Rola kultury w procesie wychowania dzieci i młodzieży

Arteterapia i muzykoterapia

Definicja kultury

Pojęcie „kultura” wywodzi się od słowa łacińskiegocultura czyli uprawa i oznacza ogół stworzonych przez ludzi wartości naukowych, społecznych, artystycznych i technicznych oraz procesy tworzenia tych wartości.

Są to normy, wartości i wzory zachowań, wytworzone przez ludzi dzieła obejmujące wartości naukowe i artystyczne, jak również społeczne i techniczno-cywilizacyjne. (W. Okoń, Słownik

pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984, s. 151)

Kultura i wychowanie

Dzisiaj jakość życia człowieka można łączyć również z uczestnictwem każdego z nas w kulturze.

Piękno jest jedną z wartości w życiu człowieka, a przecież muzyka, literatura, czy szeroko pojęta sztuka wpływa pozytywnie na psychikę człowieka. (J. Skwarek,

Kształcenie dorosłych w świetle wymagań współczesnego życia, Wyd. WSZiA w Zamościu, Zamość 2006 )

Wartości

Wartości wyznaczają działalność życiową ludzi, pomagają realizować sens życia, ale przede wszystkim zwiększają jakość bytu człowieka. Podstawę wartości stanowi człowiek i jego godność, a również miłość prawda, dobro i piękno. (J. Skwarek, Kształcenie dorosłych w świetle

wymagań współczesnego życia, Wyd. WSZiA w Zamościu, Zamość 2006 )

Warto zapamiętać

Stwierdzono, że niejednokrotnie kontakt z dobrami kultury skutecznie przeciwstawia się nawet długotrwałym, negatywnym wpływom środowiska, w którym dominowały wartości pozbawione głębszych treści. (St. Górski, Metodyka resocjalizacji, Warszawa 1985)

Arteterapia

Warto zwrócić uwagę na działania terapeutyczne, a zarazem również wychowawcze określane mianem arteterapii.

Sztuka pomaga każdemu człowiekowi w ogólnej poprawie jego kondycji psychicznej, fizycznej, a nawet społecznej, dlatego tego rodzaju pomoc nazywamy arteterapią. (T. Rudowski, Studia nad arteterapią w ujęciu aksjologiczno-psychologicznym,

Warszawa 2009)

Muzykoterapia

Muzykoterapia poprzez wielopoziomowy wpływ muzyki na stan psychofizyczny i rozwój człowieka jest jedną z coraz częściej stosowanych metod oddziaływania diagnostycznego, rehabilitacyjnego, terapeutycznego, resocjalizacyjnego i profilaktycznego. (P.Ochwandowski, M. Sęk, Możliwości wykorzystania muzykoterapii w profilaktyce i resocjalizacji [w:] M. Konopczyński (red.), Kultura i resocjalizacja, Wydawnictwo Przemysłowe WEMA, sp. zoo, Warszawa 2006, s.196-200)

Muzykoprofilaktyka

Ciekawym obszarem wykorzystania zajęć muzycznych mogą być programy profilaktyczne. Jedną z wielu propozycji muzykoprofilaktyki jest organizacja spotkań muzycznych, na których można zaprezentować swoje pasje muzyczne, wymienić poglądy, zapoznać się z innymi, mniej znanymi gatunkami muzyki. (P. Ochwandowski,

M. Sęk, Możliwości wykorzystania muzykoterapii w profilaktyce i resocjalizacji [w:] M. Konopczyński (red.), Kultura i resocjalizacja, Wydawnictwo Przemysłowe WEMA, sp. zoo, Warszawa 2006, s.196-200)

Praktyka

Zakład Karny w Zamościu

„Dziękuję za pomysł i dobro, które popłynęło podczas tego koncertu” - ppłk Marian Puszka, dyrektor Zakładu Karnego w Zamościu podkreślił ogromne znaczenie kulturoterapii w procesie resocjalizacji osadzonych.

Rekolekcje w Łabuniach

Projekt „Bez barier” i „Azymut na sukces”

Elementy muzykoterapii zostały wykorzystane podczas zajęć terapeutycznych w ramach projektów „Bez barier” i „Azymut na sukces”, realizowanych przez WSZiA w Zespole Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi w Zamościu. Cele zajęć zostały określone następująco:

ujawnienie i rozładowanie zablokowanych emocji i napięć u dzieci i młodzieży;

osiągnięcie integracji w grupie, poprawy komunikacji interpersonalnej;

nauka odpoczynku i relaksacji;

uwrażliwienia na muzykę;

poprawienie kondycji psychofizycznej, wzrost pozytywnego nastawienia do życia i wzmocnienie sił witalnych u wychowanków.

Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Zamościu

Dziękuję za uwagę