Opracowała psycholog mgr Anna Wioska

WPŁYW MEDIÓW NA DZIECI

Media są nieodłącznymelementem świata ludzi XXI Świat stał się globalną wioską, w której media elektroniczne

zmniejszają odległość między ludźmi Stają się niezbędne w codziennym życiu i pracy, Są źródłem wielu cennych informacji Ułatwiają życie Dzieciństwo XXI wieku jest dzieciństwem przy urządzeniach

elektronicznych, z dominacją obrazu nad słowem Dzieci powinny poznawać i uczyć się żyć w świecie

informacyjnym Rezultaty powszechnego korzystania z mediów zależeć będą

od tego, w jakim stopniu uczniowie są przygotowani do ich odbioru, czy potrafią dokonywać świadomych wyborów

Edukacja medialna to przygotowanie dzieci i młodzieży oraz dorosłych do krytycznego odbioru mediów, to również potrzeba kształcenia w dziedzinie posługiwania się mediami jako narzędziami pracy intelektualnej, uczenia się i komunikowania się

Badania i statystykiDzieci już w pierwszym roku życia patrzą w ekran

telewizoraDwu i trzylatki - przesiadują przed telewizorem

średnio 45 minut do 1 godzinyWiększa grupa przedszkolaków korzysta z mediów

codziennieZgodnie z teoria uczenia się poprzez obserwację,

już dzieci w wieku dwóch lat naśladują to, co widzą. Od naśladowania zaczyna się budowanie osobowości dziecka

Preferowane są treści dostarczające mocnych wrażeń, przygodowe, komediowe, wzruszające i inne niewymagające myślenia

Badania i statystykiNajbardziej aktywną grupą odbiorców są dzieci od 4,5

lat do 12 roku życia –mediom poświęcają 3 – 5 godziny dziennie, co zajmuje w dobowym czasie trzecią pozycje, zaraz po szkole i śnie

Najbardziej media wpływają na dzieci w wieku od trzech do dwunastu lat, najmocniej zaś miedzy szóstym a dziesiątym rokiem życia.

Odbiorcami telewizji bez ograniczeń i bez opieki i kontroli ze strony rodziców czy innych starszych osób jest 24% czterolatków, 64,5% pięciolatków i 85% dziesięciolatków

Dzieci często telewizji podporządkowują organizację dnia

Media wpływają na rozwój psychiczny i fizyczny

dziecka

Nieprzemyślane, zbyt długie korzystanie z przekazów medialnych powoduje spadek aktywności społecznej człowieka i zmiany zachodzące w jego psychice oraz sposobie

postrzegania świata

ZagrożeniaPowoduje izolację społeczną, upośledza umiejętności

interpersonalneNiszczy więzi rodzinne - rola rodziców sprowadza się do

zaspokajania potrzeb materialnych dziecka, rodzice przestają być autorytetem, partnerem do rozmowy, tracą kontakt z dzieckiem i kontrolę nad nim

Następuje pauperyzacja intelektualna – zanika sprawność językowa, komunikacja werbalna ubożeje zastępuje ją prosty obraz, piktogram -> trudności dzieci z czytaniem ze zrozumieniem, kolokwializmy, nieumiejętność posługiwania się słowem pisanym i mówionym

Zmniejszenie wrażliwości słuchowej - młodzi ludzie potrafią oglądać, nie potrafią natomiast słuchać innych i rozmawiać z nimi. Technika utrudnia bowiem proces integracji międzyludzkiej, stwarzając jedynie możliwość kontaktów pośrednich, które nie uczą bycia z ludźmi. W rezultacie młody człowiek czuje się jeszcze bardziej samotny

ZagrożeniaDzieci nie potrafią samodzielnie myślećZabija wyobraźnięWystępują zaburzenia zdrowia fizycznego, np. choroby

oczu, skrzywienia kręgosłupaTrudności w koncentracjiStępienie wrażliwości, określane mianem znieczulicy

społecznejUzależnienia od mediów (utratę zainteresowania innymi

formami aktywności, zmianę języka, brak kontroli czasu spędzanego w sieci)

Może doprowadzić także do rozwoju stanów lękowych, poczucia wyobcowania i bezsilności człowieka wobec rzeczywistości, w której żyje

ZagrożeniaTELEWIZJA

Zawładnęła czasem wolnym Ofiarą telewizji padają: sen, życia towarzyskie, kontakty rówieśnicze, zajęcia hobbystyczne, sportowe i nauka własna

Dostarcza także wielu wrażeń wzrokowych i słuchowych. Ciągłe ich doznawanie obciąża jednak system nerwowy dziecka, zmusza do nieustannej pracy, a tym samym prowadzi do zmęczenia

Przejawia się to słabszą koncentracją uwagi, niepokojem ruchowym, mniej sprawnym wykonywaniem różnych czynności, drażliwością

Podczas oglądania filmów dzieci angażują swoją uwagę. Jeśli ich czas zostanie wykorzystany przed telewizorem, później występują trudności w skupieniu się na innych zajęciach, np. na lekcjach.

ZagrożeniaPrzeciętnie co 4 minuty pokazywane są w programach

sceny przemocyNaukowcy amerykańscy obliczyli, że aby obejrzeć tyle

aktów przemocy, ile dziecko ogląda między 6 a 7 r. życia, trzeba być w środowisku przestępczym przez 580 lat

Przemoc występuje we wszystkich rodzajach programów np. filmy fabularne, przyrodnicze, wiadomości aż po dobranocki i animowane filmy dla dzieci

Codzienne obcowanie z okrucieństwem w mediach prowadzi do stałych zmian w psychice młodego człowieka – zmniejszają wrażliwość na przemoc

Dzieci lubią naśladować zachowania bohaterów, bo reprezentują oni siłę, odwagę spryt, refleks, sprawność fizyczną

ZagrożeniaBadania Berkowitza i Hartmana wykazały istnienie ścisłej zależności między oglądaniem scen przemocy a przejawianiem zachowań agresywnych. Badania potwierdziły hipotezę, że:Oglądanie brutalnych scen przedstawiających krew,

męczenie się ofiary sprzyja zachowaniom agresywnym;Oglądanie scen przemocy prowadziło u badanych do

wymierzania później bardziej okrutnych kar;Oglądanie scen agresywnych w większym stopniu

pobudza do przemocy niż bezpośrednie doświadczanie agresji słownej.

ZagrożeniaPrzyjmowaniu przez dziecko wzorów zachowań agresywnych sprzyja m.in.:1. Pokazywanie przemocy w formie czystej, bez ukazania

cierpienia ofiary, negatywnych skutków2. W postaci usprawiedliwionej, jako aprobata społeczna3. Jako sprawiającej satysfakcje, przynoszącej

zadowolenie4. Jako efektywny sposób realizowania swoich pragnień5. Poprzez ukazywanie agresji humorystycznej ,

banalizowanie przemocy, ukazanie jej w połączeniu z zabawą

6. Jako skuteczny sposób osiągania pozytywnych celów bohatera

ZagrożeniaINTERNET

Pornografia, sekty, strony nienawiści, gry dla dorosłych oraz hakerstwo – przedwczesna informacja dostarczana dziecku szkodzi dalszemu prawidłowemu rozwojowi jego osobowościGRY KOMPUTEROWE

Największą popularnością wśród dzieci, cieszą się gry, preferowana jest przemoc – a dzieci uczą się zachowań poprzez obserwację, identyfikację i naśladownictwo – prezentowane treści ułatwiają dzieciom uczestniczenie w aktach przemocy, przejawianie zachowań aspołecznych

Ograniczanie kontaktów społecznych, zachęcanie do pozostawania jedynie w kontakcie z maszyną,

Odrywanie dziecka od świata rzeczywistego i pozostawianie go w świecie iluzji

Doprowadzanie do występowania negatywnych skutków organicznych (senność, zmęczenie znużenie, bóle głowy)

ZagrożeniaREKLAMAWszystkie mechanizmy psychologiczne, którymi posługują się twórcy reklam zmierzają do wzbudzenia lub uaktywnienia jakiejś potrzeby. Może się to dziać przez jasną perswazję, modelowane zachowania lub budzenie emocji z daną potrzebą, ale zawsze chodzi o to by wywołać w dziecku potrzebę, czyli poczucie jakiegoś braku i pragnienie zaspokojenia go

ZagrożeniaDzieci w wieku przedszkolnym nie rozumieją jeszcze

istoty reklamy. Wierzą, że reklamy mówią prawdę Dopiero w wieku szkolnym zaczynają rozumieć, co

jest ich celemNiezgodność produktu z reklamowanymi treściami

powoduje zawód, dziecko zaczyna wątpić w autentyzm opinii ludzi dorosłych

Ponieważ nie zawsze dziecko dostanie wymarzony produkt brak zaspokojenia potrzeby powoduje frustrację pobudzającą mechanizmy obronne, takie jak agresja i fiksacja

Szczególnie niepokojące wydaję się promowanie postawy konsumpcyjnej – bardziej mieć niż być

Zalety Pozwalają na szybkie odprężenie się, oderwanie od szarej

rzeczywistości, spędzenie miłego czasu z rodziną albo przyjaciółmi

Jeśli korzystamy z mediów w procesie nauczania rozbudzają zaangażowanie, zaciekawienie i zainteresowanie materiałem

Między emocjami a motywacją istnieje ścisły związek. Dlatego media, oddziałując na sferę emocjonalną człowieka, tym samym uruchamiają u niego określone procesy motywacyjne. Uczenie się bez należytych emocji i motywacji jest nieefektywne

Rozszerzają pole poznawcze uczących się przez udostępnienie im całej, rozległej rzeczywistości, rozwijając jednocześnie ich procesy percepcyjne, intelektualne i wykonawcze

Mają charakter informacyjny. Umożliwiają poznanie i zrozumienie zjawisk o charakterze globalnym (toczące się wojny, zagrożenia cywilizacyjne itp.)

Pełnią ważną rolę w upowszechnianiu osiągnięć kultury różnych narodów.

Zalety TELEWIZJA

Dzięki nim dzieci często zaskakują nauczycieli i rodziców swoją wiedzą, zasobem słów, znajomością faktów. To ona pozwala na wyrównanie poziomu wiedzy i wyobraźni dzieci z różnych środowiskGRY KOMPUTEROWE

Ułatwiają one przyswajanie i przetwarzanie informacji zgodnie z zasadą: bawiąc — uczyć

Usprawniają umiejętność rozwiązywania problemów, kształtowania umiejętności podejmowania decyzji, sprzyjają rozwojowi procesów poznawczych (spostrzeganie, uwaga)

Wzmacniają poczucie własnej wartości, przynoszą pozytywne przeżycie związane z wygranąREKLAMA SPOŁECZNA

Polega na uświadamianiu problemu społecznego i wezwaniu do określonego działania prospołecznego

Ile czasu i w jakiej formie?Czterolatki powinny zadowolić 30 minutami dziennie;

jeśli troszkę więcej, to nie w jednym kawałku, ale z przerwą na odpoczynek od emocji

Dziesięciolatki mogą bez szkody dla zdrowia poświęcić na oglądanie telewizji 60 minut, a jeżeli troszkę więcej, to także z przerwą

Dziecko powinno oglądać przede wszystkim programy dla niego przeznaczone a rodzic powinien wiedzieć, co dziecko ogląda

Przy wyborze treści oraz w kontrolowaniu kontaktu dzieci z mediami należy kierować się rozsądkiem

Warto poświęcić wolny czas także na wspólne obcowanie ze sobą w kontaktach interpersonalnych

Ruch i wysiłek fizyczny jest wskazany dla zdrowego rozwoju dzieci

Czy wartoczytać książki w epoce Internetu?Prawie, co ósme dziecko wychowuje się bez kontaktu z

książką, a co piąte ma z nią kontakt sporadyczny.Opanowanie sprawności czytania ze zrozumieniem

daje dostęp do innych źródeł informacji zarówno drukowanych jak i medialnych.

Literatura dziecięca wydaje się ginąć w zalewie telewizji, filmu i gier komputerowych. Aby zapobiec temu zjawisku w 2001 roku rozpoczęła się w Polsce akcja — Cała Polska czyta dzieciom. Kampanię pod tym hasłem zorganizowała Fundacja ABCXXI — Programu Zdrowia Emocjonalnego. Hasło kampanii Cała Polska czyta dzieciom brzmi: Czytaj swojemu dziecku na głos przez 20 minut dziennie.

Czy wartoczytać książki w epoce Internetu?

Wiek przedszkolny jest najbardziej naturalnym czasem, w którym należy czytać dzieciom jak najwięcej, gdyż:Przedszkolaki nie umieją jeszcze czytać bądź stawiają

dopiero pierwsze kroki, a są już intelektualnie przygotowane do percepcji literatury,

Czytając dorosły staje się pośrednikiem między dzieckiem a książką, ważnym przewodnikiem po bogatym świecie doznań – a więc autorytetem

Czytaniu towarzyszy często atmosfera ciepła, intymności, co sprzyja nawiązaniu bliskich kontaktów,

Te pierwsze doświadczenia najczęściej decydują o późniejszych zamiłowaniach czytelniczych,

Czytając dzieciom, rozbudzamy ich wyobraźnię i aktywność intelektualną,

Odwołujemy się do ich uczuć i wrażliwości

życzę owocnych refleksji,

przyjemnych chwil spędzonych z rodziną oraz

rozsądnych decyzji odnośnie kontrolowania czasu i treści w kontakcie dzieci ze światem medialnym

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ