Nowości badawcze Obserwatorium Kultury

Zespoacuteł ds Statystyki Kultury Narodowego Centrum Kultury

22016

marzec - maj 2016

POLSKIE RAPORTY2

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ

Mural

Mural ndash malarstwo monumentalne malarstwo muralistyczne malarstwo wielkoformatowe ndash to przykład sztuki w przestrzeni publicznej ktoacutery w ostat-nich latach bdquozdobył elewacjerdquo polskich miast Powszechnie kojarzony jest ze stre-et artem i graffiti Formy te roacuteżnią się pochodzeniem i wspoacutełczesnym odbiorem a ich pierwowzoroacutew można doszukiwać się w prehistorii Dziś murale tworzone są na zamoacutewienie prawomocnych instytucji w celu przekazania istotnych społecznie treści Street-art przeciwnie ndash oparty jest na tradycji kontrkulturowej powstaje spontanicznie w opozycji do zastanego porządku

Paradoksalnie elementem sukcesu murali jest prawdopodobnie (błędne) kojarzenie go ze street artem sztuką ze swej natury subwersywną ktoacuterą z muralem łączy tylko przestrzeń realizacji (przestrzeń publiczna) dzieli zaś przede wszystkim status (street art realizowany jest poza oficjalnym obiegiem a murale są za-mawiane przez organizacje publiczne) Zacieraniu się granic pomiędzy muralami i street artem sprzyja sukces artystyczny

Banksyrsquoego ktoacutery umiejętnie wyko-rzystał status twoacutercy niezależnego by zyskać pozycję uznanego twoacutercy sztuki wspoacutełczesnej

Autorzy raportu bdquoMury Diagnoza dy-namiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnegordquo bronią rozroacuteżnienia na wspierane przez instytucje publiczne malarstwo monumentalne i oddolnie tworzony street art Jest ono cenne ponieważ pomaga zrozumieć naturę trudnych do uniknięcia kompromisoacutew przy zamawianiu ze środkoacutew publicznych prac u uznanych twoacutercoacutew street artu

Opracowano na podstawie Mirosław Duchowski i in bdquoMury Diagnoza dyna-miki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyrdquo ASP w Warszawie ndash Instytut Badań Przestrzeni Publicznej Warszawa 2016

POLSKIE RAPORTY3

POLSKIE RAPORTY

Sztuka w przestrzeni publicznej

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyInstytut Badań Przestrzeni Publicznej (ASP w Warszawie)

Murale cieszą się w Polsce dużą popu-larnością Z raportu Instytutu Badań Przestrzeni Publicznej wynika że mamy w Polsce dobre czasy dla murali Za efek-townymi realizacjami w przestrzeni publicznej stoją w zdecydowanej więk-szości profesjonalni artyści-plastycy Tworzenie murali stanowi dla nich obszar ekspresji artystycznej oraz dodatkowe źroacutedło dochodu

Ze względu na funkcję i genezę można podzielić murale na cztery kategorie mural artystyczny bdquomiejskirdquo instytucjo-nalny i reklamowy Wiele murali tworzo-nych jest w celu upamiętnienia postaci i wydarzeń historycznych Szczegoacutelnie popularnymi tematami są Powstanie Warszawskie i żołnierze wyklęci Osoby zainteresowane praktycznymi zagadnie-

niami znajdą w raporcie wiele informacji kulisach zamawiania i tworzenia murali

Elementem badania był sondaż z ktoacute-rego wynika że mieszkańcy miast mają małą wiedzę na temat murali Tylko 11 respondentoacutew deklarowało znajomość autora oglądanego muralu a 7 potrafiło poprawnie go wskazać Roacutewnocześnie zdecydowana większość ludzi lubi murale

Badanie przeprowadzono w Troacutejmieście Katowicach Łodzi Warszawie i Wro-cławiu Wykorzystano szeroki zestaw metod badawczych w tym dokumentację fotograficzną 50 murali wywiady pogłę-bione (z 50 artystami 10 urzędnikami 17 osobami pracującymi w kulturze) oraz ankietę na proacutebie 1006 osoacuteb

Czy podoba się Panui obecność murali w mieście

Czy podoba się Panui ten mural

87

94Tak

Nie

Nie mam zdania

Tak

Nie

Nie mam zdania

19

8

73

POLSKIE RAPORTY2

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ

Mural

Mural ndash malarstwo monumentalne malarstwo muralistyczne malarstwo wielkoformatowe ndash to przykład sztuki w przestrzeni publicznej ktoacutery w ostat-nich latach bdquozdobył elewacjerdquo polskich miast Powszechnie kojarzony jest ze stre-et artem i graffiti Formy te roacuteżnią się pochodzeniem i wspoacutełczesnym odbiorem a ich pierwowzoroacutew można doszukiwać się w prehistorii Dziś murale tworzone są na zamoacutewienie prawomocnych instytucji w celu przekazania istotnych społecznie treści Street-art przeciwnie ndash oparty jest na tradycji kontrkulturowej powstaje spontanicznie w opozycji do zastanego porządku

Paradoksalnie elementem sukcesu murali jest prawdopodobnie (błędne) kojarzenie go ze street artem sztuką ze swej natury subwersywną ktoacuterą z muralem łączy tylko przestrzeń realizacji (przestrzeń publiczna) dzieli zaś przede wszystkim status (street art realizowany jest poza oficjalnym obiegiem a murale są za-mawiane przez organizacje publiczne) Zacieraniu się granic pomiędzy muralami i street artem sprzyja sukces artystyczny

Banksyrsquoego ktoacutery umiejętnie wyko-rzystał status twoacutercy niezależnego by zyskać pozycję uznanego twoacutercy sztuki wspoacutełczesnej

Autorzy raportu bdquoMury Diagnoza dy-namiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnegordquo bronią rozroacuteżnienia na wspierane przez instytucje publiczne malarstwo monumentalne i oddolnie tworzony street art Jest ono cenne ponieważ pomaga zrozumieć naturę trudnych do uniknięcia kompromisoacutew przy zamawianiu ze środkoacutew publicznych prac u uznanych twoacutercoacutew street artu

Opracowano na podstawie Mirosław Duchowski i in bdquoMury Diagnoza dyna-miki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyrdquo ASP w Warszawie ndash Instytut Badań Przestrzeni Publicznej Warszawa 2016

POLSKIE RAPORTY3

POLSKIE RAPORTY

Sztuka w przestrzeni publicznej

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyInstytut Badań Przestrzeni Publicznej (ASP w Warszawie)

Murale cieszą się w Polsce dużą popu-larnością Z raportu Instytutu Badań Przestrzeni Publicznej wynika że mamy w Polsce dobre czasy dla murali Za efek-townymi realizacjami w przestrzeni publicznej stoją w zdecydowanej więk-szości profesjonalni artyści-plastycy Tworzenie murali stanowi dla nich obszar ekspresji artystycznej oraz dodatkowe źroacutedło dochodu

Ze względu na funkcję i genezę można podzielić murale na cztery kategorie mural artystyczny bdquomiejskirdquo instytucjo-nalny i reklamowy Wiele murali tworzo-nych jest w celu upamiętnienia postaci i wydarzeń historycznych Szczegoacutelnie popularnymi tematami są Powstanie Warszawskie i żołnierze wyklęci Osoby zainteresowane praktycznymi zagadnie-

niami znajdą w raporcie wiele informacji kulisach zamawiania i tworzenia murali

Elementem badania był sondaż z ktoacute-rego wynika że mieszkańcy miast mają małą wiedzę na temat murali Tylko 11 respondentoacutew deklarowało znajomość autora oglądanego muralu a 7 potrafiło poprawnie go wskazać Roacutewnocześnie zdecydowana większość ludzi lubi murale

Badanie przeprowadzono w Troacutejmieście Katowicach Łodzi Warszawie i Wro-cławiu Wykorzystano szeroki zestaw metod badawczych w tym dokumentację fotograficzną 50 murali wywiady pogłę-bione (z 50 artystami 10 urzędnikami 17 osobami pracującymi w kulturze) oraz ankietę na proacutebie 1006 osoacuteb

Czy podoba się Panui obecność murali w mieście

Czy podoba się Panui ten mural

87

94Tak

Nie

Nie mam zdania

Tak

Nie

Nie mam zdania

19

8

73

POLSKIE RAPORTY3

POLSKIE RAPORTY

Sztuka w przestrzeni publicznej

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyInstytut Badań Przestrzeni Publicznej (ASP w Warszawie)

Murale cieszą się w Polsce dużą popu-larnością Z raportu Instytutu Badań Przestrzeni Publicznej wynika że mamy w Polsce dobre czasy dla murali Za efek-townymi realizacjami w przestrzeni publicznej stoją w zdecydowanej więk-szości profesjonalni artyści-plastycy Tworzenie murali stanowi dla nich obszar ekspresji artystycznej oraz dodatkowe źroacutedło dochodu

Ze względu na funkcję i genezę można podzielić murale na cztery kategorie mural artystyczny bdquomiejskirdquo instytucjo-nalny i reklamowy Wiele murali tworzo-nych jest w celu upamiętnienia postaci i wydarzeń historycznych Szczegoacutelnie popularnymi tematami są Powstanie Warszawskie i żołnierze wyklęci Osoby zainteresowane praktycznymi zagadnie-

niami znajdą w raporcie wiele informacji kulisach zamawiania i tworzenia murali

Elementem badania był sondaż z ktoacute-rego wynika że mieszkańcy miast mają małą wiedzę na temat murali Tylko 11 respondentoacutew deklarowało znajomość autora oglądanego muralu a 7 potrafiło poprawnie go wskazać Roacutewnocześnie zdecydowana większość ludzi lubi murale

Badanie przeprowadzono w Troacutejmieście Katowicach Łodzi Warszawie i Wro-cławiu Wykorzystano szeroki zestaw metod badawczych w tym dokumentację fotograficzną 50 murali wywiady pogłę-bione (z 50 artystami 10 urzędnikami 17 osobami pracującymi w kulturze) oraz ankietę na proacutebie 1006 osoacuteb

Czy podoba się Panui obecność murali w mieście

Czy podoba się Panui ten mural

87

94Tak

Nie

Nie mam zdania

Tak

Nie

Nie mam zdania

19

8

73

POLSKIE RAPORTY4

Czytelnictwo

Stan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuBiblioteka Narodowa

Biblioteka Narodowa opublikowała kolej-ny raport dotyczący stanu czytelnictwa w Polsce Oproacutecz informacji o poziomie czytelnictwa ktoacutere stały się głośne za sprawą medioacutew raport prezentuje po-głębioną analizę uwarunkowań obecnego stanu rzeczy Autorzy akcentują znaczenie kapitału kulturowego wyniesionego z domu rodzinnego Szczegoacutełowo omawiają źroacutedła książek w tym korzystanie z bibliotek oraz czytelnictwo w internecie Niezmiennie najpopularniejszym pisarzem pozostaje Henryk Sienkiewicz W podsumowaniu autorzy opisują sześć typoacutew uczestnictwa w kulturze pisma Badanie zrealizowano na ogoacutelnopolskiej proacutebie 3049 responden-toacutew w wieku od 15 lat

Jakie blogi ludzie najchętniej czytają Wśroacuted czytających blogi (n=479)

00 01 02 03 04 05 06 07 08

Hobby

Ciało

Luźne

Kultura

Praca

Społeczno-polityczne

Rodzina

POLSKIE RAPORTY5

Liczba książek przeczytanych w ciągu 12 miesięcy

Czytelnictwo

W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPaweł Kuczyński (Polska Izba Książki)

Polska Izba Książki we wspoacuteł-pracy z serwisem lubimycztaćpl opublikowała wstępne wyniki badań 24 tys użytkownikoacutew tego niezmiernie popularnego serwisu poświęconego literaturze Po-zwalają one określić profil osoacuteb dyskutujących o książkach w sieci Z serwisu lubimycztaćpl korzy-stają w zdecydowanej większości kobiety (80) w wieku do 39 lat (86) Aż połowa deklaruje że czyta więcej niż 20 książek rocznie Osoby te chętnie kupują książki Kierują się rekomendacjami rodzi-ny i znajomych Istotne są dla nich opinie internautoacutew rzadko proszą o radę bibliotekarzy księgarzy i nauczycieli

Z badań tych klaruje się intere-sujący obraz użytkownikoacutew ser-wisu lubimyczytaćpl roacuteżniący się znacznie od wynikoacutew badań sondażowych prowadzonych na reprezentatywnych proacutebach Polakoacutew Naszym zdaniem (redak-cja bdquoNowości Badawczychrdquo) płyną z tego dwa praktyczne wnioski internet jest dobrym środkiem komunikacji pomiędzy osobami zainteresowanymi kulturą i roacutew-nocześnie mimo powszechnej dostępności internetu nie można utożsamiać internautoacutew z ogoacutełem Polakoacutew

użytkownicylubimyczytaćpl

sondaż ogoacutelnopolski

21+

11-20

7-10

4-6

2-3

1

5010

1910

1313

22

628

115

9

0 10 20 30 40 50

POLSKIE RAPORTY6

Czytelnictwo

Ruch Wydawniczy w Liczbach LX2014Biblioteka Narodowa

Cykliczna publikacja Biblioteki Narodowej Zawiera statystykę książek i periody-koacutew opartą na największej bazie tytułoacutew w Polsce Jeden z ważniejszych wnioskoacutew płynących z rocznika w dalszym ciągu obserwuje się wyraźny spadek liczby publikacji naukowych oraz wzrost liczby publikacji z zakresu literatury popularnej Więcej ciekawych statystyk w pełnej wersji rocznika

Polityka kulturalna

Program Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]red Jerzy Hausner i Edwin Bendyk

Biuro Kultury Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy opublikowało projekty doku-mentoacutew do programu bdquoMiasto kultury i obywateli Program Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 rokurdquo Zawierają one rekomendacje ktoacutere posłużą udoskonaleniu miejskiej polityki kulturalnej w kwestii wspoacutełpracy Biura Kultury z instytucjami oraz organizacjami kultury Zespoacuteł badaw-czy w diagnozie prezentuje opracowane zalecenia i rekomendacje Autorzy wyrażają nadzieję że dokumenty przyczynią się do podjęcia aktywnej dyskusji nad polityką kulturalną w Warszawie Szkoda że opu-blikowane dokumenty zawierają jedynie wnioski niepodparte pogłębioną analizą aktualnej sytuacji

POLSKIE RAPORTY7

Prawo w kulturze

Postrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyZIPSEE bdquoCyfrowa Polskardquo

Badanie miało na celu sprawdzenie po-ziomu wiedzy młodych ludzi na temat prawa własności intelektualnej w sieci Młodzi ludzie coraz więcej wiedzą na ten temat jednak wciąż trudno im się zorien-tować co jest legalne a co nie Potrafią prawidłowo określić czym jest bdquoprawo autorskierdquo czy bdquowłasność intelektualnardquo mają jednak problem ze wskazaniem ich przydatności Dodatkowo nie wiedzą gdzie

takich informacji najlepiej szukać W jaki zatem sposoacuteb najlepiej uświadamiać mło-dych ludzi na temat prawa autorskiego Autorzy raportu proponują stworzenie mechanizmu ktoacutery informowałby o nim odbiorcoacutew w sposoacuteb bliski powiadomie-niom o wykorzystaniu plikoacutew cookies przeprowadzenie kampanii społecznych na szeroką skalę oraz organizację szeregu spotkań w szkołach

bdquoWiedza badanych ma charakter niepogłębiony i nie jest zinternalizowana Z tego powodu zdarza się że wiele podmiotoacutew korzysta na niewiedzy konsumentoacutew proacutebując wyłudzić odszkodowania bądź rekompensatę za rzekome złamanie praw autorskichrdquo

POLSKIE RAPORTY8

Polityka kulturalna

Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuAgrotec Polska sp z oo

Na zamoacutewienie Urzędu Miasta Krakowa powstał obszerny raport podejmujący kwestie bdquomarkowych produktoacutewrdquo kultury krakowskiej wydarzeń kulturalnych w Krakowie działalność miejskich insty-tucji kultury oraz ocenę ich aktywności edukacyjnej Autorzy skoncentrowali się na poszukiwaniu konkretnych odpowie-dzi na postawione pytanie Ustalili że najbardziej rozpoznawalne bdquoproduktyrdquo miasta to Festiwal Kultury Żydowskiej Krakowskie Noce i Festiwal Muzyki Filmowej Najszerzej rozpoznawaną in-stytucją (poza muzeami) jest Krakowski Teatr ndash Scena Stu Badacze przeprowadzili analizę danych finansowych (najsilniej

od dotacji miejskich uzależnione są bi-blioteki i muzea sztuki wspoacutełczesnej) Obszerny aneks do raportu opisuje zakres działań edukacyjnych prowadzonych przez krakowskie instytucje kultury

Czytelnikoacutew z innych miast mogą zainte-resować wyniki badań przeprowadzonych wśroacuted 1865 uczestnikoacutew wybranych wydarzeń kulturalnych Należą do nich min informacje na temat źroacutedeł wiedzy o wydarzeniach kulturalnych (najważ-niejszym są znajomirodzina) oraz mo-tywacjach do udziału w wydarzeniach (najważniejszą jest chęć spędzenia czasu ze znajomymi)

5 najważniejszych źroacutedeł informacji o wydarzeniu kulturalnym (N=1865)

5 najważniejszych czynnikoacutew decydujących o udziale w wydarzeniu kulturalnym (N=1865)

052Znajomi rodzina

021Plakaty billboardy

017Osoba zaangażowana

w realizację

029Strona internetowa

024Mediaspołecznościowe

043Spędzenie czasuze znajomymi

021Przypadek

017Związek z pracą

nauką

042Zainteresowania

024Konkretni artyści

POLSKIE RAPORTY9

Promocja polskiej kultury na świecie

Polscy artyści w wielkim świecieTomasz Kukołowicz (NCK)

Analiza popularności polskich artystoacutew oparta o statystyki Wikipedii (liczbę wersji językowych biogramu oraz liczbę odsłon czterech wersji językowych stron ndash angielskiej francuskiej hiszpańskiej rosyjskiej ndash w ciągu 90 dni) Zebrane dane pokazują że polskie wyobrażenia o popularności polskich artystoacutew za granicą rzadko znajdują potwierdzenie w realnym zainteresowaniu internautoacutew Zgodnie z intuicjami popularne są wpisy dotyczące Fryderyka Chopina Romana Polańskiego Henryka Sienkiewicza Krzysztofa Pendereckiego i Jerzego Gro-towskiego Mniej oczywiste są statystyki

odwiedzin stron dotyczycących Andrzeja Sapkowskiego i Zdzisława Beksińskiego oraz umiarkowane zainteresowanie polskimi jazzmanami Zaskoczeniem może być brak zainteresowania twoacutercami należącymi do polskiej szkoły plakatu Analiza pokazuje też wyraźne roacuteżnice między użytkownikami roacuteżnych języ-koacutew Na Wikipedii anielskiej dużo uwagi przyciągają twoacutercy sztuki popularnej na rosyjskiej bezdyskusyjnie kroacuteluje Anna German na francuskiej artyści ktoacuterych łączył osobisty związek z Francją a na hiszpańskiej ndash bardzo wysoką pozycję zajmuje Ryszard Kapuściński

Najpopularniejsze biogramy (j angielski)

0 50000 100000 150000 200000

Roman Polański

Fryderyk Chopin

Izabella Scorupco

Zdzisław Beksiński

Andrzej Sapkowski

Janusz Kamiński

Stanisław Lem

Krzysztof Kieślowski

Anna German

Alicja Bahleda-Curuś

Andrzej Wajda

Adam Darski

Pola Negri

Doda

Jerzy Grotowski

POLSKIE RAPORTY10

Uczestnictwo w kulturze

Kulturalna hierarchia Nowe dystynkcje i powinności w kulturze a stratyfikacja społecznaInstytut Kultury Miejskiej

Zespoacuteł badaczy skupionych wokoacuteł In-stytutu Kultury Miejskiej opublikował kolejny raport dotyczący uczestnictwa Polakoacutew w kulturze Najnowsza publikacja porusza kwestię relacji między struk-turą społeczną a formami uczestnictwa w kulturze i gustami estetycznymi Zespoacuteł przygotowujący raport szeroko zdefinio-wał uczestnictwo w kulturze ndash badaniami objęto min chodzenie do kawiarnipubu czy galerii handlowych Autorzy oparli swoje analizy na wynikach sondażu prze-prowadzonego na proacutebie 1000 osoacuteb oraz na badaniach jakościowych

Przedstawione w raporcie wyniki potwier-dzają dominację pozycji społecznej jako czynnika bardzo silnie warunkującego aktywność udomowioną (np oglądanie telewizji) i aktywność instytucjonalną (chodzenie do kina i inne) W mniejszym stopniu wpływa ona na aktywność rekre-acyjno-sportową Demokratyczny charak-ter sportu ujawnia się także w przypadku wizyt na stadionach i do halach sportowych

Polityka kulturalna

DNA Miasta KatowiceJędrzej Burszta Artur Celiński Marcin Czardybon Michał Sęk

Zespoacuteł badaczy związanych z Fun-dacją Res Publica Nowa zreali-zował kolejną diagnozę polityki kulturalnej miasta ndash tym razem w Katowicach Z jednej strony raport pokazuje dynamiczny roz-woacutej kultury czego potwierdze-niem są twarde dane dotyczące finansoacutew infrastruktury oraz prestiżowe wyroacuteżnienia (tytuł Miasta Kreatywnego UNESCO) Z drugiej strony ujawnia napięcia towarzyszące zmianom oraz brak długofalowej strategii rozwoju kultury (obecna strategia two-rzona była na potrzeby konkursu Europejska Stolica Kultury 2016) Interesujący jest wątek dotyczący geografii miejskiej polityki kultu-ralnej Katowice są w szczegoacutel-nej sytuacji ponieważ choć liczą około 300 tysięcy mieszkańcoacutew to pełnią rolę stolicy konurbacji mającej według roacuteżnych obliczeń

od 15 mln do 3 mln mieszkańcoacutew Dodatkowo centrum w ktoacuterym podobnie jak w innych miastach koncentruje się życie kulturalne znajduje się w poacutełnocnej części miasta W efekcie granice admi-nistracyjne miasta nie pokrywają się z zasięgiem oddziaływania miejskich instytucji kultury

POLSKIE RAPORTY11

Statystyka kultury

Nowa sprawozdawczość instytucji kulturyMałopolski Instytut Kultury (Piotr Knaś i in)

Statystyka kultury nie spełnia pokłada-nych w niej nadziei ndash opinia ta stanowi motyw przewodni wszystkich dyskusji dotyczących bdquoliczeniardquo kultury zaroacutewno w Europie jak i w Polsce Stanowi roacutewnież punkt wyjścia dla badaczy z Małopolskie-go Instytutu Kultury W oparciu o analizę sprawozdawczości GUS-owskiej dyskusje eksperckie i pilotaż eksperymentalnego systemu sprawozdawczego starali się wypracować nowe rozwiązania ktoacutere poprawiłyby jakość statystki publicznej Raport prezentuje je szczegoacutełowo Do te-

stoacutew nowego systemu sprawozdawczego zaproszono 318 podmiotoacutew kulturalnych z powiatoacutew oświęcimskiego chrzanow-skiego pszczyńskiego i tyskiego Częścio-wo bądź w całości formularz uzupełniło 39 podmiotoacutew Autorzy w końcowej części raportu prezentują rekomendacje dla statystyki publicznejJeżeli projekt MIK-u potraktujemy jako eksperyment to płynie z niego praktyczny wniosek ndash dużo łatwiej jest krytykować stan statystyki publicznej w obszarze kultury niż ją ulepszać

bdquoPodmioty prowadzące działalność kulturalną rzadko wykorzystują dane ktoacutere zmuszone są generować podczas sprawozdawania przedsięwzięć realizowanych w ciągu roku Swoista nieużyteczność i jednoczesna ndash relatywnie duża ndash czasochłonność związana z procesem sprawozdawczym (klika dni roboczych) nie motywują organizacji kulturalnych do angażowania się w jakiekolwiek nieobligatoryjne działania związane ze sprawozdawczościąrdquo

DZIEDZICTWO I HISTORIA12

DZIEDZICTWO I HISTORIA

Pamięć zbiorowa

1050 rocznica Chrztu PolskiCBOS

W związku z obchodami 1050 rocznicy Chrztu Polski CBOS sprawdził stosu-nek Polakoacutew do tego wydarzenia oraz wiedzę na jego temat Z badań wynika że aż 74 Polakoacutew potrafi przypisać prawidłowe wydarzenie do 966 roku Pod tym względem Chrzest Polski ustępuje jedynie wybuchowi II Wojny Światowej i bitwie pod Grunwaldem Polacy nie tylko uważają że przyjęcie chrztu przez Polskę było właściwe (89) ale też uznają je za najważniejsze wydarzenie w historii Polski przed rokiem 1918

Ktoacutere z historycznych wydarzeń do roku 1918 były ndash Pana(i) zdaniem ndash najbardziej znaczące przełomowe dla losoacutew naszego kraju Z podanej listy proszę wskazać maksymalnie trzy takie wydarzenia

Chrzest Polski (966)

Konstytucja 3 Maja (1791)

Bitwa pod Grunwaldem (1410)

I wojna światowa koniec porządku europejskiego ustalonego na Kongresie Wiedeńskiem (1914-1918)

Trzeci rozbioacuter finis Poloniae (1795)

Założenie uniwersytetu w Krakowie (Akademii Krakowskiej) (1364)

Zjazd gnieźnieński (1000)

Kornacja Bolesława Chrobrego (1025)

Potop szwedzki i inne wojny XVII wieku z Rosją i Turcją

Unia Lubelska (1569)

Koronacja Łokietka koniec rozbicia dzielnicowego (1320)

Drugi pokoacutej toruński odzyskanie ujścia Wisły dojście do Bałtyku (1466)

Kongres Wiedeński ustalenie porządku europejskiego bez Polski (181415)

Testament Krzywoustego początek rozbicia dzielnicowego (1138)

Konfederacja Warszawska (1573)

Przyłączenie Rusi Halickiej początek ekspansji na wschoacuted

Trudno powiedzieć

70

59

44

27

11

7

5

5

5

4

3

2

2

1

1

0

7

DZIEDZICTWO I HISTORIA13

Pamięć zbiorowa

Świadomość historyczna PolakoacutewCBOS

Jak dużo Polacy wiedzą o przeszłości na-szego kraju i w jakim stopniu interesują się historią Z badań wynika że wiedza historyczna jest uznawana za ważną ndash niemal 34 respondentoacutew zadeklarowało że interesuje się historią co najmniej w średnim stopniu Czy przekłada się to na znajomość dat Niekoniecznie W poroacutewnaniu z poprzednią edycją ba-dania (z 1987 roku) więcej osoacuteb wskazało ze interesuje się historią co nie idzie w parze z jej znajomością ndash w badaniu z 2016 roku mniej respondentoacutew potrafiło prawidłowo przypisać datę wydarze-niom historycznym Ankietowani zostali roacutewnież poproszeni o wskazanie najważ-niejszych wydarzeń w historii Polski Jako najbardziej przełomowe przed 1918 rokiem został wskazany Chrzest Polski (70) zaś w najnowszej historii Polski za najważniejsze uchodzi odzyskanie niepodległości

Jakie ważne wydarzenie z historii Polski miało miejsce w roku

0 20 40 60 80 100

1987

2016

966

1410

1791

1863

1918

1939

Daty z historii Polski

Odsetki znającychdaty wydarzeń

6974

7680

14 13

35 21

66 57

9682

DZIEDZICTWO I HISTORIA14

Dziedzictwo w internecie

Serwis zabytekplNarodowy Instytut Dziedzictwa

Narodowy Instytut Dziedzictwa urucho-mił w maju nowy serwis internetowy ndash zabytekpl Strona umożliwia łatwy dostęp do bazy danych obejmującej informacje o ponad 24 000 polskich zabytkach Po-dzielono je na cztery kategorie Pomniki historii Światowe dziedzictwo Zabytki nieruchome i Zabytki archeologiczne Portal pozwala roacutewnież wyszukiwać obiekty pochodzące ze wskazanego okresu historycznego począwszy od paleolitu a skończywszy na roku 1960 oraz zabytki o określonych funkcjach takich jak ko-ścioacuteł pałac zamek kurhan kamienica etc

Autorzy serwisu połączyli bazę danych NID z interaktywnymi mapami aplikacji Google Maps na ktoacuterych umieszczono opisane zabytki Portal umożliwia wy-szukiwanie obiektoacutew znajdujących się

w okolicy Ponadto w zakładce bdquoKolekcjerdquo zgrupowano zabytki w zespoły tema-tyczne takie jak np bdquoNajstarsze zamki obronne w Polscerdquo bdquoOsiedla i kolonie patronackie Śląskardquo czy bdquoWielkopolskie siedziby ziemiańskierdquo

Celem projektu było udostępnienie w no-woczesny sposoacuteb informacji o polskich zabytkach Tradycyjne opisy obiektoacutew wzbogacono licznymi fotografiami (wiele z nich pochodzi z projektu społecznościo-wego Wiki Lubi Zabytki) oraz o inne zaso-by cyfrowe ndash modele 3D i chmury punk-toacutew Do korzystania z tych ostatnich NID stworzył specjalną pionierską aplikację CUMULUS pozwalającą na przeglądanie chmur punktoacutew w zwykłej przeglądarce internetowej

DZIEDZICTWO I HISTORIA15

Digitalizacja

Digitalizacja doacutebr kultury w PolsceNajwyższa Izba Kontroli

Pozytywnie oceniono wyniki pro-gramu Dziedzictwo Kulturowe wdrażanego od 2007 roku przez Ministerstwo Kultury i Dziedzic-twa Narodowego ktoacuterego celem było zwiększenie wydatkoacutew na di-gitalizację polskich zbioroacutew i co za tym idzie ułatwienie dostępu do doacutebr kultury NIK pochwaliła także wyboacuter kryterioacutew dobo-ru materiałoacutew do digitalizacji określenie standardoacutew technolo-gicznych tego procesu oraz prze-wodnią rolę centralnych instytucji (NiNA BN NAC NID NIMOZ)

Wobec niepowiązania cyfrowego skanu z jednostkami inwentarzo-wymi instytucji digitalizujących zbiory nie jest możliwe ustalenie liczby udostępnionych obiektoacutew i stopnia zaawansowania digitali-zacji polskich kolekcji Na digitali-zację wydano w latach 2011-2014 prawie 200 milionoacutew złotych lecz mimo to przy obecnym tempie prac proces digitalizacji polskich zbioroacutew nie zakończy się do 2020 roku (jak przewidywał rządowy program bdquoKultura+rdquo)

Digitalizacja otwarty dostęp

Znaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewSmithsonian Institution

Raport ma na celu przeanalizowanie wpływu strategii otwartego dostępu do zbioroacutew (stosowanej przez pewne instytucje kultury od ponad dekady) na funkcjonowanie galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutew Autorka Effie Kap-salis zebrała i podsumowała strategie udostępniania zasoboacutew stosowane przez kilkanaście instytucji kultury (min Dallas Museum of Art Yale University Art Gallery Biblioteka Brytyjska Duń-ska Narodowa Galeria i Rijksmuseum) ich motywacje oraz efekty przyjętego modelu postępowania Autorzy raportu zauważają że otwarty system na ogoacuteł nie powoduje znaczącego spadku przy-chodoacutew związanych ze sprzedażą re-produkcji a także wzmacnia rynkową i marketingową pozycję danej instytucji oraz popularyzuje jej kolekcje i buduje prestiż

W ostatnich latach polityka otwartego dostępu staje się zauważalnym tren-dem w świecie sztuki czego dowodem są wymagania stawiane beneficjentom grantoacutew Trzy znaczące amerykańskie fundacje (Bill amp Melinda Gates Foundation Ford Foundation and William and Flora Hewlett Foundation) przyznają dotacje jedynie na prace udostępniane darmowo w internecie Jak pokazują przykłady Rijksmuseum i New York Public Library przyjęcie modelu otwartego dostępu jest także opłacalne ekonomicznie gdyż rozpoznawalne instytucje kultury mogą liczyć na umowy partnerskie z wielkimi korporacjami zainteresowanymi wytwa-rzaniem produktoacutew licencjonowanych przez te pierwsze (jak np piwo marki Heineken w butelkach z reprodukcją ryciny Rembrandta czy glany Dr Martens z nadrukiem obrazu Williama Hogartha)

DZIEDZICTWO I HISTORIA16

Nowe media

Museo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyekulturaorg (Wojciech Kowalik i Łukasz Maźnica)

Wojciech Kowalik i Łukasz Maźnica ana-lizują nową stronę internetową madryc-kiego Muzeum Prado Ta posiadającą jedną z największych i najcenniejszych światowych kolekcji sztuki instytucja umiejętnie korzysta z nowoczesnych roz-wiązań technicznych uatrakcyjniających ją w oczach potencjalnych zwiedzających

Strategia Prado to podobnie jak w wy-padku Rijksmuseum wyznaczającego standardy wykorzystania zdigitalizowa-nych zbioroacutew jak największa dostępność dzieł przez internet W przeciwieństwie do tradycyjnych witryn internetowych muzeoacutew na stronach Prado pierwsze miejsce oddano kolekcjom ndash zakładka odsyłająca do interaktywnego katalo-gu dzieł sztuki poprzedza wszystkie

inne w tym te zawierające informacje o godzinach otwarcia i lokalizacji Hisz-pańscy muzealnicy udostępnili inter-nautom ponad 10 tys zdjęć obiektoacutew w wysokiej rozdzielczości oraz narzędzie umożliwiające łatwe ich przeglądanie Wykorzystano technologię Knowledge Graph tworzącą tzw sieci semantyczne zasoboacutew cyfrowych muzeum ndash obrazoacutew informacji z archiwoacutew opracowań Opisy obiektoacutew połączono z dokumentacją fotograficzną oraz z nagraniami au-dio i wideo Podczas wirtualnej wizyty można sprawdzić lokalizację oglądanego eksponatu w madryckim gmachu oraz zamoacutewić wydruk reprodukcji Zwiedzający dysponują także aplikacją na urządzenia mobilne dodającą do zdjęć słynne dzieła sztuki z kolekcji Prado

DZIEDZICTWO I HISTORIA17

Ochrona zabytkoacutew

Wspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoNajwyższa Izba Kontroli

Najwyższa Izba Kontroli po zbadaniu wspoacutełdziałania wojewoacutedzkich konser-watoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek sa-morządu terytorialnego stwierdziła że wspoacutełpraca tych dwoacutech podmiotoacutew jest niewystarczająca do realizacji zadań związanych z ochroną zabytkoacutew Konser-watorzy wywiązywali się ze swoich zadań wobec samorządoacutew lokalnych ale rzadko podejmowali działania wykraczające poza obowiązki wyznaczone przepisami prawa (czego świadectwem są chociażby nagmin-ne braki ewidencji zabytkoacutew i programoacutew opieki nad zabytkami) Programy opieki nad zabytkami są elementem polityki samorządowej kompleksowo regulującej

działania w obszarze ochrony i promocji dziedzictwa

W raporcie poruszono także kwestię porozumień zawieranych między konser-watorami a samorządami Za ich pomocą konserwatorzy delegują gminom swoje uprawnienia do wydawania decyzji admi-nistracyjnych oraz prowadzenia nadzoru Nie zaobserwowano w tych wypadkach większych nieprawidłowości niż w po-zostałych gminach NIK zwroacuteciła jednak uwagę na negatywny aspekt porozumień ndash niewyłączanie z nich prawa wydawania decyzji w stosunku do obiektoacutew będących w posiadaniu gmin

Liczba gmin z Gminnym Programem Opieki nad Zabytkami

250

200

150

100

50

0

Liczba Gmin Liczba Gmin z Gminnym ProgramemOpieki nad Zabytkami

DZIEDZICTWO I HISTORIA18

Ochrona zabytkoacutew

Ochronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuNajwyższa Izba Kontroli

W wojewoacutedztwie podkarpackim miejscowymi planami zagospoda-rowania przestrzennego objętych jest zaledwie 12 powierzchni gmin kontrolowanych przez NIK W efekcie duża ilość obiektoacutew zabytkowych nie jest objęta wy-starczającą ochroną przed nega-tywnymi skutkami inwestycji bu-dowlanych Najczęściej wydawano decyzje o warunkach zabudowy niewymagające przeprowadzenia analiz konserwatorskich dane-go obszaru Spośroacuted 160 gmin Podkarpacia w trakcie kontroli 122 posiadały gminną ewidencję zabytkoacutew

NIK podkreśliła znaczenie konsul-tacji planoacutew i wydawanych decyzji z konserwatorem wojewoacutedzkim

Istniejący system stanowi istotne zabezpieczenie zabytkoacutew i ich otoczenia Wśroacuted najistotniej-szych uchybień wymieniono min nieprzeprowadzenie analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzen-nym nieprzekazanie marszałkowi wojewoacutedztwa informacji o lokali-zacji inwestycji celu publicznego i nieterminowe załatwianie spraw związanych z wydawaniem decyzji o warunkach zabudowy Trudności samorządom lokalnym sprawiała procedura ustalania cech nowej zabudowy i zagospodarowania terenu Były one spowodowane niejednoznacznością przepisoacutew i rozbieżnością interpretacji co skutkowało niejednolitą praktyką stosowania prawa

Przyszłość muzeoacutew

Centre for the Future of Museumsrsquo Trends Watch 2016 ReportAmerican Alliance of Museums Centre for the Future of Museums USA

Opublikowany wiosną 2016 roku raport amerykańskiego stowa-rzyszenia muzealnego przestawia przegląd najnowszych trendoacutew i tematoacutew dyskutowanych przez muzealnikoacutew za oceanem Badacze zebrani przez centrum zajmujący się bdquoprzyszłością muzeoacutewrdquo do-konują selekcji najważniejszych wyzwań instytucji muzealnych w tym roku z uwzględnieniem przewidywanych kierunkoacutew rozwoju w kolejnych latach uzyskanych w prowadzonych przez centrum badaniach Studium zawarte w raporcie uwzględnia znaczenie trendoacutew zaroacutewno dla instytucji jak też co ważniejsze dla swoich odbiorcoacutew i otoczenia społecznego Raport przedstawia roacutewnież przykłady najlepszych działań (opatrzonych komenta-

rzem) Każde wyzwanie zawar-te w dokumencie uzupełnione jest o propozycję rozwiązania rekomendowaną instytucjom muzealnym Autorzy badań zdecy-dowali się szerzej przedstawić pięć tematoacutew przewodnich wybranych w roku 2016 Są nimi1) praca 30 ndash nowe metody pra-cy muzealnikoacutew poprzez media cyfrowe2) poszerzone spektrum dostępu do muzeum3) rzeczywistość wirtualna i rze-czywistość rozszerzona4) reprezentacja i tożsamość kulturowa5) szczęście radość w muzeum

oprac M Poprawski

DZIEDZICTWO I HISTORIA19

Kompetencje kulturowe ndash polityka kulturalna

Cultural Awareness and Expression Handbook Komisja Europejska

22 kwietnia Komisja Europejska opubli-kowała opracowanie dotyczące stanu znajomości kultury i ekspresji kulturalnej w Europe Jest ono efektem prac działa-jącego od 2014 zespołu ekspertoacutew z 25 państw członkowskich UE działającego na rzecz upowszechniania kultury Tytu-łowe obszary aktywności symbolicznej człowieka ekspresja i świadomość oraz znajomość kultury stanowią według rekomendacji Parlamentu Europejskiego z 2006 roku dwie z ośmiu najważniejszych kompetencji Europejczyka Dokument definiuje wspomniane obszary jako bdquodo-cenienie znaczenia twoacuterczej ekspresji człowieka jego idei doświadczeń oraz emocji poprzez środki wyrazu w obszarze min muzyki sztuk performatywnych literatury sztuk wizualnychrdquo Problem znajomości kultury mieści w sobie świa-domość lokalnego narodowego i euro-pejskiego dziedzictwa kulturowego i jego

znaczenie w świecie W dokumencie odnajdujemy uporządkowanie pojęć dotyczących świadomości kulturowej jako elementu istotnego dla wzmacniania wartości solidarności poszanowania dla wszystkich mieszkańcoacutew roacuteżnorodnych społeczeństw narodowych moacutewiących w roacuteżnych językach oraz zaznacza istotę komponentu estetycznego w codziennej egzystencji człowieka Materiał skierowa-ny jest przede wszystkim do osoacuteb zajmu-jących się kształtowaniem i wspieraniem działań związanych z polityką kulturalną administracją publiczną i organizacjami kulturalnymi Zawiera przykłady praktyk i rekomendacje w zakresie wzmacniania świadomości oraz ekspresji kulturalnej

ZAGRANICZNE RAPORTY

Ekonomia kultury

Global trade of cultural goods in the digital age UNESCO ndash Instytut Statystyki (UIS)

W marcu 2016 roku zaprezentowano dane dotyczące międzynarodowego obrotu dobrami kultury w kontekście medioacutew cyfrowych Dane pozyskane przez Insty-tut Statystyki UNESCO dotyczą globalnej skali eksportu i importu obiektoacutew kultu-ralnych w obrocie handlowym Wynika z nich że w ciągu 10 lat (2004-2013) mimo recesji oraz w okolicznościach ekspansji sprzedaży muzyki i filmoacutew drogą elektroniczną obroacutet w zakupach doacutebr kultury uległ podwojeniu Rynek sprzedaży obiektoacutew kwalifikowanych jako kulturalne jest stabilny i oparł się kryzysowi roku 2008 Raport przedstawia ogromną ilość bardzo ciekawych danych z ktoacuterych klarują się istotne trendy

ZAGRANICZNE RAPORTY20

10 największych eksporteroacutew doacutebr kultury 2004-2013

10 największych importeroacutew doacutebr kultury

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

0

5

10

15

20

25

30

35

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Chiny

USA

Szwajcaria

Niemcy

Włochy

Francja

Chiny

Turcja

Indie

Wielka Brytania

Chiny

USA

Szwajcaria

Niemcy

Włochy

Francja

Chiny

Turcja

Indie

Wielka Brytania

ZAGRANICZNE RAPORTY21

2004 2013201320132013201320132013201320130

10

20

30

40

50

60

70

80

Zjednoczone EmiratyArabskie

Poacutełnocna Ameryka i Europa

Karaiby

Pacyfik

Centralna Azjai Wschodnia Europa

Południowa i Wschodnia Azja

Ameryka Łacińska

Czarna Afryka

Udział regionoacutew w eksporcie doacutebr kultury 2004-2013

Ekonomia kultury

Global trade of cultural goods in the digital age UNESCO ndash Instytut Statystyki (UIS)

Według analizowanych danych najwięk-szym eksporterem doacutebr kultury są obecnie Chiny (o wartości ponad 60 miliardoacutew dolaroacutew w roku 2013) i USA (niecałe 28 miliardoacutew w tym samym roku) Kraje mniej zamożne (rozwijające się) przede wszystkim importują a w mniejszym stopniu eksportują Swoją pozycję jako eksporteroacutew zwiększają w ostatnich latach Indie i Turcja ktoacutere w obecnym zestawieniu dołączyły do 10 największych eksporteroacutew doacutebr kultury na świecie Do najczęściej zakupywanych doacutebr kultury należą dzieła sztuki obiekty rzemiosła artystycznego i złota biżuteria w tej ostat-niej branży oproacutecz Chin i USA wiodącą rolę odgrywają Malezja Turcja i Tajlandia Wśroacuted przedmiotoacutew artystycznych naj-większym zainteresowaniem cieszą się przedmioty będące efektem pracy rzeźbia-rzy (pomniki statuetki) W tej dziedzinie oproacutecz wspomnianych wcześniej lideroacutew istotnymi nabywcami są Wielka Brytania Indie Wietnam i Indonezja W raporcie

wyraźnie wskazywany jest spadek docho-doacutew ze sprzedanych kopii materialnych nośnikoacutew muzyki filmoacutew i informacji Fizyczne nośniki treści kultury oddały pole usługom kulturalnym o charakterze subskrypcji i transakcji w obrocie inter-netowym W skali globalnej sprzedaż płyt z muzyką zmalała w ostatnich 10 latach o 27 a płyt z filmami nawet o 88 co nie zmienia faktu że branża audiowizualna utrzymała stabilność finansową dzięki nowym metodom pozyskiwania ofero-wanych doacutebr kultury Sprzedaż książek mimo zwiększającego się udziału medioacutew niepapierowych w dużej części świata wzrosła w badanych okresie o 20 Do najbardziej wyraźnych korzyści płynących z rozwoju rynku doacutebr kultury należą powstałe i utrzymane miejsca pracy oraz zwiększenie roacuteżnorodności oferty doacutebr eksportowanych przez krajowe gospo-darki oraz środowiska lokalne Warto zwroacutecić uwagę na podniesiony w raporcie problem zwiększającej się trudności

ZAGRANICZNE RAPORTY22

Eksport doacutebr kultury w podziale na dziedziny 2004-2013

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Dziedzictwo kulturowe i naturalne

Sztuki performatywne i świętowanie (festiwale muzyka teatr)

Sztuki wizualne i rzemiosło artystyczne

Książki i prasa papierowa

Media audiowizualne i interaktywne

Design i usugi kreatywne

w pozyskiwaniu danych w otoczeniu internetowym co związane jest z większą roacuteżnorodnością droacuteg sprzedaży i zakupoacutew oraz ilością transakcji w zakresie doacutebr kultury w przestrzeni globalnej Niezwy-kle silne wrażenie robi znaczący wzrost eksportu doacutebr kultury w krajach Azji Południowo-Wschodnich (zilustrowany na wykresie) oraz konstatacja że kraje tego regionu stanowią jedyne miejsce w ktoacuterym eksportuje się więcej doacutebr o charakterze doacutebr kultury niż pozosta-łych produktoacutew Warto zwroacutecić roacutewnież uwagę na korzystny dla Polski bilans im-portu i eksportu doacutebr kultury w liczbach wymiernych ze wskazaniem na eksport Polska wykazuje w roku 2013 znacznie lepszą wartość eksportu niż większość sąsiadoacutew (kraje skandynawskie kraje bałtyckie Węgry czy Słowacja)

ZAGRANICZNE RAPORTY21

2004 2013201320132013201320132013201320130

10

20

30

40

50

60

70

80

Zjednoczone EmiratyArabskie

Poacutełnocna Ameryka i Europa

Karaiby

Pacyfik

Centralna Azjai Wschodnia Europa

Południowa i Wschodnia Azja

Ameryka Łacińska

Czarna Afryka

Udział regionoacutew w eksporcie doacutebr kultury 2004-2013

Ekonomia kultury

Global trade of cultural goods in the digital age UNESCO ndash Instytut Statystyki (UIS)

Według analizowanych danych najwięk-szym eksporterem doacutebr kultury są obecnie Chiny (o wartości ponad 60 miliardoacutew dolaroacutew w roku 2013) i USA (niecałe 28 miliardoacutew w tym samym roku) Kraje mniej zamożne (rozwijające się) przede wszystkim importują a w mniejszym stopniu eksportują Swoją pozycję jako eksporteroacutew zwiększają w ostatnich latach Indie i Turcja ktoacutere w obecnym zestawieniu dołączyły do 10 największych eksporteroacutew doacutebr kultury na świecie Do najczęściej zakupywanych doacutebr kultury należą dzieła sztuki obiekty rzemiosła artystycznego i złota biżuteria w tej ostat-niej branży oproacutecz Chin i USA wiodącą rolę odgrywają Malezja Turcja i Tajlandia Wśroacuted przedmiotoacutew artystycznych naj-większym zainteresowaniem cieszą się przedmioty będące efektem pracy rzeźbia-rzy (pomniki statuetki) W tej dziedzinie oproacutecz wspomnianych wcześniej lideroacutew istotnymi nabywcami są Wielka Brytania Indie Wietnam i Indonezja W raporcie

wyraźnie wskazywany jest spadek docho-doacutew ze sprzedanych kopii materialnych nośnikoacutew muzyki filmoacutew i informacji Fizyczne nośniki treści kultury oddały pole usługom kulturalnym o charakterze subskrypcji i transakcji w obrocie inter-netowym W skali globalnej sprzedaż płyt z muzyką zmalała w ostatnich 10 latach o 27 a płyt z filmami nawet o 88 co nie zmienia faktu że branża audiowizualna utrzymała stabilność finansową dzięki nowym metodom pozyskiwania ofero-wanych doacutebr kultury Sprzedaż książek mimo zwiększającego się udziału medioacutew niepapierowych w dużej części świata wzrosła w badanych okresie o 20 Do najbardziej wyraźnych korzyści płynących z rozwoju rynku doacutebr kultury należą powstałe i utrzymane miejsca pracy oraz zwiększenie roacuteżnorodności oferty doacutebr eksportowanych przez krajowe gospo-darki oraz środowiska lokalne Warto zwroacutecić uwagę na podniesiony w raporcie problem zwiększającej się trudności

ZAGRANICZNE RAPORTY22

Eksport doacutebr kultury w podziale na dziedziny 2004-2013

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Dziedzictwo kulturowe i naturalne

Sztuki performatywne i świętowanie (festiwale muzyka teatr)

Sztuki wizualne i rzemiosło artystyczne

Książki i prasa papierowa

Media audiowizualne i interaktywne

Design i usugi kreatywne

w pozyskiwaniu danych w otoczeniu internetowym co związane jest z większą roacuteżnorodnością droacuteg sprzedaży i zakupoacutew oraz ilością transakcji w zakresie doacutebr kultury w przestrzeni globalnej Niezwy-kle silne wrażenie robi znaczący wzrost eksportu doacutebr kultury w krajach Azji Południowo-Wschodnich (zilustrowany na wykresie) oraz konstatacja że kraje tego regionu stanowią jedyne miejsce w ktoacuterym eksportuje się więcej doacutebr o charakterze doacutebr kultury niż pozosta-łych produktoacutew Warto zwroacutecić roacutewnież uwagę na korzystny dla Polski bilans im-portu i eksportu doacutebr kultury w liczbach wymiernych ze wskazaniem na eksport Polska wykazuje w roku 2013 znacznie lepszą wartość eksportu niż większość sąsiadoacutew (kraje skandynawskie kraje bałtyckie Węgry czy Słowacja)

ZAGRANICZNE RAPORTY22

Eksport doacutebr kultury w podziale na dziedziny 2004-2013

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Dziedzictwo kulturowe i naturalne

Sztuki performatywne i świętowanie (festiwale muzyka teatr)

Sztuki wizualne i rzemiosło artystyczne

Książki i prasa papierowa

Media audiowizualne i interaktywne

Design i usugi kreatywne

w pozyskiwaniu danych w otoczeniu internetowym co związane jest z większą roacuteżnorodnością droacuteg sprzedaży i zakupoacutew oraz ilością transakcji w zakresie doacutebr kultury w przestrzeni globalnej Niezwy-kle silne wrażenie robi znaczący wzrost eksportu doacutebr kultury w krajach Azji Południowo-Wschodnich (zilustrowany na wykresie) oraz konstatacja że kraje tego regionu stanowią jedyne miejsce w ktoacuterym eksportuje się więcej doacutebr o charakterze doacutebr kultury niż pozosta-łych produktoacutew Warto zwroacutecić roacutewnież uwagę na korzystny dla Polski bilans im-portu i eksportu doacutebr kultury w liczbach wymiernych ze wskazaniem na eksport Polska wykazuje w roku 2013 znacznie lepszą wartość eksportu niż większość sąsiadoacutew (kraje skandynawskie kraje bałtyckie Węgry czy Słowacja)

ZAGRANICZNE RAPORTY23

Wartość kultury

Understanding the Value of Culture Arts amp Humanities Research Council Wielka Brytania

Trzy lata po rozpoczęciu jednego z naj-większych międzynarodowych projektoacutew dotyczących polityki kulturalnej i wartości kultury ukazuje się raport z badań przy ktoacuterego powstaniu wspoacutełpracowało grono znakomitych ekspertoacutew zajmujących się kulturą W opracowaniu autorzy dają nam dostęp do zaawansowanej wcześniej nie prezentowanej wielowymiarowej refleksji dotyczącej lepszego rozumienia roacuteżnorodnych kategorii wartości przy-noszonych przez aktywności kulturalną i artystyczną dla jednostek wspoacutelnot społeczności rynkoacutew i ekonomii Punk-tami wyjścia opracowania są fenomeny bdquowartości kulturyrdquo bdquowartościrdquo w kulturze oraz wartości przynoszonej poprzez arty-styczne aktywności kulturalne Wnioski te dotyczą całego sektora kultury nie tylko organizacji artystycznych Publikacja od-nosi się i komentuje wcześniejsze badania dotyczące wpływu kultury na jednostki i społeczności Istotna w opracowaniu pozostaje roacutewnież kwestia wymierności

i niewymierności korzyści płynących z wydatkowania pieniędzy na działania artystyczne i obiekty kulturalne W ba-daniach wykorzystano 70 oryginalnych opracowań eksperckich powstałych z funduszy AHRC oraz nowych inter-pretacji wcześniej istniejących raportoacutew i studioacutew dotyczących wartości kultury artystycznej Opracowanie prezentuje istotną dyskusję na temat metod po-zyskiwania wiedzy o wartości kultury

Jak sztuka zmienia życie ludzi

1 zwiększa refleksyjność empatię i ak-tywność w dążeniu do wartości (poka-zują to zwłaszcza przypadki więźnioacutew wracających do obiegu społecznego po odbyciu kary)

2 wzmacnia zaangażowanie społeczne i obywatelskie na rzecz wspoacutelnoty lokalnej udział w procesach demokra-tycznych i wyborach zwiększa zain-teresowanie wolontariatem rozwija zdolności do postrzegania alternatyw

dla skutecznego rozwiązywania pro-blemoacutew społecznych rozwija wraż-liwość na konsekwencje wyboroacutew w sferze publicznej oraz wzmacnia wyobraźnię polityczną

3 poprawia umiejętność krytycznej oceny w sytuacjach konfliktowych uzupełnia działania na rzecz pokoju i regeneracji społecznej po konfliktach zbrojnych w tym wojnach domowych czego przykładem są działania w Ir-landii Poacutełnocnej

4 sztuka na poziomie lokalnym od-grywa rolę przy uzdrawianiu relacji i rewitalizacji otoczenia miejskiego we wspoacutelnotach mieszkańcoacutew ndash jako znaczenie bardziej efektywna niż drogie infrastrukturalne projekty rewitalizacyjne realizowane na dużą skalę

5 kultura artystyczna wzbogaca treści transmitowane w mediach masowych i przemysłach kreatywnych wzmacnia działania o charakterze innowacyjnym

służące wsparciu utalentowanych ludzi oraz zwiększające wartość inwestycji w danych lokalizacjach

6 wkład działań kulturalnych i artystycz-nych w rozwiązywanie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicz-nym starzeniem się społeczeństw czy chorobami takimi jak np demencja

ZAGRANICZNE RAPORTY24

Przemysły kreatywne ndash polityki kulturalne

Creative Diversity Report Creative Industries Federation Wielka Brytania

Raport przedstawia bdquokreatywną wyspęrdquo z perspektywy spraw umykających do-tychczasowym danym statystycznym Stu-dium w oparciu o szereg wcześniej nie upowszechnianych wskaźnikoacutew pokazuje że brytyjski sektor kreatywny wbrew po-wszechnym opiniom nie jest dostatecznie otwarty na pracownikoacutew reprezentujących roacuteżne perspektywy kulturowe Dla utrzyma-nia dotychczasowego tempa rozwoju (jako najszybciej wzrastający sektor przemysłu brytyjskiego) wedle oceny autoroacutew raportu należy zadbać o wykorzystanie talentoacutew osoacuteb ktoacutere ze względu na pochodzenie etniczne bądź społeczne nie mają obecnie możliwości rozwijania swoich zdolności w przedsiębior-stwach sektora kreatywnego Opracowanie zawiera zestaw praktyk wartych naślado-wania ktoacutere otwierają przedsiębiorstwa na nowe kreatywne inspiracje i doświadcze-nia alternatywnych głosoacutew w rozwiązywaniu problemoacutew z innowacyjnością

Nowe technologie w organizacjach kulturalnych ndash festiwale

ACE Digital Culture Annual Report ACE Spainrsquos Public Agency for Culture Action

Anglojęzyczny raport hiszpańskiej pu-blicznej agencji kulturalnej przynosi wiele ciekawych wnioskoacutew dotyczących użycia nowych technologii w organizacjach i działaniach kulturalnych W publikacji przedstawiono spektrum głoacutewnych trendoacutew w zakresie użycia nowych na-rzędzi służących aktywności menedżeroacutew w sektorze kultury Szczegoacutelna uwaga poświęcona jest działaniom festiwalo-wym i możliwościom wykorzystywa-nia innowacji technicznych podczas ich realizacji Raport skierowany do dwoacutech typoacutew odbiorcoacutew składa się z dwoacutech komplementarnych części Pierwsza cześć raportu eksploruje pojęcie Smart Culture i skupia się na stosowaniu in-nowacji technicznych na przykładzie 50 analizowanych festiwali w tym głoacutewnie projektoacutew realizowanych w Hiszpanii Dwa wcześniejsze wydania raportu doty-czyły kolejno wpływu internetu na sztuki performatywne (teatr operę taniec) oraz obecności technologii w muzeach

Raport podejmuje dwoisty charakter wspoacutełczesnych festiwali oraz ich rozdarcie pomiędzy technologią i sztuką Komentuje roacutewnież funkcjonowanie publiczności i menedżeroacutew w realiach mieszanych światoacutew fizycznego i cyfrowego oraz znikające granice między dziedzinami sztuki i przemysłoacutew kultury Opracowanie przynosi roacutewnież istotne spostrzeżenia na temat wartości narzędzi analitycznych w świecie smart ndash danych pozyskiwa-nych poprzez algorytmy ktoacutere znacząco wzbogacają stan wiedzy o sektorze kul-tury i sposobach obcowania publiczności z kulturą artystyczną

ZAGRANICZNE RAPORTY25

Społeczna rola sztuki

Managing Art Projects with Societal Impact MAPSI ndash Sibelius Academy (Helsinki) amp European partners

Opracowanie ma charakter praktyczny i jest efektem projektu poświęconego spo-łecznemu oddziaływaniu sztuki o nazwie MAPSI ndash Managing Art Projects with Societal Impact Autoroacutew badań i raportu interesowała korelacja zjawisk takich jak sztuka zarzą-dzanie praca projektowa i oddziaływanie społeczne w roacuteżnych krajach i środowi-skach (fińskim hiszpańskim estońskim) Uwaga autoroacutew projektu skierowana jest zwłaszcza na metody zarządzania projektami artystycznymi w obliczu wspoacutełczesnych wyzwań społecznych

Rozwoacutej publiczności

Audience Explorations Guidebook for hopefully seeking the audience IETM ndash Goran Tomka

Publikacja jest przewodnikiem po strategicz-nych działaniach mających na celu pozyskanie publiczności dla organizacji kulturalnych Au-dience development czyli rozwoacutej publiczności jest złożonym i intrygującym problemem każdej instytucji Opracowanie zawiera zestaw narzędzi ćwiczeń i podpowiedzi skierowanych do pracownikoacutew instytucji ktoacuterzy stawiają za cel aktywizację odbiorcoacutew oraz poprawę rozpoznawalności organizacji kultury w społeczności lokalnej Autor nie proponuje prostych rozwiązań stara się jednak skłonić czytelnikoacutew do dostrzeżenia niuansoacutew rozwoju instytucji ktoacutere umykają utartym schematom wymagają refleksji i cierpliwości w działaniu oraz zestrojenia planu aktywności z misją i wartościami organizacji kulturalnej

Finansowanie kultury

Trends Statistics amp Expertise for Arts and Cultural Fundraisers Arts Fundraising amp Philanthropy Arts Council England

Publikacja podsumowuje działania eksperc-kie i edukacyjne w obszarze pozyskiwania środkoacutew finansowych dla sektora kultury w Europie Opisuje tendencje w obszarze poszukiwania źroacutedeł finansowania inicjatyw kulturalnych w tym roacutewnież źroacutedeł pozy-skiwania informacji o możliwym wsparciu finansowym W opracowaniu odnajdziemy przewidywane przez ekspertoacutew trendy dotyczące nowych metod i kontekstoacutew do-finansowywania organizacji artystycznych i kulturalnych

ARTYKUŁY NAUKOWE26

ARTYKUŁY NAUKOWE

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawcze

European statistics on cultural participation and their international comparability ldquoInternational Journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22 (2) John OrsquoHagan

Potrzeba badań poroacutewnawczych doty-czących uczestnictwa w kulturze w UE wynika ze zwrotu jaki dokonał się po ostatnim kryzysie gospodarczym ko-nieczności sprawdzania czy polityki kulturalne osiągają stawiane im cele związane z pożądaną strukturą socjoeko-nomiczną odbiorcoacutew kultury (najczęstsze cele to poszerzanie liczby odbiorcoacutew i przybliżanie kultury grupom defawo-ryzowanym) Badania poroacutewnawcze dają możliwość spojrzenia z oddali na własny kraj i kulturę dostrzeżenia aspektoacutew ktoacuterych nie widać gdy uwaga nie sięga dalej niż granica państwa

Mimo dostępności badań prowadzonych na poziomie Wspoacutelnoty Europejskiej i po-szczegoacutelnych jej krajoacutew członkowskich wciąż borykamy się z poroacutewnywalnością danych Roacuteżnice pojawiają się już na po-ziomie definiowania zakresu badania (co

rozumiemy pod hasłem bdquokulturardquo czy bdquosztukardquo czy interesują nas odbiorcy kultury czy też jej twoacutercy pytamy o instytucje (np muzea) aktywności ndash (np chodzenie do muzeoacutew) czy o formę kultury (np wystawę) Problemem jest język Ta sama ankieta po przetłuma-czeniu na języki narodowe może dawać skrajne roacuteżne wyniki ndash choćby dlatego że przyjęte kategorie są roacuteżnie rozumiane (najlepszym przykładem jest słowo bdquoteatrrdquo ktoacutere w krajach anglosaskich oznacza spektakle dramatyczne a we Włoszech czy w Polsce może oznaczać także ope-rę balet czy musical) Roacuteżnice dotyczą wielkości proacuteby i jej charakterystyk (np dolnej granicy wieku respondentoacutew) okresu i częstotliwości przeprowadzania badań czy czasu ktoacuterego ankieta dotyczy (czy pytamy o doświadczenia kultury w trakcie roku czy miesiąca) Na wyniki duży wpływ ma także sposoacuteb realizowania

ankiet (rozmowa osobista telefoniczna czy ankieta internetowa) Autorzy arty-kułu pokazują że wskazane problemy prowadzą do poważnych rozbieżności Pytają o wyniki ankiety Eurobarometru bdquoCzy to wiarygodne że tylko 18 doro-słych Polakoacutew nie było w teatrze w ciągu ostatnich 12 miesięcy jeżeli na to samo pytanie negatywnie odpowiada 44 Czechoacutew i 42 Brytyjczykoacutewrdquo

Aktualne analizy uwarunkowań uczest-nictwa w kulturze w Polsce zawiera artykuł Tomasza Kukołowicza i Tomasza Żoacutełtaka Geograficzna dostępność kultury a wykluczenie z uczestnictwa w kulturze instytucjonalnej (bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo 12016)

Źroacutedła danych poroacutewnawczych zwią-zanych z uczestnictwem w kulturze dla EU

Eurobarometr Cultural statistics ndash ankieta dotycząca kultury (2001 2003 2007 2013)

European Social Survey (ESS) EU-Statistics on Income and Living Conditions (EU-SILC)

Adult Education Survey (AES) Compendium Cultural Policies and Trends in Europe wwwculturalpo-liciesnet

European Institute for Comparative Cultural Research (ERICarts)

ARTYKUŁY NAUKOWE27

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawcze

Cultural participaion in Europe Can we identify common determinants ldquoJournal of Cultural Economicsrdquo 2016 vol 40 (2)M Falk T Katz-Gerro

Determinanty uczestnictwa w kulturze to temat tak stary jak poacutełwieczna historia ekonomii kultury Na pierwszy rzut oka badanie potwierdza tylko dotychczasową wiedzę Podstawą analizy są dane pozy-skane od 350 000 respondentoacutew ankiet przeprowadzonych w 24 krajach EU Autorzy korzystają z dwoacutech baz danych Eurostatu i EU-SILC (EU Syrvey of Income and Living Conditions) wybierając wizyty w muzeach i innych obiektach o znaczeniu historycznym jako wskaźnik uczestnictwa w kulturze Zgodnie z przewidywaniami miejsca związane z dziedzictwem odwie-dzają częściej osoby dobrze wykształcone zamożne i wykonujące bardziej prestiżowe zawody (przedstawiciele nauk matema-tycznych i przyrodniczych w tym lekarze inżynierowie prawnicy nauczyciele pro-fesjonaliści pracujący z biznesie naukach społecznych i sztuce menedżerowie) Mniej istotne są wiek i płeć

Wnioski autoroacutew trafiają w sedno pro-jektowania europejskich polityk kultu-ralnych Okazuje się że dotychczasowe polityki kulturalne poradziły sobie z ni-welowaniem roacuteżnic w dostępie do kultury osoacuteb roacuteżnych płci i w roacuteżnym wieku Obecne wsparcie nie zdołało jednak wy-roacutewnać szans osoacuteb z roacuteżnym zapleczem społecznym i kulturowym od ktoacuterych uzależnione jest osiągnięcie wyższego wy-kształcenia wysokiego dochodu i dobrego zawodu Zasadne jest więc pytanie ktoacutere stawiają autorzy czy zatem rolą polityk kulturalnych jest dostarczanie dostępu do kultury czy też służą one (zapewne wbrew intencjom) reprodukcji podziałoacutew społecznych (dystynkcji jeśli posłużyć się terminologią przywoływanego w artykule Pierra Bourdieu)

00

01

02

03

04

05

06

07

08

029033

043

06

poniżej 3567 EUR

3567-8325 EUR 8325-14000 EUR powyżej 14000 EUR

dochody

Uczestnictwo w kulturze wizyty w muzeach i obiektach historycznych

046

026

07

00

01

02

03

04

05

06

07

08

podstawowe średnie wyższe

wykształcenie

ARTYKUŁY NAUKOWE28

Turystyka kulturowa

Tourism flows and the demand for regional and city theatres in Austria ldquoJournal of Cultural Economicsrdquo 2016 vol 40 (2) M Zięba

Tuż przed rozpoczęciem sezonu tu-rystycznego 2016 warto przyjrzeć się artykułowi poświęconemu wpływowi turystyki na popyt na dobra i usługi kultury Autorka przytacza dane Świa-towej Organizacji Handlu już w 1996 rejestrowano że turystyka kulturowa to cel 37 turystycznych podroacuteży a ich liczba rośnie rocznie o 15 (zob Cultu-ral tourism in Europe red G Richards 1996) Analizowane w artykule elementy kultury regionalnej (np dziedzictwo kulturowe teatr) to dobra ktoacuterymi nie sposoacuteb handlować w tradycyjnym tego słowa znaczeniu ponieważ związane są z konkretnym miejscem lub budynkiem Turystyka kulturowa to pośrednio forma ich eksportu

Potencjał turystyczny miejsc kulturalnych jest bardzo zroacuteżnicowany trudno też o jednolitą teorię zachowań turystoacutew (czy podroacuteżując kierujemy się zasadami

towarzyszącymi nam w życiu codziennym czy też mamy wtedy inne priorytety) Autorka analizuje zmiany liczby widzoacutew w największych austriackich teatrach znanych niekiedy na całym świecie zwłaszcza miłośnikom opery To między innymi dzięki dwukrotnemu wzrostowi liczby turystoacutew odwiedzających Austrię w latach 1970-2010 łączna liczba widzoacutew w austriackich teatrach niemal się nie zmieniła Gdyby nie popyt wynikający z aktywności turystoacutew zwłaszcza z zagra-nicy frekwencja w teatrach a w szczegoacutel-ności w operach nie byłaby tak stabilna Choć w roacuteżnych krajach beneficjentami turystyki kulturowej są inne instytucje kultury to śledzenie preferencji turystoacutew może pomoacutec w kształtowaniu skutecznej promocji kultury lokalnej i narodowej za granicą

0

1000000000

2000000000

3000000000

4000000000

5000000000

6000000000

Wydatki turystoacutew zagranicznych w Polsce w 2014 (zł)

ARTYKUŁY NAUKOWE29

Wartość kultury

Cultural value and cultural policy some evidence from the world of live music ldquoInternational journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22 (3) A Behr M Brennan M Cloonan

Odkąd publiczne wydatki na kulturę wymagają wykazania że jej dostarczanie stanowi konkretną wartość dla społeczeń-stwa rywalizują ze sobą dwa sposoby uzasadniania ich przydatności Począt-kowo dominowała narracja dotycząca instrumentalnej wartości kultury sektor kultury to rynek pracy dla konkretnej liczby osoacuteb i źroacutedło części PKB sposoacuteb na regenerację zaniedbanych obszaroacutew miejskich i powoacuted lokalnej czy narodowej dumy Tym sposobem doceniamy to co jest efektem istnienia kultury jednak nie ją samą lecz jej wewnętrzną wartość (ang instrinsic value) Wartość instru-mentalną kultury stosunkowo łatwo zmierzyć wartość wewnętrzną ndash znacznie trudniej Autorzy raportu zdając sobie z tego sprawę analizują nie tyle wartość wewnętrzną kultury co sposoacuteb w jaki ludzie tę wartość przypisują muzyce granej na żywo traktowanej tutaj jako przykładowe dobro kultury

Uczestnicy koncertoacutew odmiennie określa-ją to co stanowi dla nich wartość muzyki bdquosamą w sobierdquo jednak zgodnie nie łączą jej z ceną ktoacuterą zapłacili za bilet wstępu Cena biletu (podobnie jak koszt podroacuteży czy noclegu) jest istotna tylko na etapie podejmowania decyzji o uczestnictwie i nie wpływa na poacuteźniejszą ocenę wyda-rzenia Kategorią według ktoacuterej określano wartość sztuki jest poczucie uczestnictwa w wydarzeniu transcendentnym (oddzie-lonym od codziennego przeżywania) ndash to raczej proces społeczny i psychologiczny (a może po prostu estetyczny) niż wymier-ne dobro Okazuje się też że chodzenie na koncerty wynika z bardzo roacuteżnych często sprzecznych ze sobą motywa-cji nawet jeśli pytamy o zdanie osoby uczestniczące w tym samym wydarzeniu Wartość wewnętrzna sztuki nie jest też w żaden sposoacuteb związana z tym kto ją dostarcza (komercyjna firma czy sektor publiczny)

W ostatnim kwartale turystyce kulturowej poświęcono także kilka

innych artykułoacutew

A Aidarov

Tourism and preservation of Old Belief in Estonia the frontstage and backstage of Estonian Old Believers ldquoInternational Journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22(2) dotyczący niejednoznacz-nych skutkoacutew turystycznej eksploatacji tradycyjnych grup wyznaniowych

S Carson L Hawkes K Gislason K Cantrell

Literature tourism and the city writing and cultural change ldquoJour-nal of Tourism and Cultural Chan-gerdquo publikacja on-line 04042016 dotyczący wykorzystania roacuteż-norodnych lokalnych tradycji literackich (historycznego dorobku i bieżącego życia literackiego) jako elementu oferty turystycznej

A Guachalla

Perception and experience of urban areas for cultural tourism A social constructivist approach in Covent Garden ldquoTourism and Hospitality Researchrdquo publikacja on-line 10052016 dotyczący obiektoacutew miejskich przyciągających uwagę turystoacutew

Wg raportu GUS bdquoTurystyka w 2014 rrdquo Polskę w 2014 roku odwiedziło 16 mln turystoacutew zagranicznych z czego 275 przyjechało głoacutewnie w celach rekreacyjnych (wypoczy-nek rekreacja wakacje) Ponad 22 wydatkoacutew poniesionych przez turystoacutew zagranicznych dotyczyło usług kulturalno-rekreacyjnych

30

The Culture of Migration Politics Aesthetics and HistoriesSten Mosland Anne Petersen Mortiz Schramm (red)IBTauris amp Co London 2016

Książka jest zbiorem tekstoacutew poświęcona wpływowi migracji na sektor kultury i działalności kulturalną Komentuje sposoacuteb w jaki w ostatnich dekadach spo-łeczności artystyczne i mene-dżerskie ulegają transformacji w wyniku wymiany doświadczeń wynikającej z przemieszczania

się profesjonalistoacutew w dziedzinie sztuki i zarządzania organizacjami kulturalnymi Artykuły zawarte w tej publikacji zbiorowej poddają także rozwadze wpływ migracji (w jej wymiarach artystycznych i estetycznych) na kształt toż-samości polityk i społeczeństw w Europie

Heritage and Landscape as Human ValuesMaurizio di Stefano (red)Edizioni Scientifiche Intaliane Napoli 2015

ICOMOS jedna z najważniejszych międzynarodowych organizacji w obszarze dziedzictwa opubliko-wała niedawno studium zawierają-ca 196 artykułoacutew przygotowanych z myślą o pogłębieniu zagadnienia bdquodziedzictwa i krajobrazu jako wartości ludzkiejrdquo Głoacutewnym te-

matem książki jest dziedzictwo kulturowe w relacji do podsta-wowych prawa człowieka jakości życia w otoczeniu kulturowym i naturalnym w świetle zasadni-czych semantycznych wymiaroacutew pojęć używanych w praktyce i teorii dziedzictwa kulturowego

KSIĄŻKI

31

The Curatorial Conundrum What to Study What to Research What to PracticePaul OrsquoNeill Mick Wilson Lucy Steeds (red)MIT Press Center for Curatorial Studies Bard CollegeLuma Foundation London 2016

Książka jest kompendium wiedzy na temat fenomenu kuratoroacutew w świecie sztuki ich pochodze-nia roli i przyszłości Ekspansja kuratoroacutew często oddziałujących silniej na praktyki galerii i muzeoacutew niż artyści wprowadza zasad-nicze pytania o stan organizacji i instytucji wystawienniczych

w dziedzinie sztuki Publikacja traktuje temat kompleksowo za-praszając do refleksji nad obecnym stanem i przyszłością edukacji kuratorskiej badań w obszarze kuratorskim praktyki zawodu kuratorskiego w aspektach or-ganizacyjnych i artystycznych

bdquoKultura Wspoacutełczesna 22016rdquoBadania gier -- podejścia krytyczne

Od kilkunastu lat rozwijają się w Polsce badania nad grami i ich kontekstami (zwane groznaw-stwem) jednak coraz częściej da się słyszeć głosy że brakuje im (nie tylko polskim) dystan-su do omawianego przedmiotu Wprawdzie zachodnie środowiska parające się game studies sygnali-zują pojawianie się niepokojących zjawisk w grach (takich jak rasizm myślenie kolonialne czy wreszcie

militaryzacja gier) jednak nie jest to podejście popularne w Polsce Numer kwartalnika bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo poświęcony kry-tycznemu podejściu w badaniach gier podejmuje aktualne dla kul-turoznawstwa i nauk społecz-nych tematy i odnosi je do zjawisk z ekranu (choć ndash nie tylko)

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30

ARTYKUŁY NAUKOWE27

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawcze

Cultural participaion in Europe Can we identify common determinants ldquoJournal of Cultural Economicsrdquo 2016 vol 40 (2)M Falk T Katz-Gerro

Determinanty uczestnictwa w kulturze to temat tak stary jak poacutełwieczna historia ekonomii kultury Na pierwszy rzut oka badanie potwierdza tylko dotychczasową wiedzę Podstawą analizy są dane pozy-skane od 350 000 respondentoacutew ankiet przeprowadzonych w 24 krajach EU Autorzy korzystają z dwoacutech baz danych Eurostatu i EU-SILC (EU Syrvey of Income and Living Conditions) wybierając wizyty w muzeach i innych obiektach o znaczeniu historycznym jako wskaźnik uczestnictwa w kulturze Zgodnie z przewidywaniami miejsca związane z dziedzictwem odwie-dzają częściej osoby dobrze wykształcone zamożne i wykonujące bardziej prestiżowe zawody (przedstawiciele nauk matema-tycznych i przyrodniczych w tym lekarze inżynierowie prawnicy nauczyciele pro-fesjonaliści pracujący z biznesie naukach społecznych i sztuce menedżerowie) Mniej istotne są wiek i płeć

Wnioski autoroacutew trafiają w sedno pro-jektowania europejskich polityk kultu-ralnych Okazuje się że dotychczasowe polityki kulturalne poradziły sobie z ni-welowaniem roacuteżnic w dostępie do kultury osoacuteb roacuteżnych płci i w roacuteżnym wieku Obecne wsparcie nie zdołało jednak wy-roacutewnać szans osoacuteb z roacuteżnym zapleczem społecznym i kulturowym od ktoacuterych uzależnione jest osiągnięcie wyższego wy-kształcenia wysokiego dochodu i dobrego zawodu Zasadne jest więc pytanie ktoacutere stawiają autorzy czy zatem rolą polityk kulturalnych jest dostarczanie dostępu do kultury czy też służą one (zapewne wbrew intencjom) reprodukcji podziałoacutew społecznych (dystynkcji jeśli posłużyć się terminologią przywoływanego w artykule Pierra Bourdieu)

00

01

02

03

04

05

06

07

08

029033

043

06

poniżej 3567 EUR

3567-8325 EUR 8325-14000 EUR powyżej 14000 EUR

dochody

Uczestnictwo w kulturze wizyty w muzeach i obiektach historycznych

046

026

07

00

01

02

03

04

05

06

07

08

podstawowe średnie wyższe

wykształcenie

ARTYKUŁY NAUKOWE28

Turystyka kulturowa

Tourism flows and the demand for regional and city theatres in Austria ldquoJournal of Cultural Economicsrdquo 2016 vol 40 (2) M Zięba

Tuż przed rozpoczęciem sezonu tu-rystycznego 2016 warto przyjrzeć się artykułowi poświęconemu wpływowi turystyki na popyt na dobra i usługi kultury Autorka przytacza dane Świa-towej Organizacji Handlu już w 1996 rejestrowano że turystyka kulturowa to cel 37 turystycznych podroacuteży a ich liczba rośnie rocznie o 15 (zob Cultu-ral tourism in Europe red G Richards 1996) Analizowane w artykule elementy kultury regionalnej (np dziedzictwo kulturowe teatr) to dobra ktoacuterymi nie sposoacuteb handlować w tradycyjnym tego słowa znaczeniu ponieważ związane są z konkretnym miejscem lub budynkiem Turystyka kulturowa to pośrednio forma ich eksportu

Potencjał turystyczny miejsc kulturalnych jest bardzo zroacuteżnicowany trudno też o jednolitą teorię zachowań turystoacutew (czy podroacuteżując kierujemy się zasadami

towarzyszącymi nam w życiu codziennym czy też mamy wtedy inne priorytety) Autorka analizuje zmiany liczby widzoacutew w największych austriackich teatrach znanych niekiedy na całym świecie zwłaszcza miłośnikom opery To między innymi dzięki dwukrotnemu wzrostowi liczby turystoacutew odwiedzających Austrię w latach 1970-2010 łączna liczba widzoacutew w austriackich teatrach niemal się nie zmieniła Gdyby nie popyt wynikający z aktywności turystoacutew zwłaszcza z zagra-nicy frekwencja w teatrach a w szczegoacutel-ności w operach nie byłaby tak stabilna Choć w roacuteżnych krajach beneficjentami turystyki kulturowej są inne instytucje kultury to śledzenie preferencji turystoacutew może pomoacutec w kształtowaniu skutecznej promocji kultury lokalnej i narodowej za granicą

0

1000000000

2000000000

3000000000

4000000000

5000000000

6000000000

Wydatki turystoacutew zagranicznych w Polsce w 2014 (zł)

ARTYKUŁY NAUKOWE29

Wartość kultury

Cultural value and cultural policy some evidence from the world of live music ldquoInternational journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22 (3) A Behr M Brennan M Cloonan

Odkąd publiczne wydatki na kulturę wymagają wykazania że jej dostarczanie stanowi konkretną wartość dla społeczeń-stwa rywalizują ze sobą dwa sposoby uzasadniania ich przydatności Począt-kowo dominowała narracja dotycząca instrumentalnej wartości kultury sektor kultury to rynek pracy dla konkretnej liczby osoacuteb i źroacutedło części PKB sposoacuteb na regenerację zaniedbanych obszaroacutew miejskich i powoacuted lokalnej czy narodowej dumy Tym sposobem doceniamy to co jest efektem istnienia kultury jednak nie ją samą lecz jej wewnętrzną wartość (ang instrinsic value) Wartość instru-mentalną kultury stosunkowo łatwo zmierzyć wartość wewnętrzną ndash znacznie trudniej Autorzy raportu zdając sobie z tego sprawę analizują nie tyle wartość wewnętrzną kultury co sposoacuteb w jaki ludzie tę wartość przypisują muzyce granej na żywo traktowanej tutaj jako przykładowe dobro kultury

Uczestnicy koncertoacutew odmiennie określa-ją to co stanowi dla nich wartość muzyki bdquosamą w sobierdquo jednak zgodnie nie łączą jej z ceną ktoacuterą zapłacili za bilet wstępu Cena biletu (podobnie jak koszt podroacuteży czy noclegu) jest istotna tylko na etapie podejmowania decyzji o uczestnictwie i nie wpływa na poacuteźniejszą ocenę wyda-rzenia Kategorią według ktoacuterej określano wartość sztuki jest poczucie uczestnictwa w wydarzeniu transcendentnym (oddzie-lonym od codziennego przeżywania) ndash to raczej proces społeczny i psychologiczny (a może po prostu estetyczny) niż wymier-ne dobro Okazuje się też że chodzenie na koncerty wynika z bardzo roacuteżnych często sprzecznych ze sobą motywa-cji nawet jeśli pytamy o zdanie osoby uczestniczące w tym samym wydarzeniu Wartość wewnętrzna sztuki nie jest też w żaden sposoacuteb związana z tym kto ją dostarcza (komercyjna firma czy sektor publiczny)

W ostatnim kwartale turystyce kulturowej poświęcono także kilka

innych artykułoacutew

A Aidarov

Tourism and preservation of Old Belief in Estonia the frontstage and backstage of Estonian Old Believers ldquoInternational Journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22(2) dotyczący niejednoznacz-nych skutkoacutew turystycznej eksploatacji tradycyjnych grup wyznaniowych

S Carson L Hawkes K Gislason K Cantrell

Literature tourism and the city writing and cultural change ldquoJour-nal of Tourism and Cultural Chan-gerdquo publikacja on-line 04042016 dotyczący wykorzystania roacuteż-norodnych lokalnych tradycji literackich (historycznego dorobku i bieżącego życia literackiego) jako elementu oferty turystycznej

A Guachalla

Perception and experience of urban areas for cultural tourism A social constructivist approach in Covent Garden ldquoTourism and Hospitality Researchrdquo publikacja on-line 10052016 dotyczący obiektoacutew miejskich przyciągających uwagę turystoacutew

Wg raportu GUS bdquoTurystyka w 2014 rrdquo Polskę w 2014 roku odwiedziło 16 mln turystoacutew zagranicznych z czego 275 przyjechało głoacutewnie w celach rekreacyjnych (wypoczy-nek rekreacja wakacje) Ponad 22 wydatkoacutew poniesionych przez turystoacutew zagranicznych dotyczyło usług kulturalno-rekreacyjnych

30

The Culture of Migration Politics Aesthetics and HistoriesSten Mosland Anne Petersen Mortiz Schramm (red)IBTauris amp Co London 2016

Książka jest zbiorem tekstoacutew poświęcona wpływowi migracji na sektor kultury i działalności kulturalną Komentuje sposoacuteb w jaki w ostatnich dekadach spo-łeczności artystyczne i mene-dżerskie ulegają transformacji w wyniku wymiany doświadczeń wynikającej z przemieszczania

się profesjonalistoacutew w dziedzinie sztuki i zarządzania organizacjami kulturalnymi Artykuły zawarte w tej publikacji zbiorowej poddają także rozwadze wpływ migracji (w jej wymiarach artystycznych i estetycznych) na kształt toż-samości polityk i społeczeństw w Europie

Heritage and Landscape as Human ValuesMaurizio di Stefano (red)Edizioni Scientifiche Intaliane Napoli 2015

ICOMOS jedna z najważniejszych międzynarodowych organizacji w obszarze dziedzictwa opubliko-wała niedawno studium zawierają-ca 196 artykułoacutew przygotowanych z myślą o pogłębieniu zagadnienia bdquodziedzictwa i krajobrazu jako wartości ludzkiejrdquo Głoacutewnym te-

matem książki jest dziedzictwo kulturowe w relacji do podsta-wowych prawa człowieka jakości życia w otoczeniu kulturowym i naturalnym w świetle zasadni-czych semantycznych wymiaroacutew pojęć używanych w praktyce i teorii dziedzictwa kulturowego

KSIĄŻKI

31

The Curatorial Conundrum What to Study What to Research What to PracticePaul OrsquoNeill Mick Wilson Lucy Steeds (red)MIT Press Center for Curatorial Studies Bard CollegeLuma Foundation London 2016

Książka jest kompendium wiedzy na temat fenomenu kuratoroacutew w świecie sztuki ich pochodze-nia roli i przyszłości Ekspansja kuratoroacutew często oddziałujących silniej na praktyki galerii i muzeoacutew niż artyści wprowadza zasad-nicze pytania o stan organizacji i instytucji wystawienniczych

w dziedzinie sztuki Publikacja traktuje temat kompleksowo za-praszając do refleksji nad obecnym stanem i przyszłością edukacji kuratorskiej badań w obszarze kuratorskim praktyki zawodu kuratorskiego w aspektach or-ganizacyjnych i artystycznych

bdquoKultura Wspoacutełczesna 22016rdquoBadania gier -- podejścia krytyczne

Od kilkunastu lat rozwijają się w Polsce badania nad grami i ich kontekstami (zwane groznaw-stwem) jednak coraz częściej da się słyszeć głosy że brakuje im (nie tylko polskim) dystan-su do omawianego przedmiotu Wprawdzie zachodnie środowiska parające się game studies sygnali-zują pojawianie się niepokojących zjawisk w grach (takich jak rasizm myślenie kolonialne czy wreszcie

militaryzacja gier) jednak nie jest to podejście popularne w Polsce Numer kwartalnika bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo poświęcony kry-tycznemu podejściu w badaniach gier podejmuje aktualne dla kul-turoznawstwa i nauk społecz-nych tematy i odnosi je do zjawisk z ekranu (choć ndash nie tylko)

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30

ARTYKUŁY NAUKOWE28

Turystyka kulturowa

Tourism flows and the demand for regional and city theatres in Austria ldquoJournal of Cultural Economicsrdquo 2016 vol 40 (2) M Zięba

Tuż przed rozpoczęciem sezonu tu-rystycznego 2016 warto przyjrzeć się artykułowi poświęconemu wpływowi turystyki na popyt na dobra i usługi kultury Autorka przytacza dane Świa-towej Organizacji Handlu już w 1996 rejestrowano że turystyka kulturowa to cel 37 turystycznych podroacuteży a ich liczba rośnie rocznie o 15 (zob Cultu-ral tourism in Europe red G Richards 1996) Analizowane w artykule elementy kultury regionalnej (np dziedzictwo kulturowe teatr) to dobra ktoacuterymi nie sposoacuteb handlować w tradycyjnym tego słowa znaczeniu ponieważ związane są z konkretnym miejscem lub budynkiem Turystyka kulturowa to pośrednio forma ich eksportu

Potencjał turystyczny miejsc kulturalnych jest bardzo zroacuteżnicowany trudno też o jednolitą teorię zachowań turystoacutew (czy podroacuteżując kierujemy się zasadami

towarzyszącymi nam w życiu codziennym czy też mamy wtedy inne priorytety) Autorka analizuje zmiany liczby widzoacutew w największych austriackich teatrach znanych niekiedy na całym świecie zwłaszcza miłośnikom opery To między innymi dzięki dwukrotnemu wzrostowi liczby turystoacutew odwiedzających Austrię w latach 1970-2010 łączna liczba widzoacutew w austriackich teatrach niemal się nie zmieniła Gdyby nie popyt wynikający z aktywności turystoacutew zwłaszcza z zagra-nicy frekwencja w teatrach a w szczegoacutel-ności w operach nie byłaby tak stabilna Choć w roacuteżnych krajach beneficjentami turystyki kulturowej są inne instytucje kultury to śledzenie preferencji turystoacutew może pomoacutec w kształtowaniu skutecznej promocji kultury lokalnej i narodowej za granicą

0

1000000000

2000000000

3000000000

4000000000

5000000000

6000000000

Wydatki turystoacutew zagranicznych w Polsce w 2014 (zł)

ARTYKUŁY NAUKOWE29

Wartość kultury

Cultural value and cultural policy some evidence from the world of live music ldquoInternational journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22 (3) A Behr M Brennan M Cloonan

Odkąd publiczne wydatki na kulturę wymagają wykazania że jej dostarczanie stanowi konkretną wartość dla społeczeń-stwa rywalizują ze sobą dwa sposoby uzasadniania ich przydatności Począt-kowo dominowała narracja dotycząca instrumentalnej wartości kultury sektor kultury to rynek pracy dla konkretnej liczby osoacuteb i źroacutedło części PKB sposoacuteb na regenerację zaniedbanych obszaroacutew miejskich i powoacuted lokalnej czy narodowej dumy Tym sposobem doceniamy to co jest efektem istnienia kultury jednak nie ją samą lecz jej wewnętrzną wartość (ang instrinsic value) Wartość instru-mentalną kultury stosunkowo łatwo zmierzyć wartość wewnętrzną ndash znacznie trudniej Autorzy raportu zdając sobie z tego sprawę analizują nie tyle wartość wewnętrzną kultury co sposoacuteb w jaki ludzie tę wartość przypisują muzyce granej na żywo traktowanej tutaj jako przykładowe dobro kultury

Uczestnicy koncertoacutew odmiennie określa-ją to co stanowi dla nich wartość muzyki bdquosamą w sobierdquo jednak zgodnie nie łączą jej z ceną ktoacuterą zapłacili za bilet wstępu Cena biletu (podobnie jak koszt podroacuteży czy noclegu) jest istotna tylko na etapie podejmowania decyzji o uczestnictwie i nie wpływa na poacuteźniejszą ocenę wyda-rzenia Kategorią według ktoacuterej określano wartość sztuki jest poczucie uczestnictwa w wydarzeniu transcendentnym (oddzie-lonym od codziennego przeżywania) ndash to raczej proces społeczny i psychologiczny (a może po prostu estetyczny) niż wymier-ne dobro Okazuje się też że chodzenie na koncerty wynika z bardzo roacuteżnych często sprzecznych ze sobą motywa-cji nawet jeśli pytamy o zdanie osoby uczestniczące w tym samym wydarzeniu Wartość wewnętrzna sztuki nie jest też w żaden sposoacuteb związana z tym kto ją dostarcza (komercyjna firma czy sektor publiczny)

W ostatnim kwartale turystyce kulturowej poświęcono także kilka

innych artykułoacutew

A Aidarov

Tourism and preservation of Old Belief in Estonia the frontstage and backstage of Estonian Old Believers ldquoInternational Journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22(2) dotyczący niejednoznacz-nych skutkoacutew turystycznej eksploatacji tradycyjnych grup wyznaniowych

S Carson L Hawkes K Gislason K Cantrell

Literature tourism and the city writing and cultural change ldquoJour-nal of Tourism and Cultural Chan-gerdquo publikacja on-line 04042016 dotyczący wykorzystania roacuteż-norodnych lokalnych tradycji literackich (historycznego dorobku i bieżącego życia literackiego) jako elementu oferty turystycznej

A Guachalla

Perception and experience of urban areas for cultural tourism A social constructivist approach in Covent Garden ldquoTourism and Hospitality Researchrdquo publikacja on-line 10052016 dotyczący obiektoacutew miejskich przyciągających uwagę turystoacutew

Wg raportu GUS bdquoTurystyka w 2014 rrdquo Polskę w 2014 roku odwiedziło 16 mln turystoacutew zagranicznych z czego 275 przyjechało głoacutewnie w celach rekreacyjnych (wypoczy-nek rekreacja wakacje) Ponad 22 wydatkoacutew poniesionych przez turystoacutew zagranicznych dotyczyło usług kulturalno-rekreacyjnych

30

The Culture of Migration Politics Aesthetics and HistoriesSten Mosland Anne Petersen Mortiz Schramm (red)IBTauris amp Co London 2016

Książka jest zbiorem tekstoacutew poświęcona wpływowi migracji na sektor kultury i działalności kulturalną Komentuje sposoacuteb w jaki w ostatnich dekadach spo-łeczności artystyczne i mene-dżerskie ulegają transformacji w wyniku wymiany doświadczeń wynikającej z przemieszczania

się profesjonalistoacutew w dziedzinie sztuki i zarządzania organizacjami kulturalnymi Artykuły zawarte w tej publikacji zbiorowej poddają także rozwadze wpływ migracji (w jej wymiarach artystycznych i estetycznych) na kształt toż-samości polityk i społeczeństw w Europie

Heritage and Landscape as Human ValuesMaurizio di Stefano (red)Edizioni Scientifiche Intaliane Napoli 2015

ICOMOS jedna z najważniejszych międzynarodowych organizacji w obszarze dziedzictwa opubliko-wała niedawno studium zawierają-ca 196 artykułoacutew przygotowanych z myślą o pogłębieniu zagadnienia bdquodziedzictwa i krajobrazu jako wartości ludzkiejrdquo Głoacutewnym te-

matem książki jest dziedzictwo kulturowe w relacji do podsta-wowych prawa człowieka jakości życia w otoczeniu kulturowym i naturalnym w świetle zasadni-czych semantycznych wymiaroacutew pojęć używanych w praktyce i teorii dziedzictwa kulturowego

KSIĄŻKI

31

The Curatorial Conundrum What to Study What to Research What to PracticePaul OrsquoNeill Mick Wilson Lucy Steeds (red)MIT Press Center for Curatorial Studies Bard CollegeLuma Foundation London 2016

Książka jest kompendium wiedzy na temat fenomenu kuratoroacutew w świecie sztuki ich pochodze-nia roli i przyszłości Ekspansja kuratoroacutew często oddziałujących silniej na praktyki galerii i muzeoacutew niż artyści wprowadza zasad-nicze pytania o stan organizacji i instytucji wystawienniczych

w dziedzinie sztuki Publikacja traktuje temat kompleksowo za-praszając do refleksji nad obecnym stanem i przyszłością edukacji kuratorskiej badań w obszarze kuratorskim praktyki zawodu kuratorskiego w aspektach or-ganizacyjnych i artystycznych

bdquoKultura Wspoacutełczesna 22016rdquoBadania gier -- podejścia krytyczne

Od kilkunastu lat rozwijają się w Polsce badania nad grami i ich kontekstami (zwane groznaw-stwem) jednak coraz częściej da się słyszeć głosy że brakuje im (nie tylko polskim) dystan-su do omawianego przedmiotu Wprawdzie zachodnie środowiska parające się game studies sygnali-zują pojawianie się niepokojących zjawisk w grach (takich jak rasizm myślenie kolonialne czy wreszcie

militaryzacja gier) jednak nie jest to podejście popularne w Polsce Numer kwartalnika bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo poświęcony kry-tycznemu podejściu w badaniach gier podejmuje aktualne dla kul-turoznawstwa i nauk społecz-nych tematy i odnosi je do zjawisk z ekranu (choć ndash nie tylko)

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30

ARTYKUŁY NAUKOWE29

Wartość kultury

Cultural value and cultural policy some evidence from the world of live music ldquoInternational journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22 (3) A Behr M Brennan M Cloonan

Odkąd publiczne wydatki na kulturę wymagają wykazania że jej dostarczanie stanowi konkretną wartość dla społeczeń-stwa rywalizują ze sobą dwa sposoby uzasadniania ich przydatności Począt-kowo dominowała narracja dotycząca instrumentalnej wartości kultury sektor kultury to rynek pracy dla konkretnej liczby osoacuteb i źroacutedło części PKB sposoacuteb na regenerację zaniedbanych obszaroacutew miejskich i powoacuted lokalnej czy narodowej dumy Tym sposobem doceniamy to co jest efektem istnienia kultury jednak nie ją samą lecz jej wewnętrzną wartość (ang instrinsic value) Wartość instru-mentalną kultury stosunkowo łatwo zmierzyć wartość wewnętrzną ndash znacznie trudniej Autorzy raportu zdając sobie z tego sprawę analizują nie tyle wartość wewnętrzną kultury co sposoacuteb w jaki ludzie tę wartość przypisują muzyce granej na żywo traktowanej tutaj jako przykładowe dobro kultury

Uczestnicy koncertoacutew odmiennie określa-ją to co stanowi dla nich wartość muzyki bdquosamą w sobierdquo jednak zgodnie nie łączą jej z ceną ktoacuterą zapłacili za bilet wstępu Cena biletu (podobnie jak koszt podroacuteży czy noclegu) jest istotna tylko na etapie podejmowania decyzji o uczestnictwie i nie wpływa na poacuteźniejszą ocenę wyda-rzenia Kategorią według ktoacuterej określano wartość sztuki jest poczucie uczestnictwa w wydarzeniu transcendentnym (oddzie-lonym od codziennego przeżywania) ndash to raczej proces społeczny i psychologiczny (a może po prostu estetyczny) niż wymier-ne dobro Okazuje się też że chodzenie na koncerty wynika z bardzo roacuteżnych często sprzecznych ze sobą motywa-cji nawet jeśli pytamy o zdanie osoby uczestniczące w tym samym wydarzeniu Wartość wewnętrzna sztuki nie jest też w żaden sposoacuteb związana z tym kto ją dostarcza (komercyjna firma czy sektor publiczny)

W ostatnim kwartale turystyce kulturowej poświęcono także kilka

innych artykułoacutew

A Aidarov

Tourism and preservation of Old Belief in Estonia the frontstage and backstage of Estonian Old Believers ldquoInternational Journal of Cultural Policyrdquo 2016 vol 22(2) dotyczący niejednoznacz-nych skutkoacutew turystycznej eksploatacji tradycyjnych grup wyznaniowych

S Carson L Hawkes K Gislason K Cantrell

Literature tourism and the city writing and cultural change ldquoJour-nal of Tourism and Cultural Chan-gerdquo publikacja on-line 04042016 dotyczący wykorzystania roacuteż-norodnych lokalnych tradycji literackich (historycznego dorobku i bieżącego życia literackiego) jako elementu oferty turystycznej

A Guachalla

Perception and experience of urban areas for cultural tourism A social constructivist approach in Covent Garden ldquoTourism and Hospitality Researchrdquo publikacja on-line 10052016 dotyczący obiektoacutew miejskich przyciągających uwagę turystoacutew

Wg raportu GUS bdquoTurystyka w 2014 rrdquo Polskę w 2014 roku odwiedziło 16 mln turystoacutew zagranicznych z czego 275 przyjechało głoacutewnie w celach rekreacyjnych (wypoczy-nek rekreacja wakacje) Ponad 22 wydatkoacutew poniesionych przez turystoacutew zagranicznych dotyczyło usług kulturalno-rekreacyjnych

30

The Culture of Migration Politics Aesthetics and HistoriesSten Mosland Anne Petersen Mortiz Schramm (red)IBTauris amp Co London 2016

Książka jest zbiorem tekstoacutew poświęcona wpływowi migracji na sektor kultury i działalności kulturalną Komentuje sposoacuteb w jaki w ostatnich dekadach spo-łeczności artystyczne i mene-dżerskie ulegają transformacji w wyniku wymiany doświadczeń wynikającej z przemieszczania

się profesjonalistoacutew w dziedzinie sztuki i zarządzania organizacjami kulturalnymi Artykuły zawarte w tej publikacji zbiorowej poddają także rozwadze wpływ migracji (w jej wymiarach artystycznych i estetycznych) na kształt toż-samości polityk i społeczeństw w Europie

Heritage and Landscape as Human ValuesMaurizio di Stefano (red)Edizioni Scientifiche Intaliane Napoli 2015

ICOMOS jedna z najważniejszych międzynarodowych organizacji w obszarze dziedzictwa opubliko-wała niedawno studium zawierają-ca 196 artykułoacutew przygotowanych z myślą o pogłębieniu zagadnienia bdquodziedzictwa i krajobrazu jako wartości ludzkiejrdquo Głoacutewnym te-

matem książki jest dziedzictwo kulturowe w relacji do podsta-wowych prawa człowieka jakości życia w otoczeniu kulturowym i naturalnym w świetle zasadni-czych semantycznych wymiaroacutew pojęć używanych w praktyce i teorii dziedzictwa kulturowego

KSIĄŻKI

31

The Curatorial Conundrum What to Study What to Research What to PracticePaul OrsquoNeill Mick Wilson Lucy Steeds (red)MIT Press Center for Curatorial Studies Bard CollegeLuma Foundation London 2016

Książka jest kompendium wiedzy na temat fenomenu kuratoroacutew w świecie sztuki ich pochodze-nia roli i przyszłości Ekspansja kuratoroacutew często oddziałujących silniej na praktyki galerii i muzeoacutew niż artyści wprowadza zasad-nicze pytania o stan organizacji i instytucji wystawienniczych

w dziedzinie sztuki Publikacja traktuje temat kompleksowo za-praszając do refleksji nad obecnym stanem i przyszłością edukacji kuratorskiej badań w obszarze kuratorskim praktyki zawodu kuratorskiego w aspektach or-ganizacyjnych i artystycznych

bdquoKultura Wspoacutełczesna 22016rdquoBadania gier -- podejścia krytyczne

Od kilkunastu lat rozwijają się w Polsce badania nad grami i ich kontekstami (zwane groznaw-stwem) jednak coraz częściej da się słyszeć głosy że brakuje im (nie tylko polskim) dystan-su do omawianego przedmiotu Wprawdzie zachodnie środowiska parające się game studies sygnali-zują pojawianie się niepokojących zjawisk w grach (takich jak rasizm myślenie kolonialne czy wreszcie

militaryzacja gier) jednak nie jest to podejście popularne w Polsce Numer kwartalnika bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo poświęcony kry-tycznemu podejściu w badaniach gier podejmuje aktualne dla kul-turoznawstwa i nauk społecz-nych tematy i odnosi je do zjawisk z ekranu (choć ndash nie tylko)

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30

30

The Culture of Migration Politics Aesthetics and HistoriesSten Mosland Anne Petersen Mortiz Schramm (red)IBTauris amp Co London 2016

Książka jest zbiorem tekstoacutew poświęcona wpływowi migracji na sektor kultury i działalności kulturalną Komentuje sposoacuteb w jaki w ostatnich dekadach spo-łeczności artystyczne i mene-dżerskie ulegają transformacji w wyniku wymiany doświadczeń wynikającej z przemieszczania

się profesjonalistoacutew w dziedzinie sztuki i zarządzania organizacjami kulturalnymi Artykuły zawarte w tej publikacji zbiorowej poddają także rozwadze wpływ migracji (w jej wymiarach artystycznych i estetycznych) na kształt toż-samości polityk i społeczeństw w Europie

Heritage and Landscape as Human ValuesMaurizio di Stefano (red)Edizioni Scientifiche Intaliane Napoli 2015

ICOMOS jedna z najważniejszych międzynarodowych organizacji w obszarze dziedzictwa opubliko-wała niedawno studium zawierają-ca 196 artykułoacutew przygotowanych z myślą o pogłębieniu zagadnienia bdquodziedzictwa i krajobrazu jako wartości ludzkiejrdquo Głoacutewnym te-

matem książki jest dziedzictwo kulturowe w relacji do podsta-wowych prawa człowieka jakości życia w otoczeniu kulturowym i naturalnym w świetle zasadni-czych semantycznych wymiaroacutew pojęć używanych w praktyce i teorii dziedzictwa kulturowego

KSIĄŻKI

31

The Curatorial Conundrum What to Study What to Research What to PracticePaul OrsquoNeill Mick Wilson Lucy Steeds (red)MIT Press Center for Curatorial Studies Bard CollegeLuma Foundation London 2016

Książka jest kompendium wiedzy na temat fenomenu kuratoroacutew w świecie sztuki ich pochodze-nia roli i przyszłości Ekspansja kuratoroacutew często oddziałujących silniej na praktyki galerii i muzeoacutew niż artyści wprowadza zasad-nicze pytania o stan organizacji i instytucji wystawienniczych

w dziedzinie sztuki Publikacja traktuje temat kompleksowo za-praszając do refleksji nad obecnym stanem i przyszłością edukacji kuratorskiej badań w obszarze kuratorskim praktyki zawodu kuratorskiego w aspektach or-ganizacyjnych i artystycznych

bdquoKultura Wspoacutełczesna 22016rdquoBadania gier -- podejścia krytyczne

Od kilkunastu lat rozwijają się w Polsce badania nad grami i ich kontekstami (zwane groznaw-stwem) jednak coraz częściej da się słyszeć głosy że brakuje im (nie tylko polskim) dystan-su do omawianego przedmiotu Wprawdzie zachodnie środowiska parające się game studies sygnali-zują pojawianie się niepokojących zjawisk w grach (takich jak rasizm myślenie kolonialne czy wreszcie

militaryzacja gier) jednak nie jest to podejście popularne w Polsce Numer kwartalnika bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo poświęcony kry-tycznemu podejściu w badaniach gier podejmuje aktualne dla kul-turoznawstwa i nauk społecz-nych tematy i odnosi je do zjawisk z ekranu (choć ndash nie tylko)

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30

31

The Curatorial Conundrum What to Study What to Research What to PracticePaul OrsquoNeill Mick Wilson Lucy Steeds (red)MIT Press Center for Curatorial Studies Bard CollegeLuma Foundation London 2016

Książka jest kompendium wiedzy na temat fenomenu kuratoroacutew w świecie sztuki ich pochodze-nia roli i przyszłości Ekspansja kuratoroacutew często oddziałujących silniej na praktyki galerii i muzeoacutew niż artyści wprowadza zasad-nicze pytania o stan organizacji i instytucji wystawienniczych

w dziedzinie sztuki Publikacja traktuje temat kompleksowo za-praszając do refleksji nad obecnym stanem i przyszłością edukacji kuratorskiej badań w obszarze kuratorskim praktyki zawodu kuratorskiego w aspektach or-ganizacyjnych i artystycznych

bdquoKultura Wspoacutełczesna 22016rdquoBadania gier -- podejścia krytyczne

Od kilkunastu lat rozwijają się w Polsce badania nad grami i ich kontekstami (zwane groznaw-stwem) jednak coraz częściej da się słyszeć głosy że brakuje im (nie tylko polskim) dystan-su do omawianego przedmiotu Wprawdzie zachodnie środowiska parające się game studies sygnali-zują pojawianie się niepokojących zjawisk w grach (takich jak rasizm myślenie kolonialne czy wreszcie

militaryzacja gier) jednak nie jest to podejście popularne w Polsce Numer kwartalnika bdquoKultura Wspoacutełczesnardquo poświęcony kry-tycznemu podejściu w badaniach gier podejmuje aktualne dla kul-turoznawstwa i nauk społecz-nych tematy i odnosi je do zjawisk z ekranu (choć ndash nie tylko)

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30

32

KONTAKT

ZESPOacuteŁ REDAKCYJNY

dr Tomasz Kukołowicz (NCK) Marlena Modzelewska (NCK) dr Marcin Poprawski (Instytut Kulturoznawstwa UAM Regionalne Obserwatorium Kultury UAM) Aleksandra Wiśniewska (Wydział Nauk Ekonomicznych UW) Wojciech Głowacki (MISH UW)

Szata graficzna takemedia

Tomasz Kukołowicz

Zespoacuteł ds Statystyki KulturyNarodowe Centrum Kulturytel 22 21 00 186email tkukolowicznckpl

wwwnckpl

wwwobserwatoriumkulturypl

Podziel się z nami swoim raportem obserwatoriumkulturynck

NOWY SŁOWNIK POLITYKI KULTURALNEJ OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ I ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Mural

POLSKIE RAPORTY OPRAC TOMASZ KUKOŁOWICZ MARLENA MODZELEWSKA

Mury Diagnoza dynamiki środowiska twoacutercoacutew malarstwa monumentalnego ndash raport badawczyStan czytelnictwa w Polsce w 2015 rokuRuch Wydawniczy w Liczbach LX2014W sieci o książkach Miejsce spotkań czytelnikoacutewPostrzeganie praw autorskich [hellip] wśroacuted młodzieżyProgram Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku [diagnoza]Krakowska kultura ndash stan obecny i perspektywy rozwojuDNA Miasta KatowiceNowa sprawozdawczość instytucji kulturyPolscy artyści w wielkim świecie

DZIEDZICTWO I HISTORIA OPRAC WOJCIECH GŁOWACKI

1050 rocznica Chrztu PolskiŚwiadomość historyczna PolakoacutewSerwis zabytekplDigitalizacja doacutebr kultury w PolsceZnaczenie otwartego dostępu dla galerii bibliotek muzeoacutew i archiwoacutewMuseo del Prado ndash nowy wzoacuter cyfrowej obecności instytucji kulturyWspoacutełdziałanie wojewoacutedzkich konserwatoroacutew zabytkoacutew oraz jednostek samorządu terytorialnegoOchronie zabytkoacutew w strefach konserwatorskich na PodkarpaciuTrendy 2016 ndash Przyszłość muzeoacutew

ZAGRANICZNE RAPORTY OPRAC MARCIN POPRAWSKI

Znajomość kultury i ekspresja kulturalnaDobra kultury ndash obroacutet międzynarodowy w epoce cyfrowejZrozumieć wartość kultury artystycznejRoacuteżnorodność kreatywności w Wielkiej BrytaniiZarządzanie projektami artystycznymi oddziałującymi społecznieRoczny raport hiszpańskiej publicznej agencji kulturalnej (ACE)Znajdywanie publiczności ndash podręcznikPozyskiwanie funduszy dla kultury ndash trendy dane statystyczne i doradztwo

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRAC ALEKSANDRA WIŚNIEWSKA

Uczestnictwo w kulturze międzynarodowe badania poroacutewnawczeTurystyka kulturowaWartość kultury

KSIĄŻKI

2

3

12

19

24

30