Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

1

1

R Y N E K P I E N I Ą D Z A

3

1. PIENIĄDZ I KORZYŚCI Z JEGO ISTNIENIA

4

PIENIĄDZ

■ PIENIĄDZEM jest wszystko to, co spełnia funkcję ŚRODKA WYMIANY, a także jest MIERNIKIEM WAR-

TOŚCI i ŚRODKIEM PRZECHOWYWANIA OSZCZĘD- NOŚCI.

5

PIENIĄDZ

■ PIENIĄDZEM jest wszystko to, co spełnia funkcję ŚRODKA WYMIANY, a także jest MIERNIKIEM WAR-

TOŚCI i ŚRODKIEM PRZECHOWYWANIA OSZCZĘD- NOŚCI.

Zęby delfina na wyspach Polinezji,

tytoń i whisky dawno temu w niektórych stanach USA,

papierosy w obozach jenieckich,

monety i banknoty w Polsce…

6

KORZYŚCI Z ISTNIENIA PIENIĄDZA (FUNKCJE PIENIĄ-DZA)

7

ŚRODEK WYMIANY

Gospodarka pieniężna

Łatwiej jest znaleźć partnera, transakcja staje się DWUETAPO-WA… Więc maleją KOSZTY TRANSAKCYJNE i rozwija się ry-nek.

8

ZADANIEa) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przy-kład.

9

ZADANIEa) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przy-kład. Powiedzmy, że Piotr ma jabłko, a potrzebuje rybę. Aby doszło do wymiany, W GOSPODARCE NATURALNEJ Piotr musi spotkać kogoś, kto ma rybę i chce dostać jabłko.

Natomiast W GOSPODARCE PIENIĘŻNEJ wystar-czy, że Piotr najpierw spotka kogoś, kto szuka jabłka i ma pienią-dze, a potem - zapewne już w innym miejscu i czasie - kogoś, kto ma rybę i potrzebuje pieniędzy.

10

ZADANIEa) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przy-kład. Powiedzmy, że Piotr ma jabłko, a potrzebuje rybę. Aby doszło do wymiany, W GOSPODARCE NATURALNEJ Piotr musi spotkać kogoś, kto ma rybę i chce dostać jabłko.

Natomiast W GOSPODARCE PIENIĘŻNEJ wystar-czy, że Piotr najpierw spotka kogoś, kto szuka jabłka i ma pienią-dze, a potem - zapewne już w innym miejscu i czasie - kogoś, kto ma rybę i potrzebuje pieniędzy. b) Dlaczego takie rozbicie transakcji na etapy powoduje zmniej-szenie się kosztów transakcyjnych?

11

ZADANIEa) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przyk-ład. Powiedzmy, że Piotr ma jabłko, a potrzebuje rybę. Aby doszło do wymiany, w gospodarce naturalnej Piotr musi spotkać kogoś, kto ma rybę i chce dostać jabłko. Natomiast w gospodarce pieniężnej wystarczy, że Piotr najpierw spotka kogoś, kto szuka jabłka i ma pieniądze, a potem - zapewne już w innym miejscu i czasie - kogoś, kto ma rybę i potrzebuje pieniędzy. b) Dlaczego takie rozbicie transakcji na etapy powoduje zmniej-szenie się kosztów transakcyjnych?W gospodarce pieniężnej Piotrowi jest łatwiej spotkać kogoś chcącego zawrzeć transakcję. Odpowiednimi kandydatami są wszyscy potrzebujący jabłka i mający pieniądze, a nie tylko ci potrzebujący jabłka, którzy mają rybę.

W drugim etapie transakcji partnerami Piotra stają się potrzebujący pieniędzy posiadacze ryby. W rezultacie, w gospo-darce pieniężnej wysiłek Piotra związany z zawarciem, jedna po drugiej, dwóch transakcji etapowych jest mniejszy niż wysiłek niezbędny do zawarcia odpowiedniej transakcji barterowej.

12

MIERNIK WARTOŚCI

W gospodarce pieniężnej jest mniej cen, co ułatwia rachunki i handel.

DobroGospodarka

pieniężnaGospodarka

naturalna

A PA A/B; A/C; A/D

B PB B/C; B/D

C PC C/D

D PD

13

ZADANIEW gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest?

14

ZADANIE W gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest? Kiedy nie ma pieniądza, istnieje co najmniej 6 „cen”: A/B; A/C; A/D; B/C; B/D; C/D. „Co najmniej”, bo odwrotności tych stosunków wymiennych także można uznać za ceny. Oczywiście, w gospodarce z pieniądzem istnieją tylko 4 ceny. W przypadku większej liczby dóbr ta różnica staje się bardzo duża.

15

ZADANIE W gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest? Kiedy nie ma pieniądza, istnieje co najmniej 6 „cen”: A/B; A/C; A/D; B/C; B/D; C/D. „Co najmniej”, bo odwrotności tych stosunków wymiennych także można uznać za ceny. Oczywiście, w gospodarce z pieniądzem istnieją tylko 4 ceny. W przypadku większej liczby dóbr ta różnica staje się bardzo duża. b) Dlaczego większa liczba cen utrudnia wymianę?

16

ZADANIEW gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest? Kiedy nie ma pieniądza, istnieje co najmniej 6 „cen”: A/B; A/C; A/D; B/C; B/D; C/D. „Co najmniej”, bo odwrotności tych stosunków wymiennych także można uznać za ceny. Oczywiście, w gospodarce z pieniądzem istnieją tylko 4 ceny. W przypadku większej liczby dóbr ta różnica staje się bardzo duża. b) Dlaczego większa liczba cen utrudnia wymianę? Trudniej jest zapamiętać i porównać wszystkie „ceny”. Może się np. zdarzyć, że „bezpośredni” stosunek wymienny 2 dóbr (np. B/C) różni się od stosunku ustalonego w sposób „pośredni” (B/C wynika-jący z A/C i A/B). Komplikuje to i utrudnia handel.

17

ŚRODEK OSZCZĘDZANIA

Łatwiej jest przechowywać wartość…

18

Zatem, dzięki istnieniu pieniądza W GOSPODARCE MALEJĄ KOSZTY TRANSAKCYJNE i ROŚNIE EFEKTYWNOŚĆ GOS-PODAROWANIA.

Oprócz tych – BEZPOŚREDNICH – korzyści z istnienia pieniądza są jeszcze wynikające z nich korzyści POŚREDNIE.

19

KORZYŚCI POŚREDNIE Z ISTNIENIA PIENIĄDZA

1. Pieniądz sprzyja ROZWOJOWI RYNKU, ułatwia SPECJA-LIZACJĘ i wzmaga KONKURENCJĘ (efektywność!).

20

2. Pieniądz ułatwia porównywanie nakładów i efektów projek-tów inwestycyjnych. Taki RACHUNEK EKONOMICZNY ułatwia EFEKTYWNĄ ALOKACJĘ ZASOBÓW (efektyw-ność!).

21

i

i

Ni

Ei

Powiedzmy, że spośród wielu projektów inwestycyjnych chcemy wybrać najlepszy. Wskaźnik efektywności i-tego projektu, Φi, (grec. fi) równa się:

Ei – odpowiadające i-temu projektowi efekty (np. 99 par sanda-łów, 38 par półbutów, 9 par butów z cholewką)

Ni – odpowiadające i-temu projektowi nakłady (np. 5 litrów ben-zyny, 2 m2 skóry, godzina pracy hydraulika)

Φi=

22

i

i

Ni

Ei

Ei – odpowiadające i-temu projektowi efekty (np. 99 par sanda-łów, 38 par półbutów, 9 par butów z cholewką)

Ni – odpowiadające i-temu projektowi nakłady (np. 5 litrów ben-zyny, 2 m2 skóry, godzina pracy hydraulika)

Φi=

Bez pieniądza i cen odpowiednie sumowania i ustalenie współ-czynników efektywności rozważanych projektów byłoby trudne lub niemożliwe.

23

O powstaniu pieniądza…

Pieniądz powstaje żywiołowo. Funkcje pieniądza zaczyna pełnić jedno z dóbr. Uczestnicy wymiany zaczynają je przyjmować nie dla jego cech fizycznych, lecz po to, żeby - w razie potrzeby – wymienić je na inne dobra.

24


O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decydują głównie ważne cechy substancji pieniądza:

25


O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decyduje jego rola w handlu i cechy substancji, z jakiej jest wykonane:

TRWAŁOŚĆ

26


Ważne cechy substancji pieniądza:

TRWAŁOŚĆ,

RZADKOŚĆ

27



TRWAŁOŚĆ,

RZADKOŚĆ,

PODZIELNOŚĆ

28



TRWAŁOŚĆ,

RZADKOŚĆ,

PODZIELNOŚĆ,

JEDNORODNOŚĆ.

29

Rodzaje pieniądza

Pieniądz może być:

-TOWAROWY

30

Rodzaje pieniądza


-TOWAROWY

-SYMBOLICZNY (PRZYMUSOWY) (ang. fiat money)

31

Rodzaje pieniądza


-TOWAROWY

-SYMBOLICZNY (PRZYMUSOWY) (ang. fiat money)

- BEZGOTÓWKOWY (bankowy, wkładowy, żyrowy)

322. BANKI W SYSTEMIE FINANSOWYM

33

Przypomnij sobie ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce i odpływający w bok strumień oszczędności , S…

34


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td–B

Z S C Y1 = C+I+G+X-Z

35


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td–B


36

Przemianę oszczędności, S, w inwestycje, I, umożliwia SYSTEM FI-NANSOWY, czyli m. in. RYNKI FINANSOWE i POŚREDNICY FINANSOWI.

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td–B


37

Na RYNKACH FINANSOWYCH handlują pożyczkami – BEZ-POŚREDNIO – oszczędzający i inwestorzy. Np. oszczędzający kupują od inwestujących akcje i obligacje.

38

Na RYNKACH FINANSOWYCH handlują pożyczkami – BEZ- POŚREDNIO – oszczędzający i inwestorzy. Np. oszczędzający kupują od inwestujących akcje i obligacje.

Natomiast POŚREDNICY FINANSOWI [np. BANKI, fundusze wspólnego inwestowania (ang. mutual funds)] ułatwiają przepływ pieniędzy od oszczędzających do inwestujących.

39

■ BANKI KOMERCYJNE przechowują pieniądze, płacąc właś-cicielom odsetki. Zgromadzone wkłady pożyczają, za wyższe wy-nagrodzenie, przedsiębiorstwom, konsumentom, państwu.

40

2008

Bilans Bank of Hypothetia sporządzony na dzień 31 grudnia 2008 r. (w mln gb)

Przyjrzyjmy się uproszczonemu przykładowi bilansu banku…

Stopa rezerw (r) to relacja zasobu gotówki banku komercyjnego (R) do ulokowanych weń wkładów płatnych na żądanie (D)

r=R/D.

41

2008

Bilans Bank of Hypothetia sporządzony na dzień 31 grudnia 2008 r. (w mln gb)

42

Prócz banków komercyjnych istnieje także BANK CENTRAL-NY…

■ Bank centralny w imieniu państwa dba o jakość pienią-dza, prowadzi politykę pieniężną, wpływając na wielkośćzagregowanych wydatków w gospodarce, pomaga innym bankom i nadzoruje ich działalność.

43

Jest wiele miar ilości pieniądza w gospodarce…

1. M0 = R+C

------------------------------------------------------------------------------

R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy). C – Gotówka w obiegu poza kasami banków.

ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?

44


1. M0 = R+C2. M1 = C + D

------------------------------------------------------------------------------

R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)C – Gotówka w obiegu poza kasami bankówD – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe, a vista)


45


1. M0 = R+C2. M1 = C + D3. M2 = M1 + „małe” wkłady terminowe

------------------------------------------------------------------------------

R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)C – Gotówka w obiegu poza kasami bankówD – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe)


46


1. M0 = R+C2. M1 = C + D3. M2 = M1 + „małe” wkłady terminowe4. M3 = M1 + wszystkie wkłady terminowe

------------------------------------------------------------------------------

R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)C – Gotówka w obiegu poza kasami bankówD – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe)


47


1. M0 = R+C2. M1 = C + D3. M2 = M1 + „małe” wkłady terminowe4. M4 = M1 + wszystkie wkłady terminowe i oszczędnościowe5. Jest jeszcze NIBY-PIENIĄDZ (ang. near money), czyli inne bardzo płynne aktywa…-----------------------------------------------------------------------------

-R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)C – Gotówka w obiegu poza kasami bankówD – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe)


48481.

Rekompensatą za malejąca płynność kolejnych rodzajów „M” jest coraz wyższe oprocentowanie.

49491.

Rekompensatą za malejąca płynność kolejnych rodzajów „M” jest coraz wyższe oprocentowanie.

2. Granice oddzielające „pieniądz” od „niepieniądza” i poszczególne funkcje spełniane przez pieniądz są trudne do wytyczenia… Kiedyś za pieniądz uważano środek wymiany, który nie daje odsetek, lecz jest płynny. Jednak w latach 80. XX w. wkłady czekowe zaczęły dawać oprocentowanie. Podobnie, możliwe stało się czerpanie płynnej gotówki z wkładów oszczędnościowych bez straty odsetek.

5050DYGRESJA

W końcu 2002 r. w USA rozróżniano 4 rodzaje podaży pieniądza: M1, M2, M3, L. (Rekompensatą za ich malejąca płynność jest coraz wyższe oprocen-towanie).

M1 – zasoby wysoce płynnego środka płatniczego (gotówka* plus np. różne nieoprocentowane i oprocentowane wkłady czekowe ) ; (M1: 4 190$/os.).

M2 – ten agregat DODATKOWO obejmuje pewne mniej płynne aktywa, np. wkłady oszczędnościowe (trzeba zawiadomić bank o zamiarze ich tran-sferu na rachunek czekowy), małe (do 100 000$) wkłady terminowe (ich wy-cofanie przed uzgodnionym terminem jest karane obniżką odsetek); udzia-ły w funduszach inwestycyjnych rynku pieniądza (czeki wystawiane przez ich właścicieli muszą mieć pewną minimalną wysokość); (M2: 20 080$/os.).

M3 – DODATKOWO obejmuje np. duże wkłady terminowe i duże wkłady bankowe dokonywane na indywidualnych warunkach; (M3: 29 480$/os.).

L – DODATKOWO obejmuje aktywa, które nie są pieniądzem, lecz jego bliskim substytutem (np. obligacje rządu USA dla „małych ciułaczy”; bo-ny skarbowe „krótsze” niż 12 miesięcy).

----------

•Zgodnie z danymi FED w 1995 r. w USA na osobę przypadało prawie 1400$ gotów-ki; przeciętny Amerykanin trzymał ok. 100$ gotówki (wielkie ilości gotówki obsługi-wały zatem płatności w „szarej strefie” i za granicą).

KONIEC DYGRESJI

W praktyce granice oddzielające „pieniądz” od „niepieniądza” i poszcze-gólne funkcje spełniane przez pieniądz są trudne do wytyczenia. Kiedyś za pieniądz uważano środek wymiany, który nie daje odsetek, lecz jest płynny. Jednak w latach 80-tych XX w. wkłady czekowe zaczęły dawać oprocentowanie. Podobnie, możliwe stało się czerpanie płynnej gotówki z wkładów oszczędnościowych bez straty odsetek.

51

KREACJA PIENIĄDZA PRZEZ BANKI KOMERCYJNE

W Hipotecji JEST 5 BANKÓW KOMERCYJNYCH, Hipotecjanie nie preferują żadnego z nich…

g = C/D = 0 (Hipotecjanie zdecydowanie wolą D od C!)

52




r = R/D = 0,1 (Zdaniem bankierów każde 10 gdybów wkładów na żądanie wy-maga 1 gb rezerwy gotówkowej).

53




r = R/D = 0,1 (Zdaniem bankierów każde 10 gdybów wkładów na żądanie wy-maga 1 gb rezerwy gotówkowej).

W obiegu pojawia się oto 1000 gb DODATKOWEJ GOTÓWKI: ktoś znalazł skarb i ulokował go w Bank of Hypothetia, który przy-stąpił do kreacji pieniądza…

54

Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2008

AKTYWA PASYWA

1.1 1000 1000

1.2

1.3

2.1

2.2

2.3

3.1

Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2008 r., s. 234.

55


AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2

1.3

2.1

2.2

2.3

3.1


56


AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3

2.1

2.2

2.3

3.1


57


AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3 280 + 900 1180 + 0

2.1

2.2

2.3

3.1


58


AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3 280 + 900 1180 + 0

2.1 280 + 1062 1180 + 162

2.2

2.3

3.1


59


AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3 280 + 900 1180 + 0

2.1 280 + 1062 1180 + 162

2.2 118 + 1062 1180 + 0

2.3

3.1 …………………… …………………………

……………………………………………………………....


60


AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3 280 + 900 1180 + 0

2.1 280 + 1062 1180 + 162

2.2 118 + 1062 1180 + 0

2.3 150,4 + 1062 1212,4 + 0

3.1 …………………… …………………………

……………………………………………………………....


61

AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3 280 + 900 1180 + 0

2.1 280 + 1062 1180 + 162

2.2 118 + 1062 1180 + 0

2.3 150,4

+ 1062 1212,4

+ 0

3.1 …………………… …………………………

……………………………………………………………....Ile pieniądza powstało po zakończeniu „2. cyklu kreacji pieniądza”

w Bank of Hypothetia?

62

AKTYWA PASYWA

1.1 1000 + 900 1000 + 900

1.2 100 + 900 1000 + 0

1.3 280 + 900 1180 + 0

2.1 280 + 1062 1180 + 162

2.2 118 + 1062 1180 + 0

2.3 150,4

+ 1062 1212,4

+ 0

3.1 …………………… …………………………

……………………………………………………………....Ile pieniądza powstało po zakończeniu „2. cyklu kreacji pieniądza”

w Bank of Hypothetia?

Tyle:

C + D1 = 849,6 gb D2 = 1212,4 gb

A zatem, TYLKO TEN JEDEN BANK z 1000 gb na naszych oczach „zrobił” 849,6 gb + 1212,4 gb = 2062 gb środka płatniczego!

63

A wszystkie 5 banków w Hipotecji? Ile pieniądza są one w stanie stworzyć z 1000 gb gotówki nieoczekiwanie pojawiającej się w obie-gu?

64

A wszystkie 5 banków w Hipotecji?

DgC

DrR

DC g

DRr

65


DgC

DrR

DC g

DRr

DgDrM0

DDgM1

CRM0

DCM1

66


DgC

DrR

DC g

DRr

DgDrM0

DDgM1

CRM0

DCM1

g)(rD

1)(gD

M0

M1

g)(rDM0

1)(gDM1

67


DgC

DrR

DC g

DRr

DgDrM0

DDgM1

CRM0

DCM1

g)(rD

1)(gD

M0

M1

g)(rDM0

1)(gDM1

Kpgr

1g

M0

M1

68

Kpgr

1g

M0

M1

A to znaczy, że jeśli M0 wzrośnie o ΔM0, to – CETERIS PARIBUS - M1 wzrośnie o:

ΔM1=Kp• ΔM0!

69

Kpgr

1g

M0

M1

■ MNOŻNIK KREACJI PIENIĄDZA to liczba, która

in- formuje, o ile – ceteris paribus – MOŻE* wzrosnąć podażpieniądza M1 pod wpływem zwiększenia się podaży pie-

niądza M0 o ΔM0. ---------------* Warunkiem jest, że „g” i „r” się nie zmienią.

70

3. RYNEK PIENIĄDZA

71

Pora na analizę działania rynku pieniądza. Towarem jest tu środek płatniczy M1. Po kolei omówimy:

1.PODAŻ PIENIĄDZA (środka płatniczego) na rynku pienią-dza.

2.POPYT NA PIENIĄDZ (środek płatniczy) na rynku pieniądza.

3.RÓWNOWAGĘ na rynku pieniądza i powstawanie STOPY PROCENTOWEJ.

72

PODAŻ PIENIĄDZA

73

PODAŻ PIENIĄDZA

Podażą pieniądza steruje bank centralny…

Operacje otwartego rynku

Stopa dyskontowa

Stopa rezerw minimalnych

M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)

74

OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

Stopa dyskontowa

stopa rezerw minimalnych

M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)

75

STOPA REZERW MINIMALNYCH


Stopa dyskontowa

STOPA REZERW MINIMALNYCH

M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)

76

STOPA DYSKONTOWA


STOPA DYSKONTOWA

stopa rezerw minimalnych

M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)

77

in

M

MSA/

0

in

M

B/

0

Podaż pieniądza i jej zmiany

S3M S

1M S2M

W naszym modelu oferowana w gospodarce ilość M1 NIE ZALEŻY OD STOPY PROCENTOWEJ. Przecież wśród zmiennych decy-dujących o wielkości M1 nie ma stopy procentowej:

M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r).

78

POPYT NA PIENIĄDZ

79

POPYT NA PIENIĄDZ

Popyt na środek płatniczy powstaje, kiedy gospodarstwa domowe i firmy rezygnują z trzymania części swojego majątku w formie np. nieruchomości, papierów wartościowych i bankowych wkładów oszczędnościowych i trzymają go w formie gotowego do użytku środka płatniczego (KASY TRANSAKCYJNEJ).

80

POPYT NA PIENIĄDZ

Pomyśl o korzyściach z trzymania pieniądza, M1…

Główne motywy skłaniające do trzymania pieniądza:

-TRANSAKCYJNY

81

POPYT NA PIENIĄDZ



-Transakcyjny-PRZEZORNOŚCIOWY

82

POPYT NA PIENIĄDZ



-Transakcyjny-Przezornościowy-PORTFELOWY

83

MB

M

MB

0

Krańcowa korzyść z trzymania pieniądza, MB (ang. marginal benefit), MALEJE…

84

MB

M

MB

0

Krańcowa korzyść z trzymania pieniądza, MB (ang. marginal benefit), MALEJE…

Np. zmiany wielkości produkcji w gospodarce zmieniają krańcową korzyść z poszczególnych jednostek pieniądza.

85

A teraz pomyśl o stratach spowodowanych trzymaniem pieniądza, M1 . Te straty to: REALNA WARTOŚĆ UTRACONEGO OPROCENTOWANIA

86

A teraz pomyśl o stratach spowodowanych trzymaniem pieniądza, M1 . Te straty to: REALNA WARTOŚĆ UTRACONEGO OPROCENTOWANIA+STRATA WARTOŚCI (SIŁY NABYWCZEJ) M1 SPOWODOWA-NA INFLACJĄ

87

Krańcowy koszt trzymania pieniądza, MC (ang. marginal cost), jest proporcjonalny do nominalnej stopy procentowej i stały.

Przecież: in=ir+π.

M

MC*

0

MCWielkość „MC” jest wprost proporcjonalna do in=ir+π

88

Konfrontacja malejącej krańcowej korzyści z trzymania kolejnych porcji środka płatniczego, MB1, ze stałym kosztem krańcowym ich trzymania, MC, wyznacza zapotrzebowanie na środek płatniczy, MD. Na rysunku wynosi ono M1.

MB, MC

MB10

MDM1

MC1

89

Zapotrzebowanie na pieniądz jest wprost proporcjonalne do wiel-kości produkcji w gospodarce, Y…

MB, MC

MB1

0MD

MB2

M2M1

MC*

Popyt na pieniądz i jego zmiany

90

Zapotrzebowanie na pieniądz jest wprost proporcjonalne do wielkości produkcji w gospodarce, Y… i odwrotnie proporcjonalne do poziomu nominalnej stopy procentowej, in.

MB, MC

0MD

MB

M1M2

MC1

MC2

Popyt na pieniądz i jego zmiany

91

Zatem, W POWYŻSZYM UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH zmiany nominalnej stopy procentowej, in, powodują przesunięcia wzdłuż linii popytu na pieniądz, MD…

in

0 MD

MD

M1M2

B

A1ni

2ni

92

A zatem, w powyższym układzie współrzędnych zmiany nominalnej stopy procentowej, in, powodują przesunięcia wzdłuż linii popytu na pieniądz, MD, a – na przykład - zmiany wielkości produkcji, Y, przesunięcia całej tej linii.

0MDM1M2

in

AB

D2M

D1M

*ni

93

W gospodarce powstaje taka cena środka płatniczego, M1, czyli sto-pa procentowa, in, której poziom zapewnia zrównanie się zapo-trzebowania na M1 z zaoferowana ilością M1. Dzieje się to na RYNKU PIENIĄDZA.

in

0M

MD

M*

E*ni

MS

RÓWNOWAGA NA RYNKU PIENIĄDZA I POWSTAWANIE STOPY PROCENTOWEJ

94

Np., po zmniejszeniu się popytu na pieniądz z MD1 do MD2 przy stopie procentowej zapotrzebowanie na pieniądz jest mniejsze od zaoferowanej na rynku ilości pieniądza (M2<M*).

2ni

in

0M

MD1

M*

E*ni

MS

2ni

M2

MD2

I.

95

M1 jest za dużo i ludzie zamieniają nadwyżki M1 na papiery war-tościowe, więc np. cena obligacji wzrasta. Dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów stopa zwrotu od przeznaczonego na ich zakup kapitału maleje.

in

0M

MD1

M*

E*ni

MS

2ni

M2

MD2

I.

96

M1 jest za dużo i ludzie zamieniają nadwyżki M1 na papiery war-tościowe, więc np. cena obligacji wzrasta. Dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów stopa zwrotu od przeznaczonego na ich zakup kapitału maleje.

Banki odnotowują wzrost wkładów oszczędnościowych i mogą sobie pozwolić na zmniejszenie ich oprocentowania.

in

0M

MD1

M*

E*ni

MS

2ni

M2

MD2

I.

97

M1 jest za dużo i ludzie zamieniają nadwyżki M1 na papiery war-tościowe, więc np. cena obligacji wzrasta. Dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów, stopa zwrotu od przeznaczonego na ich zakup kapitału maleje.

Banki odnotowują wzrost wkładów oszczędnościowych i mogą sobie pozwolić na zmniejszenie ich oprocentowania.

in

0M

MD1

M*

E*ni

MS

2ni

M2

MD2

MD↓→i↓

I.

98

in

0M

MD2

M*

E*ni

MS

1ni

M1

MD1

Po zwiększeniu się popytu na pieniądz z MD1 do MD2 przy stopie procentowej chętni chcą trzymać więcej środka płatniczego, niż pozwala na to zaoferowana w gospodarce ilość środka płatniczego (M1>M*).

1ni

II.

99

in

0M

MD2

M*

E*ni

MS

1ni

M1

MD1

Spada wtedy cena papierów wartościowych i - dla każdego po-ziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów - rośnie stopa zwrotu z inwestycji w ich kupno.

1ni

II.

100

in

0M

MD2

M*

E*ni

MS

1ni

M1

MD1


Również banki podwyższają oprocentowanie.

1ni

II.

101

in

0M

MD2

M*

E*ni

MS

1ni

M1

MD1


Również banki podwyższają oprocentowanie.

1ni

MD↑→i↑

II.

102

Bank centralny zmniejsza ilość pieniądza z M1 do M2 (np. sprze-daje papiery wartościowe). Przy dotychczasowym poziomie stopy procentowej, in

1, ludzie chcą trzymać M1 środka płatniczego. Jed-

nak niektórzy mają go za mało (bo kupili zań papiery banku!), więc na M1 zamieniają oszczędności i papiery wartościowe.

0

in

MD

MM2 M1

M1S

MS2

in1

E2

E1

in *

III.

103




Tanieją obligacje (i akcje), czyli - dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów - rośnie stopa zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich kupno (stopa procen-towa).

0

in

MD

MM2 M1

M1

S MS2

in1

E2

E1

in *

III.

104





Także banki podnoszą oprocentowanie, usiłując zapobiec wycofywaniu wkładów oszczędnościowych.

0

in

MD

MM2 M1

M1

S MS2

in1

E2

E1

in *

III.

105





Także banki podnoszą oprocentowanie, usiłując zapobiec wycofywaniu wkładów oszczędnościowych.

MS↓→i↑

0

in

MD

MM2 M1

M1

S MS2

in1

E2

E1

in *

III.

106

Bank centralny zwiększa podaż M1 (np. skupuje bony skarbowe). Przy in

1 ludzie chcą trzymać M1 pieniądza. Okazuje się jednak, że

niektórzy mają M1 za dużo (bo sprzedali bankowi papiery

wartościowe!), więc zamieniają M1 na papiery wartościowe i wkła-dy oszczędnościowe.

0

MD

M

M1 M2

M1

S M

S2

in1

in*

E1

E2

inIV.

107

Na rynku kapitałowym drożeją obligacje (i akcje), czyli - dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów – spada stopa zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich kupno (stopa procentowa).

W obliczu napływu wkładów oszczędnościowych także banki obniżają oprocentowanie.

0

MD

M

M1 M2

M1

S M

S2

in1

in*

E1

E2

inIV.

108

Na rynku kapitałowym drożeją obligacje (i akcje), czyli - dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów – spada stopa zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich kupno (stopa procentowa).

W obliczu napływu wkładów oszczędnościowych także banki obniżają oprocentowanie.

MS↑→i↓

0

MD

M

M1 M2

M1

S M

S2

in1

in*

E1

E2

inIV.

109

Ta TEORIA STOPY PROCENTOWEJ, KTÓRA ZALEŻY OD PREFERENCJI PŁYNNOŚCI (ang. liquidity preference theory of intrest) wyjaśnia powstawanie BARDZO KRÓTKOTERMINO-WYCH STÓP PROCENTOWYCH NA RYNKU MIĘDZYBAN-KOWYM.

110

Ta TEORIA STOPY PROCENTOWEJ, KTÓRA ZALEŻY OD PREFERENCJI PŁYNNOŚCI (ang. liquidity preference theory of intrest) wyjaśnia powstawanie BARDZO KRÓTKOTERMINO-WYCH STÓP PROCENTOWYCH NA RYNKU MIĘDZYBAN-KOWYM.

Od nich zależą z kolei ŚREDNIOTERMINOWE I DŁUGOTER-MINOWE STOPY PROCENTOWE.

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

Documents

Transcript of Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…