Prof. zw. dr hab. n. med. Elżbieta Bandurska - StankiewiczKatedra Chorób WewnętrznychKlinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób WewnętrznychWydział Nauk MedycznychUniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

*

Netter F. H., Ciszek B. Atlas anatomii człowieka. Angielskie mianownictwo anatomiczne. Wyd.: Edra Urban & Partner 2015.

*

*Dwa biologicznie aktywne hormony:

- tetraiodothyronina (T4; thyroxina),

- triiodothyronina (T3).

Kumar V., Abbas A. K., Aster J. C. Robbins Basic Pathology. Copyright 1971-2013.

*

*Tarczyca produkuje 80 µg T4 i tylko 5 µg T3 na

dobę.

*25 µg T3 na dobę produkowane jest z

obwodowej dejodynacji.

*T3 ma większą około 10 razy aktywność

biologiczną niż T4.

Kumar V., Abbas A. K., Aster J. C. Robbins Basic Pathology. Copyright 1971-2013.

*

*

Kumar V., Abbas A. K., Aster J. C. Robbins Basic Pathology. Copyright 1971-2013.

*

*

Netter F. H., Ciszek B. Atlas anatomii człowieka. Angielskie mianownictwo anatomiczne. Wyd.: Edra Urban & Partner 2015.

Historia publikacji dotyczących wpływu HT na serce:

* Parry Ch. Collections from unpublished papers in the cold

Hill Parry. Dis Heart 1825;2:111-165.

* Graves R.J. Newly observed affectation of the thyroid gland

in females. Land Med Surg J 1835;7:516-517.

* Levin S.A., Sturgis C.C. Hyperthyroidism masked as heart

disease. Boston Med Surg J 1924;190:233-237.

* Gibson J.G. Hyperthyroidism and myxoedema. J Clin Invest

1939;18:59-65.

*

*

*

Klein I., Danzi S. Thyroid disease and the heart. Circulation. 2007;116(15):1725-35.

*

Oddziaływanie hormonów tarczycy na serce:

* bezpośrednio

MECHANIZM GENOMOWY

- wiązanie się FT3 Ze swoistym jądrowym receptorem - stymulacja lub hamowanie ekspresji

genów strukturalnych i enzymatycznych

MECHANIZM POZAGENOMOWY

- połączenie hormonów tarczycy z białkami zlokalizowanymi w obrębie mitochondriów i błon

komórkowych wpływającymi na aktywność niektórych kinaz, transport jonów, metabolizm

glukozy, procesy proliferacji i angiogenezy

* pośrednio

- wpływ na mięśniówkę naczyń obwodowych

- aktywność układu współczulnego

Klein I. Endocrine disorders and cardiovascular disease. In: Zipers D.P., Libby P., Bonow R., Braunwald E., eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of

Cardiovascular Medicine. 7th ed. Philadelphia, Pa W.B. Saunders;2005:2051-2065.

*

Klein I., Danzi S. Thyroid disease and the heart. Circulation. 2007;116(15):1725-35.

*

*

Klein I., Danzi S. Thyroid disease and the heart. Circulation. 2007;116(15):1725-35.

Nadczynność tarczycy (łac. Hyperthyreosis, ang.

Hyperthyroidism) to zespół zaburzeń metabolicznych

wynikających z nadmiaru hormonów tarczycy, będącego

najczęściej koncentracją pierwotnego schorzenia gruczołu

tarczowego, rzadziej występującego wtórnie w wyniku

zaburzeń funkcji przysadki.

Pierwotna nadczynność tarczycy

Cooper D.S. Hyperthyreidism. Lancet. 2003;362.

*

↓TSH

↑ fT3

↑ fT4

*CHOROBA GRAVESA

↓ TSH

↑ FT4

↑ FT3

Konturek S. "Atlas fizjologii człowieka Nettera", wyd. WM Urban & Partner 2008.

*WOLE GUZKOWE NADCZYNNE

↓ TSH

↑ FT4

↑ FT3

Konturek S. "Atlas fizjologii człowieka Nettera", wyd. WM Urban & Partner 2008.

*

Jeffrey R. i wsp. Clinical practice guidelines for hypothyroidism in adults. Thyroid. 2012;22(12):1200-1235.

*

Czarkowski M., Hilgertner L., Powałowski T. i wsp. Is the Resistance of Large Conduit Arteries Also Decreased in Thyrotoxic Patients with Graves’ Disease?

Thyroid. 2005;15(4):379.

*

Czarkowski M., Hilgertner L., Powałowski T. i wsp. Is the Resistance of Large Conduit Arteries Also Decreased in Thyrotoxic Patients with Graves’ Disease?

Thyroid. 2005;15(4):379.

*

*

*Tachykardia zatokowa

*Nad i komorowe zaburzenia rytmu serca

*Migotanie i trzepotanie przedsionków

Frost L., Vestergaard P., Mosekilde L. Hyperthyroidism and risk of atrial fibrillation or flutter: a population-based study. Arch Intern Med. 2004 Aug 9-

23;164(15):1675-8.

*

*Płeć męska

*Podeszły wiek

*Choroby serca:

- rozstrzeniowa niewydolność serca

- choroby zastawek serca

Frost L., Vestergaard P., Mosekilde L. Hyperthyroidism and risk of atrial fibrillation or flutter: a population-based study. Arch Intern Med. 2004 Aug 9-

23;164(15):1675-8.

*

*↑ Zatokowa tachykardia

*↑ Migotania przedsionków

*↑ Zatorowość

*Nadciśnienie płucne

*Niedomykalność zastawki trójdzielnej

*Objawy prawokomorowej niewydolności serca

*Rozstrzeniowa niewydolność serca może być

pierwszym objawem nadczynności tarczycy

*↑ Chorobowość z powodu zdarzeń naczyniowo-

sercowych

Roffi M., Cattaneo F., Brandle M. Thyrotoxicsis and the cardiovascular system. Minerva Endocrinol 2005 Jun;30(2):47-58..

Ismail H.M. Reversible pulmonary hypertension and isolated right-sided heart failure associated with hyperthyroidism. J Gen Intern Med. 2007 Jan;22(1):148-50.

CH. W. Siu, Ch. Y. Yeung, Ch. P. Lau i wsp. Incidence, clinical characteristics and outcome of congestive heart failure as the initial presentation in patients with

primary hyperthyroidism. Heart. 2007;93(4):483–487.

*

*

Materiał własny

*

*

Materiał własny.

*Definicja oparta WYŁĄCZNIE o wyniki badań

laboratoryjnych.

*Występuje u 3,2% populacji

*Rośnie wraz z wiekiem

Surks M.I., Ortiz E., Daniels G.H. i wsp. Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management. JAMA 2004; 291, 2: 228–238.

*

↓TSH

N fT3

N fT4

Sawin CT et al. New England Journal of Medicine, 1994; 331(19): 1249-1252

*

Auer J., Scheibner P., Mische T. i wsp. Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation. Am Heart J 2001;142:838-42..

*

*

Auer J., Scheibner P., Mische T. i wsp. Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation. Am Heart J 2001;142:838-42.

*

*

*Niskie stężenie TSH zwiększa pięciokrotnie ryzyko migotania

przedsionków.

*Nie znaleziono zależności pomiędzy subkliniczną a pełnoobjawową

nadczynnością tarczycy.

*

Parle J. V., Maisonneuve P., Sheppard M. C. i wsp. Prediction of all-cause and cardiovascular mortality in elderly people from one low serum thyrotropin

result: a 10-year cohort study. The Lancet. 2001;(358):863.

*

*Niskie stężenie TSH u osób w wieku 60 lat lub starszych jest

związane ze wzrostem śmiertelności z powodu wszystkich przyczyn

i chorób sercowo-naczyniowych.

Parle J. V., Maisonneuve P., Sheppard M. C. i wsp. Prediction of all-cause and cardiovascular mortality in elderly people from one low serum thyrotropin

result: a 10-year cohort study. The Lancet. 2001;(358):864.

*

*

Netter F. H. The ciba colletion of medical illustrations. Heart. Printing 1969-1992.

*

*

Opracowanie własne

*

ZMIANY W EKG

Skrócenie odstępu QT

Skrócenie odstępu PR

Niespecyficzne zmiany

odcinka ST

Tachykardia zatokowa

Nad i komorowe

zaburzenia rytmu

serca

Migotanie

przedsionków

ZMIANY W ECHO

Cechy przyrostu mięśnia

sercowego

Skrócenie czasu skurczu

Wypadanie płatka

zastawki mitralnej

Niedomykalność

zastawki mitralnej

Cechy niewydolności

rozkurczowej mięśnia

sercowego

Cechy niewydolności

skurczowej mięśnia

sercowego

ZMIANY

HEMODYNAMICZNE

Wzrost frakcji

wyrzutowej

Wzrost kurczliwości

mięśnia sercowego

Wzrost funkcji

skurczowej i

rozkurczowej mięśnia

sercowego

Rzadko wzrost

ciśnienia skurczowego

Wzrost objętości krwi

krążącej

Zmniejszenie oporu

tętnic obwodowych

Wzrost oporu żylnego

OBJAWY KLINICZNE

Tachykardia spoczynkowa

Niemiarowość rytmu serca

Wzrost amplitudy tętna

Przesunięte i wzmożone

uderzenie koniuszkowe

Szmer skurczowy nad

koniuszkiem

Głośny pierwszy ton serca

Możliwy trzeci ton serca

Obrzęki kończyn dolnych

Inne objawy: duszność

pochodzenia sercowego,

ból w klatce piersiowej,

męczliwość

Niedoczynność tarczycy (łac. Hyperthyreosis, ang.

Hyperthyroidism) to zespół zaburzeń metabolicznych

wynikających z niedoboru hormonów tarczycy, będącego

najczęściej koncentracją pierwotnego schorzenia gruczołu

tarczowego, rzadziej występującego wtórnie w wyniku

zaburzeń funkcji przysadki.

Pierwotna jawna niedoczynność tarczycy

Cooper D.S. Hypothyreoidism. Lancet. 2003;362.

*

↑TSH

↓ fT3

↓ fT4

*

↑ TSH

↓ FT4

↓ FT3

Konturek S. "Atlas fizjologii człowieka Nettera", wyd. WM Urban & Partner 2008.

*

Jeffrey R. i wsp. Clinical practice guidelines for hypothyroidism in adults. Thyroid. 2012;22(12):1200-1235.

Ciężka postać:

*niski wskaźnik sercowy,

*zmniejszona objętość naczyniowa,

*zwiększony opór naczyniowy układowy,

*zmniejszenie całkowitej objętości i przepływu nerkowego

krwi (przy zachowanym prawidłowym wydalaniu sodu),

* hiponatremia,

* wysięki z dużą zawartością białka → hipoalbuminemia.

Jeffrey R. i wsp. Clinical practice guidelines for hypothyroidism in adults. Thyroid. 2012;22(12):1200-1235.

*

Powikłania niedoczynności tarczycy w układzie

sercowo-naczyniowym:

* niewydolność serca (szczególnie u starszych osób),

* zaostrzenie istniejącej już choroby (choroba

wieńcowa/miażdżyca uogólniona),

* incydenty zakrzepowo – zatorowe.

*

Jeffrey R. i wsp. Clinical practice guidelines for hypothyroidism in adults. Thyroid. 2012;22(12):1200-1235.

*

Netter F. H. The ciba colletion of medical illustrations. Heart. Printing 1969-1992.

*

*

*HR, PQ, bloki A-V I, II i III stopnia, zaburzenia

przewodzenia śródkomorowego (QRS)

*QRS, P, T, „obraz tańczącego serca”

*Q-T, spłaszczenie i wydłużenie załamków T

częstoskurcze typu torsade de pointes, VT

Starczewska M.E., Pierścińska M.M. Repetytorium z EKG cz3. Wyd. Via Medica. Gdańsk 2008

*

Starczewska M.E., Pierścińska M.M. Repetytorium z EKG cz3. Wyd. Via Medica. Gdańsk 2008

*

Starczewska M.E., Pierścińska M.M. Repetytorium z EKG cz3. Wyd. Via Medica. Gdańsk 2008

* Definicja oparta WYŁĄCZNIE o wyniki badań laboratoryjnych.

* Występuje u 6-8% kobiet i 3% mężczyzn

* Po 60 r.ż. u 10% populacji, niezależnie od płci

Łącznie nawet 4-10% populacji ogólnej, a wraz z wiekiem

rośnie do 7-26%!

Bastenie P.A. et al. Lancet 1971 Jan 30;1(7692):203-4.

*

*

*

*

*

Netter F. H. The ciba colletion of medical illustrations. Heart. Printing 1969-1992.

*

Opracowanie własne

ZMIANY W EKG

Wydłużenie odstępu

QT

Poszerzenie zespołu

QRS

Niespecyficzne zmiany

odcinka ST

Odwrócony załamek T

Zaburzenia

przewodzenia – blok

AV od I° do III°

Częstoskurcz

komorowy typu

torsade de pointes

ZMIANY W ECHO

Przerost mięśnia

sercowego

Zaburzenie kurczliwości

mięśnia sercowego

Wydłużenie czasu

skurczu

Cechy niewydolności

rozkurczowej mięśnia

sercowego

Cechy niewydolności

skurczowej mięśnia

sercowego

Obniżona frakcja

wyrzutowa serca

Płyn w jamie osierdzia

*

ZMIANY

HEMODYNAMICZNE

Spadek kurczliwości

mięśnia sercowego

Spadek objętości

wyrzutowej

Spadek pojemności

minutowej

Spadek objętości krwi

krążącej

OBJAWY KLINICZNE

Bradykardia

Spadek amplitudy tętna

Ciche tony serca

Nadciśnienie tętnicze

skurczowe

Nadciśnienie tętnicze

rozkurczowe

Duszność wysiłkowa

i często duszność

spoczynkowa

Obrzęki całego ciała

*

Cappola A.R. i wsp. JAMA 2006;295:1033–1041 .

* Zaburzenia czynności tarczycy występują

u około 5% populacji, częściej wśród kobiet

i u osób starszych.

* Manifestacje kardiologiczne wynikają

z nadmiaru lub niedoboru hormonów tarczycy

mających wpływ na serce (zdrowe lub chore).

* Nieprawidłowości te mogą być w większości

przypadków odwracalne, jeżeli są odpowiednio

wcześnie rozpoznane i leczone.