Zadania testujące wiedzę z kultury polskiej

Zadania pochodzą z testów kulturowej części konkursu „Znaszli ten kraj” z lat 2009-2013. Ostatnie zadania (po tekstach) są próbą konstruowania testów kulturowych w oparciu o teksty z prasy.

Grupa A (V-VII klasa)

• Która z poniższych flag wisi prawidłowo?

a) b) c)

• Święto niepodległości Polski obchodzimy _______________ (data).

• 1 XI jest obchodzone święto religijne, które nazywa się: a) Dzień Zaduszny; b) Dzień Zmarłych; c) Wszystkich Świętych

• Lanie wosku na wodę przez klucz to zwyczaj związany z _____ (nazwa

tradycji).

• Formułkę „Wszystkiego najlepszego na nowej drodze życia” powiemy z okazji: a) urodzin; b) imienin; c) ślubu; d) chrztu

dziecka

• Czy tak wygląda „prawdziwy” św. Mikołaj? TAK NIE

• Który z przedstawionych na banknotach władców Polski wiąże się z chrztem Polski?

• Zaznacz (w przybliżeniu) na mapie współczesnej Polski Gniezno – pierwszą stolicę Polski.

• Z legendy usunięto słowa. Wpisz je. (Na podstawie Baśnie i legendy

polskie, Warszawa 1997). Na czele konnej drużyny jechali wodzowie plemienni, trzej bracia rodzeni:

(1) __________, (2)____________ i (3)__________. (…) A oto od strony

najbliższego jeziora wzbił się nagle w górę srebrnopióry ptak, potężny

(4)________________, niosący zdobycz w szponach, i zatoczywszy szerokie

koło nad samotnym dębem na wzgórzu osiadł na jego szczycie witany

radosnym kwileniem piskląt. (…)

- Zaczekaj mój bracie! Oto sam Bóg najwyższy, gromowładny i

wszystkowidzący ________________, zsyła nam swój znak widoczny. Tego

(4)_________________ przyjmuję za godło ludu swego, a wokół dębu

zbuduję gród swój książęcy i od gniazda (5)_____________ go nazwę.

• O Kazimierzu Wielkim mówiono (uzupełnij): Zastał Polskę ______, a

zostawił ________________.

• Jan III Sobieski zwyciężył pod Wiedniem: a) Turków, b) Tatarów, c) Niemców, d) Austriaków • Poukładaj wydarzenia historyczne według kolejności: 1 I rozbiór Polski ____ II rozbiór Polski ____ III rozbiór Polski ____ powstanie kościuszkowskie ____ powstanie listopadowe ____ powstanie styczniowe ____ uchwalenie konstytucji 3 Maja • Dopasuj daty do wydarzeń: IX 1939 Powstanie Armii Krajowej. IV 1940 Bitwa pod Monte Cassino. VIII 1944 Wybuch II wojny światowej. V 1944 Śmierć oficerów polskich w Katyniu. II 1942 Wybuch powstania warszawskiego.

• Według legendy pierwszą stolice Polski założono w miejscu gdzie …

• O kim są te słowa: „Wstrzymał słońce, ruszył ziemię…”: _________.

• O kim mowa? Wpisz nazwiska Ignacy Jan ______

Pianista, podnosił sprawniepodległości Polski na arenie międzynarodowej.

Józef _________

Naczelnik odrodzonego państwa polskiego, symbol Polski niepodległej, jego przyjazd do Warszawy w 1918 roku uznaje siępoczątek istnienia Polski po rozbiorach.

• Uzupełnij dialog w wierszu Władysława Bełzy

polskiego: Kto ty jesteś? — _______________.

Jaki znak twój? — ________________.

Gdzie ty mieszkasz? — Między swemi.

W jakim kraju? — ________________.

• Wyjaśnij młodszemu koledze:

� Co robił gen. Dąbrowski we Włoszech, włoskiej”?

� Czy to nie jest błąd: „Przejdziem Wisłpowinno być „Przejdziem Wartdobrze / jest „źle”?

• Która z fotografii nie pasujeMickiewicza?

a) b)

Pianista, podnosił sprawę

ci Polski na dzynarodowej.

Naczelnik odrodzonego

stwa polskiego, symbol niepodległej, jego

przyjazd do Warszawy w 1918 roku uznaje się za

tek istnienia Polski po

Uzupełnij dialog w wierszu Władysława Bełzy Katechizm dziecka

_______________.

________________.

dzy swemi.

________________.

browski we Włoszech, że „wraca do Polski z ziemi

d: „Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę”, a może „Przejdziem Wartę, przejdziem Wisłę”? Dlaczego jest

nie pasuje do Inwokacji z Pana Tadeusza A.

c) d)

• Który z poniższych budynków mógłby być scenerią do filmu Pan

Tadeusz (na podstawie opisu dworu w Soplicowie).

a) b) c) d)

• Poukładaj w kolejności wydarzenia w balladzie Powrót taty. _____ Dzieci modlą się o szczęśliwy powrót taty. _____ Tato szczęśliwie wraca do domu. _____ Tato wraca do domu przez las. _____ Zbójca obserwuje dzieci. _____ Zbójca tłumaczy tacie, dlaczego nie zrobi mu nic złego. _____ Zbójca zachodzi drogę tacie. • Uzupełnij brakujące słowa w Hymnie:

Jeszcze Polska nie ______________ póki my żyjemy,

Co nam obca wzięła, szablą odbierzemy!

(…)

Przejdziem __________, przejdziem __________, będziem

Polakami

Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy!

• Święto Konstytucji obchodzimy _________________________ (data).

• Na fotografii obok przedstawione są tradycje związane z:

a) Wielkim Czwartkiem; b) Wielkim Piątkiem; c) Wielką Sobotą:

• Poniższa fotografia przedstawia obchody związane z: .

• Która wersja życzeń jest najlepsza (pod względem kulturowym, mówi uczeń do nauczyciela)?

1) Z okazji imienin życzę panu dużo szczęścia, zdrowia i pieniędzy

2) Z okazji imienin życzę panu dużo szczęścia w rodzinie, miłości żony…

3) Z okazji imienin życzę panu awansu w pracy i błogosławieństwa Bożego

4) Z okazji imienin życzę panu dużo szczęścia, zdrowia i wszelkiej

pomyślności

• W którym miesiącu miała miejsce bitwa pod Grunwaldem? ______.

• Obraz ukazujący bitwę pod Grunwaldem namalował ___________ .

• Dopasuj daty do wydarzeń. Daty: 1772, 1791, 1793, 1794, 1795, 1831. _ I rozbiór Polski ____ II rozbiór Polski ____ III rozbiór Polski ____ powstanie kościuszkowskie ____ powstanie listopadowe ____ uchwalenie konstytucji 3 Maja • Wybierz zdania prawdziwe: Liberum veto: a) zlikwidowała je Konstytucja 3 Maja; b) dzięki niemu można było szybko uchwalać ważne ustawy; c) prawo to pomagało wygrać wojnę z Rosją; d) polegało na tym, że jeden poseł mógł zerwać obrady sejmu; e) znaczy po polsku „Wolne nie pozwalam!”; f) było częścią tzw. demokracji szlacheckiej; • W którym rozbiorze Polski nie brała udziału Austria? a) I; b) II; c) III.

• Powstanie styczniowe zakończyło się: a) sukcesem; b) klęską.

• Dopasuj symbole do wydarzeń:

Katyń Ruch oporu Armia Krajowa Bitwa pod Monte Cassino. Godzina W. Wybuch II wojny światowej. Czerwone maki… Zagłada oficerów polskich. Westerplatte Powstanie warszawskie.

• Podpisz, jakich polskich miast dotycz

___________________________________________________

• Regiony jakich krajów należą do Euroregionu Karpaty?

• Który z symboli nie pasuje do wiersza a) chleb, b) bocian, c) orzeł, • Czy Stepy Akermańskie są na Krymie? a) TAK; b) NIE

• Tymczasem przenoś moją duszę ut

ta prośba? ____________

• Z jakim utworem związane są te fotografie? a) Pan Tadeusz; b) W pamiętniku Zofii Bobrówny;

c) Moja piosnka II; d) Na lipę.

• Na podstawie opisu dworu w Soplicowie, odpowiedz, czy poni

fotografia przedstawia:

• Uzupełnij słowa w wierszu J. Kochanowskiego

Gościu, siądź pod mym _____________, a ___________ sobie,

Nie dojdzie cię tu _______________, _______________ ja tobie

polskich miast dotyczą poniższe symbole:

___________________________________________________ Katowice

żą do Euroregionu Karpaty?

Który z symboli nie pasuje do wiersza Moja piosnka II? c) orzeł, d) Prawda

na Krymie? a) TAK; b) NIE

duszę utęsknioną… Do kogo skierowana jest

ą te fotografie?

tniku Zofii Bobrówny;

Na podstawie opisu dworu w Soplicowie, odpowiedz, czy poniższa a) dwór; b) pałac.

Uzupełnij słowa w wierszu J. Kochanowskiego Na lipę:

pod mym _____________, a ___________ sobie,

_______________, _______________ ja tobie

• Na fotografii obok przedstawione są tradycje związane z:

a) Bożym Narodzeniem b) świętem Trzech Króli c) Wielkanocą.

• O kim są te słowa: „Wstrzymał słońce, ruszył ziemię…”? ___________

• O jakiej porze roku miała miejsce bitwa pod Grunwaldem? _______________

• Czy w roku 2013 obchodzimy / obchodziliśmy okrągłą rocznicę bitwy pod Wiedniem? TAK / NIE

• W roku 2013 obchodzimy / obchodziliśmy rocznicę powstania:

a) kościuszkowskiego; b) styczniowego; c) listopadowego; d) warszawskiego

• Kogo przedstawia ta fotografia? _____ • Dopasuj zdjęcia do haseł.

a b

c d

e f

g h

Okres międzywojenny: __________________ Druga wojna światowa: ____________________ Polska po 1989 roku: _______________________ • Podaj nazwy regionów polskich regionów geograficznych w których

leżą historyczne (i obecna) stolice Polski.

• Popraw błędy w tytułach: a) Jan Kochanowski, Na Czarnolas: ______________ b) Ignacy Krasicki, Lew w klatce: _______________ c) Adam Mickiewicz, Powrót Świtezianki: _________ d) Juliusz Słowacki, W pamiętniku matki: __________ e) Henryk Sienkiewicz, W pustyni i na stepach: __________ f) Bolesław Prus, Z legend dawnej Warszawy: _________ g) Zbigniew Herbert, Pan od matematyki: __________ h) Wisława Szymborska, Kot na balkonie: _____________

• Czy któryś z podanych w pytaniu powyżej autorów żyje obecnie?

� „W podróży”, 2011

• Które z wymienionych tu miast nie leżały na terenie przedwojennej Polski (II RP)?

• Które z wymienionych tu miast do 1939 roku nazywało się „wolnym miastem”?

• Z jakim miastem kojarzy Ci się Westerplatte? ____________________ • Które z tych miast leży najdalej od Lwowa? ______________________ • Która z legend wiąże się z jednym z podanych miast? Z którym?

a) O smoku wawelskim. b) O Warsie i Sawie. c) O śpiących rycerzach. d) O Piaście Kołodzieju. e) O Lechu, Czechu i Rusie.

• W którym z tych miast najbardziej uroczyście świętuje się barbórkę? • Kto podróżował w kierunku Lublina (do Pacanowa?): Pan Kleks, Bolek,

Lolek, Koziołek Matołek, Miś Uszatek, Reksio. • Z jakimi miastami wiążą się nazwiska:

[1] Tadeusz

Kościuszko [2] Adam Mickiewicz [3] Fryderyk Chopin [4] Jan Paweł II [5] Lech Wałęsa [6] Mikołaj Kopernik

[a] Był robotnikiem w stoczni gdańskiej. [b] Urodził się niedaleko Warszawy. [c] Pochodził z Torunia. [d] Pracował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. [e] Składał przysięgę na rynku w Krakowie. [f] Jego imieniem nazwany jest uniwersytet w Poznaniu.

• W którym roku wyjazdu z Warszawy do Szczecina nie można nazwać emigracją? W 1770 / 1927 / 1950.

• Które z podanych miast: � Jest największe? ______________________________ � Jest stolicą Polski? _____________________________

Gdańsk, Białystok, Toruń,

Poznań, Katowice, Lublin,

Łódź, Warszawa,

Szczecin, Bydgoszcz,

Wrocław

� Jest położone najbardziej na północ? ______________� Jest położone najbardziej na południe? ____________� Jest położone najbliżej granicy zachodniej? _______� Jest położone najbliżej granicy wschodniej? ___________� Jest położone najbardziej w centrum Polsk

• Jaka rzeka płynie przez: Warszaw• Które miasto leży najbliżej Sudetów? ________________________• Jeśli polską monetę położymy na mapie Polski na mie

patrzymy na orła z góry, to w którym kierunku ma zwróconPoznań / Warszawę

• Płynie Wisła, płynie… � Z Warszawy do Torunia. � Z Torunia do Warszawy. � Z Gdańska do Torunia.

• Prowadził sierociniec w Warszawie. Wraz z dzieAuschwitz. O kim mowa?

• Czy „uczta u Wierzynka” miała miejsce w jednym z podanych w tekście miast? TAK / NIE

• W kierunku jakiego najbliższego Soplicowa (z podanych w tekmiast uciekał Pan Tadeusz w 1811 roku?

• Niedaleko którego z miast powstał sztandarowy port II Rzeczpospolitej? Jak się nazywał?

• W którym z miast działał pierwszy rz• W którym z miast podpisano „porozumienie sierpniowe” w 1980 roku?

Grupa B (klasa VIII – IX)

• Z jakim wydarzeniem historycznym wi

• Które z podanych niżej „świąt” było „przez władze komunistyczne w Polsce? Zakreodpowiedzi:

a) 6 I – Trzech Króli – pisanie na drzwiach w fabrykach K+M+B.b) 8 III – Dzień Kobiet – wręczanie kobietom gopracy.

one najbardziej na północ? ______________ one najbardziej na południe? ____________

ej granicy zachodniej? _______ ej granicy wschodniej? ___________

one najbardziej w centrum Polski? ________ Jaka rzeka płynie przez: Warszawę, Poznań, Wrocław?

ej Sudetów? ________________________ ymy na mapie Polski na mieście Łodzi, a my

patrzymy na orła z góry, to w którym kierunku ma zwróconą głowę:

Prowadził sierociniec w Warszawie. Wraz z dziećmi zginął w

Czy „uczta u Wierzynka” miała miejsce w jednym z podanych w

ższego Soplicowa (z podanych w tekście) miast uciekał Pan Tadeusz w 1811 roku? Niedaleko którego z miast powstał sztandarowy port II

nazywał? W którym z miast działał pierwszy rząd komunistyczny w 1944 roku? W którym z miast podpisano „porozumienie sierpniowe” w 1980 roku?

Z jakim wydarzeniem historycznym wiążą się rysunki A. Grottgera?

świąt” było „świętami” tak obchodzonymi rzez władze komunistyczne w Polsce? Zakreśl prawidłowe

pisanie na drzwiach w fabrykach K+M+B. czanie kobietom goździków w zakładach

c) 8 III – Dzień Kobiet – dzień wolny od pracy. d) 1 V – Święto Pracy – pochody pierwszomajowe. e) 3 V – rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – wieszanie flag czerwonych na blokach. f) 22 VII – rocznica ogłoszenia Manifestu PKWN – dzień wolny od pracy. g) 1 VIII – rocznica wybuchu powstania warszawskiego – wycie syren o godzinie 17.00 (godzinie W). h) sierpień – dożynki – wręczanie chleba upieczonego z nowego zboża I Sekretarzowi PZPR (np. Edwardowi Gierkowi na stadionie X-lecia w Warszawie). i) 1 IX – rocznica wybuchu II wojny światowej – dzień wolny od pracy. j) 7 XI – rocznica wybuchu wielkiej rewolucji październikowej – np. obowiązkowa gazetka szkolna na ścianie, akademia z okazji itp. • Czy pomnik Trzech Krzyży w Gdańsku

to pomnik „Solidarności”? TAK / NIE

• 13 XII 1981 to data: a) powstania „Solidarności”; b) wprowadzenia stanu wojennego; c) upadku komunizmu w Polsce. • W pieśni „Boże, coś Polskę…” w okresie PRL zmieniono słowa na

„Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie”. Od którego roku (około) przestano tak śpiewać i powrócono do oryginału: „Ojczyznę wolną pobłogosław, Panie”. ___________

• Które miasto na Ukrainie nazywało się kiedyś Stanisławów? ____ • Podaj kolejność wydarzeń historycznych, które wygrywa Jankiel w

„Koncercie Jankiela”. __1__ Uchwalenie Konstytucji 3 Maja. _____ Napoleon w Warszawie. _____ Powstanie kościuszkowskie. _____ Powstanie Legionów Polskich we Włoszech. _____ Rzeź Pragi. _____ Upadek Rzeczpospolitej. _____ Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja.

_____ Zawiązanie Konfederacji Targowickiej. _____ Żołnierze polscy na San Domingo. • Jaki polski taniec narodowy tańczą goście zaręczyn Tadeusza i Zosi

podczas koncertu Jankiela?

• Podaj kolejność „stacji weselnych” (na podstawie wesela Boryny z „Chłopów” W. Reymonta).

__1__ Boryna przychodzi po Jagnę. _____ Droga do kościoła. _____ Poprawiny. _____ Przeprowadzka do domu Boryny. _____ Ślub. _____ Zabawa w domu Jagny. _____Oczepiny. • Podaj miejsca najważniejszych wesel lub zaręczyn w literaturze

polskiej: a) ______________, Tadeusz i Zosia. b) ______________, Boryna i Jagna. c) ______________, Lucjan Rydel i Jadwiga Mikołajczykówna.

• Dopasuj symbole do wierszy C. K. Norwida: „Moja piosnka II” „Fortepian Szopena” Symbole do dopasowania: Bocian; Dwór modrzewiowy wiejski; Hostia; Prawda; Pszczoła; Ścieżka; Uszanowanie kruszyny chleba; Zboże. • Czy Jacek Soplica i Ksiądz Robak to ta sama postać? TAK / NIE

• Wymień 3 złe czyny, jakich dopuścił się Jacek Soplica.

• W wierszu Smutno mi Boże J. Słowackiego, bohaterowi jest smutno, bo: a) Słońce zachodzi i bohater ma smutne refleksje nad przemijaniem życia. b) „Jego okręt nie do kraju płynie” – tęskni za ojczyzną. • Jaką nazwę nosił pierwotnie Uniwersytet Jagielloński?

• O jakich wydarzeniach historycznych mówi piosenka Witaj majowa

jutrzenko…

• Pod poszczególnymi miesiącami wpisz numer(poniżej), który w tym miesiącu ma miejsce.

[1] Trzech Króli, [2] Niedziela Palmowa (2013 r.), [3] Bo[4] Wszystkich Świętych, [5] DzieńŚwięto Niepodległości, [7] WniebowziDzień Wojska Polskiego, [8] Dzień Nauczyciela, [9] BoNoc Świętojańska

• Do powyższych świąt dopisz numer tradycji lub obyczaju, które skultywowane w Polsce: (5 p. = 10 x 0,5 p.)

[1] [2] [3] [4] [5] [A] lekcje śpiewania piosenek patriotycznych, [B] msza na cmentarzu, [C] pielgrzymki, [D] pisanie na drzwiach K+M+B, [E] procesja, [F] rzucanie wianków na wodę, [G] święcenie palm, [H] uczczenie flagi pa(między innymi), [I] Wigilia, [J] życzenia, wr

• Z jaką datą wiąże się zwyczaj pokazany na fotografii obok?

• Kogo przedstawia ta fotografia? Rok 2012 był ogłoszony m.in. jego rokiem.

• Z jakim miastem na Ukrainie zwi

Koziołka Matołka?

• Dopasuj tytuły utworów do autorów (Uwaga! dwa tytuły s

Chłopi, Dolina Issy, Wesele, Kot w pustym mieszkaniu, Ogniem i mieczem,

Pan Wołodyjowski, Potop, Pan Tadeusz

ącami wpisz numer święta lub zwyczaju ącu ma miejsce.

[1] Trzech Króli, [2] Niedziela Palmowa (2013 r.), [3] Boże Ciało (2013), tych, [5] Dzień Polaków i Polonii za Granicą, [6] ci, [7] Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny –

ń Nauczyciela, [9] Boże Narodzenie, [10]

t dopisz numer tradycji lub obyczaju, które są kultywowane w Polsce: (5 p. = 10 x 0,5 p.)

[6] [7] [8] [9] [10]

piewania piosenek patriotycznych, [B] msza na cmentarzu, [C] pielgrzymki, [D] pisanie na drzwiach K+M+B, [E] procesja, [F] rzucanie

cenie palm, [H] uczczenie flagi państwowej życzenia, wręczanie kwiatów.

zwyczaj pokazany

Z jakim miastem na Ukrainie związany jest autor Przygód

Dopasuj tytuły utworów do autorów (Uwaga! dwa tytuły są zbędne):

Chłopi, Dolina Issy, Wesele, Kot w pustym mieszkaniu, Ogniem i mieczem,

Pan Wołodyjowski, Potop, Pan Tadeusz

• Kogo dotyczy ta informacja?

• Które zwierzę jest symbolem Białowieskiego Parku Narodowego: wilk; żubr; lis; niedźwiedź.

• Dopasuj symbole do utworów:

Pan Tadeusz

Chłopi

Wesele

Moja piosnka II

Fortepian Chopina

Świtezianka

Lilije [5] Testament mój

Hymn – Smutno mi Boże…

[1] Kruszyna chleba [2] Wernyhora [3] Boryna [4] Kaganek [5] Lilie [6] Strzelec [7] Dwór szlachecki niewielki nad brzegiem ruczaju [8] Ideał sięgający bruku [9] Mój okręt nie do kraju płynie

• Do którego obrazu Jana Matejki nawiązuje ta grafika?

• Z jakiej okazji napisano ten wiersz?

• Fotografia obok przedstawia Kazimierza Wielkiego (A) i Władysława Jagiełłę (B). A B

Uzupełnij: _________________________ założył Akademię Krakowską. _________________________ odnowił Akademię Krakowską. • Które z poniższych obiektów nie znajdują się we Lwowie?

a b c

d e f

• Zaznacz, w których z wymienionych poniżej organizmów państwowych znajdował się Lwów?

_____ Księstwo Galicji i Lodomerii – autonomiczna część Monarchii Austro-Węgierskiej _____ Generalna Gubernia

_____ Królestwo Polskie _____ Księstwo Warszawskie _____ Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) _____ Prusy _____ Rosja _____ Rzeczpospolita Obojga Narodów _____ Rzeczpospolita Polska (II RP) __x__ Rzeczpospolita _____ ZSRR • Tadeusz Soplica ucieka za Niemen, aby wziąć udział: a) w powstaniu styczniowym; b) w powstaniu listopadowym; c) w walce z Rosją u boku Napoleona. • Te drzwi związane są z: a) pierwszą stolicą Polski b) drugą stolicą Polski c) obecną stolicą Polski podaj jej nazwę ____________ • Polska weszła do Unii Europejskiej w: 2004 r. / w 2005 r. / w 2006 r. • Które z poniższych zachowań kulturowych organizowanych przez

władze PRL przetrwały do dziś? a) 8 III – Dzień Kobiet – wręczanie kobietom goździków w zakładach pracy. b) 1 V – Święto Pracy – dzień wolny od pracy. c) Świętowanie 22 lipca. d) Apele szkolne z pieśnią Wszystko, co

nasze, Polsce oddamy…

• Zdjęcie obok jest ilustracją:

a) Chłopów; b) Wesela; c) Pana Tadeusza.

• Czy Dobry Wojak Szwejk podróżował po obecnej Ukrainie?

• Wymień dwa regiony historyczno-geograficzne Rzeczpospolitej na Kresach.

• Które z wymienionych miast nie znajdowały się na terenie II Rzeczpospolitej: Tarnopol, Użgorod, Stanisławów, Lwów, Żytomierz, Krzemieniec, Łuck, Czerniowce, Płoskirów?

• Akcja którego utworu toczy się we Lwowie? a) Moralność pani Dulskiej b) Zemsta c) Wesele d) Lalka

� A. Herbich, Ostatnie święta na Kresach, „Uważam Rze” 2011. Polowania, przedstawienia, wykwintne potrawy, ozdoby i kolędy – oto Boże

Narodzenie w przedwojennej Polsce W ostatnie przedwojenne święta spadł tak obfity śnieg, że nawet pociągi zostały odwołane – mówi Irena Herbich. – Podróżni koczowali na dworcach, co przypominało mojej ciotce Zofii Chońskiej czasy wielkiej wojny. Na szczęście pomimo tych utrudnień udało mi się dojechać do majątku rodzinnego w Hat’i. (…) W położonym pod Łuckiem na Wołyniu dworze rodziny Peretiatkowiczów rozchodził się już zapach świątecznych wypieków, a jadalnia tradycyjnie była przybrana czterema snopami zbóż (…), stawianymi po jednym (…) i symbolizującymi urodzaj. Wilię zawsze spędzało się w wąskim gronie rodzinnym. Dopiero w pierwszy i drugi dzień świąt składało się albo przyjmowało wizyty dalszych krewnych i przyjaciół. Przygotowaniem wieczerzy wigilijnej zajmowały się kobiety. W tym czasie mężczyźni byli zajęci inną ważną czynnością, traktowaną nieomal jak rytuał. Zgodnie z prastarym polskim obyczajem, nie tylko zresztą kresowym, udawali się na polowanie wigilijne. Wyjście mężczyzn na łowy odpowiadało także gospodyniom. Nie przeszkadzali bowiem w domowej krzątaninie. – Często i nas, dzieci, kiedy za bardzo dokazywaliśmy w domu, wuj Kazimierz Peretiatkowicz zabierał na polowanie – wspomina Irena Herbich. (…) Ze względu na znaczne odległości pomiędzy wołyńskimi dworami a kościołem proboszcz nie chodził po kolędzie. Dzień przed Wigilią w jego imieniu do dworu przyjeżdżał z opłatkiem organista. Ze służby dworskiej jedynie kucharz był katolikiem. Reszta była prawosławna i obchodziła Boże Narodzenie w okresie, gdy dwór świętował Trzech Króli. (…) Wieczerza wigilijna w Hat’i była postna. Nie podawano przystawek, za to był duży wybór zup. Śledzie, jako ryby morskie, rzadko docierały na Wołyń. Zresztą staw przy dworze dostarczał pod dostatkiem ryb słodkowodnych. Ciast było mało. Podawano jedynie struclę z masą pistacjową i z makiem oraz małe lukrowane pierniczki zwane „całuskami”. Pieczone były na samym początku grudnia, koło św. Barbary, i od tamtej pory dojrzewały aż do Wigilii. (…) Po wieczerzy rozpoczynało się kolędowanie. (…) – Zawsze zaczynaliśmy śpiewanie kolęd od „Anioł pasterzom mówił”. Była to najważniejsza kolęda na Wołyniu. W trakcie kolędowania podawano jeszcze

chałwę i na dużych płaskich talerzach wybór bakalii, orzechów laskowych, włoskich i tureckich. Z owoców zjawiały się na stole mandarynki i pomarańcze, podawane tylko od święta. (…) Tradycyjną wigilijną potrawą podawaną na Wołyniu i Podolu była kutia, czyli potrawa z maku i pszenicy. (…) W czasie wojny i po wojnie, kiedy uchodźcy z Kresów musieli szukać schronienia w innych rejonach Polski, po potrawach wigilijnych poznawano, kto z której części Kresów pochodził. Najczęściej rodziny z Wileńszczyzny osiedlały się na Pomorzu, zaś z Wołynia – na Dolnym Śląsku. (…) Herody w zielonym salonie W rodzinnym majątku Dowgiałłów w Nowomalinie koło Ostroga na dzisiejszej Ukrainie przygotowania do świąt rozpoczynały się już z końcem listopada. – Podczas długich jesienno-zimowych wieczorów wraz z rodzeństwem pieczołowicie przygotowywaliśmy ozdoby na choinkę – opowiada Jan Dowgiałło. (…) W czasie robienia zabawek cała rodzina siedziała w sali jadalnej dookoła wielkiego stołu. – Moja matka Zofia czytała nam na głos „Trylogię” Sienkiewicza (…) W Wigilię cała rodzina ubierała się odświętnie. (…) Po kolędach i prezentach pojawiały się na stole bakalie oraz owoce, między innymi pomarańcze. (…) Były sprowadzane ze Lwowa (…) Coroczną tradycją pierwszego dnia świąt były odgrywane w zielonym salonie tzw. „herody”. Przedstawienie polegało na tym, że król Herod, mający na głowie koronę zrobioną z pozłacanego papieru, szukał Dzieciątka, które się właśnie narodziło. (…) We wrześniu 1939 r. z dnia na dzień polskie Kresy przestały istnieć. Wszystkich właścicieli ziemskich wypędzono lub zabito. Irena Herbich, która latem 1939 r. przebywała w majątku Peretiatkowiczów w Skurczu, w ostatniej chwili uciekła przed wkraczającymi na Wołyń sowieckimi wojskami. Oczywiście majątek został bezpowrotnie utracony, a z dworu zostały jedynie szczątki fundamentów. Niestety, nie miał tyle samo szczęścia Kazimierz Peretiatkowicz, którego z Hat’i zabrało NKWD i słuch o nim zaginął. Siedział w jednej celi w Łucku wraz z Karolem Dowgiałłą z Nowomalina, ojcem Jana, po czym obaj w kwietniu 1940 r. zostali wywiezieni w nieznanym kierunku. (…)

• „W ostatnie przedwojenne święta” – chodzi o:

a) Rok 1938 b) Rok 1939 c) Rok 1940

• „Podróżni koczowali na dworcach, co przypominało mojej ciotce Zofii Chońskiej czasy wielkiej wojny.” – chodzi o:

a) powstanie styczniowe b) I wojnę światową c) II wojnę światową

• „zapach świątecznych wypieków” – czy (w kontekście treści artykułu) może to być mazurek? TAK / NIE

• „jadalnia tradycyjnie była przybrana czterema snopami zbóż” – o jakie zboża chodzi? Wymień dwa.

• „czterema snopami zbóż (…), stawianymi po jednym (…) i symbolizującymi urodzaj.”

a) gdzie tradycyjnie stawiane były snopy zbóż? ____ b) co obecnie zastępuje snopy zbóż? ________

• „Dopiero w pierwszy i drugi dzień świąt składało się albo przyjmowało wizyty dalszych krewnych i przyjaciół.” – czego jeszcze nie wypada robić (według tradycji lub nakazów religii katolickiej – wybierz).

a) Jeść mięsa w Wigilię. b) Jeść dużo w Środę Popielcową. c) Pościć w tłusty czwartek. d) Bawić się w Wielkim Poście. e) Robić zakupy w niedzielę. f) Bawić się w ostatki. g) Obchodzić halloween. h) Wysyłać kartki na walentynki. i) Polewać się wodą w Poniedziałek Wielkanocny. j) Zjeść święcone w Wielką Sobotę. k) Śpiewać kolędy miedzy Trzema Królami a 2 II. l) Ubrać choinkę na Mikołaja.

• „Moja matka Zofia czytała nam na głos Trylogię Sienkiewicza” – Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla w 1905 roku. Wymień Polki, które otrzymały Nagrodę Nobla:

• „mężczyźni (…) udawali się na polowanie” – kto opisał polowanie: a) S. Wyspiański w Weselu. b) A. Mickiewicz w Panu Tadeuszu. c) J. Słowacki w Kordianie.

• „gdy dwór świętował Trzech Króli.” – co w tym roku napisaliśmy / napiszemy na drzwiach?

• „Śledzie, jako ryby morskie, rzadko docierały na Wołyń.” – W powiedzeniu „Polska od morza do morza” o jakie dwa morza chodzi?

• „koło św. Barbary” – to znaczy kiedy? _______________________ • „rozpoczynało się kolędowanie.” – podaj 3 tytuły kolęd polskich

(oprócz „Anioł pasterzom mówił”). • „orzechów tureckich” – wymień dwie dowolne bitwy z Turkami.

a) Bitwa pod __________________, rok ______________ b) Bitwa pod __________________, rok ______________

• „orzechów włoskich” – wymień dwa przykłady historycznych związków między Polską a Włochami.

• „podawane tylko od święta.” – które daty i nazwy świąt nie odnoszą się do świąt, które może mieć na myśli autorka wspomnień: 22 VII / 15 VIII / 8 III / 1 V / 3 V / Boże Ciało / Wielkanoc / 14 II / 2 XI.

• „podawane tylko od święta.” – kiedy jest święto flagi polskiej?

• „rodziny z Wileńszczyzny osiedlały się na Pomorzu, zaś z Wołynia – na Dolnym Śląsku. (…)” – wymień 3 inne (poza Pomorzem i Dolnym Śląskiem) dowolne regiony geograficzne we współczesnej Polsce, wpisz je na mapce konturowej:

• „już z końcem listopada.” – wpisz nazwy listopadowych świąt: a) 1 XI - ____________________________ b) 2 XI - ____________________________ c) 11 XI - ___________________________

• „już z końcem listopada.” – akcja którego z utworów literackich toczy się w listopadzie (może być kilka odpowiedzi):

• Dziady. • Noc listopadowa. • Smutno mi Boże. • Wesele. • Zemsta.

• „Moja matka Zofia” – kto napisał wiersz, w którym bohaterka też nosi to imię? A. Mickiewicz / J. Słowacki / I. Krasicki / Z. Herbert.

• „czytała nam na głos „Trylogię” Sienkiewicza” – wymień tytuły 3 powieści H. Sienkiewicza, które tworzą „trylogię”.

• „Były sprowadzane ze Lwowa” – akcja którego utworu toczy się we Lwowie?

� Moralność pani Dulskiej � Zemsta � Wesele � Lalka

• „Przedstawienie polegało na tym, że król Herod…” – takie przedstawienie nazywa się …

• „uciekła przed wkraczającymi na Wołyń sowieckimi wojskami.” – podaj datę wkroczenia wojsk sowieckich do II Rzeczpospolitej: ____

Grupa C (klasy X-XI)

• Dopasuj przesłania do odpowiednich Trenów J. Kochanowskiego: IX, X, XI. Uwaga! Dwa przesłania nie pasują do podanych Trenów.

� Jestem filozofem, nie będę się przejmował, bo „na szczęście wszelakie serce ma być jednakie”, porównam sobie Urszulkę do gałązki oliwnej przypadkowo ściętej przez nieostrożnego ogrodnika.

� Już się nie martwię – wiem, ze Urszulka jest w niebie, powiedziała mi to mama we śnie.

� Moja dotychczasowa filozofia życia rozpadła się. � Nie dam się Szatanowi.Bou. � Wątpię w Boga.

• W „Przesłaniu Pana Cogito” Z. Herberta jest zawarta myśl, że „bycie

wiernym” prowadzi w życiu do: a) sukcesu; b) klęski

• Rynek jakiego miasta na Ukrainie opisywał Bruno Schulz w „Sklepach cynamonowych”? __________

• Opisz (jednym zdaniem!) wybraną scenę z powieści (lub filmu) „Ogniem i mieczem”.

• W podanych niżej fragmentach Ferdydurke W. Gombrowicza wpisz brakujące imiona bohaterów.

Wyciągam papier z szuflady i oto poranek nastaje, słońce zalewa pokój,

służąca wnosi ranną kawę i bułeczki, a ja (…) zaczynam pisać pierwsze

stronice dzieła mojego własnego, takiego jak ja, identycznego ze mną, wynikającego wprost ze mnie (…), gdy nagle dzwonek się rozlega, służąca

otwiera, we drzwiach ukazuje się ________________________, doktor i

profesor, a właściwie nauczyciel, kulturalny filolog z Krakowa (…). (…)

Rzuciłem się na moje teksty zakrywając je całym ciałem, lecz on usiadł,

wobec czego i ja musiałem usiąść (…). I siedząc, przez stół sięgnął po

papiery, przy czym nałożył binokle, i siedział. (…) On siedział z sensem (bo

czytał), a ja bez sensu siedziałem. (…) Wreszcie rzekł:

- No, _____________, chodź, pójdziemy do szkoły.

• Dopasuj symbole do nazwisk osób związanych z Ukrainą: Ignacy Łukasiewicz, Stefan Banach, Bruno Schulz, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, Franciszek Żwirko, Stanisław Wigura (Uwaga! Dwa nazwiska nie pasują do podanych symboli i fotografii). W ostatnim polu wpisz kogoś Ci znanego, związanego z kulturą polską w Twoim miejscu zamieszkania:

Lwowska Szkoła Matematyczna

? ___________ (nazwa miejscowości) (imię i nazwisko oraz związek z Twoją miejscowością, np. urodził się, jest pochowany itd.)

? • Kto był pierwszym królem (koronowanym władcą) Polski?

• 12 maja każdego roku jest obchodzone święto UJ (np. są organizowane

Juwenalia). Na pamiątkę czego obchodzone jest to święto?

• Jakie były główne założenia Unii polsko-litewskiej (lubelskiej 1569). Skreśl nieprawidłowe: � Oba człony Rzeczypospolitej zobowiązały się prowadzić wspólną

politykę obronną i zagraniczną. � Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie

przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na króla Polski i wielkiego księcia Litwy w Krakowie.

� Powołano wspólny Sejm walny, obradujący w Warszawie, którego izba poselska składała się ze 120 posłów koronnych i 48 litewskich, a w skład Senatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich.

� Uchwalono unifikację systemów prawnych. � Ujednolicono urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z zakresem

kompetencji identycznym w obu krajach. � Utworzono wspólne wojsko polsko-litewskie. � Wprowadzono identyczną monetę, bitą osobno w każdym państw. � Wprowadzono identyczną monetę, bitą wspólnie w Warszawie.

� Wprowdzono wspólny język urzędowy: polski. � Zachowano odrębne języki urzędowe (na Litwie język ruski). � Zachowano odrębne urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z

zakresem kompetencji identycznym w obu krajach � Zachowano odrębne wojsko polskie i litewskie. � Zniesiono zakaz nabywania przez Polaków dóbr na Litwie.

• Którzy z królów nie należy do dynastii Jagiellonów?

a) Kazimierz

Wielki b) Władysław

Jagiełło c) Władysław

Warneńczyk

d) Kazimierz Jagiellończyk

e) Zygmunt

Stary f) Zygmunt

August g) Stefan

Batory h) Władysław IV

• Co oznacza skrót KEN? Z którym wiekiem się wiąże:

a) XVIII; b) XIX; c) XX

• Kiedy w Polsce jest obchodzony Dzień Nauczyciela? _____ (data)

• Pan Tadeusz z Pana Tadeusza ucieka za Niemen do: a) Królestwa Polskiego; b) Księstwa Warszawskiego; c) Rzeczpospolitej Krakowskiej; d) „przywiślańskiego kraju”; e) Rzeczpospolitej Polskiej Obojga Narodów. • Z jakim wydarzeniem historycznym związany jest ten budynek?

• Które z podanych poniżej powstań polskich zakończyło się powodzeniem: listopadowe; styczniowe; śląskie; wielkopolskie.

• Dopasuj symbole do odpowiednich okresów w historii Polski: II RP II wojna światowa PRL III RP Symbole: AK (1); Cud nad Wisłą (2); Elektryfikacja wsi (3); Gen. Anders (4); Gen. Anders na białym koniu (5); Getto warszawskie (6); Gruba kreska (7); Józef Piłsudski (8); Katyń (9); KOR (10); Likwidacja analfabetyzmu (11); Monte Cassino (12); Nacjonalizacja przemysłu (13); NATO (14); Nóż w plecy (15); Ocet w sklepie (16); Oświęcim (17); Powstanie warszawskie (18); Radom (19); Reforma rolna (20); RWD 5 bis (21); RWPG (22); Solidarność (23); UE (24); „Ułani, ułani, malowane dzieci…” (25); Wasz prezydent – nasz premier (26); Wybrzeże (27). • Zaznacz na mapce regiony, gdzie są takie stroje ludowe: A B C

• Koło – Konin – Turek: to miasta w Polsce, które tworzą trójkąt znany z wydobycia:

a) węgla kamiennego; b) węgla brunatnego; c) miedzi. • Co się komu w duszy gra… Duch jakiego znanego Polaka mógłby

pokazać się Tobie? Wybór uzasadnij w kategoriach: jako wzór, jako wyrzut sumienia, jako rada na życie lub inne.

• Skreśl symbole, fotografie lub nazwy

w nieodpowiednie miesiące: Styczeń NOWY ROK

Luty K+M+B 2014

Marzec DZIE I dzieDZIEWAGAROWICZA

Maj MATURY

Czerwiec BOŻE CIAŁO (zwykle)

Lipiec

Wrzesień DOŻYNKI NA JASNEJ GÓRZE

Październik

Listopad

• Dopasuj hasła do Trenów.

Tren IX Tren X

[1] Całe życie szukałem mądrości. [2] jest, jeśliś jest… [4] Idea powrotu dusz.z wielu. [7] Kupić by cię mądrości…

[10] Urszulo, przyjdź! [11] Żałości! co mi czynisz?

• Które z rad nie pasują do wymowy wiersza Przesłanie Pana Cogito a) Idź na układy, a osiągniesz sukces w b) Ratuj życie za wszelką cenę.

symbole, fotografie lub nazwy świąt, wydarzeń, które są wpisane

Marzec

DZIEŃ KOBIET

I dzień wiosny: DZIEŃ WAGAROWICZA

kwiecień

Lipiec

Sierpień PIELGRZYMKI

Listopad

Grudzień

Tren XI

ści. [2] Diabeł miesza. [3] Gdzieśkolwiek

Idea powrotu dusz. [5] Jestem głupi. [6] Jestem jednym ści… [8] Reinkarnacja. [9] Trochę pokory!

i! co mi czynisz?

do wymowy wiersza Zbigniewa Herberta,

gniesz sukces w życiu. cenę.

c) Bądź dumny ze swej prawości. d) Daj świadectwo prawdzie. e) Stawaj w obronie poniżonych. f) Pogardzaj tymi, co „na kolanach”. g) Nie przebaczaj! h) Bądź wrażliwy. i) Patrz w lustro – to uczy pokory. j) Zerwij z przeszłością i tradycją. k) Bądź wierny!

• Wybierz pocieszenie pasujące do wiersza Smutno mi Boże!

a) Nie martw się, że dziewczyna cię rzuciła… Nie będzie ta, to będzie inna…

b) Głowa do góry! Wielkie rzeczy zgubione pieniądze! c) Popatrz, jak jest pięknie! Musi być dobrze!

• Która z sióstr wypowiada te obietnice? Zaznacz przy wypowiedziach A

(Alina) lub B (Balladyna)

______ Jeśli w zamku są czeluście, / Z czeluści ogień bucha, a ty każesz / Wskoczyć – to skoczę. __B___ Jeśli na odpuście / Ksiądz nie rozgrzeszy, to wezmę na siebie / Śmiertelne

grzechy…

______ Jeżeli dzida będzie mierzyć w ciebie, / Stanę przed tobą i za ciebie zginę…

______ Kochać i być wierną. ______ Prócz matki, siostry, wszystko ci poświecę.

• Które z dynastii rządziły w Polsce w efekcie wolnej elekcji?

a) Dynastia Piastów. b) Dynastia Przemyślidów. c) Dynastia Andegawenów. d) Dynastia Jagiellonów. e) Dynastia Wazów. f) Dynastia Sasów.

• Akademia Krakowska, Szkoła Główna Koronna, Uniwersytet Jagielloński – to nazwy tej samej uczelni? TAK / NIE • Jan Kochanowski, Andrzej Frycz-Modrzewski, Marcin Kromer – czy oni

wszyscy byli studentami Akademii Krakowskiej? TAK / NIE

• W wyniku trzech rozbiorów poszczególne państwa (Rosja, Prusy, Austria) zagarnęły (wpisz ich nazwy): � _________ - 463 200 km² obszaru i ponad 5,4 mln mieszkańców. � _________ - 141 400 km² obszaru i ok. 2,6 mln mieszkańców. � _________ - 128 900 km² obszaru i ok. 4,2 mln mieszkańców.

• Połącz hasła z królami Polski: Kazimierz Wielki Jadwiga Władysław Jagiełło Kazimierz Jagiellończyk Zygmunt Stary Stefan Batory Zygmunt III Waza Jan III Sobieski Stanisław August Poniatowski

123 (lata niewoli) 15 VII Budowniczy Jak długo na Wawelu…

Język polski jako obcy Kaziuki Nie przenoście nam stolicy do Krakowa…

Świętość Venimus, vidimus et Deus vicit

• Pieśń Juliusza Słowackiego:

Nigdy z królami nie będziem w aliansach

Nigdy przed mocą nie ugniemy szyi

Bo u Chrystusa my na ordynansach

Słudzy Maryi…

odnosi się do: a) Wojny przeciwko królowi polskiemu. b) Wojny przeciwko Austrii. c) Powstania kościuszkowskiego

• Jest to herb:

a) Z okresu powstania listopadowego. b) Z okresu powstania styczniowego. c) Z okresu Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

• Śląsk. Wykreśl te słowa, które nie pasują do tego regionu Polski: węgiel

kamienny, węgiel brunatny, miedź, trojak, Barbórka, Katowice, UŚ.

• Czy Karol Wojtyła był studentem UJ? TAK / NIE

• Do wojny przeciwko królowi polskiemu odnosi się pieśń: a) Boże, cos Polskę b) Pieśń konfederatów barskich

c) Mazurek Dąbrowskiego

• Dopasuj hasła do tytułów dzieł. Tren X

Tren IX

Wesele

Moja piosnka II

Smutno mi Boże

Stepy akermańskie

Balladyna

[a] [b] [c] [d] [e] [f] [g]

Alina Do kraju tego…

Jedźmy, nikt nie woła…

Mój okręt nie do kraju płynie

Poszukiwanie mądrości Wyście sobie, a my sobie…

Zwątpienie • Dopasuj symbole (wpisz tylko numery!) do odpowiednich okresów w

historii Polski. Jeśli dany symbol nie pasuje do żadnego z okresów, nie wpisuj go.:

II RP IX 1939 II wojna światowa PRL III RP 1, Symbole:

1 2 3 4

5 6

7 8 9 O radości, iskro bogów…

10 Wydarzenia w Hucie Pieniackiej

11 Motocykl „junak”

12 I sekretarz PZPR, tow. Edward Gierek na spotkaniu z przedstawicielami aktywu…

13 14 15

16

17 18 • Wybierz, kim nie był Józef Tischner: filozofem, politykiem, księdzem,

profesorem. � P. Wroński, To nas rusza: niepodległość 1918 r., wejście do Unii i

obalenie komuny, „Gazeta Wyborcza”, 2008.

III Rzeczpospolita to najlepszy okres dla Polski w ciągu ostatnich stu lat - tak

twierdzi połowa Polaków „Spojrzenie na miniony wiek w historii Polski” - taki tytuł nosi badanie CBOS, które miało przebadać naszą historyczną świadomość. Ankieterzy, nawiązując do 90. rocznicy odzyskania niepodległości, zapytali o to, „jak oceniane są poszczególne okresy w historii Polski ostatnich stu lat, oraz jakie wydarzenia i jacy ludzie działający w tym czasie mają miejsce w społecznej pamięci”.... Jaki okres w ostatnich stu latach był najlepszy dla Polski? – III Rzeczpospolita (…) – odpowiada 49 proc. badanych. Jedna czwarta badanych uznała za najlepszy czas PRL-u (…), 12 proc. zaś wybrało II Rzeczpospolitą (lata 1918-39). Grupa około 3 proc. uznała, że najlepszym czasem dla Polski był okres II wojny, co badacze CBOS uznali za docenienie heroicznej postawy Polaków. II RP za najlepszy czas dla Polski XIX wieku uznają głównie ludzie wykształceni, młodzi, przedstawiciele kadry kierowniczej i inteligencji. Także osoby z wyższym wykształceniem wskazywały na okres międzywojenny. Częściej za PRL tęsknili ludzie po 65. roku życia (ok. 40 proc.). A najbardziej krytyczni okazali się rolnicy – tym w równej mierze (po 38 proc.) podoba się III Rzeczpospolita i PRL. Jakie wydarzenia najważniejsze? Za najważniejsze wydarzenia w ostatnim stuleciu Polacy uważają: obalenie komunizmu i upadek PRL (24 proc.), wybór Karola Wojtyły na papieża (21 proc.) oraz odzyskanie niepodległości w 1918 roku (20 proc.). Inaczej kształtuje się lista największych sukcesów Polski w XX wieku. Tu po odzyskaniu niepodległości, które za największe osiągnięcie uważa połowa

badanych, wymieniane są: przystąpienie do Unii Europejskiej, wyzwolenie spod komunizmu w 1989 r., odbudowa kraju po II wojnie światowej. Wysoko w tej hierarchii znalazł się ruch społeczny „Solidarność”. Za najbardziej negatywne doświadczenie Polaków na pierwszym miejscu wymieniono zależność od ZSRR po II wojnie światowej (ok. 45 proc. respondentów) (…) Kto jest najwybitniejszym Polakiem ostatniego stulecia Nie jest niespodzianką, że jednoznacznie pozytywną postacią w historii Polski jest Jan Paweł II (97 proc. pozytywnych ocen). Drugi jest prymas kard. Stefan Wyszyński, trzeci Józef Piłsudski, a dalej – Lech Wałęsa i Jacek Kuroń. Stosunkowo wysoko jest Tadeusz Mazowiecki (64 proc. pozytywnych ocen) i Edward Gierek (55 proc.. ale i 24 proc. negatywnych). Wojciech Jaruzelski zyskał 46 proc. ocen pozytywnych (i 29 proc. negatywnych). Najwięcej złych ocen otrzymał Władysław Gomułka (37 proc.) i Bolesław Bierut (42 proc.). W pamięci wielu Polaków zatarły się już takie postacie II RP, jak szef MSZ Józef Beck, premier Władysław Grabski i twórca Narodowej Demokracji Roman Dmowski czy budowniczy Gdyni i COP minister Eugeniusz Kwiatkowski. Nie zna ich większość badanych. Ankieterzy poprosili jeszcze badanych, aby wymienili dwie osoby im najbliższe. Tu wygrał Jan Paweł II oraz Lech Wałęsa i Józef Piłsudski. CBOS, 3-7 października, próba reprezentatywna 1107 osób • „III Rzeczpospolita to najlepszy okres” – od kiedy możemy mówić o III

RP? a) Od lat 20. XX w.; b) Od lat 90. XX w.; c) Od lat 80. XIX w. • „nawiązując do 90. rocznicy odzyskania niepodległości” – która

rocznica przypada w tym roku? • „poszczególne okresy w historii Polski” – wymień 3 dowolne okresy w

historii Polski. • „czas PRL-u” to lata ________________________ . • „czas PRL-u” – co oznacza skrót PRL? • „okres II wojny” – które z poniższych symboli nie wiążą się z II wojną

światową: a) Monte Cassino b) Aushwitz c) Katyń d) Piotr Skarga e) Sejm Wielki f) Józef Piłsudski g) Sowiński w okopach Woli h) Rzeź Pragi i) Westerplatte j) Poczta Gdańska

• „II RP za najlepszy czas dla Polski” – które z symboli nie wiążą się z II RP:

a) Port w Gdyni b) COP c) Eugeniusz Kwiatkowski d) RWD 5 e) Dzień Kobiet f) Manifest Lipcowy g) Konstytucja Kwietniowa h) Prezydent Mościcki i) Bierut j) Wolne miasto Gdańsk k) Katyń

• „wybór Karola Wojtyły na papieża” miał miejsce w roku ___________ • „odzyskanie niepodległości w 1918 roku” – uzupełnij zdanie: 11 XI do

________________ z twierdzy w Magdeburgu przyjechał

_______________________. • „przystąpienie do Unii Europejskiej” – było to w roku: 2003 / 2004 /

2005. • „odbudowa kraju po II wojnie światowej.” – które miasto nie zostało

zniszczone podczas II wojny światowej: Warszawa / Wrocław / Kraków.

• „ruch społeczny „Solidarność”” – to lata: 70. XX w. / 80. XX w. / . 90. XX w.

• „ruch społeczny „Solidarność”” – data 13 XII 1981 to data wprowadzenia __________________________________ .

• „zależność od ZSRR po II wojnie światowej” – Polska była w: EWG / RWPG / NATO.

• „zależność od ZSRR po II wojnie światowej” – wstaw daty świąt: 3 V, 11 XI, 8 III, 1 V, 15 VII, 22 VII: Święta zakazane przez komunistów

Święta „nakazane” przez komunistów

• „Jan Paweł II, (…) kard. Stefan Wyszyński, (…) Józef Piłsudski, (…) Lech Wałęsa, Jacek Kuroń, Tadeusz Mazowiecki, (…) Edward Gierek, (…) Wojciech Jaruzelski, (…) Władysław Gomułka, (…), Bolesław Bierut, (…) Józef Beck, (…) Władysław Grabski, (…) Roman Dmowski, (…) Eugeniusz Kwiatkowski.” – dopasuj te nazwiska do okresów i dobierz hasła:

nazwisko okres hasło Okresy: II RP, PRL, III RP

Hasła: Każdy powinien mieć swoje Westerplatte; Non possumus, Kasztanka, stocznia gdańska, zasiłek dla bezrobotnych, gruba kreska, druga Japonia, stan wojenny, mała stabilizacja, socrealizm, Nie znamy pojęcia pokoju za

wszelką cenę, reforma monetarna, twórca Narodowej Demokracji, budowniczy Gdyni i COP • Które z poniższych utworów dotyczą: tytuł autor II wojny światowej PRL Innego okresu Utwory: U nas w Auschwitzu, Zemsta, Przesłanie Pana Cogito, Treny,

Tango, Lalka, Smutno mi Boże, Wesele, Inny świat. Kto jest ich autorem?

• Który z filmów dotyka problemu „żołnierzy wyklętych” a) Człowiek z marmuru,

b) Popiół i diament,

c) Katyń, d) Przesłuchanie.