

kisz

owe

³yka

zw

akuo

lam

ita

nino

wym

i

kom

órki

sito

we

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

³yko

-dr

zew

nych

mia

zga

cew

kipr

omie

nia

drze

wne

goz

pofa

³do-

wan

ymi

œcia

nam

iko

mór

kow

ymi

drew

no

cew

kiz

jam

kam

ile

jkow

atym

i

epit

elm

³ode

goka

na³u

¿yw

iczn

ego

j¹dr

ako

mór

kow

eep

itel

ui

prom

ieni

a³y

kodr

zew

nego

jam

kiok

ienk

owat

epo

miê

dzy

cew

kam

ii

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nia

20µ

m

220

x

x

381

Przekrój pod³u¿ny, promienisty przez jednoroczn¹ ³o-dygê L. (Sosna zwyczajna), z rodziny

(Sosnowate). Na podstawie preparatu prof.Sigmunda ze Stuttgartu.


1 - du¿e, cienkoœcienne komórki miêkiszowe ³yka2 - komórki sitowe3 - komórki wrzecionowate miazgi4 - cewki drewna letniego5 - cewki drewna wiosennego6 - wakuole taninowe w komórkach miêkiszowych7 - pola sitowe na œcianie stycznej komórki sitowej8 - ma³e, cienkoœcienne komórki miêkiszowe ³yka z wakuolami taninowymi9 - pola sitowe na œcianach promienistych komórek sitowych

10 - j¹dro komórki miêkiszowej11 - komórki miêkiszowe œrodkowej czêœci promienia ³ykodrzewnego

z ziarnami skrobi12 - komórki miêkiszowe brze¿nej czêœci promienia ³ykodrzewnego bez

skrobi13 - j¹dra komórek wrzecionowatych miazgi14 - komórki inicjalne promienia ³ykodrzewnego15 - jamki lejkowate pomiêdzy cewkami drewna letniego16 - cewki promienia17 - jamki lejkowate cewki promienia18 - jamki okienkowate pomiêdzy komórkami miêkiszowymi i cewkami19 - jamki lejkowate pomiêdzy cewkami drewna wiosennego

1 2 1 2 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

50 µm

221

x

x

382

Przekrój poprzeczny drewna wtórnego wieloletniej ³o-dygi L. (Sosna zwyczajna), z rodziny

(Sosnowate). Na podstawie preparatu prof.Aliny Hejnowicz.


cienkoœcienne cewkidrewna wiosennego

granica przyrostu rocz-nego

gruboœcienne cewkidrewna letniego

kana³ ¿ywiczny

epitel (komórki wyœcie-laj¹ce kana³ ¿ywiczny)

cewki promienia drzew-nego

komórki miêkiszowepromienia drzewnego

jamki okienkowate po-miêdzy cewkami i ko-mórkami miêkiszowy-mi promieni

jamki lejkowate pomiê-dzy cewkami na œcia-nach promienistych

jamka lejkowata naœcianie stycznej pomiê-dzy cewkami drewnaletniego i wiosennego

cienkoœcienne cewkidrewna wiosennego

20 µm

222

383

Przekrój pod³u¿ny styczny przez wiosenne drewnowtórne wieloletniej ³odygi L. (Sosnazwyczajna), z rodziny (Sosnowate). Na pod-stawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.


cewki

jednorzêdowe promieniedrzewne zbudowanez komórek miêkiszo-wych i cewek

jamki lejkowate zgrupo-wane na zakoñczeniachcewek osiowych

komórki miêkiszowepromieni

cewki promieni z pofa³-dowanymi œcianami

promieñ z kana³em ¿y-wicznym

kana³ ¿ywiczny

epitel (komórki miêki-szowe wyœcielaj¹ce ka-na³ ¿ywiczny)

promienie zbudowanewy³¹cznie z cewek

jamki lejkowate pomiê-dzy cewkami osiowymii cewkami promieni

jamki okienkowate po-miêdzy cewkami osio-wymi i komórkami miê-kiszowymi promieni

zakoñczenie cewki

50 µm

223

384

Przekrój pod³u¿ny styczny przez wczesnoletnie drewnowtórne wieloletniej ³odygi L. (Sosnazwyczajna), z rodziny (Sosnowate). Na pod-stawie preparatu prof. Aliny Hejnowicz.


cewki

jednorzêdowe promieniedrzewne

cewki promieni z pofa³-dowanymi œcianami

komórki miêkiszowepromieni

cienkoœcienne komórkiepitelu wyœcielaj¹ce pio-nowy kana³ ¿ywicznypromieñ drzewny z ka-na³em ¿ywicznym

epitel kana³u ¿ywiczne-go promienia

wakuole taninowe w ko-mórce miêkiszowej

jamki lejkowate pomiê-dzy cewkami osiowymi

jamki okienkowate po-miêdzy cewkami i ko-mórkami miêkiszowy-mi promieni

jamki lejkowate pomiê-dzy cewkami osiowymii cewkami promieni

j¹dra, komórki miêkiszo-wej promienia i komórkiepitelu

20 µm

224

385

Przekrój pod³u¿ny promienisty przez drewno wtórnewieloletniej ³odygi L (Sosna zwyczaj-na), z rodziny (Sosnowate). Na podstawiepreparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Pinus sylvestris .Pinaceae

1 2 3 4 1 2 3 4 1 - cewki drewna wiosennego z du¿ymijamkami lejkowatymi2 - granica przyrostu rocznego3 - cewki letnie na granicy przyrostu rocz-nego, o bardzo w¹skim œwietle komórko-wym4 - cewki letnie z ma³ymi jamkami lejko-watymi

górne zakoñczenia cewek o zagêszczonymupakowaniu jamek lejkowatych

jednorzêdowe, heterogenne promieniedrzewne

cewki promieni

komórki miêkiszowe promienia

jamki okienkowate pomiêdzy komórkamimiêkiszowymi promienia i cewkami osio-wymi

jamki lejkowate pomiêdzy cewkami osio-wymi drewna wiosennego

jamki lejkowate pomiêdzy cewkami osio-wymi drewna letniego

dolne zakoñczenia cewek z gêsto upako-wanymi jamkami lejkowatymi

100 µm

225

386

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

omie

nist

ypr

zez

drew

now

tórn

ew

ielo

letn

iej

³ody

giL

(Sos

nazw

ycza

jna)

, zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. S

igm

unda

zeS

tutt

gart

u.

Pin

us

sylv

es-

tris

.P

inace

ae

1-

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

2-

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go3

-ce

wki

letn

iena

gran

icy

przy

rost

uro

czne

goo

bard

zow

¹ski

mœw

ietl

eko

mór

kow

ym4

-ce

wki

letn

iez

ma³

ymi

jam

kam

ile

jkow

atym

i

jedn

orzê

dow

yhe

tero

genn

ypr

omie

ñdr

zew

ny

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

a

cew

kipr

omie

nia

zpo

fa³d

owan

ymi

œcia

nam

iko

mór

kow

ymi

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

pom

iêdz

yce

w-

kam

idr

ewna

wio

senn

ego

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

pom

iêdz

yce

w-

kam

idr

ewna

letn

iego

doln

eza

koñc

zeni

ace

wek

letn

ich

doln

eza

koñc

zeni

ace

wek

wio

senn

ych

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yce

wka

mi

prom

ieni

ice

wka

mi

osio

wym

i

jam

kiok

ienk

owat

epo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nii

cew

kam

ios

iow

ymi

12

34

12

34

1

100

µm

226

387

Przekrój poprzeczny przez drewno wtórne korzeniaL (Sosna zwyczajna), z rodziny

(Sosnowate). Zwracaj¹ uwagê s³abo zaznaczone grani-ce przyrostów rocznych, cienkie œciany cewek i wiê-ksze rozmiary poprzeczne cewek. Na podstawie prepa-ratu dr. W. Pyszyñskiego.

Pi-nus sylvestris . Pinaceae

cewki drewna wiosen-nego

granica przyrostu rocz-nego

cewki drewna letniego

komórki miêkiszowepromieni drzewnych

wakuole taninowe w ko-mórkach promieni

jamki lejkowate pomiê-dzy cewkami

jamki okienkowate po-miêdzy cewkami i ko-mórkami miêkiszowymipromieni

drewno wiosenne

drewno letnie

j¹dra w komórkach miê-kiszowych promieni

kana³y ¿ywiczne

20 µm

227

388

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdr

ewno

wtó

rne

wie

lole

tnie

j³o

dygi

Mil

l.(M

odrz

eweu

rope

jski

),z

rodz

iny

(Sos

now

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

.A

liny

Hej

now

icz.

Lari

xdec

idua

Pin

ace

ae

drew

now

iose

nne

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chst

yczn

ych

pom

iêdz

yce

wka

mi

drew

nale

tnie

goi

wio

senn

ego

grub

oœci

enne

cew

kidr

ewna

letn

iego

zni

elic

znym

ma³

ymi

jam

-ka

mi

lejk

owat

ymi

kana

³y¿y

wic

zne

kom

órki

miê

kisz

owe

epit

elu

ozg

rubi

a³yc

hœc

iana

chko

mór

kow

ych

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

adr

zew

nego

j¹dr

oko

mór

kim

iêki

szow

ejpr

omie

nia

drze

wne

go

cew

kipr

omie

nia

drze

wne

go

cien

koœc

ienn

ece

wki

drew

naw

iose

nneg

o

jam

kile

jkow

ate

cew

ekdr

ewna

wio

senn

ego

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

grub

oœci

enne

cew

kidr

ewna

letn

iego

40µ

m

228

389

Przekrój pod³u¿ny styczny wiosennego drewna wtór-nego wieloletniej ³odygi Mill. (Modrzeweuropejski), z rodziny (Sosnowate). Na pod-stawie preparatu prof. Aliny Hejnowicz.

Larix deciduaPinaceae

cewki drewna wiosen-nego

jednorzêdowe promie-nie drzewne

komórki miêkiszowepromienia drzewnego

jamki proste pomiêdzykomórkami miêkiszo-wymi promienia

cewki promieni

jamki pomiêdzy komór-kami miêkiszowymipromieni i cewkamiosiowymi

promieñ drzewny z ka-na³em ¿ywicznym

kana³ ¿ywiczny

komórki epitelu o zgru-bia³ych œcianach komór-kowych

jamka lejkowata pomiê-dzy cewk¹ promieniai cewk¹ osiow¹

jamki lejkowate na œcia-nach promienistych ce-wek osiowych50 µm

229

390

Przekrój pod³u¿ny styczny letniego drewna wtórnegowieloletniej ³odygi Mill (Modrzew euro-pejski), z rodziny (Sosnowate). Na podsta-wie preparatu prof. Aliny Hejnowicz.

Larix decidua .Pinaceae

gruboœcienne cewki drew-na letniego z nielicznymima³ymi jamkami lejkowa-tymi

œciany promieniste cewek

œciany styczne cewek

jednorzêdowe heterogen-ne promienie drzewne

jamki lejkowate na œcia-nach promienistych ce-wek osiowych

cewki promieni

komórki miêkiszowe pro-mieni

promieñ drzewny z kana-³em ¿ywicznym

komórki epitelu o zgru-bia³ych œcianach komór-kowych

promieñ jednorzêdowy ho-mogenny zbudowanyz dwóch pasm cewekjamka pomiêdzy komórk¹miêkiszow¹ promieniai cewk¹ osiow¹

jamka lejkowata pomiê-dzy cewk¹ promieniai cewk¹ osiow¹

20 µm

230

391

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

omie

nist

yw

iose

nneg

odr

ewna

wtó

rneg

ow

ielo

letn

iej

³ody

giM

ill

(Mod

rzew

euro

pejs

ki),

zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

dsta

-w

iepr

epar

atu

prof

. Ali

nyH

ejno

wic

z.

La

-ri

xdec

idua

.P

inace

ae

cien

koœc

ienn

ece

wki

drew

naw

iose

nneg

o

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

pom

iêdz

yce

wka

mi

jedn

orzê

dow

yhe

tero

genn

ypr

omie

ñdr

zew

ny

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

adr

zew

nego

jam

kipo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nia

ice

wka

mi

osio

wym

i

cew

kipr

omie

ni

kom

órki

epit

elu

otac

zaj¹

ceka

na³

¿yw

iczn

y,o

zgru

bia³

ych

œcia

nach

kom

órko

wyc

hi

licz

nych

jam

kach

pros

tych

krót

kie

cew

kiot

acza

j¹ce

epit

el

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chst

yczn

ych

cew

ekos

iow

ych

kana

³¿y

wic

zny

40µ

m

231

392

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

pod³

u¿ne

gopr

omie

nist

ego,

letn

iego

iw

iose

nneg

odr

ewna

wtó

rne-

go, w

ielo

letn

iej

³ody

giM

ill

(Mod

rzew

euro

pejs

ki),

zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz.

Lari

xdec

idua

.P

inace

ae

1-

grub

oœci

enne

cew

kidr

ewna

letn

iego

2-

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go3

-li

czne

drob

neja

mki

lejk

owat

ena

œcia

nie

styc

znej

pom

iêdz

yce

w-

kam

idr

ewna

letn

iego

iw

iose

nneg

o4

-ci

enko

œcie

nne

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

pom

iêdz

yce

wka

mi

drew

naw

iose

nneg

o

dno

jam

ki

wlo

tja

mki

jedn

orzê

dow

ypr

omie

ñhe

tero

genn

y

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

a

jam

kipo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nia

ice

wka

mi

osio

wym

i

cew

kipr

omie

ni

jedn

orzê

dow

ypr

omie

ñho

mog

enny

zbud

owan

yw

y³¹c

znie

zce

wek

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yce

wka

mi

prom

ieni

a

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yce

wka

mi

prom

ieni

ai

cew

kam

ios

iow

ymi

12

34

40µ

m

232

393

Przekrój poprzeczny przez drewno wtórne wieloletniej³odygi (L.) H. Karst. (Œwierk pospolity),z rodziny (Sosnowate). Na podstawie prepa-ratu prof. Aliny Hejnowicz.

Picea abiesPinaceae

cienkoœcienne cewki drewna wiosennego

jamki lejkowate na œcianach stycznychpomiêdzy cewkami drewna letniegoi wiosennego

gruboœcienne cewki drewna letniego

kana³y ¿ywiczne

gruboœcienne komórki epitelu

cewki jednorzêdowego promienia drzew-nego

komórki miêkiszowe jednorzêdowegopromienia drzewnego

drewno wiosenne

jamki lejkowate na œcianach promienis-tych cewek wiosennych

jamki lejkowate pomiêdzy cewkami pro-mieni i cewkami osiowymi

jamki pomiêdzy komórkami miêkiszo-wymi promieni i cewkami osiowymi


40 µm

233

394

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nyst

yczn

y,w

iose

nneg

odr

ewna

wtó

rneg

o,w

ielo

letn

iej

³ody

gi(L

.)H

. Kar

st. (

Œw

ierk

posp

olit

y), z

rodz

iny

(Sos

now

ate)

. Na

pods

ta-

wie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz.

Pic

eaabie

sP

inace

ae

cien

koœc

ienn

ece

wki

drew

naw

iose

nneg

o

jedn

orzê

dow

ehe

tero

genn

epr

omie

nie

drze

wne

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

drze

wny

ch

cew

kipr

omie

nidr

zew

nych

hete

roge

nny

prom

ieñ

drze

wny

zka

na³e

m¿y

wic

znym

kana

³¿y

wic

zny

grub

oœci

enne

kom

órki

epit

elu

jedn

orzê

dow

eho

mog

enne

prom

ieni

edr

zew

nezb

udo-

wan

ew

y³¹c

znie

zce

wek

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

cew

ekw

io-

senn

ych

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yce

wka

mi

prom

ieni

ice

wka

-m

ios

iow

ymi

50µ

m

234

x

x

395

Przekrój pod³u¿ny styczny, przez strefê przejœciow¹ pomiê-dzy wiosennym i letnim drewnem wtórnym, wieloletniej ³o-dygi (L.) H. Karst (Œwierk pospolity), z rodziny

(Sosnowate). Nie wiadomo jaki czynnik spowodo-wa³ wytworzenie du¿ej liczby jamek lejkowatych na œcia-nach stycznych cewek. Z regu³y, w tej strefie drewna, jamkina œcianach cewek wystêpuj¹ nielicznie i prawie wy³¹czniena œcianach promienistych. Na podstawie preparatu prof.Aliny Hejnowicz.

Picea abies .Pinaceae

cewki strefy przejœciowej,pomiêdzy drewnem wiosen-nym i letnim

heterogenny promieñ drzew-ny z kana³em ¿ywicznym

kana³ ¿ywiczny

gruboœcienny epitel

jednorzêdowe heterogennepromienie drzewne

cewka promienia

komórki miêkiszowe pro-mienia

jamka lejkowata pomiêdzycewk¹ promienia i cewk¹osiow¹

jamka pomiêdzy komórk¹miêkiszow¹ promieniai cewk¹ osiow¹

ma³e jamki lejkowate naœcianach stycznych cewekosiowych

jamki lejkowate na œcianachpromienistych cewek osio-wych

50 µm

235

x

x

396

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

omie

nist

ypr

zez

drew

now

tórn

ew

ielo

letn

iej

³ody

gi(L

.)H

. Kar

st(Œ

wie

rkpo

spol

ity)

, zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

d-st

awie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz.

Pic

eaabie

s.

Pin

ace

ae

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

cew

ekw

iose

nnyc

h

jedn

orzê

dow

yhe

tero

genn

ypr

omie

ñdr

zew

ny

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

a

cew

kipr

omie

nia

jam

kipr

oste

pom

iêdz

yko

mór

kam

im

iêki

szow

ymi

prom

ieni

a

jam

kipo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nia

ice

wka

mi

osio

wym

i

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yce

wka

mi

prom

ieni

jam

kile

jkow

ate

pom

iêdz

yce

wka

mi

prom

ieni

ai

cew

kam

ios

iow

ymi

12

34

1-

grub

oœci

enne

cew

kidr

ewna

letn

iego

2-

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go3

-li

czne

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chst

yczn

ych

po-

miê

dzy

cew

kam

idr

ewna

letn

iego

iw

iose

nneg

o4

-ci

enko

œcie

nne

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

40µ

m

236

x

x

397

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdr

ewno

wtó

rne

wie

lole

tnie

j³o

dygi

Mil

l.(J

od-

³apo

spol

ita)

, zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. A

liny

Hej

now

icz.

Ab

ies

alb

aP

ina

cea

e

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

jam

kale

jkow

ata

naœc

iani

est

yczn

ejpo

miê

dzy

cew

k¹le

tni¹

iw

iose

nn¹

kom

órka

miê

kisz

owa

wys

têpu

j¹ca

poza

prom

ieni

ami

drze

wny

mi

(zzi

arna

mi

skro

bi)

cew

kidr

ewna

letn

iego

kom

órki

miê

kisz

owe

hom

ogen

nego

prom

ieni

adr

zew

nego

, zbu

do-

wan

ego

wy³

¹czn

iez

kom

órek

miê

kisz

owyc

h(z

ziar

nam

isk

robi

)

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

cew

ek

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

jam

kipo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nii

cew

kam

ios

iow

ymi

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

cew

kidr

ewna

letn

iego

20µ

m

237

x

x

398

Przekroje pod³u¿ne przez drewno wtórne wieloletniej ³odygiMill (Jod³a pospolita), z rodziny (Sosno-

wate); A - przekrój styczny przez drewno wiosenne, B - prze-krój styczny przez drewno letnie, C - przekrój promienisty.Na podstawie preparatów prof. Aliny Hejnowicz.

Abies alba . Pinaceae

cienkoœcienne cewki drewna wiosennego

jamki lejkowate pomiêdzy cewkami

jamki proste pomiêdzy komórkami miêki-szowymi promieni

jednorzêdowe promienie homogenne zbudo-wane wy³¹cznie z komórek miêkiszowych

jamki pomiêdzy komórkami miêkiszowymipromieni i cewkami

gruboœcienne cewki drewna letniego


jednorzêdowe promienie drzewne

jamki pomiêdzy komórkami miêkiszowymipromieni i cewkami

cewki strefy przejœciowej miêdzy drewnemwiosennym i letnim


dno jamkiowalny wlot jamkijednorzêdowy promieñ drzewny zbudowanywy³¹cznie z komórek miêkiszowychjamki pomiêdzy komórkami miêkiszowymipromienia i cewkamijamki proste miêdzy komórkami miêkiszowy-mi promienia

A

B

C

20 µm

238

x

x

399

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdr

ewno

wtó

rne

wie

lole

tnie

j³o

dygi

L(¯

ywot

nik

wsc

hodn

i), z

rodz

iny

(Cyp

ryso

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

a-ra

tupr

of. A

liny

Hej

now

icz

Thuja

ori

enta

lis

.C

upre

ssace

ae

cien

koœc

ienn

ece

wki

drew

naw

iose

nneg

o

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chpr

omie

nist

ych

cew

ekw

io-

senn

ych

jam

kile

jkow

ate

naœc

iana

chst

yczn

ych,

pom

iêdz

yce

w-

kam

idr

ewna

letn

iego

iw

iose

nneg

oor

azw

g³êb

iej

le¿¹

-cy

chce

wka

chle

tnic

h

grub

oœci

enne

cew

kidr

ewna

letn

iego

kom

órki

miê

kisz

owe

jedn

orzê

dow

ego

hete

roge

nneg

opr

omie

nia

drze

wne

go

jam

kipr

oste

pom

iêdz

yko

mór

kam

im

iêki

szow

ymi

pro-

mie

nia

jam

kipo

miê

dzy

kom

órka

mi

miê

kisz

owym

ipr

omie

nia

ice

wka

mi

osio

wym

i

cien

koœc

ienn

ece

wki

drew

naw

iose

nneg

o

gran

ica

przy

rost

uro

czne

go

grub

oœci

enne

cew

kidr

ewna

letn

iego

40µ

m

239

x

x

400

Prz

ekro

jepo

d³u¿

nest

yczn

epr

zez

drew

now

tórn

edr

zew

nale

¿¹cy

chdo

podg

rom

ady

-(N

agon

asie

nne

drob

noli

stne

);A

-L

.,B

-M

ill

, C-

(L.)

Kar

st.,

D-

Mil

l, E

,F-

L..

Udr

ewno

zka

na³a

mi

¿yw

iczn

ymi

iz

prom

ieni

ami

zaw

iera

j¹cy

mi

kom

órki

miê

kisz

owe

oraz

cew

ki.

Pin

ophy

taG

inkg

obil

oba

Abie

salb

a.

Pic

eaabie

sL

ari

xdec

idua

.P

inus

sylv

estr

isL

ari

x,P

icea

iP

inus

jedn

orzê

dow

yhe

tero

genn

ypr

omie

ñdr

zew

nyje

dnor

zêdo

wy

hom

ogen

nypr

omie

ñzb

udow

any

wy³

¹czn

iez

cew

ekpr

omie

ñz

kana

³em

¿yw

iczn

ympr

omie

nie

hom

ogen

nezb

udow

ane

wy-

³¹cz

nie

zko

mór

ekm

iêki

szow

ych

cew

kipr

omie

ni

kom

órki

miê

kisz

owe

prom

ieni

(zak

ropk

o-w

ane)

cew

kios

iow

e

kana

³¿y

wic

zny

epit

el, k

omór

kim

iêki

szow

ew

yœci

elaj

¹ce

kana

³¿y

wic

zny

prom

ieñ

hete

roge

nny

zka

na³e

m¿y

wic

z-ny

m

prom

ieñ

jedn

orzê

dow

yhe

tero

genn

y

prom

ieñ

jedn

orzê

dow

yho

mog

enny

zbud

o-w

any

wy³

¹czn

iez

cew

ek

górn

yko

niec

cew

kios

iow

ej

50µ

m

50µ

m

C F

50µ

m

50µ

m50

µm

50µ

m

AB

DE

240

x

x

401

Cew

kize

zmac

erow

aneg

odr

ewna

wtó

rneg

oL

. (S

osna

zwyc

zajn

a),

zro

dzin

y(S

osno

wat

e)P

inus

sylv

estr

isP

inace

ae

A-

grub

oœci

enna

cew

kadr

ewna

letn

iego

wid

oczn

aod

stro

nyst

yczn

ej³o

dygi

B-

cien

koœc

ienn

ace

wka

drew

naw

iose

nneg

ow

idoc

zna

odst

rony

prom

ieni

stej

³ody

gi

C-

cew

kadr

ewna

letn

iego

wid

oczn

aod

stro

nypr

omie

-ni

stej

³ody

gi

1-

jam

kiok

ienk

owat

e³¹

cz¹c

ece

wkê

zko

mór

kam

im

iê-

kisz

owym

ipr

omie

nidr

zew

nych

2-

jam

kile

jkow

ate

³¹cz

¹ce

cew

kidr

ewna

wio

senn

ego

miê

dzy

sob¹

3-

jam

kile

jkow

ate

³¹cz

¹ce

cew

kisy

stem

uos

iow

ego

drew

naz

cew

kam

ipr

omie

nidr

zew

nych

4-

jam

kile

jkow

ate

osz

czel

inow

ymw

loci

e³¹

cz¹c

ece

wki

drew

nale

tnie

gom

iêdz

yso

b¹

21

1

3

4

50µ

m

CA

B

241

402

403

Merystem wierzcho³kowy ¿eñskiego kwiatostanu (szyszki) o nietrwa³ej jednowarst-wowej tunice u (L.) H. Karst. (Œwierk pospolity), z rodziny(Sosnowate)

Picea abies Pinaceae

1 - praskórka (nietrwa³a jednowarstwowa tunika)2 - peryklinalnie podzielone komórki praskórki3 - komórki pramacierzyste4 - komórki macierzyste miêkiszu s³upowego rdzenia osi szyszki5 - komórki macierzyste “p³aszcza” (tworz¹ korê pierwotn¹ i system przewodz¹cy osi szyszki oraz sub-

epidermalne tkanki ³usek wspieraj¹cych i nasiennych)6 - zawi¹zki ³usek nasiennych

6 2 1 2 3 4 5 6 2

50 µm

Przekrój poprzeczny przez m³od¹ ³uskê nasienn¹ szyszki (L.) H. Karst(Œwierk pospolity), z rodziny (Sosnowate)

Picea abies .Pinaceae

1

2

3

45

1 - skórka doosiowej strony ³uski2 - kana³ ¿ywiczny3 - epitel (komórki miêkiszowe wyœcielaj¹ce kana³ ¿ywiczny)4 - pasmo pramiazgi5 - skórka strony odosiowej

25 µm

242

404

405

Przekrój pod³u¿ny przez m³ody mikrosporofil Turra (Kosodrzewina),z rodziny (Sosnowate)

Pinus mugoPinaceae

skórka doosiowa

wyró¿nicowuj¹ce siê tapetum

komórki macierzyste mikrospor

komórki œcienne

skórka odosiowa (w dojrza³ympylniku w postaci w³óknistej -egzotecjum)

25 µm

Mik

rosp

orog

enez

ai

rozw

ójzi

arn

py³k

owyc

hu

Lari

xdec

idua

Mil

l.(M

odrz

eweu

rope

jski

),z

rodz

iny

(Sos

now

ate)

;P

inace

ae

A-R

. Na

pods

taw

iepr

epar

atów

prof

. Sig

mun

daze

Stu

ttga

rtu.

A-

kom

órka

mac

ierz

ysta

mik

rosp

or(K

MP

)w

czas

ieI

prof

azy

mej

ozy

(dia

kine

za),

B-

KM

Pw

okre

sie

wcz

esne

jan

afaz

yI

mej

ozy,

C-

KM

Pw

okre

sie

póŸn

ejan

afaz

yI

mej

ozy,

D-

KM

Pw

okre

sie

telo

fazy

Im

ejoz

y,E

-di

ada

(pro

faza

IIm

ejoz

y), F

,G-

poŸn

aan

afaz

aII

mej

ozy,

H,I

-te

trad

ym

ikro

spor

, J-

mik

rosp

ora,

K-

prof

aza

mit

ozy

wm

ikro

spor

ze, L

-an

afaz

aw

mik

rosp

orze

.

10µ

m

AB

C

DE

F

GH

I

JK

L

243

406

407

M-

m³o

dedw

ukom

órko

we

ziar

nopy

³ku,

N-

trzy

kom

órko

we

ziar

nopy

³ku,

O-

podz

ia³

j¹dr

aw

trzy

kom

órko

wym

ziar

nie

py³k

u,P

-cz

tero

kom

órko

we

ziar

nopy

³ku,

Q-

czte

roko

mór

kow

ezi

arno

py³k

uw

czas

iede

gene

racj

iko

mór

ekpr

zedr

oœlo

wyc

h,R

-pi

êcio

ko-

mór

kow

ezi

arno

py³k

u;p1

, p2

-ko

mór

kipr

zedr

oœlo

we,

g1-

pier

-w

otna

kom

órka

gene

raty

wna

(ant

eryd

ialn

a), ³

-j¹

dro

kom

órki

we-

geta

tyw

nej

(³ag

iew

kow

ej),

b-

kom

órka

baza

lna,

g2-

w³a

œciw

ako

-m

órka

gene

raty

wna

(kom

órka

sper

mat

ogen

na).

cd. M

ikro

spor

ogen

eza

iro

zwój

ziar

npy

³kow

ych

uM

ill.

; A-R

.L

ari

xd

ecid

ua

10µ

m

plp1p2

p2p1 ³

g1 p2 p1p1

p2b

³ g2³

g1

p2 p1

MN

OP

QR

Rozwój ziarna py³kowego w obrêbie pylnika u L. (Sosna zwyczajna),z rodziny (Sosnowate)


A - Mikrospora (jednoj¹drowe ziarno py³ku) w okresie profazy poprze-dzaj¹cej powstanie pierwszej komórki przedroœlowej

B - Anafaza pierwszej mitozy w ziarnie py³ku poprzedzaj¹cej powstaniepierwszej komórki przedroœlowej

C - Dwukomórkowe ziarno py³ku z pierwsz¹ komórk¹ przedroœlow¹

D - Czterokomórkowe ziarno py³ku

j¹dro mikrospory

wakuole

komory powietrzne

pierwsza komórka przedroœlowa

dwie zdegenerowane komórki przedroœlowe

pierwotna komórka generatywna (w dalszym rozwoju, w czasie kie³ko-wania ³agiewki py³kowej, dzieli siê na komórkê bazaln¹ i komórkêspermatogenn¹, z której powstaj¹ dwie komórki plemnikowe)

komórka wegetatywna

10 µm

A

B

C

D

244

408

409

Schemat przekroju przez mikropylarn¹ czêœæ zal¹¿ka z dwoma rodniami w momen-cie zap³odnienia u (L.) H. Karst. (Œwierk pospolity), z rodziny(Sosnowate). Na podstawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Picea abies Pinaceae

³agiewki py³kowe

os³onka

mikropylarna czêœæ oœrodka

³agiewka py³kowa

j¹dro komórki wegetatywnej (³agiewkowej)

plemniki


komórki jajowe

prabielmo (haploidalny gametofit ¿eñski)

³uska nasienna


250 µm

Fragment mikropylarnej czêœci prabielma (przedroœla ¿eñskiego) z komórk¹ jajow¹w czasie zap³odnienia u (L.) H. Karst. (Œwierk pospolity), z rodziny

(Sosnowate). Na podstawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.Picea abies Pi-

naceae

prabielmo

³agiewka py³kowa

j¹dro ³agiewkowe

j¹dro komórki bazalnej

j¹dro plemnikowe (niefunkcjonalne)

j¹dro plemnikowe bior¹ce udzia³ w zap³odnieniu


substancje zapasowe komórki jajowej

warstwa prabielma otaczaj¹ca komórkê jajow¹ o ciemno-barwi¹cej siê cytoplazmie i du¿ych j¹drach

50 µm

245

410

411

Schemat przekroju przez m³ode nasienie z dwoma prazarodkami u (L.)H. Karst. (Œwierk pospolity), z rodziny (Sosnowate). Na podstawie prepa-ratu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Picea abiesPinaceae

kana³ mikropylarny

tworz¹ca siê z os³onki ³upina nasienna

ziarna py³ku w komorze py³kowej

³agiewki py³kowe

oœrodek

sklerenchyma

prazarodki

komórki haustorialne prazarodków

komórki suspensora (wieszade³ka)

komórki apikalne prazarodków

prabielmo (haploidalny gametofit ¿eñski)

³uska nasienna

250 µm

Fragment przekroju pod³u¿nego mikropylarnej czêœci prabielma (przedroœla ¿eñskie-go) z dwoma m³odymi prazarodkami o czterech piêtrach komórek u (L.)H. Karst. (Œwierk pospolity), z rodziny (Sosnowate). Na podstawie prepara-tu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Picea abiesPinaceae

prabielmo (przedroœle ¿eñskie

czteroj¹drowa komórka haustorialna prazarod-ka wype³niona substancjami zapasowymi

czterokomórkowe piêtro rozety

czterokomórkowe piêtro suspensorów

czterokomórkowe piêtro komórek macierzys-tych wtórnych komórek suspensora i czterechzarodków

warstwa prabielma otaczaj¹ca prazarodkio ciemnobarwi¹cej siê cytoplazmie i po-wiêkszonych j¹drach

)100 µm

246

412

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zm

ikro

pyla

rn¹

czêœ

æpr

abie

lma

(prz

edro

œla

¿eñs

kieg

o)z

czte

rem

aro

dnia

mi

uL

. zro

dzin

y(S

osno

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. S

igm

unda

zeS

tutt

gart

u.P

inu

sp

inea

Pin

ace

ae

pow

ierz

chni

owe

kom

órki

pra-

biel

ma

(gam

etof

itu

¿eñs

kieg

o)

war

stw

ako

mór

ekpr

abie

lma

otac

zaj¹

cako

mór

kija

jow

eo

sil-

nie

barw

i¹ce

jsi

êcy

topl

azm

iei

du¿y

chj¹

drac

h

kom

órki

jajo

we

j¹dr

ako

mór

ekja

jow

ych

subs

tanc

jeza

paso

we

wko

mór

-ce

jajo

wej

wak

uola

wko

mór

ceja

jow

ej

50µ

m

247

413

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaza

rodk

oweg

oz

trze

ma

piêt

ram

iko

mór

ekin

icja

l-ny

ch, b

ezko

lum

elli

, uL

var

Per

s(R

zodk

iew

ka)

zro

dzi-

ny(K

apus

tow

ate)

Raphanus

sati

vus

..ra

dic

ula

.B

rass

icace

ae

pery

cykl

endo

derm

ako

mór

kain

icja

lna

pler

omu

(wal

caos

iow

ego)

kom

órka

inic

jaln

ape

rybl

emu

(kor

ypi

erw

otne

j)

derm

atok

alyp

trog

en(k

omór

kiin

icja

lne

skór

kii

czap

eczk

i)

czap

eczk

a(o

³uko

wat

ymuk

³adz

ieko

mpl

eksó

wko

mór

kow

ych,

bez

kolu

mel

li)

50µ

m

12

34

23

4

1-

pler

om

2-

pery

blem

3-

derm

atog

en

4-

bocz

necz

êœci

czap

eczk

i

248

414

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

ztr

zem

api

ê-tr

ami

kom

órek

inic

jaln

ych

uL

. (R

zodk

iew

zwyc

zajn

a), z

rodz

iny

(Kap

usto

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.R

aphanus

sati

vus

Bra

ssic

ace

ae

1-

pler

om(w

alec

osio

wy)

2-

pery

blem

(kor

api

erw

otna

)3

-de

rmat

ogen

(skó

rka)

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

(wi¹

¿¹ce

)

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

ii

skór

kiko

mór

kiin

icja

lne

kolu

mel

li(c

entr

alne

jcz

êœci

czap

eczk

i)ko

mpl

eksy

kom

órko

we

kolu

mel

li(u

k³ad

kom

órek

œwia

dczy

oca

³kow

itym

brak

uw

zros

tupo

prze

czne

goko

mór

ekza

my-

kaj¹

cych

)

40µ

m

43

21

23

4

249

415

Prz

ekro

je, p

od³u

¿ny

(1)

ipo

prze

czne

(2A

-L)

prze

zza

mkn

iêty

mer

yste

mw

ierz

cho³

ko-

wy

korz

enia

ztr

zem

api

êtra

mi

kom

órek

inic

jaln

ych

uL

. (R

zodk

iew

zwyc

zajn

a), z

rodz

iny

(Kap

usto

wat

e)R

aphanus

sati

vus

Bra

ssic

ace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

iK

-22

0µ

mpo

wy¿

ejpi

êtra

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

h(F

)

J-

45µ

mpo

wy¿

ejpi

êtra

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

h(F

)I

-27

µm

pow

y¿ej

piêt

rako

mór

ekza

myk

aj¹c

ych

(F)

H-1

8µ

mpo

wy¿

ejpi

êtra

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

h(F

)G

-pi

êtro

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

F-

piêt

roko

mór

ekza

myk

aj¹c

ych

iin

icja

lnyc

hpe

rybl

emu

E-

piêt

roko

mór

ekin

icja

lnyc

hko

lum

elli

czap

eczk

iD

-je

dno

piêt

ropo

ni¿e

jko

mór

ekin

icja

lnyc

hko

lum

elli

czap

eczk

i

C-

czap

eczk

a,54

µm

poni

¿ej

piêt

rako

mór

ekza

myk

aj¹c

ych

(F)

B-

czap

eczk

a,12

6µ

mpo

ni¿e

jpi

êtra

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

h(F

)

A-

szcz

ytcz

apec

zki,

170

µm

poni

¿ej

piêt

rako

mór

ekza

myk

aj¹c

ych

(F)

pery

cykl

1-

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nym

erys

tem

uko

rzen

iow

ego

zza

-zn

aczo

nym

im

iejs

cam

ipr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

(2A

-L)

140

µm

43

21

23

4

250

416

2 A-L. Przekroje poprzeczne przez zamkniêty merys-tem wierzcho³kowy korzenia o trzech piêtrach komó-rek inicjalnych u L. (Rzodkiew zwy-czajna), z rodziny (Kapustowate). Na pod-stawie preparatów doc. Fr. Kadeja.

Raphanus sativusBrassicaceae

A - Przekrój poprzeczny apikalnej czêœci czapeczki,oko³o 170 µm poni¿ej piêtra komórek zamykaj¹cychperyblemu

boczna czêœæ czapeczki (zakropkowana) o promienistym uk³a-dzie kompleksów komórkowychkolumella czapeczki z przekrojonymi w poprzek linearnymikompleksami komórkowymi, u³o¿onymi wzd³u¿ osi merystemu

B - Przekrój poprzeczny czapeczki, oko³o 126 µm po-ni¿ej piêtra komórek zamykaj¹cych peryblemu

boczna czêœæ czapeczki (zakropkowana)

kolumella czapeczki

C - Przekrój poprzeczny czapeczki, oko³o 54 µmponi¿ej piêtra komórek zamykaj¹cych peryblemu

boczna czêœæ czapeczkikolumella czapeczki

D - Przekrój poprzeczny czapeczki na poziomiejednego piêtra komórek poni¿ej inicja³ów kolu-melli czapeczki

boczna czêœæ czapeczki (zakropkowana)

m³ode, ró¿nicuj¹ce siê komórki bocznej czêœci czapeczki

m³ode, ró¿nicuj¹ce siê komórki kolumelli czapeczki

50 µm

A

B

C

D

251

417

cd. 2 A-L. Przekroje poprzeczne merystemu wierzcho³-kowego korzenia LRaphanus sativus .

E - Przekrój poprzeczny czapeczki na po-ziomie piêtra komórek inicjalnych cza-peczki

boczna czêœæ czapeczki (grubo kropkowana)

komórki inicjalne dermatogenu i bocznej czêœciczapeczki (drobno kropkowane)

komórki inicjalne kolumelli czapeczki

F - Przekrój poprzeczny merystemu napoziomie piêtra komórek zamykaj¹cychperyblemu

boczna czêœæ czapeczki o promienistym uk³a-dzie kompleksów komórkowych, obejmuj¹cychkomórki inicjalne skórki

komórki inicjalne bocznej czêœci czapeczki

komórki inicjalne dermatogenu

komórki peryblemu tworz¹ce promieniste kom-pleksy komórkowe obejmuj¹ce komórki inicjal-ne peryblemu

komórki inicjalne peryblemu

komórki zamykaj¹ce peryblemu

G - Przekrój poprzeczny merystemu napoziomie piêtra komórek inicjalnych ple-romuboczna czêœæ czapeczkikomórki inicjalne bocznej czêœci czapeczkikomórki inicjalne dermatogenu

peryblem


komórki inicjalne pleromu (drobno kropkowa-ne)

50 µm

E

F

G

252

418

cd. 2 A-L. Przekroje poprzeczne merystemu wierzcho³-kowego korzenia L.Raphanus sativus

H - Przekrój poprzeczny merystemu napoziomie drugiej warstwy komórek ple-romu


m³ode komórki bocznej czêœci czapeczki

m³ode komórki dermatogenu

peryblem

plerom

I - Przekrój poprzeczny merystemu napoziomie oko³o 27 µm powy¿ej komó-rek zamykaj¹cych peryblemu


m³ode komórki bocznej czêœci czapeczkim³ode komórki dermatogenuperyblem

perycyklplerom

komórka macierzysta centralnego naczyniametaksylemu

J - Przekrój poprzeczny merystemu napoziomie oko³o 45 µm powy¿ejkomórek zamykaj¹cych peryblemu

boczna czêœæ czapeczkim³ode komórki bocznej czêœci czapeczkim³ode komórki dermatogenuperyblemperycyklpleromkomórka macierzysta centralnego naczyniametaksylemu

50 µm

H

I

J

253

419

cd. 2 A-L. Przekroje poprzeczne merystemu wierzcho³-kowego korzenia LRaphanus sativus .

K - Przekrój poprzeczny przezmerystem w odleg³oœci oko³o 220µm powy¿ej piêtra komórek za-mykaj¹cych peryblemu


atrichoblasty

trichoblasty ( komórki macierzystew³oœników)

peryblem

endoderma

perycykl

komórki macierzyste protoksylemu

komórki macierzyste naczyñ metaksy-lemu

protofloem

L - Przekrój poprzeczny przezmerystem w odleg³oœci oko³o 750µm powy¿ej piêtra komórek za-mykaj¹cych peryblemu


atrichoblasty

trichblasty

peryblem

endoderma

perycykl

komórki macierzyste protoksylemu

komórki macierzyste naczyñ metaksy-lemu

protofloem

25 µm

K

L

254

420

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

trze

ma

piêt

ram

iko

mó-

rek

inic

jaln

ych

uM

. Bie

b(G

oŸdz

ikna

je¿o

ny),

zro

dzin

y(G

oŸdz

ikow

ate)

. Ini

cja³

ypi

êtra

zew

nêtr

zneg

otw

orz¹

czap

eczk

êi

der-

mat

ogen

, kom

órki

inic

jaln

epi

êtra

œrod

kow

ego

twor

z¹ze

wnê

trzn

¹cz

êœæ

pery

blem

u,a

wew

nêtr

zne

piêt

roin

icja

³ów

twor

zypl

erom

iw

ewnê

trzn

¹cz

êœæ

pery

blem

u.N

apo

d-st

awie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.

Dia

nth

us

squarr

osu

s.

Ca-

ryophyl

lace

ae

1-

pler

omz

wew

nêtr

zn¹

czêœ

ci¹

pery

blem

u2

-ze

wnê

trzn

acz

êœæ

pery

blem

u3

-de

rmat

ogen

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

ui

wew

nêtr

znej

czêœ

cipe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

eze

wnê

trzn

ejcz

êœci

pery

blem

u

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

czap

eczk

io

³uko

wat

ymuk

³adz

ieko

m-

plek

sów

kom

órko

wyc

h;uk

³ad

kom

plek

sów

kom

órko

wyc

hw

czap

eczc

eœw

iadc

zyo

wzr

oœci

eko

mór

ekin

icja

lnyc

hw

popr

zek

osi

mer

yste

mu

³uko

wat

oro

zmie

szcz

one

kom

plek

syko

mór

kow

ecz

apec

zki

z³us

zcza

j¹ce

siê

kom

órki

czap

eczk

i25

µm

32

12

3

255

421

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

otr

zech

piê-

trac

hko

mór

ekin

icja

lnyc

hu

L(N

ieci

erpe

kba

lsam

ina)

, zro

-dz

iny

(Nie

cier

pkow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Impati

ens

bals

am

ina

.B

als

am

inace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

pery

cykl

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

apik

alna

czêœ

æcz

apec

zki

zko

mpl

eksa

mi

kom

órko

wym

ipr

osto

pad³

ymi

doos

im

erys

tem

u25

µm

43

21

23

4

256

422

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

otr

zech

piê-

trac

hko

mór

ekin

icja

lnyc

h,i

s³ab

ow

yró¿

nico

wan

ejko

lum

elli

czap

eczk

iu

L(W

ê¿ym

ord

czar

nyko

rzeñ

),z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Sco

rzone-

rahis

pa

nic

a.

Ast

era

cea

e

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

io

krót

kich

kom

-pl

eksa

chko

mór

kow

ych

skro

bia

stat

olit

yczn

az³

uszc

zaj¹

cesi

êko

mór

kibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i25

µm

43

21

23

4

257

423

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

ztr

zem

api

ê-tr

ami

kom

órek

inic

jaln

ych,

ido

brze

wyk

szta

³con

¹ko

lum

ell¹

czap

eczk

iu

L(S

zpin

akw

arzy

wny

),z

rodz

iny

(Kom

osow

ate)

. D³u

gie

kom

plek

syko

mór

kow

eko

lum

elli

czap

eczk

iœw

iadc

z¹o

brak

uw

zros

tuw

popr

zek

osi

mer

yste

mu

oraz

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

hi

kom

órek

inic

jaln

ych

kolu

mel

li. N

apo

dsta

wie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.

Sp

ina

cia

ole

race

a.

Ch

eno

po

dia

cea

e

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

ipe

rycy

klen

dode

rma

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

z³us

zcza

j¹ce

siê

kom

órki

kolu

mel

licz

apec

zki

skro

bia

stat

olit

yczn

a50

µm

43

21

23

4

258

424

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

reor

gani

zuj¹

cysi

êza

mkn

iêty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

-rz

enia

otr

zech

piêt

rach

kom

órek

inic

jaln

ych

uS

chra

d(G

³ow

a-cz

ekta

tars

ki),

zro

dzin

y(S

zcze

ciow

ate)

. Zac

hodz

¹ce

podz

ia³y

pery

kli-

naln

ew

piêt

rze

œrod

kow

ymm

og¹

prow

adzi

ædo

utw

orze

nia

mer

yste

mu

otw

arte

goo

dwóc

hpi

êtra

chko

mór

ekin

icja

lnyc

h,lu

bdo

pow

stan

iano

weg

opi

êtra

kom

órek

ini-

cjal

nych

kolu

mel

licz

apec

zki.

Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Cep

ha

lari

ata

tari

ca.

Dip

saca

cea

e

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

pery

cykl

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

z³us

zcza

j¹ce

siê

kom

órki

czap

eczk

i50

µm

43

21

23

4

259

425

Przekrój pod³u¿ny przez otwarty merystem wierzcho³ko-wy korzenia o dwóch piêtrach komórek inicjalnych u

L (Zawilec wirginijski), z rodziny(Jaskrowate). Na podstawie preparatu doc.

Fr. Kadeja.

Ane-mone virginiana . Ra-nunculaceae

1 - plerom

2 - peryblem

3 - dermatogen


perycykl

endoderma

komórki inicjalne pleromu


komórki inicjalne dermatoge-nu i bocznej czêœci czapeczki

komórki inicjalne kolumelliczapeczki

kolumella czapeczki

skrobia statolityczna

20 µm

32123

260

426

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

dwom

api

ê-tr

ami

kom

órek

inic

jaln

ych

usp

(Orl

ik),

zro

dzin

y(J

as-

krow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

mgr

J.K

o³ki

ewic

z.A

qu

ileg

ia.

Ra

nu

ncu

lace

ae

1-

pler

om

2-

pery

blem

3-

derm

atog

en

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

endo

derm

a

pery

cykl

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

iob

wod

owej

czêœ

ciko

lum

elli

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ece

ntra

lnej

czêœ

ciko

lum

elli

cza-

pecz

ki

kom

plek

syko

mór

kow

eko

lum

elli

czap

eczk

i

skro

bia

stat

olit

yczn

a50

µm

32

13

2

261

427

Prz

ekró

jpo

d³u¿

ny(1

)i

prze

kroj

epo

prze

czne

(2A

-M)

prze

zot

war

tym

erys

tem

wie

rz-

cho³

kow

yko

rzen

iaz

dwom

api

êtra

mi

kom

órek

inic

jaln

ych

usp

. (O

rlik

),z

rodz

iny

(Jas

krow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atów

mgr

J.K

o³ki

ewic

z.A

qu

ileg

iaR

an

un

cula

cea

e

1.P

rzek

rój

pod³

u¿ny

mer

yste

mu

zza

znac

zony

mi

mie

jsca

mi

prze

kroj

ówpo

prze

czny

ch(2

A-M

)

1-

pler

om,

2-

pery

blem

,3

-de

rmat

ogen

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

ipe

rycy

klen

dode

rma

L-

234

µm

odpi

êtra

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

K-

160

µm

odpi

êtra

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

J-

88µ

mod

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

uI

-44

µm

odpi

êtra

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

H-

15µ

mod

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

uG

-pi

êtro

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

F-

piêt

roko

mór

ekin

icja

lnyc

hko

lum

elli

czap

eczk

iE

-29

µm

poni

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

uD

-44

µm

poni

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

uC

-56

µm

poni

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

uB

-10

2µ

mpo

ni¿e

jpi

êtra

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

A-

190

µm

poni

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

u1

50µ

m

32

12

3

262

428

429

2A

-M. P

rzek

roje

popr

zecz

nepr

zez

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

dwom

api

êtra

mi

kom

órek

ini-

cjal

nych

usp

(Orl

ik),

zro

dzin

y(J

askr

owat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

ówm

grJ.

Ko³

-ki

ewic

z.

Aq

uil

egia

.R

an

un

cula

-ce

ae

A-

Prz

ekró

jap

ikal

nej

czêœ

cicz

a-pe

czki

;19

0µ

mpo

ni¿e

jpi

êtra

ko-

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

u

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i(z

akro

pko-

wan

a);

opr

omie

nist

ymuk

³adz

ieko

-m

órek

kolu

mel

lacz

apec

zki

zko

mpl

eksa

mi

kom

órko

wym

iu³

o¿on

ymi

wzd

³u¿

osi

mer

yste

mu

B-

Prz

ekró

jw

po³o

wie

czap

eczk

i,10

2µ

mpo

ni¿e

jko

mór

ekin

icja

l-ny

chpl

erom

u

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i(z

akro

pko-

wan

a);

opr

omie

nist

ymuk

³adz

ieko

-m

órek

kolu

mel

lacz

apec

zki

C-

Prz

ekró

jcz

apec

zki;

56µ

mpo

ni¿e

jpi

êtra

kom

órek

inic

jal-

nych

pler

omu

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i(z

akro

pko-

wan

a)pi

erœc

ieñ

kom

órek

(gês

tokr

opko

wa-

ny)

ow

spól

nym

poch

odze

niu

zde

r-m

atog

enem

kolu

mel

lacz

apec

zki

50µ

m

A B C

cd. 2

A-M

. Prz

ekro

jepo

prze

czne

mer

yste

mu

wie

rzch

o³-

kow

ego

korz

enia

spA

qu

ileg

ia.

D-

Prz

ekró

jcz

apec

zki;

44µ

mpo

ni-

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

ero-

mu

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i(z

akro

pkow

ana)

pier

œcie

ñko

mór

eko

wsp

ólny

mpo

cho-

dzen

iuz

derm

atog

enem

kolu

mel

lacz

apec

zki

E-

Prz

ekró

jcz

apec

zki;

29µ

mpo

ni-

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

ero-

mu

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i(z

akro

pkow

ana)

pier

œcie

ñko

mór

ekin

icja

lnyc

hde

rmat

o-

genu

ibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

F-

Prz

ekró

jpr

zez

piêt

roko

mór

ekin

icju

j¹cy

chce

ntra

ln¹

czêœ

æko

lu-

mel

li, p

eryb

lem

iob

wod

ow¹

czêœ

æko

lum

elli

, ora

zde

rmat

ogen

zbo

cz-

n¹cz

êœci

¹cz

apec

zki

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i(w

yró¿

nico

wan

a)

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

ecz-

kio

wsp

ólny

mpo

chod

zeni

uz

kom

órka

mi

inic

jaln

ymi

derm

atog

enu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

iob

wod

owej

czêœ

ciko

lum

elli

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

ece

ntra

lnej

czêœ

ciko

lu-

mel

licz

apec

zki

50µ

m

D E F

263

430

431

cd. 2

A-M

. Prz

ekro

jepo

prze

czne

mer

yste

mu

wie

rzch

o³-

kow

ego

korz

enia

spA

quil

egia

.

G-

Prz

ekró

jna

pozi

omie

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

u(g

ês-

toza

krop

kow

ane)

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

iw

yró¿

nico

wuj

¹ce

siê

kom

órki

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

ysi

êde

rmat

ogen

pery

blem

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u(g

êsto

zakr

op-

kow

ane)

H-

Prz

ekró

j15

µm

pow

y¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

u

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êko

mór

kibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

eko

mór

kide

rmat

o-ge

nupe

rybl

em

pery

cykl

pler

om

I-

Prz

ekró

j44

µm

pow

y¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

u

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êko

mór

kibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

ysi

êde

rmat

ogen

pery

blem

pery

cykl

pler

om

50µ

m

G H I

cd. 2

A-M

. Prz

ekro

jepo

prze

czne

mer

yste

mu

wie

rzch

o³-

kow

ego

korz

enia

sp.

Aq

uil

egia

J-

Prz

ekró

j88

µm

pow

y-¿e

jpi

êtra

kom

órek

ini-

cjal

nych

pler

omu

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

derm

atog

en

pery

blem

pery

cykl

pler

om

K-

Prz

ekró

j16

0µ

mpo

wy-

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

l-ny

chpl

erom

u

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

derm

atog

en

pery

blem

pery

cykl

pler

om

50µ

m

J K

264

432

433

cd. 2

A-M

. Prz

ekro

jepo

prze

czne

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

-w

ego

korz

enia

spA

quil

egia

.

L-

Prz

ekró

j23

4µ

mpo

wy-

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

l-ny

chpl

erom

u

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

derm

atog

en

pery

blem

endo

derm

a

pery

cykl

pler

om

M-

Prz

ekró

j60

0µ

mpo

wy-

¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

l-ny

chpl

erom

u

derm

atog

en

pery

blem

endo

derm

a

pery

cykl

pler

om

50µ

m

L M

Przekrój pod³u¿ny przez otwarty merystem wierzcho³kowy korzenia z dwoma piêtra-mi komórek inicjuj¹cych plerom i centraln¹ czêœæ kolumelli czapeczki, z jednopiêtro-wym pierœcieniem komórek inicjuj¹cych peryblem i peryferyjn¹ czêœæ kolumelli,oraz dermatogen i boczn¹ czêœæ czapeczki u L. (Marchew zwyczajna),z rodziny (Selerowate). Na podstawie preparatu doc. Fr. Kadeja.

Daucus carotaApiaceae

1 - plerom2 - peryblem3 - dermatogen4 - boczna czêœæ czapeczki

endoderma

perycykl


komórki inicjalne centralnej czêœci kolumelli czapeczki

komórki inicjalne peryblemu i bocznej czêœci kolumelli

komórki inicjalne dermatogenu i bocznej czêœci czapeczki

kolumella czapeczki

4321234

25 µm

265

434

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

dwom

api

êtra

-m

iko

mór

ekin

icju

j¹cy

chpl

erom

ice

ntra

ln¹

czêœ

æko

lum

elli

czap

eczk

i,z

jedn

opiê

tro-

wym

pier

œcie

niem

kom

órek

inic

juj¹

cych

pery

blem

ipe

ryfe

ryjn

¹cz

êœæ

kolu

mel

lior

azde

rmat

ogen

ibo

czn¹

czêœ

æcz

apec

zki

uL

(£ub

inbi

a³y)

, zro

dzin

y(B

obow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Lupin

us

alb

us

.F

a-

bace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ipe

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

kolu

mel

licz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ece

ntra

lnej

czêœ

ciko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

50µ

m

43

21

23

4

266

435

436

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy korzenia zarodkowego o dwóchpiêtrach komórek inicjalnych u L. (Magnolia drzewiasta), z ro-dziny (Magnoliowate)

Magnolia acuminataMagnoliaceae

1 - plerom

2 - peryblem

3 - dermatogen


komórki inicjuj¹ce korê pierwotn¹

komórki inicjuj¹ce boczne czêœciczapeczki i skórkê

kompleksy komórkowe centralnejczêœci czapeczki

20 µm

32123

Przekrój pod³u¿ny przez otwarty merystem wierzcho³kowy korzenia o dwóch piêtrachkomórek inicjalnych u sp (Czarnuszka), z rodziny (Jaskrowa-te). Na podstawie preparatu doc. Fr. Kadeja.

Nigella . Ranunculaceae

1 - plerom2 - peryblem3 - dermatogen4 - boczna czêœæ czapeczki

perycykl

endoderma



komórki inicjalne dermatogenu i bocznej czêœci czapeczki

komórki inicjalne kolumelli czapeczki

kolumella czapeczki

4 3 2 1 2 3 4

50 µm

267

437

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

dwom

api

êtra

-m

iko

mór

ekin

icju

j¹cy

chpl

erom

ice

ntra

ln¹

czêœ

æko

lum

elli

czap

eczk

ii

zje

dnop

iêtr

o-w

ympi

erœc

ieni

emko

mór

ekin

icju

j¹cy

chpe

rybl

emz

pery

fery

jn¹

czêœ

ci¹

kolu

mel

li,

oraz

derm

atog

enz

bocz

n¹cz

êœci

¹cz

apec

zki

usp

(Fas

ola)

, zro

dzin

y(B

obow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Ph

ase

olu

s.

Fa

-b

ace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

50µ

m

43

21

23

4

268

438

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

dwom

api

êtra

-m

iko

mór

ekin

icju

j¹cy

chpl

erom

ice

ntra

ln¹

czêœ

æko

lum

elli

czap

eczk

i,z

jedn

opiê

tro-

wym

pier

œcie

niem

kom

órek

inic

juj¹

cych

pery

blem

zpe

ryfe

ryjn

¹cz

êœci

¹ko

lum

elli

,or

azde

rmat

ogen

zbo

czn¹

czêœ

ci¹

czap

eczk

iu

L(B

ób),

zro

dzin

y(B

obow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Vic

iafa

ba

.F

ab

a-

cea

e

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ipe

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

kolu

mel

li

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

50µ

m

43

21

23

4

269

439

Przekrój pod³u¿ny przez otwarty merystem wierzcho³ko-wy korzenia z jednym wspólnym piêtrem komórek ini-cjalnych dla pleromu i centralnej czêœci kolumelli cza-peczki, peryblemu z peryferyjn¹ czêœci¹ kolumelli cza-peczki, oraz dermatogenu z boczn¹ czêœci¹ czapeczkiu L. (Groch zwyczajny), z rodziny

(Bobowate). Na podstawie preparatu doc. Fr.Kadeja.

Pisum sativum Faba-ceae

1 - plerom2 - peryblem3 - dermatogen4 - boczna czêœæ

czapeczki

komórki inicjalne ple-romu i centralnej czêœ-ci kolumelli

komórki inicjalne der-matogenu i bocznejczêœci czapeczki

komórki inicjalne pery-blemu i peryferyjnejczêœci kolumelli

kolumella czapeczki

50 µm

4 3 2 1 2 3 4

270

440

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaz

jedn

ymw

spól

-ny

mpi

être

mko

mór

ekin

icja

lnyc

hdl

apl

erom

ui

kolu

mel

licz

apec

zki,

oraz

zpi

erœc

ie-

niem

kom

órek

inic

jaln

ych

dla

pery

blem

ui

derm

atog

enu

zbo

czn¹

czêœ

ci¹

czap

eczk

iu

(L.)

Sm

(Gr¹

¿el

¿ó³t

y), z

rodz

iny

(Grz

ybie

niow

ate)

.N

apo

dsta

wie

prep

arat

udr

A. K

adej

.N

uphar

lute

um

.N

ymphaea

ceae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e(z

acze

rnie

nia)

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

a-pe

czki

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

ui

kolu

mel

licz

apec

zki

kolu

mel

lacz

apec

zki

50µ

m

43

21

23

4

271

441

442

Przekrój pod³u¿ny przez zamkniêty merystem wierzcho³kowy korzenia z trzema piê-trami komórek inicjalnych u L. (Tymotka ³¹kowa), z rodziny

(Wiechlinowate) Na podstawie preparatu doc. Fr. Kadeja.Phleum pratense Poa-

ceae .

1 - plerom2 - peryblem3 - dermatogenperycyklendoderma

komórka zamykaj¹ca peryblemu i dermatogenu

komórki inicjalne peryblemu i dermatogenu

komórki inicjalne czapeczki

czapeczka


20 µm

32123

Przekroje, pod³u¿ny (1) i poprzeczne (2 A-H) przez zamkniêty merystem wierzcho³-kowy korzenia z trzema piêtrami komórek inicjalnych u L. (Tymot-ka ³¹kowa), z rodziny . Na podstawie preparatów doc. Fr. Kadeja.

Phleum pratensePoaceae

1 - Przekrój pod³u¿ny merystemu z zaznaczonymimiejscami przekrojów poprzecznych (2 A-H).

F - oko³o 25 µm powy¿ej piêtra komórek inicjalnych pleromuE - oko³o 9 µm powy¿ej piêtra komórek inicjalnych pleromuD - na poziomie piêtra komórek inicjalnych pleromuC - na poziomie piêtra komórek zamykaj¹cych i inicjalnych

peryblemu i dermatogenuB - na poziomie piêtra komórek inicjalnych czapeczki

A - oko³o 20 µm od szczytu czapeczki

perycykl

G - oko³o 235 µm powy¿ej piêtra komórek inicjalnych pleromuH - oko³o 1.140 µm powy¿ej piêtra komórek inicjalnych pleromu

endoderma1 - plerom2 - peryblem3 - dermatogen

1 20 µm

32123

272

443

444

2A

-H. P

rzek

roje

popr

zecz

nepr

zez

zam

kniê

tym

ery-

stem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

ztr

zem

api

êtra

mi

kom

ó-re

kin

icja

lnyc

hu

LP

hle

um

pra

ten

se.

A-

Prz

ekró

jap

ikal

nej

czêœ

cicz

apec

zki,

oko³

o20

µm

odsz

czyt

u

dojr

za³e

cien

koœc

ienn

eko

mór

kim

iêki

szow

ecz

apec

zki

B-

Prz

ekró

jpr

zez

czap

eczk

ê,na

pozi

o-m

ieko

mór

ekin

icja

lnyc

hcz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ecz

apec

zki

(zak

ropk

owan

e)

wyr

ó¿ni

cow

ane,

dojr

za³e

kom

órki

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

C-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

mer

yste

mu

wm

iejs

cuœr

odko

weg

opi

êtra

kom

órek

za-

myk

aj¹c

ych

iin

icja

lnyc

hpe

rybl

emu

ide

rmat

ogen

u

kom

órki

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

derm

atog

en(z

akro

pkow

any)

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ide

rmat

ogen

uko

mór

kiza

myk

aj¹c

epe

rybl

emu,

oba

rdzo

s³ab

ymw

zroœ

cie

wpo

prze

kos

im

erys

tem

u(z

poje

dync

zym

ikr

opka

mi)

D-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

mer

yste

mu

wm

iejs

cuko

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

uko

mór

kibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

ide

rmat

ogen

pery

blem

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u(z

akro

pkow

ane)

;uk

³ad

kom

órek

inic

jaln

ych

wsk

azuj

e,¿e

po-

chod

z¹on

eod

jedn

ejko

mór

ki

10µ

m

DCBA

cd. 2

A-H

. Prz

ekro

jepo

prze

czne

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

-w

ego

korz

enia

L.

Phle

um

pra

ten

se

E-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

mer

yste

-m

utu

¿na

dko

mór

kam

iin

icja

lny-

mi

pler

omu

kom

órki

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

derm

atog

en

pery

blem

pler

om(z

akro

pkow

any)

F-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

mer

yste

-m

u,ok

o³o

25µ

mpo

wy¿

ejpi

êtra

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

kom

órki

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

derm

atog

enpe

rybl

em

pery

cykl

pler

om

G-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

mer

yste

-m

u,ok

o³o

235

µm

pow

y¿ej

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

erom

u

derm

atog

enpe

rybl

em

endo

derm

a

pery

cykl

prot

oflo

em

kom

órka

mac

ierz

ysta

cent

raln

ego

na-

czyn

iam

etak

syle

mu

10µ

m

E F G

273

445

446

cd. 2

A-H

. Prz

ekro

jepo

prze

czne

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

-w

ego

korz

enia

L.

Ph

laeu

mp

rate

nse

H-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

mer

yste

mu,

oko³

o11

40µ

mpo

wy¿

ejpi

êtra

kom

órek

inic

jaln

ych

pler

omu

1-

derm

atog

en

2-

pery

blem

opr

omie

nist

ymuk

³adz

ieko

mór

ek

3-

endo

derm

a

4-

pery

cykl

6-

prot

oksy

lem

5-

prot

oflo

em

7-

kom

órka

mac

ierz

ysta

cent

raln

ego

nacz

ynia

met

aksy

lem

u

1 2 3 4 5 6 7

10µ

m

H

Przekrój pod³u¿ny przez zamkniêty merystem wierzcho³kowy korzenia z trzema piê-trami komórek inicjalnych u Vill (Pszenica zwyczajna), z rodziny

(Wiechlinowate)Triticum vulgare .

Poaceae

dermatogen

perycykl

endoderma

komórka inicjalna pleromu (walca osiowego)

komórka inicjalna peryblemu i dermatogenu

komórka inicjalna czapeczki

czapeczka (kalyptra)

peryblem plerom peryblem

50 µm

274

447

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

ty, z

arod

kow

ym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

ztr

zem

api

êtra

mi

kom

órek

inic

jaln

ych

uL

. (¯

yto

zwyc

zajn

e), z

rodz

i-ny

(Wie

chli

now

ate)

Sec

ale

cere

ale

Poace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

kom

órki

mac

ierz

yste

cent

raln

ego

nacz

ynia

met

aksy

lem

upe

rycy

kl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

plek

sko

mór

kow

ypo

chod

z¹cy

odpo

jedy

ncze

jko

mór

-ki

inic

jaln

ejpe

rybl

emu

ide

rmat

ogen

u

kom

órka

inic

jaln

ape

rybl

emu

ide

rmat

ogen

u

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i

czap

eczk

a

32

12

3

50µ

m

275

448

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

ztr

zem

api

ê-tr

ami

kom

órek

inic

jaln

ych

usp

(Cib

ora)

, zro

dzin

y(T

urzy

co-

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.C

yper

us

.C

yper

ace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

endo

derm

a

pery

cykl

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

gran

ice

miê

dzy

kom

plek

sam

iko

mór

kow

ymi

pery

blem

u

kom

plek

syko

mór

kow

epe

rybl

emu

zde

rmat

ogen

emw

ywod

z¹ce

siê

odpo

jedy

nczy

chko

mór

ekin

icja

lnyc

h

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ide

rmat

ogen

u

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

pery

blem

u

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

io

jedn

ostr

on-

nie

wac

hlar

zow

atym

uk³a

dzie

kom

plek

sów

kom

órko

wyc

h

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

czap

eczk

a

50µ

m

32

12

3

276

449

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

zcz

tere

ma

piêt

ram

iko

mór

ekin

icja

lnyc

hu

L(P

acio

recz

nik

indy

jski

),z

rodz

iny

(Kan

now

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

doc.

Fr.

Kad

eja.

Canna

indic

a.

Cannace

ae

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

grup

ako

mór

ekin

icja

lnyc

hpe

rybl

emu

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

u

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

50µ

m

43

21

23

4

277

450

Prz

ekro

jepo

d³u¿

ne(A

,B,C

)pr

zez

spon

tani

czni

ere

orga

nizu

j¹cy

siê

mer

yste

mw

ierz

-ch

o³ko

wy

korz

enia

, zty

puza

mkn

iête

goo

trze

chpi

êtra

chko

mór

ekin

icja

lnyc

h(A

),na

typ

otw

arty

odw

óch

piêt

rach

kom

órek

inic

jaln

ych

(C)

uV

ill.

(Psz

enic

azw

ycza

jna)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e).

Tri

ticu

mvu

lgare

Poace

ae

A-

Typ

owy

dla

traw

zam

kniê

tym

erys

tem

wie

rzch

o³-

kow

yko

rzen

iao

trze

chpi

êtra

chko

mór

ekin

icja

lnyc

h

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ide

rmat

ogen

u

kom

órki

zam

ykaj

¹ce

pery

blem

ui

derm

atog

enu

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

io

wac

hlar

zow

a-ty

muk

³adz

ieko

mór

ek

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

io

line

arny

muk

³adz

ieko

mpl

eksó

wko

mór

kow

ych

czap

eczk

a50

µm

32

12

3

A

278

451

cd. S

pont

anic

znie

reor

gani

zuj¹

cysi

êm

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

Tri

ticu

mvu

lga

re.

Vil

l(A

,B,C

).

B-

Poc

z¹tk

owa

faza

reor

gani

zacj

i;pe

rykl

inal

nie

podz

ielo

neko

mór

kiza

myk

aj¹c

e

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ide

rmat

ogen

u

kom

órki

inic

jaln

ebo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i,o

wac

hlar

zow

atym

uk³a

dzie

kom

órek

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

zam

ykaj

¹ca

kom

órki

inic

jaln

eko

lum

elli

czap

eczk

io

line

arny

muk

³adz

ieko

mpl

eksó

wko

mór

kow

ych

czap

eczk

a50

µm

32

12

3 B

279

452

cd. S

pont

anic

znie

reor

gani

zuj¹

cysi

êm

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

korz

enia

Tri

ticu

mvu

lga

re.

Vil

l;

A,B

,C).

C-

Zaa

wan

sow

ana

faza

reor

gani

zacj

i;z

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

hpo

wst

a³y

kom

plek

syko

mór

-ko

we

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

pery

cykl

endo

derm

a

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

plek

sko

mór

ekin

icja

lnyc

hda

j¹cy

chpo

cz¹t

ekpe

rybl

emow

i,de

rmat

ogen

owi

ibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i

kom

plek

syko

mór

kow

eo

line

arny

muk

³adz

ieko

mór

ek,

utw

orzo

nez

kom

órek

zam

ykaj

¹cyc

h,da

j¹ce

pocz

¹tek

now

ejko

lum

elli

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

iw

ytw

orzo

napr

zed

reor

gani

zacj

¹

line

arne

kom

plek

syko

mór

kow

eko

lum

elli

czap

eczk

iw

ytw

orzo

nepr

zed

reor

gani

zacj

¹

czap

eczk

a

50µ

m

32

12

3

C

280

453

Otwarty merystem wierzcho³kowy korzenia z dwoma piê-trami komórek inicjalnych, o wspólnym pochodzeniu der-matogenu i bocznych czêœci czapeczki u L.(Cebula), z rodziny (Czosnkowate)

Allium cepaAlliaceae

1 - plerom2 - peryblem3 - dermatogen4 - boczna czêœæ cza-peczki

komórki macierzystenaczyñ metaksylemu

perycykl

endoderma

komórki inicjalnepleromu

komórki inicjalneperyblemu

komórki inicjalnedermatogenu i bocz-nej czêœci czapeczki

komórki inicjalnekolumelli czapeczki

kolumella czapeczki

czapeczka

50 µm

4321234

281

454

Prz

ekro

jepo

d³u¿

nepr

zez

rege

neru

j¹cy

otw

arty

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaL

. (S

³one

czni

kzw

ycza

jny)

zro

dzin

y(A

stro

wat

e);

(A-E

).N

apo

dsta

wie

prep

arat

ówm

gr. L

. Soc

hañs

kieg

o.H

elia

nth

us

an

nu

us

Ast

era

cea

e

A-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iam

³ode

jsi

ew-

kiz

oddz

ieln

ymi

piêt

ram

iko

mór

ekin

icja

lnyc

hpl

e-ro

mu

ice

ntra

lnej

czêœ

ciko

lum

elli

czap

eczk

i,z

poje

-dy

nczy

mpi

erœc

ieni

emko

mór

ekin

icju

j¹cy

chpe

ry-

blem

zpe

ryfe

ryjn

¹cz

êœci

¹ko

lum

elli

czap

eczk

ii

der-

mat

ogen

zbo

czn¹

czêœ

ci¹

czap

eczk

i(p

rzed

deka

pita

-cj

¹)

pery

cykl

(zak

ropk

owan

y)

endo

derm

a

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

ece

ntra

lnej

czêœ

ciko

lum

elli

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ipe

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

kolu

mel

li

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kolu

mel

lacz

apec

zki

skro

bia

stat

olit

yczn

a

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

4-

bocz

nacz

êœæ

czap

eczk

i

43

21

23

4

50µ

m

A

282

455

cd. R

egen

erac

jaot

war

tego

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iaL

.;(A

-E).

Hel

ian

thu

sa

nn

u-

us

B-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaw

pocz

¹tko

wym

okre

sie

pode

kapi

tacj

iob

ejm

uj¹c

ejko

mór

kiin

icja

lne

pler

omu,

pery

blem

u,de

rmat

ogen

ui

czap

eczk

i.W

okre

-si

epo

deka

pita

cyjn

ymw

korz

eniu

tym

dosz

³odo

wyt

wo-

rzen

iask

robi

stat

olit

yczn

ejw

obsz

arze

wyo

drêb

niaj

¹cej

siê

czap

eczk

i,or

azdo

skoœ

nych

podz

ia³ó

ww

obrê

bie

pery

blem

u,pr

owad

z¹cy

chdo

utw

orze

nia

kom

órek

ini-

cjal

nych

derm

atog

enu

ibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i.

pery

cykl

(zak

ropk

owan

y)

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

line

arne

kom

plek

syko

mór

kow

eo

wsp

ólny

mpo

chod

zeni

u,ob

ejm

uj¹c

epl

erom

zpe

rycy

klem

itw

orz¹

c¹si

êko

lum

ellê

cza-

pecz

ki

grup

ako

mór

ekpe

rybl

emu

posk

oœny

chpo

dzia

³ach

prow

adz¹

-cy

chdo

pow

stan

iako

mór

ekin

icja

lnyc

hde

rmat

ogen

ui

bocz

-ne

jcz

êœci

czap

eczk

i

skro

bia

wko

mór

kach

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

skro

bia

stat

olit

yczn

aw

obsz

arze

wyo

drêb

niaj

¹cej

siê

czap

eczk

iz³

uszc

zaj¹

cesi

êko

mór

kiap

ikal

nej

ibo

czne

jcz

êœci

czap

eczk

i1

-pl

erom

2-

pery

blem

3-

derm

atog

en(z

akro

pkow

any)

4-

uleg

aj¹c

az³

uszc

zeni

ubo

czna

czêœ

æcz

apec

zki

43

21

23

4

50µ

m

B

283

456

cd. R

egen

erac

jaot

war

tego

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iaL

;(A

-E).

Hel

ianth

us

annuus

.

C-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaw

zaaw

anso

wan

ejfa

zie

rege

nera

cji,

zw

yraŸ

nie

wyo

drêb

nion

¹cz

apec

zk¹,

zpo

dzia

³am

iko

mór

kow

ymi

zlok

aliz

owan

ymi

nagr

anic

ypl

erom

ui

kolu

mel

licz

apec

zki.

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

(zak

ropk

owan

y)4

-bo

czna

czêœ

æcz

apec

zki

pery

cykl

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

twor

z¹ce

siê

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

ui

kolu

mel

licz

apec

zki

twor

z¹ce

siê

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ipe

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

kolu

mel

licz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

skro

bia

stat

olit

yczn

ana

obsz

arze

wyo

drêb

nion

ejcz

apec

zki

z³us

zcza

j¹ce

siê

kom

órki

apik

alne

ji

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

50µ

m

43

21

23

4 C

284

457

cd. R

egen

erac

jaot

war

tego

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iaL

.;(A

-E).

Hel

ianth

us

annuus

D-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iaw

koñc

owej

fazi

ere

gene

racj

i,po

wyt

wor

zeni

udw

óch

piêt

erko

mór

ekin

icja

l-ny

chdl

apl

erom

ui

cent

raln

ejcz

êœci

kolu

mel

li, j

edne

gow

spól

nego

piêt

rako

mór

ekin

icja

lnyc

hdl

ape

rybl

emu

ipe

-ry

fery

jnej

czêœ

ciko

lum

elli

, ora

zde

rmat

ogen

uz

bocz

n¹cz

êœci

¹cz

apec

zki.

1-

pler

om3

-de

rmat

ogen

(zak

ropk

owan

y)2

-pe

rybl

em4

-bo

czna

czêœ

æcz

apec

zki

pery

cykl

(zak

ropk

owan

y)

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u(z

akro

pkow

ane)

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ipe

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

kolu

-m

elli

czap

eczk

i

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ece

ntra

lnej

czêœ

cicz

apec

zki

kolu

mel

lacz

apec

zki

skro

bia

stat

olit

yczn

a

50µ

m

43

21

23

4 D

285

458

cd. R

egen

erac

jaot

war

tego

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iaL

.;(A

-E).

Hel

ian

thu

sa

nn

u-

us

E-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yko

rzen

iapo

rege

nera

cji

zdek

apit

owan

ejcz

apec

zki

zko

mór

kam

iin

icja

lnym

im

erys

tem

u.

1-

pler

om2

-pe

rybl

em3

-de

rmat

ogen

(zak

ropk

owan

y)4

-bo

czna

czêœ

æcz

apec

zki

pery

cykl

(zak

ropk

owan

y)

kom

órki

mac

ierz

yste

nacz

yñm

etak

syle

mu

kom

órki

inic

jaln

epl

erom

u

kom

órki

inic

jaln

epe

rybl

emu

ipe

ryfe

ryjn

ejcz

êœci

kolu

mel

licz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ede

rmat

ogen

ui

bocz

nej

czêœ

cicz

apec

zki

kom

órki

inic

jaln

ece

ntra

lnej

czêœ

ciko

lum

elli

czap

eczk

i

kolu

mel

lacz

apec

zki

skro

bia

stat

olit

yczn

a50

µm

43

21

23

4 E

286

459

460

skór

ka(e

pibl

ema)

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

endo

derm

ape

rycy

kl³y

kopi

erw

otne

prot

oksy

lem

met

aksy

lem

miê

kisz

rdze

nia

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zpe

ntaa

rchi

cz-

nyko

rzeñ

L. (

Jasn

ota

bia³

a), z

rodz

iny

(Jas

noto

wat

e); A

-o

budo

wie

pier

wot

nej,

B-

wm

iejs

cuza

k³ad

ania

siê

mia

zgi,

C-

obu

dow

iew

tórn

ej.

La

miu

ma

lbu

mL

a-

mia

cea

e

egzo

derm

am

iêki

szko

rypi

erw

otne

jen

dode

rma

pery

cykl

³yko

pier

wot

nem

iazg

apr

otok

syle

mm

etak

syle

mm

iêki

szrd

zeni

a

egzo

derm

am

iêki

szko

rypi

erw

otne

jen

dode

rma

pery

cykl

³yko

pier

wot

ne³y

kow

tórn

em

iazg

adr

ewno

wtó

rne

prot

oksy

lem

met

aksy

lem

miê

kisz

rdze

nia

50µ

m

A B C

Sch

emat

ypo

prze

czny

chpr

zekr

ojów

prze

ztr

iarc

hicz

nyko

rzeñ

L. (

Gro

chb³

êkit

nopu

rpur

owy

-pe

lusz

ka),

zro

dzin

y(B

obow

ate)

; A-

obu

-do

wie

pier

wot

nej,

B-

obu

dow

iew

tórn

ej. N

apo

dsta

wie

prep

arat

ówin

¿.J.

Gom

zara

.

Pis

um

arv

ense F

abace

ae

skór

ka(e

pibl

ema)

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

endo

derm

a

pery

cykl

prot

oksy

lem

met

aksy

lem

w³ó

kna

³yka

pier

wot

nego

³yko

pier

wot

ne

miê

kisz

wal

caos

iow

ego

skór

kam

iêki

szko

rypi

erw

otne

j

endo

derm

a

pery

cykl

w³ó

kna

³yka

pier

wot

nego

³yko

pier

wot

ne

³yko

wtó

rne

nacz

ynia

drew

naw

tórn

ego

mia

zga

w³ó

kna

³yka

wtó

rneg

o

met

aksy

lem

prot

oksy

lem

100

µm

A B

287

461

462

Przekrój poprzeczny przez merystem wierzcho³kowy korzenia w strefie ró¿nicowa-nia siê tkanek u L. (Groch b³êkitnopurpurowy - peluszka), z rodziny

(Bobowate). Na podstawie preparatu in¿. J. Gomzara.Pisum arvense

Fabaceae


dermatogen

peryblem

wyró¿nicowuj¹ca siê endoderma

perycykl (zakropkowany)

terytorium przysz³ego ³yka

wyró¿nicowuj¹ce siê komórki protoksyle-mu

komórki macierzyste naczyñ metaksylemu

50 µm

Schemat przekroju poprzecznego korzenia o budowie pierwotnej, u dwuliœciennejroœliny zielnej nie posiadaj¹cej przyrostu wtórnego - L. (Jaskierroz³ogowy), z rodziny (Jaskrowate)

Ranunculus repensRanunculaceae

egzoderma


endoderma

perycykl

³yko pierwotne

metaksylem

protoksylem

200 µm

288

463

Fragment przekroju poprzecznego korzenia o budowiepierwotnej u dwuliœciennej roœliny zielnej bez przyrostuwtórnego - L. (Jaskier roz³ogowy),z rodziny (Jaskrowate)

Ranunculus repensRanunculaceae

egzoderma


komórki przepustoweendodermy

gruboœcienna endoderma

perycykl

³yko

protoksylem


25 µm

289

464

Prz

ekró

jpo

prze

czny

wal

caos

iow

ego

bulw

kiko

rzen

iow

ejo

budo

wie

pier

wot

nej

uH

uds.

(Zia

rnop

³on

wio

senn

y), z

rodz

iny

(Jas

krow

ate)

.N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. S

igm

unda

zeS

tutt

gart

u.

Fi-

cari

ave

rna

Ranuncu

lace

ae

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

endo

derm

az

pase

mka

mi

Cas

pary

’ego

pase

mka

Cas

pary

’ego

pery

cykl

prot

oksy

lem

nacz

ynia

met

aksy

lem

u

³yko

miê

kisz

50µ

m

290

465

466

Przekrój poprzeczny przez diarchiczny korzeñ w strefie ró¿nicowania siê komóreku L. subvar. Pers (Rzodkiewka), z rodziny(Kapustowate)

Raphanus sativus radicula . Brassicaceae

komórki czapeczki

trichoblasty (komórki macierzystew³oœników)

atrichoblasty

protofloem

protoksylem

komórki macierzyste naczyñ meta-ksylemu

perycykl

endoderma


skórka (epiblema)

50 µm

Fragmenty przekrojów poprzecznych korzenia w strefie ró¿nicowania siê tricho-blastów (komórek macierzystych w³oœników) u L. subvar.

Pers. (Rzodkiewka), z rodziny (Kapustowate ; A - bli¿ej, B -dalej od komórek inicjalnych merystemu.

Raphanus sativus radi-cula Brassicaceae )

warstwy komórek bocznej czêœci czapeczki

atrichoblasty

skórka (epiblema)

trichoblasty (komórki macierzyste w³oœników)


warstwy komórek bocznej czêœci czapeczki

atrichoblasty

skórka

trichoblasty


A

B

25 µm

291

467

468

Wie

loko

mór

kow

ew

³oœn

iki

nabu

lwac

hko

rzen

iow

ych

sp(D

alia

),z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

Da

hli

a.

Ast

era

cea

e

50µ

m

25µ

m

Schemat przekroju poprzecznego przez korzeñ L (Czosnek dêty),z rodziny (Czosnkowate)

Allium fistulosum .Alliaceae

skórka


endoderma

perycykl

protoksylem


³yko

komórki przepustowe endodermy

100 µm

292

469

470

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

korz

enia

L(C

zosn

ekdê

ty),

zro

dzin

y(C

zosn

ko-

wat

e)

All

ium

fist

u-

losu

m.

All

iace

ae sk

órka

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

grub

oœci

enna

endo

derm

a

pery

cykl

³yko

pier

wot

ne

nacz

ynia

met

aksy

lem

u

prot

oksy

lem

kom

órki

prze

pust

owe

20µ

m

Przekrój poprzeczny przez korzeñ w strefie ró¿nicowania siê tkanek uVill (Pszenica zwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate)

Triticum vul-gare . Poaceae

skórka (epiblema)

atrichoblasty

trichoblasty (komórki macierzystew³oœników)


endoderma

perycykl

protoksylem

protofloem

komórka macierzysta centralnegonaczynia metaksylemu

50 µm

293

471

472

Przekrój poprzeczny przez merystematyczn¹ czêœæ poliarchicznego korzeniaL. (Kosaciec niemiecki), z rodziny (Kosaæcowate)

Irisgermanica Iridaceae

komórki czapeczki

skórka

wyró¿nicowuj¹ca siê egzoderma

kora pierwotna

endoderma (jeszcze bez pasemekCaspary’ego)

perycykl

protoksylem

komórki macierzyste naczyñmetaksylemu

rdzeñ50 µm

Schemat przekroju poprzecznego korzenia Andrews (Waniliap³askolistna), z rodziny (Storczykowate)

Vanilla planifoliaOrchidaceae

gruboœcienna egzoderma

cienkoœcienny miêkisz kory pier-wotnej

komory powietrzne (reksygenne)

cienkoœcienne komórki przepus-towe endodermy

gruboœcienne komórki endodermy

gruboœcienny perycykl

protofloem

metafloem

protoksylem

metaksylem

gruboœcienny miêkisz rdzenia500 µm

294

473

Fragment przekroju poprzecznego korzeniaAndrews (Wanilia p³askolistna), z rodziny. Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Vanilla pla-nifolia Orchi-daceae


cienkoœcienny miêkisz korypierwotnej

komory powietrzne

cienkoœcienne komórki prze-pustowe endodermy


gruboœcienny perycykl z licz-nymi jamkami prostymi

cienkoœcienny miêkisz podkomórkami przepustowymi

w³ókna ³ykowe

protofloem

protoksylem

cz³ony rurek sitowych meta-floemu


gruboœcienny miêkisz rdzenia

50 µm

295

474

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zw

alec

osio

wy

korz

enia

And

rew

s(W

a-ni

lia

p³as

koli

stna

)z

rodz

iny

(Sto

rczy

kow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. H. T

ele¿

yñsk

iego

.

Vanil

lapla

nif

oli

a,

Orc

hid

ace

ae

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szko

rypi

erw

otne

j

cien

koœc

ienn

eko

mór

kipr

zepu

stow

een

dode

rmy

zpa

sem

kam

iC

aspa

ry’e

go

grub

oœci

enne

kom

órki

endo

derm

y

grub

oœci

enny

pery

cykl

zli

czny

mi

jam

kam

ipr

osty

mi

w³ó

kna

³yko

we

prot

oflo

em

cz³o

nyru

rek

sito

wyc

hm

etaf

loem

u

prot

oksy

lem

cz³o

nyna

czyñ

met

aksy

lem

u

cien

koœc

ienn

eko

mór

kim

iêki

szow

epe

rycy

klu

ipr

otok

syle

mu

pod

kom

ór-

kam

ipr

zepu

stow

ymi

miê

kisz

drze

wny

grub

oœci

enny

miê

kisz

rdze

nia

50µ

m

296

475

Fragment przekroju poprzecznego korzeniasp z rodziny (Palmy)

Chamaedorea., Arecaceae

cienkoœcienne, skorkowacia³e komórki korypierwotnej


miêkisz kory pierwotnej z w³óknami skleren-chymatycznymi, zagêszczonymi w czêœci pe-ryferyjnej

reksygenne komory powietrzne

miêkisz z drobnymi przestworami miêdzyko-mórkowymi



³yko

protoksylem


³yko

miêkisz sklerenchymatyczny rdzenia

cienkoœcienny miêkisz rdzenia z w³óknamisklerenchymatycznyminaczynia w czêœci rdzeniowej korzeniagruboœcienny miêkisz wokó³naczyniowy

100 µm

297

476

Fragmenty przekroju poprzecznego korzeniasp z rodziny (Palmy); A-D.

Chamaedo-rea ., Arecaceae

A - Powierzchniowa czêœæ korypierwotnejcienkoœcienne, skorkowacia³e komór-ki kory pierwotnej


w³ókna sklerenchymatycznecienkoœcienny miêkisz kory pierwot-nej

B - Kora pierwotna w odleg³oœcioko³o 1440 µm od powierzchni


w³ókna sklerenchymatyczne

reksygenne komory powietrzneprzestwory miêdzykomórkowe

C - Zewnêtrzna czêœæ walca osio-wego w odleg³oœci 2130 µm odpowierzchni korzenia

cienkoœcienny miêkisz kory pierwotnejgruboœcienna endoderma

sklerenchymatyczny perycykl

³yko

protoksylemnaczynia metaksylemu³ykogruboœcienny miêkiszw³ókna sklerenchymatycznecienkoœcienny miêkisz rdzenia

D - Rdzeñ walca osiowego, wodleg³oœci 3060 µm od powierz-chni korzenianaczynia czêœci rdzeniowej korzeniagruboœcienny miêkisz wokó³naczyniowyw³ókna sklerenchymatycznecienkoœcienny miêkisz rdzenia

50 µm

C

A

D

B

298

477

478

Fragment przekroju poprzecznego peryferyjnej czêœci korzeniaBaroni (Liliowiec cytrynowy), z rodziny (Liliowcowate)

Hemerocallis citrinaHemerocallidaceae

cienkoœcienna skórka

w³oœniki

gruboœcienna egzoderma o zdrew-nia³ych œcianach komórkowychz suberynow¹ warstw¹ pomiêdzyœcian¹ pierwotn¹ i wtórn¹


25 µm

Prz

ekro

jepo

d³u¿

nepr

zez

frag

men

tko

rzen

iaz

twor

z¹cy

msi

êm

erys

tem

emw

ierz

cho³

kow

ymko

rzen

iabo

czne

gou

L. (

Dyn

ia),

zro

dzin

y(D

ynio

wat

e). K

omór

-ki

zakr

opko

wan

eto

kom

órki

siln

ieba

rwi¹

cesi

êo

char

akte

rze

mer

yste

mat

yczn

ym. L

okal

izac

jaty

chko

mór

ekw

skaz

uje,

¿ew

uwyp

ukla

niu

siê

zaw

i¹zk

ako

rzen

iabo

czne

goza

anga

¿ow

ane

s¹op

rócz

pery

cykl

una

jbli

¿ej

le¿¹

cew

arst

wy

kory

pier

wot

nej;

A-

wcz

esny

etap

inic

jacj

i,B

-pó

Ÿnie

jszy

. Na

pods

taw

iepr

e-pa

rató

wdo

c.F

r.K

adej

a.

Cu

curb

ita

pep

oC

ucu

rbit

ace

ae

1-

prot

oksy

lem

zel

emen

tam

ipr

ze-

wod

z¹cy

mi

opi

erœc

ieni

owyc

hi

spi-

raln

ych

zgru

bien

iach

œcia

nko

mór

-ko

wyc

h

2-

pery

cykl

(kom

órki

grub

okro

pko-

wan

epe

rycy

klu

twor

z¹za

wi¹

zek

korz

enia

bocz

nego

)

3-

endo

derm

az

pery

klin

alni

epo

dzie

-lo

nym

iko

mór

kam

iw

s¹si

edzt

wie

uwyp

ukla

j¹ce

gosi

êza

wi¹

zka

korz

e-ni

abo

czne

go

4-

wew

nêtr

zne

war

stw

yko

mór

ekko

-ry

pier

wot

nej

reag

uj¹c

ena

twor

z¹cy

siê

zaw

i¹ze

kko

rzen

iabo

czne

go,

obfi

tew

cyto

plaz

mê,

om

a³yc

hm

ery-

stem

atyc

znyc

hko

mór

kach

zdol

nych

dope

rykl

inal

nych

ian

tykl

inal

nych

podz

ia³ó

w(d

robn

okro

pkow

ane)

5-

war

stw

yko

mór

ekko

rypi

erw

otne

jni

ere

aguj

¹ce

natw

orz¹

cysi

êza

wi¹

-ze

kko

rzen

iabo

czne

go, o

kom

órka

chsi

lnie

zwak

uoli

zow

anyc

h

6-

skór

ka

65

43

21

50µ

m6

54

32

1A B

299

479

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

gopr

zez

korz

eñpo

dpor

owy

sp, z

rodz

iny

(Pan

dano

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Pa

nd

an

us

.P

an

da

na

cea

e

egzo

derm

a

kore

k

pasm

aw

³óki

ensk

lere

nchy

mat

yczn

ych

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

kom

ory

pow

ietr

zne

endo

derm

a

pery

cykl

skle

renc

hym

aw

okó³

nacz

ynio

wa

³yko

pier

wot

ne

skle

renc

hym

aot

acza

j¹ca

³yko

prot

oksy

lem

nacz

ynia

met

aksy

lem

u

200

µm

300

480

Fragment przekroju poprzecznego m³odego korzeniapodporowego sp , z rodziny(Pandanowate)

Pandanus . Pandanaceae

egzoderma

korek “miêkiszowy”

kora pierwotna

cienkoœcienne komórki miêki-szowe kory pierwotnej

komórki sklerenchymatycznekory pierwotnej

komory powietrzne

endoderma

perycykl

protoksylem


³yko

naczynia w rdzeniu

miêkisz wokó³naczyniowy

sklerenchyma rdzenia

miêkisz rdzenia

50 µm

301

481

482

Schemat przekroju poprzecznego przez korzeñ podporowy L. (Kukurydzazwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate)

Zea maysPoaceae

skórka

sklerenchyma kory pierwotnej


endoderma

perycykl

³yko

protoksylem


sklerenchyma walca osiowego


Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

korz

enia

podp

orow

ego

L. (

Kuk

uryd

zazw

ycza

jna)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e)Z

eam

ays

Poace

skór

ka

skle

renc

hym

ako

rypi

er-

wot

nej

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

endo

derm

a

pery

cykl

prot

oksy

lem

³yko

pier

wot

ne

nacz

ynia

met

aksy

lem

u

skle

renc

hym

aw

alca

osio

weg

o

grub

oœci

enny

miê

kisz

rdze

nia

50µ

m

302

483

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

godi

arch

iczn

ego

korz

enia

zapa

sow

ego

L. (

Mar

chew

zwyc

zajn

a), z

rodz

iny

(Sel

erow

ate)

. Tka

nkê

zapa

sow

¹st

a-no

wi

g³ów

nie

miê

kisz

³yka

wtó

rneg

o.

Daucu

sca

rota

Apia

ceae

egzo

derm

a

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szko

rypi

erw

otne

j

kana

³yw

ydzi

elni

cze

³yko

pier

wot

ne

³yko

wtó

rne

zbud

owan

eg³

ówni

ez

cien

-ko

œcie

nneg

om

iêki

szu

zapa

sow

ego

mia

zga

drew

now

tórn

ezb

udow

ane

g³ów

nie

zci

enko

œcie

nneg

om

iêki

szu

zapa

sow

ego

nacz

ynia

drew

naw

tórn

ego

drew

nopi

erw

otne

250

µm

303

484

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

godi

arch

iczn

ego

korz

enia

zapa

sow

ego

L. s

ubva

r.P

ers.

(Rzo

dkie

wka

),z

rodz

iny

(Kap

usto

wat

e).

Tka

nkê

zapa

sow

¹st

anow

ig³

ówni

em

iêki

szdr

ewna

wtó

rneg

o.

Ra

ph

an

us

sa-

tivu

sra

dic

ula

Bra

ssic

ace

ae

skór

kao

cien

koœc

ienn

ych

kom

órka

ch

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szko

rypi

erw

otne

j

³yko

pier

wot

ne

³yko

wtó

rne

mia

zga

drew

now

tórn

e

drew

nopi

erw

otne

nacz

ynia

drew

naw

tórn

ego

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szdr

ewna

wtó

rneg

o

500

µm

304

485

486

Schemat przekroju poprzecznego m³odej bulwki korzeniowej dwuliœciennej roœlinyzielnej nie posiadaj¹cej przyrostu wtórnego - Huds (Ziarnop³on wio-senny), z rodziny (Jaskrowate). Na podstawie preparatu prof. Sigmun-da ze Stuttgartu.

Ficaria verna .Ranunculaceae

skórka


endoderma

perycykl

protoksylem

protofloem

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego dojrza³ej bulwki korzeniowej dwuliœciennej roœlinyzielnej, nie posiadaj¹cej przyrostu wtórnego - Huds (Ziarnop³on wio-senny), z rodziny (Jaskrowate). Tkankê zapasow¹ stanowi cienko-œcienny miêkisz kory pierwotnej. Na podstawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgar-tu.


zdeformowana skórka

egzoderma

miêkisz zapasowy kory pierwotnej z nagro-madzon¹ skrobi¹


perycykl o du¿ych, cienkoœciennych ko-mórkach

³yko pierwotne

protoksylem

centralne naczynie metaksylemu

500 µm

305

487

Fragment przekroju poprzecznego dojrza³ej bulwki ko-rzeniowej, nie posiadaj¹cej przyrostu wtórnego, dwu-liœciennej roœliny zielnej - Huds (Ziarno-p³on wiosenny), z rodziny (Jaskrowate).Tkankê zapasow¹ stanowi cienkoœcienny miêkisz korypierwotnej. Na podstawie preparatu prof. Sigmunda.


obumar³e komórki skórki

egzoderma

miêkisz kory pierwotnej pe³ni¹cyfunkcjê zapasow¹


perycykl

³yko

protoksylem

metaksylem50 µm

306

488

489

Schemat przekroju poprzecznego bulwy korzeniowej z zapasowym miêkiszem rdze-nia, drewna wtórnego i kory pierwotnej u (Willd.) Desf. (Daliazmienna), z rodziny (Astrowate)

Dahlia variabilisAsteraceae

kilkukomórkowe, rozga³êzione w³oœniki

egzoderma

cienkoœcienny, zapasowy miêkisz korypierwotnej

gruboœcienne komórki miêkiszowe ozdrewnia³ych œcianach, z licznymi jam-kami prostymikana³y wydzielnicze

³yko pierwotne

³yko wtórne

miazga

cienkoœcienny, zapasowy miêkisz drewnawtórnego

naczynia drewna wtórnego

protoksylem

metaksylem

cienkoœcienny, zapasowy miêkisz rdzenia

500 µm

Fragment przekroju poprzecznego cienkoœciennego miêkiszu zapasowego rdzeniabulwy korzeniowej (Willd.) Desf (Dalia zmienna), z rodziny

(Astrowate). Uk³ady kompleksów komórkowych wskazuj¹, ¿e wzrost i po-dzia³y komórkowe zachodz¹ w tej tkance równomiernie we wszystkich kierunkach.

Dahlia variabilis . Aste-raceae

najm³odsze œciany komór-kowe

starsze œciany komórkowe

50 µm

307

490

491

Schemat przekroju poprzecznego przez korzeñ, o poliarchicznej budowie pierwotnej(A) i bulwê korzeniow¹ z miêkiszem zapasowym kory pierwotnej i rdzenia (B)u L (Liliowiec), z rodziny (Liliowcowate)Hemerocallis fulva . Hemerocallidaceae

skórka z w³oœnikamiegzoderma o zdrewnia³ych œcianachkomórkowychkora pierwotnaendodermadrewno pierwotnemiêkisz rdzenia

egzoderma

cienkoœcienny miêkisz zapasowy korypierwotnej

cienkoœcienna endoderma z pasemkamiCaspary’ego

³yko pierwotne

drewno pierwotne

cienkoœcienny miêkisz zapasowy rdzenia

1 mm

A

B

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

bulw

yko

rzen

iow

ejB

aron

i(L

ilio

wie

ccy

tryn

owy)

,z

rodz

iny

(Lil

iow

cow

ate)

Hem

ero

call

isci

trin

aH

emer

oca

llid

ace

ae

skór

ka

egzo

derm

a

miê

kisz

zapa

sow

yko

rypi

erw

otne

j

war

stw

am

a³yc

h,sp

³asz

czon

ych

tan-

genc

jaln

ieko

mór

ekko

rypi

erw

otne

jo

prze

mie

nnym

uk³a

dzie

œcia

nan

ty-

klin

alny

chz

endo

derm

¹i

pozo

sta³

y-m

iko

mór

kam

im

iêki

szow

ymi

kory

pier

wot

nej

œwia

dcz¹

cym

oba

rdzo

wcz

esny

mje

jw

yró¿

nico

wan

iusi

êw

obrê

bie

mer

yste

mu

wie

rzch

o³ko

weg

oko

rzen

iai

póŸn

iejs

zym

brak

upo

dzia

-³ó

wst

yczn

ych

endo

derm

az

pase

mka

mi

Cas

pary

’ego

pery

cykl

³yko

prot

oksy

lem

met

aksy

lem

miê

kisz

zapa

sow

yw

alca

osio

weg

o20

0µ

m

308

492

493

Schemat przekroju poprzecznego korzenia zapasowego L (Burak zwy-czajny), z rodziny (Komosowate). Tkankê zapasow¹ stanowi miê-kisz drewna wtórnego, ³yka wtórnego i kory pierwotnej.

Beta vulgaris .Chenopodiaceae

egzoderma z kryszta-³ami szczawianuwapnia

cienkoœcienny miê-kisz kory pierwotnej

³yko wtórne

miazga

drewno wtórne

³yko pierwotne

drewno pierwotne

naczynia drewnawtórnego

cienkoœcienny miê-kisz drewna wtórnego

500 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez korzeñ z welamenem epifitycznego storczykaz rodzaju , z rodziny (Storczykowate)Oncidium Orchidaceae

welamen (tkanka s³u¿¹ca do pobieraniawody atmosferycznej, o komórkach zbeleczkowatymi zgrubieniami œcian)

jednowarstwowy cylinder komórekgruboœciennej egzodermy


cienkoœcienne komórki przepustoweendodermy

gruboœcienne komórki endodermy


protoksylem


³yko pierwotne


100 µm

309

494

Fragment przekroju poprzecznego przez korzeñ z welame-nem u epifitycznego storczyka z rodzaju , z rodzi-ny (Storczykowate). Na podstawie preparatuprof. H. Tele¿yñskiego.

OncidiumOrchidaceae

welamen (tkanka s³u-¿¹ca do pobieraniawody atmosferycznej,o komórkach z be-leczkowatymi zgru-bieniami œcian)

komórki ze œcianamitransferowymi

gruboœcienna egzo-derma

cienkoœcienny miê-kisz kory pierwotnej

gruboœcienne komór-ki endodermy

cienkoœcienne, przepus-towe komórki endoder-my


protoksylem

metaksylem

w³ókna

³yko

cienkoœcienny miê-kisz rdzenia

jamki proste w miê-kiszu rdzenia

50 µm

310

495

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duz

jedn

¹w

arst

w¹

tuni

ki,

zdu

¿ym

zesp

o³em

kom

órek

pram

acie

rzys

tych

rdze

nia,

tkan

ekpr

zew

odz¹

cych

iko

-ry

pier

wot

nej,

uL

(Chm

iel

zwyc

zajn

y), z

rodz

iny

(Kon

opio

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Hu

mu

lus

lup

ulu

s.

Ca

nn

ab

ace

ae

jedn

owar

stw

owa

tuni

ka(p

rask

órka

)

kom

órki

pram

acie

rzys

terd

zeni

a,tk

anek

prze

wod

z¹cy

chi

kory

pier

wot

nej

(zak

ropk

o-w

ane)

kom

órki

mac

ierz

yste

tkan

ekpr

zew

odz¹

cych

,ko

rypi

erw

otne

ji

sube

pide

rmal

nych

tkan

ekli

œci

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

urd

zeni

a

pram

iazg

a

p¹k

pach

win

owy

x-

zaw

i¹zk

ili

œci

50µ

mx

311

496

497

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o niestabilnej dwuwarst-wowej tunice u L. (Dereñ w³aœciwy), z rodziny (Dereniowa-te). Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Cornus mas Cornaceae

dwuwarstwowa tunika

uk³ad œcian komórkowych i rozmiarykomórek wskazuj¹ce na mo¿liwoœæwyst¹pienia peryklinalnego podzia³uw pierwszej warstwie tuniki

komórki pramacierzyste rdzenia, tka-nek przewodz¹cych i wewnêtrznychwarstw kory pierwotnej (grubokrop-kowane)

komórki macierzyste tkanek przewo-dz¹cych i wewnêtrznych warstw ko-ry pierwotnejkomórki macierzyste rdzenia o s³upo-wym uk³adzie komórek (z pojedyn-czymi kropkami i krzy¿ykami)

peryklinalnie podzielone komórki wdrugiej warstwie tuniki, w miejscuinicjacji najm³odszych zawi¹zkówliœciowych

20 µm

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duo

dwóc

hw

arst

wac

htu

niki

, zko

rpus

emni

ezró

¿nic

owa-

nym

nacz

êœæ

pery

fery

jn¹

ird

zeni

ow¹

uH

eter

anth

era

du-

bia

(Jac

q.)

Mac

. Mil

lon,

zro

dzin

y. N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of.

H. T

ele¿

yñsk

iego

.P

on

ted

eria

cea

e

dwuw

arst

wow

atu

nika

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

drug

aw

arst

wa

tuni

ki(i

nicj

uje

sube

pide

rmal

-n¹

czêœ

æ³o

dygi

im

iê-

kisz

doos

iow

eji

od-

osio

wej

stro

nyli

œci)

korp

us(k

omór

kim

a-ci

erzy

ste

cent

raln

ejcz

êœci

³ody

gi, o

raz

tka-

nek

prze

wod

z¹cy

ch³o

dygi

ili

œci)

20µ

m

312

498

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

term

inal

nym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

pêdu

zdw

oma

war

-st

wam

itu

niki

usp

zro

dzin

y(S

rebr

niko

wat

e). N

apo

dsta

wie

pre-

para

tupr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Hake

a.,

Pro

teace

ae

dwuw

arst

wow

atu

nika

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

kom

órki

pram

acie

rzys

terd

zeni

a,tk

anek

prze

wod

z¹cy

chi

wew

-nê

trzn

ych

war

stw

kory

pier

wot

-ne

j(g

rubo

krop

kow

ane)

kom

órki

mac

ierz

yste

miê

kisz

urd

zeni

ao

s³up

owym

uk³a

dzie

kom

plek

sów

kom

órko

wyc

h(p

ojed

yncz

okro

pkow

ane)

kom

órki

mac

ierz

yste

tkan

ekpr

zew

odz¹

cych

iw

ewnê

trzn

ych

war

stw

kory

pier

wot

nej

w³o

ski

pram

iazg

a

1-

zaw

i¹zk

ili

œci

2-

twor

z¹cy

siê

p¹k

pach

win

o-w

y

2

50µ

m1

313

499

500

Przekroje pod³u¿ne przez dwa (A,B) uwypuklaj¹ce siê pachwinowe merystemywierzcho³kowe pêdu sp , z rodziny (Srebrnikowate). Na podsta-wie preparatów prof. H. Tele¿yñskiego.

Hakea . Proteaceae

A - Tworz¹cy siê p¹k pachwinowy z wyodrêbnionymi czte-rema warstwami komórek

tworz¹ca siê dwuwarstwowa tunika

praskórka

warstwy komórek powoduj¹ce dziêki peryklinalnym podzia³omuwypuklenie siê p¹ka pachwinowego

B - Uwypuklony p¹k pachwinowy z pierwszym zawi¹zkiemliœciowym

dwuwarstwowa tunika o niestabilnej drugiej warstwie

praskórka

s³upowe kompleksy komórkowe wytworzone w wyniku peryklinal-nych podzia³ów trzeciej i czwartej warstwy uwypuklaj¹cego siêp¹ka pachwinowego

50 µm

A

B

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z dwoma warstwami tunikiu sp. (Berberys), z rodziny (Berberysowate). Na podstawiepreparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Berberis Berberidaceae

dwuwarstwowa tunika

praskórka (zewnêtrzna warstwa tuni-ki)

komórki pramacierzyste rdzenia, tka-nek przewodz¹cych i wewnêtrznychwarstw kory pierwotnej (grubokrop-kowane)

komórki macierzyste rdzenia o s³upo-wym uk³adzie komórek (z pojedyn-czymi kropkami)

komórki macierzyste tkanek przewo-dz¹cych i wewnêtrznych warstw ko-ry pierwotnej


x - zawi¹zki liœci (powsta³y przy du-¿ym udziale komórek macierzystychwewnêtrznych warstw kory pierwot-nej i tkanek przewodz¹cych

25 µm x

314

501

502

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z dwoma warstwami tunikii du¿¹ grup¹ komórek pramacierzystych rdzenia oraz tkanek przewodz¹cych i wew-nêtrznych warstw kory pierwotnej dziel¹cych siê peryklinalnie i antyklinalnie u

L (Kokornak powojnikowy), z rodziny (Kokor-nakowate). Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Aris-tolochia clematitis . Aristolochiaceae

dwuwarstwowa tunika

praskórka (zewnêtrzna warstwa tuniki)

komórki pramacierzyste rdzenia, tkanek przewodz¹-cych i wewnêtrznych warstw kory pierwotnej (grubo-kropkowane)

komórki macierzyste rdzenia o linearnych komplek-sach komórkowych (pojedynczokropkowane)

komórki macierzyste tkanek przewodz¹cych i wew-nêtrznych warstw kory pierwotnej (niekropkowane)

zawi¹zek liœcia (tworzony przy du¿ym udziale komó-rek macierzystych wewnêtrznych warstw kory pier-wotnej i tkanek przewodz¹cych)

p¹k pachwinowy

dwuwarstwowa tunika p¹ka pachwinowego

komórki macierzyste rdzenia oraz tkanek przewo-dz¹cych i wewnêtrznych warstw kory pierwotnej

25 µm

Przekrój pod³u¿ny przez p¹k pachwinowy z dwoma warstwami tuniki uL. (Trêdownik bulwiasty), z rodziny (Trêdowniko-

wate). Do uwypuklenia tego p¹ka dosz³o dziêki peryklinalnym podzia³om w drugiejsubepidermalnej warstwie pachwiny liœciowej. Na podstawie preparatu prof. H. Te-le¿yñskiego.

Scrophu-laria nodosa Scrophulariaceae

dwuwarstwowa tunika


komórki macierzyste miêkiszu rdzenia(z pojedynczymi kropkami)

komórki macierzyste tkanek przewodz¹-cych i wewnêtrznej czêœci kory pierwot-nej (grubo- i drobnokropkowane)

20 µm

315

503

504

Przekrój pod³u¿ny przez terminalny merystem wierzcho³kowy pêdu z dwoma wars-twami tuniki u L (Trêdownik bulwiasty), z rodziny

(Trêdownikowate). Merystem ten ró¿ni siê od p¹ka pachwinowego wiêkszy-mi rozmiarami oraz wykszta³conymi zawi¹zkami liœciowymi i obecnoœci¹ w czêœcidystalnej, pod drug¹ warstw¹ tuniki, grupy komórek pramacierzystych miêkiszurdzenia, tkanek przewodz¹cych i miêkiszu wewnêtrznej czêœci kory pierwotnej. Napodstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Scrophularia nodosa . Scrophula-riaceae

dwuwarstwowa tunikapraskórka (zewnêtrzna warstwatuniki)peryklinalnie podzielona ko-mórka drugiej warstwy tuniki

komórki przechodz¹ce z tunikido grupy komórek pramacie-rzystych

komórki pramacierzyste (grubo-kropkowane)

komórki macierzyste tkanekprzewodz¹cych i wewnêtrznejczêœci kory pierwotnejkomórki macierzyste miêkiszurdzeniazawi¹zek liœcia (w tworzeniuudzia³ bior¹ obydwie warstwytuniki oraz g³êbiej le¿¹ce ko-mórki)

20 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o dwuwarstwowej tunicei du¿ej grupie komórek pramacierzystych rdzenia, tkanek przewodz¹cych i wew-nêtrznych warstw kory pierwotnej u L. (Bez czarny), z rodziny

(Przewiertniowate). Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.Sambucus nigra Ca-

prifoliaceae

dwuwarstwowa tunika


komórki pramacierzyste rdzenia, tka-nek przewodz¹cych i wewnêtrznychwarstw kory pierwotnej (grubokropko-wane)

warstwy komórek macierzystych tka-nek przewodz¹cych i wewnêtrznychwarstw kory pierwotnej

komórki pramiêkiszu rdzenia o d³u-gich s³upowych kompleksach komór-kowych (pojedynczokropkowane)

tworz¹cy siê pachwinowy merystemwierzcho³kowy pêdu o dwuwarstwo-wej tunice (uwypuklanie siê meryste-mu zachodzi dziêki peryklinalnympodzia³om komórek warstw g³êbiejle¿¹cych)

20 µm

316

505

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duz

dwom

aw

arst

wam

itu

niki

idu

¿¹gr

up¹

kom

órek

pram

acie

rzys

tych

rdze

nia

i„p

³asz

cza”

uS

iebo

ldet

Zuc

c(G

ruje

czni

kja

poñs

ki),

zro

dzin

y(G

ruje

cz-

niko

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Cer

cidip

hyl

lum

japo-

nic

um

.C

erci

dip

hyl

lace

ae

dwuw

arst

wow

atu

nika

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

kom

órki

pram

acie

rzys

terd

zeni

aor

aztk

anki

prze

wod

z¹ce

ji

wew

-nê

trzn

ejcz

êœci

kory

pier

wot

nej

(gru

bokr

opko

wan

e)

kom

órki

mac

ierz

yste

tkan

kipr

zew

odz¹

cej

iw

ewnê

trzn

ejcz

êœci

kory

pier

wot

nej

(gru

bo-

idr

obno

krop

kow

ane)

kom

órki

mac

ierz

yste

rdze

nia

(zpo

jedy

nczy

mi

krop

kam

i)

pram

iazg

a

25µ

m

317

506

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duo

dwóc

hw

arst

wac

htu

niki

,z

du¿y

mze

spo³

emko

mór

ekpr

amac

ierz

ysty

chrd

zeni

a,tk

anek

prze

wod

z¹cy

chi

kory

pier

wot

nej

uL

. (P

owoj

nik

pn¹c

y), z

rodz

iny

(Jas

-kr

owat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Cle

mati

svi

talb

aR

anuncu

lace

ae

dwuw

arst

wow

atu

nika

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

wdr

ugie

j,ni

esta

biln

ejw

arst

wie

tuni

ki

kom

órki

pram

acie

rzys

terd

zeni

a,tk

anek

prze

wod

z¹ny

chw

arst

wko

-ry

pier

wot

nej

cych

iw

ewnê

trz

kom

órki

mac

ierz

yste

rdze

nia

inic

juj¹

cem

iê-

kisz

s³up

owy

wm

iêdz

ywêŸ

lach

kom

órki

mac

ierz

yste

rdze

nia,

inic

juj¹

cem

iê-

kisz

ww

êz³a

ch, o

nier

egul

arny

muk

³adz

ieko

mór

ek

pram

iazg

a

x-

zaw

i¹zk

ili

œci

50µ

mx

318

507

508

Przekrój pod³u¿ny przez pachwinowy merystem wierzcho³kowy pêdu z dwoma wars-twami tuniki u sp (Przytulia), z rodziny (Marzanowate). Na pod-stawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Galium . Rubiaceae

dwuwarstwowa tunika

komórki macierzyste korpusu

zawi¹zek liœcia

korpus o s³upowym uk³adzie komórek

10 µm

Przekroje pod³u¿ne przez merystemy wierzcho³kowe pêdu o dwu- (A) i czterowarst-wowej (B) tunice u L var. (Rzepak ozimy), z rodziny

(Kapustowate). Roœliny pochodzi³y z kultur tkankowych prof. B. Skuciñ-skiej, dr H. Kruczkowskiej i dr H. Paw³owskiej z AR w Krakowie.

Brassica napus . oleifera Bras-sicaceae

A - Merystem wierzcho³kowy pêdu roœliny o wysokoœci 1,5 cm

dwuwarstwowa tunikapraskórkazawi¹zek liœciakomórki pramacierzyste rdzenia, tkanek przewodz¹cych i wew-nêtrznych warstw kory pierwotnej

pramiêkisz rdzenia

komórki macierzyste tkanek przewodz¹cych i wewnêtrznychwarstw kory pierwotnej

B - Merystem wierzcho³kowy pêdu roœliny o wysokoœci 3 cm

czterowarstwowa tunikapraskórkaperyklinalnie podzielone komórki czwartej warstwy tuniki, co mo¿eprowadziæ do wytworzenia pi¹tej warstwy tuniki lub wymiany komó-rek korpusu (komórek pramacierzystych rdzenia) przez komórki tunikikomórki pramacierzyste rdzenia, tkanek przewodz¹cych i wewnêtrz-nych warstw kory pierwotnej (grubokropkowane)

komórki pramiêkiszu rdzenia (pojedynczokropkowane)

komórki macierzyste tkanek przewodz¹cych i wewnêtrznych warstwkory pierwotnej

20 µm

A

B

319

509

510

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z trójwarstwow¹ tunik¹u L. (Leszczyna), z rodziny (Brzozowate). Na podsta-wie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Corylus avellana Betulaceae

trójwarstwowa tunika

praskórka (zewnêtrzna warstwatuniki)

komórki macierzyste rdzenia

s³upowe kompleksy komórkowetworz¹cego siê rdzenia

zawi¹zek liœcia

komórki macierzyste tkanek prze-wodz¹cych i wewnêtrznychwarstw kory pierwotnej, wytwo-rzone przez trzeci¹ warstwê tuniki

25 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z trzema warstwami tunikii du¿¹ grup¹ komórek pramacierzystych rdzenia i tkanek przewodz¹cych u

L (Tulipanowiec amerykañski), z rodziny (Magnolio-wate). Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Lirioden-dron tulipifera . Magnoliaceae



komórki pramacierzyste rdzenia i tkanekprzewodz¹cych (grubokropkowane)

komórki macierzyste tkanek przewodz¹-cych (drobnokropkowane)

komórki macierzyste rdzenia (pojedyn-czokropkowane)

pramiazga

50 µm

320

511

512

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z trzema warstwami tunikiu sp., z rodziny (Oczarowate). Na podstawie preparatuprof. H. Tele¿yñskiego.

Parrotia Hammamelidaceae



komórki pramacierzyste miêkiszurdzenia i tkanek przewodz¹cych(grubokropkowane)

pramiêkisz rdzenia o d³ugich, s³u-powych kompleksach komórko-wych (pojedynczokropkowany)

pramiazga

25 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z trzema warstwami tunikiu sp. (Rozchodnik), z rodziny (Gruboszowate). Na podstawiepreparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Sedum Crassulaceae


praskórka

peryklinalnie podzielone komórkidrugiej i trzeciej warstwy tunikiw miejscu inicjacji liœci

komórki pramacierzyste miêkiszurdzenia i tkanek przewodz¹cych

komórki macierzyste tkanek prze-wodz¹cych

komórki macierzyste miêkiszurdzenia

10 µm

321

513

514

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o czterech warstwach tunikiu L (Magnolia drzewiasta), z rodziny (Magno-liowate). Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Magnolia acuminata . Magnoliaceae

czterowarstwowa tunika

praskórka (zewnêtrznawarstwa tuniki)

komórki macierzysterdzenia

wewnêtrzne warstwykomórek macierzystychtkanek przewodz¹cych,wytworzone przezczwart¹ warstwê tuniki

25 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o piêciowarstwowej tuniceu L. (Jesion wynios³y), z rodziny (Oliwkowate). Napodstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Fraxinus excelsior Oleaceae

piêciowarstwowa tunika

przewê¿enie w praskórcemog¹ce prowadziæ do jejrozszczepienia i zamianyprzez drug¹ warstwê tuniki

komórka macierzysta rdze-nia

pramiêkisz rdzenia wywo-dz¹cy siê w czêœci central-nej od komórki macierzys-tej rdzenia, a na obwodzieprawdopodobnie tworzonyprzy wspó³udziale pi¹tejwarstwy tuniki

pramiazga tworz¹ca siê zpi¹tej warstwy tuniki

20 µm

322

515

516

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o piêciowarstwowej tuniceu sp. (Przetacznik), z rodziny (Trêdownikowate). Na pod-stawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Veronica Scrophulariaceae



komórki macierzyste miê-kiszu rdzenia (grubokrop-kowane)

pramiêkisz rdzenia two-rzony przez komórki ma-cierzyste rdzenia (poje-dynczokropkowane)

pramiêkisz rdzenia utwo-rzony z pi¹tej i czwartejwarstwy tuniki (komórkiz krzy¿ykami)

pramiazga

10 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o piêciowarstwowej tuniceu L. (Barwinek pospolity), z rodziny (Toinowate). Napodstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Vinca minor Apocynaceae



peryklinalnie podzielona komór-ka czwartej warstwy tuniki (po-dzia³ taki mo¿e prowadziæ do re-organizacji ni¿ej le¿¹cej czêœcimerystemu)

komórki macierzyste miêkiszurdzenia (grubokropkowane)

pramiêkisz rdzenia o s³upowymuk³adzie kompleksów komórko-wych (komórki pojedynczokrop-kowane)

pramiazga (tworzona z czwarteji pi¹tej warstwy tuniki)

20 µm

323

517

518

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o piêciowarstwowej tuniceu var. (Ziemniak odmiany Desi), z rodziny(Psiankowate)

Solanum tuberosum L. Desi Solanaceae

praskórka


le¿¹ce pod tunik¹ kom-pleksy komórkowe cy-klicznie odnawiaj¹cegosiê korpusu

x - zawi¹zek najm³odsze-go liœcia

25 µm

x

korpus

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o piêciowarstwowej tuniceu L (Nieszpu³ka zwyczajna), z rodziny (Ró¿owate). Napodstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Mespilus germanica . Rosaceae


praskórka (zewnêtrznawarstwa tumiki)

komórki pramacierzysterdzenia i przylegaj¹cych doniego wewnêtrznych warstwtkanek przewodz¹cych

komórki pramiêkiszu rdze-nia w s³upowych komplek-sach

25 µm

324

519

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duo

szeœ

ciow

arst

wow

ejtu

nice

upe

rykl

inal

nej

chim

ery

, zro

dzin

y(R

ó¿ow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. H. T

ele¿

yñsk

iego

.C

rata

ego

mes

pil

us

da

rda

riS

imo

n-

Lu

isR

osa

cea

e

szeœ

ciow

arst

wow

atu

nika

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

-w

atu

niki

)

pi¹t

aw

arst

wa

tuni

kicz

êœci

o-w

ope

rykl

inal

nie

rozs

zcze

-pi

ona

kom

órki

pram

acie

rzys

terd

zeni

ai

przy

lega

j¹cy

chdo

nieg

ow

ewnê

trzn

ych

war

stw

tkan

ekpr

zew

odz¹

cych

kom

órki

pram

iêki

szu

rdze

nia

od³

ugic

h,s³

upow

ych

kom

-pl

eksa

chko

mór

kow

ych

pram

iazg

aw

ytw

orzo

napr

zez

pi¹t

¹w

arst

wê

tuni

ki

25µm

325

520

521

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o siedmiowarstwowej tuni-ce u L. (Bluszcz pospolity), z rodziny (Araliowate). Napodstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Hedera helix Araliaceae

siedmiowarstwowa tunika

praskórka (zewnêtrzna warstwa tu-niki)

peryklinalnie podzielona komórkatrzeciej warstwy tuniki (podzia³ takimo¿e prowadziæ do reorganizacjig³êbszych warstw tuniki)

komórki pramacierzyste rdzenia iprzylegaj¹cych do niego wewnêtrz-nych warstw systemu przewodz¹cego

komórki pramiêkiszu rdzenia (poje-dynczokropkowane) w nieregular-nych kompleksach komórkowych

20 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o siedmiowarstwowej tu-nice u R. S. Marsh (Kl¹¿a leœna), z rodziny (Kl¹¿owate).Na podstawie preparatu dr A. Kadej.

Nyssa sylvatica . Nyssaceae

siedmiowarstwowa tu-nika


zawi¹zek liœcia(w tworzeniu liœciudzia³ bior¹ czterywarstwy tuniki)

komórki macierzysterdzenia (grubokropko-wane)

pramiêkisz rdzenia os³upowym uk³adziekomórek

pramiazga

25 µm

326

522

523

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o jednej warstwie tunikiu L. (Owies zwyczajny), z rodziny (Wiechlinowate). Na pod-stawie preparatu dr Neumann z 1937 r.

Avena sativa Poaceae

jednowarstwowa tunika (praskórka)

komórki korpusu inicjuj¹ce ca³¹ sub-epidermaln¹ czêœæ pêdu

peryklinalnie podzielone komórkiskórki w szczytowej czêœci zawi¹zkówliœciowych

komórki subepidermalne bior¹ceudzia³ w inicjacji liœcia i tworzeniujego miêkiszu wraz z wi¹zkami prze-wodz¹cymi

20 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu o niestabilnej dwuwarstwo-wej tunice u Baker (Szparag pierzasty), z rodziny(Szparagowate). Na podstawie preparatu prof. H. Tele¿yñskiego.

Asparagus plumosus Asparagaceae


peryklinalnie podzielone komórki drugiej, niesta-bilnej warstwy tuniki

komórki korpusu inicjuj¹ce centraln¹ czêœæ ³odygi

subepidermalne warstwy komórek, pochodne dru-giej warstwy tuniki


x - zawi¹zki ³uskowatych, zredukowanych liœci

10 µm x

x

327

524

525

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ypê

duo

dwóc

hw

astw

ach

tuni

kiu

roœl

iny

wod

nej

L(R

dest

nica

kêdz

ierz

awa)

, zro

dzin

y(R

dest

nico

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of.

H. T

ele¿

yñsk

iego

.

Po

tam

og

eto

ncr

isp

us

.P

ota

mo

ge-

tonace

ae

dwuw

arst

wow

atu

nika

kom

órki

korp

usu

inic

juj¹

cece

ntra

ln¹

czêœ

æ³o

dygi

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

drug

iej

war

stw

ytu

niki

wm

iejs

cuin

icja

cji

liœc

i

zaw

i¹zk

ili

œci

sube

pide

rmal

neko

mór

kiza

wi¹

zków

liœc

i,po

chod

nedr

ugie

jw

arst

wy

tuni

ki

kom

órki

cent

raln

ejcz

êœci

³ody

gi

20µ

m

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy pêdu z dwoma warstwami tunikiu sp., z rodziny (Storczykowate)Cymbidium Orchidaceae

dwuwarstwowa tunika

komórki korpusu inicju-j¹ce podstawow¹ masê³odygi z wi¹zkami prze-wodz¹cymi

peryklinalnie podzielonekomórki drugiej warstwytuniki w miejscu inicjacjiliœci

komórki drugiej warstwytuniki, tworz¹ce peryferyj-ne, subepidermalne warst-wy ³odygi

tworz¹ce siê pasmo pra-miazgi

25 µm

328

526

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

term

inal

nym

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

pêdu

zcz

tere

ma

war

st-

wam

itu

niki

im

erys

tem

pach

win

owy

zdw

oma

war

stw

ami

tuni

kiu

L(K

osac

iec

niem

ieck

i), z

rodz

iny

(Kos

aæco

wat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. H

. Tel

e¿yñ

skie

go.

Iris

ger

manic

a.

Irid

ace

ae

zaw

i¹ze

kun

ifac

jaln

ego

liœc

ia

czte

row

arst

wow

atu

nika

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

kom

órki

mac

ierz

yste

korp

usu

korp

uso

s³up

owym

uk³a

dzie

ko-

mór

ek(m

erys

tem

s³up

owy)

1-

pach

win

owy

mer

yste

mw

ierz

-ch

o³ko

wy

pêdu

2-

dwuw

arst

wow

atu

nika

3-

kom

órki

mac

ierz

yste

korp

usu

4-

s³up

owe

kom

plek

syko

mór

-ko

we

korp

usu

p¹ka

pach

win

o-w

ego,

wyt

wor

zone

ztu

niki

p¹ka

term

inal

nego

50µ

m

43

21

329

527

528

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi w strefie o budowie pierwotnej uMill. (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)

Tilia cor-data Tiliaceae

skórka

kolenchyma p³atowa


³yko pierwotne

metaksylem

protoksylem

miêkisz rdzenia

100 µm

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi w strefie o budowie pierwot-nej u Scop. (Lipa szerokolistna), z rodziny (Lipowate)Tilia platyphyllos Tiliaceae

skórka

kolenchyma p³atowa


³yko pierwotne

pramiazga

protoksylem

metaksylem

miêkisz rdzenia

100 µm

330

529

530

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi o budowie wtórnej uScop. (Lipa szerokolistna) z rodziny (Lipowate)

Tiliaplatyphyllos , Tiliaceae

przetchlinka

skórka

peryderma

miêkisz asymilacyjny korypierwotnej

miêkisz zasadniczy kory pier-wotnej


w³ókna ³yka wtórnego

³yko przewodz¹ce

miazga

drewno wtórne

drewno pierwotne

komórki œluzowe


Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi z wtórnym przyrostem uScop (Lipa szerokolistna), z rodziny (Lipowate)

Tiliaplatyphyllos . Tiliaceae

skórka

peryderma

kora pierwotna

promieñ dylatacyjny

w³ókna ³ykowe

³yko (czêœæ przewodz¹ca)

miazga

promienie ³ykodrzewne

drewno wtórne

metaksylem

protoksylem

rdzeñ100 µm

331

531

532

Schemat przekroju poprzecznego wieloletniej ³odygi Scop (Lipaszerokolistna), z rodziny (Lipowate). Na podstawie preparatu prof. Sig-munda ze Stuttgartu.

Tilia platyphyllos .Tiliaceae

peryderma

kora pierwotna

promienie dylatacyjne

w³ókna ³ykowe (miejsca wyczernione)

³yko (czêœæ przewodz¹ca)

miazga


naczynia

promienie drzewne

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi z przyrostem wtórnym uL. (Bez czarny), z rodziny (Przewiertniowate)

Sam-bucus nigra Caprifoliaceae

skórka

peryderma (korkowica)

kolenchyma p³atowa


w³ókna sklerenchymatyczne ³ykapierwotnego

³yko

miazga

drewno wtórne

drewno pierwotne


332

533

534

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi kseromorficznego krzewu -(L.) W. D. J. Koch (¯arnowiec miotlasty), z rodziny

(Bobowate)Sarothamnus scoparius . Faba-ceae

skórka

sklerenchyma


³yko

miazga

drewno

cienkoœcienny miêkiszrdzenia

100 µm

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi o budowie pierwotnej uL. (Jemio³a pospolita), z rodziny (G¹zewnikowate)

Vis-cum album Loranthaceae

skórka z grub¹ kutykul¹



³yko pierwotne (przewodz¹ce)

drewno pierwotne



333

535

536

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi w fazie budowy pierwotnej uL (S³onecznik zwyczajny), z rodziny (Astrowate)

Helianthusannuus . Asteraceae

skórka

kolenchyma

miêkisz kory pier-wotnej

w³ókna ³ykowe

³yko pierwotne

drewno pierwotne


Schemat przekroju poprzecznego ³odygi w czasie zak³adania siê miazgi wi¹zkoweju L. (S³onecznik zwyczajny), z rodziny (Astrowate)Helianthus annuus Asteraceae

w³oski

skórka


gruboœcienny miêkisz miêdzywi¹zkowy

w³ókna ³ykowe

³yko pierwotne

miazga

drewno wtórne

drewno pierwotne

miêkisz rdzenia1 mm

334

537

538

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi, o s³abszym (A) i silniejszym (B) przyroœ-cie wtórnym u L. (S³onecznik zwyczajny), z rodziny(Astrowate)

Helianthus annuus Asteraceae

skórkakolenchymamiêkisz kory pierwotnejw³ókna ³ykowe³yko pierwotne

³yko wtórnemiazgadrewno wtórnemetaksylemprotoksylemmiêkisz rdzenia

skórkakolenchymamiêkisz kory pierwotnejw³ókna ³ykowe³yko pierwotne³yko wtórnemiazgadrewno wtórnemetaksylemprotoksylemmiêkisz rdzenia

500 µm

A

B

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi o budowie pierwotnej w czasie zak³adaniasiê miazgi u roœliny zielnej - L. (Jasnota bia³a), z rodziny(Jasnotowate)

Lamium album Lamiaceae

skórka

kolenchyma k¹towa


miazga

³yko pierwotne

drewno pierwotne


100 µm

335

539

540

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi w strefie o budowie wtórnej u -L. (Jasnota bia³a), z rodziny (Jasnotowate)

Lamium album Lamiaceae

skórka

kolenchyma k¹towa


sklerenchyma

³yko

miazga

drewno wtórne

metaksylem

protoksylem

miêkisz rdzenia

kana³ powietrzny125 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê L. (R¹cznik zwy-czajny), z rodziny (Wilczomleczowate)

Ricinus communisEuphorbiaceae

skórka

kolenchyma


w³ókna ³ykowe

³yko

miazga

drewno wtórne

metaksylem

protoksylem

wi¹zki leptocentryczne

drewno

³yko

rdzeñ (cienkoœcienny miêkisz)250 µm

336

541

542

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê w czasie powstawania miazgi wi¹z-kowej u L (Komosa bia³a), z rodziny (Komo-sowate)

Chenopodium album . Chenopodiaceae

skórka

kolenchyma k¹towa


druzy w komórkach kory pierwotnejprzylegaj¹cych do endodermy

endoderma

perycykl

³yko

miazga

drewno pierwotne

druzy w komórkach miêkiszowych rdzenia


250 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê w pocz¹tkowej fazie przyrostu wtór-nego u L. (Komosa bia³a), z rodziny (Komo-sowate)

Chenopodium album Chenopodiaceae

skórka

kolenchyma


druzy w warstwie komórekprzylegaj¹cych do endodermy

endoderma

perycykl

miêkisz

³yko

miazga

drewno wtórne

drewno pierwotne

druzy w komórkach miêkiszo-wych rdzenia

³yko wtr¹cone250 µm

337

543

544

Budowa wtórna ³odygi z ³ykiem wtr¹conym u L. (Komosabia³a), z rodziny (Komosowate)

Chenopodium albumChenopodiaceae


skórka

kolenchyma

chlorenchyma


miêkisz wytworzony przez miazgê

miazga

drewno wtórne

³yko wtr¹cone

³yko pierwotne

drewno pierwotne


Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z przyrostem wtórnym, z pierœcieniem wi¹-zek kolateralnych otwartych u L. (Koniczyna bia³a), z rodziny

(Bobowate)Trifolium repens Fa-

baceae

skórka


wi¹zki kolateralne otwarte

w³ókna ³ykowe

³yko

miazga

drewno

miêkisz rdzenia

250 µm

338

545

546

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê w miejscu wytwarzania siê miazgiwi¹zkowej u L. (Rdest ptasi), z rodziny (Rdes-towate)

Polygonum aviculare Polygonaceae

skórka

kolenchyma

chlorenchyma


³yko

miazga

drewno

miêkisz rdzenia

100 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z pojedynczym pierœcieniem wi¹zek kola-teralnych otwartych u L. (Szczaw zwyczajny), z rodziny

(Rdestowate)Rumex acetosa Polygona-

ceae

skórka

kolenchyma

chlorenchyma, miêkisz kory pier-wotnej

endoderma

sklerenchyma (zaczerniona)


drewno (zakreskowane)


kana³ powietrzny

250 µm

339

547

548

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z podwójnymi wi¹zkami uL. (Szczaw kêdzierzawy), z rodziny (Rdestowate). Na podstawie pre-paratu prof. P. Maheshwary’ego z Delhi.

Rumex crispusPolygonaceae

skórka

chlorenchyma

kolenchyma


wi¹zki podwójne, kolateralne otwarte

wi¹zki pojedyncze, kolateralne otwarte

w³ókna ³ykowe (zaczernione)



pochwa sklerenchymatyczna

cienkoœcienny miêkisz rdzenia500 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi, dwuliœciennej roœliny zielnej bez przyrostuwtórnego - L (Jaskier ostry), z rodziny (Jaskrowate)Ranunculus acer . Ranunculaceae

skórka

miêkisz asymilacyjny i zasadniczy

wi¹zki kolateralne zamkniête

pochwa sklerenchymatyczna wokó³wi¹z-kowa

³yko pierwotne

miêkisz

drewno pierwotne

kana³ powietrzny

340

549

Fragment przekroju poprzecznego ³odygi, obejmu-j¹cy wi¹zkê kolateraln¹ zamkniêt¹, u dwuliœciennejroœliny zielnej bez przyrostu wtórnego -

L (Jaskier wielokwiatowy), z rodziny(Jaskrowate)

Ranunculuspolyanthemos .Ranunculaceae

aparat szparkowy

skórka

komora przedechowa



w³ókna sklerenchymatyczne ³ykapierwotnego

³yko pierwotne




elementy przewodz¹ce protoksyle-mu

cienkoœcienny miêkisz protoksyle-mu

miêkisz zasadniczy rdzenia50 µm

341

550

551

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê z systemem przewodz¹cym typu atak-tosteli u dwuliœciennej roœliny zielnej, bez przyrostu wtórnego -

L z rodziny . Na podstawie preparatu prof. Sigmunda ze Stutt-gartu.

Podophyllum pelta-tum . Podophyllaceae

skórka

sklerenchyma


sklerenchyma

³yko


cienkoœcienny, miêdzywi¹zkowymiêkisz zasadniczy

500 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z hadrocentrycznymi wi¹zkamiLam (Parzeplin), z rodziny (Wodnikowate), blisko

spokrewnionej z . Na podstawie preparatu prof. P. Maheshwary’egoz Delhi.

Gunneramagellanica . Haloragaceae

Saxifragales

skórka


³yko

drewno

miêkisz rdzenia

250 µm

342

552

553

Schemat przekroju poprzecznego szeœcioletniej ³odygi L. (Powoj-nik pn¹cy), z rodziny (Jaskrowate)

Clematis vitalbaRanunculaceae

peryderma

³yko

w³ókna ³ykowe

miazga

cienkoœcienny miêkisz promienirdzeniowych


gruboœcienny miêkisz promienirdzeniowych

naczynia

gruboœcienny miêkisz rdzenia500 µm

Schemat przekroju poprzecznego jednorocznej ³odygi roœliny pn¹cej -L. (Powojnik pn¹cy), z rodziny (Jaskrowate)

Clematis vital-ba Ranunculaceae

skórka

kolenchyma

cienkoœcienny miêkisz asymilacyj-ny kory pierwotnej

w³ókna ³ykowe (sklerenchyma)

gruboœcienny miêkisz kory pierwot-nej

³yko

miazga

drewno


gruboœcienny miêkisz miêdzywi¹z-kowy


100 µm

343

554

555

Schemat przekroju poprzecznego przez oœmioletni¹ ³odygê pn¹cza -sp. (Miesiêcznica), z rodziny (Miesiêcznicowate), z rzêdu

(Jaskrowce)

MenispermumMenispermaceae Ranun-

culalesskórka

przetchlinka


w³ókna ³ykowe

³yko

miazga

drewno

przyrosty roczne

promienie rdzeniowe

promienie drzewne

miêkisz rdzeniowy

1 mm

Schemat przekroju poprzecznego przez dziewiêcioletni¹ ³odygê sp.(Kokornak), z rodziny (Kokornakowate)

AristolochiaAristolochiaceae

peryderma


sklerenchyma

³yko

miazga

drewno

naczynia

promieñ rdzeniowy

500 µm

344

556

557

Schemat przekroju poprzecznego przez ³odygê liany sp z rodziny(Miesiêcznicowate), z rzêdu

Cocculus ., Meni-spermaceae Ranunculales

peryderma


sklerenchyma

³yko

miazga

drewno

naczynia


cienkoœcienny miêkisz promieni rdzenio-wych

gruboœcienny miêkisz promieni rdzenio-wych

miêkisz rdzenia

kana³ powietrzny

500 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi liany, o nietypowym przyroœcie wtórnym,powstaj¹cym w wyniku kilkakrotnego tworzenia siê miazgi u sp. z ro-dziny (Bobowate)

RhynchosiaFabaceae

przyrosty wtórne wytworzoneprzez dodatkow¹ miazgê

centralna czêœæ ³odygi wytworzonaz udzia³em pierwszego pierœcienia miazgi

rdzeñ

drewno wtórne

miazga

³yko

kora pierwotna500 µm

345

558

559

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi o dodatkowych pierœcieniach miazgi, drew-na i ³yka u Mart , z rodziny (Mydleñcowate). Na pod-stawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Paulinia sorbilis . Sapindaceae

peryderma



³yko

miazga

drewno

miêkisz

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z wi¹zkami bikolateralnymi otwartymiu L (Dynia zwyczajna), z rodziny (Dyniowate)Cucurbita pepo . Cucurbitaceae

skórka


sklerenchyma

³yko pierwotne, zewnêtrzne

³yko wtórne

miazga wi¹zkowa

miazga miêdzywi¹zkowa

drewno wtórne

drewno pierwotne

³yko pierwotne, wewnêtrzne

miêkisz rdzenia

kana³ powietrzny

1 mm

346

560

561

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi z wi¹zkami bikolateralnymi otwartymi,roœliny pn¹cej - L (Przestêp bia³y), z rodziny (Dynio-wate)

Bryonia alba . Cucurbitaceae

skórka

kolenchyma k¹towa

sklerenchyma

wi¹zki bikolateralne

³yko zewnêtrzne

miazga


protoksylem

³yko wewnêtrzne

miêkisz zasadniczy

wielokomórkowy w³osek

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi roœliny wodnej - L(Przêstka pospolita), z rodziny (Przêstkowate)

Hippuris vulgaris .Hippuridaceae

skórka

cienkoœcienny miêkisz aerenchyma-tyczny kory pierwotnej


endoderma

³yko

miazga

drewno

cienkoœcienny miêkisz rdzenia250 µm

347

562

563

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi roœliny wodnej - L(Wyw³ócznik k³osowy), z rodziny (Wyw³ócznikowate). Na podsta-wie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Myriophyllum spicatum .Myriophyllaceae

skórka


komory powietrzne

endoderma z pasemkamiCaspary’ego

³yko

drewno

miêkisz rdzenia

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi kwiatostanowej L.(Konwalia majowa), z rodziny (Konwaliowate)


skórka

chlorenchyma

sklerenchyma

wi¹zki kolateralne zam-kniête

w³óna ³ykowe

³yko

drewno

miêkisz zasadniczy

250 µm

348

564

565

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi L. (Kukurydza zwyczajna), z ro-dziny (Wiechlinowate)

Zea maysPoaceae

skórka

sklerenchyma


³yko

drewno

miêkisz zasadniczy

1 mm

Schemat przekroju poprzecznego ŸdŸb³a L. (¯yto zwyczajne), z ro-dziny (Wiechlinowate)

Secale cerealePoaceae

skórka

chlorenchyma (miêkisz asymilacyjny)

sklerenchyma


³yko pierwotne


protoksylem

miêkisz zasadniczy

kana³ powietrzny

250 µm

349

566

567

Schemat przekroju poprzecznego ŸdŸb³a (L.) P.B (Perz w³aœciwy),z rodziny (Wiechlinowate)

Agropyron repens .Poaceae

skórka

chlorenchyma

sklerenchyma


³yko pierwotne


protoksylem

miêkisz zasadniczy

kana³ powietrzny

125 µm

Fragment przekroju poprzecznego ŸdŸb³a (L.) P.B (Perz w³aœci-wy), z rodziny (Wiechlinowate)

Agropyron repens .Poaceae

aparaty szparkowe

skórka

chlorenchyma

sklerenchyma

³yko


protoksylem

protofloem

metafloem


protoksylem

miêkisz zasadniczy

porozrywane komórki przylega-j¹ce do kana³u powietrznego

20 µm

350

568

569

Schemat przekroju poprzecznego ³odygi roœliny bagiennej - L(Sit skupiony), z rodziny (Sitowate)

Juncus conglomeratus .Juncaceae

skórka


sklerenchyma (miejsca zaczernione)


komory powietrzne

aerenchyma (miêkisz przewietrzaj¹cy)

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego k³¹cza L. (Konwalia majowa),z rodziny (Konwaliowate)


skórka


endoderma

³yko

drewno



miêkisz zasadniczy, wokó³wi¹zkowy

200 µm

351

570

571

Fragment przekroju poprzecznego ³odygi liany - sp (Pochrzyn), z rodzi-ny (Pochrzynowate)

Dioscorea .Dioscoreaceae

skórka

kolenchyma

chlorenchyma

endoderma

sklerenchyma

³yko

drewno


25 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez k³¹cze (L.) P.B. (Perzw³aœciwy), z rodziny (Wiechlinowate)

Agropyron repensPoaceae

skórka

sklerenchyma


miêkisz zasadniczy


³yko pierwotne


kana³ powietrzny250 µm

352

572

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

go³o

dygi

roœl

iny

jedn

oliœ

cien

nej

ow

tórn

ympr

zyro

œ-ci

e-

sp(D

race

na),

zro

dzin

y(D

race

now

ate)

. Na

pod-

staw

iepr

epar

atu

prof

. Sig

mun

daze

Stu

ttga

rtu.

Dra

caen

a.

Dra

caen

ace

ae

skór

ka

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

œlad

yli

œcio

we

(wi¹

zki

lept

ocen

tryc

zne)

miê

kisz

wyt

wor

zony

prze

zm

iazg

ê

mia

zga

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êw

i¹zk

i

wi¹

zki

lept

ocen

tryc

zne

wyt

wor

zone

prze

zm

iazg

ê

miê

kisz

otac

zaj¹

cyw

i¹zk

i1

mm

353

573

574

Seria schematów przekrojów poprzecznych przez wêze³ ³odygi (A-G) L. (Konopiesiewne), z rodziny (Konopiowate); A’, A’’, B’, B’’, C’, C’’ - wi¹zki œrodkowe zasilaj¹cetrzy pary naprzeciwlegle le¿¹cych liœci, z trzech kolejnych wêz³ów (A,B,C); a’, a’’, b’, b’’, c’, c’’ -wi¹zki boczne wymienionych wy¿ej liœci.

Cannabis sativaCannabaceae

G - Dolna czêœæ miêdzywêŸla nad wêz³em A z dziesiêcioma wi¹zkami i dwomawyró¿nionymi pasmami pramiazgi zasilaj¹cymi dwie pary liœci nale¿¹cych dokolejnych dwóch wy¿ej le¿¹cych wêz³ówwi¹zka B’’ stanowi w najbli¿szym wêŸle (B) wi¹zkê œrodkow¹ jednegoz dwóch liœci tego wêz³awi¹zka c’ stanowi w drugim kolejnym wêŸle (C) wi¹zkê boczn¹ jednego z dwóchliœci tego wêz³awi¹zka b’’ stanowi w najbli¿szym wêŸle (B) wi¹zkê boczn¹ jednego z dwóch liœcitego wêz³apasmo pramiazgi C’ przekszta³ca siê wy¿ej w wi¹zkê przewodz¹c¹, która stanowiw drugim kolejnym wêŸle (C) wi¹zkê œrodkow¹ jednego z dwóch liœci tego wêz³a

F - Nasadowe czêœci ogonków liœciowych z przylistkami i p¹-kami pachwinowymi, oraz dolna czêœæ miêdzywêŸla tu¿ nadwêz³em A

przylistek

p¹k pachwinowy

nasada ogonka liœciowego

dolna czêœæ miêdzywêŸla nad wêz³em A

500 µm

B’’

B’

c’’ c’a a

a aA’a’a’

c’’ c’

A’’a’’a’’

B’

B’’

c’

b’’

C’

b’

c’

c’’

b’’

C’’

b’

c’’

F

G

b’’

b’

b’’

b’

cd. Seria schematów przekrojów poprzecznych przez wêze³ ³odygi (A-G) u L.Cannabis sativa

E - Przekrój przez wêze³ A na poziomie p¹ków pach-winowych

p¹k pachwinowy z pierœcieniem pramiazgi o szeœciuuwydatnionych pasmach

nasadowa czêœæ ogonka liœciowego z przylistkami

D. Przekrój przez wêze³ A na poziomie ³¹czenia siêtrzech wi¹zek liœciowych, œrodkowej A’ z bocznymi -a’, a’, po uprzednim oddzieleniu wi¹zek a do przylist-ków. W czêœci osiowej (³odygowej) pojawiaj¹ siê czte-ry wi¹zki boczne - c’, c’, c’’, c’’ nale¿¹ce do dwóch liœ-ci wêz³a C.

œlad ga³êziowy

nasadowa czêœæ ogonka liœciowego z przylistkami

500 µm

a’’

c’’ aB

c’

A’’

a’’

c’’ B’ c’a

A’a’a’

b’’

b’

b’’

b’

a

a

c’’

aB’’ c’

a’

A’

a’

a

a’’

A’’

a’’

b’’

b’

b’’

b’

B’c’’ c’D

E

354

575

576


C. Dolna czêœæ wêz³a A z szeœcioma wi¹zkami - A’, a’, a’,i A’’, a’’, a’’ odchylaj¹cymi siê z pierœcienia ³odygowegodo nasady dwóch naprzeciwlegle le¿¹cych liœci

luka liœciowa, powsta³a po odchyleniu siê wi¹zki bocz-nej liœcia - a’’

luka liœciowa, powsta³a po odchyleniu sie wi¹zki œrodko-wej liœcia - A’

tworz¹cy siê œlad ga³êziowy

B. Dolna czêœæ wêz³a A z czterema wi¹zkami - A’, a’, a’,i A’’ odchylaj¹cymi siê z ³odygowego pierœcienia naczy-niowego do nasady dwóch naprzeciwlegle lê¿¹cych liœci

boczny œlad liœciowy (a’) jednego z dwóch liœci wêz³a A

œrodkowy œlad liœciowy (A’) jednego z dwóch liœciwêz³a A

luka liœciowa

wi¹zki B’, b’, b’ wnikaj¹ce do jednego z dwóch liœci na-stêpnego, wy¿ej le¿¹cego wêz³a B

500 µm B’’

B’

a’’a’

A’’ A’b’’

b’

b’’

b’

a’a’’

B’’

B’a’a’’

A’’ A’

a’’ a’

b’’

b’

b’’

b’

C

B


A. MiêdzywêŸle pod wêz³em A zawieraj¹ce dwanaœcie wi¹zekzasilaj¹cych dwie pary liœci nale¿¹cych do kolejnych dwóchwêz³ów A i B

wi¹zka boczna a’ jednego z dwóch liœci wêz³a A

wi¹zka boczna b’’ jednego z dwóch liœci wêz³a B

wi¹zka œrodkowa A’ jednego z dwóch liœci wêz³a A

pramiazga



500 µm B’’

B’

A’’ A’

a’’ a’

a’’ a’

b’’

b’

b’’

b’

A

355

577

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zœr

odko

w¹

czêœ

æli

œcio

kszt

a³tn

ego

utw

oru

³ody

gow

ego

-fy

llok

ladi

um(g

a³êz

iaka

)R

gl(S

zpar

agS

pren

gera

),z

rodz

iny

(Szp

arag

owat

e). Z

wra

cauw

agê

niet

ypow

e,za

rów

nodl

a³o

dygi

jak

ili

œcia

, roz

mie

szcz

enie

elem

entó

wpr

zew

odz¹

cych

. Wcz

êœci

cent

raln

ejot

oczo

nej

poch

w¹

miê

kisz

ow¹

znaj

duj¹

siê

dwa

pasm

a³y

karo

zdzi

elon

edr

ewne

m.

Asp

ara

gus

spre

nger

i.

Asp

ara

gace

ae

1-

skór

ka

2-

miê

kisz

pali

sado

wy

3-

miê

kisz

g¹bc

zast

y

4-

poch

wa

miê

kisz

owa

5-

³yko

6-

drew

no

7-

³yko

100

µm

12

34

56

7

356

578

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdr

obny

, oœr

edni

cyok

o³o

0,2

mm

, zm

odyf

ikow

any,

igie

³-ko

wat

ypê

d-

fyll

okla

dium

(ga³

êzia

k)pe

³ni¹

cyfu

nkcj

êli

œcia

uB

ak(S

zpar

agpi

erza

sty)

, zro

dzin

y(S

zpar

agow

ate)

. Wce

ntru

mut

wo-

ruw

ystê

puje

jedn

aup

rosz

czon

ako

late

raln

aw

i¹zk

aot

oczo

nask

lere

nchy

m¹

ipo

chw

¹m

iêki

szow

¹,a

pod

skór

k¹zn

ajdu

jesi

êdo

brze

wyr

ó¿ni

cow

any

miê

kisz

pali

sado

wy.

Asp

ara

gu

sp

lum

osu

s.

Asp

ara

ga

cea

e

kom

órki

apar

atu

szpa

rkow

ego

kom

órki

przy

szpa

rkow

e

kom

ora

pods

zpar

kow

a

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

miê

kisz

pali

sado

wy

poch

wa

miê

kisz

owa

skle

renc

hym

a

drew

no

³yko

20µ

m

357

579

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zli

œcio

kszt

a³tn

efy

llok

ladi

um(g

a³êz

iak)

poni

¿ej

kwia

tuu

sp(M

yszo

p³oc

h), z

rodz

iny

(Szp

arag

owat

e). P

rzed

staw

iona

czêœ

æut

wor

um

abu

dow

êsy

stem

upr

zew

odz¹

cego

³ody

gity

puup

rosz

czon

ejat

akto

-st

eli.

Rusc

us

.A

spara

gace

ae

1-

skór

ka2

-ap

arat

szpa

rkow

y3

-m

iêki

szas

ymil

acyj

ny

4-

skle

renc

hym

a5

-³y

ko6

-dr

ewno

100

µm

12

34

56

358

580

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zgó

rn¹

czêœ

æli

œcio

kszt

a³tn

ego

fyll

okla

dium

, pow

y¿ej

osa-

dzon

ego

nani

mkw

iatu

usp

(Mys

zop³

och)

zro

dzin

y(S

zpar

a-go

wat

e). P

rzed

staw

iona

czêœ

æut

wor

um

aty

pow

edl

ali

œcia

rozm

iesz

czen

iew

i¹ze

ki

rozm

iesz

czen

iedr

ewna

i³y

kaw

wi¹

zkac

h,z

drew

nem

podo

osio

wej

(gór

nej)

stro

-ni

ei

z³y

kiem

post

roni

edo

lnej

.

Rusc

us

.A

spara

gace

ae

1-

skór

kado

osio

wa

2-

miê

kisz

asym

ilac

yjny

3-

skle

renc

hym

aw

okó³

wi¹

zkow

a4

-dr

ewno

5-

³yko

6-

elem

enty

prze

wod

z¹ce

drew

naw

i¹zk

ibo

czne

j7

-ap

arat

szpa

rkow

y

50µ

m

12

34

56

7

359

581

582

Schemat przekroju poprzecznego w¹sa czepnego, pochodzenia pêdowego uL (Winoroœl w³aœciwa), z rodziny (Winoroœlowate)

Vitis vi-nifera . Vitaceae

skórka

kolenchyma


w³ókna ³ykowe

³yko pierwotne

³yko wtórne

miazga

drewno wtórne

metaksylem

protoksylem

gruboœcienny miêkisz promieni rdze-niowych


100 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez cierñ pêdowy Sarg.(G³óg œliwolistny), z rodziny (Ró¿owate)

Crataegus persimilisRosaceae

skórka o grubej zewnêtrznej œcia-nie komórkowej

miêkisz kory pierwotnej o wzglêd-nie cienkich œcianach komórkowych

w³ókna ³ykowe

³yko

granica miêdzy drewnem i ³ykiem;brak miazgi, ca³kowicie przek-szta³cona w tkanki sta³e

drewno zbudowane z gruboœcien-nych w³ókien drzewnych i z gru-boœciennego miêkiszu promieni

sklerenchymatyczny miêkisz rdze-nia

50 µm

360

583

584

Fragment przekroju poprzecznego przez cierñ pêdowy Jacq(G³óg jednoszyjkowy) z rodziny (Ró¿owate)

Crataegus monogyna ., Rosaceae

kutykula

skórka


³yko

w³ókna ³ykowe

drewno

w³ókna drzewne

gruboœcienny miêkisz promieni drzewnych

gruboœcienny miêkisz rdzenia

w³ókna sklerenchymatyczne w rdzeniu

10 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez bulwê pêdow¹ L. (S³o-necznik bulwiasty, topinambur), z rodziny (Astrowate)

Helianthus tuberosusAsteraceae

skórka


³yko

miazga

cienkoœcienny miêkisz drzewny

naczynia

cienkoœcienny miêkisz rdzenia1 mm

361

585

586

Schemat przekroju poprzecznego bulwy pêdowej L. (S³onecz-nik bulwiasty, topinambur), z rodziny (Astrowate)

Helianthus tuberosusAsteraceae

peryderma

cienkoœcienny miêkisz kory pierwot-nej



³yko pierwotne

³yko wtórne

miazga

naczynia drewna wtórnego

drewno pierwotne

cienkoœcienny miêkisz drewna wtór-nego


500 µm

Prz

ekro

jepo

prze

czne

bulw

ypê

dow

ej, o

bejm

uj¹c

em

iê-

kisz

zapa

sow

y:ko

rypi

erw

otne

j(A

),dr

ewna

wtó

rneg

o(B

)i

rdze

nia

(C)

uL

. (S

³one

czni

kbu

lwia

sty,

topi

nam

bur)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e)H

elia

nth

us

tuber

osu

sA

ster

ace

ae

A. P

rzek

rój

prze

zm

iêki

szza

-pa

sow

yko

rypi

erw

otne

j.K

ompl

eksy

kom

órko

we

u³o-

¿one

styc

znie

doob

wod

ubu

lwy

jako

efek

tpr

zew

agi

wzr

ostu

obw

odow

ego

ian

tykl

inal

nych

podz

ia³ó

wko

mór

kow

ych

B. P

rzek

rój

prze

zm

iêki

szza

paso

wy

drew

naw

tórn

ego.

Kom

plek

syko

mór

-ko

we

u³o¿

one

prom

ieni

œcie

doob

wo-

duja

koef

ekt

prze

wag

iw

zros

tuan

ty-

klin

alne

godo

osi

orga

nui

styc

znyc

hpo

dzia

³ów

mia

zgi.

C. P

rzek

rój

prze

zm

iêki

szza

paso

wy

rdze

nia

opr

zy-

padk

owym

, dow

olny

m,

uk³a

dzie

kom

plek

sów

ko-

mór

kow

ych

wef

ekci

eró

w-

nom

iern

ego

wzr

ostu

prze

-st

rzen

nego

kom

órek

tej

tkan

-ki

ini

euki

erun

kow

anyc

hpo

-dz

ia³ó

w

50µ

m

A B C

362

587

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zbi

facj

alny

, doj

rza³

yli

œæL

. (O

rlik

pos-

poli

ty),

zro

dzin

y(J

askr

owat

e)A

qu

ileg

iavu

lga

ris

Ra

nu

ncu

lace

ae

kuty

kula

war

stw

ask

utyn

izow

ana

zew

nêtr

z-ne

jœc

iany

kom

órek

skór

ki

kom

órki

skór

kigó

rnej

(doo

siow

ej)

miê

kisz

pali

sado

wy

miê

kisz

och

arak

terz

epo

œred

nim

drew

no

³yko

miê

kisz

g¹bc

zast

y

kom

órki

skór

kido

lnej

(odo

siow

ej)

w³o

sek

apar

atsz

park

owy

25µ

m

363

588

589

Przekrój poprzeczny bifacjalnego liœcia L. (Ligustr pospolity),z rodziny (Oliwkowate)

Ligustrum vulgareOleaceae


miêkisz palisadowy


elementy przewodz¹ce protoksy-lemu

³yko

miêkisz g¹bczasty

w³osek gruczo³owy


komora podszparkowa


Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

bifa

cjal

nyli

œæL

. (O

rlik

posp

olit

y), z

rodz

iny

(Jas

krow

ate)

Aqui-

legia

vulg

ari

sR

anuncu

-la

ceae

A. S

kórk

agó

rna

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

B. M

iêki

szpa

lisa

dow

y

kom

órki

miê

kisz

upa

lisa

-do

weg

o

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

-ko

we

C. M

iêki

szg¹

bcza

sty

kom

órki

miê

kisz

ug¹

b-cz

aste

go

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

-ko

we

D. S

kórk

ado

lna

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

apar

atsz

park

owy

por

szpa

rki

50µ

m

CBA D

364

590

591

Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

bifa

cjal

nyli

œæL

. var

.(K

apus

tarz

epak

),z

rodz

iny

(Kap

usto

wat

e)

Bra

s-si

canapus

ole

ifer

aB

rass

icace

ae

A. S

kórk

agó

rna

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

apar

atsz

park

owy

j¹dr

ako

mór

kow

e

B. M

iêki

szpa

lisa

dow

y

kom

órki

miê

kisz

upa

lisa

dow

ego

chlo

ropl

asty

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

C. M

iêki

szg¹

bcza

sty

kom

órki

miê

kisz

ug¹

bcza

steg

o

chlo

ropl

asty

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

D. S

kórk

ado

lna

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

apar

atsz

park

owy

por

szpa

rki

A DB C10µ

m

Przekroje poprzeczne przez zawi¹zek liœcia (A) i w pe³ni wyroœniêty, dojrza³y, bifa-cjalny liœæ (B) Mill (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)Tilia cordata . Tiliaceae

praskórka doosiowej strony zawi¹zka liœciowego

pramiêkisz palisadowy

pramiêkisz warstwy poœredniej

pramiêkisz wokó³ pasma pramiazgi

pramiazga

pramiêkisz g¹bczasty

praskórka odosiowej strony zawi¹zka liœciowego

skórka doosiowej strony liœcia

igie³kowate kryszta³y

miêkisz palisadowy

miêkisz warstwy poœredniej

miêkisz g¹bczasty

skórka odosiowej strony liœciaigie³kowate kryszta³y wokó³ j¹der1 - drewno2 - ³yko3 - pochwa miêkiszowa wokó³wi¹zkowa1 2 3

10 µm

25 µm

A

B

365

592

593

Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

bifa

cjal

n¹bl

aszk

êli

œ-ci

ow¹

Mil

l(L

ipa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Lip

owat

e)T

ilia

cord

ata

.T

ilia

cea

e

A. S

kórk

agó

rna

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

kom

órka

zw

akuo

l¹ta

nino

w¹

igie

³kow

ate

krys

zta³

y

B. M

iêki

szpa

lisa

dow

y

kom

órki

miê

kisz

upa

lisa

dow

ego

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

pros

tekr

yszt

a³y

szcz

awia

nuw

apni

a

C. M

iêki

szg¹

bcza

sty

kom

órki

miê

kisz

ug¹

bcza

steg

o

prze

stw

ory

miê

dzyk

omór

kow

e

D. S

kórk

ado

lna

w³a

œciw

eko

mór

kisk

órki

apar

atsz

park

owy

por

szpa

rki

j¹dr

ako

mór

kow

e

igie

³kow

ate

krys

zta³

yw

okó³

j¹dr

a

A B C D10µ

m

Schemat przekroju poprzecznego blaszki liœciowej p³ywaj¹cej po powierzchni wody,roœliny wodnej - L. (Grzybienie bia³e), z rodziny(Grzybieniowate)

Nymphaea alba Nymphaeaceae

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 - skórka górna (doosiowa) z aparatami szparkowymi2 - miêkisz palisadowy3 - miêkisz g¹bczasty4 - komory powietrzne5 - wi¹zki przewodz¹ce

6 - drewno7 - ³yko8 - kolenchyma9 - skórka dolna (odosiowa)

bez aparatów szparkowych

500 µm

366

594

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zbl

aszk

êli

œcio

w¹

roœl

iny

wod

nej

L. (

Grz

y-bi

enie

bia³

e), z

rodz

iny

(Grz

ybie

niow

ate)

Nym

phaea

alb

aN

ymphaea

ceae

apar

aty

szpa

rkow

e

skór

kagó

rna

(doo

siow

a)

miê

kisz

pali

sado

wy

skle

reid

yw

miê

kisz

upa

lisa

dow

ym

drob

new

i¹zk

ipr

zew

odz¹

ce

skle

reid

yw

miê

kisz

uae

renc

hym

atyc

znym

miê

kisz

aere

nchy

mat

yczn

y(g

¹bcz

asty

)

kom

ory

pow

ietr

zne

elem

enty

prze

wod

z¹ce

drew

na

³yko

skór

kado

lna

(bez

apar

atów

szpa

rkow

ych)

kole

nchy

ma

50µ

m

367

595

596

Przekrój poprzeczny przez blaszkê liœciow¹ L (Pomarañcza), z ro-dziny (Rutowate)

Citrus aurantium .Rutaceae

skórka doosiowa (bez aparatówszparkowych)

miêkisz palisadowy

drewno

³yko

w³ókna ³ykowe

pochwa miêkiszowa wokó³wi¹z-kowa

lizygeniczny zbiornik wydzielin

komórki wyœcielaj¹ce zbiornikwydzielin

drewno

miêkisz g¹bczasty

kryszta³ szczawianu wapnia

skórka odosiowa (z aparatamiszparkowymi)

25 µm

Przekroje przez bifacjaln¹ blaszkê liœciow¹ diploidalnej odmianyL. (Koniczyna czerwona), z rodziny (Bobowate); A - schematycznyprzekrój poprzeczny, B - przekrój poprzeczny, C - przekrój powierzchniowy skórkigórnej, D - przekrój powierzchniowy miêkiszu palisadowego, E - przekrój powierz-chniowy miêkiszu g¹bczastego, F - przekrój powierzchniowy skórki dolnej.

Trifolium pratenseFabaceae

skórka górna (doosiowa)miêkisz palisadowymiêkisz g¹bczastyskórka dolnawi¹zki przewodz¹cedrewno³ykosklerenchyma

w³aœciwe komórki skórki górnej

aparat szparkowy

komórki miêkiszu palisadowego




w³aœciwe komórki skórki dolnej

aparat szparkowy

200 µm

50 µm

A

C

E

F

B

D

368

597

598

Przekroje przez blaszkê liœciow¹ tetraploidalnej roœliny L (Koni-czyna czerwona), z rodziny (Bobowate); A - schematyczny przekrójpoprzeczny, B - przekrój poprzeczny, C - przekrój powierzchniowy skórki górnej,D- przekrój powierzchniowy miêkiszu palisadowego, E - przekrój powierzchniowymiêkiszu g¹bczastego, F - przekrój powierzchniowy skórki dolnej.

Trifolium pratense .Fabaceae

skórka górnamiêkisz palisadowymiêkisz g¹bczastyskórka dolnawi¹zki przewodz¹cedrewno³ykosklerenchyma (w³ókna ³ykowe)

w³aœciwe komórki skórki górnej

aparat szparkowy

komórki miêkiszu palisadowego




w³aœciwe komórki skórki dolnej

aparat szparkowy50 µm

200 µm

A

B F

E

C

D

Fragment przekroju poprzecznego przez liœæ ekwifacjalny roœliny kseromorficznej -sp (GoŸdzik), z rodziny (GoŸdzikowate)Dianthus . Caryophyllaceae

kutykulawarstwa skutynizowana zewnêtrznej œciany

komórek skórki

w³aœciwe komórki skórki doosiowej stronyliœcia


miêkisz palisadowy po doosiowej stronie liœ-ciakomora przedechowa

niezró¿nicowany miêkisz œrodkowej czêœciliœcia

drewno

³yko

w³ókna ³ykowe

miêkisz palisadowy po odosiowej stronie liœ-cia

skórka odosiowej strony liœcia

50 µm

369

599

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zli

œæek

wif

acja

lny

kser

omor

ficz

nej

roœl

iny

spz

ro-

dzin

y(S

rebr

niko

wat

e)H

ake

a.,

Pro

teace

ae

skór

ka

apar

aty

szpa

rkow

e

kom

ory

pow

ietr

zne

miê

kisz

pali

sado

wy

zch

lo-

ropl

asta

mi

cien

koœc

ienn

ym

iêki

szo

izod

iam

etry

czny

chko

mór

-ka

chz

chlo

ropl

asta

mi

sube

pide

rmal

nesk

lere

idy

oste

oskl

erei

dyw

œród

kom

ó-re

km

iêki

szu

pali

sado

weg

o

skle

reid

yto

war

zysz

¹ce

wi¹

zkom

prze

wod

z¹cy

m

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

two-

rz¹c

epi

erœc

ieñ

pod

miê

ki-

szem

pali

sado

wym

wi¹

zka

cent

raln

a

drew

no

³yko

grub

oœci

enny

miê

kisz

zasa

d-ni

czy

bez

chlo

ropl

astó

w

50µ

m

370

600

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zli

œæek

wif

acja

lny

roœl

iny

grub

oszo

wat

ejo

foto

synt

ezie

ty-

puC

AM

(cra

ssul

acea

nac

idm

etab

olis

m)

-L

(Roz

chod

nik

ostr

y), z

ro-

dzin

y(G

rubo

szow

ate)

Sed

um

acr

e.

Cra

ssula

ceae

skór

ka

apar

atsz

park

owy

kom

ora

prze

dech

owa

prze

stw

ory

miê

dzyk

o-m

órko

we

mez

ofil

C

mez

ofil

wie

ñcow

y

wi¹

zka

prze

wod

z¹ca

4

25µ

m

371

601

Prz

ekró

jpo

prze

czny

ekw

ifac

jaln

ego

liœc

iapó

³pas

o¿yt

nicz

ejro

œlin

y-

L(J

emio

³apo

spol

ita)

, zro

dzin

y(G

¹zew

niko

wat

e)Vis

cum

al-

bum

.ra

nth

ace

ae

Lo

kuty

kula

skór

kagó

rna

(doo

siow

a)

miê

kisz

asy-

mil

acyj

ny

drew

no

w³ó

kna

³yko

skór

kado

lna

(odo

siow

a)

kuty

kula

50µ

m

372

602

603

Przekroje poprzeczne przez liœcie: A. L B. chimery -Simon-Louis (z dwoma warstwami tuniki ), C. chime-

ry (z jedn¹ warstw¹ tuniki ), D.Jacq rodziny (Ró¿owate)

Mespilus germanica ., Cratae-gomespilus dardari Mespilus

Crataegomespilus ’Asnieresi’ Mespilus Crataegusmonogyna ., z Rosaceae

skórka doosiowej stronyliœcia

komórka z antocjanem

miêkisz palisadowy

miêkisz g¹bczasty

skórka odosiowej stronyliœcia

25 µm

A B C D

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

przy

list

ków

, zaw

i¹zk

ówli

œci

zim

uj¹c

ego

weg

etat

ywne

gop¹

kaM

ill.

(Lip

adr

obno

list

na);

A-

najm

³ods

zego

, B-

poœr

edni

ego,

C-

najs

tar-

szeg

o.

Til

iaco

rdata

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

kom

órki

œluz

owe

Prz

ekro

jepo

prze

czne

przy

list

ków

, zaw

i¹zk

ówli

œci

zim

uj¹c

ego

weg

etat

ywne

gop¹

kaM

ill.

(Lip

adr

obno

list

na);

A-

najm

³ods

zego

, B-

poœr

edni

ego,

C-

najs

tars

zego

.T

ilia

cord

ata

epid

erm

ado

osio

wa

twor

z¹ca

siê

pra-

mia

zga

epid

erm

ado

osio

wa

pasm

opr

amia

zgi

epid

erm

aod

osio

wa

1-

elem

enty

prze

wo-

dz¹c

edr

ewna

2-

³yko

3-

kom

órka

œluz

owa

epid

erm

ado

osio

wa

miê

kisz

drew

no

³yko

kom

órka

œluz

owa

epid

erm

aod

osio

wa

21

3

250

µm

25µ

m

25µ

m

25µ

m

A

B

C

A B C

373

604

605

Prz

ekró

jpo

wie

rzch

niow

yep

ider

my

odos

iow

ejst

rony

m³o

dego

przy

list

ka, z

ewnê

trzn

ego

zaw

i¹zk

ali

œcio

weg

o,zi

muj

¹ceg

o,w

eget

atyw

nego

p¹ka

Mil

l(L

i-pa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Lip

owat

e)T

ilia

cord

ata

.T

ilia

cea

e

kom

órki

epid

erm

y

œcia

nako

mór

kow

a

blas

zka

œrod

kow

a

jam

kipr

oste

Prz

ekró

jpo

wie

rzch

niow

ysu

bepi

derm

alny

chko

mór

ekm

iêki

szow

ych

pood

osio

wej

stro

nie

m³o

dego

przy

list

kaze

wnê

trzn

ego

zaw

i¹zk

ali

œcio

weg

o,zi

muj

¹ceg

o,w

eget

a-ty

wne

gop¹

kaM

ill.

(Lip

adr

obno

list

na, z

ro-

dzin

y(L

ipow

ate)

Til

iaco

rda

taT

ilia

cea

e

cien

koœc

ienn

eko

-m

órki

miê

kisz

owe

druz

ysz

czaw

ianu

wap

nia

10µ

m

10µ

m

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

go³u

ski

okry

waj

¹cej

zim

u-j¹

cy, w

eget

atyw

nyp¹

k,za

sila

nej

prze

ztr

zyro

zga³

êzia

j¹-

cesi

êw

i¹zk

iu

Mil

l.(L

ipa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Lip

owat

e)T

ilia

cord

ata

Til

iace

ae

pow

ierz

chni

aod

osio

wa

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

³yko

drew

no

wi¹

zka

œrod

kow

aro

zga³

êzio

naw

wêŸ

le³o

dygi

wi¹

zki

bocz

nero

zga³

êzio

new

wêŸ

le³o

dygi

Prz

ekro

jepr

zez

³usk

êok

ryw

aj¹c

¹zi

muj

¹cy,

weg

etat

ywny

p¹k

Mil

l(L

ipa

drob

noli

stna

);A

-pr

zekr

ójpo

prze

czny

zew

nêtr

znej

, odo

siow

ejcz

êœci

³usk

i,B

-pr

zekr

ójpo

wie

rzch

niow

ysu

bepi

derm

alne

gom

iêki

szu

odos

iow

ejst

rony

³usk

i.

Til

iaco

rda

ta.

kuty

kula

iw

arst

wa

skut

yniz

o-w

ana

kom

órki

epid

erm

y

grub

oœci

enne

kom

órki

miê

ki-

szow

e

œcia

nyko

mór

kow

e

jam

kipr

oste

blas

zka

œrod

kow

a

œcia

nako

mór

kow

a

jam

kipr

oste

250

µm

10

µm

BA

374

606

607

Przekrój poprzeczny przez przysadkê kwiatow¹ (A) z jej przylistkiem (B) uMill (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)

Tiliacordata . Tiliaceae

skórka odosiowa(dolna)

³yko

drewno

miêkisz

komórki œluzowe

skórka doosiowa(górna)


³yko

drewno

miêkisz

komórki œluzowe


25 µm

25 µm

A

B

Przekrój poprzeczny przez m³od¹ dzia³kê kielicha Mill (Lipa drobno-listna), z rodziny (Lipowate)


1 - skórka doosiowa, 2 - drewno, 3 - ³yko, 4 - miêkisz, 5 - skórka odosiowa

25 µm

1 2 3 4

5

375

608

609

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zdz

ia³k

êki

elic

haz

du¿e

gop¹

kakw

iato

weg

oM

ill.

(Lip

adr

obno

list

na),

zro

-dz

iny

(Lip

owat

e)T

ilia

cord

ata

Til

iace

ae

skór

kado

osio

wa

cien

koœc

ienn

ym

iêki

sz

kom

órka

œluz

owa

kom

órki

miê

kisz

owe

zdr

obny

mi

wak

uola

mi

tani

-no

wym

i

skór

kaod

osio

wa

10µ

m

Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

dzia

³kê

kiel

icha

Mil

l.(L

ipa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Li-

pow

ate)

; A-

epid

erm

ado

osio

wa,

B-

sube

pide

rma

doo-

siow

a,C

-su

bepi

derm

aod

osio

wa,

D-

epid

erm

aod

osio

-w

a.

Til

iaco

rdata

Til

iace

ae

A-

Gru

boœc

ienn

eko

mór

kiep

ider

my

doos

iow

ej

œcia

nako

mór

kow

a

blas

zka

œrod

kow

a

cyto

plaz

ma

wak

uola

j¹dr

oB

-C

ienk

oœci

enny

miê

kisz

sube

pide

rmy

doos

iow

ejœc

iana

kom

órko

wa

przy

œcie

nny

pok³

adcy

topl

azm

y

wak

uola

drob

new

akuo

leta

nino

we

j¹dr

o

C-

Cie

nkoœ

cien

nym

iêki

szsu

bepi

derm

yod

osio

wej

œcia

nako

mór

kow

a

przy

œcie

nny

pok³

adcy

topl

azm

y

j¹dr

o

cent

raln

aw

akuo

la

drob

new

akuo

leta

nino

we

D-

Cie

nkoœ

cien

neko

mór

kiep

ider

my

odos

iow

ej

œcia

nako

mór

kow

a

przy

œcie

nny

pok³

adcy

topl

azm

y

cent

raln

aw

akuo

la

drob

new

akuo

leta

nino

we

j¹dr

o

10

µm

A B C D

376

610

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zel

emen

tni

ezró

¿nic

owan

ego

okw

iatu

L.

(Cie

mie

rnik

bia³

y), z

rodz

iny

(Jas

krow

ate)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

.S

igm

unda

zeS

tutt

gart

u.

Hel

leb

oru

sn

iger

Ra

nu

ncu

lace

ae

1-

apar

aty

szpa

rkow

e,2

-sk

órka

doos

iow

a,3

-dr

ewno

, 4-

niez

ró¿n

icow

any

miê

kisz

, 5-

³yko

,6

-sk

órka

odos

iow

a,7

-pr

zest

wor

ym

iêdz

ykom

órko

we

1

100

µm

2

3

4

76

5

1

377

611

612

Schemat rozga³êziania siê w blaszce liœciowej trójwi¹zkowego nerwu g³ównegou Mill (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)Tilia cordata . Tiliaceae

trójwi¹zkowe nerwy pierwszego rzêdu

wi¹zka boczna nerwu pierwszorzêdowego, stanowi¹caodga³êzienie bocznej wi¹zki nerwu g³ównego

wi¹zka œrodkowa i jedna z wi¹zek bocznych nerwupierwszorzêdowego stanowi¹ce odga³êzienie œrodkowejwi¹zki nerwu g³ównego

wi¹zka œrodkowa nerwu g³ównego

dwie wi¹zki boczne

Przekrój poprzeczny bifacjalnej blaszki liœciowej roœliny szuwarowejL (¯abieniec babka wodna), z rodziny (¯abieñcowate)

Alisma plan-tago-aquatica . Alismataceae

1 - drewno2 - kana³ wydzielniczy3 - ³yko4 - aparat szparkowy

5 - skórka doosiowa (górna)6 - miêkisz palisadowy7 - miêkisz g¹bczasty8 - skórka odosiowa (dolna)

25 µm

1 2 3 4

5

6

7

8

378

613

614

Przekrój poprzeczny blaszki liœciowej L (Cibora zmienna),z rodziny (Turzycowate)

Cyperus alternifolius .Cyperaceae

1 - skórka górna (doosiowa)2 - miêkisz palisadowy3 - pochwa miêkiszowa wokó³-

wi¹zkowa4 - pochwa sklerenchymatycz-

na wokó³wi¹zkowa

5 - naczynia metaksylemu6 - przestwór miêdzykomórko-

wy7 - kryszta³ w komórce skórki8 - w³ókna sklerenchymatycz-

ne

9 - komora powietrzna10 - aparaty szparkowe11 - skórka dolna (odosiowa)12 - ³yko13 - miêkisz g¹bczasty

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 8 13

20 µm

Przekrój poprzeczny przez bifacjaln¹ blaszkê liœciow¹ sp (Pochrzyn),z rodziny (Pochrzynowate)

Dioscorea .Dioscoreaceae

skórka górna (bezaparatów szparko-wych)

miêkisz palisadowy

miêkisz wokó³wi¹z-kowy z kryszta³amiszczawianu wapnia

drewno

³yko

sklerenchyma

miêkisz g¹bczasty

skórka dolna (z apa-ratami szparkowy-mi)

10 µm

379

615

616

Przekrój poprzeczny przez blaszkê liœciow¹ o niezró¿nicowanym miêkiszu asymila-cyjnym i nietypowym dla liœcia rozmieszczeniu drewna i ³yka w wi¹zce przewodz¹-cej u L. (Czosnek niedŸwiedzi), z rodziny (Czosnkowate)Allium ursinum Alliaceae

1 - ³yko2 - drewno3 - miêkisz wokó³wi¹zkowy

4 - aparat szparkowy5 - skórka doosiowa (górna)6 - niezró¿nicowany miêkisz asymilacyjny

7 - skórka odosiowa (dolna)

25 µm1 2 3 4

5

6

7

Schemat przekroju poprzecznego przez unifacjalny liœæ L. (Kosaciecniemiecki), z rodziny (Kosaæcowate)

Iris germanicaIridaceae

1

2

3

4

5

6

7

1 - skórka2 - wi¹zki kolateralne zamkniête3 - drewno4 - miêkisz

5 - ³yko (czêœæ przewodz¹ca)6 - w³ókna ³ykowe7 - skórka

250 µm

380

617

Fragment przekroju poprzecznego przez mieczowaty,unifacjalny liœæ L (Kosaciec niemiecki),z rodziny (Kosaæcowate)

Iris germanica .Iridaceae

skórka

miêkisz gruboœcienny

cienkoœcienny miêkisz asymilacyjny

sklerenchyma (w³ókna ³ykowe)

³yko



cienkoœcienny miêkisz zasadniczy



³yko

sklerenchyma (w³ókna ³ykowe)

cienkoœcienny miêkisz asymilacyjny

miêkisz gruboœcienny

skórka50 µm

381

618

619

Schemat przekroju poprzecznego przez dêty, unifacjalny liœæ -L. (Czosnek szczypiorek), z rodziny (Czosnkowate)

Allium schoenoprassum Alliaceae

skórka

miêkisz palisadowy

niezró¿nicowany miêkisz z pojedynczymikomórkami sklerenchymatycznymi

³yko

drewno

kana³ powietrzny

250 µm

Fragment przekroju poprzecznego unifacjalnego, dêtego liœciaL. (Czosnek szczypiorek), z rodziny (Czosnkowate)

Allium schoenopras-sum Alliaceae

aparat szparkowy


miêkisz palisadowy

komórki sklerenchyma-tyczne

wokó³wi¹zkowa poch-wa sklerenchymatyczna

³yko

drewno, metaksylem

cienkoœcienny miêkiszprotoksylemu

miêkisz g¹bczasty

porozrywane komórkimiêkiszowe na granicyz kana³em powietrznym

10 µm

382

620

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zun

ifac

jaln

yli

œæL

(Czo

snek

por)

, zro

dzi-

ny(C

zosn

kow

ate)

All

ium

po

rru

m.

All

iace

ae

skór

ka

miê

kisz

pali

sa-

dow

y

w³ó

kna

skle

ren-

chym

atyc

zne

wi¹

zki

prze

wo-

dz¹c

e

miê

kisz

drew

no

³yko

miê

kisz

pali

sa-

dow

y

skór

ka

apar

atsz

park

o-w

y

w³ó

kna

skle

ren-

chym

atyc

zne

250

µm

383

621

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zza

wi¹

zek

liœc

iai

m³o

dyli

œæro

œlin

yw

odne

jL

(Rde

stni

cakê

dzie

rzaw

a), z

rodz

iny

(Rde

stni

cow

ate)

;A

-za

wi¹

zek

liœc

ia, B

-m

³ody

liœæ

.

Po

tam

og

eto

ncr

isp

us

.P

ota

mo

get

on

ace

ae

A-

Zaw

i¹ze

kli

œcia

skór

kado

osio

wa

(gór

na)

dzie

l¹ce

siê

pery

klin

alni

eko

mór

kiw

arst

wy

sube

pide

rmal

nej

twor

z¹ce

siê

pasm

opr

amia

zgi

skór

kaod

osio

wa

(dol

na)

B-

M³o

dyli

œæ

skór

kado

osio

wa

(gór

na)

m³o

dym

iêki

sz

twor

z¹ca

siê

wi¹

zka

prze

-w

odz¹

ca

kom

ory

pow

ietr

zne

m³o

dym

iêki

sz

skór

kaod

osio

wa

(dol

na)

10µ

m

10µ

m

A B

384

622

Prz

ekró

jpo

prze

czny

liœc

iaH

uds.

(Kos

trze

wa

³¹ko

wa)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e)F

estu

cap

rate

nsi

sP

oa

cea

e

1.sk

órka

2.ko

mór

kipê

cher

zyko

wat

e3.

apar

aty

szpa

rkow

e4.

skle

renc

hym

a5.

mez

ofil

6.³y

kopi

erw

otne

7.en

dode

rma

8.na

czyn

iam

etak

syle

mu

9.m

iêki

szw

okó³

wi¹

zkow

y10

. skó

rka

odos

iow

a(d

olna

)

1

24

5

4

46

7

8

9

104

3

385

623

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

liœc

iaL

. (W

ydm

uchr

zyca

pias

-ko

wa)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e)Ely

mus

are

nari

us

Poace

ae

1 2 3 4 5 6 7

1010

8

9

1-

skór

kado

osio

wa

2-

skle

renc

hym

a3

-w

³osk

ik³

uj¹c

e,na

daj¹

celi

œcio

msz

orst

koœæ

4-

apar

atsz

park

owy

5-

miê

kisz

asym

ilac

yjny

6-

drew

no

7-

³yko

8-

wok

ó³w

i¹zk

owa

poch

wa

skle

renc

hym

atyc

zna

9-

skór

kaod

osio

wa

10-

apar

aty

szpa

rkow

ew

skór

ceod

osio

wej

x-

kom

órki

pêch

erzy

kow

ate

(zaw

iaso

we)

50µ

m

x

386

624

625

Schemat przekroju poprzecznego przez liœæ .(Œmia³ek darniowy), z rodziny (Wiechlinowate)

Deschampsia caespitosaPoaceae

(L.) P. Beaur

1

2

3

4

5

6

7

8

1 - sklerenchyma2 - skórka doosiowa3 - miêkisz asymilacyjny4 - drewno

5 - ³yko6 - komórki pêcherzykowate (zawiasowe)7 - sklerenchyma8 - skórka odosiowa (dolna)

250 µm

Fragment przekroju poprzecznego blaszki liœciowej (L.)P. Beaur. (Œmia³ek darniowy), z rodziny (Wiechlinowate)

Deschampsia caespitosaPoaceae


sklerenchyma


aparaty szparkowe

wokó³wi¹zkowa pochwamiêkiszowa

wokó³wi¹zkowa pochwasklerenchymatyczna



³yko

sklerenchyma

komórki pêcherzykowate(zawiasowe)

skórka dolna (odosiowa),bez aparatów szparkowych

50 µm

387

626

Prz

ekró

jpo

prze

czny

liœc

iaL

. (K

ukur

ydza

zwyc

zajn

a), r

oœli

nyo

foto

synt

e-zi

ety

puC

Zea

mays

zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e)P

oace

ae

4,

1-

skór

kado

osio

wa

(gór

na)

2-

mez

ofil

C4

3-

kom

órki

pêch

erzy

kow

ate

(zaw

iaso

we)

4-

mez

ofil

wie

ñcow

y5

-pr

otok

syle

m6

-na

czyn

iem

etak

syle

mu

7-

apar

atsz

park

owy

8-

kom

ora

pods

zpar

kow

a9

-sk

lere

nchy

ma

10-

cz³o

nyru

rek

sito

wyc

h11

-ko

mór

kapr

zyru

rkow

a12

-sk

órka

odos

iow

a(d

olna

)

12

34

56

78

910

1112

50µ

m

388

627

628

Fragment przekroju pod³u¿nego przez zawi¹zek liœcia z tworz¹cym siê jêzyczkiemu L. (Owies zwyczajny), z rodziny (Wiechlinowate). Na pod-stawie preparatu dr. Neumann z 1937 r.

Avena sativa Poaceae

skórka doosiowa

jêzyczek (tworz¹cy siê wy³¹czniez komórek skórki)

pramiêkisz zawi¹zka liœciowego

10 µm

Fragment przekroju poprzecznego plewy dolnej mêskiego k³oska L. (Ku-kurydza zwyczajna) , z rodziny (Wiechlinowate); A - w m³odym p¹ku kwia-towym z jednoj¹drowymi ziarnami py³kowymi, B - w p¹ku kwiatowym z dojrza³ymiziarnami py³kowymi

Zea maysPoaceae

skórka doosiowej strony plewy


drewno

³yko

skórka odosiowej strony plewy

obumar³a skórka doosiowej strony plewy

gruboœcienne komórki miêkiszowe

drewno

³yko

sklerenchyma

gruboœcienna skórka odosiowej strony plewy

w³oski

50 µmA

B

389

629

630

Fragment przekroju poprzecznego plewy górnej mêskiego k³oska L. (Kuku-rydza zwyczajna), z rodziny ; A - w m³odym p¹ku kwiatowym z jednoj¹dro-wymi ziarnami py³kowymi, B - w p¹ku kwiatowym z dojrza³ymi ziarnami py³kowymi.

Zea maysPoaceae

skórka doosiowej strony plewy


skórka odosiowej strony plewy

1 - elementy przewodz¹ce drewna

2 - ³yko

3 - w³osek

obumar³a skórka doosiowej strony plewy


sklerenchyma

gruboœcienna skórka odosiowej strony plewy

1 - elementy przewodz¹ce drewna

2 - ³yko

50 µm

A

B

123

12

Przekroje poprzeczne œrodkowej czêœci plewki dolnej mêskiego k³oska L(Kukurydza zwyczajna), z rodziny ; A - w m³odym p¹ku kwiatowymz jednoj¹drowymi ziarnami py³kowymi, B - z dojrza³ymi ziarnami py³kowymi.

Zea mays .Poaceae

skórka doosiowej strony plewki


skórka odosiowej strony plewki

obumar³a skórka doosiowej stronyplewki

obumar³e subepidermalne komórkimiêkiszowe


sklerenchymagruboœcienna skórka odosiowejstrony plewki

1 2

1 2

1 - elementy przewodz¹ce drewna2 - ³yko

1 - elementy przewodz¹ce drewna2 - ³yko

50 µm

A

B

390

631

632

Przekroje poprzeczne œrodkowej czêœci plewki górnej mêskiego k³oska L(Kukurydza zwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate); A - w m³odym p¹kukwiatowym z jednoj¹drowymi ziarnami py³kowymi, B - w p¹ku kwiatowym z doj-rza³ymi ziarnami py³kowymi.

Zea mays .Poaceae

skórka doosiowej strony plewki


skórka odosiowej strony plewki

gruboœcienna skórka doosiowejstrony plewki


gruboœcienna skórka odosiowejstrony plewki

50 µm

A

B

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zred

ukow

any,

³usk

owat

yli

œæB

ak(S

zpar

agpi

erza

sty)

, zro

dzi-

ny(S

zpar

agow

ate)

. Wpa

chw

inie

taki

ego

szcz

¹tko

weg

oli

œcia

wyr

asta

j¹fy

llok

ladi

ape

³ni¹

cefu

nk-

cje

liœc

i.N

apo

dsta

wie

prep

arat

udo

c.F

r.K

adej

a.

Asp

ara

gu

sp

lum

osu

s.

Asp

ara

ga

cea

e

skór

kagó

rna

skór

kado

lna

miê

kisz

elem

enty

prze

wod

z¹ce

drew

na

25µ

m

391

633

Schematy przekrojów poprzecznych przez ogonek liœciowy Mill(Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate); A - nasada ogonka liœciowe-go z trzema wi¹zkami; wi¹zki boczne po³¹czone sklerenchym¹ z wi¹zk¹ œrodko-w¹, B - wszystkie trzy wi¹zki po³¹czone w pierœcieñ; C,D,E - oddzielenie siêz miejsca styku wi¹zek bocznych, wi¹zki centralnej, co prowadzi do powstanianaprzemiennego, koncentrycznego uk³adu tkanek; drewno, ³yko, sklerenchyma,³yko, drewno, sklerenchyma, miêkisz, drewno, ³yko, sklerenchyma, miêkisz, ko-lenchyma i skórka; F - ogonek na granicy z blaszk¹ liœciow¹; po stronie doosio-wej dochodzi do oddzielenia siê pierwszej rozwidlaj¹cej siê wi¹zki unerwiaj¹-cej nasadê blaszki liœciowej; G - uk³ad tkanek w nasadowej czêœci blaszki liœcio-wej.


wi¹zki boczne

wi¹zka œrodkowa

skórka

kolenchyma

miêkisz

komórki œluzowe

sklerenchyma

³yko

drewno

miêkisz

oddzielaj¹ca siê od wi¹-zek bocznych wi¹zkacentralna o koncentrycz-nym uk³adzie tkanek

50 µm

D

C

B

A

G

F

E

392

634

635

Schemat przekroju poprzecznego ogonka liœciowego L. (Winoroœl w³aœ-ciwa), z rodziny (Winoroœlowate)

Vitis viniferaVitaceae

strona doosiowa

skórka

kolenchyma

miêkisz

w³ókna ³ykowe

³yko pierwotne

³yko wtórne

miazga

drewno wtórne

drewno pierwotne

miêkisz

100 µm

Schemat przekroju poprzecznego ogonka liœciowego L. (£opianwiêkszy), z rodziny (Astrowate)

Arctium lappaAsteraceae

strona doosiowa ogonka

skórka

kolenchyma


wi¹zki przewodz¹ce kolateralneotwarte

sklerenchyma (zaczerniona)



kana³ powietrzny

1 mm

393

636

637

Schemat przekroju poprzecznego ogonka liœciowego m³odego liœciaMill. (£opian pajêczynowaty), z rodziny (Astrowate)

Arctium tomen-tosum Asteraceae

1 - skórka2 - cienkoœcienny miêkisz3 - wi¹zki przewodz¹ce kolateralne otwarte4 - ³yko

5 - miazga6 - drewno7 - kolenchyma8 - komora powietrzna

500 µm

1

2

3

45

6

7

8

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zog

onek

liœ-

ciow

y(L

.)P.

Gae

rtn

(Lep

iê¿n

ikró

-¿o

wy)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e); A

-li

œcia

doj-

rza³

ego,

ma³

ego,

B-

liœc

iado

jrza

³ego

, du¿

ego.

Pet

asi

tes

hyb

ridus

.A

ster

ace

ae

oskr

zydl

enie

ogon

ka

skór

ka

kole

nchy

ma

luko

wa

cien

koœc

ienn

ym

iêki

sz

wi¹

zki

kola

tera

lne

otw

arte

skle

renc

hym

a(w

³ókn

a³y

kow

e)

³yko

drew

no

kana

³po

wie

trzn

y

stro

nado

osio

wa

oskr

zydl

enie

ogon

ka

skór

ka

kole

nchy

ma

luko

wa

miê

kisz

wi¹

zki

kola

tera

lne

otw

arte

skle

renc

hym

a

³yko

drew

no

kana

³po

wie

trzn

y

1mm

1m

m

A B

394

638

639

Schemat przekroju poprzecznego przez oskrzydlony ogonek liœciowyL. (Groszek leœny), z rodziny (Bobowate). Wi¹zki przewodz¹ce

czêœci centralnej ogonka liœciowego tworz¹ pierœcieñ, z drewnem skierowanym doœrodka a z ³ykiem na zewn¹trz. Wi¹zki w czêœci tworz¹cej oskrzydlenie s¹ rozmiesz-czone podobnie jak w blaszce liœciowej, z drewnem po stronie doosiowej a z ³ykiempo stronie odosiowej. Brze¿ne wi¹zki oskrzydlenia ustawione s¹ równolegle dop³aszczyzny oskrzydlenia, z ³ykiem skierowanym do brzegu.

Lathyrus syl-vester Fabaceae

1 - wi¹zka brze¿na oskrzydlenia2 - drewno3 - skórka doosiowa4 - ³yko5 - sklerenchyma

6 - miêkisz asymilacyjny7 - miêkisz gruboœcienny8 - miêkisz cienkoœcienny9 - kolenchyma

250 µm

1234

56

7

8

9

Schemat przekroju poprzecznego przez ogonek liœciowy roœliny wodnejL. (Grzybienie bia³e), z rodziny (Grzybieniowate)

Nymphaeaalba Nymphaeaceae

skórka

sklereidy

kolenchyma k¹towa

miêkisz zasadniczy


³yko

drewno

astrosklereidy

kana³y powietrzne

500 µm

395

640

641

Schemat przekroju poprzecznego przez cylindryczne, w pe³ni zamkniête pochwyliœciowe dwóch liœci L. (Konwalia majowa), z rodziny -

(Konwaliowate)Convallaria maialis Convalla

riaceae

skórka odosiowa


pochwa sklerenchymatyczna

³yko (kropkowane)



skórka doosiowa

500 µm

Prz

ebie

gw

i¹ze

k³y

kodr

zew

nych

una

sady

ogon

kali

œcio

weg

oM

ill

(Lip

adr

obno

list

na),

zro

dzin

y(L

ipo-

wat

e); A

-pr

zekr

ójje

dnor

oczn

ej³o

dygi

wm

iejs

cuw

êz³a

ztr

zem

aœl

adam

ili

œcio

wym

i,B

-re

kons

truk

cja

rozg

a³êz

ieñ

œlad

ówli

œcio

-w

ych

1,2,

2’do

przy

list

ków

iog

onka

liœc

iow

ego,

C-

nasa

daog

onka

liœc

iow

ego.

Ti-

lia

cord

ata

.T

ilia

cea

e

wi¹

zka

poch

odz¹

caod

œlad

uœr

odko

weg

o

odga

³êzi

enia

œlad

uœr

odko

weg

o

wi¹

zki

poch

odz¹

ceod

œlad

ówbo

czny

ch

przy

list

ki

wi¹

zka

poch

odz¹

caod

œlad

uœr

odko

weg

oi

jej

odga

³êzi

enia

wi¹

zki

poch

odz¹

ceod

œlad

ówbo

czny

chz

odga

³êzi

enia

mi

dopr

zyli

stkó

w

2’œl

adli

œcio

wy,

œrod

kow

y

skór

ka

kole

nchy

ma

miê

kisz

kory

pier

wot

nej

kom

órki

œluz

owe

œlad

liœc

iow

ybo

czny

(2’)

w³ó

kna

³yko

we

³yko

miê

kkie

mia

zga

drew

no

rdze

ñ

2500

µm

11b

1b’

22’

1a1a

’

1a2

1b1

1b’

2’1a

’1c

2c 2b

2a2a2b2c

’

1c’

C B A

396

642

643

Roz

etki

liœc

iow

eo

spir

alny

m, l

ewos

krêt

nym

uk³a

dzie

liœc

iu

dwóc

hos

obni

ków

L(D

ziew

anna

kutn

erow

ata)

, zro

dzin

y(T

rêdo

wni

kow

ate)

; A,B

.

Ver

ba

scu

mp

hlo

mo

ides

.S

cro

ph

ula

ria

cea

e

K¹t

dyw

erge

ncji

wah

asi

êw

obu

roze

tkac

hw

szer

okim

zakr

esie

.U

osob

nika

Aos

cylu

jew

prze

dzia

le11

7-17

6(x–

=13

8,8

),a

uos

ob-

nika

Bod

71do

206

( x–=

135,

6).

Wah

ania

k¹ta

dyw

erge

ncji

wy-

raŸn

iezw

i¹za

nes¹

zw

ieki

emli

œci,

czym

liœc

iepó

Ÿnie

jw

ytw

orzo

ne,

tym

wiê

ksze

wah

ania

(Wyk

res

C).

oo

oo

o

1-

liœæ

najs

tars

zyA

B

C

1cm

171819

16

1

2

34

5

6

78

9 10

1112

13

14 15

1

2

3

4

5

6

78

9 10

1112

1314

1516

80100

120

140

160

180

200

13

57

911

1315

1719

Po

zy

cj

el

iœ

ci

K¹tdywergencji

A Bx

=13

8,8

x=

135,

6

- -O O

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zm

erys

tem

yw

ierz

cho³

kow

epê

duz

nakr

zy¿l

eg³y

mro

zmie

szcz

e-ni

emza

wi¹

zków

liœc

iow

ych

udw

óch

gatu

nków

(Prz

etac

znik

);-

A,

-B

,z

rodz

iny

(Trê

dow

niko

wat

e). Z

awi¹

zki

liœc

itw

orz¹

czte

rypr

ostn

ice

(ort

osty

chy)

. Na

pods

taw

iepr

epar

atów

drZ

. Pu³

awsk

iej.

Ver

o-

nic

aV.

myr

tifo

lia

V.

spec

iosa

Scr

op

hu

lari

ace

ae

sto¿

ekw

zros

tu

najm

³ods

zapa

raza

-w

i¹zk

ówli

œcio

wyc

h

pasm

apr

amia

zgi

sto¿

ekw

zros

tu

najm

³ods

zapa

raza

-w

i¹zk

ówli

œcio

wyc

h

pasm

apr

amia

zgi

BA

66

5 5

44

33

22

1 1

200

µm

100

µm 3

3

2 2

11

397

644

645

Schemat przekroju poprzecznego przez zimuj¹cy p¹k wegetatywny z distichicznymrozmieszczeniem ³usek i zawi¹zków liœci u Mill (Lipa drobnolistna),z rodziny (Lipowate); 1ab, 2ab - ³uski profilowe (liœcie dolne), 3a-8a - za-wi¹zki liœci (zakropkowane), 3b-8b - zawi¹zki przylistków.


³uska profilowa (okrywaj¹ca)

przylistki (4b) nale¿¹ce do czwartego liœcia (4a)

merystem wierzcho³kowy pêdu

komórki œluzowe

zawi¹zki blaszki liœciowej

0,5 mm 2ab

4b

4b

1ab

3b 3b

5b

5b

6b

6b

7b 7b

8b

8b

4a

6a

8a

7a

5a

3a

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

prze

zli

œcia

k(f

yllo

-di

um)

-sp

³asz

czon

yog

onek

liœc

iow

ype

³ni¹

cyfu

nkcj

êbl

aszk

ili

œcio

wej

usp

. (A

kacj

a), z

rodz

iny

(Bob

owat

e), z

podr

odzi

nyA

caci

aF

a-

bace

ae

Mim

oso

idea

e

1-

skór

ka2

-m

iêki

szpa

lisa

dow

yst

rony

doos

iow

ej3

-ci

enko

œcie

nny

miê

kisz

œrod

kow

ejcz

êœci

liœc

iaka

4-

krys

zta³

ysz

czaw

ianu

wap

nia

5-

skle

renc

hym

a6

-³y

kow

i¹zk

igó

rnej

7-

drew

now

i¹zk

igó

rnej

8-

miê

kisz

miê

dzyw

i¹zk

owy

9-

drob

new

i¹zk

i10

-ap

arat

ysz

park

owe

11-

skór

kado

lna

(odo

siow

a)12

-m

iêki

szpa

lisa

dow

yst

rony

odos

iow

ej13

-sk

lere

nchy

ma

doln

ejw

i¹zk

i14

-³y

kow

i¹zk

ido

lnej

15-

drew

now

i¹zk

ido

lnej

25µ

m1

23

45

67

89

10

1514

1011

1213

398

646

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zoœ

æli

œcia

u(L

.)S

cop

(Ost

ro¿e

ñla

ncet

owat

y), z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

Cir

siu

mla

nce

ola

tum

.A

ster

ace

ae

stro

nado

osio

wa

grub

oœci

enna

skle

renc

hym

atyc

z-na

skór

ka

skle

renc

hym

a(k

omór

kio

ma³

ejœr

edni

cy)

miê

kisz

skle

renc

hym

atyc

zny

25µ

m

³yko

drew

no

399

647

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zci

erñ

poch

odze

nia

liœc

iow

ego

uD

C.

(Ber

bery

sT

hunb

erga

),z

rodz

iny

(Ber

bery

sow

ate)

Ber

ber

isth

unber

gii

Ber

ber

idace

ae

kom

órki

skór

kio

gru-

bej

zew

nêtr

znej

œcia

-ni

e

sube

pide

rmal

naw

arst

-w

ao

wzg

lêdn

ieci

en-

kich

œcia

nach

kom

ór-

kow

ych

wie

low

arst

wow

ask

le-

renc

hym

a

drew

no

³yko

kom

órki

miê

kisz

owe

prze

stw

ory

miê

dzy-

kom

órko

we

apar

aty

szpa

rkow

epo

odos

iow

ejst

roni

eci

er-

nia

50µ

m

400

648

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

prze

zci

erñ

poch

odze

nia

liœc

iow

ego,

obu

dow

iety

pow

ejdl

ako

lca

(bez

wi¹

zek

prze

wod

z¹cy

ch)

u(L

am.)

DC

. (O

punc

jacy

lind

rycz

na),

zro

dzin

y(K

aktu

sow

ate)

Aust

rocy

lindro

punti

acy

lindri

caC

act

ace

ae

1-

skór

kao

grub

ejœc

iani

eze

wnê

trzn

ej, 2

-sk

lere

nchy

mat

yczn

ym

iêki

sz, 3

-w

³ókn

ask

lere

nchy

ma-

tycz

ne

50µ

m

1

2

3

401

649

650

Przekrój poprzeczny œrodkowej czêœci oœci plewki dolnej L.(Jêczmiêñ p³onny), z rodziny (Wiechlinowate)

Hordeum murinumPoaceae

strona doosiowa

sklerenchyma-tyczna skórka

sklerenchyma

drewno

³yko

sklerenchyma-tyczna pochwawokó³wi¹zkowa

miêkisz asymi-lacyjny

1 - aparat szpar-kowy

1

10 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez w¹s czepny pochodzenia liœciowegoL. (Groszek leœny), z rodziny (Bobowate)

Lathy-rus sylvestris Fabaceae

skórka



miêkisz o œrednicy komórek 20-50 µmi o gruboœci œcian oko³o 5 µm

miêkisz o œrednicy komórek 100-120 µmi o gruboœci œcian oko³o 5 µm

drewno

³yko


kolenchyma p³atowa100 µm

402

651

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zko

lec,

stan

owi¹

cyem

erge

ncjê

³ody

giu

L.

(Mal

ina

w³a

œciw

a), z

rodz

iny

(Ró¿

owat

e). P

rom

ieni

ste

szer

egi

kom

órek

obej

muj

¹ce

kom

órki

epid

erm

yi

pod

nim

ile

¿¹ce

kom

órki

skle

renc

hym

yw

skaz

uj¹,

¿esu

bepi

derm

alne

war

stw

ysk

lere

nchy

my

kolc

am

alin

ypo

wst

a³y

przy

znac

znym

udzi

ale

epid

erm

y.

Ru

bu

sid

aeu

sR

osa

cea

e

grub

oœci

enna

, skl

eren

chym

atyc

zna

skór

ka

skle

renc

hym

a

skle

renc

hym

atyc

zny

miê

kisz

50µ

m

403

652

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zko

lec

³ody

giT

hunb

. (R

ó¿a

pom

arsz

czon

a),

zro

dzin

y(R

ó¿ow

ate)

Rosa

rugosa

Rosa

ceae

jedn

okom

órko

we,

grub

oœci

enne

,szc

ze-

cink

owat

ew

³osk

i

grub

a,ze

wnê

trzn

aœc

iana

kom

órek

skór

-ki ko

mór

kisk

órki

skle

renc

hym

a

skle

renc

hym

atyc

zny

miê

kisz

uk³a

dko

mór

ekep

i-de

rmy

isu

bepi

derm

al-

nej

skle

renc

hym

yw

skaz

uje,

¿esk

lere

n-ch

yma

pow

sta³

az

sube

pide

rmal

nych

war

stw

³ody

gi, b

ezud

zia³

uep

ider

my.

50µ

m

404

653

654

Schemat przekroju poprzecznego œrodkowej czêœci kolca ³odygi L.(Porzeczka agrest), z rodziny (Skalnicowate)

Ribes grossulariaSaxifragaceae

skórka o grubej zewnêtrznej œcianie ko-mórkowej

sklerenchyma o grubych, wtórnych,zdrewnia³ych œcianach komórkowych

gruboœcienny, sklerenchymatycznymiêkisz

50 µm

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

prze

zbe

zwi¹

zko-

wy,

stan

owi¹

cyem

erge

ncjê

³ody

gi, k

olec

uL

. (P

orze

czka

agre

st),

zro

dzin

y(S

kaln

icow

ate)

Rib

esg

ros-

sula

ria

Sa

xifr

ag

ace

ae

grub

oœci

enna

, skl

eren

chym

atyc

zna

skór

ka

skle

renc

hym

a

grub

oœci

enny

, skl

eren

chym

atyc

zny

miê

kisz

zpr

zest

wor

ami

miê

dzyk

o-m

órko

wym

i

10µ

m

405

655

656

Fragment przekroju przez górn¹ czêœæ owocni z brodawkami w postaci emergencjiu Web. (Mniszek lekarski), z rodziny (Astrowate)Taraxacum officinale Asteraceae

1 - epiderma, 2 - komórki pochodz¹ce z warstwy subepidermalej

20 µm

1

2

Schemat przekroju pod przez merystem generatywnyL (Magnolia drzewiasta), z rodziny (Magnoliowate)

³u¿nego Magnolia acuminata. Magnoliaceae

sto¿ek wzrostu

zawi¹zki prêcików

p³atki korony

dzia³ki kielicha

250 µm

406

657

658

Przekrój pod³u¿ny przez merystem generatywny w okresie wytwarzania zawi¹zkówowocolistków u L. (Magnolia drzewiasta), z rodziny -

(Magnoliowate)Magnolia acuminata Magno

liaceae

wielowarstwowa tunika

warstwa komórek na pogra-niczu tuniki i korpusu

korpus

zawi¹zki owocolistków

50 µm

Przekrój pod³u¿ny przez merystem generatywny w okresie inicjacji p³atków koronyu (Lipa krymska), z rodziny (Lipowate)Tilia ‘Euchlora’ Tiliaceae

1 - dwuwarstwowa tunika (warstwa druga zakropkowana), 2 - korpus, 3 - miejsce inicjacji p³atka korony,4 - komórki œluzowe

25 µm

1

2

4

3

407

659

660

Przekrój pod³u¿ny przez merystem generatywny w okresie inicjowania prêcikówu Mill. (Lipa drobnolistna), z rodziny (Lipowate)Tilia cordata Tiliaceae

1 - dwuwarstwowa tunika (warstwa druga zakropkowana), 2 - korpus, 3 - zawi¹zek prêcika

25 µm 1 2 3

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy m³odego, mêskiego p¹ka kwiato-wego L. (Kukurydza zwyczajna), z rodziny (Wiechlinowate)Zea mays Poaceae

1 - sto¿ek wzrostu

2 - praskórka (zewnêtrznawarstwa dwuwarstwowejtuniki)

3 - druga warstwa tuniki

4 - tunika

5 - zawi¹zki prêcików

6 - peryklinalnie podzielo-ne komórki drugiej warst-wy tuniki na terenie two-rz¹cego siê prêcika

25 µm

12

3

455

6

408

661

662

Schemat przekroju pod³u¿nego przez merystem wierzcho³kowy kwiatostanu typukoszyczka w czasie tworzenia siê merystemów inicjuj¹cych kwiaty brze¿ne w ko-szyczku u L. (Stokrotka pospolita), z rodziny (Astrowate)Bellis perennis Asteraceae

merystem wierzcho³kowy kwiatostanu o kilkuwarstwowej tunice

uwypuklaj¹ce siê merystemy wierzcho³kowe zawi¹zków kwiatówbrze¿nych koszyczka

listki okrywy koszyczka

pasmo pramiazgi

100 µm

Schemat przekroju pod³u¿nego przez merystem wierzcho³kowy kwiatostanu typukoszyczka po wytworzeniu wiêkszoœci zawi¹zków kwiatowych koszyczka u

L (Stokrotka pospolita), z rodziny (Astrowate)Bellis

perennis . Asteraceae

merystem wierzcho³kowy kwiatostanu

listki okrywy koszyczka

zawi¹zki kwiatów rurkowych, obup³ciowych

zawi¹zki kwiatów brze¿nych koszyczka, jêzyczkowych, ¿eñ-skich

pasmo pramiazgi


100 µm

409

663

664

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ykw

ia-

tost

anu

typu

kosz

yczk

aw

okre

sie

wyt

war

zani

aza

wi¹

z-kó

wok

wia

tui

prêc

ików

wp¹

kach

kwia

tow

ych

usyt

uow

a-ny

chna

obrz

e¿u

kosz

yczk

au

L(S

tokr

ot-

kapo

spol

ita)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e)B

elli

sp

eren

nis

.A

ster

ace

ae

12

3

4

5

6

1-

dwuw

arst

wow

atu

nika

2-

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

3-

stre

fapo

wie

rzch

niow

am

erys

tem

u(p

³asz

cz)

utw

orzo

naz

dwóc

hw

arst

wtu

niki

oko

mór

kach

dzie

l¹cy

chsi

êan

tykl

inal

nie

idw

óch

war

stw

nies

tabi

lnyc

ho

kom

órka

chcz

êœci

owo

podz

ielo

nych

pery

kli-

naln

ie(s

tref

êpo

wie

rzch

niow

¹tw

orz¹

kom

órki

och

arak

terz

em

erys

te-

mat

yczn

ym, d

³ugo

zach

owuj

¹ce

zdol

noœæ

dopo

dzia

³ów

, odp

owie

-dz

ialn

eza

wyt

wor

zeni

eza

wi¹

zków

p¹kó

wkw

iato

wyc

hi

syst

emu

prze

wod

z¹ce

godn

akw

iato

weg

o)4

-ko

mór

kim

acie

rzys

tem

iêki

szu

aere

nchy

mat

yczn

ego

czêœ

cios

io-

wej

kosz

yczk

a(g

rubo

krop

kow

ane)

5-

kom

órki

ró¿n

icuj

¹ce

siê

wm

iêki

szae

renc

hym

atyc

zny

6-

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

trze

ciej

war

stw

yp³

aszc

za, p

o-w

oduj

¹ce

uwyp

ukle

nie

siê

zaw

i¹zk

ówp¹

ków

kwia

tow

ych

25µ

m

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ykw

ia-

tost

anu

typu

kosz

yczk

apo

dko

niec

okre

suw

ytw

arza

nia

zaw

i¹zk

ówp¹

ków

kwia

tow

ych

iw

ygas

ania

akty

wno

œci

mer

yste

mat

yczn

ejw

czêœ

ciap

ikal

nej

uL

(Sto

krot

kapo

spol

ita)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e)B

elli

sper

ennis

.A

ster

ace

ae

1-

dwuw

arst

wow

atu

nika

2-

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

3-

p³as

zcz

(str

efa

pow

ierz

chni

owa

mer

yste

mu)

4-

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

trze

ciej

war

stw

yp³

aszc

za

5-

wew

nêtr

zne

kom

órki

czêœ

ciap

ikal

nej

p³as

zcza

wpo

cz¹t

kow

ejfa

zie

pare

nchy

mat

yzac

ji

6-

kom

órki

ró¿n

icuj

¹ce

siê

wm

iêki

szae

renc

hym

atyc

zny

osio

wej

czêœ

cikw

iato

stan

u6

51

2

3

4

20µ

m

410

665

666

Przekrój pod³u¿ny przez apikaln¹ czêœæ “wyczerpanego” merystemu wierzcho³kowe-go kwiatostanu typu koszyczka, po wytworzeniu wszystkich p¹ków kwiatowych, wokresie mejozy w komórkach macierzystych py³ku u L. (Stokrotkapospolita), z rodziny (Astrowate)

Bellis perennisAsteraceae

1 - apikalna czêœæ“wyczerpanego” me-rystemu wierzcho³ko-wego kwiatostanu

2 - epiderma meryste-mu

3 - subepidermalnewarstwy merystemu

4 - przestwory miê-dzykomórkowe

10 µm 1

2

3

4

4

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy kwiatostanu typu k³osa w okresieinicjacji szczytowych k³osków w k³osie u L. (¯yto zwyczajne), z ro-dziny (Wiechlinowate)


jednowarstwowa tunika (praskórka) o komórkach dziel¹-cych sie antyklinalnie do powierzchni

komórki o charakterze poœrednim miêdzy tunik¹ a korpu-sem, dziel¹ce siê antyklinalnie i peryklinalnie, tworz¹cepodpowierzchniowe warstwy komórek merystemu (za-kropkowane) i cyklicznie odtwarzaj¹ce jego czêœæ osiow¹

czêœæ osiowa merystemu (korpus), cyklicznie odtwa-rzany przez komórki le¿¹ce bezpoœrednio pod praskórk¹

10 µm

411

667

668

Przekrój pod³u¿ny przez merystem wierzcho³kowy k³oska w okresie inicjacji plewu L. (¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate)Secale cereale Poaceae

jednowarstwowa tunika (praskórka) o komórkach dziel¹-cych siê antyklinalnie do powierzchni

komórki o charakterze poœrednim miêdzy tunik¹ a korpu-sem (zakropkowane)

czêœæ osiowa merystemu (korpus), cyklicznie odtwarzanaprzez komórki le¿¹ce pod praskórk¹

10 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez górn¹ czêœæ p¹ka kwiatowego, ponad owoco-listkami i zawi¹zkami dzia³ek kielicha u L. (Magnolia drzewias-ta), z rodziny (Magnoliowate). £uska okrywaj¹ca i p³atki korony s¹rozmieszczone spiralnie.


³uska okrywaj¹ca

trzy p³atki okó³ka zewnêtrznego

trzy p³atki okó³ka wewnêtrznego


drewno (zaczernione)

³yko

125 µm

412

669

670

Schemat przekroju poprzecznego przez m³ody p¹k kwiatowy, z pylnikami w okresiepremejotycznym u L. (Magnolia drzewiasta), z rodziny -

(Magnoliowate)Magnolia acuminata Magno

liaceae

³uska okrywaj¹ca p¹k

dzia³ki kielicha (trzy)

p³atki korony (w dwóch okó³kach potrzy)

górna czêœæ pylników (powy¿ej komórpy³kowych)

czterokomorowe pylniki z komórkamimacierzystymi py³ku w okresie premejo-tycznym

owocolistki

zawi¹zki zal¹¿ków

oœ kwiatu


250 µm

Schematy przekrojów poprzecznych m³odego p¹ka kwiatowego o skrêtoleg³ym roz-mieszczeniu owocolistków u L. (Magnolia drzewiasta), z rodzi-ny (Magnoliowate); A - na wysokoœci sto¿ka wzrostu kwiatu, B - nawysokoœci po³¹czenia czterech najwy¿ej le¿¹cych owocolistków z osi¹ kwiatu.


górna czêœæ owocolistków osadzonych w dolnej czêœci s³upkowia

owocolistki najwy¿êj le¿¹ce na osi kwiatu

wi¹zki grzbietowe owocolistków

wi¹zki brzuszne owocolistków

apikalna czêœæ merystemu wierzcho³kowego kwiatu

zawi¹zki zal¹¿ków (przed inicjacj¹ os³onek)

górna czêœæ owocolistków osadzonych w dolnej czêœci s³upkowia

owocolistki w miejscu po³¹czenia z osi¹ kwiatu (dnem kwiatowym)

zawi¹zki zal¹¿ków

wi¹zki brzuszne owocolistków

wi¹zki grzbietowe owocolistków

500 µm

A

B

413

671

672

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

gopr

zez

p¹k

kwia

tow

yo

spir

alny

m, p

raw

oskr

êtny

muk

³adz

iepr

êcik

ówtw

o-rz

¹cyc

h12

para

styc

h,o

prze

ciêt

nym

k¹ci

edy

wer

gen-

cji

rów

nym

151,

8o

uN

ymphaea

candid

aP

resl

(Grz

y-bi

enie

pó³n

ocne

),z

rodz

iny

(Grz

ybie

-N

ymphaea

ceae

niow

ate)

; A.

Wah

ania

k¹ta

dyw

erge

ncji

pom

iêdz

yko

lejn

ymi

prêc

ikam

iw

yraŸ

nie

uzal

e¿ni

one

s¹od

ich

pozy

cji

nadn

iekw

iato

wym

,cz

ymbl

i¿ej

œrod

ka, t

ymw

ahan

ias¹

wiê

ksze

;w

ykre

sB

.

dzia

³ki

kiel

icha

p³at

kiko

rony

najs

tars

zypr

êcik

(1)

kom

ory

py³k

owe

najm

³ods

zypr

êcik

(88)

A B500

µm

Po

zy

cj

ap

yl

ni

kó

ww

p¹

ku

kw

ia

to

wy

m

K¹tdywergencjiSchemat przekroju poprzecznego przez p¹k kwiatowy z apokarpicznym s³upkowiemu L. (Ciemiernik bia³y), z rodziny (Jaskrowate). Napodstawie preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Helleborus niger Ranunculaceae

okwiat (niezró¿nicowany)

pylniki

szyjki s³upków

wzór kwiatowy: AnP G5 7

1 mm

414

673

674

Schemat przekroju poprzecznego przez p¹k kwiatowy z parakarpiczn¹ zal¹¿ni¹ -L. (Mak polny), z rodziny (Makowate). Na podstawie pre-

paratu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Papaver rhoeas Papaveraceae

dzia³ki kielicha

p³atki korony

pylniki

nitki prêcikowe

œciana parakarpicznej zal¹¿ni

niezroœniête z sob¹ przegrody zal¹¿ni

zal¹¿ki

wzór kwiatowy: K2 C4 An G(1 4 )

1 mm

Schemat przekroju poprzecznego przez p¹k kwiatowy L. (Gêsiówkaalpejska), z rodziny (Kapustowate)

Arabis alpinaBrassicaceae

dzia³ki kielicha

p³atki korony

pylnik okó³ka zewnêtrznego

pylnik okó³ka wewnêtrzne-go

dwuowocolistkowy, para-karpiczny s³upek

m³ody zal¹¿ek

wzór kwiatowy: K C A G2+2 4 2+4 (2)

250 µm

415

675

676

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

ztr

zyp¹

kikw

ia-

tow

eo

zró¿

nico

wan

ejli

czbi

eel

emen

tów

uM

ill.

, zro

dzin

y(L

ipow

ate)

; A-

piêc

iokr

otne

j,B

-sz

eœci

okro

tnej

, C-

trzy

krot

nej.

Til

iaco

rda

taT

ilia

ceae

A-

P¹k

kwia

tow

yo

wzo

rze:

K5

C5

A10

G(5

)

B-

P¹k

kwia

tow

yo

wzo

rze:

K6C

6A

30G

(6)

C-

P¹k

kwia

tow

yo

wzo

rze:

K3

C3

A10

G(3

)

dzia

³ki

kiel

icha

p³at

kiko

rony

pyln

iki

nitk

ipr

êcik

owe

piêc

ioko

mor

owa

zal¹

¿nia

kana

³yœl

uzow

e

krza

czas

tew

³osk

ina

bocz

nych

kraw

êdzi

ach

dzia

³ek

kiel

icha

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

m³o

deza

l¹¿k

i

w³o

ski

gruc

zo³o

we

una

sady

wew

nêtr

zej

(doo

siow

ej)

po-

wie

rzch

nidz

ia³e

kki

elic

ha

krza

czas

tew

³osk

ina

zew

nêtr

z-ne

jpo

wie

rzch

niza

l¹¿n

i

zal¹

¿ki

250

µm

CBA

Schemat przekroju poprzecznego obup³ciowego, rurkowego p¹ka kwiatowego uL. (Stokrotka pospolita), z rodziny (Astrowate)

Bel-lis perennis Asteraceae

zroœniête w rurkê p³atki korony

pasma pramiazgi

pylniki


znamiona s³upka

25 µm

416

677

678

Schemat przekroju poprzecznego przez kwiat Web. (Mniszeklekarski), z rodziny (Astrowate). Na podstawie preparatu prof. Sigmundaze Stuttgartu.

Taraxacum officinaleAsteraceae

puch kielichowy (w³oski stanowi¹-ce póŸniej aparat lotny owocu)

p³atki korony zroœniête w postacijêzyczka


zroœniête w pierœcieñ dojrza³e pyl-niki (otwarte od strony s³upka)

wi¹zka przewodz¹ca w ³¹cznikupylnika

znamiona

ziarna py³ku

50 µm

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

p¹ka

kwia

tow

ego

ow

zorz

eK

5C

5A

5+5

G(3

)L

(Gw

iaz-

dnic

aw

ielk

okw

iato

wa)

, zro

dzin

y(G

oŸdz

ikow

ate)

; A-D

Ste

llari

aholo

stea

.C

ary

ophyl

lace

ae

A-

Prz

ekró

jp¹

kana

pozi

omie

zna-

mio

n

B-

Prz

ekró

jp¹

kana

pozi

omie

górn

ejcz

êœci

zal¹

¿ni

C-

Prz

ekró

jp¹

kana

pozi

omie

zal¹

¿ni

zza

l¹¿k

ami

D-

Prz

ekró

jna

sado

wej

czêœ

cip¹

ka

dzia

³ki

kiel

icha

p³at

kiko

rony

pow

y¿ej

rozd

woj

enia

nitk

ipr

êcik

owe

zew

nêtr

zneg

ook

ó³ka

pyln

iki

wew

nêtr

zneg

ook

ó³ka

prêc

ików

znam

iona

dzia

³ki

kiel

icha

p³at

kiko

rony

poni

¿ej

rozd

woj

enia

nitk

ipr

êcik

owe

œcia

natr

ójko

mor

owej

, syn

karp

iczn

ejza

-l¹

¿ni

prze

grod

yza

l¹¿n

i

dzia

³ki

kiel

icha

p³at

kiko

rony

nitk

ipr

êcik

owe

trój

kom

orow

asy

nkar

picz

naza

l¹¿n

iaza

l¹¿k

i

dzia

³ki

kiel

icha

p³at

kiko

rony

zroœ

niêt

ena

sada

mi

nitk

ipr

êcik

owe

krót

kigy

nofo

r

A B C D

200

µm

417

679

680

Schemat przekroju poprzecznego przez p¹k kiatowy DC (Ber-berys Thunberga), z rodziny (Berberysowate)

Berberis thunbergii .Berberidaceae

dzia³ki kielicha

p³atki korony (trójnerwowe)

pylnik z dwoma mikrosporangiami

miodnik

zal¹¿nia

zal¹¿ek

wzór kwiatowy: K3 C5 A5 G1

250 µm

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zp¹

kikw

ia-

tow

eo

zmie

nnej

licz

bie

elem

entó

wkw

iatu

u-

L(S

iódm

acze

kle

œny)

, zro

dzin

y(P

ierw

iosn

kow

ate)

; A-D

.

Tri

enta

lis

euro

pea

.P

rim

u-

lace

ae

A1, A

2-

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

p¹ka

kwia

tow

ego

ow

zorz

e:K

CA

G6

66

(6)

A1

-pr

zekr

ójna

pozi

omie

szyj

kis³

upka

szyj

kas³

upka

osz

eœci

uw

i¹zk

ach

pyln

iki

(sze

œæw

p¹ku

kwia

tow

ym)

dzia

³ki

kiel

icha

(sze

œæ)

p³at

kiko

rony

(sze

œæ)

zal¹

¿nia

zsz

eœci

oma

wi¹

zkam

i

A2

-pr

zekr

ójna

pozi

omie

zal¹

¿ni

B1

, B2

-S

chem

aty

prze

kroj

ówp¹

kakw

iato

weg

oo

wzo

rze:

KC

AG

77

7(7

)

szyj

kas³

upka

otw

órw

szyj

ces³

upka

B1

-pr

zekr

ójna

pozi

omie

szyj

kis³

upka

B2

-pr

zekr

ójna

pozi

omie

cent

raln

go³o

-¿y

ska

nitk

ipr

êcik

owe

(sie

dem

)œc

iana

lizy

karp

iczn

ejza

l¹¿n

io

sied

miu

wi¹

z-ka

chpr

zew

odz¹

cych

cent

raln

e³o

¿ysk

oz

sied

mio

ma

wi¹

zkam

i

A1

A2

B1

B2

200

µm

418

681

682

cd. S

chem

aty

prze

kroj

ówpo

prze

czny

chpr

zez

p¹ki

kwia

tow

eo

zmie

nnej

licz

bie

elem

entó

wkw

iatu

uL

; A-D

.T

rien

tali

seu

rop

ea. C

C-

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

p¹ka

1,

2

kwia

tow

ego

osz

eœci

o-i

sied

mio

-kr

otne

jli

czbi

eel

emen

tów

kwia

tu;

ow

zorz

e:K

CA

G6

6+1

6+1

(7)

szyj

kas³

upka

pyln

iki

(sie

dem

, wty

mje

den

nied

o-ks

zta³

cony

p³at

kiko

rony

(sie

dem

, wty

mje

den

nied

oksz

ta³c

ony)

nitk

ipr

êcik

owe

(sie

dem

)

œcia

naza

l¹¿n

io

sied

miu

wi¹

zkac

hpr

ze-

wod

z¹cy

ch

³o¿y

sko

cent

raln

e

dzia

³ki

kiel

icha

(sze

œæ)

D1

, D2

-S

chem

aty

prze

kroj

ówp¹

kakw

iato

weg

oo

szeœ

cio-

isi

edm

io-

krot

nej

licz

bie

elem

entó

wkw

iatu

;o

wzo

rze:

KC

AG

66+

17

(7)

szyj

kas³

upka

pyln

iki

(sie

dem

)

p³at

kiko

rony

(sie

dem

, wty

mje

den

nie-

doks

zta³

cony

)

dzia

³ki

kiel

icha

(sze

œæ)

nitk

ipr

êcik

owe

(sie

dem

)

œcia

naza

l¹¿n

io

sied

miu

wi¹

zkac

h

³o¿y

sko

cent

raln

e

C1

C2

D1

D2

200

µm

Schemat przekroju poprzecznego przez piêciokrotny p¹k kwiatowyL (Rogownica polna), z rodziny (GoŸdzikowate)

Cerastium arven-se . Caryophyllaceae

dzia³ki kielicha (5)

p³atki korony (5)

zewnêtrzny okó³ek prêcików (5)

nitki prêcikowe zewnêtrznego okó³ka

nitki prêcikowe wewnêtrznego okó³ka (5)

piêcioowocolistkowa synkarpiczna zal¹¿-nia

przegrody zal¹¿ni

zal¹¿ki

200 µm

419

683

684

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zpi

êcio

krot

ny,

¿eñs

kip¹

kkw

iato

wy

Gar

c-ke

(Bni

eccz

erw

ony)

, zro

dzin

y(G

oŸ-

dzik

owat

e); A

-G.

Mel

an

dri

um

rub

rum

Ca

ryo

ph

ylla

cea

e(W

eig.

)

A B C D

A-

Prz

ekró

jw

górn

ejcz

êœci

p¹ka

napo

ziom

iezn

amio

n

B-

Prz

ekró

jna

pozi

omie

górn

ejcz

êœ-

ciza

l¹¿n

i

C-

Prz

ekró

jna

pozi

omie

œrod

kaza

-l¹

¿ni

D-

Prz

ekró

jna

pozi

omie

doln

ejcz

êœ-

ciza

l¹¿n

i

z¹bk

iki

elic

ha

znam

iona

rurk

owat

yki

elic

h

piêc

ioow

ocol

istk

owa

zal¹

¿nia

oni

e-zr

oœni

êtyc

hpr

zegr

odac

h

zal¹

¿ki

rurk

owat

yki

elic

h

p³at

kiko

rony

zal¹

¿nia

oni

ewpe

³ni

zroœ

niêt

ych

prze

gro-

dach

zal¹

¿ki

rurk

owat

yki

elic

h

p³at

kiko

rony

szcz

¹tko

we

prêc

iki

dno

kom

ory

zal¹

¿ni

200

µm

cd. S

chem

aty

prze

kroj

ówpo

prze

czny

chpr

zez

piêc

io-

krot

ny, ¿

eñsk

ip¹

kkw

iato

wy

(Wei

g.)

Gar

cke

(Bni

eccz

erw

ony)

; A-G

.M

ela

nd

riu

mru

bru

m

E F G

E-

Prz

ekró

jna

pozi

omie

nasa

-dy

zal¹

¿ni

F-

Prz

ekró

jna

pozi

omie

gyno

-fo

ru

G-

Prz

ekró

jna

sado

wej

czêœ

cip¹

kakw

iato

weg

o

rurk

aki

elic

ha

p³at

kiko

rony

szcz

¹tko

we

prêc

iki

nasa

daza

l¹¿n

i

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

owoc

olis

t-kó

w

rurk

aki

elic

ha

p³at

kiko

rony

zroœ

niêt

ez

nasa

dam

isz

cz¹t

kow

ych

prêc

ików

krót

kigy

nofo

r

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

prêc

ików

rurk

aki

elic

ha

p³at

kiko

rony

zroœ

niêt

ez

nasa

dam

isz

cz¹t

kow

ych

prêc

ików

iz

nasa

d¹s³

upka

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

zew

nêtr

zneg

ook

ó³ka

prêc

ików

200

µm

420

685

686

Schemat przekroju poprzecznego przez trójkrotny, promienisty, p¹k kwiatowy o wzo-rze P A G u L (Lilia z³otog³ów), z rodziny (Lilio-wate

3+3 3+3 (3) Lilium martagon . Liliaceae

element zewnêtrznego okó³ka okwiatu

element wewnêtrznego okó³ka okwiatu

prêcik okó³ka zewnêtrznego

prêcik okó³ka wewnêtrznego

trójowocolistkowa, synkarpiczna zal¹¿-nia

m³ode zal¹¿ki

wi¹zki przewodz¹ce (drewno zaczer-nione)

500 µm

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

p¹kó

wkw

iato

wyc

ho

zró¿

nico

wan

ejli

czbi

eel

emen

tów

kwia

tuu

L(T

ulip

anog

rodo

wy)

, zro

dzin

y(L

i-li

owat

e); A

-D. N

apo

dsta

wie

mat

eria

³ów

zko

lekc

jip.

A.

B³a

szcz

ak.

Tu

lip

ag

es-

ner

ian

a.

Lil

iace

ae

A-

Kw

iat

trój

krot

ny, c

hara

kter

ysty

czny

dla

wiê

kszo

œci

osob

nikó

wtu

lipa

nai

wiê

kszo

œci

roœl

inje

dnol

iœci

enny

ch, o

wzo

rze

kwia

tow

ym:

PA

G3+

33+

3(3

)

B-

Kw

iat

czêœ

ciow

otr

ój-

czêœ

ciow

ocz

tero

krot

nyo

wzo

rze

kwia

tow

ym:

PA

G4+

34+

3(4

)

C-

Kw

iat

czte

rokr

otny

ow

zorz

ekw

iato

wym

:P

AG

4+4

4+4

(4)

D-

Kw

iat

czte

rokr

otny

ow

zorz

ekw

iato

wym

:P

AG

4+4

4+4+

4(4

)

list

kini

ezró

¿nic

owan

ego

okw

iatu

wdw

óch

okó³

kach

pyln

iki

s³up

ek

podk

wia

tek

A B CD

421

687

688

Ser

iapr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

(A-E

)pr

zez

m³o

dyp¹

kkw

iato

wy

L. (

¯yt

ozw

ycza

jne)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e);

E-

nasa

dow

acz

êœæ

p¹ka

kwia

-to

weg

o,A

-gó

rna

czêœ

æp¹

kakw

iato

weg

o.

Sec

ale

cere

ale

Poace

ae

oœk³

oska

znam

iona

pyln

iki

oœk³

oska

owoc

olis

tki

pyln

iki

oœk³

oska

chal

azal

nacz

êœæ

zal¹

¿ka

owoc

olis

tki

pyln

iki

oœk³

oska

m³o

dyza

l¹¿e

ktw

orzy

wsp

ólny

pier

œcie

ñz

owo-

coli

stka

mi

owoc

olis

tki

pyln

iki

oœk³

oska

plew

kagó

rna

oœp¹

kakw

iato

weg

o

doln

acz

êœæ

pyln

ików

plew

kado

lna

250

µm

A B C D E

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zty

pow

ym

ês-

kidw

ukw

iato

wy

k³os

ekL

(Kuk

uryd

zazw

y-cz

ajna

),z

rodz

iny

(Wie

chli

now

ate)

; A-J

, A-

szcz

ytk³

oska

, J-

nasa

dak³

oska

.

Zea

mays

.P

oace

ae 1

-pl

ewa

doln

a2

-pl

ewa

górn

a3

-pl

ewka

doln

a4

-pl

ewka

górn

a5

-py

lnik

i6

-ni

tki

prêc

ikow

e7

-³u

szcz

ki8

-sz

cz¹t

kow

ys³

upek

9-

nasa

dani

tek

prêc

ikow

ych

isz

cz¹t

ko-

weg

os³

upka

10-

nasa

dow

acz

êœæ

górn

ego

p¹ka

kwia

to-

weg

o C EDBA

422

689

690

cd. S

chem

aty

prze

kroj

ówpo

prze

czny

chpr

zez

typo

wy

mês

kidw

ukw

iato

wy

k³os

ekL

. (K

ukur

ydza

zwyc

zajn

a); A

-J, A

-sz

czyt

k³os

ka, J

-na

sada

k³os

ka.

Zea

ma

ys

1-

plew

ado

lna

2-

plew

agó

rna

3-

plew

kado

lna

3’-

brze

gpl

ewki

doln

ej4

-pl

ewka

górn

a5

-w

i¹zk

ipr

zew

odz¹

cepr

êcik

ów6

-na

sada

kwia

tudo

lneg

o7

-³u

szcz

ka8

-na

sada

kwia

tugó

rneg

o9

-na

sada

k³os

kaF G I

JH 250

µm

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zni

etyp

owe

mês

kie

dwuk

wia

tow

ek³

oski

L. (

Kuk

uryd

zazw

ycza

jna)

, zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e); A

-C.

Zea

ma

ysP

oa

cea

e

A-

Dw

ukw

iato

wy

k³os

ekz

kwia

tem

doln

ymty

pow

ym, i

zkw

iate

mgó

rnym

o3

plew

-ka

ch, 3

³usz

czka

chi

3pr

êcik

ach

B-

Dw

ukw

iato

wy

k³os

ekz

kwia

tem

doln

ymo

2pl

ewka

ch, 1

³usz

czce

, 3pr

êcik

ach,

zkw

ia-

tem

górn

ymo

3pl

ewka

ch, 3

³usz

czka

chi

3pr

êcik

ach

C-

Dw

ukw

iato

wy

k³os

ek, z

kwia

tem

doln

ymo

2³u

szcz

kach

zroœ

niêt

ych

wru

rkê

zpl

ewk¹

górn

¹i

zkw

iate

mgó

rnym

, typ

owym

plew

agó

rna

plew

kagó

rna

³usz

czki

plew

kigó

rne

nitk

ipr

êcik

owe

szcz

¹tko

wy

s³up

ekni

tki

prêc

ikow

ezr

oœni

ête

nasa

dam

i³u

szcz

kipl

ewka

doln

apl

ewa

doln

a

plew

agó

rna

plew

kado

lna

plew

kigó

rne

³usz

czki

nitk

ipr

êcik

owe

plew

kado

lna

plew

ado

lna

plew

agó

rna

plew

kado

lna

plew

kigó

rne

³usz

czki

nitk

ipr

êcik

owe

³usz

czki

zroœ

niêt

ez

plew

k¹gó

rn¹

plew

ado

lna

250

µm

A B C

423

691

692

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zm

êski

eje

dnok

wia

tow

ek³

oski

L(K

ukur

ydza

zwy-

czaj

na),

zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e)Z

eam

ays

.P

oace

ae

Wkw

iato

stan

ach

mês

kich

kuku

rydz

yz

regu

³yw

ystê

puj¹

k³os

kidw

u-kw

iato

we

oty

pow

ejdl

aw

iêks

zoœc

itr

awbu

dow

ie. K

³osk

ije

dno

kwia

-to

we

pow

staj

¹na

dwóc

hdr

ogac

h;ni

edor

ozw

oju

jedn

ego

zkw

iató

w(A

),lu

bw

wyn

iku

po³¹

czen

iast

rukt

urob

ukw

iató

w, c

zem

uto

war

zy-

szy

zroœ

niêc

ieel

emen

tów

k³os

kai

zmia

naic

hli

czby

(B, C

, D, E

).

1-

plew

ado

lna

2-

plew

agó

rna

3-

plew

kini

edor

ozw

iniê

tego

kwia

tu4

-pl

ewka

doln

a5

-pl

ewka

górn

a6

-py

lnik

i7

-zr

oœni

ête

plew

kigó

rne

dwóc

hkw

iató

w8

-³u

szcz

ki9

-ni

tki

prêc

ikow

e

250

µm

250

µm

250

µm

250

µm

100

µm

C EDBA

Schematy przekrojów pod³u¿nych przez p¹ki kwiatowe w kolejnych fazach rozwojo-wych u K. Koch (Lipa krymska); A, B, E i Mill. (Lipadrobnolistna); C, D, z rodziny (Lipowate)

Tilia ‘Euchlora’ T. cordataTiliaceae

1a - œrodkowa czêœæ przysadki, 1b - przylistki przysadki, 2 - dzia³ki kielicha, 3 - p³atki korony, 4 - prêci-ki, 5 - owocolistki, 6 - zawi¹zki zal¹¿ków

250 mm1a

2 2

3

1b 1b 1a

2 2

2

3 3

1b 1b

2 2

1a

1a

2 2

3 34 45 555 54 44

3 3

2 2

2 23 3

4 4

4 4

4

4

44

44

4

4 44

3 3

6 6

5 5 5A

C D

B

E

424

693

694

Roz

wój

p¹ka

kwia

tow

ego

zza

l¹¿n

i¹do

ln¹

u-

L. (

Z³o

cieñ

w³a

œciw

y), z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

; A-

prze

krój

pod³

u¿ny

prze

zm

e-ry

stem

wie

rzch

o³ko

wy

kwia

tost

anu

(kos

zycz

ka),

B-

me-

ryst

emw

ierz

cho³

kow

yp¹

kakw

iato

weg

o,C

, D-

mer

ys-

tem

wie

rzch

o³ko

wy

p¹ka

kwia

tow

ego

wok

resi

ein

icja

cji

okw

iatu

, E-

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

yp¹

kakw

iato

weg

ow

okre

sie

inic

jacj

ipr

êcik

ów, F

-p¹

kkw

iato

wy

wok

resi

ein

icja

cji

owoc

olis

tków

, G-

p¹k

kwia

tow

yw

czas

iein

icja

-cj

iza

l¹¿k

a(z

akro

pkow

ano

kom

órki

drug

iej

war

stw

ytu

-ni

kii

kom

órki

odni

chpo

chod

z¹ce

.

Ch

rysa

nth

em

um

leu

can

them

um

Ast

era

cea

e

zew

nêtr

zna

war

stw

atu

niki

drug

aw

arst

wa

tuni

ki

korp

us

x-

zaw

i¹ze

kp¹

kakw

iato

-w

ego

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

drug

aw

arst

wa

tuni

ki

korp

us

25µ

m

25µ

m

x

A B

cd. R

ozw

ójp¹

kakw

iato

weg

oL

.C

hry

san

them

um

leu

can

the-

mu

m

zaw

i¹zk

iok

wia

tu

zaw

i¹zk

iok

wia

tu

zaw

i¹zk

iok

wia

tu

zaw

i¹zk

ipr

êcik

ów

C D E25µ

m

425

695

696

Roz

wój

obup

³cio

wyc

h,ru

rkow

ych

kwia

tów

wko

szyc

zku

L(S

tokr

otka

posp

olit

a), z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

; A-F

.B

elli

sper

ennis

.A

ste-

race

ae

A-

Uw

ypuk

laj¹

cysi

êm

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

kwia

tuna

mer

yste

mie

wie

rzch

o³ko

wym

kosz

yczk

a

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

wa

tuni

ki)

drug

aw

arst

wa

tuni

kiko

mpl

eksy

kom

órko

we

korp

usu

B-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ykw

iatu

pras

kórk

adr

uga

war

stw

atu

niki

korp

us

C-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ykw

iatu

zza

wi¹

zkam

iok

wia

tu

zaw

i¹zk

iok

wia

tu

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

dru-

giej

war

stw

ytu

niki

wm

iejs

cuuw

ypu-

klan

iasi

êok

wia

tu

D-

Mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

ykw

iatu

wm

omen

cie

inic

jacj

ipr

êcik

ów

okw

-za

wi¹

zki

okw

iatu

pr-

mie

jsce

inic

jacj

ipr

êcik

ów

10µ

m

10

mm

10

mm

DCBA okw

pr

cd. R

ozw

ójp¹

kakw

iato

weg

oL

Ch

rysa

nth

emu

mle

uca

nth

e-m

um

.

zaw

i¹zk

iok

wia

tu

zaw

i¹zk

ipr

êcik

ów

zaw

i¹zk

iow

ocol

istk

ów

zaw

i¹zk

iok

wia

tu

zaw

i¹zk

ipr

êcik

ów

zaw

i¹zk

iow

ocol

istk

ów

zaw

i¹ze

kza

l¹¿k

a

25µ

m

F G

426

697

698

cd. R

ozw

ójob

up³c

iow

ych,

rurk

owyc

hkw

iató

ww

ko-

szyc

zku

LB

elli

sp

eren

nis

.

E-

P¹k

kwia

tow

yw

czas

iein

icja

cji

prêc

ików

zaw

i¹ze

kok

wia

tu

war

stw

ako

mór

eko

siln

iew

ybar

wio

nej

cyto

plaz

mie

pr-

zaw

i¹zk

ipr

êcik

ów

F-

P¹k

kwia

tow

yw

czas

iein

icja

cji

zal¹

¿ka

okw

iat

m³o

dypr

êcik

kom

órki

arch

espo

rial

nepy

l-ni

ka

owoc

olis

tki

uwyp

ukla

j¹cy

siê

zal¹

¿ek

20µ

mpr

E F

Roz

wój

¿eñs

kich

kwia

tów

jêzy

czko

wyc

hw

kosz

yczk

uL

(Sto

krot

kapo

spol

ita)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e); A

-D.

Bel

lis

per

enn

is.

Ast

e-ra

cea

e

A-

Zaw

i¹ze

kp¹

kakw

iato

-w

ego

wok

resi

ein

icja

cji

okw

iatu

pras

kórk

a(z

ewnê

trzn

aw

arst

-w

atu

niki

)

drug

aw

arst

wa

tuni

ki

kom

plek

syko

mór

kow

eko

rpu-

su okw

-za

wi¹

zek

okw

iatu

B-

Zaw

i¹ze

kp¹

kakw

iato

-w

ego

wok

resi

ein

icja

cji

owoc

olis

tków

mie

jsce

inic

jacj

iza

l¹¿k

a

okw

-za

wi¹

zek

okw

iatu

ow-

uwyp

ukla

j¹ce

siê

owoc

o-li

stki

10µ

m

A B

okw ow

okw

427

699

700

cd. R

ozw

ój¿e

ñski

ch, j

êzyc

zkow

ych

kwia

tów

uL

Bel

lis

per

enn

is.

C-

Zaw

i¹ze

k¿e

ñski

ego

p¹ka

kwia

tow

ego

wok

resi

ein

icja

cji

zal¹

¿ka

1-

uwyp

ukla

j¹cy

siê

zal¹

¿ek,

2-

kom

plek

syko

mór

kow

eut

wor

zone

zdr

ugie

jw

arst

wy

tuni

ki, i

nicj

uj¹c

ero

zwój

zal¹

¿ka,

okw

-za

wi¹

zek

okw

iatu

, ow

-ow

ocol

istk

i(t

wor

z¹ca

siê

szyj

kas³

upka

)

10µ

m

C

okw

ow

1

2

cd. R

ozw

ój¿e

ñski

ch, j

êzyc

zkow

ych

kwia

tów

uL

.B

elli

sp

e-re

nn

is

D-

¯eñ

ski

p¹k

kwia

tow

yz

zal¹

¿kie

m, z

wyk

szta

³con

¹ko

mór

-k¹

mac

ierz

yst¹

meg

aspo

r

tenu

inuc

ella

rny

zal¹

-¿e

kz

kom

órk¹

mac

ie-

rzys

t¹m

egas

por

wok

resi

eI

prof

azy

me-

jozy

zal¹

¿nia

doln

a

okw

-ok

wia

t

ow-

owoc

olis

tki

(tw

orz¹

casi

êsz

yjka

s³up

ka)

20µ

m

owok

w

D

428

701

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zel

emen

tni

ezró

¿nic

owan

ego

okw

iatu

L(C

iem

iern

ikbi

a³y)

, zro

dzin

y(J

askr

owat

e). N

apo

dsta

wie

prep

arat

upr

of. S

igm

unda

zeS

tutt

gart

u.

Hel

leboru

snig

er.

Ranuncu

lace

ae

1-

epid

erm

ado

osio

wa

(gór

na)

2-

poch

wa

miê

kisz

owa

wok

ó³w

i¹zk

owa

3-

drew

no

4-

miê

kisz

zdu

¿ym

ipr

ze-

stw

oram

im

iêdz

ykom

ór-

kow

ymi

5-

³yko

6-

apar

atsz

park

owy

wsk

órce

odos

iow

ej(d

olne

j)

7-

skór

kaod

osio

wa

50µ

m

12

34

56

7

429

702

703

Przekroje poprzeczne przez dzia³kê kielicha L. (Tojeœæ pospoli-ta), z rodziny (Pierwiosnkowate); A,B.

Lysimachia vulgarisPrimulaceae

A - Czêœæ œrodkowa dzia³ki

w³osek gruczo³owy

skórka doosiowa (górna) dzia³ki

miêkisz (dwie warstwy)

skórka odosiowa

wyrostki skórki

przekrój poprzeczny przez czêœæ gruczo³ow¹ w³oska

skórka doosiowa

miêkisz (5-6 warstw)

skórka odosiowa

B - Czêœæ nasadowa dzia³ki

25 µm

A

B

Fragment przekroju poprzecznego przez kielich (Weig.) Garcke(Bniec czerwony), z rodziny (GoŸdzikowate)

Melandrium rubrumCaryophyllaceae

1 - epiderma wewnêtrznej strony kielicha(doosiowa)

2 - miêkisz3 - epiderma zewnêtrznej strony kielicha

(odosiowa)4 - przestwory miêdzykomórkowe5 - w³oski wewnêtrznej strony kielicha6 - drewno7 - ³yko8 - w³oski gruczo³owe zewnêtrznej strony

kielicha

25 µm

430

704

705

Prz

ekro

jepr

zez

p³at

ekko

rony

wfa

zie

inic

jaln

ej(A

-pr

ze-

krój

pod³

u¿ny

, B-

prze

krój

popr

zecz

ny)

iw

uksz

ta³t

owa-

nym

p¹ku

kwia

tow

ym(C

-pr

zekr

ójpo

prze

czny

)u

Mil

l.(L

ipa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Li-

pow

ate)

Til

iaco

rdata

Til

iace

ae

mer

yste

mw

ierz

cho³

kow

y

pras

kórk

ast

rony

doos

iow

ejp³

atka

koro

ny

pram

iêki

sz

kom

órki

zdr

obny

mi

wak

uola

mi

tani

now

ymi

kom

órki

œluz

owe

pras

kórk

ast

ro-

nydo

osio

wej

pram

iêki

sz

pras

kórk

ast

ro-

nyod

osio

wej

epid

erm

ast

ro-

nydo

osio

wej

pram

iazg

am

iêki

sz

epid

erm

ast

ro-

nyod

osio

wej

25µ

m

25µ

m

25µ

m

CBA

Fragment przekroju poprzecznego p³atka korony Mill. (Lipa drobno-listna), z rodziny (Lipowate)


1

2

3

4

5

6

7

1 - skórka doosiowa2 - j¹dro3 - miêkisz4 - komórka œluzowa

5 - wakuole w komórkach miêkiszowych6 - skórka odosiowa7 - wakuole taninowe w komórkach skórki

12,5 µm

431

706

707

Przekrój poprzeczny przez p³atek korony L. (Tojeœæ pospolita),z rodziny (Pierwiosnkowate)

Lysimachia vulgarisPrimulaceae

1 - skórka górna (doosiowa)2 - wyrostki skórki3 - drewno4 - komora podszparkowa

5 - aparat szparkowy6 - ³yko7 - miêkisz8 - skórka dolna (odosiowa)

2 31

4 5 6 7 8

20 µm

Przekrój poprzeczny ³uszczki mêskiego kwiatu L. (Kukurydza zwyczajna),z rodziny (Wiechlinowate). £uszczki w kwiatach wiechlinowatych s¹, jaksiê uwa¿a, zmodyfikowanymi elementami wewnêtrznego okó³ka okwiatu (p³atkówkorony).

Zea maysPoaceae

1 - skórka, 2 - cienkoœcienny miêkisz, 3 - elementy przewodz¹ce drewna, 4 - ³yko

25 µm

4

3

1 2

432

708

709

Przekrój poprzeczny przez nitkê prêcikow¹ m³odego p¹ka kwiatowegoL (Magnolia drzewiasta), z rodziny (Magnoliowate)

Magnoliaacuminata . Magnoliaceae

1- strona doosiowa, 2 - skórka, 3 - miêkisz subepidermalny, 4 - drewno, 5 - ³yko

200 µm

1

2

3

4

5

Prz

ekro

jepo

prze

czne

prze

zni

tkê

prêc

ikow

¹-

Mil

l(L

ipa

drob

noli

stna

),z

rodz

iny

(Li-

pow

ate)

; A-

zm

³ode

gop¹

kakw

iato

weg

o,B

-z

kwia

-tu

.

Til

iaco

rdata

.T

ilia

ceae

skór

ka

miê

kisz

pram

iazg

a

kom

órki

œlu-

zow

e

skór

kaod

-os

iow

a

miê

kisz

³yko

drew

no

skór

kado

-os

iow

a

A B

25µ

m

25µ

m

433

710

711

Przekrój poprzeczny nitki prêcikowej L. (Kukurydza zwyczajna), z rodzi-ny (Wiechlinowate)

Zea maysPoaceae

strona odosiowa

skórka

miêkisz

w³ókna ³ykowe o celulozowych œcianach

³yko

elementy przewodz¹ce drewna o pier-œcieniowych, spiralnych i siatkowatychzgrubieniach œcian komórkowych


25 µm

Rozwój pylnika L. (Magnolia drzewiasta), z rodziny(Magnoliowate); A - F.

Magnolia acuminata Magnolia-ceae

strona doosiowa pylnika

epiderma

peryklinalnie podzielone komórki subepi-dermy, inicjuj¹ce powstanie mikrosporan-gium

tworz¹ca sie pramiazga ³¹cznika

B - M³ody pylnik w okresie powsta-wania warstw œciennych i komóreksporogennych

epiderma

komórki inicjuj¹ce endotecjum

komórki inicjuj¹ce warstwê poœredni¹

komórki macierzyste tapetum i komóreksporogennych

x - komórki pochodz¹ce od warstwy sub-epidermalnej zawi¹zka pylnikowego

A - Zawi¹zek pylnika w okresie inicja-cji mikrosporangiów

10 µm

A

B

434

712

713

cd. Rozwój pylnika LMagnolia acuminata .

epiderma

endotecjum

warstwa poœrednia

tapetum

komórki sporogenne

pramiazga

D - Pylnik z komórkami macierzystymi mi-krospor

epiderma

endotecjum

warstwa poœrednia

tapetum


pramiazga

C - Pylnik z komórkami sporogennymi

C

D

10 µm


E - Pylnik z tetradami mikrospor1 - epiderma, 2 - endotecjum, 3 - warstwa poœrednia, 4 - dwuj¹drowe komórki tapetum, 5 - g³ówna wi¹z-ka przewodz¹ca ³¹cznika, 6 - odga³êzienie od g³ównej wi¹zki ³¹cznika, 7 - tetrady mikrospor

50 µm

1

2

3

4

5

6

7

50 µm

E

435

714

715


1 - wi¹zka przewodz¹ca ³¹cznika, 2 - epiderma, 3 - endotecjum z beleczkowatymi zgrubieniami œcian an-tyklinalnych, 4 - pozosta³oœci po warstwie poœredniej i tapetum, 5 - dwukomórkowe ziarna py³ku, 6 - ko-mora py³kowa

F - Dojrza³y pylnik z dwukomórkowymi ziarnami py³kowymi

100 µm1

2

3

4

5

6

F

Roz

wój

pyln

ika

Mil

l(L

ipa

drob

noli

stna

)z

rodz

iny

(Lip

owat

e); A

-E.

Til

iaco

rda

ta.

Til

iace

ae

A-

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zap

ikal

n¹cz

êœæ

zaw

i¹zk

apr

êcik

a

epid

erm

a

kom

órki

sube

pide

rmal

ne

B-

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zaw

i¹ze

kpr

êcik

a

A B

epid

erm

a

sube

pide

rma

(wda

lszy

mro

zwoj

ubi

erze

udzi

a³w

wy-

twor

zeni

uw

arst

wœc

ienn

ych

iko

mór

eksp

orog

enny

ch)

kom

órki

le¿¹

cepo

ni¿e

jw

ars-

twy

sube

pide

rmal

nej

wda

l-sz

ymro

zwoj

ubi

or¹

udzi

a³w

wyt

wor

zeni

utk

anek

³¹cz

-ni

kaz

wi¹

zk¹

prze

wod

z¹c¹

25µ

m

10µ

m

436

716

717

cd. R

ozw

ójpy

lnik

aM

ill.

Til

iaco

rda

taC

-P

rzek

rój

popr

zecz

nypr

zez

zaw

i¹ze

kpy

lnik

a

epid

erm

a

kom

órki

war

stw

ysu

b-ep

ider

mal

nej

(wda

lszy

mro

zwoj

ubi

or¹

udzi

a³w

wyt

wor

zeni

uko

mór

ekar

ches

pori

alny

ch)

kom

órki

le¿¹

cepo

dw

ar-

stw

¹su

bepi

derm

aln¹

(tw

orz¹

wda

lszy

mro

z-w

oju

miê

kisz

iw

i¹zk

êpr

zew

odz¹

c¹)

D-

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

zaw

i¹ze

kpr

êcik

aw

fazi

ew

yró¿

nico

wyw

ania

siê

g³ów

kipy

lnik

ai

nitk

ipr

êcik

owej

epid

erm

a

kom

órki

sube

pide

rmal

-ne

(wda

lszy

mro

zwoj

ubi

or¹

udzi

a³w

wyt

wo-

rzen

iuko

mór

ekar

che-

spor

ialn

ych)

kom

órki

le¿¹

cepo

dw

arst

w¹

sube

pide

rmal

-n¹

(wda

lszy

mro

zwoj

utw

orz¹

miê

kisz

iw

i¹z-

kêpr

zew

odz¹

c¹³¹

cz-

nika

)

nitk

apr

êcik

owa

C D

25µ

m

25µ

m

cd. Rozwój pylnika Mill.Tilia cordata

E - Przekrój poprzeczny przez m³ody pylnik w fazie powstawania komórek sporogennychi warstw œciennych

1 - epiderma, 2 - endotecjum, 3 - komórka macierzysta komórki tapetum i komórki warstwy poœredniej, 4 -komórki sporogenne, 5 - pramiêkisz ³¹cznika, 6 - pramiazga, 7 - wyró¿nicowuj¹ce siê komórki tapetum odstrony ³¹cznika

25 µm1

2

3

4

5

6

7

E

437

718

719

Rozwój pylnika L. (Stokrotka pospolita), z rodziny (Astro-wate); A-E.

Bellis perennis Asteraceae

A - Przekrój poprzeczny zawi¹zka pylnika w fazie niezró¿-nicowanych komórek

epiderma

subepidermalna warstwa komórek

B - Przekrój poprzeczny pylnika z wyró¿nicowuj¹cymi siêkomórkami archesporialnymi (zakropkowane)

epiderma

komórki archesporialne

C - Pylnik w fazie podzia³u komórek archesporialnych nakomórki sporogenne i komórki parietalne

epiderma

komórki parietalne (œcienne)

komórki sporogenne

10 µm

C

B

A

cd. Rozwój pylnika LBellis perennis .

D - Pylnik z komórkami macierzystymi py³ku(KMP) w fazie premejotycznej

epiderma

komórki macierzyste py³ku

peryklinalnie podzielone komórki œcienne

wyró¿nicowuj¹ce siê komórki tapetum

E - Pylnik z KMP w czasie wyró¿nicowywaniasiê trzech warstw komórek œciennych

epiderma

wyró¿nicowuj¹ce siê endotecjum

wyró¿nicowuj¹ca siê warstwa poœrednia

wyró¿nicowuj¹ce siê tapetum

komórki macierzyste py³kuE

D

10 µm

438

720

721

Roz

wój

pyln

ika

L(¯

yto

zwyc

zajn

e),

zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e); A

-F.

Sec

ale

cere

ale

.P

oace

ae

B-

Pyl

nik

popo

-dz

iale

kom

órek

ar-

ches

pori

alny

ch

C-

Pyl

nik

zko

-m

órka

mi

spor

o-ge

nnym

i

epid

erm

ako

mór

kiar

ches

po-

rial

ne

epid

erm

a

kom

órki

pari

etal

ne(œ

cien

ne)

kom

órki

spor

ogen

netw

orz¹

cesi

êpa

smo

pram

iazg

i

epid

erm

a

endo

tecj

um

war

stw

apo

œred

nia

tape

tum

kom

órki

spor

ogen

ne

kom

órki

miê

kisz

owe

pasm

opr

amia

zgi

A-

Zaw

i¹ze

kpy

l-ni

kaz

kom

órka

mi

arch

espo

rial

nym

i

25µ

m

25µ

m

25µ

m

A B C

cd. Rozwój pylnika LSecale cereale .D - Pylnik z komórkami macierzystymi py³ku, tu¿ przed mejoz¹

epiderma

endotecjum

warstwa poœrednia

tapetum

komórki macierzyste py³-ku kontaktuj¹ce siê z ta-petum

komórki macierzyste py³-ku pozbawione kontaktuz tapetum

1 - komórki miêkiszowe³¹cznika,

2 - drewno

3 - ³yko

25 µm

3

2

1

D

439

722

723

cd. Rozwój pylnika .Secale cereale LE - Pylnik z jednoj¹drowymi ziarnami py³kowymi, z zanikaj¹c¹ warstw¹ poœredni¹

epiderma

endotecjum

zanikaj¹ce komórki warst-wy poœredniej

tapetum

jednoj¹drowe ziarna py³ku

komora woreczka py³ko-wego

miêkisz ³¹cznika

drewno

³yko

anormalne, dwu- i czteroj¹-drowe ziarna py³ku (pow-sta³y w wyniku zahamowa-nia cytokinezy postmejo-tycznej w komórkach ma-cierzystych py³ku pozba-wionych kontaktu z tape-tum)E

25 µm

cd. Rozwój pylnika L.Secale cereale

F - Pylnik z dojrza³ymi, trzykomórkowymi ziarnami py³kowymi

epiderma

endotecjum

pozosta³oœci warstwypoœredniej i tapetum

j¹dro komórki wege-tatywnej

komórki plemnikowe

niedokszta³cone, jed-noj¹drowe ziarnopy³ku (powsta³o zkomórki macierzys-tej py³ku niekontak-tuj¹cej siê z tapetum)

1 - ³¹cznik2 - drewno3 - ³yko

50 µm

2

1

3

F

440

724

725

Zm

iany

zach

odz¹

cew

kom

órka

chta

petu

mpy

lnik

óww

czas

iem

ikro

spor

ogen

ezy

iro

zwoj

uzi

arn

py³k

owyc

hu

L. (

Sto

krot

kapo

spol

ita)

, zro

dzin

y(A

stro

wat

e)B

elli

sp

eren

nis

Ast

era

cea

e

B, C

, D. K

omór

kita

petu

mw

czas

iele

ptot

enu

wko

mór

kach

mac

ierz

ysty

chpy

³ku;

B-

anaf

aza

wdi

ploi

daln

ejko

mór

ce,

C-

kom

órka

zdw

oma

dipl

oida

lnym

ij¹

dram

i,D

-ko

mór

kaz

tetr

aplo

idal

nym

j¹dr

em

E-

I.K

omór

kita

petu

mw

czas

iedi

akin

ezy

wko

mór

-ka

chm

acie

rzys

tych

py³k

u;E

-an

afaz

aw

tetr

aplo

idal

-ne

jko

mór

ce, F

-ko

mór

kaz

dwom

ate

trap

loid

alny

mi

j¹dr

ami,

G-

kom

órka

ztr

zem

aj¹

dram

i,w

tym

jedn

ote

trap

loid

alne

adw

adi

ploi

daln

e,H

-ko

mór

kaz

czte

re-

ma

dipl

oida

lnym

ij¹

dram

i,I

-je

dnoj

¹dro

wa,

dipl

oida

l-na

kom

órka J

-N

.Kom

órki

tape

tum

wok

resi

ete

trad

mi-

kros

por;

J-

kom

órka

zdw

oma

tetr

aplo

idal

ny-

mi

j¹dr

ami,

K-

kom

órka

ztr

zem

aj¹

dram

i,w

tym

jedn

ote

trap

loid

alne

adw

adi

ploi

daln

e,L

-ko

mór

kaz

czte

rem

adi

ploi

daln

ymi

j¹dr

a-m

i,M

-ko

mór

kaz

p³at

owat

ymte

trap

loid

al-

nym

j¹dr

em,N

-je

dnoj

¹dro

wa

okto

ploi

daln

ako

mór

ka.

O-

Q.K

omór

kita

petu

mw

czas

ieza

niku

œcia

nko

-m

órko

wyc

hi

twor

zeni

acy

topl

azm

atyc

znyc

hw

ypu-

stek

wni

kaj¹

cych

pom

iêdz

ym

ikro

spor

y;O

-ko

mór

-ka

zcz

tere

ma

dipl

oida

lnym

ij¹

dram

i,P

-ko

mór

kaz

dwom

ate

trap

loid

alny

mi

j¹dr

ami,

Q-

jedn

oj¹d

ro-

wa

okto

ploi

daln

ako

mór

ka

A. D

iplo

idal

na, j

edno

j¹dr

owa

kom

órka

tape

tum

wok

resi

epr

emej

ozy

wko

mór

kach

mac

ierz

ysty

chpy

³ku.

OP

Q

LM

N

KJG

I

FEB

CD

A5µ

m

H

cd. Z

mia

nyza

chod

z¹ce

wko

mór

kach

tape

tum

pyln

ików

uL

.B

elli

sp

eren

nis

R. P

lazm

oida

lne

kom

órki

tape

tum

zpy

knot

yczn

ymi,

dege

neru

j¹cy

mi

j¹dr

ami,

wcz

asie

pow

staw

ania

wzi

arna

chpy

³ku

kom

órki

gene

raty

wne

ji

weg

etat

yw-

nej.

Wok

resi

eni

eco

póŸn

iejs

zym

, pop

rzed

zaj¹

cym

podz

ia³

kom

órki

gene

ra-

tyw

nej

nako

mór

kipl

emni

kow

e,do

chod

zido

pe³n

ego

zani

kuta

petu

m.(

Oce

nyst

opni

apl

oida

lnoœ

cij¹

der

tape

tum

, dok

onan

ona

pods

taw

ieró

¿nic

ich

rozm

ia-

rów

)

1-

ziar

napy

³ku

wcz

asie

podz

ia³u

nako

mór

kêge

nera

tyw

n¹i

weg

etat

ywn¹

, 2-

tape

tum

plaz

moi

daln

e,3

-py

knot

yczn

ej¹

dro

tape

tum

, 4-

kom

órki

war

stw

ypo

œred

niej

, 5-

endo

tecj

um, 6

-ep

ider

ma

pyln

ika

5µ

m

1

2

34

56

R

441

726

727

Prz

ekro

jepo

wie

rzch

niow

epr

zez

trzy

war

stw

yœc

ienn

edo

jrza

³ego

pyln

ika

Mil

l.(L

ipa

drob

noli

st-

na),

zro

dzin

y(L

ipow

ate)

; A-

D.

Til

iaco

rdata

Til

iace

ae

blas

zka

œrod

kow

a

pier

wot

na, c

elul

ozow

aœc

iana

ko-

mór

kow

a

B-

Wew

nêtr

zne,

styc

zne

dopo

-w

ierz

chni

œcia

nyko

mór

ko-

we

endo

tecj

um

cien

ka, p

ierw

otna

, cel

uloz

owa,

czêœ

æœc

iany

kom

órko

wej

gwia

Ÿdzi

œcie

uksz

ta³t

owan

a,w

tórn

a,zd

rew

nia³

acz

êœæ

œcia

ny

C-

Œro

dkow

acz

êœæ

anty

klin

al-

nych

œcia

nko

mór

kow

ych

endo

-te

cjum

pier

wot

na, c

elul

ozow

aœc

iana

kom

ór-

kow

a

wtó

rna,

zdre

wni

a³a,

wyk

szta

³con

aw

post

aci

bele

czek

œcia

nako

mór

kow

a

j¹dr

oko

mór

kow

e

D-

Kom

órki

war

stw

ypo

œred

niej

siln

iest

yczn

iesp

³asz

czon

e,o

cien

kich

pier

wot

nych

œcia

nach

plas

tydy

j¹dr

o

A-

Kom

órki

skór

kio

pofa

³do-

wan

ych

anty

klin

alny

chœc

iana

ch

B

10µ

m

A C D

Mik

rosp

orog

enez

ai

rozw

ójzi

arn

py³k

owyc

hu

L. (

Mag

noli

adr

zew

iast

a), z

rodz

iny

; A-Q

.M

agnoli

aacu

-m

inata

Magnoli

ace

ae

A-

Kom

órka

mac

ierz

ysta

py³k

u(K

MP

)pr

zed

mej

oz¹,

B-

KM

Pw

cza-

sie

pier

wsz

ejpr

ofaz

ym

ejoz

y(d

iplo

tenu

),C

-w

czes

naan

afaz

aI

mej

ozy,

D-

póŸn

aan

afaz

aI,

E-

telo

faza

I,F

-po

cz¹t

ekpo

dzia

³udi

ady

j¹de

rpr

zez

prze

wê¿

enie

, G,H

-te

trad

aha

ploi

daln

ych

j¹de

rw

uk³a

dzie

napr

zem

ianl

eg-

³ym

wcz

asie

podz

ia³u

prze

zpr

zew

ê¿en

ie, I

-te

trad

aha

ploi

daln

ych

j¹de

rw

uk³a

dzie

tetr

aedr

yczn

ymw

czas

iepo

dzia

³upr

zez

prze

wê¿

enie

.

10µ

m

AB

C FE

D GH

I

442

728

729

cd. M

ikro

spor

ogen

eza

iro

zwój

ziar

npy

³kow

ych

uL

.M

ag

no

lia

acu

min

ata

J-

tetr

aedr

yczn

ate

trad

am

ikro

spor

, K-

tetr

ada

mik

rosp

oro

napr

zem

ian-

leg³

ymuk

³adz

ieko

mór

ek, L

-te

trad

am

ikro

spor

o“T

”uk

³adz

ieko

mór

ek,

M-

mik

rosp

ora

wcz

asie

prof

azy

mit

otyc

znej

, N-

m³o

dezi

arno

py³k

uw

czas

iecy

toki

nezy

prow

adz¹

cej

dopo

wst

ania

ma³

ejko

mór

kige

nera

tyw

nej

idu

¿ej

weg

etat

ywne

j,O

-dw

ukom

órko

we

ziar

nopy

³ku

zj¹

dram

io

du¿y

chj¹

derk

ach,

P-

dwuk

omór

kow

ezi

arno

py³k

uz

kom

órk¹

gene

raty

wn¹

“od-

klej

aj¹c

¹si

ê”od

œcia

nyzi

arna

py³k

oweg

o,Q

-ko

mór

kage

nera

tyw

naul

o-ko

wan

aw

zag³

êbie

niu

j¹dr

aw

eget

atyw

nego

.

10µ

m

JK

L

M ON P

Q

Mik

rosp

orog

enez

ai

rozw

ójzi

arn

py³k

owyc

hu

-L

(Sto

krot

kapo

spol

ita)

, zro

dzin

y; A

-L.

Bel

lis

per

ennis

.A

ster

ace

ae

A-

tetr

ada

hapl

oida

lnyc

hj¹

der,

B-

tetr

ada

mik

rosp

or, C

-po

jedy

n-cz

am

ikro

spor

a(j

edno

j¹dr

owe

ziar

nopy

³ku)

, D-

prof

aza

wzi

arni

epy

³ku,

E-

met

afaz

aw

ziar

nie

py³k

u,F

-pó

Ÿna

anaf

aza

wzi

arni

epy

³ku,

G-

dwu-

kom

órko

we

ziar

nopy

³ku

zm

a³¹

socz

ewko

wat

¹ko

mór

k¹ge

nera

tyw

n¹,

H-

dwuk

omór

kow

ezi

arno

py³k

uz

kom

órk¹

gene

raty

wn¹

wew

n¹tr

zko

mór

kiw

eget

atyw

nej,

I-

podz

ia³

kom

órki

gene

raty

wne

j,J

-tr

zyko

mór

kow

ezi

arno

py³k

uz

dwom

am

³ody

mi

kuli

stym

ipl

emni

kam

i,K

-tr

zyko

mór

kow

ezi

arno

py³k

uz

dwom

ao

wrz

ecio

now

atym

kszt

a³ci

eko

mór

kam

ipl

emni

kow

ymi,

L-

dojr

za³e

trzy

kom

órko

we

ziar

nopy

³ku

oci

enki

chw

rzec

iono

wat

ych

plem

nika

ch 10µ

m

AB

C FE

D GH

I LK

J

443

730

10 µm

Diploidyzacja haploidalnych mikrospor u L(Kapusta rzepak), z rodziny (Kapustowate); A-R.Na podstawie preparatów sporz¹dzonych z pylników pocho-dz¹cych z kultury in vitro prof. B. Skuciñskiej, dr H. Krucz-kowskiej i dr H. Paw³owskiej z AR w Krakowie.

Brassica napus .Brassicaceae

A - haploidalna mikrosporaw trakcie profazyB - mikrospora w czasie me-tafazyC - mikrospora w czasie ana-fazy

D,E - m³ode dwukomórko-we ziarna py³koweF - komórka generatywnawpuklaj¹ca siê do komórkiwegetatywnej, powstanie za-g³êbienia w j¹drze wegeta-tywnym od strony komórkigeneratywnej

G,H,I - przemieszczanie siêkomórki generatywnej odœciany ziarna py³kowego dowg³êbienia w j¹drze wege-tatywnymJ - komórka generatywnaœciœle przylega do j¹dra we-getatywnegoK,L - zanik b³on plazma-tycznych oddzielaj¹cych ko-mórkê generatywn¹ od we-getatywnej

M,N,O - j¹dro generatywnei wegetatywne œciœle przyle-gaj¹ do siebie i upodabniaj¹siêP - j¹dro generatywne i we-getatywne w póŸnej profazieQ - fuzja j¹dra generatyw-nego i wegetatywnegoR - mikrospora z diploidal-nym dwuj¹derkowym j¹drem

A B C

D E F

G H I

J K L

M N O

P Q R

444

731

732

Rozwój haploidalnych (A-D) i poliploidalnych (E-J) ziarn py³kowych uPers (Lucerna mieszañcowa), z rodziny (Bobowate)

Medicagomedia . Fabaceae

A - tetrada haploidalnych j¹der w czasie cytokinezy

B - tetrada haploidalnych mikrospor otoczonychwspóln¹ grub¹ œcian¹ kalozow¹

C - pojedyncza haploidalna mikrospora po zanikuœciany kalozowej

D - dwukomórkowe ziarno py³ku z haploidaln¹ ko-mórk¹ generatywn¹ i wegetatywn¹

E - rozrastaj¹ca siê i wakuolizuj¹ca siê czteroj¹dro-wa mikrospora wytworzona w rezultacie zahamo-wania cytokinezy postmejotycznej

F - czteroj¹drowa, silnie zwakuolizowana mikrospo-ra w czasie profazy postmejotycznej z j¹drami sku-pionymi na jednym z biegunów komórki

G - mikrospora z dwoma diploidalnymi zespo³amichromosomów skupionymi w dwóch p³ytkach meta-fazalnych

H - mikrospora z jedn¹ p³ytk¹ metafazaln¹ skupiaj¹-c¹ cztery zespo³y chromosomowe

I - mikrospora w czasie telofazy z tworz¹cymi siêdwoma tetraploidalnymi j¹drami

J - dwukomórkowe ziarno py³ku z tetraploidaln¹ ko-mórk¹ generatywn¹ i wegetatywn¹

10 µm

A B D

C

E F

G H I

J

Fragment przekroju poprzecznego przez apokarpiczne s³upkowie o silnie wypuk³ymdnie kwiatowym u L. (Magnolia drzewiasta), z rodziny

(Magnoliowate)Magnolia acuminata Mag-

noliaceaeowocolistek

skórka odosiowej (zewnêtrznej) strony owocolistka

miêkisz owocolistka

skórka doosiowej (wewnêtrznej) strony owocolistka

tworz¹ce siê zal¹¿ki

wi¹zka brze¿na owocolistka

wi¹zki wypuk³ego dna kwiatowego

³yko


miêkisz dna kwiatowego

³yko grzbietowej (œrodkowej) wi¹zki owocolistka

drewno grzbietowej (œrodkowej) wi¹zki owocolistka

50 µm

445

733

Schemat przekroju poprzecznego przez spiralne,prawoskrêtne, apokarpiczne s³upkowie

L (Pe³nik europejski), z rodziny(Jaskrowate); A.

Trolliuseuropaeus . Ra-nunculaceae

Przeciêtny k¹t dywergencji pomiêdzy kolejnymi owocolistkamiw helisie genetycznej w przedstawionym p¹ku wynosi 138,93 .Oscylacja k¹ta dywergencji wzrasta w pobli¿u œrodka dna kwiato-wego; (Wykres B). Owocolistki tworz¹ 21 parastych kontaktowych.Na niektórych parastychach, w pobli¿u centrum dna kwiatowego,z powodu braku miejsca, owocolistki s¹ rozsuniête.

owocolistek (56)najpóŸniej wytwo-rzony

owocolistek (1)najwczeœniej wy-tworzony

linie oznaczaj¹ceparastychy kontak-towe

A

B

500 µm

P o z y c j e o w o c o l i s t k ó w

K¹

td

yw

er

ge

nc

ji

x = 1380 93’_

.

.

.

.

.

0

446

734

Spiralny, lewoskrêtny uk³ad owocolistków na wypu-k³ym dnie kwiatowym u L (Pe³nikeuropejski), z rodziny (Jaskrowate);K¹t dywergencji pomiêdzy kolejnymi, pod wzglêdempowstawania owocolistkami oscyluje tutaj wokó³œredniej - 138,1 . Gêsto upakowane owocolistki tworz¹13 parastych (ukoœnic), (A). Wahania k¹ta dywergencjiwyraŸnie uzale¿nione s¹ od pozycji na dnie kwiatowym;czym bli¿ej szczytu dna kwiatowego i jego œrodka tymwahania s¹ wiêksze; Wykres B.

Trollius europaeus .Ranunculaceae

0

najstarszy owo-colistek (1)

komora zal¹¿ni

parastychy

wyczerpany sto-¿ek wzrostukwiatu

500 µm

P o z y c j e o w o c o l i s t k ó w

A

K¹

td

yw

er

ge

nc

ji

x = 138,10_

B

447

735

736

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

zpa

raka

rpic

z-ne

zal¹

¿nie

-A

i-

L(M

akpi

asko

wy)

-B

, zro

dzin

y(M

a-ko

wat

e)

Papave

rore

ophil

um

Papave

rarg

emo

ne

.P

apave

race

ae

A-

Zal

¹¿ni

asz

eœci

oow

ocol

istk

owa

œcia

naza

l¹¿n

i

wi¹

zka

zasi

laj¹

capr

zegr

odê

z³o

¿ysk

iem

wi¹

zka

grzb

ieto

wa

(œro

dkow

aow

ocol

istk

a)

niep

e³ne

, nie

zroœ

niêt

ez

sob¹

prze

grod

yza

l¹¿n

i

zal¹

¿ki

B-

Zal

¹¿ni

acz

tero

owoc

olis

tkow

a

œcia

naza

l¹¿n

i

wi¹

zka

grzb

ieto

wa

owoc

olis

t-ka w

i¹zk

aza

sila

j¹ca

prze

grod

êz

³o¿y

skie

m(w

i¹zk

ata

pow

-st

a³a

zdw

óch

wi¹

zek

brze

¿-ny

chs¹

siad

uj¹c

ych

zso

b¹ow

ocol

istk

ów)

zred

ukow

ane

prze

grod

yza

-l¹

¿ni

zal¹

¿ki

A B200

µm

200

µm

Schemat przekroju poprzecznego przez trójowocolistkow¹, jednokomorow¹, parakar-piczn¹ zal¹¿niê L. (Rezeda ¿ó³ta), z rodziny (Rezedowate)Reseda lutea Resedaceae

œciana zal¹¿ni

wi¹zka zasilaj¹ca ³o¿ysko (wi¹zka ta powsta³a z po³¹-czenia dwóch wi¹zek brze¿nych zroœniêtych z sob¹owocolistków)

wi¹zka grzbietowa (œrodkowa) owocolistka

zal¹¿ki

50 µm

448

737

738

Schematy przekrojów poprzecznych przez dwuowocolistkowy s³upek o parakarpicz-nej zal¹¿ni u Cr. (Siwiec ¿ó³ty), z rodziny (Mako-wate); A-C.

Glaucium flavum Papaveraceae

A - Znamiona

B - Rurkowata szyjka s³upka

C - Dwuowocolistkowa parakarpiczna zal¹¿nia

œciana zal¹¿ni

wi¹zka zasilaj¹ca ³o¿ysko (wi¹zka ta powsta³a z po³¹czeniadwóch wi¹zek brze¿nych zroœniêtych z soba owocolist-ków)

wi¹zka grzbietowa (œrodkowa) owocolistka

zal¹¿ki

brzegi owocolistków pe³ni¹ce funkcje ³o¿yska

A B

C

200 µm

Schemat przekroju poprzecznego lizykarpicznej zal¹¿ni o centralnym ³o¿ysku usp (Pierwiosnek), z rodziny (Pierwiosnkowate)

Pri-mula . Primulaceae

œciana zal¹¿ni

wi¹zki przewodz¹ce œciany za-l¹¿ni

zal¹¿ki

centralne ³o¿ysko

wi¹zki przewodz¹ce ³o¿yska

200 µm

449

739

740

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

popr

zecz

nych

prze

ztr

ójow

oco-

list

kow

ys³

upek

oza

l¹¿n

iw

doln

ejcz

êœci

synk

arpi

cz-

nej

aw

górn

ejo

niez

roœn

iêty

chpr

zegr

odac

hu

L. (

Gw

iazd

nica

wie

lkok

wia

tow

a), z

ro-

dzin

y(G

oŸdz

ikow

ate)

Ste

lla

-ri

ah

olo

stea

Ca

ryo

ph

ylla

cea

e A-

Zna

mio

na

B-

Gór

nacz

êœæ

zal¹

¿ni

zni

ezro

œ-ni

êtym

ipr

zegr

odam

i

C-

Zal

¹¿ni

ana

pozi

omie

najw

y¿ej

le-

¿¹cy

chza

l¹¿k

ów, o

niez

roœn

iêty

chpr

zegr

odac

h

D-

Dol

na, t

rójk

omor

owa

czêœ

æza

l¹¿n

i

niez

roœn

iête

prze

grod

yza

l¹¿n

i

trój

owoc

olis

tkow

aœc

iana

zal¹

¿ni

zal¹

¿ki

osad

zone

na³o

¿ysk

uzr

oœni

êtyc

hpo

ni¿e

jbr

ze¿n

ych

czêœ

ciow

ocol

istk

ów

œcia

naza

l¹¿n

iz

niez

roœn

iêty

mi

naty

mpo

ziom

iepr

zegr

odam

i

m³o

deza

l¹¿k

ios

adzo

nena

brze

gach

zro-

œniê

tych

owoc

olis

tków

œcia

naza

l¹¿n

io

zroœ

niêt

ych

prze

grod

ach

A B C D50µ

m

Przekrój poprzeczny przez m³od¹, piêcioowocolistkow¹ zal¹¿niê, przed inicjacj¹ za-l¹¿ków, u (Lipa krymska), z rodziny (Lipowate). Dojrza-³a zal¹¿nia lipy nale¿y do typu synkarpicznego.

Tilia “Euchlora” Tiliaceae

w³osek

zewnêtrzna epiderma zal¹¿ni

komórki œluzowe

miêkisz zal¹¿ni

podzia³y komórkowe

wewnêtrzna epiderma zal¹¿ni

komora zal¹¿ni

20 µm

450

741

742

Przekrój poprzeczny górnej czêœci m³odego owocolistka przed wytworzeniem zna-mienia, w czasie inicjacji zal¹¿ków u L. (Magnolia drzewiasta),z rodziny (Magnoliowate)


brzegi owocolistka przedwykszta³ceniem tkankiprzyjmuj¹cej py³ek

epiderma doosiowej stro-ny owocolistka

epiderma odosiowej stro-ny owocolistka

warstwa subepidermalna

pasmo pramiazgi œrodko-wej (grzbietowej) wi¹zkiowocolistka

200 µm

Przekrój poprzeczny górnej czêœci m³odego owocolistka w okresie wytwarzania zna-mienia, przed wykszta³ceniem tkanki przyjmuj¹cej py³ek u L(Magnolia drzewiasta), z rodziny (Magnoliowate)

Magnolia acuminata .Magnoliaceae

brzegi owocolistka w pocz¹tkowej fazie wytwarzaniaznamienia

epiderma doosiowej strony owocolistka

epiderma odosiowej strony owocolistka

wi¹zki brze¿ne owocolistka

wi¹zka œrodkowa (dorsalna)

drewno

³yko

50 µm

451

743

744

Przekrój poprzeczny górnej czêœci owocolistka z wytworzonym znamieniem, w ok-resie bezpoœrednio poprzedzaj¹cym zapylenie u L. (Magnoliadrzewiasta), z rodziny (Magnoliowate)


cienkoœcienne komórki znamienia przyjmuj¹ce py³ek

epiderma doosiowej strony owocolistka

epiderma odosiowej strony owocolistka

miêkisz owocolistka

wi¹zka brze¿na

wi¹zka œrodkowa

drewno

³yko50 µm

Przekrój poprzeczny przez znamiona dwuowocolistkowego s³upkaWeb (Mniszek lekarski), z rodziny (Astrowate). Na podstawie

preparatu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Taraxacum offi-cinale . Asteraceae

skórka odosiowa

miêkisz

³yko

element przewodz¹cy drewna

skórka doosiowa o charakterze sekrecyjnym (akceptorpy³ku)

25 µm

452

745

746

Przekrój poprzeczny przez szyjkê dwuowocolistkowego s³upkaWeb. (Mniszek lekarski), z rodziny (Astrowate). Na podstawie prepara-

tu prof. Sigmunda ze Stuttgartu.

Taraxacum officina-le Asteraceae

skórka

miêkisz

³yko


tkanka transmisyjna o grubych œcianach komórkowych(prawdopodobnie z zapasow¹ hemiceluloz¹)


³yko

20 µm

Przekrój poprzeczny szyjki s³upka (L.) Ker.-Gaw (Z³oæ ¿ó³ta), z rodzi-ny (Liliowate)

Gagea lutea .Liliaceae

epiderma zewnêtrzna (odosio-wa)

wi¹zka grzbietowa (œrodkowa)owocolistka


miêkisz

tkanka transmisyjna, o sekrecyj-nym charakterze komórek,utworzona przez wewnêtrzn¹epidermê owocolistków (prze-d³u¿enie epidermy komór za-l¹¿ni)

wi¹zki brze¿ne owocolistków(powsta³y z po³¹czenia dwóchwi¹zek s¹siaduj¹cych z sob¹owocolistków)

100 µm

453

747

748

Przekrój poprzeczny górnej czêœci trójowocolistkowej, synkarpicznej zal¹¿ni(L.) Ker.-Gaw (Z³oæ ¿ó³ta), z rodziny (Liliowate)

Gagealutea . Liliaceae

epiderma zewnêtrzna (odosio-wa)

wi¹zka grzbietowa owocolistka


miêkisz

górna czêœæ komory zal¹¿ni

epiderma wewnêtrzna komórzal¹¿ni

komórki epidermy komór zal¹¿-ni o charakterze sekrecyjnym,stanowi¹ce szlak dla ³agiewekpy³kowych, po³¹czone z tkank¹transmisyjn¹ szyjki s³upka

wi¹zki brze¿ne owocolistków

wi¹zka stanowi¹ca odga³êzie-nie wi¹zek brze¿nych dwóchs¹siaduj¹cych z sob¹ owocolist-ków

100 µm

Przekrój pod³u¿ny górnej czêœci s³upka Vill (Gwiazdnica pospolita),z rodziny (GoŸdzikowate)

Stellaria media .Caryophyllaceae

sekrecyjne komórki znamienia

szyjka s³upka

tkanka transmisyjna

zewnêtrzna epiderma zal¹¿ni o grubej zewnêtrz-nej œcianie komórkowej i beleczkowatych zgru-bieniach œcian antyklinalnych

miêkisz œciany zal¹¿ni


centralna czêœæ przegród synkarpicznej zal¹¿ni

50 µm

454

749

750

Prz

ekró

jpo

prze

czny

prze

zle

jkow

ate

znam

iê- A

isz

yjkê

s³up

ka-

Bu

L(S

iódm

a-cz

ekle

œny)

, zro

dzin

y(P

ierw

iosn

kow

ate)

Tri

enta

lis

euro

pea

.P

rim

ula

cea

e

epid

erm

aod

osio

wa

(zew

-nê

trzn

a)sz

yjki

s³up

ka

miê

kisz

opr

omie

nist

ych

kom

plek

sach

kom

órko

-w

ych

wsk

azuj

¹cyc

h,¿e

pow

sta³

zpo

jedy

ncze

gopi

erœc

ieni

ako

mór

ek

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

doos

iow

ej(w

ew-

nêtr

znej

)ep

ider

my

owoc

o-li

stkó

w, s

tano

wi¹

cetk

ankê

znam

ieni

apr

zyjm

uj¹c

¹zi

arna

py³k

owe

epid

erm

aod

osio

wa

(zew

-nê

trzn

a)sz

yjki

s³up

ka

pasm

apr

amia

zgi

miê

kisz

szyj

kis³

upka

(opr

omie

nist

ych

kom

plek

-sa

chko

mór

kow

ych)

tkan

katr

ansm

isyj

na(s

tig-

mat

oida

lna)

och

arak

terz

ew

ydzi

elni

czym

, utw

orzo

naz

pery

klin

alni

epo

dzie

lo-

nych

kom

órek

epid

erm

ydo

osio

wej

(wew

nêtr

znej

)ow

ocol

istk

ów

20µ

m

20µ

m

A B

Przekrój przez ³o¿ysko zal¹¿ni tu¿ przed inicjaj¹ zal¹¿ków u (L.)Rich. (Podkolan bia³y), z rodziny (Storczykowate)

Platanthera bifoliaOrchidaceae

Inicjacja zal¹¿ków u i innych storczykowatych poprzedzona jest przez peryklinal-ne podzia³y epidermy na terenie ³o¿yska. W wyniku tego rodzaju podzia³ów zal¹¿ki u tychroœlin pochodz¹ wy³¹cznie z epidermy, bez udzia³u warstw subepidermalnych. U pozosta³ychokrytozal¹¿kowych zal¹¿ki powstaj¹ z regu³y z udzia³em subepidermy.

Platanthera

kompleksy komórkowepochodzenia epidermal-nego (zakropkowane)

komórki subepidermal-ne

10 µm

455

751

752

Schemat przekroju poprzecznego przez trójowocolistkowe, atawistyczne s³upkowiePers (Lucerna mieszañcowa), z rodziny (Bobowate).

Cech¹ charakterystyczn¹ rodziny bobowatych jest s³upek jednoowocolistkowy.Medicago media . Fabaceae

m³ode zal¹¿ki

anormalnie wykszta³cony owocolistek

m³ody zal¹¿ek wykszta³cony poza komor¹zal¹¿niow¹ w³asnego owocolistka


50 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez teratologiczny p¹k kwiatowy o podwójnyms³upku u L. (¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate)Secale cereale Poaceae

plewka górna

dolna czêœæ pylnika

nitka prêcikowa

podwójna zal¹¿nia

zal¹¿ki

³uszczki

plewka dolna

100 µm

456

753

754

Schemat przekroju poprzecznego przez nietypowe s³upkowie utworzone przez trzyokó³ki owocolistków rozmieszczonych koncentrycznie wokó³ osi kwiatu u

L z rodziny (Kaparowate). U typowych osobnikówparakarpiczna zal¹¿nia zbudowana jest z dwóch owocolistków. Na podstawie prepa-ratu dr. S. Brañskiego, sporz¹dzonego z wyselekcjonowanego osobiœcie mutanta

.

Cleomespeciosa . Capparaceae Cleome

Cleome

okó³ek zewnêtrzny tworz¹cy szeœcioowocolist-kow¹ parakarpiczn¹ zal¹¿niê

okó³ek poœredni tworz¹cy czteroowocolistkow¹parakarpiczn¹ zal¹¿niê

okó³ek wewnêtrzny utworzony z czterech wol-nych owocolistków

zal¹¿ki

oœ kwiatu (sto¿ek wzrostu kwiatu)

250 µm

Schemat przekroju poprzecznego przez zal¹¿niê z zal¹¿kiem wykszta³conym pozakomor¹ zal¹¿ni u Pers. (Lucerna mieszañcowa), z rodziny

(Bobowate)Medicago media Faba-

ceae

os³onka zewnêtrzna

os³onka wewnêtrzna

oœrodek


dolna czêœæ normalnie usytuowanego zal¹¿ka

komora zal¹¿ni

œciana zal¹¿ni

grzbietowa wi¹zka przewodz¹ca100 µm

457

755

756

Roz

wój

anat

ropo

weg

o,gr

uboo

œrod

kow

ego

zal¹

¿ka

L. (

Mag

noli

adr

zew

iast

a), z

rodz

iny

(Mag

noli

owat

e); A

-L

.

Ma

g-

no

lia

acu

min

ata

Ma

gn

oli

ace

ae

A-

Fra

gmen

tw

ewnê

trzn

ejcz

êœci

owoc

olis

tka

wm

iejs

cuin

icja

cji

zal¹

¿ka

epid

erm

ado

osio

wej

(wew

nêtr

znej

)st

rony

owoc

olis

tka

war

stw

asu

bepi

derm

alna

owoc

olis

tka

(zak

ropk

owan

a)

kom

órki

le¿¹

cepo

dw

arst

w¹

sube

pide

rmal

n¹

B-

Inic

jacj

aza

l¹¿k

a

epid

erm

ado

osio

wej

stro

nyow

ocol

istk

a

epid

erm

ain

icju

j¹ce

gosi

êza

l¹¿k

a

kom

órki

war

stw

ysu

bepi

derm

alne

j

kom

órki

le¿¹

cepo

dw

arst

w¹

sube

pide

rmal

n¹,

inic

juj¹

ceuw

ypuk

lani

esi

êza

l¹¿k

a

C-

M³o

dyza

l¹¿e

kz

kom

órk¹

arch

espo

rial

n¹

kom

órka

arch

espo

rial

na

epid

erm

aza

l¹¿k

a

sznu

recz

ek(f

unik

ulus

)

D-

M³o

dyza

l¹¿e

kz

kom

órk¹

arch

espo

rial

n¹w

czas

iein

icja

cji

bocz

nych

, sub

epid

erm

alny

chcz

êœci

oœro

dka,

wpo

cz¹t

kow

ejfa

zie

zagi

nani

asi

ê

kom

órka

arch

espo

rial

na

kom

órki

inic

juj¹

cebo

czne

, sub

epid

erm

alne

czêœ

cioœ

rodk

a

sznu

recz

ek25

µm

DCBA

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

Magnoli

aacu

min

ata

.E

-Z

al¹¿

ekpo

podz

iale

kom

órki

arch

es-

pori

alne

jna

kom

órkê

œcie

nn¹

iko

mór

kêm

acie

rzys

t¹m

egas

por

(KM

M),

wcz

asie

inic

jacj

ios

³onk

iw

ewnê

trzn

ej

1-

mie

jsce

inic

jacj

ios

³onk

iw

ewnê

trzn

ej2

-ko

mór

kaœc

ienn

a(p

arie

taln

a)3

-ko

mór

kam

acie

rzys

tam

egas

por

4-

sube

pide

rmal

ne, b

oczn

ecz

êœci

oœro

dka

5-

sznu

recz

ek

F-

Zal

¹¿ek

zK

MM

, zgi

êty

pod

k¹te

m90

,w

czas

iein

icja

cji

os³o

nki

zew

nêtr

znej

0

1-

podz

ia³y

kom

órek

epid

erm

yin

icju

j¹ce

os-

³onk

êw

ewnê

trzn

¹2

-ko

mór

kisu

bepi

derm

yza

l¹¿k

a,po

pier

w-

szyc

hpo

dzia

³ach

inic

juj¹

cych

os³o

nkê

zew

nêtr

zn¹

3-

epid

erm

aoœ

rodk

a5

-K

MM

6-

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

bocz

nych

czêœ

cioœ

rodk

a7

-sz

nure

czek

G-

Zal

¹¿ek

zK

MM

, zw

yraŸ

nie

uwyp

u-kl

on¹

os³o

nk¹

wew

nêtr

zn¹

ize

wnê

trzn

¹,w

czas

iew

yró¿

nico

wyw

ania

siê

pram

iazg

iw

sznu

recz

ku

1-

epid

erm

aos

³onk

ize

wnê

trzn

ej2

-su

bepi

derm

alne

kom

plek

syko

mór

kow

eos

³onk

ize

wnê

trzn

ej3

-ep

ider

mal

nego

poch

odze

nia

fa³d

aos

³onk

iw

ewnê

trzn

ej4

-ep

ider

ma

oœro

dka

5-

kom

plek

sko

mór

ekœc

ienn

ych

6-

KM

M7

-su

bepi

derm

alne

kom

plek

syko

mór

kow

ebo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

8-

twor

z¹ca

siê

wsz

nure

czku

pram

iazg

a

25µ

m

143

21

4

5 21

65 4 3

6

17

3

7456

73

12

8

GFE

458

757

758

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

Magnoli

aacu

min

ata

.

H-

Zal

¹¿ek

zK

MM

, zw

y-ra

Ÿnie

uwyp

uklo

n¹os

³onk

¹w

ewnê

trzn

¹i

zew

nêtr

zn¹,

zpr

amia

zg¹

wsz

nure

czku

1-

epid

erm

aos

³onk

ize

wnê

trzn

ej2

-su

bepi

derm

alne

kom

plek

syko

mór

kow

eos

³onk

ize

wnê

trzn

ej3

-ep

ider

mal

nego

poch

odze

nia

os³o

nka

wew

nêtr

zna

4-

epid

erm

aoœ

rodk

a5

-ko

mpl

eks

kom

órek

œcie

nnyc

h6

-K

MM

7-

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

bocz

nych

czêœ

cioœ

-ro

dka

8-

pram

iazg

aw

doln

ejcz

êœci

sznu

recz

ka

I-

Zal

¹¿ek

zK

MM

zgiê

typo

dk¹

tem

oko³

o13

00

1-

epid

erm

aos

³onk

ize

wnê

trz-

nej

2-

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

os³o

nki

zew

nêtr

z-ne

j

3-

trój

war

stw

owa

os³o

nka

wew

-nê

trzn

a

4-

epid

erm

aoœ

rodk

a

5-

kom

plek

sko

mór

ekœc

ienn

ych

6-

KM

M

7-

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

bocz

nych

czêœ

cioœ

-ro

dka

8-

pram

iazg

aw

sznu

recz

ku

25µ

m

25µ

m

365

4

7

31

2

8

3

45673

12

8

IH

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

Ma

gn

oli

aa

cum

ina

ta.

J-

Zal

¹¿ek

zK

MM

wcz

asie

lept

oten

u1

-os

³onk

aze

wnê

trzn

a2

-os

³onk

aw

ewnê

trzn

a3

-ko

mpl

eks

kom

órek

œcie

nnyc

h

4-

epid

erm

aoœ

rodk

a5

-K

MM

wcz

asie

lept

oten

u6

-pr

amia

zga

wsz

nure

czku

25µ

m

2 3 4

5 21

6

J

459

759

760

cd. Rozwój zal¹¿ka LMagnolia acuminata .

K - Zal¹¿ek z jednoj¹drowym woreczkiem zal¹¿-kowym

1 - os³onka zewnêtrzna2 - trójwarstwowa os³onka wewnêtrzna ze zgru-

bia³ym obrze¿em3 - epiderma oœrodka4 - jednoj¹drowy, haploidalny woreczek zal¹¿-

kowy5 - kompleks komórek œciennych6 - pramiazga w sznureczku7 - chalaza50 µm

2

3

4

5

2

1

7

6

K

cd. Rozwój zal¹¿ka L.Magnolia acuminata

L. Dojrza³y anatropowy zal¹¿ek z siedmiokomórko-wym woreczkiem zal¹¿kowym

1 - wielowarstwowa os³onka zewnêtrzna wytworzona z udzia³emsubepidermy

2 - trójwarstwowa, epidermalnego pochodzenia os³onka wewnêtrz-na, zgrubia³a w czêœci mikropylarnej

3 - zamieraj¹ce trzy antypody

4 - komórka centralna z dwoma j¹drami biegunowymi

5 - komórka jajowa

6 - jedna z dwóch synergid

7 - kompleks komórek œciennych

8 - peryklinalnie podzielone komórki epidermy mikropylarnejczêœci oœrodka

9 - mikropyle

10 - sznureczek z pasmem pramiazgi

11 - chalaza

50 µm

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

L

460

761

762

Roz

wój

kras

sinu

cell

arne

go, a

natr

opow

ego

zal¹

¿ka

-M

ill

(Lip

adr

obno

list

na),

zro

dzin

y-

(Lip

owat

e); A

-G

.

Ti

lia

cord

ata

.T

ilia

ceae

A, B

-Z

al¹¿

ekw

okre

sie

ini-

cjac

ji

epid

erm

ado

osio

wa

owoc

olis

tka

epid

erm

auw

ypuk

laj¹

cego

siê

zal¹

¿ka

sube

pide

rmal

naw

arst

wa

zal¹

¿-ka po

dsub

epid

erm

alne

kom

plek

syko

mór

kow

epo

wod

uj¹c

euw

y-pu

klen

iesi

êza

l¹¿k

a

epid

erm

aza

l¹¿k

a

sube

pide

rmal

naw

arst

wa

zal¹

¿-ka po

dsub

epid

erm

alne

kom

plek

syko

mór

kow

epo

wod

uj¹c

euw

y-pu

klen

iesi

êza

l¹¿k

a

BA10µ

m

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aM

ill

Til

iaco

rdata

.

C. P

rzek

rój

popr

zecz

nyap

ikal

nej

czêœ

cim

³ode

goza

l¹¿k

a,pr

zed

ini-

cjac

j¹os

³one

k

epid

erm

a

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

ko-

mór

kow

ew

yró¿

nico

wuj

¹ceg

osi

êoœ

rodk

a

D. P

rzek

rój

pod³

u¿ny

m³o

dego

zal¹

¿ka

zw

yró¿

nico

wan

¹ko

mór

k¹ar

-ch

espo

rial

n¹, p

rzed

inic

jacj

¹os

³one

k

epid

erm

a

1-

kom

órka

arch

espo

rial

na2

-su

bepi

derm

alne

kom

órki

inic

juj¹

cebo

czne

czêœ

cioœ

rod-

ka 3-

chal

azal

neko

mpl

eksy

ko-

mór

kow

e

10µ

m

C D2 1 2 3

461

763

764

cd. Rozwój zal¹¿ka Mill.Tilia cordata

E. Zal¹¿ek z dwoma komórkamimacierzystymi makrospor, w cza-sie inicjacji os³onek

1 - komórki parietalne (œcienne)2 - komórki macierzyste makrospor3 - subepidermalne komórki oœrodka4 - os³onka wewnêtrzna5 - os³onka zewnêtrzna6 - chalaza7 - komórki z drobnymi wakuolami ta-ninowymi8 - komórki œluzowe9 - tworz¹ca siê w sznureczku pra-miazga10 - epiderma

10 µm

45

12 3

67

8

10

9

E


F. Przekrój pod³u¿ny przez oœrodek z jednoj¹drowym wo-reczkiem zal¹¿kowym

jednowarstwowa epiderma bocznych czêœci oœrodka

subepidermalne kompleksy komórkowe oœrodka

jednoj¹drowy woreczek zal¹¿kowy

zgniatane i resorbowane komórki macierzyste makrospor, komór-ki parietalne i komórki oœrodka

kompleksy komórek parietalnych

peryklinalnie podzielone komórki epidermy mikropylarnej czêœcioœrodka

10 µm

F

462

765

766


G. Przekrój poprzeczny zal¹¿ka z jednoj¹dro-wym woreczkiem zal¹¿kowym

dorsalna czêœæ os³onki zewnêtrznej z pasmempramiazgi

komórki œluzowe

komórki z drobnymi wakuolami taninowymi

2-4 warstwowa os³onka wewnêtrzna, której warstwyœrodkowe powsta³y przez rozszczepienie warstwyprzylegaj¹cej do oœrodka

epiderma oœrodka

subepidermalne, o promienistym uk³adzie, kompleksykomórkowe oœrodka

jednoj¹drowy woreczek zal¹¿kowy

wentralna, 2-3 warstwowa czêœæ os³onki zewnêtrznejG


H. Przekrój pod³u¿ny przezzal¹¿ek z jednoj¹drowymworeczkiem zal¹¿kowym

1 - epiderma oœrodka z perykli-nalnie podzielonymi komórka-mi w czêœci mikropylarnej

2 - jednoj¹drowy woreczek za-l¹¿kowy

3 - boczne, subepidermalne kom-pleksy komórkowe oœrodka4 - trójwarstwowa os³onkawewnêtrzna z warstw¹ œrodko-w¹ powsta³¹ w wyniku roz-szczepienia warstwy wewnêtrz-nej pierwotnie dwuwarstwowejos³onki5 - os³onka zewnêtrzna z sub-epiderm¹ w czêœci nasadowej(chalazalnej)6 - chalazalne kompleksy ko-mórkowe oœrodka7 - pasmo pramiazgi w sznu-reczku8 - kana³ mikropylarny

25 µm

1

2

3

4

5

6

7

8

H

463

767

768

cd. Rozwój zal¹¿ka MillTilia cordata .

I. Przekrój poprzecznyprzez czêœæ chalazaln¹ za-l¹¿ka z czteroj¹drowymworeczkiem zal¹¿kowym

1 - epiderma oœrodka

2 - promieniœcie u³o¿one sub-epidermalne kompleksy ko-mórkowe oœrodka

3 - epidermalnego pochodze-nia, trzy- czterowarstwowaos³onka wewnêtrzna

4 - os³onka zewnêtrzna z sub-epidermalnymi komórkamiw czêœci nasadowej i w funi-kulus

6 - komórki œluzowe

5 - wi¹zka przewodz¹ca

20 µm

1

2

3

4

5

6I


J - Przekrój pod³u¿ny przez zal¹¿ekz czteroj¹drowym woreczkiem zal¹¿-kowym

1 - epiderma oœrodka z peryklinalnie podzie-lonymi komórkami w czêœci mikropylarnej

2 - czteroj¹drowy woreczek zal¹¿kowy

3 - boczne, subepidermalne kompleksy ko-mórkowe oœrodka

4 - epidermalnego pochodzenia, trzy- do piê-ciowarstwowa, os³onka wewnêtrzna

5 - os³onka zewnêtrzna z subepiderm¹w czêœci nasadowej

6 - chalazalne kompleksy komórkowe oœrod-ka

7 - wi¹zka przewodz¹ca w funikulus

8 - kana³ mikropylarny

20 µm

1

2

3

4

5

6

8

7

J

464

769

770

Rozwój kampylotropowego, krassinucellarnego zal¹¿ka Pers (Lu-cerna mieszañcowa), z rodziny (Bobowate); A - P. Na podstawie mate-ria³ów prof. A. Jelinowskiej.

Medicago media .Fabaceae

A,B - Inicjacja zal¹¿ka, wyró¿nicowanie siê komórek ar-chesporialnych

epiderma wewnêtrzna (doosiowa) owocolistka

komórka archesporialna wyró¿nicowana w warstwie subepider-malnej owocolistka

œrodkowa warstwa komórek owocolistka

epiderma zewnêtrzna (odosiowa) owocolistka

epiderma wewnêtrzna owocolistka


komórki warstwy œrodkowej owocolistka zapocz¹tkowuj¹ce uwy-puklanie siê zal¹¿ka

epiderma zewnêtrzna owocolistka (s³upka)

10 µm

A

B

cd. Rozwój zal¹¿ka PersMedicago media .

C, D - Inicjacja zal¹¿ka, powstawanie komórek macierzys-tych megaspor i komórek parietalnych (œciennych)

epiderma uwypuklaj¹cego siê zal¹¿ka

komórka archesporialna

komórka parietalna (œcienna)

komórka macierzysta megaspor

komórki warstwy œrodkowej owocolistka

epiderma zewnêtrzna (odosiowa) owocolistka

epiderma zal¹¿ka


komórka parietalna


warstwy subepidermalne owocolistka

epiderma zewnêtrzna owocolistka

10 µm

C

D

465

771

772


E - Przekrój pod³u¿ny przez zal¹¿ek z komórkami macierzys-tymi megaspor

F - Przekrój poprzeczny apikalnej czêœci m³odego zal¹¿kaz czterema komórkami macierzystymi megaspor

epiderma zal¹¿ka

komórki parietalne

komórki macierzyste megaspor

subepidermalne komórki inicjuj¹ce boczne czêœci oœrodka

kompleksy komórkowe utworzone ze œrodkowej warstwyowocolistka

epiderma zewnêtrzna owocolistka (zal¹¿ni)

epiderma zal¹¿ka

subepidermalne komórki inicjuj¹ce boczne czêœci oœrodka


10 µm

E

F

cd. Rozwój zal¹¿ka Pers.Medicago media

G - Zal¹¿ek z komórkami macierzystymi megaspor w pocz¹t-kowej fazie zaginania siê

epiderma oœrodka

komórki parietalne



miejsce inicjacji os³onki wewnêtrznej

H - Zal¹¿ek w czasie inicjacji os³onek, zgiêty pod k¹tem oko³o900

epiderma oœrodka

komórki parietalne



funikulus (sznureczek)

1 - os³onka zewnêtrzna2 - os³onka wewnêtrzna

10 µm

1 2

2

G

H

466

773

774


I - Zal¹¿ek z tetrad¹ megaspori z komórk¹ macierzyst¹ mega-spor w czasie diplotenu

epiderma oœrodka

komórki parietalne

tetrada megaspor

komórka macierzysta megaspor w di-plotenie

subepidermalne kompleksy komórko-we oœrodka


miêkisz zal¹¿ni


1 - os³onka zewnêtrzna2 - os³onka wewnêtrzna

20 µm1

2

2

I


J - Zal¹¿ek z tetradami mega-spor



epiderma oœrodka

komórki parietalne

degeneruj¹ce megaspory

megaspora funkcjonalna (jedno-j¹drowy woreczek zal¹¿kowy)

subepidermalne kompleksy ko-mórkowe oœrodka


funikulus

20 µm

J

467

775

776


L - Przekrój poprzeczny przez zal¹¿ek z jednoj¹drowym woreczkiem zal¹¿kowym

1 - dwuwarstwowa os³onka zewnêtrzna; wzajemny uk³ad komórek w obu warstwach wskazuje, ¿e os³on-ka zosta³a zainicjowana przez dwa obok siebie le¿¹ce pierœcienie komórek, 2 - dwuwarstwowa os³onkawewnêtrzna; uk³ad komórek w obu warstwach wskazuje, ¿e os³onka zosta³a zainicjowana przez pojedyn-czy pierœcieñ komórek, 3 - epiderma oœrodka, 4 - subepidermalne komórki oœrodka, 5 - jednoj¹drowyworeczek zal¹¿kowy, 6 - funikulus

20 µm1

2

3

4

56

L


K - Przekrój pod³u¿ny zal¹¿ka z jedno-j¹drowym woreczkiem zal¹¿kowym

dwuwarstwowa os³onka zewnêtrzna z pery-klinalnie podzielonymi komórkami w czêœcimikropylarnej

dwuwarstwowa os³onka wewnêtrzna

chalazalne kompleksy komórkowe oœrodka

jednoj¹drowy, monosporowy woreczek za-l¹¿kowy

boczne, subepidermalne komórki oœrodka

komórki parietalne

peryklinalnie podzielone komórki epidermy,bocznej i mikropylarnej czêœci oœrodka


miêkisz zal¹¿ni


20 µm

K

468

777

778


M - Zal¹¿ek z dwuj¹drowym woreczkiem zal¹¿-kowym

dwuwarstwowa os³onka zewnêtrzna


peryklinalnie podzielona komórka epidermy oœrodka

zgniatane i resorbowane megaspory i komórki parie-talne

dwuj¹drowy woreczek zal¹¿kowy



funikulus


miêkisz zal¹¿ni


20 µm

M


N - Przekrój pod³u¿ny przez zal¹¿ek z m³odym siedmiokomórkowym woreczkiem zal¹¿kowym

chalazalne kompleksy komórko-we oœrodka

dwuwarstwowa os³onka zew-nêtrzna silnie zgrubia³a w czêœ-ci mikropylarnejdwuwarstwowa os³onka wew-nêtrznakomórki epidermy bocznychczêœci oœrodka wyró¿niaj¹cesiê silnie barwi¹c¹ sie cytoplaz-m¹ oraz powiêkszonymi j¹dra-mi i j¹derkami

antypody

komórka centralna z dwomaj¹drami biegunowymi

jedna z dwóch synergid

komórka jajowaresorbowane komórki parietal-ne i komórki epidermy oœrodkakana³ mikropylarny

25 µm

N

469

779

780


O - Przekrój poprzeczny przez zal¹¿ek z dojrza³ym woreczkiem zal¹¿kowym

1 - powierzchniowa warstwa komórek os³onki zewnêtrznej, dziel¹cych siê wy³¹cznie antyklinalnie, 2 -wewnêtrzna warstwa komórek os³onki zewnêtrznej, dziel¹cych siê antyklinalnie i peryklinalnie, 3 - dwu-warstwowa os³onka wewnêtrzna o promienistym uk³adzie komórek œwiadcz¹cym, ¿e powsta³a z jedno-warstwowego pierœcienia komórek, 4 - komórka centralna woreczka zal¹¿kowego, 5 - funikulus

20 µm 1

2

3

4

5

O

cd. Rozwój zal¹¿ka Pers.Medicago media

P - Przekrój pod³u¿ny przez zal¹¿ek z dojrza³ym woreczkiem zal¹¿kowym

chalazalne kompleksy komórkoweoœrodka

dwuwarstwowa os³onka zewnêtrznazgrubia³a w czêœci mikropylarnej

dwuwarstwowa os³onka wewnêtrznaz silnie barwi¹c¹ siê wewnêtrzn¹ wars-tw¹ komórek o powiêkszonych j¹drachi j¹derkach

komórki epidermy bocznych czêœci oœ-rodka o silnie barwi¹cej siê cytoplazmieoraz o powiêkszonych j¹drach i j¹derkach

brak antypod (zresorbowane)

komórka centralna z dwoma du¿ymij¹drami biegunowymi

woreczek zal¹¿kowy przylegaj¹cy bez-poœrednio do os³onki wewnêtrznej

komórka jajowa


kana³ mikropylarnykomórki wewnêtrznej epidermy zal¹¿nio charakterze sekrecyjnym

25µm

P

470

781

782

Roz

wój

anat

ropo

weg

o,te

nuin

ucel

larn

ego

zal¹

¿ka

-L

(Sto

krot

kapo

spol

ita)

, zro

dzin

y-

(Ast

row

ate)

; A-

N.

Bel

lis

per

ennis

.A

ster

ace

ae

A-

Mie

jsce

inic

jacj

iza

l¹¿-

kaow

epid

erm

aow

ocol

istk

aw

mie

j-sc

uin

icja

cji

zal¹

¿ka

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

sub-

epid

erm

alne

kom

órki

zapo

-cz

¹tko

wuj

¹ce

uwyp

ukla

nie

siê

zal¹

¿ka

B-

Inic

jacj

aza

l¹¿k

a

epid

erm

auw

ypuk

laj¹

cego

siê

zal¹

¿ka

kom

plek

syko

mór

kow

ew

yt-

wor

zone

ww

ynik

upe

rykl

i-na

lnyc

hpo

dzia

³ów

wpi

erw

-sz

ejw

arst

wie

sube

pide

rmal

-ne

j,po

wod

uj¹c

euw

ypuk

lani

esi

êza

l¹¿k

a

ow

ow-

owoc

olis

tek

ow-

owoc

olis

tek

C-

Inic

jacj

aza

l¹¿k

a

epid

erm

auw

ypuk

laj¹

cego

siê

zal¹

¿ka

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

zapo

cz¹t

kow

uj¹-

ceuw

ypuk

lani

esi

êza

l¹¿k

a

10µ

m

A B C

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

Bel

lis

per

ennis

.

D-

Pal

uszk

owat

y,le

kko

zgiê

ty,

oni

ezró

¿nic

owan

ych

kom

órka

ch,

zaw

i¹ze

kza

l¹¿k

a

epid

erm

aza

l¹¿k

a

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

zal¹

¿ka

E-

M³o

dypa

lusz

kow

aty

zal¹

¿ek

zw

yró¿

nico

wan

¹ko

mór

k¹m

acie

-rz

yst¹

meg

aspo

r

epid

erm

aza

l¹¿k

a

kom

órka

mac

ierz

ysta

meg

aspo

r(K

MM

)

kom

órka

chal

azal

na-

sios

trza

naK

MM

sube

pide

rmal

neko

mpl

eksy

kom

órko

-w

etw

orz¹

cefu

niku

lus

F-

M³o

dyza

l¹¿e

kz

KM

Mw

cza-

sie

inic

jacj

ios

³onk

i

kom

plek

sko

mór

ekep

ider

my

zal¹

¿ka

popo

dzia

³ach

pery

klin

alny

chi

skoœ

-ny

chin

icju

j¹cy

chos

³onk

ê

epid

erm

aoœ

rodk

a

KM

M

10µ

m

FED

471

783

784

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

Bel

lis

per

ennis

.

G-

Zal

¹¿ek

zK

MM

kom

órki

sube

pide

rmal

nebi

or¹c

eud

zia³

wtw

orze

niu

os³o

nki

kom

plek

syko

mór

ekep

ider

mal

nych

twor

z¹cy

chos

³onk

ê

KM

M

epid

erm

aoœ

rodk

a

H-

Zal

¹¿ek

zK

MM

kom

órki

sube

pide

rmal

nebi

or¹c

eud

zia³

wtw

orze

niu

os³o

nki

kom

plek

syko

mór

ekep

ider

mal

nych

twor

z¹cy

chos

³onk

ê

KM

M

epid

erm

aoœ

rodk

a

I-

Zal

¹¿ek

zK

MM

kom

órki

sube

pide

rmal

nebi

or¹c

eud

zia³

wtw

orze

niu

os³o

nki

kom

plek

syko

mór

ekep

ider

mal

nych

twor

z¹cy

chos

³onk

ê

KM

M

epid

erm

aoœ

rodk

a

10µ

m

G H I

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

.B

elli

sper

ennis

J-

Zal

¹¿ek

zdi

ad¹

wcz

asie

IIpr

ofaz

ym

ejoz

y

os³o

nka

diad

a

epid

erm

aoœ

rodk

a

funi

kulu

s

K-

Zal

¹¿ek

zte

trad

¹m

egas

por

tetr

ada

meg

aspo

r

epid

erm

aoœ

rodk

a

os³o

nka

kana

³m

ikro

pyla

rny

funi

kulu

s

twor

z¹ca

siê

pram

iazg

a

10µ

m

20µ

m

J K

472

785

786

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

Bel

lis

per

enn

is.

L-

Zal

¹¿ek

zje

dnoj

¹dro

wym

wo-

recz

kiem

zal¹

¿kow

ym, w

czas

ieob

umie

rani

ai

reso

rbcj

itr

zech

mik

ropy

larn

ych

meg

aspo

r

pram

iazg

aw

chal

azal

nej

czêœ

ciza

l¹¿k

a

kom

órki

chal

azal

ne

jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

zam

iera

j¹ce

trzy

mik

ropy

larn

em

ega-

spor

y

zam

iera

j¹ce

kom

órki

epid

erm

yoœ

rodk

a

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êen

doth

eliu

m

os³o

nka

kana

³m

ikro

pyla

rny

pram

iazg

aw

funi

kulu

s

M-

Zal

¹¿ek

zcz

tero

j¹dr

owym

wor

eczk

iem

zal¹

¿kow

ym

pram

iazg

a

kom

plek

sko

mór

ekch

alaz

alny

ch

pozo

sta³

oœci

epid

erm

yoœ

rodk

a

czte

roj¹

drow

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

endo

thel

ium

(tap

etum

inte

gum

enta

lne)

os³o

nka

kana

³m

ikro

pyla

rny

pram

iazg

aw

funi

kulu

s

20µ

m

20µ

m

L M

cd. R

ozw

ójza

l¹¿k

aL

.B

elli

sper

ennis

NN-

Zal

¹¿ek

zsi

edm

ioko

mór

kow

ymw

orec

zkie

mza

l¹¿k

owym

skór

ka

hipo

staz

a

anty

pody

kom

órka

cent

ral-

naz

dwom

aj¹

-dr

ami

bieg

uno-

wym

i

syne

rgid

y

endo

thel

ium

os³o

nka

kana

³m

ikro

py-

larn

y

funi

kulu

s

20µ

m

473

787

788

Rozwój ortotropowego (prostego), grubooœrodkowego zal¹¿ka L.(Szczaw têpolistny), z rodziny (Rdestowate); A - H. Na podstawie pre-paratów dr. Trinh Mang Dung.

Rumex obtusifoliusPolygonaceae

A - Przekrój pod³u¿ny m³odego p¹kakwiatowego

zal¹¿ek

owocolistki (1)

prêciki (2)

okwiat (3)

3

21

25 µm

A

cd. Rozwój ortotropowego zal¹¿ka LRumex obtusifolius .

B

C

B - Zal¹¿ek z komórk¹ archesporialn¹

C - Zal¹¿ek z komórk¹ macierzyst¹ megaspor w okresiepremejotycznym

epiderma zal¹¿ka

komórka archesporialna


owocolistki (ow.)

epiderma zal¹¿ka

komórka parietalna (œcienna)


owocolistki (ow.)

ow.

ow.

10 µm

25 µm

474

789

790


D - Zal¹¿ek z komórk¹ macierzyst¹ megaspor w okresieI profazy mejozy i inicjacji os³onki wewnêtrznej

epiderma oœrodka

komórki parietalnekomórka macierzysta megaspor w I profazie mejozy

inicjuj¹ca siê os³onka wewnêtrzna

owocolistki

E - Zal¹¿ek z komórk¹ macierzyst¹ megaspor w I profaziemejozy, w okresie inicjacji os³onki wewnêtrznej i zewnêtrz-nej

epiderma oœrodka

komórki parietalne




chalaza

ow. - owocolistki

ow. ow.

D

E

25 µm

50 µm

cd. Rozwój ortotropowego zal¹¿ka L.Rumex obtusifolius

F - Przekrój poprzeczny przez zal¹¿niêz zal¹¿kiem w okresie I profazy mejozyw KMM

odosiowa (zewnêtrzna) epiderma zal¹¿ni

promieniste kompleksy komórkowe perykli-nalnie podzielonych komórek subepidermyzal¹¿ni

doosiowa (wewnêtrzna) epiderma zal¹¿ni

epiderma oœrodka

subepidermalne kompleksy komórkowe oœ-rodka


F

25 µm

475

791

792


G - Zal¹¿ek z jednoj¹drowym woreczkiem za-l¹¿kowymw

w

z

G

epiderma oœrodka

komórki parietalne

degeneruj¹ce megaspory

jednoj¹drowy woreczek zal¹¿kowy (funkcjonalnamegaspora)


os³onka wewnêtrzna (w)

chalaza

z - os³onka zewnêtrzna

12,5 µm

cd. Rozwój ortotropowego zal¹¿ka L.Rumex obtusifolius

H - Zal¹¿ek z czteroj¹drowym woreczkiem zal¹¿-kowym

kana³ mikropylarny

zgrubia³a mikropylarna czêœæ os³onki wewnêtrznej


resorbowane komórki parietalne

resorbowane megaspory

czteroj¹drowy woreczek zal¹¿kowy


funikulus (sznureczek)H

10 µm

476

793

794

Rozwój anatropowego zal¹¿ka z tetrasporowym woreczkiem zal¹¿kowym typu Fri-tillaria u (L.) Ker.-Gaw (Z³oæ ¿ó³ta), z rodziny (Liliowate);A - H.

Gagea lutea . Liliaceae

A - M³ody zal¹¿ek z komórk¹ macierzyst¹ megaspor (KMM), w okre-sie inicjacji os³onki wewnêtrznej

epiderma oœrodka

KMM w okresie leptotenu (I profaza mejozy)

subepidermalne komórki inicjuj¹ce boczne i chalazalne czêœci oœrodka

tworz¹ca siê wy³¹cznie z epidermy os³onka wewnêtrzna

funikulus (sznureczek)

B - M³ody zal¹¿êk zgiêty pod k¹tem oko³o 90 z KMM w okresie zygo-tenu, w czasie inicjacji os³onki zewnêtrznej

0



KMM w zygotenie

epiderma oœrodka

subepidermalne komórki oœrodka

A

25 µm

B

cd. Rozwój zal¹¿ka (L.) Ker.-Gaw.Gagea lutea

D

C - M³ody zal¹¿ek zgiêty pod k¹tem oko³o 135 z KMM w okre-sie pachytenu

0

subepidermalne komórki w nasadowej czêœci os³onki zewnêtrznejepidermalna czêœæ os³onki zewnêtrznejos³onka wewnêtrzna z tworz¹cym siê zgrubieniem w czêœci mikropylarnejsubepidermalne komórki oœrodkaepiderma oœrodka

KMM w czasie pachytenufunikulus

D - M³ody zal¹¿ek zgiêty pod k¹tem oko³o 155 z KMM w okre-sie pachytenu

0

subepidermalne komórki nasadowej czêœci os³onki zewnêtrznej

epidermalna czêœæ os³onki zewnêtrznej



epiderma oœrodka

KMM

funikulus z tworz¹c¹ siê pramiazg¹

25 µm

C

477

795

796

cd. Rozwój zal¹¿ka (L.) Ker.-GawGagea lutea .

E - Zal¹¿ek z diad¹ w okresie II profazy me-jozy

rozrastaj¹ca siê czêœæ chalazalna zal¹¿ka

komórki chalazalne przylegaj¹ce do diady


subepidermalne komórki os³onki zewnêtrznej



epiderma oœrodka

diada

funikulus

25 µm

E


F

F - W pe³ni anatropowy zal¹¿ek z czteroj¹drowym woreczkiemzal¹¿kowym

chalazalny kompleks komórek

dwa triploidalne j¹dra chalazalnej czêœci woreczka zal¹¿kowego

tworz¹cy siê subepidermalny kompleks komórkowy bocznej i chala-zalnej czêœci oœrodka

epiderma oœrodka

subepiderma os³onki zewnêtrznej


dwa haploidalne j¹dra mikropylarnej czêœci czteroj¹drowego woreczkazal¹¿kowego

os³onka wewnêtrzna ze zgrubieniem w czêœci mikropylarnej

funikulus z tworz¹c¹ siê wi¹zk¹ przewodz¹c¹

komórki wydzielnicze wewnêtrznej epidermy zal¹¿ni, tworz¹ce szlakdla ³agiewek py³kowych

50 µm

478

797

798


G - zal¹¿ek z szeœciokomórkowym woreczkiem zal¹¿-kowym

chalazalny kompleks komórkowy

rozrastaj¹ce siê subepidermalne kompleksy komórkowe tworz¹ceboczne i chalazalne czêœci oœrodka

dwie triploidalne antypody

triploidalne, chalazalne j¹dro biegunowe

subepiderma os³onki zewnêtrznej

strefa komórek epidermalnych bocznej czêœci oœrodka o zró¿nico-wanej szybkoœci wzrostu œcian wewnêtrznych i zewnêtrznych

epidemalna czêœæ os³onki zewnêtrznej

haploidalne, mikropylarne j¹dro biegunowe

m³oda komórka jajowa

dwie synergidy


kana³ mikropylarny

funikulus z wi¹zk¹ przewodz¹c¹ siêgaj¹c¹ chalazy

komórki wydzielnicze wewnêtrznej epidermy zal¹¿ni

50 µm

G


H - Zal¹¿ek w okresie syngamii

epiderma zal¹¿ka

silnie rozroœniête komórki subepidermy chalazalnej czêœci zal¹¿ka

chalazalne kompleksy komórkowe oœrodka

peryklinalnie podzielone komórki epidermy chalazalnej czêœci oœ-rodka

subepidermalne kompleksy komórkowe bocznej i chalazalnej czêœ-ci oœrodkadwie triploidalne antypody

subepiderma os³onki zewnêtrznejj¹dra biegunowe (triploidalne i haploidalne) po³¹czone z j¹dremplemnikowym (haploidalnym)

strefa komórek epidermy oœrodka o zró¿nicowanym wzroœcie œcianwewnêtrznych i zewnêtrznych

komórka jajowa w czasie kariogamiizamieraj¹ca synergida


kana³ mikropylarny

komórki wydzielnicze wewnêtrznej epidermy zal¹¿ni

funikulus z wi¹zk¹ przewodz¹c¹H

50 µm

479

799

800

Rozwój bezsznureczkowego, grubooœrodkowego zal¹¿ka typu traw, uL. (¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate); A - J.


A - Merystem wierzcho³kowy kwiatu w czasie inicja-cji plewki dolnej i prêcików

sto¿ek wzrostu

zawi¹zek prêcika

zawi¹zek plewki dolnej

oœ k³oska

B - Merystem wierzcho³kowy kwiatu w czasie inicja-cji owocolistków


zawi¹zek prêcika

zawi¹zek plewki górnej

zawi¹zek plewki dolnej

A

B

25 µm

cd. Rozwój zal¹¿ka LSecale cereale .

C - Merystem wierzcho³kowy kwiatu z zawi¹zkami owocolistków


miejsce inicjacji zal¹¿ka

zawi¹zek plewki górnej

D - M³ody zal¹¿ek z wyró¿nicowan¹ komórk¹ macierzyst¹ mega-spor, w czasie inicjacji os³onek


komórki inicjuj¹ce os³onkê wewnêtrzn¹

komórki inicjuj¹ce os³onkê zewnêtrzn¹

komórki inicjuj¹ce boczne, subepidermalne czêœci oœrodka

komórka macierzysta megaspor (KMM) w okresie premejotycznym

komórka chalazalna o bezpoœrednim wspólnym pochodzeniu z KMM

C

25 µm

D

480

801

802

cd. Rozwój zal¹¿ka L.Secale cereale

E - M³ody zal¹¿ek z zawi¹zkami os³onki zewnêtrznej i wew-nêtrznejowocolistkizawi¹zek os³onki zewnêtrznejzawi¹zek os³onki wewnêtrznejsubepidermalne kompleksy komórkowe tworz¹cego siê oœrodkaKMM w okresie premejotycznymkomórka chalazalna o wspólnym pochodzeniu z KMMzawi¹zek os³onki wewnêtrznejzawi¹zek os³onki zewnêtrznej

F - Zal¹¿ek z KMM w okresie diplotenu

owocolistekdwuwarstwowa, epidermalnego pochodzenia, os³onka zewnêtrzna

dwuwarstwowa, epidermalnego pochodzenia, os³onka wewnêtrzna


peryklinalnie podzielone komórki epidermy oœrodka

KMM w okresie diplotenu

kompleks komórek chalazalnych o wspólnym pochodzeniu z KMM



E

F

25 µm


G - Zal¹¿ek z tetrad¹ mega-spor

owocolistek



epiderma oœrodka

jednoj¹drowy woreczek zal¹¿-kowy

trzy degeneruj¹ce megaspory


os³onka zewnêtrznaG

25 µm

481

803

804

cd. Rozwój zal¹¿ka L.Secale cereale

H - Zal¹¿ek z dwuj¹drowym woreczkiem zal¹¿kowym

dwuwarstwowa os-³onka zewnêtrzna

dwuwarstwowa os-³onka wewnêtrznazgrubia³a w czêœcimikropylarnej

dwuj¹drowy wore-czek zal¹¿kowy

degeneruj¹ce mega-spory

kompleksy komór-kowe peryklinalniepodzielonych ko-mórek epidermyoœrodka

os³onka wewnêtrz-na


25 µm

H


I - Zal¹¿êk z czteroj¹drowym woreczkiem zal¹¿kowym



epiderma oœrodka

czteroj¹drowy wore-czek zal¹¿kowy

zgrubia³a, mikropy-larna czêœæ os³onkiwewnêtrznej

os³onka zewnêtrznaI

25 µm

482

805

806


J - Zal¹¿ek z dojrza³ym worecz-kiem zal¹¿kowym



antypody po dodatkowych podzia-³ach i spontanicznej poliploidyzacji

komórka centralna woreczka zal¹¿-kowego

j¹dra biegunowe

komórka jajowa


mikropyle (okienko) utworzoneprzez os³onkê wewnêtrzn¹J

25 µm

Przekrój pod³u¿ny przez czêœciowo rozdwojony oœrodek zal¹¿kowyPers. (Lucerna mieszañcowa), z rodziny (Bobowate)

Medicago mediaFabaceae

epiderma oœrodka

komórki macierzystemegaspor (KMM)

komórki oœrodka roz-dzielaj¹ce dwie gru-py KMM

komórki œcienne (pa-rietalne)

peryklinalnie podzie-lone komórki epider-my mikropylarnejczêœci oœrodka

boczne, subepider-malne kompleksykomórkowe oœrodka

1 - tworz¹ca siê os-³onka zewnêtrzna

2 - tworz¹ca siê os-³onka wewnêtrzna

21

2

10 µm

483

807

808

Rozwój trójwarstwowej, epidermalnego pochodzenia os³onki wewnêtrznej anatropowego zal¹¿kaL (Magnolia drzewiasta), z rodziny (Magnoliowate). Literami A, B, C

i strza³kami oznaczono trzy g³ówne szlaki rozwojowe prowadz¹ce do odmiennych uk³adów komórko-wych w zgrubia³ej, mikropylarnej czêœci os³onki. Wyró¿nione szlaki rozwojowe powstaj¹ w wyniku sy-metrycznego (A, A , A’ ) i asymetrycznego (B, C) uk³adu komórek w tworz¹cym siê zawi¹zku os³onki.Komórki warstwy œrodkowej i jej pochodne oznaczono kropkami.

Mag-nolia acuminata . Magnoliaceae

1 1

50 µm

A A B C1

A A A7 6 5

A 4

A 3

A 2

A’1

A’’2

A’’3

A’2 A’3 B2 B3

C3

C2C1

B1

Rozwój wielowarstwowej, epidermalnego i subepidermalnego pochodzenia os³onki zewnêtrznej anatro-powego zal¹¿ka L (Magnolia drzewiasta), z rodziny (Magnoliowa-te). Kropkami oznaczono komórki epidermy, a literami A-H kolejne fazy rozwoju os³onki. W trakciewzrostu os³onki, z kilku pojedynczych komórek subepidermalnych jej zawi¹zka (A) powstaj¹ du¿e kom-pleksy komórkowe o jednostronnie wachlarzowatym uk³adzie.

Magnolia acuminata . Magnoliaceae

50 µm

A

B

C

D F

E

G

H

484

809

810

Roz

wój

os³o

nki

wew

nêtr

znej

ize

wnê

trzn

ej, p

ocho

dzen

iaep

ider

mal

ne-

go, w

kam

pylo

trop

owym

zal¹

¿ku

Per

s.(L

ucer

nam

ie-

szañ

cow

a), z

rodz

iny

(Bob

owat

e); A

-E. w

zal¹

¿kac

hz

ko-

mór

kam

im

acie

rzys

tym

im

egas

por

wok

resi

em

ejoz

y,F,

G. w

zal¹

¿kac

hz

jedn

oj¹d

row

ymi

wor

eczk

ami

zal¹

¿kow

ymi.

Med

icago

med

iaF

abace

ae w

-os

³onk

aw

ewnê

trzn

a

d-

kom

órki

epid

erm

alne

zal¹

¿ka

oddz

ie-

laj¹

ceza

wi¹

zek

os³o

nki

wew

nêtr

znej

odza

wi¹

zka

os³o

nki

zew

nêtr

znej

z-

os³o

nka

zew

nêtr

zna

e-

epid

erm

aza

l¹¿k

a

s-

sube

pide

rma

zal¹

¿ka

10µ

md

e

w

wz

ed

z

ee s

e

wd

z

e

e

wd

z

e

w

d

ee

z

w

e

dse

d

se

ew

z

A B C D E

F G

Meg

aspo

roge

neza

iro

zwój

mon

ospo

row

ego

wor

eczk

aza

l¹¿k

oweg

oL

. (M

agno

lia

drze

-w

iast

a), z

rodz

iny

(Mag

noli

owat

e); A

-U.

Magnoli

aacu

min

ata

Magnoli

ace

ae

A-

Kom

órka

arch

espo

rial

naw

m³o

dym

zal¹

¿ku

epid

erm

am

³ode

goza

l¹¿k

a

kom

órka

arch

espo

rial

na

B-

Kom

órka

arch

espo

rial

naw

czas

iepr

ofaz

y

epid

erm

aza

l¹¿k

ako

mór

kaar

ches

pori

alna

wcz

asie

prof

azy

C-

Kom

órka

mac

ierz

ysta

meg

aspo

r(K

MM

)ep

ider

ma

zal¹

¿ka

kom

órka

pari

etal

na(œ

cien

na)

KM

Mw

okre

sie

prem

ejot

yczn

ym

D-

KM

Mw

okre

sie

prem

ejot

yczn

ymep

ider

ma

zal¹

¿ka

kom

órki

pari

etal

neK

MM

wok

resi

epr

emej

otyc

znym

E-

KM

Mw

czas

iele

ptot

enu

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

KM

Mw

czas

iele

ptot

enu

F-

KM

Mw

czas

iele

ptot

enu

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

KM

Mw

czas

iele

ptot

enu

10µ

m

FEDCBA

485

811

812

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

LM

agnoli

aacu

min

ata

.

G-

KM

Mw

czas

iepa

chyt

enu

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

epid

erm

ym

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

KM

Mw

czas

iepa

chyt

enu

bocz

ne, s

ubep

ider

mal

neko

mpl

eksy

kom

ór-

kow

eoœ

rodk

a

kom

órki

chal

azy

H-

KM

Mw

czas

ieI

met

afaz

ym

ejoz

y

pery

klin

alni

epo

dzie

lona

kom

órka

epid

erm

ym

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

KM

Mw

czas

ieI

met

afaz

ym

ejoz

y

10µ

m

G H

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

LM

ag

no

lia

acu

min

ata

.

I-

Dia

da, d

ruga

prof

aza

mej

ozy

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

mni

ejsz

a,m

ikro

pyla

rna

kom

órka

diad

y

wiê

ksza

, cha

laza

lna

kom

órka

diad

y

bocz

ne, s

ubep

ider

mal

neko

mpl

eksy

kom

ór-

kow

eoœ

rodk

a

twor

z¹ca

siê

hipo

staz

a;za

chod

zigr

ubie

nie

œcia

nko

mór

ekot

acza

j¹cy

chch

alaz

alny

bie-

gun

diad

y

J-

IIm

etaf

aza

mej

ozy

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

diad

aw

czas

ieII

met

afaz

ym

ejoz

y

bocz

ne, s

ubep

ider

mal

neko

mpl

eksy

kom

ór-

kow

eoœ

rodk

a

hipo

staz

a

10µ

m

I J

486

813

814

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

L.

Ma

gn

oli

aa

cum

ina

ta

K-

IIpo

dzia

³m

ejot

yczn

y;te

lofa

zaII

wm

i-kr

opyl

arne

jko

mór

cedi

ady,

póŸn

aan

afaz

aII

wch

alaz

alne

jko

mór

cedi

ady

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

mik

ropy

larn

e,su

bepi

derm

alne

kom

plek

syko

-m

órko

we

oœro

dka

mik

ropy

larn

ako

mór

kadi

ady

wcz

asie

IIte

lofa

-zy

mej

ozy

icy

toki

nezy

chal

azal

nako

mór

kadi

ady

wcz

asie

póŸn

ejII

anaf

azy

mej

ozy

bocz

ne, s

ubep

ider

mal

neko

mpl

eksy

kom

órko

we

oœro

dka

hipo

staz

a

L-

Tet

rada

meg

aspo

ro

zró¿

nico

wan

ych

rozm

iara

ch

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

az

pery

-kl

inal

nie

podz

ielo

nym

iko

mór

kam

i

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

trzy

mik

ropy

larn

em

egas

pory

wfa

zie

popr

ze-

dzaj

¹cej

zam

iera

nie,

lizê

ire

sorb

cjê

chal

azal

nam

egas

pora

, wda

lszy

mro

zwoj

upr

ze-

kszt

a³ca

j¹ca

siê

ww

orec

zek

zal¹

¿kow

y

hipo

staz

a

10µ

m

K L

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

LM

agnoli

aacu

min

ata

.

M-

Jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

epid

erm

ym

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

uleg

aj¹c

eli

zie

kom

órki

pari

etal

ne

pozo

sta³

oœci

trze

chm

ikro

pyla

rnyc

hm

egas

por

jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

uleg

aj¹c

eli

zie,

przy

lega

j¹ce

dow

orec

zka

za-

l¹¿k

oweg

oko

mór

kibo

czny

chsu

bepi

derm

al-

nych

czêœ

cioœ

rodk

a

hipo

staz

a

N-

Jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

pery

klin

alni

epo

dzie

lone

kom

órki

epid

erm

ym

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

uleg

aj¹c

eli

zie

kom

órki

pari

etal

nepr

zyle

gaj¹

-ce

dow

orec

zka

zal¹

¿kow

ego

jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

uleg

aj¹c

eli

zie,

przy

lega

j¹ce

dow

orec

zka

za-

l¹¿k

oweg

oko

mór

kibo

czny

chsu

bepi

derm

al-

nych

czêœ

cioœ

rodk

a

hipo

staz

a

10µ

m

NM

487

815

816

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

LM

agnoli

aacu

min

ata

.

O-

PóŸ

naan

afaz

api

erw

szej

mit

ozy

ww

orec

zku

zal¹

¿kow

ym

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

uleg

aj¹c

eli

zie

kom

órki

pari

etal

ne

uleg

aj¹c

eli

zie

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

wcz

asie

póŸn

ejan

afa-

zypi

erw

szej

mit

ozy

hipo

staz

a

P-

Dw

uj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y,tu

¿po

podz

iale

mit

otyc

znym

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

uleg

aj¹c

eli

zie

kom

órki

pari

etal

ne

uleg

aj¹c

eli

zie

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

dwuj

¹dro

wy

wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

tu¿

pom

i-to

zie,

zj¹

dram

ile

¿¹cy

mi

wpo

bli¿

usi

ebie

hipo

staz

a

10µ

m

O P

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

L.

Magnoli

aacu

min

ata

Q-

Dw

uj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

yz

j¹dr

ami

wpo

-bl

i¿u

bieg

unów

wor

eczk

a

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

-ci

oœro

dka

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

al-

nych

, zm

niej

szon

ym

niej

wiê

-ce

jo

po³o

wê

ww

ynik

ure

-so

rbcj

ipr

zez

rozr

asta

j¹cy

siê

wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

uleg

aj¹c

eli

zie

ire

sorb

cji

ko-

mór

kipa

riet

alne

uleg

aj¹c

eli

zie

kom

órki

bocz

-ny

chcz

êœci

oœro

dka

cent

raln

aw

akuo

laro

zdzi

ela-

j¹ca

cyto

plaz

mê

nadw

abi

e-gu

nyw

orec

zka

hipo

staz

a

10µ

m

Q

488

817

818

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

L.

Ma

gn

oli

aa

cum

ina

ta

R-

Czt

eroj

¹dro

wy

wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

plek

sko

mór

ekpa

riet

alny

ch

uleg

aj¹c

eli

zie

ire

sorb

cji

kom

ór-

kipa

riet

alne

uleg

aj¹c

eli

zie

ire

sorb

cji

bocz

ne,

sube

pide

rmal

necz

êœci

oœro

dka

czte

roj¹

drow

yw

orec

zek

zal¹

¿-ko

wy

zdu

¿¹ce

ntra

ln¹

wak

uol¹

rozd

ziel

aj¹c

¹pa

ryj¹

der

napr

ze-

ciw

nych

bieg

unac

hw

orec

zka

hipo

staz

a

10µ

m

R

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

L.

Magnoli

aacu

min

ata

S-

Wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

wcz

asie

trze

cieg

opo

dzia

³um

itot

yczn

ego

prow

adz¹

ce-

godo

wyk

szta

³cen

iaap

ara-

tuja

jow

ego

ian

typo

d

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

az

pery

klin

alni

epo

-dz

ielo

nym

iko

mór

kam

i

kom

órki

pari

etal

ne

uleg

aj¹c

eli

zie

ire

sorb

cji

ko-

mór

kipa

riet

alne

dwie

p³yt

kim

etaf

azal

new

mi-

krop

ylar

nej

czêœ

ciw

orec

zka;

jedn

aus

taw

iona

wrz

ecio

nem

wpo

prze

kw

orec

zka

(prz

ysz³

esy

nerg

idy)

, dru

gaw

zd³u

¿os

iw

orec

zka

(prz

ysz³

ako

mór

kaja

jow

ai

j¹dr

obi

egun

owe)

uleg

aj¹c

eli

zie

ire

sorb

cji

ko-

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

d-ka dw

iep³

ytki

met

afaz

alne

wcz

êœci

chal

azal

nej

wor

eczk

a(p

opo

dzia

lepo

wst

an¹

trzy

an-

typo

dyi

j¹dr

obi

egun

owe)

hipo

staz

a

10µ

m

S

489

819

cd. Megasporogeneza i rozwój monosporowego worecz-ka zal¹¿kowego L.Magnolia acuminata

T - Woreczek zal¹¿kowy w cza-sie tworzenia siê aparatu jajo-wego i antypod

epiderma mikropylarnej czêœci oœ-rodka

komórki parietalne

ulegaj¹ce lizie i resorbcji komórkiparietalne

tworz¹ca siê komórka jajowa

j¹dro biegunowe

wrzeciono cytokinetyczne pomiê-dzy niesiostrzanymi j¹drami

tworz¹ce siê dwie synergidy

ulegaj¹ce lizie i resorbcji boczneczêœci oœrodka

cztery j¹dra telofazalne w chalazal-nej czêœci woreczka (przysz³e trzyantypody i chalazalne j¹dro biegu-nowe)

hipostaza

T

10 µm

490

820

cd. Megasporogeneza i rozwój monosporowego worecz-ka zal¹¿kowego L.Magnolia acuminata

U - Dojrza³y wore-czek zal¹¿kowy

epiderma mikropylarnejczêœci oœrodka

komórki parietalne

ulegaj¹ce lizie i resorb-cji komórki parietalne

aparat filarny (œcianytransferowe) w synergi-dach

s s - dwie synergidyustawione w p³aszczyŸ-nie równoleg³ej dosznureczka, z wakuol¹od strony komórki cen-tralnej

1 2

j - komórka jajowa zwakuol¹ od strony mi-kropylarnej

b b - dwa j¹dra biegu-nowe w zwakuolizowa-nej komórce centralnej

1 2

ulegaj¹ce lizie i resorb-cji komórki bocznychczêœci oœrodka

zamieraj¹ce trzy anty-pody o pyknotycznychj¹drach

hipostaza

10 µm

s

j

b b

s

b

1

1 2

2

2

U

491

821

822

Meg

aspo

roge

neza

iro

zwój

mon

ospo

row

ego

wor

eczk

aza

l¹¿k

oweg

oL

. (S

tokr

otka

posp

olit

a),

zro

dzin

y(A

stro

wat

e)B

elli

sper

ennis

Ast

erace

ae

A-

Kom

órka

mac

ierz

ysta

meg

aspo

r(K

MM

)w

okre

sie

prem

ejot

yczn

ym

KM

M

epid

erm

aoœ

rodk

a

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

B-

Dia

daw

czas

ieII

prof

azy

mej

ozy

diad

aw

okre

sie

IIpr

ofaz

ym

ejoz

y

epid

erm

aoœ

rodk

a

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

C-

Tet

rada

mor

folo

gicz

nie

podo

bnyc

hm

egas

por

meg

aspo

ram

ikro

pyla

rna

uleg

aj¹c

esp

³asz

czen

iuko

mór

kiep

ider

my

oœro

dka

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êen

doth

eliu

m(t

apet

umin

tegu

-m

enta

lne)

meg

aspo

rach

alaz

alna

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

10µ

m

A CB

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

L.

Bel

lis

per

enn

is

D-

Tet

rada

meg

aspo

rw

fazi

eza

mie

rani

atr

zech

meg

aspo

rm

ikro

pyla

rnyc

h

zam

iera

j¹ce

trzy

mik

ropy

larn

em

egas

pory

sp³a

szcz

one

kom

órki

epid

erm

yoœ

rodk

a

endo

thel

ium

funk

cjon

alna

meg

aspo

ra-

jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

E-

Jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

yw

ok-

resi

ere

sorb

cji

mik

ropy

larn

ych

meg

aspo

r

dege

neru

j¹ca

mik

ropy

larn

am

egas

pora

pozo

sta³

oœci

zdw

óch

reso

rbow

anyc

hm

egas

por

jedn

oj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

ysp

³asz

czon

e,z

pykn

otyc

znym

ij¹

dram

iko

mór

kiep

ider

my

oœro

dka

endo

thel

ium

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

F-

Wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

wcz

asie

pier

w-

szej

mit

ozy

pier

wsz

aan

afaz

am

itot

yczn

aw

wor

eczk

u

sp³a

szcz

one,

zpy

knot

yczn

ymi

j¹dr

ami

kom

órki

epid

erm

yoœ

rodk

a

endo

thel

ium

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

10µ

m

FED

492

823

824

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

LB

elli

sp

eren

nis

.

G-

Dw

uj¹d

row

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

dwuj

¹dro

wy

wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

reso

rbow

ane

kom

órki

epid

erm

ym

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

endo

thel

ium

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

H-

Czt

eroj

¹dro

wy

wor

ecze

kza

l¹¿k

owy

czte

roj¹

drow

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

endo

thel

ium

pozo

sta³

oœci

kom

órek

epid

erm

ych

alaz

alne

jcz

êœ-

cioœ

rodk

a

kom

órki

chal

azal

neoœ

rodk

a

10µ

m

G H

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

LB

elli

sper

ennis

.

I-

M³o

dy, s

iedm

ioko

-m

órko

wy

wor

ecze

kza

-l¹

¿kow

y

mik

ropy

larn

acz

êœæ

dwóc

hsy

nerg

idw

ype³

niaj

¹ca

szcz

ytow

¹cz

êœæ

wor

eczk

aza

l¹¿k

oweg

o

kom

órka

jajo

wa

kom

órka

cent

raln

az

dwo-

ma

j¹dr

ami

bieg

unow

ymi

endo

thel

ium

pozo

sta³

oœci

epid

erm

yoœ

-ro

dka

trzy

anty

pody

kom

órki

chal

azal

neoœ

rod-

kapr

zeks

zta³

caj¹

cesi

êw

hipo

staz

ê

IS

-sy

nerg

idy

nas¹

sied

nich

skra

wka

ch

S

10µ

m

j¹dr

abi

egun

owe

493

825

826

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

LB

elli

sp

eren

nis

.

J-

Doj

rza³

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

y

kom

órka

jajo

wa

s-

syne

rgid

y

jb-

j¹dr

abi

egu-

now

e

kom

órka

cent

ral-

na anaf

aza

wan

typo

-dz

ie

dzie

wiê

æan

typo

d

endo

thel

ium

pozo

sta³

oœci

epi-

derm

yoœ

rodk

a

hipo

staz

a

s

jb

10µ

m

J

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójm

onos

poro

weg

ow

o-re

czka

zal¹

¿kow

ego

L.

Bel

lis

per

ennis

K-

Wor

ecze

kza

l¹¿k

o-w

ypo

zap³

odni

eniu

pozo

sta³

oœci

³agi

ewki

py³-

kow

ej

pozo

sta³

oœci

syne

rgid

zygo

ta

j¹dr

obi

elm

owe

endo

thel

ium

dwan

aœci

ean

typo

d

hipo

staz

a

10µ

m

K

494

827

828

Meg

aspo

roge

neza

iro

zwój

tetr

aspo

row

ego

wor

eczk

aza

-l¹

¿kow

ego

typu

Fri

till

aria

u(L

.)K

er.

Gaw

(Z³o

æ¿ó

³ta)

, zro

dzin

y(L

ilio

wat

e); A

-P.

Gagea

lute

a-

.L

ilia

ceae

A-

Oœr

odek

zko

mór

k¹m

acie

rzys

t¹m

egas

por

(KM

M)

wok

resi

ele

ptot

enu

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

kom

órki

chal

azal

ne

B-

Oœr

odek

zK

MM

wok

resi

ezy

gote

nu

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

kom

órki

chal

azal

ne

C-

Oœr

odek

zK

MM

wok

resi

eI

met

afaz

ym

e-jo

zy

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

kom

órki

chal

azal

ne

D-

Oœr

odek

zK

MM

wok

resi

eI

anaf

azy

mej

o-zy ep

ider

ma

mik

ropy

larn

ejcz

êœci

oœro

dka

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

kom

órki

chal

azal

ne

20µ

m

A B C D

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójte

tras

poro

weg

ow

orec

z-za

l¹¿k

oweg

o(L

.)K

er.-

Gaw

Gagea

lute

a.

E-

Oœr

odek

zdi

ad¹

wcz

asie

IIpr

ofaz

ym

e-jo

zy(b

rak

cyto

kine

zy)

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

kom

órki

chal

azal

ne

F-

Oœr

odek

zte

trad

¹li

near

nie

rozm

iesz

czo-

nych

j¹de

r(p

oII

podz

iale

mej

otyc

znym

bez

cyto

kine

zy)

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

ako

mór

kiep

ider

my

ozr

ó¿ni

cow

anym

wzr

oœci

eœc

ian

wew

nêtr

znyc

hi

zew

nêtr

znyc

hje

dno

zm

ikro

pyla

rnyc

hj¹

der

tetr

ady

prze

mie

sz-

czaj

¹ce

siê

nabi

egun

chal

azal

ny

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

kom

órki

chal

azal

ne

G-

Oœr

odek

wcz

asie

pier

wsz

ejm

itoz

yw

wo-

recz

kuza

l¹¿k

owym

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

ako

mór

kiep

ider

my

ozr

ó¿ni

cow

anym

wzr

oœci

eœc

ian

wew

nêtr

znyc

hi

zew

nêtr

znyc

hm

etaf

aza

hapl

oida

lneg

oj¹

dra

wm

ikro

pyla

rnej

czêœ

ciw

orec

zka

sube

pide

rmal

nyko

mpl

eks

kom

órko

wy

bocz

nych

czêœ

cioœ

rodk

atr

zyp³

ytki

met

afaz

alne

dzie

l¹cy

chsi

êtr

zech

hapl

o-id

alny

chj¹

der

tetr

ady

kom

órki

chal

azal

ne

20µ

m

E F G

495

829

830

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójte

tras

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

(L.)

Ker

.-G

aw.

Ga

gea

lute

a

H-

Oœr

odek

wcz

asie

pier

wsz

ejm

itoz

yw

wor

eczk

uza

l¹¿k

owym

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

mik

ropy

larn

e,ha

ploi

daln

ej¹

dro

tetr

ady

wan

afa-

zie

kom

órki

epid

erm

yo

zró¿

nico

wan

ymw

zroœ

cie

œcia

nw

ewnê

trzn

ych

ize

wnê

trzn

ych

wak

uole

sube

pide

rmal

neko

mór

kibo

czny

chcz

êœci

oœro

dka

p³yt

kam

etaf

azal

naob

ejm

uj¹c

ach

rom

osom

ytr

zech

hapl

oida

lnyc

hj¹

der

tetr

ady

kom

órki

chal

azal

ne

I-

Oœr

odek

zcz

tero

j¹dr

owym

wor

eczk

iem

zal¹

¿kow

ym

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

kom

órki

epid

erm

yoœ

rodk

ao

siln

iejs

zym

wzr

oœci

eœc

ian

wew

nêtr

znyc

hni

¿ze

wnê

trzn

ych

dwa

hapl

oida

lne

j¹dr

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

ciw

o-re

czka

rozr

asta

j¹cy

siê

sube

pide

rmal

nyko

mpl

eks

kom

ór-

kow

ybo

czne

ji

chal

azal

nej

czêœ

cioœ

rodk

a

dwa

trip

loid

alne

j¹dr

acz

êœci

chal

azal

nej

wor

eczk

a

kom

órki

chal

azal

ne

20µ

m

H I

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójte

tras

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

(L.)

Ker

.-G

aw.

Ga

gea

lute

a

J-

Oœr

odek

zal¹

¿kow

yw

czas

iedr

ugie

jm

i-to

zyw

wor

eczk

uza

l¹¿k

owym

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

dwa

hapl

oida

lne

j¹dr

aw

orec

zka

zal¹

¿kow

ego

wm

etaf

azie

stre

fako

mór

ekep

ider

my

oœro

dka

osi

lnie

jszy

mw

zroœ

cie

œcia

nw

ewnê

trzn

ych

ni¿

zew

nêtr

znyc

hw

akuo

lecz

êœci

cent

raln

ejw

orec

zka

zal¹

¿kow

ego

sube

pide

rmal

nyko

mpl

eks

kom

órko

wy

bocz

nej

ich

alaz

alne

jcz

êœci

oœro

dka

jedn

oz

dwóc

htr

iplo

idal

nych

j¹de

rch

alaz

alne

gobi

egun

aw

orec

zka

wtr

akci

em

etaf

azy

nied

ziel

¹ce

siê,

drug

ietr

iplo

idal

nej¹

dro

chal

a-za

lneg

obi

egun

aw

orec

zka

kom

órki

chal

azal

ne

K-

Oœr

odek

zal¹

¿kow

yz

wor

eczk

iem

wcz

asie

twor

zeni

asi

êap

arat

uja

jow

ego

ian

-ty

pod

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

twor

z¹ce

siê

syne

rgid

y

twor

z¹ca

siê

kom

órka

jajo

wa

mik

ropy

larn

e,ha

ploi

daln

ej¹

dro

bieg

unow

e

chal

azal

ne, t

ripl

oida

lne

j¹dr

obi

egun

owe

twor

z¹ca

siê

trip

loid

alna

anty

poda

pykn

otyc

zne,

trip

loid

alne

j¹dr

och

alaz

alne

wo-

recz

kaza

l¹¿k

oweg

o

kom

órki

chal

azal

ne

20µ

m

KJ

496

831

832

Meg

aspo

roge

neza

iro

zwój

tetr

aspo

row

ego

wor

ecz-

kaza

l¹¿k

oweg

o(L

.)K

er.-

Gaw

.G

agea

lute

a

L-

Oœr

odek

zal¹

¿kow

yz

m³o

dym

apar

atem

jajo

wym

o“T

”uk

³adz

ieko

mór

ekep

ider

ma

mik

ropy

larn

ejcz

êœci

oœro

dka

hapl

oida

lne

syne

rgid

y

hapl

oida

lna

kom

órka

jajo

wa

hapl

oida

lne,

mik

ropy

larn

ej¹

dro

bieg

unow

est

refa

kom

órek

epid

erm

yoœ

rodk

ao

siln

iejs

zym

wzr

oœci

eœc

ian

wew

nêtr

znyc

hni

¿ze

wnê

trzn

ych

sube

pide

rmal

nyko

mpl

eks

kom

órko

wy

bocz

nej

ich

alaz

alne

jcz

êœci

oœro

dka

trip

loid

alne

, cha

laza

lne

j¹dr

obi

egun

owe

trip

loid

alna

anty

poda

anty

poda

zpy

knot

yczn

ym, t

ripl

oida

lnym

j¹dr

emko

mór

kich

alaz

alne

zwak

uoli

zow

ana

kom

órka

cent

raln

a

M-

Oœr

odek

zal¹

¿kow

yz

m³o

dym

apar

atem

jajo

wym

oli

near

nym

uk³a

dzie

kom

órek

epid

erm

am

ikro

pyla

rnej

czêœ

cioœ

rodk

a

syne

rgid

y

kom

órka

jajo

wa

mik

ropy

larn

ej¹

dro

bieg

unow

est

refa

kom

órek

epid

erm

yoœ

rodk

ao

siln

iejs

zym

wzr

oœci

eœc

ian

wew

nêtr

znyc

hni

¿ze

wnê

trzn

ych

zwak

uoli

zow

ana

kom

órka

cent

raln

asu

bepi

derm

alny

kom

plek

sko

mór

kow

ybo

czne

ji

chal

azal

nej

czêœ

cioœ

rodk

ach

alaz

alne

, tri

ploi

daln

ej¹

dro

bieg

unow

e

trip

loid

alna

anty

poda

anty

poda

ztr

iplo

idal

nym

pikn

otyc

znym

j¹dr

em

kom

órki

chal

azal

ne

20µ

m

L M

cd. M

egas

poro

gene

zai

rozw

ójte

tras

poro

weg

ow

orec

z-ka

zal¹

¿kow

ego

(L.)

Ker

.-G

aw.

Gagea

lute

a

N-

Oœr

odek

zal¹

¿kow

yz

wor

eczk

iem

wcz

asie

za-

p³od

nien

ia

³agi

ewka

py³k

owa

syne

rgid

azn

iszc

zona

prze

z³a

-gi

ewkê

py³k

ow¹

j¹dr

oko

mór

kija

jow

ej

j¹dr

opl

emni

kow

e

stre

fako

mór

ekep

ider

my

oœro

d-ka

osi

lnie

jszy

mw

zroœ

cie

œcia

nw

ewnê

trzn

ych

ni¿

zew

nêtr

znyc

h

hapl

oida

lne

j¹dr

opl

emni

kow

e

hapl

oida

lne,

mik

ropy

larn

ej¹

dro

bieg

unow

e

trip

loid

alne

, cha

laza

lne

j¹dr

obi

egun

owe

trip

loid

alne

anty

pody

zpy

kno-

tycz

nym

ij¹

dram

i

kom

plek

sko

mór

ekch

alaz

al-

nych

20µ

m

N

497

833

cd. Megasporogeneza i rozwój tetrasporowego worecz-ka zal¹¿kowego (L.) Ker.-GawGagea lutea .

O - Oœrodek zal¹¿kowy z wo-reczkiem o dwuj¹drowymbielmie

³agiewka py³kowa

j¹dro synergidy

zygota z j¹drem plemnika i ko-mórki jajowej; oba j¹dra o po-dobnej strukturze i wielkoœci

j¹dra bielmowe

czêœæ j¹dra bielmowego o s³abozdespiralizowanych chromoso-mach pochodz¹cych od triploi-dalnego j¹dra biegunowego

triploidalne antypody z pykno-tycznymi j¹drami

peryklinalnie podzielone komór-ki epidermy chalazalnej czêœcioœrodka

subepidermalne kompleksy ko-mórkowe œrodkowej i chalazal-nej czêœci oœrodka

kompleks komórek chalazalnych

20 µm

O

498

834

cd. Megasporogeneza i rozwój tetrasporowego worecz-ka zal¹¿kowego (L.) Ker.-Gaw.Gagea lutea

P - Oœrodek zal¹¿kowy w czasie po-dzia³u zygoty

epiderma mikropylarnej czêœci oœrodkao zgrubia³ych wewnêtrznych œcianachkomórkowych

j¹dra degeneruj¹cych synergid

zygota w czasie metafazy; chromoso-my j¹dra plemnikowego i komórki ja-jowej skupione w dwie oddzielne,obok siebie le¿¹ce p³ytki metafazalne

j¹dra bielmowe ze s³abo zdespiralizo-wanymi chromosomami chalazalnegoj¹dra biegunowego

antypody z pyknotycznymi j¹drami

subepidermalne kompleksy komórko-we oœrodka

hipostaza; komórki o zgrubia³ych œcia-nach komórkowych

kompleks chalazalnych komórek oœrod-ka

20 µm

P

499

835

836

Sch

emat

ypr

zekr

ojów

pod³

u¿ny

chpr

zez

rozw

ijaj

¹cy

siê

ziar

niak

L(K

ukur

ydza

zwyc

zajn

a), z

ro-

dzin

y(W

iech

lino

wat

e); A

-E.

Zea

ma

ys.

Po

ace

ae

A-

S³u

pek

zdo

jrza

³ym

zal¹

¿kie

m

znam

iêpl

ewki

(gór

nai

doln

a)œc

iana

zal¹

¿ni

oœro

dek

zal¹

¿kow

yw

orec

zek

zal¹

¿kow

yw

i¹zk

ipr

zew

odz¹

ce

B-

Trz

ydni

owy

ziar

niak

pozo

sta³

oœæ

znam

ieni

ape

ryka

rpiu

moœ

rode

kw

ielo

kom

órko

we,

poli

ploi

daln

ean

ty-

pody

wol

noj¹

drow

ebi

elm

opr

azar

odek

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

C-

Sze

œcio

dnio

wy

ziar

niak

pery

karp

ium

oœro

dek

anty

pody

biel

mo

kom

órko

we

(nie

zró¿

nico

wan

e)

praz

arod

ek

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

CBA

1m

m

cd. S

chem

aty

prze

kroj

ówpo

d³u¿

nych

prze

zro

zwij

a-j¹

cysi

êzi

arni

akL

.Z

eam

ays

D-

Dzi

ewiê

ciod

niow

yzi

ar-

niak

obum

ar³e

znam

iê

pery

karp

ium

(ow

ocni

a)

oœro

dek

pow

ierz

chni

owa

war

stw

abi

el-

ma

om

a³yc

hko

mór

kach

cent

raln

acz

êœæ

biel

ma

odu

-¿y

chko

mór

kach

zaro

dek

tran

sfer

owa

czêœ

æbi

elm

a

wi¹

zki

prze

wod

z¹ce

E-

Sze

snas

todn

iow

yzi

ar-

niak

obum

ar³e

znam

iêpe

ryka

rpiu

mw

arst

wa

aleu

rono

wa

biel

ma

skro

biow

acz

êœæ

biel

ma

tarc

zka

zaro

dkow

a

kole

opty

lem

erys

tem

wie

rzch

o³ko

wy

pêdu

zmod

yfik

owan

aw

arst

wa

aleu

-ro

now

abi

elm

ast

o¿ek

wzr

ostu

korz

enia

wie

szad

e³ko

(sus

pens

or)

tran

sfer

owa

czêœ

æbi

elm

apl

ewki

(dol

nai

górn

a)

D E

1m

m

1mm

500

837

838

Rozwój okrywy owocowonasiennej, grzbietowej czêœci ziarniaka L.(¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate); A-F.


A - 1 dzieñ po zapyleniu

zewnêtrzna epiderma owocni

niezró¿nicowany miêkisz owocni

wyró¿nicowuj¹ce siê dwie subepidermalne warstwy endocarpium

wewnêtrzna epiderma owocni

dwuwarstwowa os³onka zewnêtrzna


epiderma oœrodka

subepidermalne komórki miêkiszowe oœrodka

trawione komórki oœrodka

wolnoj¹drowe bielmo

25 µm

A

cd. Rozwój okrywy owocowonasiennej grzbietowej czêœci ziarniaka LSecale cereale .

zewnêtrzna epiderma owocni

miêkisz owocni

wyró¿nicowuj¹ce siê dwie subepidermalne warstwy endocarpium

wewnêtrzna epiderma owocni

zgniecione komórki os³onki zewnêtrznej


epiderma oœrodka

subepidermalne komórki miêkiszowe oœrodka

trawione komórki oœrodka

bielmo komórkowe

B - 3 dni po zapyleniu25 µm

B

501

839

840


C - 10 dni po zapyleniuzewnêtrzna epiderma owocniegzocarpiumstrefa dezintegracji komórek mezocarpiumendocarpiumdwie subepidermalne warstwy endocarpiumulegaj¹ca desintegracji wewnêtrzna epiderma owocnidwuwarstwowa os³onka wewnêtrznaepiderma oœrodkatrawione subepidermalne komórki oœrodka

bielmo komórkowe

D - 19 dni po zapyleniuzewnêtrzna epiderma owocniegzocarpiumstrefa dezintegracji wewnêtrznych warstw komórek owocnidwie subepidermalne warstwy komórek endocarpiumulegaj¹ca desintegracji wewnêtrzna epiderma owocnizewnêtrzna warstwa komórek os³onki wewnêtrznej

ulegaj¹ca desintegracji wewnêtrzna warstwa os³onki wewnêtrznejepiderma oœrodka (zachodzi grubienie œcian komórkowych)

wyró¿nicowuj¹ca siê warstwa aleuronowa bielmakomórki skrobiowej czêœci bielma

25 µm

D

C


E - 32 dni po zapyleniuzewnêtrzna epiderma owocnizgniecione komórki egzocarpiumsubepidermalne warstwy komórek endocarpium

warstwa kutykularna powstaj¹ca w miejscu wewnêtrznej epidermy owocni izewnêtrznej os³onkizewnêtrzna warstwa komórek os³onki wewnêtrznejgruboœcienna epiderma oœrodka

warstwa aleuronowa bielmakomórki skrobiowej czêœci bielma

F - z dojrza³ego ziarniaka

gruboœcienne komórki zewnêtrznej epidermy owocni

zgniecione pozosta³oœci komórek egzocarpium

sklereidy wykszta³cone z subepidermalnych komórek endocarpium

warstwa kutykularna na granicy owocni i nasienia

warstwa hialinowa (powsta³a z zewnêtrznej warstwy os³onki wewnêtrznej)

gruboœcienna epiderma oœrodka

warstwa aleuronowa bielma

komórki skrobiowej czêœci bielma

25 µm

E

F

502

841

842

Roz

wój

okry

wy

owoc

owon

asie

nnej

grzb

ieto

wej

czêœ

cizi

arni

aka

L. (

Kuk

uryd

zazw

ycza

jna)

, zro

dzi-

ny(W

iech

lino

wat

e); A

-9

lipc

a,B

-29

lipc

a,C

-12

sier

pnia

, D-

26si

erpn

ia, E

-23

wrz

eœni

a.

Zea

mays

Poace

ae

A-

Fra

gmen

tœc

iany

zal¹

¿ni

ido

jrza

³e-

goza

l¹¿k

a(9

lipc

a)

zew

nêtr

zna

epid

erm

aza

l¹¿n

i

miê

kisz

zal¹

¿ni

wew

nêtr

zna

epid

erm

aza

l¹¿n

i

os³o

nka

zew

nêtr

zna

os³o

nka

wew

nêtr

zna

epid

erm

aoœ

rodk

a

B-

Fra

gmen

tpe

ryca

rpiu

mm

³ode

gozi

arni

aka

(29

lipc

a)

zew

nêtr

zna

epid

erm

ape

ryca

rpiu

m

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êeg

zoca

rpiu

m

miê

kisz

mez

o-i

endo

carp

ium

wew

nêtr

zna

epid

erm

ape

ryca

rpiu

m

os³o

nka

zew

nêtr

zna

os³o

nka

wew

nêtr

zna

epid

erm

aoœ

rodk

a

25µ

m

A B

cd. R

ozw

ójok

ryw

yow

ocow

onas

ienn

ejgr

zbie

tow

ejcz

êœci

ziar

niak

aL

.Z

eam

ays

C-

Per

ycar

pium

m³o

dego

ziar

-ni

aka

(12.

08.)

grub

oœci

enna

epid

erm

aze

wnê

trzn

ape

ryca

rpiu

m

uleg

aj¹c

esk

lery

fika

cji

egzo

carp

ium

stre

fade

zint

egra

cji

mez

o-i

endo

-ca

rpiu

men

doca

rpiu

mw

ewnê

trzn

aep

ider

ma

pery

carp

ium

pozo

sta³

oœci

os³o

nki

wew

nêtr

znej

war

stw

aku

tyku

larn

aep

ider

ma

oœro

dka

pozo

sta³

oœci

sube

pide

rmal

nych

czêœ

cioœ

rodk

aw

arst

wa

aleu

rono

wa

biel

ma

D-

Per

ycar

pium

dojr

zew

aj¹c

ego

ziar

niak

a(2

6.08

.)gr

uboœ

cien

na, z

ewnê

trzn

aep

ider

ma

pery

carp

ium

skle

renc

hym

atyc

zne

egzo

carp

ium

zgni

ecio

neko

mór

kim

ezo-

ien

do-

carp

ium

war

stw

aku

tyku

larn

aw

arst

wa

aleu

rono

wa

biel

ma

kom

órki

biel

ma

ztw

orz¹

cym

isi

êzi

arna

mi

skro

bi

E-

Per

ycar

pium

dojr

za³e

gozi

ar-

niak

a(2

3.08

)

grub

oœci

enna

, zew

nêtr

zna

epid

erm

ape

ryca

rpiu

m

skle

renc

hym

atyc

zne

egzo

carp

ium

war

stw

aku

tyku

larn

a

war

stw

aal

euro

now

abi

elm

a

kom

órki

biel

ma

zzi

arna

mi

skro

bi

50µ

m

C D E

503

843

844

Roz

wój

okry

wy

owoc

owon

asie

nnej

zaro

dkow

ejcz

êœ-

cizi

arni

aka

L(K

ukur

ydza

zwyc

zajn

a), z

ro-

dzin

y(W

iech

lino

wat

e); A

-9

lipc

a,B

-29

lip-

ca, C

-12

sier

pnia

, D-

26si

erpn

ia, E

-9

wrz

eœni

a,F

-23

wrz

eœni

a

Zea

mays

.P

oace

ae

A-

Fra

gmen

tœc

iany

zal¹

¿ni

iza

l¹¿k

a(0

9.07

.)

zew

nêtr

zna

epid

erm

aza

l¹¿n

isu

bepi

derm

a

miê

kisz

zal¹

¿ni

sube

pide

rma

wew

nêtr

znej

stro

nyza

l¹¿n

iw

ewnê

trzn

aep

ider

ma

zal¹

¿ni

epid

erm

aoœ

rodk

aza

l¹¿k

oweg

o

B-

Per

ycar

pium

m³o

dego

ziar

niak

a(2

9.07

)

zew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

sube

pide

rma

miê

kisz

owoc

ni

wyr

ó¿ni

cow

uj¹c

esi

êen

doca

rpiu

m

sube

pide

rma

wew

nêtr

znej

stro

nyow

ocni

wew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

dwuw

arst

wow

aos

³onk

aw

ewnê

trzn

aza

l¹¿k

a

epid

erm

aoœ

rodk

aza

l¹¿k

oweg

o

50µ

m

A B

cd. R

ozw

ójok

ryw

yow

ocow

onas

ienn

ejza

rodk

owej

czêœ

cizi

arni

aka

L.

Zea

mays

C-

Per

ycar

pium

m³o

dego

ziar

niak

a(1

2.08

)

uleg

aj¹c

ask

lery

fika

cji

zew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

uleg

aj¹c

esk

lery

fika

cji

egzo

carp

ium

cien

koœc

ienn

em

ezoc

arpi

umz

du¿y

mi

prze

-st

wor

ami

miê

dzyk

omór

kow

ymi

cien

koœc

ienn

een

doca

rpiu

mz

kom

órka

mi

mni

ejsz

ymi

ni¿

wm

ezo-

ieg

zoca

rpiu

m, z

du¿y

mi

miê

dzyk

omór

kow

ymi

prze

stw

oram

i

wew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

odpo

wie

dnik

war

stw

yku

tyku

larn

ej

epid

erm

aoœ

rodk

a

zmod

yfik

owan

aw

arst

wa

aleu

rono

wa

sube

pide

rma

50µ

m

C

504

845

846

cd. R

ozw

ójok

ryw

yow

ocow

onas

ienn

ej, z

arod

kow

ejcz

êœci

ziar

niak

aL

Zea

ma

ys.

D-

Per

ycar

pium

dojr

zew

a-j¹

cego

ziar

niak

a(2

6.08

.)

zew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

(ule

gaj¹

cask

lery

fika

cji)

egzo

carp

ium

(ule

gaj¹

cesk

le-

ryfi

kacj

i)

stre

fade

zint

egra

cji

kom

órek

egzo

-i

mez

ocar

pium

cien

koœc

ienn

een

doca

rpiu

m

sube

pide

rma

wew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

odpo

wie

dnik

war

stw

yku

ty-

kula

rnej

zmod

yfik

owan

aw

arst

wa

ale-

uron

owa

biel

ma

epid

erm

aza

rodk

a

50µ

m

D

cd. R

ozw

ójok

ryw

yow

ocow

onas

ienn

ej, z

arod

kow

ejcz

êœci

ziar

niak

aL

Zea

ma

ys.

E-

Per

ycar

pium

tu¿

prze

dos

i¹gn

iêci

empe

³nej

dojr

za-

³oœc

izi

arni

aka

(09.

09.)

grub

oœci

enna

zew

nêtr

zna

epid

er-

ma

owoc

nigr

uboœ

cien

neko

mór

kieg

zoca

r-pi

um

stre

fade

zint

egra

cji

kom

órek

egzo

-i

mez

ocar

pium

cien

koœc

ienn

een

doca

rpiu

m

sube

pide

rma

wew

nêtr

zna

epid

erm

aow

ocni

odpo

wie

dnik

war

stw

yku

tyku

lar-

nej

zmod

yfik

owan

aw

arst

wa

aleu

ro-

now

abi

elm

a

epid

erm

aza

rodk

a

F-

Per

ycar

pium

dojr

za³e

gozi

arni

aka

(23.

09)

grub

oœci

enna

, zew

nêtr

zna

epid

er-

ma

owoc

nigr

uboœ

cien

ne, z

gnie

cion

eko

mór

-ki

egzo

carp

ium

cien

koœc

ienn

eko

mór

kien

doca

r-pi

umsu

bepi

derm

aw

ewnê

trzn

aep

ider

ma

owoc

niod

pow

iedn

ikw

arst

wy

kuty

-ku

larn

ej(u

jem

nare

akcj

az

suda

-ne

mIV

)zm

odyf

ikow

ana

war

stw

aal

euro

-no

wa

biel

ma

epid

erm

aza

rodk

a

50µ

m

E F

505

847

848

Zarodki L. (Magnolia drzewiasta), z rodziny(Magnoliowate); A - zarodek trójliœcieniowy, B - zarodek dwuliœcieniowy.

Magnolia acuminata Magnoliaceae

liœcienie

merystem wierz-cho³kowy pêdu

merystem wierz-cho³kowy korze-nia

10 µm

A B

Roz

wój

praz

arod

kaL

. (¯

yto

zwyc

zaj-

Sec

ale

cere

ale

ne),

zro

dzin

y(W

iech

lino

wat

e); A

-L.

Po

ace

eae

A-

zygo

ta, B

-m

etaf

aza

wzy

goci

e,C

-dw

ukom

órko

wy

praz

a-ro

dek

ole

kko

skoœ

nej

œcia

nie

dzie

l¹ce

jko

mór

ki, o

zwak

uoli

zow

a-ne

jko

mór

ceba

zaln

ej, D

-tr

zyko

mór

kow

yli

near

nypr

azar

odek

oko

mór

ceœr

odko

wej

poch

odz¹

cej

odko

mór

kiba

zaln

ej, E

-cz

tero

-ko

mór

kow

ypr

azar

odek

oT

uk³a

dzie

kom

órek

, któ

rypo

wst

a³w

wyn

iku

podz

ia³u

kom

órki

baza

lnej

iap

ikal

nej,

F-

czte

roko

mór

-ko

wy

praz

arod

eko

uk³a

dzie

kom

órek

wsk

azuj

¹cym

naas

ymet

riê

wzr

ostu

;w

yraz

emte

jas

ymet

rii

jest

siln

iesk

oœny

uk³a

dœc

ian

roz-

dzie

laj¹

cych

kom

órki

apik

alne

odba

zaln

ych,

G-

oœm

ioko

mór

kow

ypr

azar

odek

ocz

tere

chko

mór

kach

poch

odny

chko

mór

kiap

ikal

nej

icz

tere

chpo

chod

z¹cy

chod

kom

órki

baza

lnej

, H-L

-ko

lejn

efa

zyro

zwoj

uw

ielo

kom

órko

weg

opr

azar

odka

wok

resi

epo

prze

dzaj

¹cym

ró¿n

icow

anie

siê

kom

órek

ipo

wst

awan

ieel

emen

tów

sk³a

dow

ych

zaro

dka.

50µ

m

AB

CD

E

FG

H

IJ

KL

506

849

Przekrój pod³u¿ny przez dojrza³y zarodekL. (¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate)


tarczka zarodkowa

pramiazga

koleoptyle

zawi¹zki liœci

epiblast

komórki macierzyste centralnego naczy-nia metaksylemu korzenia zarodkowego

korzeñ zarodkowy

koleoryza

komórki inicjalne kory pierwotnej i skórkikorzenia zarodkowego

komórki inicjalne czapeczki

czapeczka

wieszade³ko (suspensor)

50 µm

507

850

851

Prz

ekró

jpo

d³u¿

nypr

zez

dwa

bliŸ

niac

zepr

azar

odki

-L

. (¯

yto

zwyc

zajn

e), z

rodz

iny

(Wie

chli

now

ate)

Se

cale

cere

ale

Poace

ae

Jede

nz

praz

arod

ków

pow

sta³

praw

dopo

dobn

iez

zap³

odni

onej

kom

órki

jajo

wej

, adr

ugi

zza

p³od

nion

ejsy

nerg

idy.

10µ

m

Fra

gmen

tpr

zekr

oju

popr

zecz

nego

³upi

nyna

sien

nej

czêœ

cigr

zbie

tow

ejna

sien

iaL

. var

(Bob

ik),

zro

dzin

y(B

obow

ate)

Vic

iafa

ba

.m

ino

rF

ab

ace

ae

kuty

kula

œwia

t³o

kom

órko

we

czêœ

cipo

dpow

ierz

-ch

niow

ejsk

lere

nchy

mat

yczn

ych

kom

ó-re

kep

ider

my

“jas

nali

nia”

bieg

n¹ca

wpo

prze

kan

ty-

klin

alny

chœc

ian

skle

renc

hym

atyc

znej

epid

erm

y,o

w³a

œciw

oœci

ach

pó³p

rze-

pusz

czal

nych

skle

renc

hym

atyc

zne

kom

órki

epid

erm

y,w

yd³u

¿one

wki

erun

kupr

osto

pad³

ymdo

pow

ierz

chni

œwia

t³o

skle

renc

hym

atyc

znyc

hko

mór

ekep

ider

my

odst

rony

sube

pide

rmal

nej

sube

pide

rmal

naw

arst

wa

oste

oskl

erei

dów

skle

reid

y

cien

koœc

ienn

eko

mór

kim

iêki

szow

e

50µ

m

508

852

Sch

emat

prze

kroj

upo

prze

czne

gopr

zez

kwia

tost

anty

puko

szyc

zka

u-

Web

(Mni

szek

leka

rski

),z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

Tara

xacu

mof

fici

nale

.A

ster

ace

ae ok

ryw

yko

szyc

zka

brze

¿ne,

obup

³cio

we

kwia

tyjê

zycz

-ko

we

ogr

ubyc

hp³

atka

chko

rony

obup

³cio

we

kwia

tyjê

zycz

kow

ew

ew-

nêtr

znej

czêœ

ciko

szyc

zka,

ode

lika

t-ne

jst

rukt

urze

p³at

ków

koro

ny

puch

kiel

icho

wy

p³at

kiko

rony

zroœ

niêt

ew

rurk

êpy

lnik

i

szyj

kas³

upka

500

µm

509

853

382

348

314

280

246

212

178

144

110

76

42

8

369

335

301

267

233

199

165

131

97

63

29

356

322

288

254

220

186

152

118

84

50

16

377

343

309

275

241

207

173

139

105

71

37 3

364

330

296

262

228

194

160

126

92 58 24

351

317

283

249

215

181

147 11

3 79

45

11

372

338

304

270

236

202

168

134

100

66

32

359

325

291

257

223 18

9

155

121

87

53

19

380

346

312

278

244 21

0

176

142

108

74

40

6

367

333

299

265 23

1

197

163

129

95

61

27

354 32

0

286 25

2

218

184

150

116

82

48

14

375

341 30

7 273

239

205

171

137

103

69

351

362

328 29

4

260

226

192

158

124

9056

22

383

349

315

281

247

213

179

145

111

7743

9

370

336

302

268

234

200

166

132

9864

30

357

323

289

255

221

187

153

119

8551

17

378

344

310

276

242

208

174

140

106

7238

4

365

331

297

263

229

195

161

127

93

59

2535

2

318

284

250

216

182

148

114

80

46

12

373

339

305

271

237

203

169

135

101

67

33

360

326

292

258

224

190

156

122

88

54

20

381

347

313

279

245

211

177

143

109

75

41

7

368

334

300

266

232

198

164

130

9662

28

355

321

287

253

219

185

151

11783

49

15

376

342

308

274

240

206

172

138

10470

36

2

363

329

295

261

227

19315

9

125

91

57

23

384

350

316

282

248

21418

0

146

112

78

44

10

371

337

303

26923

5

201

167

133

99

65

31

358

324

29025

6

222

188

154

120

86

52

18

379

34531

1277

243

209

175

141

107

73

395

36633

229826

4

230

196

162

128

9460

26

35331

9285

251

217

183

149

115

8147

13

374

340

306

272

238

204

170

136

102

68

34

361

327

293

259

225

191

157

123

89

55

21

Roz

mie

szcz

enie

kwia

tów

wko

szyc

zku

uW

eb(M

nisz

ekle

kars

-ki

),z

rodz

iny

(Ast

row

ate)

. Uk³

adkw

iató

ww

skaz

uje,

¿ep¹

kikw

iato

we

wob

rêbi

em

erys

tem

uw

ierz

cho³

kow

ego

kosz

yczk

apo

wst

awa³

ypr

awos

krêt

nie,

pod

k¹te

mok

o³o1

38,4

4tw

orz¹

c34

para

styc

hyi

11ok

rêgó

w(p

o34

kwia

tyw

okrê

gu).

Kw

iaty

ponu

mer

owan

ow

ed³u

gko

lejn

oœci

pow

staw

ania

;od

1do

384.

Na

pods

taw

iepr

epar

atu

prof

. Sig

mun

daze

Stu

ttga

rtu.

Tara

xacu

moff

icin

ale

.A

ster

ace

ae

o

1-

kwia

t,kt

óreg

oza

wi¹

zek

pow

sta³

jako

pier

w-

szy

wob

rêbi

em

erys

tem

uw

ierz

cho³

kow

ego

ko-

szyc

zka

2-

okry

wy

kosz

yczk

a3

-pa

rast

ychy

3

21

mm

1

510

854

855

Wykres przedstawiaj¹cy wahania k¹ta dywergencji pomiêdzy kolejno powstaj¹cymikwiatami w koszyczku Web. (Mniszek lekarski), z rodziny

(Astrowate).Taraxacum officinale As-

teraceae

Kwiaty w koszyczku rozmieszczone s¹ w trzydziestoczterokwiatowych okrêgach. Z wykresu wynika,¿e w miarê zbli¿ania siê do œrodka koszyczka i zmniejszania siê obwodu kolejnych okrêgów, a tym sa-mym zmniejszania siê powierzchni dla powstaj¹cych p¹ków kwiatowych, wzrastaj¹ wahania k¹ta dywer-gencji. Ponadto na wykresie wyraŸnie widoczne s¹ powtarzaj¹ce siê cyklicznie silniejsze wahniêcia k¹tadywergencji zwi¹zane z przechodzeniem p¹ków kwiatowych z jednego okrêgu do drugiego.

190

170

150

130

110

10 30 50 70 90 110 130 150 170 190 210 230 250 270 290 310 330 350 370P o z y c j a p ¹ k ó w k w i a t o w y c h w k o s z y c z k u

K¹t

dyw

erge

ncji

x = 138,44- 0

Schemat przekroju pod³u¿nego przez m³ody k³osek z dwoma prawid³owo rozwijaj¹-cymi siê p¹kami kwiatowymi u L. (¯yto zwyczajne), z rodziny

(Wiechlinowate)Secale cereale Poa-

ceae

merystem wierzcho³kowy k³oska

niedorozwijaj¹ce siê zawi¹zki kwiatów

pylniki

s³upek

zal¹¿ek

³uszczka

plewka górna

plewka dolna

plewa dolna


1 - plewa górna2 - plewka dolna kwiatu drugiego (wy¿ej le¿¹cego)3 - ³uszczka kwiatu drugiego4 - plewka górna kwiatu drugiego

4

3

2

1

250 µm

511

856

Przekroje poprzeczne przez m³ody k³osekL (¯yto zwyczajne), z rodziny (Wiechlinowate);A - na poziomie zal¹¿ka kwiatu drugiego, B - na pozio-mie niedorozwiniêtego zawi¹zka kwiatu trzeciego.

Secale cereale. Poaceae

plewa górnaplewka dolna kwiatu drugiego

pylniks³upek

zal¹¿ek

plewka górna kwiatu drugiego

oœ k³oska

plewka górna kwiatu pierwszego (dolnego)pylnikznamiona s³upkaplewka dolna kwiatu pierwszego

plewa dolna

plewa górna

plewka dolna kwiatu drugiego

pylnik

plewka górna kwiatu drugiego

oœ k³oska

zawi¹zek s³upka kwiatu trzeciego

pylnik kwiatu trzeciego

plewka górna kwiatu pierwszego

pylnik

plewka dolna kwiatu pierwszego

plewa dolna

250 µm

A

B

512

857

858

Schemat przekroju poprzecznego m³odego obup³ciowego p¹ka kwiatowego z prêci-kiem znajduj¹cym siê w jednym okó³ku z owocolistkami u L (Knieæb³otna), z rodziny (Jaskrowate)

Caltha palustris .Ranunculaceae

pylniki

owocolistki

m³ode zal¹¿ki

pylnik we wspólnym okrêgu z owocolistkami two-rz¹cymi apokarpiczne s³upkowie

nitki prêcikowe

komory py³kowe

200 µm

Przekrój pod³u¿ny i poprzeczny przez miodnik stanowi¹cy emergencjê w kwiecieL (Rezeda ¿ó³ta), z rodziny (Rezedowate); A,B.Reseda lutea . Resedaceae

komórki wydzielnicze pochodzenia epi-dermalnego

komórki subepidermalne, miêkiszowe,tworz¹ce protuberancjê okryt¹ epider-malnymi komórkami wydzielniczymi

A - Przekrój pod³u¿ny miodnika

B - Przekrój poprzeczny miodnika

A

B

25 µm

513

Skorowidz nazw ³aciñskichSkorowidz nazw ³aciñskichSkorowidz nazw ³aciñskichSkorowidz nazw ³aciñskichSkorowidz nazw ³aciñskich

SSSSSKOKOKOKOKOROROROROROWIWIWIWIWIDDDDDZZZZZEEEEE

515


859

Abies alba 397, 398, 400Acacia 645Acer 121Aceraceae 88, 121Acer campestre 88Adianthum 308Aegopodium podagraria 149Agropyron repens 141, 566, 567, 570Alliaceae 24, 66, 453, 468, 469, 615, 618, 619, 620Alisma plantago-aquatica 62, 612Alismataceae 62, 612Allium cepa 24, 31, 453

- fistulosum 468, 469- porrum 66, 620- schoenoprassum 618, 619- ursinum 615

Aloe 142Amaryllidaceae 67Amaryllis 67Amphitetras antediluviana 179Anabaena azollae 313Anemone virginiana 425Apiaceae 12, 149, 433, 483Apocynaceae 516Aquilegia 426 -432

- vulgaris 587, 588Arabis alpina 674Arachnodiscus ornatus 177Araliaceae 102, 520Araucaria 378Araucariaceae 369, 378Araucaria heterophylla 369Arctium lappa 99, 100, 635

- tomentosa 636Arecaceae 475, 476Aristolochia 555Aristolochiaceae 501, 555Aristolochia clematitis 501Ascomycotina 155-162Asparagaceae 65, 523, 577 -580Asparagus plumosus 523, 578, 632

- sprengeri 577Asteraceae 17, 38, 99, 100, 104, 105, 148, 151, 422,

454 - 458, 467, 488, 489, 535 - 537, 584 - 586,635 - 637, 646, 655, 661 - 665, 676, 677, 693 -700, 718, 719, 724, 725, 729, 744, 745, 781-786, 821 -826, 852 -854

Austrocylindropuntia 77, 648Avena sativa 15, 522, 627Azolla 147, 291, 294 -299, 312 -315Bacillariophyceae 177 -181Balsaminaceae 26, 421Basidiomycotina 163 -171Bellis perennis 38, 661 - 665, 676, 696 - 700, 718,

719, 724, 725, 729, 781 -786, 821 -826Berberidaceae 500, 647, 679Berberis 500

- thunbergii 647, 679- vulgaris 166 -169

Beta vulgaris 492Betulaceae 125, 127, 509

Brassicaceae 60, 61, 413 -419, 465, 466, 484, 508,590, 674, 730

Brassica napus 60, 61, 508, 590, 730Bromeliaceae 75Bryonia alba 560Bryophyta 32, 238 -257Bryopsida 249 -257Bryum argenteum 251 -253Cactaceae 76, 77, 648Caltha palustris 857Canna indica 449Cannabaceae 79, 112, 495, 573 -576Cannabis sativa 112, 573 -576Cannaceae 449Capparaceae 753Caprifoliaceae 35, 86, 97, 98, 110, 504, 532Capsicum annuum 9Caryophyllaceae 56, 420, 598, 678, 682 -684, 703,

739, 748Celastraceae 54, 113Centrales 177 -180Centrobacillariophyceae 177 -180Cephalaria tatarica 424Ceramiaceae 195Ceramium 195Cerastium arvense 682Ceratiaceae 182Ceratium hexacanthum 182

- hirudinella 182Cercidiphyllaceae 505Cercidiphyllum 505Cercospora 172Cereus 76Chamaecyparis pisifera 362 -365, 367, 368Chamedorea 475, 476Characeae 187, 188Chara vulgaris 187, 188Charophyceae 187Chenopodiaceae 93, 94, 423, 492, 541 -543Chenopodium album 93, 94, 541 -543Chlorophyta 183 -188Chrysanthemum leucanthemum 693 -695Cirsium lanceolatum 646Citrus aurantium 595Cladonia 176Cladoniales 176Claviceps purpurea 161, 162Clavicipitales 161, 162Clematis vitalba 29, 506, 552, 553Cleome speciosa 753Cocculus 556Commelinaceae 3, 8Conocephalum conicum 208, 236, 237Convallaria maialis 64,143, 563, 569, 640Convallariaceae 64, 143, 563, 569, 640Corallorhiza trifida 175Cornaceae 496Cornus mas 496Corylus avellana 125, 127, 509Coscinodiscaceae 177, 178Coscinodiscus omphalanthus 178Crassulaceae 512, 600

516


860

Crataegomespilus asnieresi 602- dardari 519, 602

Crataegus monogyna 583, 602- persimilis 37, 582

Cucurbitaceae 4, 21, 42, 49, 76, 119, 120, 132, 478,559, 560

Cucurbita pepo 4, 21, 42, 49, 76, 119, 120, 132, 478,559

Cupressaceae 360-365, 367, 368, 399Cycadaceae 325-328Cycadophyta 325-345Cycas 327

- revoluta 325, 326, 328Cymbidium 525Cyperaceae 448, 613Cyperus 448

- alternifolius 613Cyrtomium 321Dahlia 17, 467, 488, 489Daucus carota 12, 433, 483Deschampsia caespitosa 624, 625Desmidiaceae 186Dianthus 56, 598

- squarrosus 420,Dictamnus albus 80Dictyotaceae 190Dictyota dichotoma 190Dinophyta 182Dioscorea 95, 571, 614Dioscoreaceae 95, 571, 614Dipsacaceae 424Donstaedtiaceae 303-305Dracena 572Dracenaceae 572Dryopteridaceae 290, 292, 308 -310, 318-323Dryopteris 318-320, 322, 323

- filix -mas 309, 310Egeria densa 5Eleagnaceae 74Elymus arenarius 623Encephalartos 331, 332Endomycetales 155Ephedra distachya 340-345Ephedraceae 340 -345Equisetaceae 146, 284-289Equisetum arvense 146, 284-289Euastrum oblongum 186Euphorbiaceae 22, 144, 540Euonymus europea 54, 113Eurotiales 156Fabaceae 14, 58, 90, 118, 124, 130, 434, 437- 439,

460, 461, 533, 544, 557, 596, 597, 638, 645, 650,731, 751, 754, 769-780, 806, 809, 851

Fagaceae 128Festuca pratensis 622Ficaria verna 145, 464, 485-487Ficus elastica 59Fontinalis antipiretica 249, 250

Fragilaria virescens 181Fragilariaceae 181

Fraxinus excelsior 23, 122, 126, 129, 514Fritillaria imperialis 150Fucaceae 192-194Fucus vesiculosus 192-194Fungi imperfecti 172Gagea lutea 746, 747, 793-798, 827-834Galium 507

- aparine 79Ginkgo biloba 346-354, 400Ginkgoaceae 346-354, 400Glaucium flavum 737Gunnera 551Gunnera magellanica 139Hakea 57, 498, 499, 599Halopteris filicina 189Haloragaceae 139, 551Hammamelidaceae 27, 511Hedera helix 102, 520Heteranthera dubia 497Helianthus annuus 454-458, 535-537

- tuberosus 148, 584-586Helleborus niger 610, 672, 701Hemerocallidaceae 477, 490, 491Hemerocallis citrina 477, 491

- fulva 490Heterokontophyta 177-181Hippophae rhamnoides 74Hippuridaceae 39, 561Hippuris vulgaris 39, 561Hordeum murinum 649

- vulgare 19Humulus lupulus 79, 495Huperziaceae 140, 259, 260, 264, 266, 267, 276-

278Huperzia selago 140, 259, 260, 264, 266, 267, 276-

278Hydrocharitaceae 5Hydrodictyaceae 184Hyphomycetales 172Impatiens balsamina 421

- parviflora 26Iridaceae 63, 471, 526, 616, 617Iris germanica 63, 471, 526, 616, 617Juncaceae 40, 568Juncus conglomeratus 40, 568Jungermaniopsida 203, 204Juniperus communis 360, 361Lactarius rufus 164Lamiaceae 459, 538, 539Laminaria 191Laminariaceae 191Lamium album 459, 538, 539Larix decidua 388-392, 400, 405, 406Lathyrus sylvester 638, 650Lichenes 176Ligustrum vulgare 589Liliaceae 114, 142, 150, 685, 686, 746, 747, 793-

798, 827-834Liliopsida 95Lilium martagon 685Liriodendron tulipifera 510Loranthaceae 28, 55, 534, 601

517


861

Lupinus albus 434Lycopersicon esculentum 10, 11Lycopodiaceae 261, 268, 269, 271, 275, 276, 278-

283Lycopodium annotinum 268

- clavatum 261, 269, 271, 275, 276, 278 -283Lycophyta 259 -283Lysimachia vulgaris 702, 706Magnolia acuminata 20, 435, 513, 656, 657, 668 -

670, 708, 711-714, 727, 728, 732, 741-743, 755-760, 807, 808, 810 -820, 847

Magnoliaceae 20, 435, 510, 513, 656, 657, 668 -670,708, 711-714, 727, 728, 732, 741-743, 755 -760,807, 808, 810 -820, 847

Magnolia cordata 513Malus domestica 45, 103Marchantia polymorpha 200 - 202, 205 - 207, 209 -

224, 227 -235Marchantiophyta 198 -237Matonia pectinata 306Matoniaceae 306Medicago media 731, 751, 754, 769 -780, 806, 809Melandrium rubrum 683, 684, 703Menispermaceae 30, 554, 556Menispermum 30, 554Mespilus germanica 518, 602Micrasterias denticulata 186Mimosoideae 645Mnium 6, 7, 32 -34, 254Moraceae 59Morchella 157Mristol 555Musaceae 16Musa x paradisiaca 16Myriophyllaceae 562Myriophyllum spicatum 562Navicula lata 181Naviculaceae 181Neotia nidus-avis 173, 174Nigella 436Nuphar luteum 440Nymphaea alba 50, 96, 135, 593, 594, 639

- candida 671Nymphaeaceae 50, 96, 135, 593, 594, 639, 671Nyssaceae 521Nyssa silvatica 521Oleaceae 23, 122, 126, 129, 514, 589Oncidium 493, 494Onoclea 290, 292Ophioglossaceae 316, 317Ophioglossum vulgatum 316, 317Opuntia cylindrica 77, 648Orchidaceae 173-175, 472-474, 493, 494, 525, 750Osmundaceae 293Osmunda regalis 293Pandanaceae 479, 480Pandanus 479, 480Papaveraceae 53, 673, 735, 737Papaver argemone 735

- dubium 53- oreophilum 735- rhoeas 673

Parrotia 27, 511Paulinia sorbilis 558Pediastrum boryanum184Pellia epiphylla 198, 199, 225, 226Penicillium 156Pennales 180, 181Petasites hybridus 104, 105, 637Pezizales 157-160Phaeophyta 189 -194Phaseolus 437

- vulgaris 14Phleum pratense 441-445Phormium tenax 114Phycomyces nitens 154Phyllophoraceae 196Physcomitrium pyriforme 255 -257Picea abies 355 -357, 393 -396, 400, 402, 403, 408-

411Pinaceae 355 -358, 370, 371, 376, 377, 379 -412Pinophyta 346 -412Pinus mugo 377, 404

- pinea 412- sylvestris 370, 371, 376, 379 -387, 400, 401, 407

Pisum arvense 460, 461- sativum 439

Plagiomnium 254Platanthera bifolia 750Platycerium alcicorne 311Pleurococcus 183Pleurococcaceae 183Poaceae 15, 18, 19, 36, 41, 46, 48, 68 -71, 115, 116,

136, 137, 141, 441-447, 450-452, 470, 481, 482,522, 564 -567, 570, 622 -631, 649, 660, 666, 667,687-691, 707, 710, 720-723, 752, 799 -805, 835-846, 848 -850, 855, 856

Podocarpaceae 374Podocarpus falcatus 374Podophyllaceae 134, 550Podophyllum peltatum 134, 550Polygonaceae 101, 106-109, 131, 545 -547, 787-792Polygonum aviculare 106-109, 545Polypodiaceae 138, 300-302, 307, 311Polypodiophyta 290 -324Polypodium vulgare 138, 300 -302, 307Polytrichopsida 241 -248Polytrichum 241-247

- commune 248Pontederiaceae 497Populus 123

- alba 73Potamogetonaceae 524, 621Potamogeton crispus 524, 621Primula 738Primulaceae 680, 681, 702, 706, 738, 749Proteaceae 57, 498, 499, 599Protoccales 184, 185Prunus domestica 117Pseudolarix 358Psilophyta 258Psilotaceae 197, 258Psilota sericea 197Pteridium aquilinum 303 -305

518


862

Ptychoverpa bohemica 158 -160Puccinia graminis 166 -171Pucciniales 166 -171Quercus robur 128Ranunculaceae 29, 51, 133, 145, 425 -432, 436, 462-

464, 485 - 487, 506, 548, 549, 552, 553, 587,588, 610, 672, 701, 733, 734, 857

Ranunculales 554, 556Ranunculus acer 548

- acris 51- polyanthemos 133, 549- repens 462, 463

Raphanus sativus 413 -419, 465, 466, 484Resedaceae 736, 858Reseda lutea 736, 858Reynoutria japonica 101Rhizopus nigricans 153Rhodophyta 195 -197Rhoeo spethacea 8Rhynchosia 557Ribes grossularia 653, 654Ricinus communis 22, 144, 540Robinia pseudacacia 124Rosaceae 37, 45, 103, 117, 518, 519, 582, 583, 602,

651, 652Rosa rugosa 652Rubiaceae 79, 507Rubus ideus 651Rumex acetosa 546

- crispus 131, 547- obtusifolius 787 -792

Ruscoideae 65Ruscus 65, 579, 580Russula emetica 163

- livida 165Russulales 163 -165Rutaceae 80, 152, 595Ruta graveolens 152Saccharomyces cerevisiae 155Salicaceae 73, 123Salvinia natans 324Salviniaceae 147, 291, 294 -299, 312 -315, 324Sambucus nigra 35, 86, 97, 98, 110, 504, 532Sapindaceae 558Sarothamnus scoparius 58, 533Saxifragaceae 653, 654Scapania undulata 203, 204Scenedesmaceae 185Scenedesmus 185Scorzonera hispanica 422Scrophulariaceae 72, 502, 503, 515, 642, 643Scrophularia nodosa 502, 503Secale cereale 18, 447, 565, 666, 667, 687, 720 -723,

752, 799 -805, 837 -840, 848 -850, 855, 856Sedum 512

- acre 600Selaginella 262, 263, 265, 270, 272 -274, 276, 278Selaginellaceae 262, 263, 265, 270, 272 -274, 276,

278Solanaceae 9-11, 13, 89, 517Solanum 172

- tuberosum 13, 89, 517

Sphacellariaceae 189Sphaerococcus 196Sphagnopsida 238 -240Sphagnum 238 -240Sphenophyta 146, 284 -289Spinacia oleracea 423Stangeriaceae 329, 330Stangeria paradoxa 329, 330Stellaria holostea 678, 739

- media 748Surirella gemma 180Surirellaceae 180Taraxacum officinale 151, 655, 677, 744, 745, 852-

854Taxaceae 366, 372, 373, 375Taxus baccata 366, 372, 373, 375Taxodiaceae 359Taxodium distichum 359Thuja orientalis 399Tiliaceae 25, 43, 44, 52, 81-85, 87, 91, 92, 111, 527-

531, 591, 592, 603 - 609, 611, 633, 641, 644,658, 659, 675, 692, 704, 705, 709, 715 - 717,726, 740, 761 -768

Tilia cordata 25, 43, 44, 52, 81-85, 91, 92, 111, 527,591, 592, 603 -609, 611, 633, 641, 644, 659, 675,692, 704, 705, 709, 715 -717, 726, 761 -768- ‘Euchlora’ 658, 692, 740- platyphyllos 25, 87, 528 -531

Tillandsia 75Tillandsioideae 75Tmesipteris tannensis 258Tradescantia 3Triceratium 180Triceratiaceae 179, 180Trientalis europea 680, 681, 749Trifolium pratense 596, 597

- repens 90, 130, 544Triticum vulgare 170, 171, 446, 450 -452, 470Trollius europeus 733, 734Tulipa gesneriana 686Urticaceae 78Urtica dioica 78Vanilla planifolia 472 -474Verbascum phlomoides 72, 642Veronica 515

- myrtifolia 643- speciosa 643

Vicia faba 118, 438, 851Vinca minor 516Viscum album 28, 55, 534, 601Vitaceae 581, 634Vitis vinifera 581, 634Welwitschiaceae 333 -339Welwitschia mirabilis 333 -339Zamiaceae 331, 332Zea mays 36, 41, 46 -48, 68 -71, 115, 116, 136, 137,

481, 482, 564, 626, 628 -631, 660, 688 -691, 707,710, 835, 836, 841 -846

Zingiberales 449Zygomycetes 154Zygomycotina 153, 154

519

Skorowidz nazw polskich

863

Adiantum 308Akacja 645Aloes 142Amarylis 67Amarylkowate 67Araliowate 102, 520Araukaria 378Araukaria wynios³a 369Araukariowate 369, 378Astrowate 17, 38, 99, 100, 104, 105, 148, 151, 422,

454-458, 467, 488, 489, 535-537, 584-586, 635,637, 646, 655, 661-665, 676, 677, 693-700, 707,718, 719, 724, 725, 729, 744, 745, 781-786, 821-826, 852 -854

Banan rajski 16Bananowate 16Barwinek pospolity 516Berberys 500Berberysowate 500, 647, 679Berberys Thunberga 647, 679

- zwyczajny 166 -169Bez czarny 35, 86, 97, 98, 110, 504, 532Bluszcz pospolity 102, 520Bniec czerwony 683, 684, 703Bobik 118, 851Bobowate 14, 58, 90, 118, 124, 130, 434, 437-439,

460, 461, 533, 544, 557, 596, 597, 638, 645, 650,731, 751, 754, 769 -780, 806, 809, 851

Bób 438Bromeliowate 75Brzozowate 125, 127, 509Brunatnice 189 -194Bukowate 128Bu³awinka czerwona 161, 162Bu³awinkowce 161, 162Burak zwyczajny 492Cebula zwyczajna 24, 31, 453Chmiel zwyczajny 79, 495Choina wschodnia 399Chrobotkowce 176Cibora 448

- zmienna 613Ciemiernik bia³y 610, 672, 701Cis pospolity 366, 372, 373, 375Cisowate 366, 372, 373, 375Cyprysik groszkowy 362 -365, 367, 368Cyprysowate 360 -365, 367, 368, 399Cypryœnik b³otny 359Cypryœnikowate 359Czarecznik gruszkowaty 255Czarnuszka 436Czosnek dêty 468, 469

- niedŸwiedzi 615- por 66, 620- szczypiorek 618, 619

Czosnkowate 24, 66, 453, 468, 469, 615, 618 -620Dalia 17, 467, 488, 489D¹b szypu³kowy 128Dereniowate 496Dereñ w³aœciwy 496Desmidiowate 186Dinofity 182

D³ugosz królewski 293D³ugoszowate 293Dracena 572Dracenowate 572Dro¿d¿e piekarnicze155Dro¿d¿owce 155Dynia zwyczajna 4, 21, 42, 49, 76, 119, 120, 132,

478, 559Dyniowate 4, 21, 42, 49, 76, 119, 120, 132, 478,

559, 560Dyptam jesionolistny 80Dziewanna kutnerowata 72, 642Fasola 437

- zwyczajna 14Figowiec sprê¿ysty 59G¹zewnikowate 28, 55, 534, 601Gêsiówka alpejska 674G³owaczek tatarski 424G³óg jednoszyjkowy 583

- œliwolistny 37, 582GnieŸnik leœny 173, 174Go³¹bek widlasty 165

- wymiotny 163Go³¹bkowce 163 -165GoŸdzik 56, 598

- naje¿ony 420GoŸdzikowate 56, 420, 598, 678, 682-684, 703, 739,

748Gr¹¿el ¿ó³ty 440Groch b³êkitnopurpurowy 460, 461

- zwyczajny 439Groszek leœny 638, 650Gruboszowate 512, 600Grujecznik japoñski 505Grujecznikowate 505Grzybienie bia³e 50, 96, 135, 593, 594, 639

- pó³nocne 671Grzybieniowate 50, 96, 135, 440, 593, 594, 639, 671Grzyby niedoskona³e 172

- sprzê¿niowe 153, 154Gwiazdnica pospolita 748

- wielkokwiatowa 678, 739Jab³oñ domowa 45, 103Ja³owiec pospolity 360, 361Jaskier ostry 51, 548

- roz³ogowy 462, 463- wielokwiatowy 133, 549

Jaskrowate 29, 51, 133, 145, 425 -432, 436, 462 -464, 485 - 487, 506, 548, 549, 552, 553, 587,588, 610, 672, 701, 733, 734, 857

Jaskrowce 554Jasnota bia³a 459, 538, 539Jasnotowate 459, 538, 539Jednoliœcienne 95Jemio³a pospolita 28, 55, 534, 601Jesion wynios³y 23, 122, 126, 129, 514Jêczmieñ p³onny 649

- zwyczajny 19Jod³a pospolita 397, 398Kaktusowate 76, 77, 648Kannowate 449Kaparowate 753

520


864

Kapusta rzepak 60, 61, 590, 730Kapustowate 60, 61, 413 -419, 465, 466, 484, 508,

590, 674, 730Kl¹¿a 521Kl¹¿owate 521Klon 121Klonowate 88, 121Klon polny 88Knieæ b³otna 857Kokornak 555

- powojnikowy 501Kokornakowate 501, 555Komelinowate 3, 8Komosa bia³a 93, 94, 541 -543Komosowate 93, 94, 423, 492, 541 -543Koniczyna bia³a 90, 130, 544

- czerwona 596, 597Konopie siewne 112, 573 -576Konopiowate 79, 112, 495, 573 -576Konwalia majowa 64, 143, 563, 569, 640Konwaliowate 64, 143, 563, 569, 640Kosaciec niemiecki 63, 471, 526, 616, 617Kosaæcowate 63, 471, 526, 616, 617Kosodrzewina 377, 404Kostrzewa ³¹kowa 622Krasnorosty 195 -197Kukurydza zwyczajna 36, 41, 46-48, 68 -71, 115, 116,

136, 137, 481, 482, 564, 626, 628-631, 660, 688-691, 707, 710, 835, 836, 841-846

Kustrzebkowce 157-160Len nowozelandzki 114Lepiê¿nik ró¿owy 104, 105, 637Leszczyna 125, 127, 509Ligustr pospolity 589Lilia z³otog³ów 685Liliowate 114, 142, 150, 685, 686, 746, 747, 793-

798, 827 -834Liliowcowate 477, 490, 491Liliowiec 490

- cytrynowy 477, 491Lipa drobnolistna 25, 43, 44, 52, 81 -85, 91, 92, 111,

527, 591, 592, 603-609, 611, 633, 641, 644, 659,675, 692, 704, 705, 709, 715-717, 726, 761-768- krymska 658, 692, 740- szerokolistna 25, 87, 528 -531

Lipowate 25, 43, 44, 52, 81 -85, 87, 91, 92, 111,527-531, 591, 592, 603-609, 611, 633, 641, 644,658, 659, 675, 692, 704, 705, 709, 715 - 717,726, 740, 761-768

Lucerna mieszañcowa 731,751,754,769-780,806,809£opian pajêczynowaty 636£opian wiêkszy 99, 100, 635£osie rogi 311£ubin bia³y 434Magnolia 513

- drzewiasta 20, 435, 513, 656, 657, 668-670, 708,711-714, 727, 728, 732, 741-743, 755-760, 807,808, 810 -820, 847

Magnoliowate 20, 435, 510, 513, 656, 657, 668-670,708, 711-714, 727, 728, 732,741 - 743, 755 - 760, 807, 808,810 -820, 847

Makowate 53, 673, 735, 737Mak piaskowy 735

- polny 673- w¹tpliwy 53

Malina w³aœciwa 651Marchew zwyczajna 12, 433, 483Marzanowate 79, 507Mchy 6, 7, 32, 33, 238 -257Merzyk 6, 7, 32-34Miesiêcznica 30, 554Miesiêcznicowate 30, 554, 556Mi³orz¹b dwuklapowy 346 -354, 400Mi³orzêbowate 346 -354Mleczaj rudy 164Mniszek lekarski 151, 655, 677, 744, 745, 852 -854Moczarka argentyñska 5Modrzew europejski 388 -392, 405, 406Morszczyn pêcherzykowaty 192-194Morwowate 59Mydleñcowate 558Myszop³och 65, 579, 580Nagozal¹¿kowe drobnolistne 347-412Nagozal¹¿kowe wielkolistne 325 -345NasiêŸrza³owate 316, 317NasiêŸrza³ pospolity 316, 317Nerecznica 318 -323

- samcza 309, 310Nerecznicowate 290, 292, 308 -310, 318 -323Niecierpek balsamina 421

- drobnokwiatowy 26Niecierpkowate 26, 421Nieszpu³ka zwyczajna 518Oczarowate 27, 511Okrzemki 177-181

- pierzaste 180, 181- promieniste 177-180

Oliwkowate 23, 122, 126, 129, 514, 589Opuncja cylindryczna 77, 648Orlica pospolita 303 -305Orlik 426-432

- pospolity 587, 588Ostro¿eñ lancetowaty 646Owies zwyczajny 15, 522, 627Paciorecznik 449Palmy 475, 476Pandanowate 479, 480Paprocie 290 -324Paprotka zwyczajna 138, 300 -302, 307Paprotkowate 138, 300 -302, 307, 311Papryka roczna 9Parocja 27Parzeplin 139, 551Parzeplinowate 139, 551Peluszka 460, 461Pe³nik europejski 733, 734Perz w³aœciwy 141, 566, 567, 570Pêdzlak 156Pierwiosnek 738Pierwiosnkowate 680, 681, 702, 706, 738, 749Pierwotek 183Pierwotkowe 184, 185Platycerium 311

521


865

Pleszanka pospolita 198, 199, 225, 226Pleœniówkowce 156P³onnik 241-248P³onnikowe 241-248Pochrzyn 95, 571, 614Pochrzynowate 95, 571, 614Podagrycznik pospolity 149Podkolan bia³y 750Podstawczaki 163-171Pokrzywa zwyczajna 78Pokrzywowate 78Pomarañcza 595Pomidor zwyczajny 10Porostnica wielokszta³tna 200 -202, 205 -207, 209-

224, 227 -235Porosty 176Porzeczka agrest 653, 654Powojnik pn¹cy 29, 506, 552, 553Pr¹tnik srebrzysty 251-253Pr¹tnikowe 249 -257Przestêp bia³y 560Przetacznik 515, 643Przewiertniowate 35, 86, 97, 98, 110, 504, 532Przêstka pospolita 39, 561Przêstkowate 39, 561Przêœl skrzypowata 340 -345Przêœlowate 340 -345Przytulia 507

- czepna 79Psiankowate 9 -11, 13, 89, 517Psylotowe 258Pszenica zwyczajna 170, 171, 446, 450 -452, 470Ramienica pospolita 187, 188Ramienicowate 187, 188R¹cznik pospolity 22, 144, 540Rdest ostrokoñczysty 101Rdestowate 101, 106-109, 131, 545 -547, 787-792Rdest ptasi 106 -109, 545Rdestnica kêdzierzawa 524, 621Rdestnicowate 524, 621Rdza ŸdŸb³owa 166-171Rdzowce 166 -171Reo meksykañskie 8Rezeda ¿ó³ta 736, 858Rezedowate 736, 858Robinia akacjowa 124Rogownica polna 682Rokitnikowate 74Rokitnik zwyczajny 74Rozchodnik 512

- ostry 600Ró¿a pomarszczona 652Ró¿owate 37, 45, 103, 117, 518, 519, 582, 583, 602,

651, 652Ruta zwyczajna 152Rutowate 80, 152, 595Rzepak ozimy 508Rzodkiewka 413, 465, 466, 484Rzodkiew zwyczajna 414 -419Sagowcowate 325 -328Salwinia p³ywaj¹ca 324Salwiniowate 147, 291, 294 -299, 312 -315, 324

Selerowate 12, 149, 433, 483Sfenofity 146, 284 -289Siódmaczek leœny 680, 681, 749Sitowate 40, 568Sit skupiony 40, 568Siwiec ¿ó³ty 737Skalnicowate 653, 654Skapanka falista 203, 204Skrzypowate 146, 284 -289Skrzyp polny 146, 284 -289S³onecznik bulwiasty, topinambur 148, 584 -586

- zwyczajny 454 -458, 535 -537Smardz 157Smardzówka czeska 158-160Sosna zwyczajna 370, 371, 376, 379 -387, 401, 407Sosnowate 355 -358, 370, 371, 376, 377, 379 -412Sprzê¿niaki 154Srebrnikowate 57, 498, 499, 599Stokrotka pospolita 38, 661-665, 676, 696-700, 718,

719, 724, 725, 729, 781-786, 821-826Storczykowate 173 -175, 472 -474, 493, 494, 525,

750Sto¿ka ostrokrê¿na 208Strzêpczakowce 172Szachownica lekarska 150Szczaw kêdzierzawy 131, 547

- têpolistny 787-792- zwyczajny 546

Szczeciowate 424Szparagowate 65, 523, 577 -580, 632Szparag pierzasty 523, 578, 632

- Sprengera 577Szpinak warzywny 423Œliwa domowa 117Œmia³ek darniowy 624, 625Œwierk pospolity 355 -357, 393 -396, 402, 403, 408-

411Toinowate 516Tojeœæ pospolita 702, 706Topola 123

- bia³a 73Torfowiec 238 -240Tofowcowe 238-240Trêdownik bulwiasty 502, 503Trêdownikowate 72, 502, 503, 515, 642, 643Trzmielina zwyczajna 54, 113Trzmielinowate 54, 113Trzykrotka 3Tulipan ogrodowy 686Tulipanowiec amerykañski 510Turzycowate 448, 613Tymotka ³¹kowa 441 -445Wanilia p³askolistna 472 -474W¹trobowce 198 -237Welwiczja przedziwna 333 -339Wê¿ymord czarny korzeñ 422Widliczkowate 262, 263, 265, 270, 272 -274, 276,

278Widliczka 262, 263, 265, 270, 272 -274, 276, 278Wid³ak goŸdzisty 261, 269, 271, 275,

276, 278 -283- ja³owcowy 268

522


- wroniec 140, 259, 260, 264, 266, 267, 276-278Wid³akowate 261, 268, 269, 271, 275, 276, 278-283Wid³akowe 259 -283Wid³akowce 140Wiechlinowate 15, 18, 19, 36, 41, 46 -48, 68 - 71,

115, 116, 136, 137, 141, 441-447, 450-452, 470,481, 482, 522, 564 - 567, 570, 622, 631, 649,660, 666, 667, 687 - 691, 707, 710, 720 - 723,752, 799 -805, 835 -846, 848 -850, 855, 856

Wierzbowate 73, 123Wilczomleczowate 22, 144, 540Winoroœlowate 581, 634Winoroœl w³aœciwa 581, 634Wodnikowate 139Workowce 155 -162Wydmuchrzyca piaskowa 623Wyw³ócznik k³osowy 562Wyw³ócznikowate 562

Zawilec wirginijski 425Zdrojek pospolity 249, 250Ziarnop³on wiosenny 145, 464, 485-487Zielenice 183-188Ziemniak 13, 89, 517Z³ocieñ w³aœciwy 693-695Z³oæ ¿ó³ta 746, 747, 793-798, 827-834¯abieniec babka wodna 62, 612¯abieñcowate 62, 612¯abiœciekowate 5¯arnowiec miotlasty 58, 533¯³obik koralowy 175¯yto zwyczajne 18, 447, 565, 666, 667, 687, 720-

723, 752, 799-805, 837-840, 848-850, 855, 856¯ywotnik wschodni 399

866

523

Skorowidz nazwisk

867

Adamczyk Józef 46, 70, 115B³aszczak Alicja 1, 686Brañski Stanis³aw 753Brodzki Piotr 2, 370Buder J. 175Czapliñska Stanis³awa 166 -169Fabiszewski Jerzy 1Gago El¿bieta 1Gomzar Jan 460, 461Gurich G. 327, 331, 332Halawa Bogumi³ 1Hejnowicz Alina 342-345, 347 -349, 382, 384, 388 -399Hejnowicz Zygmunt 360 -365, 367, 368Hooke Robert 2Jelinowska Anna 769 -780Kadej Agnieszka 437, 521Kadej Franciszek 1, 292, 293, 346, 350, 414 -425, 433, 434, 436, 438 -445,

448, 449, 478, 632Ko³kiewicz Janina 426 -432Kruczkowska Hanna 61, 508, 730Królikowski Zygmunt 46, 70, 115£ukaszewicz Marcin 256, 257, 259Maheshwary P. 1, 131, 139, 172, 258, 306, 333 -339, 547, 551Neumann 522, 627Paw³owska Hanna 61, 508, 730Pu³awska Zofia 643Pyszyñski W³adys³aw 387Richter Dorota 300, 301Sigmund 1, 88, 134, 150, 151, 236, 237, 352 -354, 380, 381, 383, 385, 386,

405, 406, 408 -412, 464, 485 -487, 531, 550, 558, 562, 572, 610, 672,673, 677, 701, 744, 745, 852 -854

Skuciñska Barbara 454 -458Tele¿yñski Henryk 1, 2, 356, 358, 359, 366, 369, 473, 474, 479, 494, 495-

507, 509 -516, 518-520, 523, 524, 526Trinh Manh Dung 787 -792W³och Wies³aw 1Zenkteler El¿bieta 1Zimerman 198, 225, 226

524

Skorowidz rzeczowy

868

Aaerenchyma (= miêkisz przewietrzaj¹cy) 38-41, 561,

568, 594, 663, 664akceptor py³ku 744aktynostela paproci 300, 301

- wid³akowych 266anafaza I mejozy 405, 727, 827

- II mejozy 405, 813- mitotyczna 815, 825

antypody 760, 778, 780, 786, 797, 798, 805, 818-820, 824-826, 830, 831, 835- triploidalne 797, 798, 830, 831- z pyknotycznymi j¹drami 832, 833

anulus zarodni paproci 323aparat filarny (œciany transferowe) 820

- jajowy 819, 830, 831

aparat szparkowy; budowa:- - dwudziestokomórkowy, w¹trobowca 209, 211- - dwunastokomórkowy, w¹trobowca 213- -; kanalik komórki szparkowej typu traw 68, 70- -; komora nadszparkowa 53, 55-57, 59, 63, 66- -; komora podszparkowa 49 -59, 62 -66, 69, 91,92- -; komórka macierzysta 71- -; komórki przyszparkowe 8, 50, 52-55, 57, 58,60, 62-71, 91- -; komórki szparkowe 49-55, 57-67, 91, 92- -; kutykularny r¹bek 210, 212- -; listwa szparkowa górna (brak dolnej) 52, 57, 62- -; - - - i dolna 49-51, 53-56, 58, 59, 63-66- - niedokszta³cony 71- -; pêcherzyk komórki szparkowej typu traw 68, 70- -; por (= otwór) 44, 61, 67, 68, 70, 212, 213,- -; przedsionek dolny 49-56, 58, 59, 64-66, 91- -; - górny 49-54, 56-59, 62-66, 91- - szesnastokomórkowy, w¹trobowca 210, 212

aparat szparkowy; lokalizacja:- -; cierñ 647- -; ga³êziak (= fyllokladium) 65, 578, 580- -; gametangiofor w¹trobowca 201, 202, 207, 209,210, 213- -; liœæ 50, 52, 55-59, 61, 62, 587, 588, 590, 592,594, 596, 598, 599, 600, 612, 613, 615, 620, 622,623, 625, 626- -; ³odyga 49, 51, 53, 54, 91, 92, 549, 567- -; ³odyga kwiatostanowa 66- -; miodnik 150- -; ogonek liœciowy 64, 645- -; okwiat niezró¿nicowany 610, 701- -; oœæ plewki 649- -; plecha w¹trobowca 200, 211- -; p³atek korony 706- -; ŸdŸb³o trawy 68-70

aparat szparkowy; pozycja systematyczna:- -; dwuliœcienne 44, 61, 91, 92, 172, 549, 587,588, 590, 594, 596-600, 647, 701- -; jednoliœcienne 8, 62 -71, 150, 170, 567, 578,

579, 612, 613, 615, 619, 620- -; mszaki 200-202, 207, 209-213,

- -; nagonasienne drobnolistne 351, 371-373, 375-377- -; - wielkolistne 325, 326, 338, 339- -; paprociowe 310, 311- -; psylotowe 258- -; wid³akowe 271, 276-278

aparat szparkowy; przystosowanie do siedliska:- -; gruboszowatych 600- -; kserofitów 56 -59, 598, 599- -; mezofitów 52, 61- -; pó³paso¿ytów 55- -; roœlin bagiennych 62- -; - wodnych 50, 594

aparat szparkowy; typ:- - Amaryllis 67, 70, 588- - helikocytowy 60- - traw 68 -70, 567, 622, 623, 625, 626, 649- - w¹trobowców 200, 202, 207, 209, 213

askospory (= zarodniki workowe grzybów) 157, 158asterosklereidy 336, 337, 639asymilatory (= miêkisz asymilacyjny) liœcia mchu 240,

244- sety mchu 245- w¹trobowca 200 -202, 207, 209, 212, 222 -224

ataktostela dwuliœciennych 550, 579atrichoblasty 419, 465, 466, 470

Bbakterie w gametangioforze w¹trobowca 215basidiole grzybów 165basidiospory (= zarodniki podstawkowe grzybów) 165basidium (= podstawka grzybów) 165bia³ko amorficzne (w ziarnie aleuronowym) 18-22bielmo 18, 19, 833, 836bielmo j¹drowe 833, 835, 837

- komórkowe 838, 839- skrobiowe 836, 839, 840, 842- transferowe 836-, warstwa aleuronowa 18, 19, 836, 839, 840, 842-, - - zmodyfikowana 836, 844 -846

blaszka œrodkowa 3, 4, 13, 23, 29, 32, 37, 43, 45,99, 100, 102, 103, 117, 118, 604, 605, 609, 726

brodawki (emergencje) 655brunatnice (Phaeophyta) 189 -194

-, komórka apikalna plechy 189, 190-, plecha 189 -194-, -, segmenty komórkowe 189, 190-, - tkankowa 191, 192-, - -, przestwory miêdzykomórkowe 194-, - -, tkanka asymilacyjna 191, 192-, - -, - przewodz¹ca z elementami sitowymi 191, 192-, - -, - wzmacniaj¹ca 192-, - -, - zapasowa 191, 192-, - -, warstwa okrywaj¹ca 191-193-, - -, - „subepidermalna” 193

bruzda ryzoidalna z chwytnikami gametangioforu w¹tro-bowca 202, 206, 207, 227, 228, 236- z wici¹ w pancerzyku tobo³ka 182

bulwa korzeniowa 488, 490, 491- pêdowa 89, 584-586

525

Skorowidz rzeczowy

869

bulwka korzeniowa 464, 485 -487

CCAM (= crassulacean acid metabolism) 600centralne naczynie metaksylemu korzenia 486centrum skrobiotwórcze (= hilum) 13, 15, 16, 19cewki 125, 127, 147, 309, 315, 317, 319, 325, 328,

344, 345, 349, 371- drewna letniego 343, 347, 381, 382, 384 -388,390, 392, 393, 396 -399, 401- - pierwotnego 378- - wiosennego 342, 347, 348, 381 -383, 385 -389,391 -394, 396 -399, 401- metaksylemu 138, 297, 299- otaczaj¹ce epitel 391- promienia drzewnego nagonasiennych 380 -386,388 -391, 393 -396, 400- protoksylemu 138, 297 -299- w³ókniste 125, 126

chalaza 759, 760, 763, 766-468, 775, 778, 779, 782,785, 789, 795-798, 800, 801, 811, 812, 821-824,827 - 834

chimera 602chlorenchyma (= miêkisz asymilacyjny) 95, 106 -108,

131, 136, 285, 287, 543, 545-547, 563, 565-567,571

chloroplasty 5 -8, 32, 33, 274, 278, 308- aparatu szparkowego w¹trobowca 212- komórek szparkowych okrytonasiennych 8- kubkowate widliczek 274- - zielenic 183- liœcia okrytonasiennych 590- zarodni mchu 247- zielenic 186

chromoplasty 9 -12chwytniki gametangioforu w¹trobowca 201, 207, 215-

217, 221, 227- gametofitu mchu 252- grzybów 153- plechy w¹trobowca 200, 214, 218

cierñ liœciowy 647, 648- pêdowy 37, 582, 583

cystydy grzybów 165cytokineza 728, 813, 828

- postmejotyczna 731cytoplazma 609

-, kierunek ruchu 3, 5czapeczka (= kalyptra) 292, 294 -296, 298, 299, 370,

413 -418, 420 -443, 446 -458, 461, 849czepek (pozosta³oœæ rodni w¹trobowców) 234, 235cz³ony naczyñ metaksylemu 474

- rurek mlecznych (= mleczniki cz³onowane) 151- - sitowych 120, 132, 626- - - metafloemu 473, 474

Ddenko pancerzyka okrzemek 181deplazmoliza 31dermatogen (= komórki inicjalne skórki korzenia) 292,

414, 415, 417, 418, 420 -427, 430 -458, 461dermatokalyptrogen (= komórki inicjalne skórki i cza-

peczki korzenia) 413diada 405, 727, 784, 795, 812, 813, 821, 828

diakineza 405diktiostela paproci 302diploidyzacja mikrospor 730diploten 727, 801distichia 644dno jamki 349, 392, 398

- komory zal¹¿ni 683- dno kwiatowe 670, 732

drewno (= ksylem) 88, 95, 114, 139, 140, 142, 144,150, 166, 258, 270, 271, 275, 280, 286, 288, 310,311, 328, 329, 331, 333, 335, 336, 340, 351, 372,373, 380, 544 -547, 550-552, 554 -556, 558, 561,562, 576-580, 582, 583, 587, 591, 593, 595-599,601, 605-607, 610, 612, 614-616, 618, 620, 623,624, 628, 629, 633, 636-639, 640, 645-647, 649,650, 668, 701, 703, 706, 708, 709, 721-723, 732,742, 743- pierwotne 106, 107, 119, 131, 141, 173, 302-306, 334, 483, 484, 490, 492, 529, 532, 534 -536, 538, 541-543, 548, 559, 563, 564, 569, 571,585, 634- -, metaksylem 130, 132, 145, 285, 287, 619- -, protoksylem 130, 145, 285, 287- wtórne 97, 107, 127-131, 334, 341-343, 345,347-349, 380-401, 459, 483, 484, 492, 529, 530,532, 533, 536, 537, 539, 540, 542, 543, 557, 559,581, 634, 641- - korzenia nagonasiennych 387- - - okrytonasiennych 459, 483, 484, 492- - letnie 342, 384, 387, 390, 392, 393, 396-398- - ³odygi nagonasiennych 347-349, 380-401- - - okrytonasiennych 529, 530, 532, 533, 536,537, 539, 540, 542, 543, 557, 559, 581, 641- - pierœcieniowonaczyniowe 128, 129- - rozpierzch³onaczyniowe 127- - wiosenne 342, 383, 387-389, 391-394, 396-398

druzy 24, 25, 93, 94, 107, 541, 542, 604dzia³ki kielicha 607-609, 656, 669, 671, 673-675,

678 -682, 692, 702, 703

Eecydia grzybów 166, 168ecydiospory (zarodniki grzybów) 168, 169egzoderma 459, 462, 463, 471 -473, 475 -477, 479,

480, 483, 486 -488, 490, 491, 493, 494- z kryszta³ami szczawianu wapnia 492

egzokarpium 45, 839 -842, 844 -846egzospor 324egzotecjum 404elatery (= sprê¿yce) w¹trobowca 234 -237elementy komórkowe drewna wtórnego 125, 126

- przewodz¹ce drewna 135, 175, 338, 580, 594,603, 629, 630, 632, 707, 732, 744, 745- - - pierwotnego 119, 710- - - wtórnego 125, 126, 401- - protoksylemu 133, 134, 549, 589

emergencje, brodawki 655-, kolce 651 -654-, miodniki 858

endoderma (= œródskórnia) 93 -95, 97, 112, 113, 173,175, 266-270, 285-287, 292, 297-299, 371, 413,414, 419, 422, 423, 425 - 427,432, 433

526

Skorowidz rzeczowy

870

endoderma korzenia 434, 436, 441, 442, 444-454,459-463, 465, 468-476, 478-482, 485, 490, 493,494- liœcia okrytonasiennych 622- ³odygi okrytonasiennych 541, 542, 546, 561, 569,571- paprociowych 300 -307, 310, 311- z pasemkami Caspary’ego 138, 145, 146, 464,486, 487, 490, 491, 562, 585

endokarpium 117, 837-840, 842 -846endomikoryza 173, 174endotecjum 711-714, 717, 719 -723, 726endothelium (= tapetum integumentalne) 785, 786,

821-826epiblast 849epiderma, patrz skórkaepifragma zarodni mchu 246epitel (komórki wydzielnicze) 149, 152, 332, 378 -380,

382 -384, 388 -391, 393 -395, 400, 403, 595

Ffellem (= korek) 86, 87, 97felloderma 86, 87, 89, 92, 97fellogen (= miazga korkotwórcza) 86, 87, 92, 97fialidy (= sterygmy) 156fotosynteza C

4 600, 626

funikulus (= sznureczek) 755, 756, 760, 766, 768, 772,774, 776, 777, 779, 782, 784 -786, 792 -798

fyllodium (= liœciak) 645fyllokladium (= ga³êziak) 577-580fyllotaksja 243, 367 -369, 573 -576, 642 -644, 668-

691, 852 -856

G

ga³êziak (= fyllokladium) 577 -580gametangiofor mêski w¹trobowca 221 -224

- ¿eñski w¹trobowca 201, 227, 236gametofit ¿eñski (= prabielmo) nagonasiennych 352-

354, 408 -412globoid (w ziarnie aleuronowym) 18, 19, 21, 22globule (w chromoplastach) 9g³ówka podk³adki owocnika grzyba 161, 192

- pylnika 716gonidia porostu 176granica przyrostu rocznego drewna wtórnego 127-129,

340-342, 347, 382, 385-388, 392, 393, 396, 397,399, 531, 553, 554

gruczo³ wydzielniczy, schizogenowy 152gynofor 678, 684grzybnia luŸna 159, 163

- w przestworach miêdzykomórkowych liœcia 172- z konidiami 156- zwarta 159, 162, 163- z zarodniami 153

grzyby (Mycobionta) 153-176grzyby paso¿ytnicze 161, 162, 166 -172

H

haptery 289helisa genetyczna 733

hemiceluloza 14, 23, 745hialoderma ³ody¿ki mchu 239

hilum (= centrum skrobiotwórcze) 13, 15, 16, 19hipostaza 786, 812-820, 824 -826, 834hydroidy mchu 241, 242, 245, 253hymenium grzyba 157, 158hypoderma (= subepidermalna sklerenchyma nagona-

siennych) 325, 371, 376, 377, 379hypokotyl 333

Iidioblasty 26integumentum, patrz os³onkainicja³y izodiametryczne miazgi (= inicja³y promieni ³ykodrzewnych) 121-124

- wrzecionowate miazgi 122-124, 381inulina 17

Jjamki lejkowate 342, 344, 347-349, 381 -399, 401

- - szczelinowe 344, 345, 401- okienkowate 380 -387, 401- proste 23, 29, 37, 43, 48, 342- - rozga³êzione 117- - w komórkach kamiennych 117- - - kolenchymy 103- - - makrosklereidów 118- - - miêkiszowych 95, 389, 494, 605- - - - drewna 344, 345, 396, 398, 399- - - skórki 46-48, 70, 277, 278, 604

„jasna linia” w makrosklereidach skórki ³upiny nasien-nej 118, 851

j¹dro bielmowe 20, 826, 833, 834- biegunowe 760, 797, 798, 805, 818 -820, 824,825, 830 -834- haploidalne woreczka zal¹¿kowego 796- komórkowe 3 -5, 7, 8, 10, 31, 41, 42, 44, 52,174, 247, 272, 274, 348, 380, 381, 384, 387, 388,590, 592, 609, 705, 726, 778- komórki bazalnej ziarna py³kowego 409- - generatywnej 730- - haustorialnej prazarodka 411- - jajowej 353, 408, 409, 412, 832, 833- - wegetatywnej (= ³agiewkowej) 406, 408, 723, 730- mikrospory 407- ³agiewkowe 409- plemnikowe 409, 798, 832, 833- pyknotyczne 820, 822, 830 -833- synergidy 833

j¹dro tobo³ka 182- triploidalne woreczka zal¹¿kowego 796, 829, 830- zielenicy 186

j¹derko 3 -5, 10jêzyczek liœcia traw 627

- - widliczki 272, 274

Kkana³ karynalny 146

- mikropylarny 352, 410, 766, 768, 778, 780, 784-786, 792, 797, 798- powietrzny, reksygenowy 287, 567, 618, 619- - w ³odydze 107, 285 -287, 539, 546, 548, 556,559, 565 -567, 570- - w liœciu 618, 619- - w ogonku liœciowym 635, 637, 639

527

Skorowidz rzeczowy

871

kana³ powietrzny w owocniku grzyba 159- - w wi¹zce przewodz¹cej 137- ryzoidalny gametangioforu w¹trobowa 201- szyjki rodni 230, 231- œluzowy 675- wodny, schizogenowy 146, 285-287- - w ³odydze wid³akowych 266-268- wydzielniczy, schizogenowy 149, 329, 332, 352,483, 488, 585, 612- ¿ywiczny 350, 378, 379, 382, 383, 387-389, 391,393 -395, 400, 403

kalyptra (= czapeczka) 292, 294 -296, 298, 299, 370,413 -418, 420 -443, 446 -458, 461, 849

kalyptrogen (= komórki inicjalne czapeczki) 292, 441-443, 446, 849

kanalik komórki szparkowej 68, 70kariogamia 798k¹t dywergencji 642, 671, 733, 734, 854kielich 683, 684, 703, 852k³¹cze okrytonasiennych 569, 570

- paproci 300 -307- skrzypu 286- z grzybem mikoryzowym 175

k³os 666- zarodniowy paproci 316

k³osek 666, 667, 855, 856- mêski 688 -691

kolec (emergencja) 651-654kolenchyma 89, 99, 103, 106, 108, 109, 113, 535,

537, 540, 542, 543, 545-547, 552, 571, 581, 593,594, 633 -636, 638, 641- k¹towa 93 -96, 100, 538, 539, 541, 560, 639- lukowa 104, 105, 637- p³atowa 30, 45, 54, 86, 91, 92, 97, 98, 100 -102,112, 527, 528, 532, 650- zmodyfikowana 43, 87

koleoptyle 836, 849koleoryza 849kolonia 183 -185kolumella czapeczki 440, 449, 452 -454, 457, 458kolumella czapeczki nagonasiennych 370

- - okrytonasiennych 416, 421 -425, 428, 429, 433,434, 436 -439- zarodni grzyba 153

kolumienka zarodni mchu 246komora nadszparkowa 53, 55 -57, 59, 63, 66, 375,

376, 377- podszparkowa 49 -59, 62 -66, 69, 91, 92, 276,375 -377, 549, 578, 589, 598, 600, 626, 706- powietrzna 39, 135, 315, 479, 480, 562, 568,593, 594, 599, 613, 621, 636- -, reksygenna 472, 473, 475, 476- - w ziarnie py³ku 407- py³kowa 352, 410, 671, 714, 722, 857- woreczka py³kowego 722- wydzielnicza (= zbiornik wydzielniczy) 152, 595- zal¹¿ni 734, 747, 754

komórka apikalna, czterosieczna 292, 294 -296- - liœcia w¹trobowca 204- - plechy brunatnicy 189, 190- - - krasnorostu 196, 197- - - ramienicy 187- - - w¹trobowca 198

- - prazarodka nagonasiennych 410- -, dwusieczna, liœcia paproci 309- -, jednosieczna, dwuwypuk³a, liœcia paproci 290, 312- -, tetraedryczna, pêdu paproci 290, 291- - - - skrzypu 284- - - - wid³akowych 262- -, trójsieczna 294- - zarodni paproci 322- archesporialna 697, 716, 718, 720, 755, 762,769, 788, 810- - paproci 322, 323- bazalna rozmnó¿ki w¹trobowca 219- - w ziarnie py³ku nagonasiennych 406- centralna woreczka zal¹¿kowego 760, 778 - 780,786, 805, 820, 824, 825, 831- chalazalna 782, 785, 795, 800, 801, 811, 827-834- generatywna 406, 728 -731- -, tetraploidalna 731- haustorialna prazarodka nagonasiennych 411- inicjalna komórek kana³owych szyjki rodni w¹tro-bowca 229- - promienia drzewnego 343- -, centralna 293- -, tetraedryczna 292, 294-296- jajowa 760, 778, 780, 797, 798, 805, 818 -820,824, 825, 830, 831- - mszaków 229, 230, 255- - nagonasiennych 353, 408, 412- kana³owa rodni w¹trobowca 230- kana³owobrzuszna rodni w¹trobowca 229, 230- ³ykowa paproci 147- macierzysta aparatu szparkowego 71- - centralnego naczynia metaksylemu 418, 444, 445,447, 470, 849- - megaspor (= makrospor) 700, 756 -758, 763,764, 770 - 773, 782, 783, 788 - 790, 793, 794,800, 801, 806, 810, 811, 821, 827- - naczyñ metaksylemu 448, 450-458, 461, 465,471- - komórki jajowej i kana³owobrzusznej w¹trobowca229- - zarodni paproci 322- przyrurkowa 626- spermatogenna (= w³aœciwa komórka generatywna)406- sporogenna 322, 323- szczytowa, patrz k. apikalna- œcienna (= parietalna) 815-820- wegetatywna (= ³agiewkowa) 406, 407, 728 -731- -, tetraploidalna 731- w³oska 3,4- zamykaj¹ca peryblemu i dermatogenu 441- 443,447, 448, 450, 451- z antocjanami 602

komórki aparatu szparkowego liœcia okrytonasiennych589, 598- - - nagonasiennych 325- apikalne ryzoforu wid³akowych 265- bazalne w ecydium grzyba 168, 169- brze¿ne w³oska 75- centralne w³oska 75- czapeczki 465, 466, 471

528

Skorowidz rzeczowy

872

komórki gromadz¹ce wodê u mszaków 240- haustorialne prazarodka nagonasiennych 410- inicjalne bocznej czêœci czapeczki 417, 447 -451- - - - - i skórki (dermatogenu) 414, 421 -425- - czapeczki (= kalyptrogen) 292, 441-443, 446, 849- - kolumelli czapeczki 414, 415, 417, 421 -425,427, 436, 438, 439, 447-451, 453- - korzenia nagonasiennych 370- - kory pierwotnej i skórki, korzenia zarodkowego849- - oœrodka 755- - peryblemu 413, 414, 420 -425, 435 -438, 449,453- - -, dermatogenu i bocznej czêœci czapeczki 452- - - i dermatogenu 441 -443, 446 -448, 450, 451- - pleromu 413 - 415, 417, 420-427, 429, 430,433 -436, 438, 439, 441-443, 446-454, 457, 458- - promieni ³ykodrzewnych 381- - skórki korzenia (= dermatogenu) 292, 414, 415,417, 449- - - i czapeczki korzenia (= dermatokalyptrogenu) 413- - tkanki sporogennej 282- - warstw œciennych i tkanki sporogennej wid³ako-wych 281- - - - zarodni wid³akowych 282- - nó¿ki zarodni wid³akowych 281, 282- kamienne (= sklereidy) 57, 96, 117, 118, 333 -337,594, 599, 639, 840, 851- kana³owe szyjki rodni w¹trobowca 229- kolenchymy 149- korkowe 46- kory pierwotnej ³odygi okrytonasiennych 530, 531- krzemionkowe 46 -48, 71- liœcia mchu 6,7- ³yka 297 -299- macierzyste centralnej czêœci kolumelli czapeczki426, 429, 433, 434, 454, 457, 458- - cewek metaksylemu 298- - dermatogenu i bocznej czêœci czapeczki 426 -428,433 -440, 453, 454, 456 -458- - - i czapeczki 420- - epitelu i warstwy sklerenchymatycznej otaczaj¹cejepitel 378- - miêkiszu aerenchymatycznego 663- - - asymilacyjnego 378- - - rdzenia 495, 496- - - - i p³yty kolenchymatycznej 358- - - s³upowego rdzenia nagonasiennych 356, 357,359 -366, 402- - mikrospor nagonasiennych 404, 405- - - okrytonasiennych 676, 719, 721, 727- - naczyñ metaksylemu 419- - peryblemu i peryferyjnej czêœci kolumelli czapecz-ki 426, 429, 433, 434, 439, 440, 454, 456 -458- - pleromu i centralnej czêœci kolumelli czapeczki 440- - - i kolumelli czapeczki 437, 456- - „p³aszcza” (kory pierwotnej i tkanek przewodz¹-cych) u nagonasiennych 356 -366, 402- - miêkiszu rdzenia 499 -516, 518 -521- - protoksylemu 419- - py³ku (= mikrospor) 676, 719, 721, 727

- - rdzenia i tkanek przewodz¹cych³odygi i liœci 497

- - spor (= zarodników) paproci 316, 317, 319, 323- - sprê¿yc (= elater) w¹trobowców 234, 236- - tapetum i komórek sporogennych pylnika 711- - - i warstwy poœredniej pylnika 717- - tkanek przewodz¹cych 510, 512, 513- - - - i wewnêtrznych warstw kory pierwotnej 496,499 -506, 508, 509- - - - , kory pierwotnej i subepidermalnych tkanekliœci 495- - wtórnych komórek suspensora prazarodka nago-nasiennych 411- - w³oœników (= trichoblastów) 419- merystematyczne plechy w¹trobowca 200- miêdzywêŸla plechy ramienicy 187, 188- miêkiszowe bielma 15, 22- - bulwy korzeniowej 17- - - pêdowej 13, 148- - , cienkoœcienne, rdzenia 146- - ciernia 647- - czapeczki korzenia 443- - epitelu 388- - ga³êziaka 65- - gametangioforu w¹trobowca 222 -224, 226- - gametofitu w¹trobowca 203- -, gruboœcienne, otaczaj¹ce wi¹zkê przewodz¹c¹ 146- -, -, rdzenia 553, 582, 583- - kory pierwotnej 28, 30, 53, 54, 89, 110- - - - korzenia 466, 478, 480- - - - skrzypu 146- - - - wid³aka 140- - liœcia 62, 169, 276- - liœcienia 14, 21- - ³upiny nasiennej 118, 851- - ³uski wegetatywnego p¹ka 23- - - zimuj¹cego p¹ka 605- - ³yka 12, 111, 120, 151, 380, 381- - ogonka liœciowego 64- - oœrodka 837 -839- - otaczaj¹ce komorê powietrzn¹ 135, 146- - owocu 9-11, 42- - perycyklu 474- - plechy brunatnicy 191, 192- - pochwy wokó³wi¹zkowej 25- - promieni drzewnych 126, 342, 344, 347, 382-397, 400- - - ³ykodrzewnych nagonasiennych 380, 381- - protoksylemu 474- - przylistka 604- - pylnika 720 -722- - wyœcielaj¹ce kana³ wodny 146- - z wakuolami taninowymi 380, 381, 384, 387,592, 608, 704- miêkiszu asymilacyjnego 147, 378- - - plechy brunatnicy 192- - g¹bczastego 588, 590, 592, 596, 597- - palisadowego 588, 590, 592, 596, 597- - s³upowego drewna wtórnego 397- - zasadniczego 141- nó¿ki plemni w¹trobowca 222 -226- - rodni w¹trobowca 229- - w³oska gruczo³owego 82, 83- okrywaj¹ce, plechy brunatnicy 192, 193- parietalne (= œcienne) pylnika 718 -720

529

Skorowidz rzeczowy

873

komórki p¹czkuj¹ce grzyba 155- pêcherzykowate (= zawiasowe) liœci traw 622 -626- pierœcieniowe w³oska 75- plechy 194- plemnikowe 723, 729- prabielma nagonasiennych 353, 354- pramacierzyste merystemu wierzcho³kowego pêdunagonasiennych 356 -366, 402- - rdzenia i tkanek przewodz¹cych 510 -512- - - i wewnêtrznych warstw tkanek przewodz¹cych518 - 520- - -, tkanek przewodz¹cych i kory pierwotnej okryto-nasiennych 495- - -, - - i wewnêtrznych warstw kory pierwotnej 496,499 -501, 503 -506, 508- przedroœlowe w ziarnie py³ku nagonasiennych 406,407- przepustowe endodermy 463, 468, 469, 472 -474,493, 494- przewodz¹ce mchu 241, 242, 244, 254- - plechy brunatnicy 192- - - w¹trobowca 208- przyrurkowe (= towarzysz¹ce), rurkom sitowym 136- przyszparkowe 8, 50, 52 -55, 57, 58, 60, 62 -71,91, 373, 375 -378- sitowe nagonasiennych 325, 328, 380, 381- sklerenchymatyczne 42, 48, 69, 376, 378, 618,619- - kory pierwotnej korzenia 480, 488- skorkowacia³e kory pierwotnej korzenia 475, 476- skrobiowe bielma 18- spermatogenne w¹trobowca 222, 225, 226- sporogenne okrytonasiennych 711, 712, 717, 718,720- - wid³akowych 282, 283- subepidermalne prêcika 715, 716- suspensora (= wieszade³ka) prazarodka nagonasien-nych 410- szparkowe (k. aparatu szparkowego) 49 -55, 57-67,91, 92, 271, 276 -278, 375 -377, 578- - w¹trobowca 209 -213- szyjki rodni nagonasiennych 353- œcianki plemni w¹trobowca 222 -226- - rodni w¹trobowca 229, 232, 233, 236- œcienne mikrosporangium nagonasiennych 404- - (= parietalne) zal¹¿ka okrytonasiennych 756-760,763, 764, 770-775, 777, 778, 788, 791, 792, 806,810 - 814- - pylnika okrytonasiennych 718 -720- - zarodni paproci 322 -324- - - wid³akowych 282, 283- œluzowe 529, 603, 606, 608, 633, 641, 644, 658,704, 705, 709, 740, 763, 765, 767- taninowe liœcia nagonasiennych 374, 380, 381- tapetum 713, 719, 724, 725- - ulegaj¹ce lizie 170, 171- t³uszczowe plechy w¹trobowca 200, 228- towarzysz¹ce (= k. przyrurkowe) 111, 120, 133,136, 137, 143- trzoneczkowe w uredinium grzybów 170- sekrecyjne (= wydzielnicze); antypody 760, 778,780, 786, 797, 798, 805, 818 - 820, 824 - 826,830, 831, 835

- -; endothelium 785, 786, 821-826- -, epitelu 149, 152, 332, 378-380, 382-384, 388-391, 393 -395, 400, 403, 595- -, miodnika 150, 858- -; tapetum 246, 247, 283, 316, 317, 323, 404,712- 714, 717, 719 -725- -, wewnêtrznej epidermy zal¹¿ni 747, 780, 796,797- -, w³osków gruczo³owych 80, 83, 589, 675, 702,703- -, - k³uj¹coparz¹cych 78- - znamienia s³upka 748, 749- warstwy poœredniej 722, 726- wêz³a plechy ramienicy 187- wieszade³ka (= suspensora) prazarodka nagonasien-nych 410- wrzecionowate miazgi 381- wyœcielaj¹ce zbiornik wydzielin 595- wzmacniaj¹ce brzeg liœcia mchu 240, 244, 254- - plechy brunatnicy 192- - w¹trobowców 203, 208- zamykaj¹ce (= wi¹¿¹ce) peryblemu 414 -419, 421-424- zawiasowe (= pêcherzykowate), liœci traw 622-626- z beleczkowatymi zgrubieniami œcian 119, 214-217,235, 240, 289, 325, 493, 494, 723, 748- ze œcianami transferowymi 494, 820, 836- z wakuolami taninowym 765

kompleksy komórkowe kolumelli czapeczki 414, 426,428, 435- - listka w¹trobowca 204

konidia grzybów 172konidiofor (= sporangiofor) grzybów 153, 156konidiospory grzybów 156kora pierwotna k³¹cza paproci 300 -307

- - korzenia 297 -299, 370, 471, 480, 490- - - z grzybem mikoryzowym 173, 175- - ³odygi 297, 340, 557

korek (= fellem) 86 -89, 97- korzenia 479- miêkiszowy korzenia 480

korkowica (= peryderma) 88, 333 -335, 340koronka lêgni ramienicy 188korpus 261, 346, 497, 507, 517, 522 -526, 657 -659,

666, 667, 693, 696, 698korzeñ, budowa pierwotna 459 -465, 468 -477, 479-

482, 485 -487-, - wtórna 459, 460, 483, 484, 488- diarchiczny 465, 483, 484, 492- heksaarchiczny 485- nagonasiennych 334, 335, 370, 387- pentaarchiczny 459, 462, 463, 468, 469- podporowy 479 -482- poliarchiczny 464, 470, 473, 481, 482, 486, 487,490, 493- przybyszowy paproci 297 -299- triarchiczny 460, 461- zapasowy 483 -488, 490 -492- zarodkowy 849- z grzybem mikoryzowym 173, 174-, zak³adanie siê miazgi 459- z welamenem 493, 494

koszyczek (typ kwiatostanu) 852, 853

530

Skorowidz rzeczowy

874

krasnorosty (Rhodophyta) 195 -197krople t³uszczu 9, 15krystaloid bia³kowy, w ziarnie aleuronowym 21, 22kryszta³y igie³kowate 52, 591, 592

- - wokó³ j¹der 591, 592kryszta³y szczawianu wapnia 24-27, 90, 114, 492, 595,

614, 645- - - , piasek krystaliczny 27- - - , proste 24, 25, 592, 613- - - , rafidy (igie³kowate) 26- - - w œcianie komórkowej 27, 96, 335, 337- - - w egzodermie 492- - - z³o¿one (= druzy) 24, 25, 93, 94, 541, 542

ksylem, patrz drewnokupka z zarodniami (= sorus), u paproci 318 -320kupula 352kutykula 28, 30, 51, 53 -54, 56, 59, 63, 66, 83, 102,

118, 327, 330, 338, 339, 377, 583, 587kutykula 598, 601, 851

- z warstw¹ skutynizowan¹ 43, 45, 52, 55, 605kutykularny r¹bek aparatu szparkowego w¹trobowca

210, 212kutykula wyœcielaj¹ca komorê powietrzn¹ 135kwiat jêzyczkowy, obup³ciowy 677, 852

- -, ¿eñski 662, 698 -700- rurkowy, obup³ciowy 662, 696, 697

kwiatostan typu koszyczka 852, 853

Llateks 151leptoidy mchu 241, 242, 245, 253leptoten 793, 810, 827leukoplasty 3, 8lêgnia ramienicy 188listek gametofitu mchu 6,7, 33, 34, 240, 243, 244,

250, 252, 254, 256- - w¹trobowca 204

„listek” plechy ramienicy 187, 188listki okrywy koszyczka 661, 662listwa korkowa 88

- szparkowa górna aparatu szparkowego 52, 57, 62,277, 278, 377- - - i dolna aparatu szparkowego 49 -56, 58, 59,63 -66, 276

liœciak (= fyllodium) 645liœcienie 847liœcie okrywowe plemniostanu mchu 243, 244liœæ bifacjalny dwuliœciennych 587-597

- - jednoliœciennych 612 -614- - nagonasiennych 372 -374- - paproci 311- dêty 618, 619- equifacjalny nagonasiennych 338, 371- - okrytonasiennych 598 -601- jednoliœciennych o niezró¿nicowanym miêkiszu 615- nagonasiennych 325, 326, 338, 350, 351, 371-374- -, zawi¹zki 355 -359, 362 -369- okrytonasiennych, zawi¹zki 391, 603, 621, 627,643, 644, 849- paproci 308 -315

- roœliny szuwarowej 612- - w³óknodajnej 114

- - wodnej 593, 594, 621- skrzypu 284, 288- trawy 622 -626- - o fotosyntezie C4 626- unifacjalny 616 -620- wid³akowych 259, 260, 262, 263, 271 -274- zapasowy rozmnó¿ki wid³aka 264- z paso¿ytniczym grzybem 166-172- zredukowany, ³uskowaty 632

liza komórek parietalnych i oœrodka 813 -820luka liœciowa 575

£³agiewka py³kowa 408 -410, 826, 832, 833³¹cznik w pylniku 723

- rozmnó¿ki wid³akowych 264³odyga dwuliœciennych 527 -562

- - z wi¹zkami hadrocentrycznymi 551- jednoliœciennych 563 -572- - z wtórnym przyrostem 572- jednoroczna 86 - 88, 90 - 94, 97, 98, 101, 102,110, 113, 529, 530, 532 -535- kserofitu 30, 533- kwiatostanowa 563- liany 95, 552 -560, 571- nagonasiennych 340, 380, 381- okrytonasiennych 527 -586- - o budowie pierwotnej 106, 108, 527, 528, 535,536, 538, 541, 545, 548, 549, 565 -567- - - wtórnej 107, 109, 529 -533, 537, 539, 540,542 -544, 546- psylotowych 258- roœlin bagiennych 568- - w³óknodajnych 112- - wodnych 39, 561, 562- skrzypowych 285 -287- traw (= ŸdŸb³o) 115, 116, 564 -567- wid³akowych 266- wieloletnia 127, 531, 553 -557- z ³ykiem wtr¹conym 542, 543- z podwójnym pierœcieniem wi¹zek 547

³ody¿ka gametofitu mchu 238, 239, 241, 242- - w¹trobowca 203- sporofitu (= seta) mchu 245

³o¿ysko 735, 737, 750- centralne 680, 681, 738

³upina nasienna 410, 851³uska nasienna 402, 403, 408, 410³uski okrywaj¹ce merystem wierzcho³kowy pêdu 355

- - zimuj¹ce p¹ki 605, 644, 668, 669- profilowe (= liœcie dolne) 644

³uszczka 688 -691, 707, 752, 855³yko (= floem) 88, 90, 95, 108, 110, 113, 114, 130,

131, 139, 140, 142, 144, 146, 148, 150, 166, 170,175, 266-271, 275, 280, 285 -288, 300-307, 310,311, 315, 328, 329, 331, 333 - 336, 338, 340,351, 372, 373, 532, 533, 539, 540, 542, 544 -547, 550 -558, 561-564, 576 -580, 582-584, 587,589, 591, 593-599, 601, 603, 605-607, 610, 612-620, 622-625, 628 -630, 633 -640, 645-647, 649,650, 668, 701, 703, 706 - 710, 721-723, 732,742 - 745- miêkkie 111, 641

531

Skorowidz rzeczowy

875

³yko; komórki miêkiszowe 12, 111, 120, 151, 380, 381-; komórki towarzysz¹ce (= przyrurkowe) 111, 120,133, 136, 137, 143- nagonasiennych 380- pierwotne (= proto- i metafloem) 97, 106, 107,112, 138, 141, 145, 173, 585- - korzenia okrytonasiennych 459, 460, 462 -464,468, 469, 475, 476, 479 -484, 486 -488, 490 -493- - ³odygi okrytonasiennych 527, 528, 534-538, 541-543, 548, 549, 569 -571, 581-; pole sitowe proste 120-; pory pola sitowego 120- przewodz¹ce 529 -531- twarde (w³ókna ³ykowe) 111- wewnêtrzne 132, 559- wtórne 97, 107, 111, 585- - korzenia 151, 459, 460, 483, 484, 488, 492- - ³odygi okrytonasiennych 537, 559, 581- wtr¹cone 542, 543- zewnêtrzne 132, 559, 560

Mmakrosklereidy 118makrospora (= megaspora) 733, 774, 777, 784, 785,

791, 792, 802, 803, 813, 814, 821makrosporangium (= megasporangium) 324makrospora paproci 324makrosporogeneza (= megasporogeneza) 810-838mchy 238 -257megaspora (= makrospora) 733, 774, 777, 784, 785,

791, 792, 802, 803, 813, 814, 821megasporangium (= makrosporangium) 324megasporogeneza (= makrosporogeneza) 810 -838mejoza 405, 700, 727, 784, 789, 790, 793-795, 801,

810 -813, 821, 827, 828merystem wierzcho³kowy gametofitu mchu 249, 250

- - k³oska 855- - korzenia dwuliœciennych 413 -440, 478, 847- - - jednoliœciennych 441 -449, 453, 836- - - nagonasiennych 370- - - paproci 292 -294- - - wid³akowych 259, 264- - - w czasie reorganizacji 450 -452, 454 -458- - kwiatostanu okrytonasiennych 661 -667, 693- - - ¿eñskiego (= szyszki) nagonasiennych 402- - kwiatu okrytonasiennych 656 - 664, 670, 693,696, 698, 734, 753, 799, 800- - liœcia paproci 290- - pachwinowy, nagonasiennych 361- - pêdu dwuliœciennych 495 -521, 643, 644, 847- - - jednoliœciennych 422 -426, 836- - - nagonasiennych 346, 355 -369- - - paproci 290, 291- - - skrzypu 284- - - wid³akowych 259 -264, 279- - plechy brunatnicy 190- - - w¹trobowca 198- - ryzoforu wid³akowych 265

metafaza I mejozy 811, 827- II mejozy 812- mitotyczna 818, 834, 848- w zygocie 848

metafloem 134, 472, 567metaksylem 130, 132, 134, 143, 145, 146, 266 -269,

285, 287, 300, 301, 307, 459, 460, 462, 472, 487,488, 491, 494, 527, 528, 530, 537, 539, 540, 581,619

metule grzybów 156mezofil (= miêkisz asymilacyjny) 59, 63, 338, 375 -377,

379mezofil C

4 600, 626

- liœcia traw 622-625- wieñcowy 600, 626

mezokarpium 839, 841, 842, 844miazga 88, 97, 107, 130 -132, 329, 333 -335, 338,

340, 380, 383, 488, 492, 529 - 533, 536 - 545,552 -558, 561, 581, 584, 585, 634, 636, 641-; inicja³y izodiametryczne promieni ³ykodrzewnych121-124, 381-; - wrzecionowate 122 -124, 381- jednoliœciennych 572- korkotwórcza (= fellogen) 86, 87, 89, 92, 97- korzenia 459, 460, 484- miêdzywi¹zkowa 559- niepiêtrowa 121-123- piêtrowa 124- wi¹zkowa 536, 545, 559, 560

miejsce plazmolizy 33, 34miêdzykomórki w ecydium grzybów 168, 169miêdzywêŸle 573, 576

- plechy krasnorostów 195, 196- - ramienic 187, 188

miêkisz 35 -42, 331 -337, 542, 556, 558- asymilacyjny (= asymilatory) mszaków 200, 201,208 -211, 240, 245- - gruboœcienny kory pierwotnej 113- - kory pierwotnej okrytonasiennych 529, 552- - liœcia paproci 308 -310, 315, 318 -320- - (= mezofil) liœcia traw 622 -625- - oœci plewki 649- - (= zieleniowy, = chlorenchyma) 95, 106 -109,114, 258, 267, 271, 273, 274, 285, 287, 288, 327,330, 339, 371, 543, 545, 568, 579, 580, 601, 617

miêkisz aerenchymatyczny (= przewietrzaj¹cy) 38 -41,561, 568, 594, 663, 664- dna kwiatowego 732

miêkisz dzia³ek kielicha 607, 608, 702, 703- drzewny 90, 127, 138, 371, 474, 584, 585- - s³upowy 125, 126- egzokarpium 42, 839 -842, 844 -846- endokarpium 839-846- gametangioforu w¹trobowca 207, 227, 228- g¹bczasty fyllokladium 575- - liœcia nagonasiennych 372 -374- - - okrytonasiennych 52, 59, 166, 168, 172, 311,587 -598, 602, 612 -614, 619- - - paprociowych 311- gruboœcienny kory pierwotnej 131, 552- - liœcia 617- - ³odygi 136- - ogonka liœciowego 100, 328, 330- - w¹sa czepnego 650- - ŸdŸb³a 116, 136- korkowicy (= fellodermy) 86, 87, 89, 92, 97- kory pierwotnej korzenia okrytonasiennych 459,460, 462 - 466, 468 - 470, 472 -477, 479, 481 -488, 490 -494

532

Skorowidz rzeczowy

876

miêkisz kory pierwotnej korzenia paprociowych 294-299- - - ³odygi nagonasiennych 340- - - - okrytonasiennych 39, 49, 58, 87, 88, 90, 91,93, 94, 97, 98, 101, 106-109, 130, 139, 145, 173,527, 528, 532-542, 544, 546, 547, 549-551, 554-556, 558, 559, 562, 569, 572, 581 -585, 641- - - - paprociowych 300 -306- - - - skrzypowych 146, 285 -287- - - - wid³akowych 266 -270, 275- liœcia 171, 350, 351, 616, 620- - zredukowanego, ³uskowatego 632- ³ody¿ki mchu 238, 239- ³uszczki 707- ³ykowy 12, 111, 120, 151, 380, 381- metaksylemu 119, 133, 549- mezokarpium 42, 839, 841 -843, 845, 846- miêdzywi¹zkowy 90, 285, 534, 550, 572, 645- - cienkoœcienny 134, 552- - gruboœcienny 130, 536, 552- niezró¿nicowanego okwiatu 610, 701- niezró¿nicowany liœcia okrytonasiennych 615, 618- nitki prêcikowej 708 -710- ogonka liœciowego 633 -639- owocni 42, 837, 838, 843- owocolistka 732, 743- palisadowy dwuliœciennych 50, 56, 57, 166, 168,172, 587 -589, 602- - fyllodium (= liœciaka) 645- - fyllokladium (= ga³êziaka) 577, 578- - liœcia jednoliœciennych 612 -614, 618 -620- - - nagonasiennych 325, 326, 338, 339, 351, 372-374- - liœcia paproci 311- plechy w¹trobowca 199- plewki 630, 631- plewy 628, 629- p³atków korony 704 -706- pochwy liœciowej 640- - wokó³wi¹zkowej 328- pod komórkami przepustowymi 473- podszparkowy 91- poœredni liœcia 168, 587, 591- promieni drzewnych nagonasiennych 342 - 345,347 -349, 380 -400- - - okrytonasiennych 125, 126, 583- - rdzeniowych 553, 556, 581- protoksylemu 119, 130, 133, 134, 136, 137, 549,617, 619- przewietrzaj¹cy (= m. aerenchymatyczny) 38 -41,561, 568, 594, 663, 664- przylistków 603- przysadki kwiatowej 606- pylnika 716, 720 -722- rdzenia korzenia 459, 472 -476, 480 -482, 488,493, 494- rdzenia ³odygi 35, 37, 88, 90, 106, 107, 130, 131,139, 144, 258, 286, 287, 358, 527-529, 532-541,543-547, 549, 551-554, 556, 559, 561, 562, 582-585- sety mchu 253- sklerenchymatyczny, bezzieleniowy 114, 646

- - ciernia 648- - kolca 651 -654

- - rdzenia korzenia 475- s³upowy drewna wtórnego 125, 126- sporofilu wid³akowych 282- szyjki s³upka 745, 746, 749- walca osiowego korzenia 460, 464, 490- wokó³naczyniowy 475, 476, 480- wokó³wi¹zkowy 132, 134, 142, 287, 325, 351,372, 373, 589, 614, 615, 622- wydzielniczy miodnika 150- wytworzony przez miazgê jednoliœciennych 572- wzmacniaj¹cy, ³ody¿ki mchu 241- zapasowy bulwy pêdowej 89- - drewna wtórnego bulwy pêdowej 586- - - - korzenia 484, 488, 492- - gametangioforu w¹trobowca 201, 202, 228- - k³¹cza paproci 306- - kory pierwotnej 145, 586- - liœcia nagonasiennych 371- - ³ody¿ki mchu 241- - ³yka wtórnego korzenia 492- - miodnika 150- - otaczaj¹cy wi¹zkê przewodz¹c¹ 133, 134, 137,138, 141, 143- - plechy w¹trobowca 200- - rdzenia bulwy pêdowej 586- - - korzenia 488 -490- - walca osiowego korzenia 491- - zarodni mchu 247- zasadniczy 267, 327, 330, 550, 639- - kory pierwotnej ³odygi okrytonasiennych 529, 543,545, 560- - liœcia 114, 599, 617- - ³odygi 36, 115, 136, 548, 563 -567, 569, 570- - ogonka liœciowego 96, 99, 104, 105- zal¹¿ni 740, 747, 748, 773, 775, 777, 841, 843- znamienia 744- zieleniowy, patrz m. asymilacyjny

mikoryza 173 -175miodnik 150, 679, 858mikropyle (= okienko) 408, 760, 805mikrospora czteroj¹drowa 731

- nagonasiennych 405, 407- okrytonasiennych 728 -730- paprociowych 324

mikrosporangium 324, 679, 711mikrosporofil 404mikrosporogeneza nagonasiennych 405, 406

- okrytonasiennych 727 -731mitoza 815, 818, 825, 834, 848

- w mikrosporze 405, 407, 729- w woreczku zal¹¿kowym 822, 825, 828 -830- w ziarnie py³ku 729, 730

miseczka z rozmnó¿kami w¹trobowca 218mitochondria 3, 4mleczniki cz³onowane z lateksem (= cz³ony rurek mlecz-

nych) 151

Nnaczynia 90, 127, 341, 342, 344, 556

- drewna letniego 128, 129- - pierwotnego 106- - wiosennego 128, 129- - wtórnego korzenia 460, 483, 484, 488, 492

533

Skorowidz rzeczowy

877

naczynia drewna wtórnego ³odygi okrytonasiennych 531,553, 555, 584, 585- jamkowate metaksylemu 119- metaksylemu 119, 130, 133, 136, 137, 170, 463,464, 468, 469, 473, 475, 476, 479-482, 493, 549,560, 565-567, 570, 613, 617, 622, 625, 626- nagonasiennych wielkolistnych 325 -345- pierœcieniowe protoksylemu 119- protoksylemu 132, 136, 137, 170, 625- siatkowate metaksylemu 119- spiralne protoksylemu 119- spiralnopierœcieniowe protoksylemu 119- w rdzeniu korzenia 475, 476, 480- z przebiciami drabinkowymi 125- - prostymi 126

nasienie nagonasiennych 410nerwy blaszki liœciowej 611nici Hechta 32niæ centralna plechy krasnorostu 197nitka prêcikowa 673, 675, 678, 680 -682, 688, 690,

691, 708 -710, 716, 752, 857nó¿ka gametangioforu w¹trobowca 206, 222, 236

- (= trzon) owocnika grzyba 159, 160, 162, 164- zarodni wid³akowych 282, 283

nucellus, patrz oœrodek zal¹¿kowy

Oogonek liœciowy 96, 99, 100, 104, 105, 327 - 332,

573, 574, 633 -639, 641, 645okienko (= mikropyle) 408, 760, 805okorowanie lêgni ramienicy 188okrywa celulozowa tobo³ków 182

- koszyczka 661, 662, 852, 853- owocowonasienna (= owocnia, = perykarpium) 103,835 - 846

okrzemki kolonijne 181- pierzaste 180, 181- promieniste 177 -180

okwiat niezró¿nicowany 610, 672, 685, 686, 701-; zawi¹zki 694 -700, 787

ornament okrywy okrzemki 177, 180ortostychy (= prostnice) 643oskrzydlenie ogonka liœciowego 637, 638os³onka (= integumentum) zal¹¿ka 352, 408, 782 -786os³onka wewnêtrzna 754, 756 -760, 763, 765 -768,

772 -780, 789, 791 -793, 805 -809, 827, 837 -843- zewnêtrzna 754, 756 -760, 763, 765 -768, 772-780, 789, 791 -793, 805, 806, 809, 837, 838, 841

osteosklereidy 57, 118, 599, 851ostiole (ujœcia peritecjów) grzybów 161oœ k³oska 687, 799, 856

- kwiatu 669, 670, 687, 753oœæ liœcia 646

- plewki 649oœrodek zal¹¿kowy (= nucellus) 352, 408, 410, 754,

756, 757, 762-768, 771-774, 776-788, 790-801,806, 811 -825, 827 -836, 842

otwór (= por) w aparacie szparkowym w¹trobowca 212,213- w plemni mchu 257- w szyjce s³upka 680

owocnia (= okrywa owocowonasienna, = perykarpium)103, 835 -846,

owocnik grzybów 162

owocolistek 657, 669, 670, 687, 692, 695owocolistek 697 -700, 732 -737, 739, 741 -747, 751,

753, 755, 781, 787 -789, 799 -802, 857

Ppachyten 794, 811paprociowe (Pterophytina) 290 -324parastychy (= ukoœnice) 671, 733, 734, 853pasemka Caspary’ego 138, 145, 146, 287, 300, 301,

307, 310, 311, 464- Sanio 349

pasmo pramiazgi 38, 403p¹k kwiatowy 663 -665, 668 -676, 678 -700, 787

- - czterokrotny 686- - mêski 688 -694- - obup³ciowy, rurkowy 696, 697- - o spiralnym uk³adzie elementów 668-672- - o zró¿nicowanej liczbie elementów 672 -674, 678,679, 681, 686, 687- - piêciokrotny 675, 682- - - rurkowy 676, 677- - - ¿eñski 683, 684- - teratologiczny 752- - traw 687 -691, 855- - trzykrotny 675, 685, 686- - siedmiokrotny 680- - szeœciokrotny 675, 680- - z apokarpicznym s³upkowiem 672, 857- - z parakarpiczn¹ zal¹¿ni¹ 673, 674- - z prêcikiem w jednym okó³ku z owocolistkami 857- - ¿eñski, jêzyczkowy 698 -700- pachwinowy nagonasiennych 363, 364- - okrytonasiennych 495, 498, 499, 501, 504, 526,573, 574- wegetatywny 603 -605, 644

peryblem 292, 295, 414, 415, 417 -427, 430 -445,447 -458, 461

perychetium (= ³uski okrywaj¹ce rodnie w¹trobowców)327, 328

perycykl 138, 145, 146, 270, 285 -287, 292, 297-299, 300, 301, 307, 413-415, 418-427, 430-434,436, 441, 442, 444 - 465, 468 - 475, 480 - 482,485 -487, 491, 541, 542- gruboœcienny, sklerenchymatyczny 475, 476, 478,479, 493, 494

peryderma (= korkowica) 88 -90, 97, 333 -335, 340,529 -532, 553, 555, 556, 558, 585

peryfizy grzybów 167perygonium (= ³uski okrywaj¹ce plemnie w¹trobowców)

221perykarpium (= okrywa owocowonasienna, = owocnia)

103, 835 -846perystomium zarodni mchu 246perytecja grzybów 161pêcherzyk komórki szparkowej traw 68, 70peryspor 324piasek krystaliczny szczawianu wapnia 27pierwotna komórka generatywna (= anterydialna) na-

gonasiennych 406, 407- œciana komórkowa 29

pierwotne pola jamkowe 122, 123piêtro rozety prazarodka nagonasien-

nych 411

534

Skorowidz rzeczowy

878

piêtro suspensorów prazarodka nagonasiennych 411pirenoidy 186plastydy 3 -12, 32, 33, 726

-; chloroplasty 5 -8, 32, 33, 183, 186, 212, 247,274, 278, 308, 590-; chromoplasty 9 -12-; leukoplasty 3, 8

plazmoliticum 32plazmoliza 31, 33, 34

-, miejsce plazmolizy 33, 34plecha brunatnic 189 -194

- gametofitu w¹trobowca 199, 200, 208, 218- heteromeryczna porostu 176- nitkowata krasnorostu 195- porostu 176- ramienicy 187- tkankowa brunatnic 191, 192- z gonidiami, porostu 176

plektostela wid³akowych 267 -269plemnia mchu 243, 256, 257

- ramienicy 188- w¹trobowca 221 -225

plemniostan mchu 243, 256plemniki nagonasiennych 408

- okrytonasiennych 723, 729- w¹trobowca 223, 224

plerom 292, 295, 414, 415, 418, 420-427, 430-442,444, 447 -458

plewa dolna 628, 688 -691,855, 856- górna 629, 688 -691, 855, 856

plewka dolna 630, 687 - 691, 752, 799, 835, 836,855, 856- górna 631, 687 -691, 752, 799, 800, 835, 836,855, 856

p³aszcz (strefa powierzchniowa merystemu wierzcho³ko-wego pêdu) 663, 664

p³atki korony 656, 657, 668, 669, 671, 673 -684,692, 704 -706, 852

p³yta kolenchymatyczna (w merystemie wierzcho³kowympêdu) 358- sitowa prosta 132

pochwa liœciowa 640- miêkiszowa wokó³wi¹zkowa 114, 147, 273, 315,328, 577, 578, 591, 595, 613, 625, 701- sklerenchymatyczna wokó³wi¹zkowa 115, 136, 547,548, 578, 613, 619, 623, 625, 640, 649

podkwiatek 686podstawka (= basidium) grzybów 165pole sitowe nagonasiennych 381

- - proste 120poliploidyzacja antypod 805polistela paproci 303-305por aparatu szparkowego 44, 61, 67, 68, 70, 212, 213,

277, 278, 588, 590, 592porosty (Lichenes) 176pory pola sitowego 120

- w œcianach komórek torfowców 240prabielmo (= gametofit ¿eñski) nagonasiennych 352-

354, 408-412pramiazga 38, 272, 279, 309, 350, 357, 358, 363-

366, 403, 495, 499, 500, 505, 506, 511, 512, 514-516, 518, 519, 521, 523, 525, 528,573, 574, 576, 591, 603, 621, 643,

661, 662, 676, 704, 709, 711, 712, 717, 720, 749,756-759, 763, 766, 784, 785, 794, 849

pramiêkisz g¹bczasty liœcia okrytonasiennych 591- palisadowy 591- warstwy poœredniej liœcia 591- liœcia traw 627- p³atków korony 704- pylnika 717

praskórka 260, 261, 346, 356, 358 -360, 362 -366,402, 495, 497, 499 - 506, 508 - 523, 526, 591,660, 663, 664, 666, 693, 696, 698, 704

prazarodek 835, 848prazarodki bliŸniacze 850prazarodek nagonasiennych 354, 410, 411

- w¹trobowca 232, 233premejoza 788, 800, 801, 810, 821prêcik okrytonasiennych 656, 659, 660, 671, 682,

683, 685, 692, 694 -697, 715, 787, 799prêciki szcz¹tkowe 684profaza I mejozy 405, 700, 727, 789, 790, 793, 794

- II mejozy 405, 795, 812, 821, 827- mitotyczna w mikrosporze 405, 729

promienie okrywy okrzemek 178promieñ drzewny 341, 531, 554

- - dwurzêdowy 127, 343- - homogenny 347-349, 397, 398, 400- - jednorzêdowy 127, 128, 343, 383, 384, 389- - - heterogenny 385, 386, 390 -396, 399, 400- - wielorzêdowy 128, 342, 343, 345- - zbiorczy 127- - zbudowany wy³¹cznie z cewek 383, 390, 392, 394,400- - z kana³em ¿ywicznym 383, 384, 389, 390, 394,395, 400- ³ykodrzewny 111, 340, 530- - dylatacyjny 530, 531- rdzeniowy 553 -555

prostnice (= ortostychae) 643protofloem 134, 137, 172, 419, 445, 465, 470, 472-

474, 485, 567- obliterowany 135, 136

protoksylem korzenia okrytonasiennych 145, 444,445, 459 - 465, 468 - 476, 478 - 482, 485 - 488,491, 493, 494, 527, 528, 530, 537, 539, 540, 560,565 -567, 581- - paprociowych 297 -299- liœcia okrytonasiennych 172, 626- ³odygi okrytonasiennych 130, 132 -134, 136, 137,143, 527, 528, 530, 537, 539, 540, 560, 565 -567, 581- - paprociowych 138, 300, 301, 307- - skrzypu 146, 285, 287- - wid³akowych 266 -269

przebicie, pomiêdzy cz³onami naczyñ 342, 344, 345przedsionek dolny aparatu szparkowego (brak, p. gór-

nego) 55- - i górny aparatu szparkowego 49-54, 56, 58, 59,64 -66, 91, 276- górny aparatu szparkowego (brak p. dolnego) 57,62, 63, 277, 278

przegrody zal¹¿ni 673, 678, 682, 683przekrój pod³u¿ny promienisty drewna wtórnego nago-

nasiennych 345, 349, 381, 385, 386, 391, 392,396, 398

535

Skorowidz rzeczowy

879

przekrój pod³u¿ny styczny drewna wtórnego nagonasien-nych 343, 344, 348, 383, 384, 389, 390, 394, 395,398, 400- poprzeczny drewna wtórnego nagonasiennych 340-342, 347, 380, 382, 387, 388, 393, 397, 399

przestwór powietrzny w aparacie szparkowym w¹tro-bowca 209

przestwory miêdzykomórkowe 14, 15, 29, 35, 36, 38,40-42, 52, 91, 96, 104, 105, 113, 118, 134, 136,137, 148, 270, 273, 308, 313, 332, 372-374, 437,549, 561, 588, 590, 592, 596, 597, 600, 610, 613,647, 654, 665, 677, 701, 703, 710, 746, 747, 844- - w plesze brunatnicy 194- - - w¹trobowca 208, 222- - (miêdzystrzêpkowe) grzyba 160-165- - - w plesze porostu 176- -, wype³nione 148, 258

przetchlinka 92, 529, 554przylistek 573, 574, 603, 641, 644

- przysadki kwiatowej 606, 692przyrost roczny drewna 128, 129, 554przysadka kwiatowa 606, 692przyœcienny pok³ad cytoplazmy 3 -5, 8, 31, 41, 609pseudoperiantium w¹trobowca 231 -235pseudoperydium grzyba 168, 169puch kielichowy 677, 852pyknidium (= spermogonium) grzyba 166, 167pyknospory (zarodniki grzyba) 167pylnik okrytonasiennych 669, 672-681, 686-688, 691,

752, 852, 855 -857- -; rozwój 711 -723

Rrafidy (= igie³kowate kryszta³y szczawianu wapnia) 26ramienice (Charophyta) 187, 188r¹bek (= peristomium) zarodni mchu 246rdzeñ 302, 340, 641

- korzenia 471, 476- ³odygi okrytonasiennych 530, 557

resorbcja makrospor, komórek parietalnych i oœrodka813, 816 -820

rodnia mchu 255- w¹trobowca 227, 233

rozetka liœciowa 642roz³óg (= strzêpka powietrzna) grzyba 153rozmnó¿ki w¹trobowca 218 -220

- wid³akowych 259, 260, 264rurki sitowe (cz³ony rurek sitowych) 111, 119, 120, 132,

143- - metafloemu 133, 134

ryzofor 265

Ssegmenty komórkowe listka w¹trobowca 204

- - liœcia wid³akowych 272- - plechy brunatnicy 189, 190- - - krasnorostu 196- - - w¹trobowca 198

seta sporofitu mchu 245, 246, 253sferocysty grzyba 164, 165sferokryszta³y inuliny 17sinice w gametangioforze w¹trobowca 215sklereidy (= komórki kamienne) 57, 96, 117, 118, 333-

337, 594, 599, 639, 840, 851

- ³upiny nasiennej 118, 851- ogonka liœciowego 639- owocu 840- w miêkiszu aerenchymatycznym 594- z kryszta³ami szczawianu wapnia 96, 335, 337

sklerenchyma 95, 330, 331, 539, 550, 556, 559, 563-568, 570, 571, 579, 596, 597, 614- ciernia 647- k³¹cza paproci 300, 303 -306- kolca 651 -654- kory pierwotnej korzenia okrytonasiennych 481,482- - - ³odygi okrytonasiennych 533, 559, 560- liœcia okrytonasiennych 170, 171, 617, 622 -626- - nagonasiennych 373- - paproci 310, 311- ³upiny nasiennej nagonasiennych 410- ³yka pierwotnego 555- miêdzywi¹zkowa 131, 546- ogonka liœciowego 633, 635, 637, 638, 645- oœci 646, 649- plewy 628, 629- plewki 630- walca osiowego korzenia 481, 482- otaczaj¹ca kana³ ¿ywiczny 379- rdzenia korzenia 480- skrzypu 285, 287, 288- subepidermalna 115, 327, 330, 550- wid³akowych 267 -269-, w³ókna 57- wokó³³ykowa 479- wokó³naczyniowa 479- wokó³wi¹zkowa 580- z przekszta³conej kolenchymy 107, 109

skleryfikacja egzokarpium 842-845- skórki owocni 844, 845

skórka (= epiderma) brodawki 655- ciernia 647, 648- dolna (= s. odosiowa) liœcia okrytonasiennych 587-597, 601 -603, 612 -627, 632- dwuwarstwowa 30- dzia³ek kielicha 607 -609, 702, 703- (= epiblema) korzenia 174, 370, 459, 460, 465,466, 468 - 471, 477, 478, 481, 484 - 487, 490,491- gametangioforu w¹trobowca 201, 202, 205, 207,222 -227- górna (= s. doosiowa) liœcia okrytonasiennych 587-597, 601 -603, 612 -615, 621 -627, 632

„skórka” kapelusza owocnika grzyba 163skórka k³¹cza paproci 300, 302 -305

- kolca 651 -654- korzenia paproci 298, 299- koszyczka kwiatostanowego 38- liœcia nagonasiennych 325, 326, 338, 350, 351,372 -376, 379- - okrytonasiennych 5, 8, 114, 166 -171, 587, 588,599, 600- - paproci 308 -311, 318 -320- - ze strzêpkami grzyba 168- liœciaka (= fyllodium) 645- ³odygi kserofitu 30- - liany 95

536

Skorowidz rzeczowy

880

skórka ³odygi okrytonasiennych 28, 43, 58, 86, 87, 90 -94, 97, 98, 101, 106 -109, 112, 113, 115, 130,131, 136, 527-530, 532-552, 554, 559-572, 577,579 -584, 641- - psylotowych 258- - roœliny wodnej 561, 562- - wid³akowych 266 -274- ³ody¿ki gametofitu mchu 238, 241, 242- ³uski nasiennej 403- - wegetatywnego p¹ka 23- - zimuj¹cego p¹ka 605,- ³uszczki 707- mikrosporofilu nagonasiennych 404- nitki prêcikowej 708 -710- ogonka liœciowego okrytonasiennych 96, 99, 100,105, 633 -639- - - nagonasiennych 327, 329 -331, 336, 337- okwiatu niezró¿nicowanego 610, 701- oœrodka zal¹¿kowego 756 - 760, 764 -768, 772-774, 776-778, 780, 782-786, 790, 791, 793-796,801 -804, 806, 811 -824, 827 -834, 837 -844- owocni 837 -846- owocolistka 732, 741 -743, 755, 761, 769 -771,781- plewki 630, 631- plewy 628, 629- plechy w¹trobowca 199, 200, 208- p³atków korony 704 -706- pochwy liœciowej 640- prêcika 715- przylistka 604- przysadki kwiatowej 606- pylnika 711 -723, 726- ryzoforu wid³akowych 265- sety mchu 253,- sklerenchymatyczna 136, 371, 646, 649, 651, 655- skrzypu 285 -288- szyjki s³upka 745, 746, 749- trójwarstwowa 59- w¹sa czepnego 650- wydzielnicza (= sekrecyjna) miodnika 150- - szyjki s³upka 746- - znamienia 744- zal¹¿ka 755, 761, 763, 770, 771, 781, 782, 788,798, 809, 810- zal¹¿ni 152, 740, 747, 748, 773, 775, 777, 780,790, 841, 843- - o beleczkowatych zgrubieniach œcian komórkowych748- zarodka 846- zarodni mchu 247- - paproci 317- - skrzypu o pierœcieniowych i spiralnych zgrubieniachœcian komórkowych 289- znamienia 744- ŸdŸb³a 46, 47, 116

skrobia statolityczna 422, 423, 425, 426, 454 -458skrzypowe (Sphenophytina) 284 -289s³upek 686, 835, 855, 856

- szcz¹tkowy 688, 690s³upkowie apokarpiczne 669, 670, 672, 732, 733

- atawistyczne 751, 752- lizykarpiczne 681

- parakarpiczne 673, 674, 735 -737- synkarpiczne 675, 678, 682, 683, 685, 686, 739,747- teratologiczne 753

sorus (= kupka z zarodniami) paproci 318 -320spermacja (= pyknospory) grzyba 167spermogonium (= pyknidium) grzyba 166, 167spl¹tek mchu 251sporangiofor grzyba 153, 156

- skrzypu 289sporofil wid³akowych 261, 279 -283sprê¿yce w¹trobowca 234 -237stela 270sterygmy (= fialidy) grzyba 156, 165sto¿ek wzrostu, patrz merystem wierzcho³kowystrefa dezintegracji mezokarpium 839, 845, 846

- - egzokarpium 845, 846strzêpka powietrzna (= roz³óg) grzyba 153strzêpki gruboœcienne grzyba w plesze porostu 176

- grzyba w przestworach miêdzykomórkowych liœcia167- - wewn¹trz komórek liœcia 167- grzybni 162, 168 -171, 174- p³onne grzyba 157, 158- tworz¹ce pyknospory 167- - œcianê pyknidium 167- wydzielnicze 165

subepiderma liœcia nagonasiennych o siatkowatych zgru-bieniach œcian komórkowych 325- zarodni mchu 247

subepidermalna sklerenchyma (= hypoderma) 325substancje zapasowe komórki jajowej nagonasiennych

409, 411, 412suspensor (= wieszade³ko) 836, 849syfonostela policykliczna, amfifloemowa, paproci 306synergidy 760, 778, 780, 786, 797, 798, 805, 818-

820, 824 -826, 830 -834syngamia 798szczawian wapnia 24 -27, 90, 114, 492, 595, 604,

614, 645szczelina okrywy okrzemki 181sznur cytoplazmatyczny 3 -5, 8sznureczek (= funikulus) 755, 756, 760, 766, 768 ,772,

774, 776, 777, 779, 782, 784 -786, 792 -798- zarodni paproci 322, 323

szyja zarodni mchu 246szyjka rodni mchu 255

- - w¹trobowca 230 -233- s³upka 672, 680, 681, 699, 700, 737, 745, 746,748, 852

szypu³ka kwiatowa 336, 337

Œœciana komórkowa bielma 18 -20, 22

- -, celulozowopektynowa kolenchymy 97, 99, 102,103- - endotecjum 726- - idioblastów 26- - inkrustowana wêglanem wapnia 4- - kalozowa 731- -, kutykula 28, 30, 51, 53, 55, 56, 63, 102, 851- - makrosklereidów 118- - miêkiszu liœcieni 21

537

Skorowidz rzeczowy

881

œciana komórkowa miêkiszu ³uski zimuj¹cego p¹ka 605- - - dzia³ek kielicha 609- - o beleczkowatych zgrubieniach 119, 214 - 217,235, 240, 289, 325, 493, 494, 723, 748- - osteosklereidów 118- - pierwotna 29, 109, 726- - skórki liœcia 57, 278- - - ³odygi 28, 54, 70, 71- - - przylistka 604- - - pylnika 726- -; transferowa 494, 820, 836- -; warstwa celulozowa 51, 53, 55, 56, 63, 102,103- -; - skutynizowana 28, 30, 51, 53, 56, 63, 102,103- -; wosk 28, 45, 55- - wtórna 29, 109, 726- - zielenic 183- - z kryszta³ami szczawianu wapnia 27, 96, 337, 594- - zlignifikowana 117- - z suberyn¹ 48- zal¹¿ni 673, 681, 735 -739, 754, 835, 841, 843- zarodni mchu 246- - paproci 316- - skrzypu 289- - w¹trobowca 234 -236

œcianka plemni mchu 257- - ramienicy 188- - w¹trobowca 222 -226

œlad ga³êziowy 574, 575œlad listka mchu 241, 242

- liœciowy okrytonasiennych 572, 641- - wid³akowych 266, 269, 275

œródskórnia, patrz endodermaœwiat³o komórkowe 23, 35 -37, 100, 104, 105, 117,

851- - w makrosklereidach 118

Ttapetum integumentalne (= endothelium) 785, 786,

821, 822- plazmoidalne 725- - zarodni paproci 323- w mikrosporangium nagonasiennych 404- w pylniku okrytonasiennych 712 -714, 717, 719-725- zarodni mchu 246, 247- - paproci 316, 317, 323- - wid³akowych 283

tarczka zarodkowa 836, 849- z zarodniami skrzypu 289

teleutospory, zarodniki grzyba 171telofaza I mejozy 405, 727

- II mejozy 813tetrada j¹der 828

- makrospor (= megaspor) 733, 774, 784, 802, 813,821, 822- mikrospor 405, 713, 727 -729, 731- zarodników paproci 323- - w¹trobowca 234, 236

tkanka asymilacyjna plechy brunatnicy 191, 192- mechaniczna (= stereom) mchu 238, 239, 241,242, 245, 253

- przewodz¹ca mchu 241, 242, 245, 253- - zarodni mchu 246- - z elementami sitowymi, plechy brunatnicy 191,192- transmisyjna w szyjce s³upka 745, 746, 748, 749- - w liœciu nagonasiennych 371- wydzielnicza 150- wype³niaj¹ca przetchlinkê 92- wzmacniaj¹ca, plechy brunatnicy 192- zapasowa 487- - plechy brunatnicy 191

t³uszcz 9, 15tobo³ki (Pyrrophyta) 182trichoblasty (= komórki macierzyste w³oœników) 419,

465, 466, 470trzon (= nó¿ka) owocnika grzyba 159, 160, 162, 164trzoneczki podtrzymuj¹ce teleutospory grzyba 171trzonek zarodni w¹trobowca 234, 235trzonki konidialne grzyba 172tunika dwuliœciennych, czterowarstwowa 498, 508, 513

- -, dwuwarstwowa 497, 499 -508, 602, 659, 660,663, 664, 693, 696, 698- -, jednowarstwowa 495, 602- -, niestabilna dwuwarstwowa 496, 498- -, piêciowarstwowa 514 -518- -, siedmiowarstwowa 520, 521- -, szeœciowarstwowa 519- -, trzywarstwowa 509 -512- -, wielowarstwowa 657, 661- jednoliœciennych, czterowarstwowa 526- -, dwuwarstwowa 524, 525- -, jednowarstwowa 522, 666- -, niestabina dwuwarstwowa 523- nagonasiennych jednowarstwowa 357, 360 -362- - -, niestabilna 346, 356, 358, 359, 363 -365- wid³akowych, jednowarstwowa 261

Uuk³ad elementów kwiatu okrytonasiennych 668 - 691,

733 -740, 744 -747, 751 -753, 857- kwiatów w kwiatostanie okrytonasiennych 852 -856- liœci (= fyllotaksja) u nagonasiennych 367 -369- - u okrytonasiennych 573 -576, 642 -644- - okrywowych w plemniostanie mchu 243

ukoœnice (= parastychy kontaktowe) 671, 733, 734uredinium grzyba 170uredospory, zarodniki grzyba 170

Wwakuola 3-5, 8, 20, 31, 247, 609, 705

- centralna 609, 816, 817- taninowa 380, 381, 384, 387, 592, 609, 705,763, 765- w komórce jajowej 412, 820- w mikrosporze 407- w synergidzie 820- w woreczku zal¹¿kowym 829-831

walec osiowy korzenia 293, 370, 474warstwa aleuronowa bielma 18, 19, 836, 839, 840,

842- - -, zmodyfikowana 836, 844, 846- celulozowa œciany komórkowej 51,53, 55, 56, 63, 102, 103, 339,

538

Skorowidz rzeczowy

882

warstwa celulozowopektynowa œciany komórkowej 28,45- hialinowa owocni 840- kutykularna owocni 840, 842, 844, 846- okrywaj¹ca plechê brunatnicy 191 -193- pektynowa œciany komórkowej 339- poœrednia pylnika 711 -714, 719 -723- - zarodni paproci 323- skutynizowana œciany komórkowej 28, 30, 51, 53,56, 63, 102, 339, 587, 598- „subepidermalna” plechy brunatnicy 193- subepidermalna zal¹¿ni 152

warstwy œcienne pylnika 711, 726- - zarodni mchu 247

w¹s czepny pochodzenia liœciowego 650- - - pêdowego 581

w¹trobowce (Marchantiophyta) 198-237welamen 493, 494wêze³ boczny pancerzyka okrzemki 181

- ³odygi 573 -576- plechy krasnorostu 195, 196- - ramienicy 187, 188- œrodkowy pancerzyka okrzemki 181

wi¹zka przewodz¹ca 130 -148, 150, 171, 264, 273,309, 315, 320, 328, 331, 408, 593, 594, 596, 597,599, 600, 603, 605, 611, 620, 623, 639, 641, 645,662, 668 - 670, 675, 677, 684, 685, 689, 713,714, 716, 732, 735, 736-738, 742, 743, 746, 747,751, 754, 767, 768, 796 -798, 835, 836, 855- - bikolateralna 132, 559, 560- - hadrocentryczna dwuliœciennych 139- - - paproci 138, 302 -305, 307- - - skrzypu 289- - - wid³akowych 140, 266, 269, 275- - kolateralna otwarta 130, 336, 544-547, 635-637- - - - podwójna 131, 547- - - zamkniêta dwuliœciennych 133 -135, 548, 549- - - - jednoliœciennych 136, 137, 563 -570, 578,616, 640- - leptocentryczna dwuliœciennych 144, 540- - - jednoliœciennych 141 -143, 569, 570, 572- - - nagonasiennych 336- - ³ykowa 148- - radialna korzenia 145- - skrzypu 146- - zredukowana 147

wid³akowe (Lycophytina) 259 -283wieczko pancerzyka okrzemki 181

- zarodni mchu 246wieszade³ko, grzyba 154

- (= suspensor) prazarodka 836, 849wlot jamki 349, 392, 398w³aœciwa komórka generatywna (= k. spermatogenna)

nagonasiennych 406w³aœciwe komórki skórki 46 -49, 51, 52, 55 -57, 60-

65, 67 -71, 82, 83, 277, 278, 373, 377, 378, 588,590, 592, 596 -598- - - gametangioforu w¹trobowca 205, 210, 211- - - liœcia paproci 314- - - plechy w¹trobowca 209, 210, 212, 213

w³osek 4, 587, 740w³osek plechy w¹trobowca 199w³oski 3, 4, 72 -85, 536

- chroni¹ce przed utrat¹ wody 72-74- cienkoœcienne, nitkowate 85- czapeczki zarodni mchu 248- czepne 79- gruczo³owe 589, 675, 702, 703- - liœcia paproci 313- jednokomórkowe, ¿ywe 82- kielicha 703-; komórki brze¿ne 75-; - centralne 75-; - nó¿ki 82, 83-; - okrywaj¹ce 80-; - pierœcieniowe 75-; - wydzielnicze 80, 82, 83- krzaczaste 675- obronne, k³uj¹ce 76 -78, 85, 560, 623- -, k³uj¹coparz¹ce 78- plewy 628, 629- pobieraj¹ce wodê 75- szczecinkowate kolca 652- tworz¹ce kutner 72,73- wielokomórkowe, gruczo³owe 81, 82- - -; rozwój 80- -, silnie rozga³êzione 72- -, tarczowate 74, 75, 83, 84- -, taœmowate 73- zawijki paproci 318 -320- wydzielaj¹ce olejki eteryczne 83

w³oœniki 477- wielokomórkowe 467, 488

w³ókna 125, 128, 494- drzewne 125, 126, 128, 344, 345, 582, 583- - gruboœcienne 126- ³yka pierwotnego 88, 97, 101, 108, 110, 112, 115,130, 133, 460, 529, 532, 534, 547, 549, 563, 616- - - z rozwarstwionymi, pofa³dowanymi œcianami 112,113

w³ókna ³yka wtórnego 88, 460, 529- ³ykowe 90, 107, 109, 111, 131, 136, 258, 333-336, 338, 473, 474, 530, 531, 535-537, 540, 544,552-554, 581-583, 595, 597, 598, 617, 634, 637,641, 780- pozawaskularne 334 -338, 620- sklerenchymatyczne 57, 114, 116, 327, 329, 351,543, 558, 601, 613, 620, 648, 650- - kory pierwotnej korzenia 475, 476, 479- - rdzenia ciernia pêdowego 583- - rdzenia korzenia 475, 476- - subepidermalne 136- - waskularne 338

wnêka liœciowa z symbiotycznymi sinicami u paproci 313woreczek zal¹¿kowy 759, 760, 764 -768, 774 -780,

785, 786, 791, 792, 796, 797, 802-805, 819, 820,822, 823, 829, 835- - monosporowy 810 -826- - tetrasporowy 827 -834- - typu Fritillaria 827 -834

worki dwuzarodnikowe grzyba 158- oœmiozarodnikowe grzyba 157

wosk 28, 45, 55wrzeciono cytokinetyczne 819wstawki, grzyba 157, 158

-, w plemniostanie mchu 243, 256, 257

539

Skorowidz rzeczowy

883

wtórna œciana komórkowa 29wyrostki czepne, grzyba 154

- skórki 702, 706wzór kutykularny 44

- kwiatowy 672 -675, 678 -681

Zzal¹¿ek nagonasiennych 408

- - ortotropowy (= prosty) 352- okrytonasiennych 669, 670, 673 -675, 678, 679,682, 683, 685, 687, 692, 695, 697-700, 732, 735-739, 751 -753, 835, 841, 843, 855 -857- - anatropowy, krassinucellarny (= zgiêty, grubooœrod-kowy) 755 -768- - - tenuinucellarny (= zgiêty, cienkooœrodkowy) 781-786, 793 -798- - bezsznureczkowy, krassinucellarny 799 -805- - kampylotropowy, krassinucellarny 769 -780- - ortotropowy, krassinucellarny 787 -792- - tenuinucellarny 700

zal¹¿nia 675, 679, 680, 683, 684, 752, 790- dolna 700- lizykarpiczna 680, 681, 738- parakarpiczna 673, 674, 735 -737, 753- synkarpiczna 678, 682, 685, 739, 740, 747

zarodek 836, 847, 849- dwuliœcieniowy 847- trójliœcieniowy 847

zarodnia grzyba 153- mchu 246- paproci 318 -320, 322, 323- skrzypu 289- w¹trobowca 234- wid³akowych 279 -283

zarodniki (= spory) grzybów 153, 154, 156 -158, 165,167 - 171

zarodniki grzybów; ecydiospory 168, 169- -; konidiospory 156- -; podstawkowe (= basidiospory) 165- -; pyknospory (= spermacja) 167

- -; teleutospory 171- -; uredospory 170- -; workowe (= askospory) 157, 158- -; zygospory 154- mchu 246- paproci 323- skrzypu 289- w¹trobowca 234 -237- wid³akowych 280

zawi¹zek liœcia okrytonasiennych 495, 499 -501, 503,506, 508, 509, 517, 521, 522, 524, 525- ³uskowatego liœcia 523- unifacjalnego liœcia 526

zawijka paproci 318 -320z¹bki kielicha 683zbiegunowanie komórek 33, 34zbiornik wydzielin, lizygeniczny (= komora wydzielnicza)

152, 595ziarna aleuronowe 18 -22

- -; bia³ko amorficzne 18-22- -; globoid 18, 19, 21, 22- -; krystaloid bia³kowy 21, 22- skrobi 13, 14, 18, 19- -; hilum (= centrum skrobiotwórcze) 13, 15, 16, 19- - proste 13, 14, 16, 18, 19- -; uwarstwienie 13, 14, 16, 19- -; wewnêtrzne spêkania 14- - z³o¿one 15

ziarniak 835, 836 -846ziarno py³ku nagonasiennych 352, 354, 406, 407, 410

- - okrytonasiennych 677, 714, 722, 723, 725, 727-731

zielenice (Chlorophyta) 183 -186znamiê s³upka 676 -678, 683, 687, 737, 739, 741-

744, 749, 835, 836zygota 826, 833, 834, 848

- w¹trobowca 231zygoten 793, 827

ÿŸdŸb³o (= ³odyga traw) 115, 116, 564 -567

ATLAS ANATOMII ROŒLIN

Documents

Transcript of ATLAS ANATOMII ROŒLIN