Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

1

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

2

W Z R O S T G O S P O D A R C Z Y

3

1. CO TO JEST WZROST GOSPODARCZY?

WZROSTEM GOSPODARCZYM nazywamy powiększanie się realnej wartości produktu krajowego brutto (globalnej lub per capita) w gospodarce.

4

WZROSTEM GOSPODARCZYM nazywamy powiększanie się realnej wartości produktu krajowego brutto (GLOBALNEJ lub PER CAPITA) w gospodarce.

Obie miary są ważne…

5

O zróżnicowaniu tempa wzrostu w różnych krajach.

7

DYGRESJA

ANGUS MADDISON, World Population, GDP and Per Capita GDP, 1 – 2003 AD.

http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_03-2007.xls

Od MADDISONA można się dowiedzieć m. in.:

- Ile wynosił PKB per capita w Jerozolimie za Chrystusa (ok. 500-550 dol. PPP z 1990 r.).

- Ile w tym samym czasie wynosił PKB per capita w Polsce (400 $), Rzymie (800$), Paryżu (470$), Monachium (430 $), Pekinie (450$), Meksyku (400$), itd.

- Kiedy Europa Zachodnia zaczęła wyprzedzać Chiny (1000 r., odpowiednio: 400$ i 450$; 1500 r., odpowiednio : 771$ i 600$).

KONIEC DYGRESJI

9

Skutki I

WIELKIE RÓŻNICE poziomu życia mieszkańców różnych krajów.

W 2000 r. poziom życia w Zairze był ponad 120 razy niższy niż w USA a długookresowa stopa wzrostu w Zairze była ujemna, a w USA dodatnia.

11

Skutki II

SZYBKIE ZMIANY poziomu życia mieszkańców różnych krajów.

W 1900 r. poziom PKB per capita w Szwecji był ponad 2 razy wyższy niż w Japonii. Po 100 latach Japonia przegoniła Szwecję (Japonia - 2,92%; Szwecja - 2,09%).

14

A teraz popatrzmy jeszcze na wzrost gospodarczy w Polsce i w Meksyku w XX wieku.

16

Polska a Meksyk w XX wieku

Polacy lubią się porównywać z pracowitymi i bogatymi tego świata; np. z Amerykanami (28129 dolarów "na głowę" w 2000 r.), z Niemcami (18596 dolarów "na głowę" w 2000 r.), z Japoń-czykami (21067 dolarów "na głowę" w 2000 r.).

17Otóż nasze miejsce jest gdzie indziej, .

Popatrzmy np. na Polskę i Meksyk i PKB per capita w 1900 i w 2000 roku. Oni startowali od 1366 dolarów i kończyli z 7218 dolarami, a my startowaliśmy od 1536 dolarów i kończylismy z 7215 dolarami. W XX w. Meksykanie najpierw dogonili, a potem przegonili Polaków! Wszystko dlatego, że tempo wzrostu gospodarczego w Meksyku w XX w. wynosiło 1,68%, a w Polsce 1,56%!!

18

W dodatku, jak wynika z ustaleń poczynionych w ra-mach ECONOMICS OF HAPPINESS - Meksykanie są od Pola-ków szczęśliwsi o tyle mniej więcej, o ile Polacy są szczęśliwsi od mieszkańców Botswany!

(www.nytimes.com/imagepages/2008/04/16/business/20080416_LEONHARDT_GRAPHIC.html, serwis dostępny w sierpniu 2009 r.).

19

Są i nne podobieństwa, np. Odra i Rio Grande…

Oni, Meksykanie, są peryferią jednego z gospodarczych i cywiliza-cyjnych centrów świata (Kanada i Stany) i my, Polacy, jesteśmy peryferią jednego z gospodarczych i cywilizacyjnych centrów świa-ta (Europa Zachodnia).

20

I jeszcze coś. Na portalu "gazeta.pl" z 10 marca 2010 r. znalazłem niedawno wywiad z prof. Krystyną Iglicką zatytułowany: „Stra-cone pokolenie. Najnowsza polska emigracja„ (tytuł mówi wszyst-ko).

Iglicka pisze m. in.: "Jesteśmy największym ekspor-terem siły roboczej w Europie. W Amerykach mamy Meksyk (...). Tak, jesteśmy Meksykiem Europy".

21

Pomówmy teraz o pewnych szczegółowych poglądach dotyczących wzrostu gospodarczego, czyli o:

„GRANICACH WZROSTU”

i

„EFEKCIE DOGANIANIA”

22

GRANICE WZROSTU?

Chodzi o twierdzenie, że:

Niedobór zasobów naturalnych zahamuje w końcu wzrost gospo-darczy.

Prekursor: Thomas Robert Malthus (1766-1834) i „prawo ludnoś-ciowe”: brak żywności zahamuje wzrost liczby ludnosci na świecie.

23

Thomas Robert Malthus (1766-1834) i „prawo ludnościowe”: brak żywności zahamuje wzrost liczby ludności na świecie.

Ponure prognozy Malthusa (economics - „dismal science”) się nie spełniły. Świat uniknął maltuzjańskiej pułapki.

24

Thomas Robert Malthus (1766-1834) i „prawo ludnościowe”: brak żywności zahamuje wzrost liczby ludności na świecie.

Ponure prognozy Malthusa (economics - „dismal science”) się nie spełniły. Świat uniknął maltuzjańskiej pułapki.

Rozwiązaniem okazało się SPOWODOWANE DZIAŁANIEM RYNKU ZWIĘKSZANIE SIĘ NAKŁADÓW KAPITAŁU PLUS ZMIANY TECHNOLOGICZNE.

Efektem był gwałtowny wzrost produktywności „brakującego” za-sobu.

Te doświadzenia można uogólnić. Dotyczą one NIE TYLKO ZIE-MI, LECZ TAKŻE INNYCH ZASOBÓW.

25

KONWERGENCJA?

Istnieje tendencja do wyrównywania się poziomów rozwoju gos-podarczego i poziomów życia [EFEKT DOGANIANIA (ang. catch-up effect)] w różnych krajach.

26

PRZYCZYNY:

-Względna łatwość zwiększania wyposażenia pracowników w kapi-tał w krajach względnie biednych.

27

PRZYCZYNY:


- Prawo malejących przychodów.

28

PRZYCZYNY:


- Prawo malejących przychodów.

- Technologiczny „efekt gapowicza”.

29 Nie wszystkie kraje podlegają konwergencji: rola „ram instytucjonalnych” (Afryka, kraje realnego socjaliz-mu)

INSTYTUCJE (ang. institutions)

Wytwory społeczeństwa (np. zwyczaj, religia, prawo, system poli-tyczny).

INSTYTUCJE WYTWARZAJĄ STABILNE BODŹCE, KTÓRE DECYDUJĄ O SPOSOBIE ŻYCIA. Podporządkowanie się tym bodźcom jest nagradzane (np. pochwałą, premią, dostępem do dóbr), a niepodporządkowanie się jest karane (np. wykluczeniem z grupy, uwięzieniem, ukamieniowaniem). SKUTKIEM SĄ POW-TARZAJĄCE SIĘ W OKREŚLONYCH SYTUACJACH ZA-CHOWANIA (np. tańczenie tanga, żądanie łąpówki za złożenie za-mówienia, zawarcie małżeństwa w obrządku katolickim, kra-dzież, założenie spółki akcyjnej).

INSTYTUCJE WPŁYWAJĄ M.IN. NA GOSPODAROWANIE.

30

Na przykład, jednym z czynników, który zadecydował o pojawieniu się wzrostu gospodarczego w krajach Zachodu, była instytucja protestantyzmu wraz z doktryną predystynacji (kiedy bogactwo indywidualne jest znakiem przychylności bóstwa i zapowiedzią zbawienia, wierni chcą się bogacić).

312. PRZYCZYNY WZROSTU

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997

Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Wa-shington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Principles, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374.

PRZYCZYNY WZROSTU Znaczenie (w %)





WZROST NAKŁADÓW PRACY 33





WZROST NAKŁADÓW PRACY 33

WZROST PRODUKCYJNOŚCI PRACY

67




Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %)

Wzrost nakładów pracy 33


67

w tym w tym (w p. proc.)

WZROST NAKŁADÓW KAPITAŁU 20







67


Wzrost nakładów kapitału 20

WZROST WIEDZY I DOŚWIADCZENIA PRACOWNIKÓW

12







67



Wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników

12

POSTĘP TECHNICZNY I ORGANIZACYJNY

28







67




12

Postęp techniczny i organizacyjny 28

KORZYŚCI SKALI 8







67




12


Korzyści skali 8

ZMIANY ALOKACJI ZASOBÓW W GOSPODARCE

8







67




12


Korzyści skali 8

Zmiany alokacji zasobów w gospodarce

8

ZMIANY PRAWNE, KULTUROWE, SPOŁECZNE I INNE

-9







67




12


Korzyści skali 8

Zmiany alokacji zasobów w gospodarce

8

Zmiany prawne, kulturowe, społeczne i inne

-9

RAZEM 100

41

3. WAHANIA WZROSTU GOSPODARCZEGO

W długim okresie zmiany potencjalnej produkcji, Yp, można utoż-samiać ZE WZROSTEM GOSPODARCZYM.

42

3. WAHANIA WZROSTU GOSPODARCZEGO

W długim okresie zmiany potencjalnej produkcji, Yp, można utoż-samiać ZE WZROSTEM GOSPODARCZYM.

W okresie krótkim zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, po-wodują, że RZECZYWISTA WIELKOŚĆ PRODUKCJI, YE, WA-HA SIĘ WOKÓŁ WIELKOŚCI PRODUKCJI POTENCJALNEJ, YP.

43 11000

Rzeczywista i potencjalna wielkość produkcji w Stanach Zjednoczo-nych w latach 1950-2000

Rzeczywista produkcja, Y, w bardzo długim okresie waha się wokół zwiększającej się stopniowo produkcji potencjalnej, Yp.

44

CYKLEM KONIUNKTURALNYM nazywamy wahania rzeczy-wistej wielkości produkcji wokół trendu długookresowego, który ukazuje zmiany wielkości produkcji potencjalnej. Wahaniom tym towarzyszą zmiany wielkości bezrobocia i tempa inflacji.

45Fazy cyklu koniunkturalnego

Typowy cykl koniunkturalny składa się z fazy RECESJI i fazy EKSPANSJI. Punkty zwrotne koniunktury to SZCZYT i DNO.

[RECESJA – 6 lub więcej miesięcy spadku PKB (z grubsza)]

46

UMIĘDZYNARODOWIENIE CYKLU (ważna cecha współczesne-go cyklu koniunkturalnego)

Stan koniunktury w jednym kraju np. za pośrednictwem handlu zagranicznego wpływa na stan koniunktury w innych krajach (kraje „zarażają się” fazami cyklu).

47

PRZYCZYNY CYKLU KONIUNKTURALNEGO

Jak pamiętamy, wahania cykliczne tłumaczyliśmy, odwołując się do modelu AD/AS…

48

Jak pamiętamy, wahania cykliczne tłumaczyliśmy, odwołując się do modelu AD/AS. Oto przykład:

YP

LAS

AD1

AD2

E1

E2

SAS2

SAS 1

0Y

P

A

P1

P2

B

49

Ogólnie, teorie cyklu koniunkturalnego mogą być:

EGZOGENICZNE

LUB

ENDOGENICZNE.

50

EGZOGENICZNE teorie cyklu koniunkturalnego tłumaczą cykl

PRZYCZYNAMI INNYMI NIŻ ZACHOWANIA SAMYCH KON-

SUMENTÓW I PRZEDSIĘBIORSTW (przyczynami „zewnętrz-

nymi” w stosunku do nich).

A oto przykład „egzogenicznej teorii cyklu koniunkturalnego”.

CYKL POLITYCZNY

Wyborcy mają krótką pamięć, więc przed wyborami rządzący za pomocą ekspansywnej polityki gospodarczej „nakręcają koniun-kturę” i – wygrywają wybory. Spowodowana tym inflacja pojawia się dopiero po wyborach. Jednak „wyborcy mają krótką pamięć”, więc… ITD..

52

Obok egzogenicznych teorii cyklu istnieją także ENDOGENICZNE TEORIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO.

Endogeniczne teorie cyklu koniunkturalnego tłumaczą cykl zachowaniami SAMYCH KONSUMENTÓW I PRZEDSIĘ-BIORSTW.

53

Endogeniczne teorie cyklu koniunkturalnego tłumaczą cykl zacho-waniami SAMYCH KONSUMENTÓW I PRZEDSIĘBIORSTW. Przykładem jest tzw. MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA

54MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA (gospodarka jest „dwusektorowa”)

(1) It a= Yt,

gdzie Ita to autonomiczny wzrost inwestycji.

55MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA

(1) It a= Yt,


(2) Ct+1 = KSK•Yt ,

gdzie „KSK” to krańcowa skłonność do konsumpcji.


(1) It a= Yt,


(2) Ct+1 = KSK•Yt ,


(3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ),

gdzie „b” to współczynnik kapitałowy.


(1) It a= Yt,


(2) Ct+1 = KSK•Yt ,



gdzie „b” to współczynnik kapitałowy.

(4) Yt+1 = It +1a + Ct+1 + It+1.

58

A zatem:

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,


(4) Yt+1 = It +1a + Ct+1 + It+1.

MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA: [(1)+(4)] wy-jaśnia cykl koniunkturalny...

59

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,

(3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ).

Niech: KSK = ½; b = 3

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI

1 100 0 0 100

2

3

4

5

6

60

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,




1 100 0 0 100

2 0 50

3

4

5

6

61

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,




1 100 0 0 100

2 0 50 150 200

3

4

5

6

62

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,




1 100 0 0 100

2 0 50 150 200

3 0 100 150 250

4

5

6

63

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,




1 100 0 0 100

2 0 50 150 200

3 0 100 150 250

4 0 125 75 200

5

6

64

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,




1 100 0 0 100

2 0 50 150 200

3 0 100 150 250

4 0 125 75 200

5 0 100 -75 25

6

65

(1)It a= Yt,

(2) Ct+1 = KSK•Yt ,




1 100 0 0 100

2 0 50 150 200

3 0 100 150 250

4 0 125 75 200

5 0 100 -75 25

6 0 12,5 -262,5 -250

66

4. PAŃSTWO A WZROST - CO PAŃSTWO MOŻE ZROBIĆ W CELU ZAPEWNIENIA SZYBKIEGO WZROSTU GOSPO-DARCZEGO?

A. DBAŁOŚĆ o RAMY INSTYTUCJONALNE GOSPODARO- WANIA

67

4. PAŃSTWO A WZROST (Co panstwo może zrobić w celu zapewnienia szybkiego wzrostu gospodarczego?)

A. DBAŁOŚĆ o RAMY INSTYTUCJONALNE GOSPODARO-WANIA

- Dbałość o PIENIĄDZ (warunek istnienia rynku oraz specjalizacji i rachunku ekonomicznego).

68




- Dbałość o PRAWA WŁASNOŚCI (ang. property rights) (sprzę-

żenie możliwości decydowania z ponoszeniem materialnych

konsekwencji za podejmowane decyzje).

69




- Dbałość o PRAWA WŁASNOŚCI (ang. property rights) (sprzę-

żenie możliwości decydowania z ponoszeniem materialnych

konsekwencji za podejmowane decyzje).

- Dbałość o RYNEK (idea „gospodarki, która zachowuje się niczym

słonecznik” + konkurencja napędzająca postęp technologiczny).

70

B. PAŃSTWO WPŁYWA NA POPYT W GOSPODARCE (ang. demand side policies)

71


Za pomocą polityki stabilizacyjnej państwo SKRACA RECESJE i WYDŁUŻA EKSPANSJE w gospodarce.

72


Za pomocą polityki stabilizacyjnej państwo SKRACA RECESJE i WYDŁUŻA EKSPANSJE w gospodarce.

„Przy okazji” państwo może starac się zapewnić NISKI POZIOM STÓP PROCENTOWYCH.

73C. PAŃSTWO WPŁYWA NA PODAŻ W GOSPODARCE (ang. supply side policies)

74- WSPIERANIE PRYWATNYCH INWESTYCJI


● ULGI INWESTYCYJNE


● ulgi inwestycyjne

● WSPIERANIE OSZCZĘDNOŚCI PRYWATNYCH



● wspieranie oszczędności prywatnych

● WSPIERANIE OSZCZĘDNOŚCI PUBLICZNYCH

(ROLA BUDŻETU PAŃSTWA)



● wspieranie oszczędności prywatnych

● wspieranie oszczędności publicznych (rola budżetu państwa)

● INWESTYCJE ZAGRANICZNE

79

DYGRESJA

INWESTYCJE A OSZCZĘDNOSCI NARODOWEPrzypływy są równe odpływom:

I + G + X = S + NT + Z

→S + (NT – G) = (X – Z) + I. (1)

80

DYGRESJA

S + (NT – G) = (X – Z) + I. (1)

Okazuje się, że wielkość inwestycji w kraju, I, zależy od wielkości

tzw. OSZCZĘDNOŚCI NARODOWYCH [S+(NT–G)] i salda bilan-

su handlowego (X–Z).

81DYGRESJA CD.

S + (NT – G) = (X – Z) + I.

To zaskakujące:

Poprawie bilansu handlowego (X-Z) – PRZY STAŁYCH OSZ-CZĘDNOŚCIACH NARODOWYCH, S+(NT–G) – towarzyszy zmniejszenie się inwestycji prywatnych, I.

Natomiast pogorszeniu się bilansu handlowego – PRZY STAŁYCH OSZCZĘDNOŚCIACH NARODOWYCH – towarzyszy zwiększenie się prywatnych inwestycji.

Jak to możliwe?

82DYGRESJA CD.

S + (NT – G) = (X – Z) + I.

Otóż np. POGORSZENIE SIĘ BILANSU HANDLOWEGO ozna-

cza:

1. spadek eksportu, X,

i (lub)

2. wzrost importu, Z.

83DYGRESJA CD.

S + (NT – G) = (X – Z) + I.

SPADEK EKSPORTU, X

Mniej niż do tej pory naszych oszczędności narodowych ucieka za granicę, finansując naszą nadwyżkę bilansu handlowego. Pozostając w kraju, te oszczędności powodują wzrost zapasów lub wzrost prywatnych inwestycji (wzrost I).

84DYGRESJA CD.

S + (NT – G) = (X – Z) + I.

WZROST IMPORTU, Z.

Większa niż do tej pory część oszczędności narodowych zagranicy przybywa do kraju, finansując nasz rosnący deficyt bilansu handlo-wego, a „przy okazji” także rosnące inwestycje sektora prywatnego.

KONIEC DYGRESJI

85

C. PAŃSTWO WPŁYWA NA PODAŻ W GOSPODARCE CD. ang. supply side policies)

86


● TWORZENIE KAPITAŁU LUDZKIEGO

87


● Tworzenie kapitału ludzkiego

● BADANIA I PRACE ROZWOJOWE (B&R) (POLITYKA PRZEMYSŁOWA)

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

Documents

Transcript of Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…