jedynka.czarnkow.pljedynka.czarnkow.pl/files/file/SZKOLNE_ZASADY_OCE… · Web viewredaguje według...

SZKOLNE ZASADY OCENIANIA OBOWIĄZUJĄCEW SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1

IM. HENRYKA SIENKIEWICZA W CZARNKOWIE

Szkolne zasady oceniania tworzy się na podstawie:

- Ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31.10.2016 r. - tekst jednolity – Dz. U. z 2016r. poz. 1543, poz.1954, poz.1985, poz.2164; z 2017r. poz.60, poz.949, poz. 1242),

- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. poz. 59 i następne z dnia 11 stycznia 2017),

- Ustawy z dnia 8 stycznia 1999r. - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz. U. z 1999 r. Nr 12 poz. 96),

- Rozporządzenia MEN z 7.02.2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 204).

- Rozporządzenie MEN z 28.03.2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2017 r., poz. 703).

- Rozporządzenia z 27.08.2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.),

- Rozporządzenie MEN z 14.02.2017 r. w sprawie podstawy programowej (...) kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (...) (Dz.U. z 2017 poz.356)

- Rozporządzenia MEN z dnia 1 sierpnia 2017r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu ośmioklasisty (Dz. U. z 2017r. poz. 1512),

- Rozporządzenia MEN z dnia 3 sierpnia 2017r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 16 sierpnia 2017r, poz. 1534),

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych,

- programów nauczania na poszczególnych etapach edukacyjnych.

Szkolne zasady oceniania (SZO) składają się z dwóch części: Część I - Zasady ogólne - zawierają oddzielne ustalenia dotyczące oceniania w I etapie kształcenia (klasy I – III) i oddzielne ustalenia związane z ocenianiem w II etapie kształcenia (klasy IV – VIII). Część II - Szczegółowe wymagania - na oceny szkolne z poszczególnych zajęć edukacyjnych.

1

Część I – Zasady ogólne

§ 11. Celem ogólnym SZO osiągnięć uczniów jest trafne, rzetelne i obiektywne ocenianie wspierające rozwój ucznia. 2. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów).3. Ocenianiu podlegają:

1) osiągnięcia edukacyjne uczniów; 2) zachowanie uczniów.

4. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych

wynikających z podstawy programowej, określonej w odrębnych przepisach, i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę.5. Ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły.

§ 21. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w szkolnych zasady oceniania, które mają na celu:

1) informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach

w tym zakresie;2) udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć;3) udzielanie wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju;4) motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu;5) dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach i trudnościach w nauce i zachowaniu ucznia oraz o szczególnych uzdolnieniach ucznia;6) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.

2. Szkolne zasady oceniania obejmują: 1) formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych semestralnych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych; 2) ustalanie kryteriów oceniania zachowania; 3) ocenianie bieżące i ustalanie semestralnych oraz rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć oraz semestralnej i rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania; 4) przeprowadzanie egzaminów klasyfikacyjnych; 5) ustalanie warunków i trybu uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych i semestralnych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych oraz rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania;6) ustalenie warunków i sposobu przekazywania rodzicom (prawnym opiekunom) informacji o postępach i trudnościach ucznia w nauce.3. Ocena nie może spełniać funkcji represyjnej.4. Na ocenę z przedmiotu nie powinny mieć wpływu cechy osobowościowe ocenianych i postawy szkolne.5. Osiąganie dobrych wyników w równym stopniu leży w interesie ucznia, nauczyciela jak i rodziców (prawnych opiekunów).

§ 3

2

Cele szczegółowe szkolnych zasad oceniania:1. Szkolne zasady oceniania zapewniają uczniowi: 1) bieżące, okresowe i roczne rozpoznawanie i określanie poziomu opanowania wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania: a) informowanie o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie; b) uświadomienie sukcesów i braków w zakresie opanowywanych wiadomości i umiejętności określonych programem oraz potrzeb w zakresie wyrównywania braków; 2) udzielenie pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; 3) motywowanie do dalszych postępów w nauce i zachowaniu; 4) systematyczne dokumentowanie postępów uczenia się; 5) wyrabianie nawyku systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.2. Szkolne zasady oceniania zapewniają nauczycielowi i szkole: 1) ocenę poziomu nauczania; 2) doskonalenie organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej; 3) modyfikację celów i programów kształcenia; 4) monitorowanie jakości pracy szkoły. 5) dostarczanie informacji o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia.

3. Szkolne zasady oceniania zapewniają rodzicom (prawnym opiekunom): 1) znajomość wymagań stawianych dzieciom; 2) dostarczanie informacji o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia.

§ 41. Rok szkolny jest podzielony na dwa semestry oceniane oddzielnie.2. Pierwszy semestr trwa od 1września do terminu rozpoczęcia ferii zimowych.3. Drugi semestr trwa od pierwszego dnia po zakończonych feriach do końcowych dni czerwca – dokładna data wynika z rozporządzenia MEN w sprawie organizacji roku szkolnego.

§ 51. Podstawą szkolnych zasady oceniania są jednolite kryteria oceniania ustalone na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej.

§ 61. Klasyfikacja semestralna i roczna polega na okresowym podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych, określonych w szkolnym planie nauczania, i zachowania ucznia w danym semestrze

lub roku szkolnym według skali przyjętej w szkolnym systemie oceniania.2. Oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych nie mają wpływu na ocenę klasyfikacyjną zachowania.3. Ocena klasyfikacyjna zachowania nie ma wpływu na: 1) oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych; 2) promocję do klasy programowo wyższej lub ukończenie szkoły. 4. Klasyfikację semestralną uczniów przeprowadza się raz w ciągu roku szkolnego na zakończenie pierwszego semestru.5. Semestralne i roczne oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne, a semestralną i roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania – wychowawca klasy po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danej klasy oraz ocenianego ucznia.6. Semestralne i roczne oceny klasyfikacyjne z dodatkowych zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne.

3

7. Roczna ocena klasyfikacyjna z dodatkowych zajęć edukacyjnych nie ma wpływu na promocję do klasy programowo wyższej ani na ukończenie szkoły.8. Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, zajęć technicznych, plastyki, muzyki i zajęć artystycznych należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, a w przypadku wychowania fizycznego – także systematyczność udziału ucznia w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach podejmowanych przez szkołę na rzecz kultury fizycznej. 9. Lekcje planowane są równomiernie, rozłożone średnio:

w klasach I –III - 4-5 lekcji dziennie plus zajęcia dodatkowe; w klasach IV - 6 lekcji dziennie plus zajęcia dodatkowe; w klasach V – 5-7 lekcji plus zajęcia dodatkowe; w klasach VI, VII, VIII – 7 lekcji plus zajęcia dodatkowe;

Przez zajęcia dodatkowe rozumie się zajęcia dla chętnych lub z zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznych typu: zajęcia korekcyjne, logopedyczne, terapeutyczne, socjoterapeutyczne.

10. W szkole nie zadajemy prac domowych: W PIĄTKI, NA FERIE, PRZERWY ŚWIĄTECZNE I WAKACJE. Jednak powyższe nie stosuje się, jeśli zadanie ma dodatek – DLA CHĘTNYCH, czy też termin oddania/odpytania np. recytacji/ przypada w poniedziałek po feriach i po przerwach świątecznych, jeśli było to zadanie długoterminowe oraz gdy przedmiot jest raz w tygodniu i to w poniedziałek.

Ocenianie w klasach I – III (I etap kształcenia)

§ 7

1. W klasach I-III semestralne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych i zachowania są ocenami opisowymi.2. Ocena opisowa to ustna bądź pisemna informacja nauczyciela na temat wykonania zadań szkolnych przez ucznia, czynionych postępów w zdobywaniu wiadomości i umiejętności.3. Podstawą sformułowania oceny opisowej jest „ocena postępów w nauce” w e- Dzienniku (elektronicznym

Systemie Kontroli Frekwencji i Postępów w Nauce).4. Klasyfikacja semestralna i roczna w klasach I-III polega na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych z zajęć i zachowania ucznia w danym semestrze lub roku szkolnym oraz ustaleniu jednej semestralnej lub

rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych i semestralnej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania.5. Nauczyciele w klasach I, II i III osiągnięcia uczniów notują w części „ocena postępów w nauce” w e-Dzienniku za pomocą punktów od 1 do 6. Po opracowaniu działu programowego w ramach poszczególnych edukacji będą przeprowadzone sprawdziany i testy, które zostaną ocenione wg następujących kryteriów:

Norma Dostosowane wymagania

6 pkt. 97% - 100% + trudniejsze zadania dodatkowe 6 pkt. 97% - 100% + trudniejsze

zadania dodatkowe

5 pkt. 85% - 96% 5 pkt. 85% - 96%

4 pkt. 70 % - 84 % 4 pkt. 70 % - 84%

4

3 pkt. 51% - 69 % 3 pkt. 51% - 69%

2 pkt. 35% - 50 % 2 pkt. 20% - 50%

1 pkt. < 35% 1 pkt. < 20% Można stosować dodatkowe adnotacje typu:

1) bz - bez zadania;2) np – nieprzygotowany;3) + („plus”) - za aktywność;

4) – („minus”) - za braki pracy, zeszytu, pomocy itp.; Możliwe jest przeliczanie: + + + = 5 pkt., - - - = 1 pkt..

W oparciu o zdobyte punkty nauczyciel tworzy ocenę opisową na pierwszy semestr i zakończenie roku szkolnego.

6. Semestralna i na koniec roku szkolnego ocena zachowania jest oceną opisową.7. Nauczyciel może stosować i eksponować, np. na gazetce, kwiatki, kropki ( itp.) dotyczące zachowania ucznia.8. Podstawowe wymagania w klasie III na oceny cząstkowe wyrażone punktami zawarte są w § 33.9. Każda ocena jest jawna i powinna być uzasadniona uczniowi, jak i jego rodzicom.10. W każdej formie punktowego sprawdzania wiedzy i umiejętności, obowiązuje przelicznik % na ocenę według § 10.11. Semestralna ocena opisowa jest wynikiem półrocznej obserwacji ucznia.12. Roczna i semestralna opisowa ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych, o której mowa w ust. 1, uwzględnia poziom opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności z zakresu wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla I etapu edukacyjnego oraz wskazuje potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia związane z przezwyciężaniem trudności w nauce lub rozwijaniem uzdolnień. 13. Uczeń klasy I – III szkoły podstawowej otrzymuje na ogół promocję do klasy programowo wyższej.14. Na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) i po uzyskaniu zgody wychowawcy klasy lub na wniosek wychowawcy klasy i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów), Rada Pedagogiczna może postanowić o promowaniu ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej również

w ciągu roku szkolnego.15. W wyjątkowych przypadkach Rada Pedagogiczna może postanowić o powtarzaniu klasy przez ucznia klasy I – III szkoły podstawowej, na wniosek wychowawcy klasy oraz po zasięgnięciu opinii rodziców (prawnych opiekunów) ucznia.16. Ocenę cząstkową, semestralną i roczną z religii ustala się w stopniach według skali zamieszczonej w § 9.

Ocenianie w kl. IV – VIII (II etap kształcenia)

§ 81. Ocenianie powinno być systematyczne, aby uniknąć spiętrzenia różnych form sprawdzania osiągnięć uczniów w okresie 3 tygodni poprzedzających wystawianie ocen semestralnych i rocznych.

§ 91. W szkole, oceny klasyfikacyjne semestralne i roczne z zajęć edukacyjnych, ustala się w pełnych stopniach według skali od 1 do 6. Oceny cząstkowe mogą uwzględniać „ + „ i

5

„ –„ ; poza „ 1 – „ („niedostateczny minus”) i „ 6 +” („celujący plus”): 1) stopień celujący – 6; stosowany skrót przy zapisie słownym – cel; 2) stopień bardzo dobry – 5; stosowany skrót - bdb; 3) stopień dobry – 4; stosowany skrót – db; 4) stopień dostateczny – 3; stosowany skrót – dst; 5) stopień dopuszczający – 2; stosowany skrót – dop; 6) stopień niedostateczny – 1; stosowany skrót – ndst.2. Oceny semestralne i roczne w e-Dzienniku w klasach IV - VIII wpisuje się cyfrą, a w arkuszach ocen należy wpisywać słownie, bez formy skróconej.3. Dodatkowe adnotacje zapisane poniżej, typu:

1) bz - bez zadania;2) np – nieprzygotowany;3) + („plus”) - za aktywność;

4) – („minus”) - za braki pracy, zeszytu, pomocy itp.; mogą być notowane z wykorzystaniem wzorów podanych w e-Dzienniku.

5) 0 – uczeń nie pisał pracy kontrolnej (pracy klasowej, sprawdzianu, kartkówki), nie oddał pracy plastycznej, pracy praktycznej z techniki, projektu itp.)

3. Możliwe jest przeliczanie plusów i minusów na oceny.

§ 101. W każdej formie punktowego sprawdzenia wiedzy i umiejętności, obowiązuje następujący przelicznik na ocenę:

1) < 35 % pkt = ndst2) 35 % - 50 % = dop3) 51 % - 69 % = dst4) 70 % - 84 % = db5) 85 % - 96 % = bdb6) 97 % - 100 % = cel

2. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych (uczniowie w normie intelektualnej, o właściwej sprawności motorycznej i prawidłowo funkcjonujących systemach sensorycznych, którzy mają trudności w przyswajaniu treści dydaktycznych, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego), piszą takie same prace klasowe jak pozostali uczniowie,

ale obowiązują dla nich następujące przeliczenia na oceny: 1) 20 % - 50 % = dopuszczający; 2) < 20% = niedostateczny; 3) pozostałe oceny według ogólnego kryterium; 4) przy odpowiedzi ustnej nauczyciel może zadawać pytania naprowadzające.3. W szczegółowych wymaganiach na oceny szkolne, wymagania dla uczniów z opinią o dostosowaniu do ich możliwości (orzeczeniu o indywidualnym nauczaniu), zaznaczono kursywą.4. W szczegółowych wymaganiach na oceny szkolne, wymagania dla uczniów z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu lekkim podkreślono.5. Przy ocenie uczniów posiadających opinię lub orzeczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej należy kierować się zaleceniami poradni lub zaświadczeniem lekarskim o indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych oraz o indywidualnych możliwościach psychofizycznych lub o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych (np. na zajęciach wychowania fizycznego).

§ 111. Tryb ustalania ocen jest następujący:

6

1) odpytywanie;2) prace pisemne;3) działania praktyczne;

4) odrabianie zadań domowych; 5) systematyczne, właściwe i staranne prowadzenie notatek w zeszytach;

6) postawa wobec przedmiotu (wychowania fizycznego, techniki, muzyki, plastyki – posiadanie stroju, potrzebnych materiałów itp.) 7) zachowanie w szkole i poza nią; 8) aktywność na zajęciach.2. Ocena za II semestr jest oceną roczną, określającą ogólny poziom umiejętności i wiadomości ucznia przewidziany programem nauczania, a więc uwzględnia ocenę z I semestru.3. Uczniowi klasy IV- VIII, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne lub religię albo etykę, do średniej ocen wlicza się także roczne oceny uzyskane z tych zajęć.4. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał z zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75 i co najmniej bardzo dobrą ocenę zachowania, otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem. Rodzice tych uczniów mogą otrzymać list gratulacyjny.5. Laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim i ponadwojewódzkim w szkole podstawowej otrzymują z danych zajęć edukacyjnych celującą roczną (semestralną) ocenę klasyfikacyjną.

Uczeń, który tytuł laureata uzyskał po ustaleniu albo uzyskaniu rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych, otrzymuje z tych zajęć celującą końcową ocenę klasyfikacyjną.6. Za najlepsze wyniki w nauce i zachowaniu uczniowie mogą otrzymać nagrody z zastrzeżeniem pkt 1 i 2: 1) nie nagradza się uczniów w klasie I – II; 2) nagrody książkowe otrzymują wszyscy uczniowie klasy III za ukończenie pierwszego etapu edukacji oraz osiągnięcia w nauce i zachowaniu (wpis redaguje wychowawca).7. WPIS DO KSIĘGI PAMIĄTKOWEJ to wyróżnienie dla uczniów klasy VIII kończących szkołę, którzy uzyskali: 1) zachowanie wzorowe, 2) średnią ocen co najmniej 5,25, 3) osiągnęli sukcesy: - przedmiotowe – I-III miejsce w szkole; - sportowe – I-III miejsce rejonowe lub wyższe; - artystyczne – na szczeblu miejskim i wyższym; - w aktywności społecznej.

4) uzyskali trzy najlepsze wyniki w szkole z EGZAMINU ÓSMOKLASISTY.8. W szkole stosuje się zasadę związaną z NUMERKIEM SZCZĘŚCIA - każdy zapisany w dzienniku pod wylosowanym numerem uczeń zwolniony jest w danym dniu z odpowiedzi ustnej lub kartkówki, ale pisze

zapowiedziany wcześniej sprawdzian i prace klasowe. Losowania dokonuje e-dziennik.

§ 121. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej, jeżeli ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych, określonych w szkolnym planie nauczania, uzyskał roczne oceny klasyfikacyjne wyższe od oceny niedostatecznej. 2. Uwzględniając możliwości edukacyjne ucznia szkoły podstawowej, Rada Pedagogiczna może jeden raz w ciągu danego etapu edukacyjnego promować do klasy programowo wyższej ucznia, który nie zdał egzaminu poprawkowego z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, pod warunkiem, że te obowiązkowe zajęcia są, zgodnie ze szkolnym planem nauczania, realizowane w klasie programowo wyższej.

7

3. Uczeń kończy szkołę: 1) jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej, na którą składają się roczne (semestralne) oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych uzyskane w klasie programowo najwyższej i roczne (semestralne) oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych, których realizacja zakończyła się w klasach programowo niższych, uzyskał oceny klasyfikacyjne wyższe od oceny niedostatecznej; 2) z wyróżnieniem, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą ocenę zachowania.4. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne lub religię albo etykę do średniej ocen, o której mowa w pkt. 3), wlicza się także roczne oceny uzyskane z tych zajęć.

§ 131. Uczeń, który nie spełnił warunków określonych w § 12, z zastrzeżeniem ust. 2, nie otrzymuje promocji i powtarza klasę.

§ 141. Wychowawca klasy na początku każdego roku szkolnego: 1) informuje uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach i sposobie oraz kryteriach oceniania zachowania, warunkach i trybie uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. 2) rodziców (prawnych opiekunów) informuje także o wymaganiach edukacyjnych, sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych i warunkach uzyskania wyższej oceny niż przewidywana.

§ 151. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów o:

1) wymaganiach edukacyjnych;2) sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych;3) warunkach i sposobie uzyskania wyższej oceny niż przewidywana.

§ 161. O grożącej uczniowi semestralnej lub rocznej ocenie niedostatecznej nauczyciel uczący informuje wychowawcę miesiąc przed zakończeniem semestru, a obowiązkiem wychowawcy jest poinformowanie o tym fakcie rodziców (prawnych opiekunów) ucznia.2. Na miesiąc przed semestralnym i rocznym klasyfikacyjnym zebraniem plenarnym Rady Pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne oraz wychowawca klasy są obowiązani poinformować ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów) o przewidywanych dla niego semestralnych

i rocznych ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i przewidywanej ocenie klasyfikacyjnej zachowania.3. Przewidywaną ocenę semestralną i roczną wystawiają nauczyciele uczący poszczególnych przedmiotów, na podstawie ocen cząstkowych zapisanych w e-Dzienniku. Oceny przewidywane nie zawierają plusów i minusów.4. Wychowawca powiadamia rodziców (prawnych opiekunów) o przewidywanych ocenach semestralnych i rocznych w trakcie wywiadówek organizowanych na miesiąc przed posiedzeniem klasyfikacyjnym Rady Pedagogicznej. 5. Potwierdzeniem przyjęcia do wiadomości informacji o ocenach jest podpis rodziców na liście obecności na wywiadówce. 6. Jeśli rodzic jest nieobecny na zebraniu i nie zgłosi się u wychowawcy w ciągu 7 dni po wywiadówce, to nie ma podstaw do odwoływania się od wystawionej oceny. 7. Na zebraniach wychowawcy informują rodziców, że przewidywane oceny można podwyższyć, jeśli uczeń:

8

1) spełni do końca roku (semestru) zawarte w SZO kryteria wymagane na oceny wyższe,2) przystąpi do poprawy ocen niedostatecznych ze sprawdzianów i klasówek,3) skorzysta z proponowanych przez nauczyciela możliwości zdobycia lepszych ocen (np. poprzez

wykonanie dodatkowych zadań, udział w konkursach, aktywne uczestniczenie w pracy kółek przedmiotowych i innych zajęciach dodatkowych).

§ 171. Począwszy od klasy czwartej szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał ocenę niedostateczną z jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy z tych zajęć.2. Niedostateczna ocena klasyfikacyjna roczna może być zmieniona, jeśli została wystawiona niezgodnie z przepisami prawa ujętymi w SZO lub w wyniku egzaminu poprawkowego.3. Egzamin poprawkowy składa się z części pisemnej oraz części ustnej, z wyjątkiem egzaminu z plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, techniki, zajęć technicznych, informatyki, technologii informacyjnej, zajęć komputerowych oraz z wychowania fizycznego, z których egzamin ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.4. Termin egzaminu poprawkowego wyznacza dyrektor szkoły, w porozumieniu z rodzicami/prawnymi opiekunami ucznia, do dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Egzamin poprawkowy przeprowadza się w ostatnim tygodniu ferii letnich.5. Egzamin poprawkowy przeprowadza komisja powołana przez dyrektora szkoły. W skład komisji wchodzą:

1) dyrektor szkoły albo wicedyrektor - jako przewodniczący komisji;2) nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne - jako egzaminator;3) nauczyciel prowadzący takie same lub pokrewne zajęcia edukacyjne - jako członek

komisji.6. Nauczyciel, o którym mowa w ust. 5 pkt. 2, może być zwolniony z udziału w pracy komisji na własną prośbę lub w innych, szczególnie uzasadnionych przypadkach. W takim przypadku dyrektor szkoły powołuje jako osobę egzaminującą innego nauczyciela prowadzącego takie same zajęcia edukacyjne z tym, że powołanie nauczyciela zatrudnionego w innej szkole następuje w porozumieniu z dyrektorem tej szkoły.7. Z przeprowadzonego egzaminu poprawkowego sporządza się protokół zawierający w szczególności:

1) skład komisji, 2) termin egzaminu, 3) pytania egzaminacyjne, 4) wynik egzaminu oraz uzyskaną ocenę.

Do protokołu dołącza się pisemne prace ucznia i zwięzłą informację o ustnych odpowiedziach ucznia.8. Protokół egzaminu poprawkowego stanowi załącznik do arkusza ocen.9. Uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do egzaminu poprawkowego w wyznaczonym

terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie, wyznaczonym przez dyrektora szkoły, nie później niż do końca września.10. Uczeń, który nie zdał egzaminu poprawkowego, nie otrzymuje promocji i powtarza klasę, z zastrzeżeniem § 12 ust. 2.

§ 18

1. Jeżeli w wyniku klasyfikacji semestralnej stwierdzono, że poziom osiągnięć edukacyjnych ucznia uniemożliwi lub utrudni kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej, szkoła, w miarę możliwości, stwarza uczniowi szansę uzupełnienia braków.2. Uczeń ma prawo do korzystania ze zorganizowanych przez szkołę form pomocy, służących

9

wyrównywaniu lub nadrobieniu zaległości edukacyjnych.3. Posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej lub wskazany przez nauczyciela przedmiotu, uczeń, któremu stwarza się możliwości uzupełnienia braków wiedzy z języka polskiego, języków obcych, i matematyki powinien uczestniczyć w zajęciach dydaktyczno- wyrównawczych.4. Absencja na tych zajęciach, tak jak na lekcjach, musi być usprawiedliwiona (ale nie decyduje o frekwencji

% klasy).5. W ocenianiu semestralnym i rocznym z zajęć edukacyjnych będą brane pod uwagę aktywność i udział ucznia w zajęciach dydaktyczno- wyrównawczych.6. Prowadzący zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze: 1) systematycznie informują wychowawców o frekwencji i postępach uczniów; wychowawca informuje rodziców (prawnych opiekunów) ucznia; 2) omawiane i opracowywane zagadnienia dostosowują do możliwości ucznia.7. Nauczyciel przedmiotu, kierujący ucznia do grupy wyrównawczej, zobowiązany jest do kontroli jego postępów i obecności na zajęciach dydaktyczno- wyrównawczych.8. Objęcie ucznia zajęciami dydaktyczno-wyrównawczymi, zajęciami specjalistycznymi, zajęciami psychoedukacyjnymi oraz nauką w klasie wyrównawczej lub klasie terapeutycznej wymaga zgody rodziców.

§ 19 1. Nauczyciel prowadzący zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze i zajęcia rozwijające uzdolnienia może nagradzać aktywność na zajęciach za pomocą „+” czy innych symboli, które przelicza: 5 symboli = 5 (bdb), 4 = 4 (db) itd. i wpisywać je do dziennika jako oceny cząstkowe z przedmiotu, ale w odpowiednio zatytułowanej rubryce. 2. Nauczyciel prowadzący zajęcia, ale nie uczący przedmiotu uczestnika, informuje nauczyciela uczącego o ocenach zdobytych na zajęciach pozalekcyjnych przez jego ucznia, w celu wpisania do dziennika.

§ 201. Nauczyciele są zobowiązani, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno – pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych pozytywnych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego programu nauczania.2. Dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, następuje także na podstawie opinii niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej,

w tym niepublicznej poradni specjalistycznej. 3. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dostosowanie wymagań do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia następują podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno – terapeutycznym [IPET] opracowanym dla ucznia, a w przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania na podstawie tego orzeczenia.4. Wychowawca (pedagog szkolny), który otrzyma od rodzica (prawnego opiekuna) opinię/orzeczenie poradni psychologiczno – pedagogicznej lub inne informacje pisemne od specjalistów (np. lekarza neurologa) jest zobowiązany do przekazania tych dokumentów do sekretariatu szkoły. Dalsze postępowanie opisane jest w aktualnej procedurze udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej.5. Nauczyciele uczący ustalają w oparciu o SZO zakres wymagań na określone oceny dla uczniów posiadających wskazania poradni psychologiczno – pedagogicznej i dostosowują wymagania do indywidualnych potrzeb i możliwości oraz opracowują, na podstawie opinii, Arkusz Dostosowania Wymagań Edukacyjnych Wobec Ucznia.

10

§ 211. Uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) mogą zgłosić zastrzeżenia do dyrektora szkoły, jeśli uznają,

że semestralna i roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub semestralna i roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej

oceny. Zastrzeżenia mogą być zgłoszone w terminie do 7 dni po zakończeniu zajęć dydaktyczno- wychowawczych. Rodzic musi wskazać we wniosku rodzaj uchybień.2. W przypadku stwierdzenia, że semestralna i roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny, dyrektor szkoły powołuje komisję, która:

1) w przypadku semestralnej i rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych – przeprowadza sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia, w formie pisemnej i ustnej oraz ustala semestralną lub roczną ocenę klasyfikacyjną z danych zajęć edukacyjnych;2) w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania – po zapoznaniu się z zastrzeżeniami rodziców i wyjaśnieniami wychowawcy klasy, ustala roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania w drodze głosowania zwykłą większością głosów; w przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego komisji.

3. Sprawdzian, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, przeprowadza się nie później niż w terminie 5 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżeń, o których mowa w ust. 1. Termin sprawdzianu uzgadnia się z uczniem i jego rodzicami (prawnymi opiekunami). 4. W skład komisji wchodzą:

1) w przypadku rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych:a) dyrektor albo wicedyrektor szkoły – jako przewodniczący komisji;b) nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne;c) dwóch nauczycieli z danej lub innej szkoły tego samego typu, prowadzących takie same zajęcia edukacyjne;d) egzaminatorem jest (także przygotowuje pytania) nauczyciel prowadzący zajęcia lub inny nauczyciel wyznaczony przez dyrektora szkoły;

2) w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania:a) dyrektor albo wicedyrektor szkoły – jako przewodniczący komisji;b) wychowawca klasy;c) wskazany przez dyrektora szkoły nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne w danej klasie;d) pedagog szkolny; e) psycholog, jeżeli jest zatrudniony w szkole;f) przedstawiciel samorządu uczniowskiego;g) przedstawiciel Rady Rodziców.

5. Nauczyciel, o którym mowa w ust. 4 pkt. 1 lit. b może być zwolniony z udziału w pracy komisji na własną prośbę lub w innych, szczególnie uzasadnionych przypadkach. W takim przypadku dyrektor szkoły powołuje innego nauczyciela prowadzącego takie same zajęcia edukacyjne.6. Ustalona przez komisję semestralna i roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych oraz roczna ocena klasyfikacyjna zachowania nie może być niższa od ustalonej wcześniej oceny. Ocena ustalona przez komisję jest ostateczna, z wyjątkiem niedostatecznej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych, która może być zmieniona w wyniku egzaminu poprawkowego.7. Z prac komisji sporządza się protokół zawierający:

1) w przypadku śródrocznej i rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych:a) skład komisji; b) termin sprawdzianu, o którym mowa w ust. 2 pkt 1;

11

c) zadania (pytania) sprawdzające;d) wynik sprawdzianu oraz ustaloną ocenę;

2) w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania:a) skład komisji; b) termin posiedzenia komisji;c) wynik głosowania;d) ustaloną ocenę zachowania wraz z uzasadnieniem;

3) protokół stanowi załącznik do arkusza ocen ucznia.8. Do protokołu, o którym mowa w ust. 7 pkt 1, dołącza się pisemne prace ucznia i zwięzłą informację o ustnych odpowiedziach ucznia.9. Uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do sprawdzianu, o którym mowa w ust. 2 pkt.1, w wyznaczonym terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie, wyznaczonym przez dyrektora szkoły.10. Przepisy ust. 1-9 stosuje się odpowiednio w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych uzyskanej w wyniku egzaminu poprawkowego. Termin zgłoszenia zastrzeżeń wynosi 7 dni od dnia przeprowadzenia egzaminu poprawkowego. W tym przypadku ocena ustalona przez komisję jest ostateczna.

§ 221. Uczeń jest klasyfikowany, jeżeli został oceniony ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych,

z wyjątkiem przedmiotów i zajęć, z których został zwolniony.2. Dyrektor szkoły zwalnia ucznia z zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych (informatyki), na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii.2a. Jeśli okres zwolnienia ucznia z zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych (informatyki), uniemożliwia ustalenie śródrocznej lub rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej, w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się ,,zwolniony” albo ,,zwolniona”. 3. Dyrektor szkoły, na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) oraz na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, zwalnia do końca danego etapu edukacyjnego ucznia z wadą słuchu, z głęboką dysleksją rozwojową, z afazją, z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z nauki drugiego języka obcego. 4. W przypadku ucznia, o którym mowa w ust. 3, posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania, zwolnienie z nauki drugiego języka obcego może nastąpić na podstawie tego orzeczenia. 5. W przypadku zwolnienia ucznia z nauki drugiego języka obcego w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się „zwolniony” albo ,,zwolniona”.

§ 231. Uczeń może nie być klasyfikowany z jednego, kilku lub wszystkich zajęć edukacyjnych, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie nauczania.2. Uczeń nieklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin klasyfikacyjny.3. Na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) ucznia nieklasyfikowanego z powodu nieobecności nieusprawiedliwionej, Rada Pedagogiczna może wyrazić zgodę na egzamin klasyfikacyjny.

12

4. Egzamin klasyfikacyjny zdaje również uczeń:1) realizujący, na podstawie odrębnych przepisów, indywidualny tok nauki;2) spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą.

5. Egzamin klasyfikacyjny dla ucznia, o który mowa w ust. 4 pkt 2:1) przeprowadza komisja powołana przez dyrektora szkoły, który zezwolił na spełnianie przez ucznia obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą; w skład komisji wchodzą:

a) dyrektor szkoły lub wicedyrektor – jako przewodniczący;b) nauczyciele zajęć edukacyjnych określonych w szkolnym planie nauczania dla odpowiedniej klasy;

2) nie obejmuje obowiązkowych zajęć edukacyjnych: technika, plastyka, muzyka i wychowanie fizyczne oraz dodatkowych zajęć edukacyjnych;3) dziecku nie ustala się oceny zachowania.

6. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadzany dla ucznia, który realizuje indywidualny tok nauki, przeprowadza nauczyciel danych zajęć edukacyjnych w obecności, wskazanego przez dyrektora szkoły nauczyciela takich samych lub pokrewnych zajęć edukacyjnych.7. W czasie egzaminu klasyfikacyjnego mogą być obecni - w charakterze obserwatorów – rodzice (prawni opiekunowie) dziecka.8. Egzamin klasyfikacyjny obejmuje materiał programowy zrealizowany w danym okresie (roku szkolnym).9. Pytania (zadania) egzaminacyjne ustala egzaminator (egzaminatorzy) w porozumieniu z przewodniczącym komisji. Stopień trudności pytań (zadań) powinien być różny i odpowiadać kryteriom

ocen ustalonych w ramach SZO.10. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej.11. Egzamin klasyfikacyjny z plastyki, muzyki, zajęć technicznych, zajęć komputerowych i wychowania fizycznego ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.12. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza się nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Termin egzaminu klasyfikacyjnego uzgadnia się z uczniem

i jego rodzicami ( prawnymi opiekunami).13. Przewodniczący komisji uzgadnia z uczniem zdającym egzamin klasyfikacyjny oraz jego rodzicami (prawnymi opiekunami) liczbę zajęć edukacyjnych, z których uczeń może zdawać egzaminy w ciągu jednego dnia.14. Przy ocenie egzaminu stosuje się stopnie według skali stopni obowiązującej w szkole. 15. Z przeprowadzonego egzaminu klasyfikacyjnego sporządza się protokół zawierający w szczególności:

1) imiona i nazwiska nauczycieli przeprowadzających egzamin lub skład komisji;2) termin egzaminu klasyfikacyjnego;3) zadania (ćwiczenia) egzaminacyjne;4) wyniki egzaminu oraz uzyskane oceny.

Do protokołu dołącza się pisemne prace ucznia i zwięzłą informację o ustnych odpowiedziach ucznia.16. Protokół egzaminu klasyfikacyjnego stanowi załącznik do arkusz ocen ucznia.17. W przypadku nieklasyfikowania ucznia z obowiązkowych lub dodatkowych zajęć edukacyjnych w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się „nieklasyfikowany” albo ,,nieklasyfikowana”.18. Ustalona przez nauczyciela albo uzyskana w wyniku egzaminu klasyfikacyjnego semestralna i roczna ocena klasyfikacyjna jest ostateczna, z zastrzeżeniem § 20 ust. 1.19. Ustalona przez nauczyciela albo uzyskana w wyniku egzaminu klasyfikacyjnego niedostateczna semestralna lub roczna ocena klasyfikacyjna może być zmieniona w wyniku egzaminu poprawkowego, z zastrzeżeniem § 20 ust. 1.

§ 24

13

1. Uczeń winien przygotowywać się na bieżąco do odpowiedzi ustnej lub pisemnej.

§ 251. Sprawdzanie wiedzy i umiejętności z trzech ostatnich lekcji w formie pisemnej nazywamy kartkówką. Nie powinna ona przekraczać 10 min. oraz nie wymaga wcześniejszego zapowiadania, a ocena kolorowego zapisu w dzienniku.2. Kartkówek w ciągu dnia i tygodnia może być kilka.

§ 261. Sprawdzanie wiadomości i umiejętności przekraczające 25 min. oraz obejmujące zakres materiału szerszy

niż ostatni temat (lub trzy ostatnie lekcje) nazywamy sprawdzianem, który należy zapowiedzieć z tygodniowym wyprzedzeniem. Fakt zapowiedzi zanotować w e-Dzienniku w „terminarzu”, podając zakres materiału lub umiejętności, datę i formę pracy.2. Z jednego sprawdzianu lub kartkówki może być więcej niż jedna ocena, jeżeli sprawdzenie umiejętności i wiedzy dotyczy różnych zagadnień.

§ 271. Pracę klasową jednolekcyjną zapowiada się 2 tygodnie wcześniej. Fakt zapowiedzi notuje w „terminarzu” e-Dziennika, podając zakres materiału lub umiejętności, datę i formę pracy.2. W jednym dniu może być 1 praca klasowa lub 1 sprawdzian (dyktando, test), a w tygodniu 3 dłuższe formy pisemne lub praktyczne (prace klasowe, sprawdziany, sprawdziany praktyczne, itp.).

§ 281. Sprawdzanie prac klasowych, sprawdzianów i klasówek oraz ich oddanie winno nastąpić w nieprzekraczalnym terminie 2 tygodni od daty napisania. Termin oddania może być późniejszy z następujących powodów:

1) choroba lub urlop szkoleniowy nauczyciela;2) choroba ucznia;3) przerwy świąteczne i ferie;4) inne uzasadnione nieobecności.

§ 291. Uczeń, który z pracy klasowej, sprawdzianu otrzymał ocenę niedostateczną może jeden raz poprawiać obowiązujący na pracy klasowej czy sprawdzianie materiał w możliwie najkrótszym czasie.2. Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę.3. Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów), sprawdzone i ocenione, pisemne prace kontrolne oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania uczenia się są udostępniane do wglądu uczniowi lub jego rodzicom (prawnym opiekunom).4. Udostępnianie poprawionych i ocenionych prac pisemnych uczniów odbywa się na terenie szkoły, w obecności nauczyciela, na wywiadówce lub po wcześniejszym ustaleniu z nauczycielem terminu i miejsca.5. Nie sporządza się kserokopii poprawionych i ocenionych prac.

§ 30

14

1. Ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły.2. Semestralną i roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania ustala wychowawca klasy po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danej klasy oraz ocenianego ucznia.3. Ustalona przez wychowawcę klasy roczna ocena klasyfikacyjna zachowania jest ostateczna chyba, że uczeń lub jego rodzice zgłoszą zastrzeżenia do dyrektora szkoły, jeżeli uznają, że ocena została ustalona

niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania oceny.4. Wychowawca klasy przygotowuje listę w formie papierowej, na której n-le wpisują propozycje ocen zachowania. 5. Semestralna i roczna ocena klasyfikacyjna zachowania uwzględnia w szczególności:

1) wywiązywanie się z obowiązków ucznia;2) postępowanie zgodne z dobrem społeczności szkolnej;3) dbałość o honor i tradycje szkoły;4) dbałość o piękno mowy ojczystej;5) dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób;6) godne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią;7) okazywanie szacunku innym osobom.

6. Roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania, począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, ustala się według następującej skali:

1) wzorowe;2) bardzo dobre;3) dobre;4) poprawne;5) nieodpowiednie;6) naganne.

7. Przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej zachowania ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia lub odchylenia

rozwojowe, należy uwzględnić wpływ stwierdzonych zaburzeń lub odchyleń na jego zachowanie na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania lub opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej.8. Oceną „wyjściową” zachowania jest ocena dobra.9. Kryteria:

Oce

na w

zoro

wa zajmuje czołowe miejsca w konkursach i zawodach - zgodnie

z predyspozycjami i możliwościami, reprezentuje szkołę w środowisku, wzorowo pełni funkcje z wyboru, jest przykładem dla innych i wpływa pozytywnie na otoczenie, inicjuje imprezy klasowe, szkolne, odznacza się wzorową kulturą osobistą w szkole i poza nią, z własnej woli służy pomocą innym

15

Oce

na b

ardz

o do

bra

zgodnie z predyspozycjami i możliwościami uczestniczy w konkursach wiedzy szkolnej i zawodach sportowych na poziomie szkolnym,

sumiennie wypełnia swoje obowiązki (dyżury, szatniowy), aktywnie uczestniczy w życiu klasy, przeciwstawia się wszelkim przejawom brutalności

i wulgarności – sam nie wykazuje takiej postawy, pomaga innym w potrzebie, nie spóźnia się do szkoły, jest miły i uprzejmy we wszystkich kontaktach

interpersonalnych

Oce

na d

obra

wykonuje polecenia n-li, w miarę możliwości wypełnia obowiązki ucznia, właściwie zachowuje się w szkole i poza nią, szanuje mienie własne, kolegów i społeczne, nie naraża dobrego imienia szkoły, respektuje zasady regulaminu szkolnego, nie używa wulgaryzmów, unika zagrożeń dla zdrowia, dba o higienę osobistą i otoczenia, unika konfliktów, jest koleżeński, na prośbę nauczyciela pomaga innym, jest prawdomówny i tolerancyjny, ubiera się estetycznie i stosownie do miejsca i sytuacji, dba o to, by nieobecności i spóźnienia usprawiedliwiać na

bieżąco

Oce

na p

opra

wna

nieusprawiedliwiona absencja i spóźnienia zdarzają się rzadko, zdarza mu się przeszkadzać w prowadzeniu lekcji i być

nieprzygotowanym oraz nie wykonać polecenia n-li, kultura jego języka budzi zastrzeżenia , jak również postawa i

gesty, wypełnia obowiązki poniżej swoich możliwości, uchybienia stara się poprawić zgodnie z sugestią dorosłych, nie zawsze szanuje mienie własne, kolegów i społeczne, zdarza mu się nie respektować zasad regulaminu szkolnego,

16

Oce

na n

ieod

pow

iedn

ia

prowokuje bójki i konflikty, utrudnia pełnienie dyżurów, złośliwie przeszkadza w prowadzeniu lekcji, często nie wykonuje poleceń n-li, środki zaradcze stosowane przez szkołę przynoszą krótkotrwałą

poprawę jego zachowania, w zasadzie nie wykorzystuje szans stwarzanych w szkole,

używa wulgaryzmów, naraża zdrowie swoje i innych, lekceważy obowiązki szkolne, spóźnia się i ma nieusprawiedliwione godziny, umyślnie rezygnuje z reprezentowania barw szkoły, celowo niszczy mienie własne, kolegów i społeczne, kłamie, oszukuje, ma negatywny wpływ na innych, są na niego skargi spoza szkoły, często nie respektuje zasad regulaminu szkolnego,

Oce

na n

agan

na

wagaruje, spóźnia się, uczestniczy w aktach przemocy, świadomie naraża zdrowie swoje i innych, jest wulgarny, jego zachowanie jest agresywne, wchodzi w konflikt z prawem, kłamie, oszukuje, demonstracyjnie reaguje na uwagi n-li, nie wypełnia obowiązków szkolnych, nie wykonuje poleceń dorosłych, brak u niego poczucia winy i skruchy, przynosi do szkoły niebezpieczne narzędzia …, substancje… demoralizuje innych poprzez swoje zachowanie oraz nakłania do

nieodpowiednich zachowań innych, złośliwie niszczy mienie swoje, kolegów i społeczne, nie respektuje zasad regulaminu szkolnego

10. W świetlicy szkolnej stosuje się ocenę w postaci kropek w dwóch kolorach:a) czerwona kropka oznacza: aktywny udział w zajęciach, koleżeńskie zachowanie i dbałość o estetyczny wygląd świetlicy;b) czarna kropka oznacza: niewłaściwe zachowanie-bójki, niekoleżeńskie zachowanie, niszczenie sprzętu, nierespektowanie poleceń nauczyciela.

§ 311. Dodatkowe ustalenia i wymagania, które mogą mieć wpływ na ocenę zachowania zawarte są w Regulaminie Szkolnym, w części odnoszącej się do uczniów szkoły.2. Określone w Regulaminie Szkolnym właściwe i oczekiwane postępowanie uczniów oraz grożące konsekwencje za niewłaściwe zachowanie, są rozwinięciem systemu nagród i kar opisanym w Statucie Szkoły.

17

§ 32Uwagi ogólne:1. SZO, w zasadzie, może być zmieniony uchwałą Rady Pedagogicznej po upływie pełnego roku szkolnego.2. Tryb wprowadzania zmian w szkolnym systemie oceniania:

1) w SZO wprowadza się zmiany w postaci kolejnych uchwał Rady Pedagogicznej, w których podaje się zapis dotychczasowy i wersję nową, obowiązującą po zmianie;2) zmiany w zapisach (w wersji papierowej) wprowadza się w następujący sposób:

a) zmieniany zapis zostaje oznaczony czerwonym kolorem;b) obok umieszcza się małą okrągłą pieczątkę szkolną;c) pod pieczątką podpis dokonującego zmian;d) niżej wielką literę A (jak aneks) i małą cyfrę arabską (nr aneksu) oraz nr strony, na której znajduje się właściwie brzmiący zapis;

3) numerowane zmiany z datą, od kiedy obowiązują nowe zasady, umieszcza się na końcu SZO; 4) po dokonaniu wielu zmian (w miarę potrzeb) publikuje się jego tekst ujednolicony.

3. Szkolne zasady oceniania podlegają ewaluacji.4. Ewaluacji dokonuje zespół dydaktyczny.5. Zadaniem zespołu jest dokonywanie analizy bieżącej, rocznej i po zakończeniu II etapu kształcenia.6. Sposoby ewaluacji:

1) cykliczne spotkania zespołu kierowniczego szkoły z przedstawicielami zespołu dydaktycznego;2) konsultowanie szkolnego systemu oceniania na spotkaniach zespołów samokształceniowych.

7. Narzędzia ewaluacji:1) ankiety;2) testy;3) wywiady;4) sondaż;5) wnioski i raporty ewaluacji wewnętrznej;6) badanie i analiza wyników nauczania, badania diagnostyczne, sprawdzian zewnętrznyi Ogólnopolskie Badanie Umiejętności Trzecioklasisty.

8. Zespół zbiera wyniki, opracowuje i zgłasza wnioski, które będą poddawane głosowaniu podczas obrad Rady Pedagogicznej. Zmiany w SZO mogą być spowodowane zmianami w przepisach oświatowych. 9. Po przegłosowaniu przez Radę Pedagogiczną umieszcza się zmiany w SZO.

Część II - Szczegółowe zasady oceniania

§ 33

EDUKACJA WCZESNOSZKOLNAKRYTERIA OCENY CZĄSTKOWEJ (BIEŻĄCEJ) UCZNIÓW KLAS I – III

18

Uczeń ma przyznawane punkty w skali 1 do 6. Punkty wpisywane są przez nauczyciela do dziennika lekcyjnego.W oparciu o zdobyte punkty nauczyciel tworzy ocenę opisową na pierwszy semestr i zakończenie roku szkolnego.

Kryteria punktów:Uczeń otrzymuje 1 punkt jeżeli nie opanował treści zawartych w podstawie programowej.W przypadku uczniów wykazujących trudności w opanowaniu podstawowych wiadomości i umiejętności zastosowano zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze w wymiarze jednej godziny lekcyjnej.Uczeń otrzymuje 6 punktów jeżeli opanował treści wymienione na 5 punktów oraz dodatkowo wykonuje zadania znacznie wykraczające poza podstawę programową. Bierze również udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych.

KLASA I

Przy ocenianiu bieżącym wykorzystywana jest następująca gradacja ocen punktowych:

6 pkt-Uczeń wyjątkowo dobrze opanował wiadomości określone programem nauczania i często jego wiadomości wykraczają poza program. Sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą i umiejętnościami. Stale wykonuje prace na wysokim poziomie. Wykazuje zaangażowanie, inicjatywę i oryginalność. 5 pkt-Uczeń w stopniu bardzo dobrym opanował wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania w danej klasie. Bardzo dobrze wykonuje swoje prace. Wykazuje aktywność i zaangażowanie. 4 pkt- Uczeń dobrze opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania w danej klasie i potrafi je zastosować w sytuacjach typowych, według podanych wzorów znanych z lekcji i z podręcznika. 3 pkt -Uczeń ma trudności w opanowaniu podstawowych wiadomości i umiejętności. Stara się wykonywać wymagane polecenia, ale przy stałej pomocy nauczyciela. 2 pkt - Uczeń ma problemy z opanowaniem wiadomości i umiejętności na poziomie podstawowym. Zadania często wykonuje przy pomocy nauczyciela. 1 pkt- Uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności na poziomie podstawowym. Nie potrafi wykonać zadania nawet z pomocą nauczyciela.

19

Ocenie bieżącej podlegają wszystkie działania ucznia: praca na lekcji, zadania domowe, sprawdziany, testy, przygotowanie do lekcji, umiejętności. Indywidualizacja: W pracy z uczniem na zajęciach nauczyciel uwzględnia:

wskazania poradni pedagogiczno – psychologicznej; własne obserwacje; wskazania lekarza specjalisty;

Sposoby dostosowania wymagań do indywidualnych możliwości ucznia: dostosowanie czasu trwania zadań do możliwości skupienia uwagi ucznia; częste monitorowanie pracy ucznia i przywoływanie jego uwagi; dopilnowanie ucznia, aby sprawdził wykonaną pracę; podział sprawdzianów na mniejsze partie; dostosowanie miejsca pracy do potrzeb ucznia; ograniczenie (zmniejszenie) wielkości przepisywanego fragmentu; formułowanie konkretnych oczekiwań w stosunku do ucznia; zezwalanie na dokończenie w domu niektórych prac; zwracanie uwagi i nagradzanie wysiłku ucznia;

Indywidualizacja pracy domowej: wybiórcze czytanie (czytanie fragmentów tekstu); zadawanie zadań o mniejszym stopniu trudności; zadawanie mniejszych partii materiału;

Kryteria oceniania postępów ucznia klasy I EDUKACJA POLONISTYCZNA a) w zakresie umiejętności porozumiewania się (mówienie, słuchanie, dbałość o kulturę języka):

słucha i rozumie wypowiedzi innych; wypowiada się w sposób kulturalny; uczestniczy w rozmowie na tematy związane z życiem rodzinnym i szkolnym; odtwarza z pamięci teksty dla dzieci (wiersze, piosenki, fragmenty prozy). uczestniczy w zabawie teatralnej, ilustruje mimiką, gestem, ruchem zachowania bohatera; rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie się nim posłużyć;

b) w zakresie czytania rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy,

znaki informacyjne i napisy; zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozumie proste, krótkie teksty; interesuje się książką i czytaniem;

c) w zakresie pisania pisze proste krótkie zdania; przepisuje wyrazy i krótkie zdania z tablicy, z książki; dba o estetykę i poprawność graficzną pisma ( przestrzega zasad kaligrafii);

20

korzysta z pakietów edukacyjnych (podręczników, zeszytów ćwiczeń, itp.); d) w zakresie kształcenia językowego:

posługuje się ze zrozumieniem określeniami: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie; poprawnie formułuje zdania pojedyncze

EDUKACJA MATEMATYCZNA a) w zakresie czynności umysłowych ważnych dla uczenia się matematyki:

ustala równoliczność; układa obiekty w serie rosnące i malejące; klasyfikuje obiekty; wyprowadza kierunki od siebie i innych osób; orientuje się na płaszczyźnie i w przestrzeni; w sytuacjach trudnych i wymagających wysiłku intelektualnego zachowuje się rozumnie, dąży do

wykonania zadania; dostrzega symetrię.

b) w zakresie liczenia i sprawności rachunkowych: sprawnie liczy obiekty – także wspak (zakres do 20) i zapisuje liczby cyframi (zakres do 20); sprawnie dodaje i odejmuje w zakresie 10 (na konkretach i bez) i zapisuje działania; stosuje w praktyce umiejętności matematyczne (dodawanie i odejmowanie); zapisuje rozwiązanie zadania z treścią.

c) w zakresie pomiaru: długości – mierzy długość, posługując się np. linijką; porównuje długości obiektów w zakresie 20 ciężaru – waży przedmioty; różnicuje przedmioty cięższe i lżejsze, używa określenia kilogram pojemności – odmierza płyny kubkiem i miarką ćwierćlitrową, półlitrową i litrową; czasu – nazywa dni w tygodniu i miesiące w roku; orientuje się, do czego służy kalendarz i

potrafi z niego korzystać; rozpoznaje pełne godziny i czas na zegarze w takim zakresie, który pozwala dziecku orientować się w ramach czasowych szkolnych zajęć i domowych obowiązków;

d) w zakresie obliczeń pieniężnych: zna będące w obiegu monety i banknoty;

EDUKACJA SPOŁECZNO – ETYCZNA potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi, wie, że warto być

odważnym, mądrym i pomagać potrzebującym; wie, że nie należy kłamać lub zatajać prawdy; współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł

obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych; grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy;

ma rozeznanie, że pieniądze otrzymuje się za pracę; dostosowuje swe oczekiwania do realiów ekonomicznych rodziny;

wie, że ludzie żyją w różnych warunkach i dlatego nie należy się chwalić bogactwem ani nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach;

zna zagrożenia ze strony ludzi; wie, do kogo i w jaki sposób należy się zwrócić o pomoc; wie, gdzie można bezpiecznie organizować zabawy, a gdzie nie i dlaczego; umie opowiedzieć na czym polega praca ludzi w różnych zawodach; wie, w jakiej mieszka miejscowości, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a Polska znajduje

się w Europie, zna symbole narodowe, rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej; Rozpoznaje i nazywa patrona szkoły; wyjaśnia znaczenie wybranych zwyczajów i tradycji polskich;

21

wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia, pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich;

niesie pomoc potrzebującym, także w sytuacjach codziennych.

EDUKACJA PRZYRODNICZA rozpoznaje rośliny i zwierzęta żyjące w takich środowiskach, jak: park, las, pole uprawne, sad i

ogród (działka); zna sposoby przystosowania się zwierząt do poszczególnych pór roku: odloty i przyloty ptaków,

zapadanie w sen zimowy; wymienia warunki konieczne do rozwoju roślin i zwierząt, prowadzi proste hodowle i uprawy; wie, jaki pożytek przynoszą zwierzęta środowisku; zna zagrożenia dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka; zna zagrożenia ze strony zwierząt i roślin; wie, że należy oszczędzać wodę; wie, jakie znaczenie ma woda w życiu człowieka, roślin i zwierząt;

wie, że należy segregować śmieci; rozumie sens stosowania opakowań ekologicznych; rozumie, że Ziemia jest jedną z planet krążących wokół Słońca; obserwuje pogodę i prowadzi obrazkowy kalendarz pogody; wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i telewizji, i ubiera się stosownie do

panujących warunków atmosferycznych; nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku; zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych, takich jak: burza, huragan, powódź, pożar.

EDUKACJA PLASTYCZNA wypowiada się w wybranych technikach plastycznych, na płaszczyźnie i w przestrzeni; ilustruje sceny i sytuacje (realne i fantastyczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem,

muzyką; rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: malarstwo, rzeźbę.

EDUKACJA TECHNICZNA:a) w zakresie wychowania technicznego:

planuje i organizuje swój warsztat pracy oszczędnie dysponuje materiałami technicznymi dba o staranność i dokładność wykonanej pracy

b) w zakresie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych: utrzymuje porządek wokół siebie, sprząta po sobie i pomaga innym; zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego używania narzędzi;

EDUKACJA MUZYCZNA powtarza prostą melodię, śpiewa piosenki; odtwarza proste rytmy, wyraża nastrój i charakter muzyki pląsając i tańcząc; wie, że muzykę można zapisać i odczytać; świadomie i aktywnie słucha muzyki; kulturalnie zachowuje się na koncercie oraz w trakcie śpiewania hymnu narodowego.

WYCHOWANIE FIZYCZNE uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną zgodnie z regułami; potrafi: chwytać piłkę, rzucać ją, toczyć i kozłować, pokonywać przeszkody, wykonywać ćwiczenia

22

równoważne; dba o zdrowie (higiena, profilaktyka); rozumie, że każdy człowiek ma inne możliwości w zakresie sprawności fizycznej.

INFORMATYKA posługuje się komputerem w podstawowym zakresie: uruchamia program, korzystając z myszy i

klawiatury; zna i przestrzega zasad bezpieczeństwa korzystania z komputera; stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera; Zna podstawowe narzędzia w edytorze tekstu Word i grafiki Paint.

Kryteria oceniania postępów ucznia klasy II

EDUKACJA POLONISTYCZNA układa wielozdaniowe wypowiedzi; trafnie i poprawnie formułuje pytania i odpowiedzi, zdania rozkazujące i wykrzyknikowe; czyta płynnie, poprawnie i wyraziście na głos teksty i fragmenty lektur; rozumie słuchany i czytany tekst; odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; samodzielnie wyszukuje w tekstach wskazane fragmenty; pisze czytelnie, płynnie wyrazy i zdania; pisze poprawnie z pamięci i ze słuchu zdania i krótkie teksty z trudnościami ortograficznymi (wyrazy

z ą, ę, ó, rz, ch, h); rozpoznaje rzeczowniki, czasowniki; rozpoznaje liczbę pojedynczą i mnogą; pisze zdania opisujące przedmioty, krótkie listy, życzenia, adresuje list.

EDUKACJA MATEMATYCZNA

słownie i cyfrowo zapisuje liczby w zakresie 100; porównuje i porządkuje liczby dwu i trzycyfrowe; biegle dodaje i odejmuje w zakresie 100; mnoży i dzieli liczby w zakresie 50; rozwiązuje proste zadania tekstowe; posługuje się pojęciami i potrafi dokonać prostych obliczeń kalendarzowych, pieniężnych,

wagowych, długości, czasu, zegarowych, odczytuje wskazania termometru i oblicza różnice temperatur.

kreśli odcinki, linie proste, prostokąty, kwadraty, trójkąty

EDUKACJA SPOŁECZNA

potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi, wie, że warto być odważnym, mądrym i pomagać potrzebującym; wie, że nie należy kłamać lub zatajać prawdy;

współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych; grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy;

23




się w Europie, zna symbole narodowe, rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej; wyjaśnia znaczenie wybranych zwyczajów i tradycji polskich; wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia, pamięta o oddawaniu pożyczonych

rzeczy i nie niszczy ich; niesie pomoc potrzebującym, także w sytuacjach codziennych.

EDUKACJA PRZYRODNICZA zna pory dnia i roku, nazwy miesięcy, budowę roślin i warunki ich życia; przeprowadza proste doświadczenia, obserwacje, pomiary i wyciąga trafne wnioski; zna i stosuje zasady poruszania się po drodze; prowadzi obserwację pogody i zapisuje jej elementy w formie obrazkowej; wie, że Ziemia jest jedną z ośmiu planet krążących wokół Słońca.


muzyką; rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: malarstwo, rzeźbę, scenografię; wypowiada się na ich temat; wykonuje proste rekwizyty i wykorzystuje je w małych formach teatralnych; wykonuje przedmioty użyteczne np.: ozdoby na choinkę;

EDUKACJA TECHNICZNAa)w zakresie wychowania technicznego:

planuje i organizuje swój warsztat pracy oszczędnie dysponuje materiałami technicznymi dba o staranność i dokładność wykonanej pracy wykonuje przedmioty użytkowe, w tym dekoracyjne i modele techniczne

a) w zakresie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych: utrzymuje porządek wokół siebie, sprząta po sobie i pomaga innym; zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego używania narzędzi i urządzeń domowych; wie, jak należy bezpiecznie poruszać się na drogach

EDUKACJA MUZYCZNA potrafi akompaniować do piosenek i zabaw za pomocą efektów akustycznych i instrumentów perkusyjnych; śpiewa piosenki indywidualnie i zbiorowo; improwizuje melodie do krótkich tekstów; swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne.WYCHOWANIE FIZYCZNE jest sprawny ruchowo;

24

chętnie współdziała w grach i zabawach zespołowych; jest zdyscyplinowany, systematyczny, wytrwały w pokonywaniu trudności; przestrzega ładu i porządku oraz zasad gry; umie dokonać samooceny własnej pracy; troszczy się o zdrowie, czystość, higienę i bezpieczeństwo swoje i innych; przestrzega norm postępowania jako uczeń i kolega.

INFORMATYKA właściwie organizuje własne działania; ustala kolejność czynności; wybiera najwłaściwszy sposób realizacji zadania; umie dobrać narzędzia, przybory i materiały; Zna edytor tekstu Word i grafiki Paint; Poznaje podstawy programowania.

Kryteria oceniania postępów ucznia klasy III

EDUKACJA POLONISTYCZNA wypowiada się w rozwiniętej, uporządkowanej formie; formułuje pytania dotyczące tekstu lub sytuacji zadaniowej; recytuje wiersze oraz wygłasza z pamięci krótkie teksty prozatorskie; czyta poprawnie, płynnie i wyraziście; czyta po cichu ze zrozumieniem; czyta samodzielnie wybrane książki pracuje z tekstem, umie wykazać postacie główne, drugorzędne, dokonać oceny postępowania

bohaterów, ustalić kolejność zdarzeń, ułożyć i zapisać plan wypowiedzi, opowiedzieć treść; układa swobodne, spójne wypowiedzi i wielozdaniowe opowiadania twórcze na podstawie własnych

obserwacji, przeżyć, treści słuchanych, czytanej literatury oraz aktualnych wydarzeń; pisze swobodne teksty, opowiadania, opisy, listy, życzenia, zawiadomienia, notatkę, ogłoszenie,

zaproszenie, podziękowanie, adresy z uwzględnieniem ich cech charakterystycznych, zachowując poznane zasady gramatyczne, ortograficzne i interpunkcyjne; wykorzystuje aplikacje komputerowe;

pisze z pamięci i ze słuchu; układa i zapisuje opowiadanie złożone z 6-10 poprawnych wypowiedzeń; pisze w zeszycie w jedną linię płynnie i czytelnie z zachowaniem prawidłowego kształtu liter,

proporcji oraz właściwego ich łączenia w wyrazach; rozpoznaje rzeczownik, czasownik, przymiotnik; porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej wg pierwszej i drugiej litery. przekształca zdania oznajmujące w pytania i odwrotnie oraz zdania pojedyncze w złożone; rozpoznaje wyrazy o znaczeniu przeciwnym, wyrazy pokrewne i o znaczeniu bliskoznacznym.; korzysta ze słownika ortograficznego; wykorzystuje nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów i eksploracji świata dbając o własny

rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się.

EDUKACJA MATEMATYCZNA zna dziesiątkowy system pozycyjny; rozumie i stosuje własności czterech działań arytmetycznych i związków między nimi;

25

pamięciowo dodaje i odejmuje (z przekroczeniem i bez przekroczenia) dowolne liczby w zakresie 100; biegle mnoży i dzieli w zakresie 100; analizuje i rozwiązuje zadania z treścią; odczytuje oraz zapisuje znaki rzymskie co najmniej do 12, dokonuje obliczeń dotyczących: temperatury, mierzenia długości, ważenia, płacenia, zegara i kalendarza; oblicza długość linii łamanych, obwody prostokątów, kwadratów i trójkątów. liczy do 1000 pełnymi setkami

EDUKACJA SPOŁECZNA

Potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi, wie, że warto być odważnym, mądrym i pomagać potrzebującym; wie, że nie należy kłamać lub zatajać prawdy;

współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych; grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy;




się w Europie, zna symbole narodowe, rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej; opowiada o legendarnym powstaniu państwa polskiego, wyjaśnia związek legendy z powstaniem

godła i barw narodowych, przedstawia wybrane legendy dotyczące regionu, w którym mieszka lub inne;

uczestniczy w świętach narodowych i innych ważnych dniach pamięci narodowej; wykonuje kokardę narodową, biało-czerwony proporczyk; zachowuje się godnie i z szacunkiem podczas śpiewania lub słuchania hymnu, wciągania flagi na maszt itp.;

wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia, pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich;

wyjaśnia znaczenie wybranych zwyczajów i tradycji polskich; niesie pomoc potrzebującym, także w sytuacjach codziennych; opowiada historię własnej rodziny, przedstawia wybrane postacie i prezentuje informacje o wielkich

Polakach: królowa Jadwiga, król Stefan Batory, astronom Mikołaj Kopernik, noblistka Maria Skłodowska-Curie, alpinistka Wanda Rutkiewicz, papież Jan Paweł II, nauczycielka – cichociemna gen. Elżbieta Zawacka „Zo”.

EDUKACJA PRZYRODNICZA obserwuje otaczającą rzeczywistość, dostrzegając zmiany w niej zachodzące oraz związki

przyczynowo – skutkowe; bada otaczającą rzeczywistość przyrodniczą i społeczną, przeprowadzając różnorodne doświadczenia

i badania; postrzega całościowo i kontekstowo sytuacje, zjawiska przyrodnicze, społeczne, odkrywając

funkcjonujące w nich prawa i zależności; rozumie swoje role i przestrzega norm postępowania jako członek różnych społeczności;

26

wykazuje poczucie tożsamości kulturowej, narodowej, historycznej; dostrzega wspólne i różniące cechy ludzi żyjących na naszej planecie.


muzyką; rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: malarstwo, rzeźbę, scenografię, architekturę; wypowiada się

na ich temat; wykonuje proste rekwizyty i wykorzystuje je w małych formach teatralnych; wykonuje przedmioty użyteczne np.: ozdoby na choinkę; korzysta z narzędzi multimedialnych; tworzy przy użyciu prostej aplikacji komputerowej np. plakaty i inne wytwory. rozpoznaje i nazywa podstawowe gatunki dzieł malarskich i graficznych: pejzaż, portret, scena

rodzajowa

EDUKACJA TECHNICZNA

a) w zakresie wychowania technicznego: planuje i organizuje swój warsztat pracy oszczędnie dysponuje materiałami technicznymi dba o staranność i dokładność wykonanej pracy wykonuje przedmioty użytkowe, w tym dekoracyjne i modele techniczne

b) w zakresie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych: utrzymuje porządek wokół siebie, sprząta po sobie i pomaga innym; zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego używania narzędzi i urządzeń domowych; wie, jak należy bezpiecznie poruszać się na drogach ; zna zasady udzielania pierwszej pomocy

EDUKACJA MUZYCZNA śpiewa piosenki jednogłosowe; odczytuje proste zapisy rytmiczne; interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki i utwory instrumentalne; określa charakter i nastrój słuchanych utworów gra na instrumentach perkusyjnych i wybranym instrumencie melodycznym.

WYCHOWANIE FIZYCZNE posiada podstawowy zasób umiejętności ruchowych indywidualnych i zespołowych; dba o zdrowie, higienę osobistą oraz porządek i czystość otoczenia; respektuje przepisy, reguły zabaw i gier ruchowych w różnych formach dziecięcej aktywności; ma świadomość znaczenia systematyczności i wytrwałości w wykonywaniu ćwiczeń; wykonuje ćwiczenia zwinnościowe.

INFORMATYKA właściwie organizuje własne działania; ustala kolejność czynności; wybiera najwłaściwszy sposób realizacji zadania; umie dobrać narzędzia, przybory i materiały; zna i właściwie wykorzystuje z edytora tekstu Word i edytora grafiki Paint; tworzy prezentacje multimedialne;

27

umie wykorzystać zasoby Internetu; zna podstawy programowania.

OCENA Z ZACHOWANIA

Ocena z zachowania jest również oceną opisową. Wyraża opinię o spełnianiu przez ucznia obowiązków szkolnych, jego kulturze, postawie wobec kolegów i innych osób oraz aktywności społecznej.Kryteria

1. Kultura osobista:Uczeń

Kulturalnie zachowuje się w szkole i w miejscach publicznych Potrafi panować nad emocjami( płacz, gniew, niepokój, agresja) Jest koleżeński, grzeczny i uprzejmy Stosu jena co dzień formy grzecznościowe Dba o higienę osobistą oraz o porządek w miejscu pracy Szanuje własność prywatną i społeczną

2. Stosunek do obowiązków szkolnych (obowiązkowość)Uczeń

Dotrzymuje umów i zobowiązań Jest punktualny Wkłada wysiłek w wykonywana pracę Jest aktywny w czasie zajęć Pamięta o obowiązkach ucznia(prace domowe, przybory szkolne) Pracuje na lekcjach we właściwym tempie, samodzielnie Doprowadza prace do konca

3. Relacje z rówieśnikamiUczeń

Szanuje kolegów Chętnie udziela pomocy innym Troszczy się o zdrowie i bezpieczeństwo własne i kolegów Dokonuje samooceny i oceny zachowania innych Potrafi cieszyć się z sukcesów koleżanek i kolegów

4. Współdziałanie w grupieUczeń

Zgodnie bawi się w grupie Wykazuje odpowiedzialność za efekty pracy Przewodniczy lub podporządkowuje się grupie

5. Aktywność społecznaUczeń

Podejmuje oferowane zadania Pełni odpowiedzialnie powierzoną funkcję Chętnie wykonuje dodatkowe prace literackie, plastyczne, techniczne Bierze udział w konkursach.

28

§ 34

1. JĘZYK POLSKI - postanowienia ogólne:a) dyktando to to samo co sprawdzian lub test,

- 0 błędów celujący- 1 błąd podstawowy bardzo dobry- 2 błędy podstawowe dobry- 3 błędy podstawowe dostateczny- 4 błędy podstawowe dopuszczający- 5 błędów podstawowych niedostateczny

b1) uczeń ze stwierdzoną dysleksją może popełnić podwójną liczbę błędów w kryteriach dotyczących każdej oceny z dyktanda;c) nauczyciele j. polskiego kontrolują poziom czytania uczniów w następujący sposób:

- czytanie przygotowane do pierwszego błędu,- czytanie nieprzygotowane;

d) w jednym semestrze powinno odbyć się:- 1 dyktando ortograficzne sprawdzające znajomość wszystkich zasad ort. tzw. ROZBÓJNIK,

- jeden sprawdzian gramatyczny - jedna praca klasowa literackae) recytacje ocenia się według następujących kryteriów:

A – zgodność z tekstemB – płynność recytacji ( bez namyśleń, poprawek, czekania na podpowiedź)C – przestrzeganie znaków przestankowychD – dostosowanie tempa recytacji i barwy głosu do treści oraz nastroju utworuE – ogólne wrażenie artystyczne ( np.: gesty, mimika…)

dopuszczający Adostateczny A + Bdobry A + B + Cbardzo dobry A + B + C + Dcelujący A + B + C + D + E

f) kryteria oceny wypracowań:- zrozumienie tematu 0 – 5pkt- właściwa kompozycja 0 – 5pkt- sprawność językowa 0 – 5pkt- poprawność ortograficzna i interpunkcyjna 0 – 5pkt- estetyka pracy 0 – 3pkt

Maksymalnie można uzyskać 23pkt. Przeliczenie punktów na oceny wg § 10.celujący 23pktbardzo dobry 22 – 20pktdobry 19 – 16pktdostateczny 15 – 12pktdopuszczający 11 – 8pktniedostateczny poniżej 8pkt

Każda praca musi zawierać co najmniej 70 słów. W przypadku nieosiągnięcia tego minimum ocenia się tylko temat, kompozycję i estetykę. Z pozostałych kryteriów uczeń otrzymuje 0 punktów.

g) uczniowie z obniżonym poziomem wymagań muszą być traktowani indywidualnie wg wskazań poradni w porozumieniu z pedagogiem i wychowawcą.

29

h) kryteria oceniania przygotowanych odpowiedzi ustnych:- zrozumienie tematu – 0 – 6 pkt.- kompozycja wypowiedzi – 0 – 3 pkt.- sprawność językowa – 0 –6 pkt.Maksymalnie można uzyskać 15 pkt. Przeliczenie pkt na oceny wg § 10.cel – 15pktbdb – 14 – 13pkt db – 12 – 11pkt dst – 10 – 8pktdop – 7 – 5pkt ndst – poniżej 5pkt

i) uczeń powinien odpowiadać pełnym zdaniem.

2. Szczegółowe wymagania z języka polskiego na oceny szkolne:

Szczegółowe wymagania na ocenę celującą z j. polskiego:- uczeń ma opanowane wymagania na ocenę bardzo dobrą ,- bierze aktywny udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych,- aktywnie uczestniczy w dodatkowych formach pracy – kółka przedmiotowe, teatrzyki, gry dramowe, akademie, apele...,- wykazuje twórczą i aktywną postawę na lekcjach języka polskiego,- samodzielnie poszerza własną lekturę o pozycje spoza programu szkoły podstawowej,- samodzielnie i twórczo, wzorowo pod względem tematycznym, kompozycyjnym, słownikowym i językowym, redaguje wypracowania pisemne,- rozszerza wiadomości z poszczególnych działów nauki o języku,- samodzielnie wyszukuje w różnych źródłach i zbiera wiadomości na określony temat.

30

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO

KRYTERIA OCENIANIA w klasie czwartej (zgodne z podstawą programową obowiązującą od IX 2017)

Sprawności

Wymagania

konieczne(ocena: dopuszczający)

podstawowe(ocena: dostateczny)

rozszerzone(ocena: dobry)

dopełniające(ocena: bardzo dobry)

UCZEŃI Kształcenie literackie i kulturowe1. Czytanie utworów literackich2. Odbiór tekstów kultury

czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań

słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i uczniów

określa temat tekstu

zna pojęcia autor , narrator, czytelnik, słuchacz rozpoznaje tekst literacki

rozpoznaje formy gatunkowe wypowiedzi (zaproszenie, życzenia, ogłoszenie, przepis) wydobywa z tekstu wskazane informacje wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost rozumie treść pytań, poleceń i nieskomplikowanych informacji zna pojęcie prawda, fałsz

zna pojęcie tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie

czyta poprawnie tekst, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne

słucha uważnie całości wypowiedzi nauczyciela i uczniów określa główną myśl tekstu

odróżnia autora od narratora

rozpoznaje tekst informacyjny odróżnia formy gatunkowe wypowiedzi

porządkuje informacje z tekstu odczytuje informacje wyrażone wprost rozumie dosłowne znaczenia wyrazów

określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu zna pojęcie akapit

czyta płynnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa

nawiązuje do wypowiedzi innych we własnej pracy

samodzielnie wydobywa z tekstu istotne informacje określa relacje autor – narrator – czytelnik (słuchacz) odróżnia tekst literacki od informacyjnego zna funkcje różnych form gatunkowych wypowiedzi

odróżnia informacje ważne od drugorzędnych dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio rozumie proste przenośne znaczenia wyrazów

wyodrębnia przesłanki w tekście wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne

czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści

wykorzystuje wysłuchane wypowiedzi we własnej pracy

twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję autora i narratora w tekście określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych

hierarchizuje informacje

odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od prostych znaczeń przenośnych wyciąga wnioski z tekstu

określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia

31

odczytuje proste znaki i piktogramy nazywa reakcje czytelnicze wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego wypowiada się na temat postaci literackiej odróżnia dzieło literackie od filmu

zna pojęcie fikcja literacka

wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego

zna pojęcie epitet, porównanie, przenośnia

rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu

posługuje się terminami scena, aktor w kontekście widowiska teatralnego przedstawia wybrane fakty dotyczące historii kina

odróżnia film od programu informacyjnego

wyodrębnia wydarzenia w tekście wie, że bohater jest jednym z elementów świata przedstawionego w utworze identyfikuje opowiadanie,

rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich określa sytuację bohatera literackiego i filmowego

wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera

rozpoznaje różne teksty kultury

odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego odróżnia uosobienie od ożywienia

odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów

posługuje się terminami kostium, rekwizyt w kontekście widowiska teatralnego posługuje się pojęciami związanymi z filmem (aktor, reżyser, kadr, plan filmowy) rozpoznaje wybrane gatunki filmowe

omawia wydarzenia w tekście krótko prezentuje

rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury porównuje sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami

prezentuje swój pogląd na temat bohatera

odróżnia prozę od poezji

odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości wypowiada się na temat fantastyki w baśniach

wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia) określa rolę rymów w wierszu

wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne rozpoznaje poszczególne plany filmowe

wyjaśnia różnicę między filmem animowanym a innymi gatunkami filmowymi analizuje przebieg zdarzeń

wypowiada się na temat

nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera

posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych

objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych

używa pojęć wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy podczas analizy wiersza

rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla pantomimy określa właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) stosuje słownictwo określające następstwo zdarzeń określa motywy działania

32

komiks, baśń, przysłowie

odczytuje teksty literackie na poziomie dosłownym

używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do baśni posługuje się pojęciami dobro – zło w odniesieniu do treści baśni czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego

najistotniejsze informacje o bohaterze odróżnia wiersz od innych tekstów kultury

odbiera różne teksty kultury na poziomie dosłownym

wie, że obecność przesłania jest jedną z cech baśni rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony

uczuć i przeżyć bohatera

wymienia cechy opowiadania, komiksu, baśni tradycyjnej i współczesnej odczytuje przenośne sensy utworu opartego na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych odczytuje przesłanie baśni

zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki

bohatera

wyjaśnia funkcję przysłowia

odczytuje proste symbole i alegorie

formułuje samodzielnie przesłanie baśni odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami

II Kształcenie językowe1. Gramatyka języka polskiego2. Zróżnicowanie języka3. Komunikacja językowa i kultura języka4. Ortografia i interpunkcja

zna pojęcie podmiot, orzeczenie, określenia

zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek rozpoznaje w tekście formy liczb odmiennych części mowy

rozróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

buduje logiczne zdania

stara się przestrzegać

rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu, wyodrębnia związek główny odróżnia zdanie od wypowiedzenia bez czasownika

rozpoznaje w wypowiedziach rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, rozpoznaje w tekście formy czasów i rodzajów gramatycznych używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących

tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

przestrzega poprawności

rozróżnia wyrazy określane i określające

rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte oraz nierozwinięte i rozumie ich funkcje odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych, rozpoznaje części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik rozpoznaje w tekście formy osób

używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji

tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i

wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu i określeń w zdaniu

wyodrębnia równoważnik zdania w tekście

wskazuje różnice między rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem, zaimkiem, przyimkiem, spójnikiem, partykułą, wykrzyknieniem

określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób w wypowiedzi zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik

33

poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych

tworzy przysłówki od przymiotników

zna zasady pisowni :– rz, ż, ó, u, h, ch ,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wyrazów wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskach

zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką

gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc wypowiedzi o nieskomplikowanej strukturze językowej używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach

stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: – rz, ż, ó, u, h, ch , – nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wyrazów wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń tworzy rodziny wyrazów

złożone

stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

uwzględnia w wypowiedziach różne natężenie cech i właściwości

stosuje w większości wyrazów zasady pisowni:– rz, ż, ó, u, h, ch , – nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wyrazów wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów

stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat

odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych

zdania i odwrotnie ze świadomością celu poprawnie stosuje w wypowiedzi wyrazy o trudnej odmianie

używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni:– rz, ż, ó, u, h, ch , – nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wyrazów wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów

poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych

III Tworzenie wypowiedzi1.Elementy retoryki i stylistyka praktyczna2.Mówienie i pisanie

udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania przedstawia się w kilku zdaniach

formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy tworzy wypowiedzi wyrażające różne intencje, np.

krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością dostosowuje sposób przedstawiania do sytuacji komunikacyjnej

formułuje logiczne pytania do tekstu stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od

wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w wypowiedzi ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia SMS) formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się pozawerbalnymi środkami

świadomie porządkuje i komponuje treść swoich wypowiedzi dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu

formułuje pytania o charakterze uogólniającym podkreśla intencje wypowiedzi pozawerbalnymi

34

prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi: list prywatny (tradycyjny i e- mail), kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, przepis kulinarny, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu, opis miejsca,

wydziela margines i dba o estetykę tekstu

sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy wypowiedzi słucha z uwagą uczestników rozmowy czytając głośno , uwzględnia kropkę znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń wygłasza tekst z pamięci

operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów:dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne

zamierzonego celu

redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi

redaguje samodzielnie opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu i miejsca

wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych

sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy wypowiedzi mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach

recytuje tekst poetycki

komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo

redaguje opowiadanie twórcze oraz rozwinięty opis przedmiotu i miejsca

tworzy wypowiedzi zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego włącza się do rozmowy w kulturalny sposób czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne

artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji

środkami porozumiewania się

redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosując środki językowe podkreślające intencję wypowiedzi

redaguje charakteryzujące się bogactwem językowym opowiadanie oraz opis przedmiotu i miejsca rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach notatek dba o zwięzłość wypowiedzi w zapisie planu ramowego

reaguje na wypowiedzi innych rozmówców czytając głośno, przekazuje intencję tekstu

głosowo interpretuje tekst

stosuje świadomie w swoich wypowiedziach związki frazeologiczne

IV Samokształcenie

korzysta ze słownika ortograficznego potrafi odnaleźć wskazane hasło w encyklopedii

zna budowę słownika ortograficznego wyszukuje hasła w encyklopedii

korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych korzysta z informacji zawartych w encyklopedii

określa funkcje słowników

korzysta z różnych źródeł informacji

35

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające i sytuują się na poziomie ponadprogramowym. Jego praca cechuje się aktywnością, samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i umiejętności. Posiada szerokie kompetencje w zakresie odbioru tekstów kultury. Chętnie czyta i zna wiele tekstów ponadprogramowych. Twórczoi samodzielnie rozwija swoje zainteresowania. Podejmuje działalność literacką i kulturalną. Swobodnie korzysta z wielu źródeł w docieraniu do informacji, wykorzystuje funkcjonalnie nowoczesne technologie informacyjno - komunikacyjne. Tworzy bezbłędne pod każdym względem wypowiedzi ustne i pisemne

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym, nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności nie rokuje osiągnięcia nawet minimalnego postępu.

KRYTERIA OGÓLNE klasa 5

Sprawności

Wymagania na ocenę

dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą celującą

UCZEŃ

I. Kształcenie literackie i kulturowe

• wypowiada się na temat świata przedstawionego utworu • dostrzega obrazy poetyckie w utworach o nieskomplikowanej strukturze semantycznej

• omawia wybrane elementy świata przedstawionego utworu• wypowiada się na temat obrazów poetyckich w wierszach

• porównuje wybrane elementy świata przedstawionego w różnych utworach• analizuje i interpretuje obrazy poetyckie w czytanych utworach

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat świata przedstawionego podczas analizy tekstów podejmujących grę z konwencją literacką • analizuje rolę środków językowych w tworzeniu obrazów poetyckich

• interpretuje teksty poetyckie na poziomie metaforycznym • podczas analizy utworów odwołuje się do różnych kontekstów literackich i kulturowych• dostrzega symboliczne treści w utworach literackich i plastycznych

36

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• stawia pytania problemowe w odniesieniu do odbieranych tekstów• dostrzega i objaśnia związki między warstwą językową, brzmieniową a semantyczną utworów poetyckich• w sposób przemyślany komentuje zachowania bohaterów, uwzględniając przy tym motywy ich działania oraz kontekst sytuacyjny• kreatywnie wykorzystuje posiadaną wiedzę i umiejętności w sytuacjach problemowych dotyczących odbioru tekstów kultury• wyraża opinie na temat tekstów literackich i innych tekstów kultury, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska• ma szerokie kompetencje w zakresie odbioru różnych tekstów kultury

• zna pojęcie fikcja literacka• wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego

• odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości• wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego

• odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości• wypowiada się na temat fantastyki w baśniach, mitach i legendach

• określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej• wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych• wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni

• rozpoznaje czytany utwór jako baśń, mit, legendę, dziennik, pamiętnik, powieść detektywistyczną i podróżniczą

• wskazuje cechy gatunkowe baśni, mitu, legendy, dziennika, pamiętnika

• wymienia cechy charakterystyczne różnych gatunków literackich• omawia funkcję mitów i legend

• funkcjonalne wykorzystuje wiedzę o cechach gatunkowych utworów w ich analizie i interpretacji

• zna pojęcie epitet , porównanie , przenośnia , uosobienie , ożywienie , wyraz dźwiękonaśladowczy , apostrofa

• rozpoznaje w tekście niektóre epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienie i ożywienie), wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofy

• wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia), wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofy

• objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych w czytanych utworach

37

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• wskazuje tytuł, podtytuł, puentę utworu• wskazuje punkt kulminacyjny w opowiadaniu

• nadaje tytuły, śródtytuły wybranym częściom utworu

• dostrzega funkcję tytułu, podtytułu, puenty, punktu kulminacyjnego jako elementu konstrukcyjnego utworu

•analizuje wpływ tytułu, podtytułu, puenty na interpretację tekstu

• rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu , zna pojęcie rytm

• odróżnia wiersz rymowy od wiersza bez rymów

• określa wers, zwrotkę, refren, rymy, liczbę sylab w wersie jako elementy rytmizujące wypowiedź• zna pojęcia rymy męskiei żeńskie oraz rymy dokładnei niedokładne

• używa funkcjonalnie pojęć wiersz rymowy, bezrymowy oraz rymy i rytm podczas analizy wiersza

• wyodrębnia wydarzenia fabuły i ustala ich kolejność

• omawia wydarzenia fabuły, używa pojęć wątek i akcja

• analizuje przebieg zdarzeń w ujęciu przyczynowo-skutkowym

• stosuje bogate słownictwo określające następstwo zdarzeń

• zna pojęcie dialog , wyszukuje wypowiedzi bohaterów tekstu

• objaśnia pojęcie dialog

• porównuje wypowiedzi bohaterów i narratora

• omawia sposób zapisu dialogu w tekście

38

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• zna pojęcia podmiot liryczny, narrator, bohater

• omawia cechy bohatera, narratora, podmiotu lirycznego

• określa motywy działania bohatera, określa stosunek narratora do wybranych elementów świata przedstawionego utworu

• charakteryzuje bohatera, podmiot liryczny i narratora w czytanych utworach

• zna pojęcia narracja pierwszoosobowa i narracja trzecioosobowa

• odróżnia narratora pierwszoosobowego od narratora trzecioosobowego

• objaśnia funkcję różnych typów narracji w tekście

• wykorzystuje funkcjonalnie wiedzę o różnych typach narracji w analizie tekstu

• wskazuje w tekście bohatera głównego, pierwszoplanowego, drugoplanowego, tytułowego

• określa cechy bohaterów różnych typów• objaśnia, czym cechuje się bohater historyczny

• prezentuje swój pogląd na temat bohatera głównego

• posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci głównej w utworze

• określa tematykę utworu

• omawia tematykę utworu

• określa problematykę utworu

• omawia problematykę utworu

• zna pojęcie wątek • objaśnia pojęcie wątek • używa funkcjonalnie pojęcia wątek

• skazuje różne wątki w utworze

• nazywa swoje reakcje czytelnicze

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury

• opisuje emocje towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury

39

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• odbiera teksty literackie na poziomie dosłownym

• rozumie proste przenośne znaczenia w tekstach

• odczytuje przenośne sensy utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę do objaśnienia przenośnych znaczeń w tekstach

• wypowiada się na temat sytuacji bohaterów literackich i filmowych

• określa doświadczenia i sytuację bohaterów literackich oraz filmowych

• zestawia sytuację bohaterów literackich z własnymi doświadczeniami

• komentuje sytuację bohaterów literackich w odniesieniu do doświadczeń współczesnych nastolatków

• wypowiada się na temat wybranych zagadnień i znaczeń utworu

• przedstawia własne rozumienie utworu

• uzasadnia swoje rozumienie utworu

• funkcjonalnie używa różnych środków językowych do uzasadnienia swojego rozumienia utworu

• podejmuje próbę interpretacji tekstów

• wykorzystuje w interpretacji tekstów własne doświadczenia

• wykorzystuje w interpretacji tekstów znajomość innych utworów literackich

• wykorzystuje w interpretacji tekstów wiedzę o różnych tekstach kultury

• wypowiada się na temat postaci literackiej, wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohater a

• wyraża opinię na temat bohaterów i zdarzeń

• ocenia bohatera literackiego

• posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do bohaterów i sytuacji

• posługuje się pojęciami: dobro – zło , przyjaźń – wrogość , prawda – kłamstwo , pokój – wojna w odniesieniu do treści omawianych utworów

• rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich

• zestawia wartości i ich przeciwieństwa w utworach na zasadzie kontrastu

• odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury

40

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• rozpoznaje tekst literackirozpoznaje artykuł prasowy

• rozpoznaje tekst informacyjny• wymienia cechy artykułu prasowego

• odróżnia tekst literacki od informacyjnego• odróżnia tekst prasowy od literackiego

• określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego, prasowego

• wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost

• odczytuje informacje wyrażone wprost

• dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio

• odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio

• określa temat tekstu• używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do legendy i mitu

• wyciąga wnioski z tekstu• odczytuje przesłanie niektórych legend i mitów

• określa główną myśl tekstu• odczytuje przesłania legend i mitów

• analizuje i interpretuje główną myśl tekstu• formułuje samodzielnie przesłanie legendy i mitu

• objaśnia pojęcie tytuł , wstęp , rozwinięcie , zakończenie , akapit

• wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne

• określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia

• omawia relacje między częściami wypowiedzi

• wydobywa z tekstu wskazane informacje

• porządkuje informacje

z tekstu

• odróżnia informacje ważne od drugorzędnych

• hierarchizuje informacje

• wskazuje określenia opisujące i oceniające

• odróżnia określenia opisujące od oceniających

• wskazuje opinie w wypowiedziach bohaterów tekstów

• objaśnia subiektywny charakter opinii

41

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• r ozpoznaje czytany utwór jako komiks

• wskazuje charakterystyczne cechy komiksu

• unkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o budowie komiksu do jego odbioru

• charakteryzuje komiks jako tekst kultury

• odróżnia dzieło literackie od filmu i spektaklu teatralnego• odróżnia film od programu informacyjnego

• rozpoznaje różne teksty kultury• wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury, filmu, teatru

• nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk)

• objaśnia swoistość tekstów kultury przynależnych do literatury, teatru, filmu, muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych

• posługuje się terminami: lalki , kostium , rekwizyty , dekoracja w kontekście widowiska teatralnego• posługuje się pojęciami związanymi z filmem: aktor , reżyser , scenariusz filmowy

• posługuje się terminami związanymi z teatrem lalkowym, zna pojęcie znaki teatru• wie, jak zbudowany jest scenariusz filmowy• rozpoznaje wybrane gatunki filmowe

• wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne, określa funkcje znaków teatralnych• posługuje się ze zrozumieniem terminami związanymi ze sztuką filmową

• rozpoznaje znaki teatru i środki wyrazu charakterystyczne dla teatru lalkowego• określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego

• zna pojęcie adaptacja utworu literackiego

• objaśnia pojęcie adaptacja utworu w odniesieniu do wybranych dzieł filmowych

• wskazuje różnice między tekstem literackim a jego adaptacją

• wskazuje różnice pomiędzy tekstem literackim a jego adaptacją sceniczną i radiową

• wypowiada się na temat treści tekstów kultury

• porównuje treści tekstów kultury z rzeczywistością znaną mu z własnego doświadczenia

• komentuje treści tekstów kultury w odniesieniu do własnego doświadczenia

• odbiera tekst kultury jako źródło wzbogacania własnych doświadczeń

42

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• dokonuje odczytania

tekstów przez przekład intersemiotyczny, posługując się konwencją realistyczną (np. ilustracja)

• dokonuje odczytania tekstów przez przekład intersemiotyczny, posługując się bardziej złożoną konwencją realistyczną (np. komiks)

• dokonuje odczytania tekstów przez przekład intersemiotyczny, posługując się konwencją symboliczną (np. plakat, kolaż)

• dokonuje odczytania tekstów przez przekład intersemiotyczny, posługując się konwencją abstrakcyjną (w połączeniu z muzyką)

• z uwagą odbiera filmy, spektakle teatralne, słuchowiska, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży

• świadomie odbiera filmy, spektakle teatralne, słuchowiska, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży

• wykorzystuje wiedzę na temat tekstów kultury, odbierając filmy, spektakle teatralne, słuchowiska, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży

• aktywnie odbiera filmy, spektakle teatralne, słuchowiska, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży, czyniąc je źródłem swoich działań twórczych

II. Kształcenie językowe

• rozpoznaje w wypowiedziach rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki oraz niektóre liczebniki i przyimki

• rozpoznaje w tekście liczebniki oraz przyimki

• wskazuje różnice między różnymi częściami mowy

• określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu

• świadomie i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę i umiejętności językowe w zakresie słownictwa, składni, fleksji i fonetyki• swobodnie stosuje wiedzę na temat budowy wypowiedzeń i budowy tekstu w wypowiedziach ustnych i pisemnych

• rozpoznaje odmienne części mowy

• rozpoznaje nieodmienne części mowy

• odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o odmiennych i nieodmiennych częściach mowy

43

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• funkcjonalnie wykorzystuje werbalne i pozawerbalne środki wyrazu• swobodnie wykorzystuje wiedzę o języku jako narzędziu skutecznej komunikacji

• rozpoznaje formy bezokolicznika

• dostrzega rolę czasownika w wypowiedzi

• rozumie funkcję bezokolicznika

• funkcjonalne wykorzystuje wiedzę o osobowych i nieosobowych formach czasownika w wypowiedziach

• rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczby, osoby, czasu, rodzaju gramatycznego odpowiednio: rzeczownika, czasownika

• rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczby, rodzaju gramatycznego odpowiednio: przymiotnika i liczebnika

• oddziela temat fleksyjny od końcówki

• określa funkcje różnych form gramatycznych odmiennych części mowy w wypowiedzeniu

• przedstawia oryginalne rozwiązania ułatwiające naukę gramatyki i ortografii• przestrzega zasad poprawności językowej oraz zasad etykiety językowej w każdej sytuacji komunikacyjnej• świadomie i funkcjonalnie wykorzystuje synonimy, frazeologizmy w celu wzbogacenia warstwy językowej wypowiedzi • samodzielnie poszerza wiedzę i umiejętności poza treści przewidziane podstawą programową i programem nauczania

• wyszukuje i wskazuje w tekście czasowniki w stronie czynnej i w stronie biernej

• przekształca konstrukcję strony czynnej i biernej czasownika i odwrotnie

• poprawnie i celowo stosuje formy strony czynnej i biernej czasownika

• używa form strony biernej i czynnej czasownika dla uzyskania jednoznaczności treści wypowiedzi

• stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych

• przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc wypowiedzi o nieskomplikowanej strukturze językowej

• stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

• stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

• używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach

• rozumie rolę przymiotników i przysłówków w opisie świata

• uwzględnia w wypowiedziach różne natężenie cech i właściwości

• używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy

44

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• zna pojęcia podmiot , orzeczenie , przydawka, dopełnienie, okolicznik

• rozpoznaje podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie i okolicznik w zdaniu

• rozpoznaje funkcje składniowe orzeczenia, podmiotu, przydawki, dopełnienia i okolicznika w zdaniu

• wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu, przydawki, dopełnienia i okolicznika w zdaniu

• wskazuje wyrazy nadrzędne i podrzędne w związkach wyrazowych• nazywa niektóre typy związków wyrazowych

• objaśnia pojęcia związek zgody, związek rządu, związek przynależności• wie, jakie części mowy występują najczęściej w związkach wyrazowych różnych typów

• używa ze zrozumieniem pojęć związek zgody, związek rządu, związek przynależności• odróżnia różne typy związków wyrazowych

• używa funkcjonalnie nazw wszystkich typów związków wyrazowych podczas analizy składniowej zdań

• rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

• używa celowo wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących

• używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych typach wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi

• odróżnia zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zna pojęcia zdanie pojedyncze i zdanie złożone

• rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdanie pojedyncze i złożone, odróżnia zdanie i wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika

• rozpoznaje równoważnik zdania, określa typy zdań złożonych współrzędnie

• określa funkcję zdań współrzędnie złożonych różnego typu

45

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie

• przekształca konstrukcje składniowe – zdania w równoważniki zdań i odwrotnie

• rozumie funkcjonalność przekształceń składniowych

• wykorzystuje wiedzę i umiejętności w zakresie przekształceń składniowych w wypowiedziach ustnych i pisemnych

• rozpoznaje wersję mówioną i pisaną języka

• objaśnia, czym się różni wersja mówiona języka od wersji pisanej

• wskazuje główne cechy języka mówionego i pisanego

• funkcjonalnie posługuje się wersja mówioną i pisaną języka

• wie, w jakich sytuacjach używa się oficjalnej , a w jakich nieoficjalnej odmiany polszczyzny

• posługuje się oficjalną

i nieoficjalną odmianą polszczyzny

• posługuje się oficjalną nieoficjalną odmianą polszczyzny ze świadomością zróżnicowania tych form

• zna i funkcjonalnie stosuje formy grzecznościowe używane w oficjalnej i nieoficjalnej odmianie polszczyzny

• rozumie dosłowne i proste przenośne znaczenia wyrazów w wypowiedzi

• odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od znaczeń przenośnych

• rozpoznaje wyrazy wieloznaczne

• świadomie wykorzystuje wyrazy o przenośnych znaczeniach do tworzenia własnych wypowiedzi

• zna pojęcie związek frazeologiczny

• używa stałych związków wyrazowych ze zrozumieniem i świadomością celu

• używa różnych związków frazeologicznych w wypowiedziach ustnych i pisemnych

• używa poprawnie i celowo różnych związków frazeologicznych w wypowiedziach ustnych i pisemnych

46

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• świadomie tworzy wypowiedzi wyrażające różne intencje

• stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu wypowiedzi

• posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności i celu wypowiedzi

• podkreśla intencje wypowiedzi pozawerbalnymi środkami porozumiewania się

• używa ze zrozumieniem pojęć synonim, wyraz bliskoznaczny

• wie, że formy fleksyjne wyrazów nie są ich synonimami

• świadomie zastępuje powtarzające się wyrazy ich synonimami

• funkcjonalnie stosuje synonimy w celu wzbogacenia językowego wypowiedzi

• w sposób logiczny i spójny wypowiada się na tematy związane z otaczającą rzeczywistością

• wie, że treść tworzonych zdań powinna nawiązywać do wcześniejszych części tekstu

• używa spójników i zaimków (bez znajomości terminów – etap propedeutyczny) w celu zespolenia tekstu

• stosuje synonimy w celu uzyskania spójności tekstu

• rozumie, że tekst jest komunikatem

• rozróżnia typy komunikatu: informacyjny, literacki, ikoniczny

• wie, że niektóre komunikaty różnią się systemem znaków

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych typach komunikatów

• zna pojęcia nadawca i odbiorca wypowiedzi , posługuje się nimi w odniesieniu do różnych sytuacji codziennych

• identyfikuje nadawcę wypowiedzi w opowiadaniach, powieściach, baśniach, mitach, legendach

• identyfikuje i opisuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi lirycznej

• funkcjonalnie posługuje się terminami nadawca i odbiorca wypowiedzi podczas odbioru tekstów kultury

47

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• określa sytuację komunikacyjną

• rozumie wpływ sytuacji komunikacyjnej na kształt wypowiedzi

• dostosowuje sposób wyrażania się i zachowania do sytuacji komunikacyjnej

• posługuje się różnymi werbalnymi i pozawerbalnymi środkami komunikacji stosownie do sytuacji

• rozpoznaje komunikaty wyrażane za pomocą gestów i mimiki

• rozpoznaje i nazywa uczucia wyrażane za pomocą postawy ciała

• rozpoznaje znaczenie różnych niewerbalnych środków komunikacji

• nazywa i komentuje emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji pozasłownej

• zna pojęcia głoska , litera , sylaba

• objaśnia różnicę między głoską a literą

• określa funkcje głosek, liter, sylab

• wykorzystuje wiedzę o głoskach, literach i sylabach w analizie warstwy brzmieniowej tekstów

• zna pojęcie etykieta językowa i stara się stosować jej zasady

• stosuje zasady etykiety językowej w sytuacjach codziennych

• przestrzega zasad etykiety językowej wymaganych w korespondencji

• przestrzega zasad etykiety językowej podczas komunikacji za pomocą narzędzi nowoczesnych technologii informacyjno – komunikacyjnych

48

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• zna zasady pisowni: – rz , ż , ó , u , h , ch , – nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, liczebnikami i i przysłówkami– wielką i małą literą – przyimków i wyrażeń przyimkowych – ą i ę oraz -em i -om– i po spółgłoskach – zakończeń -i, -ii,-ji

• stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: – rz, ż, ó, u, h, ch,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, liczebnikami i przysłówkami– wielką i małą literą– przyimków i wyrażeń przyimkowych– ą i ę oraz -em i -om– i po spółgłoskach – zakończeń -i, -ii,-jiw podanym zestawie ortogramów

• stosuje w większości wyrazów zasady pisowni:– rz, ż, ó, u, h, ch, – nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, liczebnikami i przysłówkami– wielką i małą literą– przyimków i wyrażeń przyimkowych– ą i ę oraz -em i -om– i po spółgłoskach– zakończeń -i, -ii,-jiw podanym zestawie ortogramów

• stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni:– rz, ż, ó, u, h, ch,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, liczebnikami i przysłówkami– wielką i małą literą– przyimków i wyrażeń przyimkowych– ą i ę oraz -em i -om– i po spółgłoskach– zakończeń -i, -ii,-jiw podanym zestawie ortogramów

• zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych

• stara się przestrzegać zasad dotyczących oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• stosuje w większości wyrazów zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• stosuje we wszystkich wyrazach zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

49

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• zamyka wypowiedzenia kropką, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem

• stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń, zna zasady dotyczące użycia przecinka w zdaniach pojedynczych i złożonych

• stosuje w większości wypowiedzeń poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym

• stosuje we wszystkich wypowiedzeniach poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym

III. Tworzenie wypowiedzi

• udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania• słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie

• krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością• włącza się do rozmowy w kulturalny sposób

• wypowiada się logicznie na tematy związane z poznanymi tekstami kultury• reaguje na wypowiedzi innych rozmówców

• świadomie porządkuje i komponuje treść swoich wypowiedzi• prezentuje własne stanowisko w rozmowie

• pisze bezbłędne językowo, oryginalne pod względem treści i stylu różne formy wypowiedzi • swobodnie posługuje się werbalnymi i pozawerbalnymi środkami wyrazu w wypowiedziach ustnych

• rozpoznaje argumenty w wypowiedzi

• posługuje się argumentami w rozmowie

• rozpoznaje argumenty odnoszące się do faktów, logiki oraz odnoszące się do emocji

• używa przemyślanych argumentów na poparcie swojego stanowiska

• operuje bogatym słownictwem z różnych kręgów tematycznych• w sposób szczególny dba o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową wypowiedzi• zapisuje teksty w sposób przejrzysty z wielką dbałością o stronę graficzną i podział logiczny w formie akapitów• podejmuje działalność literacką i kulturalną

• tworzy logiczne i w przeważającej części uporządkowane wypowiedzi

• zna pojęcie akapit i rozumie jego funkcję w wypowiedzi

• tworzy wypowiedzi o właściwej kompozycji i układzie graficznym

• tworzy semantycznie pełne i bogate językowo wypowiedzi

• wyszukuje w tekście informacje

• ocenia przydatność uzyskanych informacji

• dokonuje selekcji informacji

• wypracowuje skuteczne metody selekcji informacji

50

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• prowadzi blog internetowytworzy prezentacje multimedialne • redaguje twórcze, oryginalne teksty informacyjne o szkole przeznaczone do gazetki lub na stronę internetową

• tworzy według podanego wzoru wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze, odtwórcze), opis (przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci), list, sprawozdanie, dedykacja, zaproszenie, podziękowanie, ogłoszenie, życzenia, charakterystyka

• tworzy samodzielnie wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze, odtwórcze), opis (przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci), list, sprawozdanie, dedykacja, zaproszenie, podziękowanie, ogłoszenie, życzenia, charakterystyka

• tworzy poprawne językowo, spójne, zgodne z cechami kompozycyjnymi wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze, odtwórcze), opis (przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci), list, sprawozdanie, dedykacja, zaproszenie, podziękowanie, ogłoszenie, życzenia, charakterystyka

• tworzy bogate językowo wypowiedzi w różnych formach gatunkowych, stosuje funkcjonalnie różne środki językowe

• recytuje ze zrozumieniem tekst poetycki lub fragment prozy

• artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu

• recytuje tekst z odpowiednią intonacją, dykcją i napięciem emocjonalnym

• głosowo interpretuje tekst

• sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi

• sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi

• stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego

• dba o zwięzłość wypowiedzi w zapisie planu ramowego i szczegółowego

51

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• redaguje według podanego wzoru proste notatki w różnych formach

• tworzy samodzielnie prostą notatkę w formie tabeli, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu

•

rozplanowuje kompozycję układu treści w notatce

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych formach notatek

• opowiada o treści przeczytanych utworów

• omawia problematykę przeczytanych utworów

•

funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o języku w wypowiedziach na temat tekstów

• opowiada o treści, problematyce i formie poznanych tekstów kultury

• wie, że współczesne komunikaty (SMS, e-mail) muszą być poprawne pod względem językowym i ortograficznym

• używa właściwych zwrotów grzecznościowych w swoich wiadomościach SMS oraz korespondencji internetowej

zapisuje poprawne, komunikatywne wiadomości SMS

• zna i stosuje zasady netykiety w komunikacji internetowej

• tworzy według podanego wzoru opowiadania na temat dalszych losów bohatera tekstu

• tworzy samodzielnie opowiadania na tematy związane z treścią poznanych utworów

• tworzy poprawne językowo, spójne, zgodne z cechami kompozycyjnymi opowiadania na podstawie tekstu

• tworzy bogate językowo wypowiedzi w różnych formach gatunkowych inspirowane treścią poznanych utworów

• podejmuje próby redagowania scenariusza

• pisze scenariusz filmowy, korzystając z rad zamieszczonych w podręczniku

• samodzielnie pisze scenariusz filmowy, na podstawie fragmentów lektury

• pisze scenariusz filmowy na podstawie własnych pomysłów

52

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• odwołuje się do swojej wiedzy o języku w tworzonych wypowiedziach

• stosuje zwroty grzecznościowe w wypowiedziach ustnych i pisemnych

•

funkcjonalnie stosuje odpowiednie konstrukcje składniowe w różnych sytuacjach komunikacyjnych

• funkcjonalnie i twórczo wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach

IV. Samokształcenie

• czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne

• czyta płynnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa

• czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści

• czytając głośno, przekazuje intencję tekstu

• wykorzystuje narzędzia TIK (np. smartfon, tablet) do zapisywania i katalogowania informacji• opracowuje własne bazy informacji, np. kartoteki, fiszki z hasłami, foldery plików• wykorzystuje programy, aplikacje i gry edukacyjne do samodzielnej nauki języka polskiego• zwraca uwagę na aspekty moralne związane z korzystaniem z zasobów internetowych (odpowiedzialność, uczciwość, poszanowanie cudzej własności)

• przestrzega praw autorskich dotyczących zasobów internetu• opisuje źródła internetowe

• zapisuje odręcznie informacje pozyskane z różnych źródeł

• porządkuje według własnego pomysłu uzyskane informacje

• zapisuje informacje za pomocą edytora tekstu

• opracowuje własne sposoby szybkiego i efektywnego zapisywania informacji

• korzysta z różnych źródeł informacji (np. książki, edukacyjne programy telewizyjne, strony internetowe)

• wybiera informacje uzyskane z różnych źródeł i wykorzystuje je w nauce i rozwijaniu pasji

• selekcjonuje informacje w celu wykorzystania ich w różnych sytuacjach typowych i nietypowych

• gromadzi dane w sposób uporządkowany i zapewniający łatwy dostęp do potrzebnych informacji

• korzysta z zasobów szkolnej biblioteki

• zna zasady korzystania z zasobów bibliotecznych

• korzysta z zasobów bibliotek on-line

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat zasobów bibliotecznych w docieraniu do informacji

53

Sprawności

Wymagania na ocenę


UCZEŃ

• bierze udział i odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych z języka polskiego

• korzysta ze słownika ortograficznego• potrafi odnaleźć wskazane hasło w encyklopedii

• zna budowę słownika ortograficznego• wyszukuje hasła w encyklopedii

• korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych• korzysta z informacji zawartych w encyklopedii

• określa funkcje słowników• korzysta ze słowników on-line

• podejmuje próbę oceny prawdziwości informacji uzyskanych z internetu

• ocenia przydatność uzyskanych informacji

• konfrontuje ze sobą informacje uzyskane z różnych źródeł, szczególnie internetowych

• krytycznie ocenia i weryfikuje informacje uzyskane z różnych źródeł

• zna legendy związane ze swoim regionem

• wyszukuje informacje na temat ważnych zdarzeń i postaci związanych ze sowim regionem

• wykorzystuje wiedzę i umiejętności do przetwarzania informacji o życiu kulturalnym regionu

• aktywnie interesuje się życiem kulturalnym swojego regionu

• korzysta z internetu w celach edukacyjnych• kształci umiejętności tworzenia prezentacji multimedialnej

• rozwija umiejętności efektywnego korzystania z zasobów internetu

• zna wybrane zasady netykiety i przestrzega ich

• postrzega nowoczesne technologie informacyjne jako narzędzia do rozwijania i prezentowania własnych zainteresowań

Lektura obowiązkowa i uzupełniająca

• czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego

• czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony

• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki

• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami

• chętnie czyta i zna wiele tekstw ponadprogramowych

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań na ocenę dopuszczającą, w związku z tym, nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności nie rokuje osiągnięcia nawet minimalnego postępu.

54

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI

niedostateczny poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności

dopuszczający poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej umożliwia osiąganie celów polonistycznych uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności

dostateczny poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej pozwala na rozwijanie kompetencji

ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

dobry uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania

i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

bardzo dobry uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie

nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach

celujący uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych

programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia

55

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI(umiejętności ucznia – absolwenta drugiego etapu edukacyjnego szkoły podstawowej)

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:


SŁUCHANIE

sk upia uw ag ę n a k rót k ich i dłuższych w ypo w i e d z i a ch innych osób, ro zu mie ogó ln y se n s s łuch a n ych u t w orów, pol e c e n ia n a uczyci e l a , wypowie dzi innych uczniów

w ska zuje najważniejsze informacje w wysłuchanym t ekś ci e , zw łas z cza w j eg o w a r s tw ie do sł o wn e j, ro z po z n a je proste int e ncje n a d a w c y r eag uje n a w ypowi e dzi innych w e r ba l nie i ni e w e r ba lnie (m i m i ką , gestem, postawą ) powtarza ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, prostego tekstu poetyckiego, fabuły usłyszanej historii

CZYTANIE

id e n ty fik uje n a d a w cę i od b iorcę w ypowi e dzi w pro s tych t eks t a ch lit e r a c k ich i użytkowych rozpozna je proste inte ncje na da wcy, np. pyta nie , prośbę , zachętę, odmowę, przeprosiny, zaproszenie wskazuje najważniejsze informacje w odpowiednich fragmentach przeczytanego tekstu, zw ł a s z c z a w jego dosłow n e j w a r s tw ie i wy r a ż o n e

w pro s t rozum ie og ólny se ns czyta nych utworów czyta teksty płynnie, stara się czytać je poprawnie pod względem artykulacyjnym stara się poprawnie akcentować wyrazy samodzielnie lub z niewielką pomocą wska zuje częś ci skła dowe wypowie dzi: tytuł , ws tę p, rozwinię cie , zak ończe nie rozpozna je życze nia, ogł os ze nie , ins truk cję, prze pis, list, dedykację wyb ie ra njważniejsze informa cje z ins truk cji, tabe li, nota tk i, s chema tu, potrafi odszukać

i poprawnie przepisać cytat na zadany temat

DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE

57

potrafi sprawdzić pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym, korzystać ze słownika języka polskiego, słownika wyrazów obcych potrafi odszukać wyrazy w słowniku wyrazów bliskoznacznych, umie z pomocą nauczyciela sprawdzić użycie związków w słowniku

poprawnej polszczyzny potrafi znaleźć prostą informację w internecie, stara się wyszukiwać wiarygodne informacje z pomocą bibliotekarza korzysta z zasobów bibliotecznych , w tym ze słowników specjalnych, np. terminów literackichANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY

krótko mówi o s woich rea kcja ch czyte lniczych i temacie utworu dostrzega zabiegi stylistyczne w znanych mu z lekcji utworach literackich, w tym funkcję obrazowania poetyckiego w liryce; z pomocą

nauczyciela wskazuje w znanych mu z lekcji utworach typowe przykłady następujących środków poetyckich: epitet, porównanie, przenośnia, uosobienie, ożywienie, wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofa, powtórzenie, zdrobnienie, zgrubienie, anafora, pytanie reoryczne, i podaje ich przykłady

zna i wyjaśnia pojęcia podmiot liryczny, autor, adresat wiersza i bohater wiersza odróżnia teksty użytkowe od literackich, z pomocą nauczyciela rozpoznaje tekst publicystyczny, informacyjny, reklamowy odr óżni a utwory pisane wierszem i prozą, stosuje terminy wiersz, proza krótko i na ogół trafnie okreś la wybra ne e leme nty ś wia ta pr zeds ta wioneg o w utwor ze epi ckim omówionym na lekcji , takie jak: czas i miejsce

wydarzeń , akcja, wątek główny, fabuła, wydarzenia, bohater (pozytywny – negatywny), z pomocą nauczyciela określa wątki poboczne utworu i punkt kulminacyjny

rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator) odróżnia dialog od monologu rozpoznaje na znanych z lekcji tekstach mit, bajkę, hymn, legendę, przypowieść i nowelę, dziennik, pamiętnik, powieść, podaje ich główne

cechy , nazywa rodzaj omówionej na lekcji powieści (obyczajowej, fantasy, fantastycznonaukowej, historycznej, przygodowej) zna pojęcie morał, wyjaśnia go z pomocą nauczyciela zna pojęcia: wers , zwr otka , r ym, refren, liczba sylab w wersie, wskazuje je w wierszach znanych z lekcji wyodręb nia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie, film, program telewizyjny (np. informacyjny, rozrywkowy) spośród innych przekazów i

tekstów kultury, operuje podstawowym słownictwem związanym z teatrem (np. akt, kurtyna, gra aktorska, publiczność, rekwizyt, rola, dekoracja, efekty specjalne), dostrzega różnice fabularne między tekstem literackim a jego adaptacją

odczytuje treść komiksu wymienia tytuły filmów, seriali, spektakli, programów radiowych i telewizyjnych, wysłuchane koncerty, zwłaszcza adresowane do dzieci i

młodzieży pr z ypisuje podstawowe c e chy b oh a t e rom , krótko opowiada o ich doświadczeniach oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości,

jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, koleżeńskość – egoizm, pracowitość – lenistwo rozumie pojęcie fikcji literackiej, potrafi (z reguły poprawnie) odszukać w utworze poznanym na lekcji elementy prawdziwe, prawdopodobne

(realistyczne) i fantastyczne odczytuje se ns utworów na poziomie se ma ntycznym (dosłownym), a z pomocą nauczyciela na poziomie symbolicznym

58

II. Tworzenie wypowiedzi

MÓWIENIE

n a wi ą z uje i podtr z y m uje k ont ak t w e r ba l ny z inny m i uczni am i i n a u czyci e l e m, stosuje się do podstawowych reguł grzecznościowych obowiązujących podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem

odróżnia sytua cję ofi cja lną od nie ofi cja lne j i potra fi odpowiednio d o sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie; stara się stosować język adekwatny do różnych sytuacji, odróżnia język oficjalny od nieoficjalnego

form uł uje pyta nia i udzie la pros tych pod wzg lę dem k onstrukcyjnym odpowiedzi, s tos uje wyra zy o zna cze niu dosł ownym m ówi na tema t, opowia da o zda rze nia ch, ak cji ks ią żk i, fi lm u wypowia da k om unika ty za wie ra ją ce pros te informa cje wyra ża wprost swoje inte ncje w kilk u zda niach opisuje obraz, ilustrację, plakat, przedmiot, miejsce, postać, zwierzę wygłasza z pamięci tekst utworu poetyckiego potrafi wygłosić kilkuzdaniowe, schematyczne przemówienie, operając się na materiale lekcyjnym posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) stara się poprawnie wymawiać i akcentować wyrazy składa skonwencjonalizowane życzenia, tworzy krótką wypowiedź o c echa ch instrukcji, np. za sady gry potrafi sformułować prostą tezę i dobrać argument oraz przykład do tezy, krótko uzasadnia swoją opinię

PISANIE

stosuje w i e l k ą l it e rę n a poc z ą tku w ypo w i e dz e n ia i odpowi e dnie z n ak i int e rpun k cyjne n a j eg o k ońcu, potrafi zastosować dwukropek, przecinek, myślnik (również w zapisie dialogu), cudzysłów, rozumie funkcję średnika, nawiasu i wielokropka w zdaniu

dzie li wyra zy na s ylab y, prze nos i wyra z do nas tę pneg o we rs u, stosuje akapit, oznaczając w nim wstęp, rozwinięcie, zakończenie

poprawnie zapisuje głoski miękkie, zn a i próbuje stosować podst a w o w e z asa dy dotyc z ą ce piso w ni ó–u, rz– ż , ch–h odró żn ia n a zw y w ł a sne od pospo l itych i stara się s toso w a ć odpo w i e dnie z asa dy dotycz ą ce pi s owni wi e l k ą lit e rą potrafi wymienić niektóre spójniki, przed którymi stawia się przecinek / nie stawia się przecinka, stara się oddzielać przecinkiem zdania

składowe w zdaniu złożonym zna podstawowe zasady układu graficznego listu oficjalnego i nieoficjalnego, wywiadu, ramowego i szczegółowego planu wypowiedzi,

instrukcji, przepisu kulinarnego, kartki z dziennika, pamiętnika, streszczenia, sprawozdania z wydarzenia; zapisuje je z niewielką pomocą nauczyciela; potrafi zapisać proste życzenia, dedykację, podziękowania, ogłoszenie, zaproszenie

59

pisze krótkie opowiadanie odtwórcze i twórcze, dba o następstwo zdarzeń pisze kilkuzdaniowy tekst o charakterze argumentacynjym na tematy związane

z codziennym życiem sporządza krótką charakterystykę na podstawie planu i słownictwa zgromadzonego na lekcji próbuje zredagować kilkuzdaniowy opis przeżyć tworzy kilkuzdaniowy opis obra zu, rzeźby i pla ka tu, opisując usytuowanie elementów, ich kształt, wielkość i kolorystykę w dłuższych formach wypowiedzi pisemnych stara się stosować akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi jego wypowiedzi są czytelne konstruuje i z a pisuje ki l k u z d a nio w e w ypo w i e d z i popr a wn e pod wz g l ę d e m lo g icznym, stara się, aby były poprawne pod względem językowym rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. e-mail, SMS) i odpowiednio się nimi posługuje, zachowując podstawowe zasady etykiety

językowej

III. Kształcenie językowe

Stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa – np. rozpoznaje zdrobnienia, potrafi dobrać parami wyrazy bliskoznaczne

i antonimy, stara się tworzyć poprawne związki wyrazowe, podaje przykłady wyrazów wieloznacznych, związków frazeologicznych, przysłów

s kła dni – wymienia rodzaje zdań: pojedyncze oznajmujące, rozkazujące, pytające, zdania złożone; k on s t ruuje popr a wne z d a nia poj e dyncz e ; s to s u je wi e l k ie l it e ry na poc z ą t ku w ypo w ied z e nia i odpo w iednie z n ak i int e rpun k cyjne n a k ońcu; rozróżnia zdania pojedyncze, złożone i równoważnik zdania; wskazuje podmiot (wyrażony rzeczownikiem) i orzeczenie (czasownikowe) w typowym zdaniu; wie, że podmiot można wyrazić różnymi częściami mowy; odszukuje orzeczenie imienne w zdaniach znanych z lekcji; wymienia pozostałe części zdania: przydawka, dopełnienie, okolicznik, podaje pytania, na które odpowiadają; zna pojęcia związek wyrazowy, wyraz nadrzędny, wyraz podrzędny, grupa podmiotu, grupa orzeczenia; wskazuje w zdaniu wyrazy, które się ze sobą łączą; rozpoznaje określenia rzeczownika i czasownika; z pomocą nauczyciela lub odnosząc się do schematu sporządza wykres zdania pojedynczego; rozpoznaje na przykładach z lekcji zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; sporządza wykres prostego, krótkiego zdania złożonego)

fleksji – rozpoznaje i odmienia rzeczowniki o typowej odmianie, czasowniki, przymiotniki, liczebniki i wymienia większość ich typów; podaje pytania, na które odpowiadają odmienne i nieodmienne części mowy; podaje przykłady różnych rodzajów liczebników, zaimków, odmienia zaimki; z reguły poprawnie określa czas, osobę, liczbę, rodzaj, tryb czasownika, a z niewielką pomocą nauczyciela aspekt: dokonany, niedokonany, stronę czasownika; wskazuje r z ec z o wn i k i własne i pospolite; odmienia i stopniuje przymiotniki; oddziela temat od końcówki w wyrazach znanych z lekcji; stopniuje przysłówki; rozpoznaje formy nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to); podaje przykłady przyimka, partykuły, spójnika i wykrzyknika; poprawnie odmienia najbardziej popularne wyrazy o nietypowej odmianie; odmienia według wzoru czasowniki typu wziąć

fon e ty k i – z na a lf abe t , odróżnia głoskę od litery, przy pomocy nauczyciela d z i e l i głoski na twarde i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne; podaje przykłady głosek ustnych i nosowych, dzieli wyrazy znane z lekcji na głoski, litery i sylaby; zna podstawowe reguły akcentowania wyrazów w języku polskim i stara się je stosować

60

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:


SŁUCHANIE

sł uch a innyc h ze zrozumieniem, ucz es tnicz y w r oz mo w ie, z a d a je pyt a ni a , odpo w i a da wyb ie ra na jwa żnie js ze informa cje z wysł ucha neg o teks tu, tworzy pros tą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi,

rozpozna je główne intencje nadawcy i nas trój sł ucha nych k om unika tów

po wt a r z a s w oimi sło w am i ogó ln y se n s u słys z a n e j w ypo w i e d z i, tekstu poetyckiego, opo w i a da f a bułę u sł y s z a n e j hi s t orii, formułuje pytania

CZYTANIE

identyfikuje n ada w cę i odbiorcę w ypo w ied z i w tekstach literackich i użytkowych rozpozna je dosłowne inte ncje na da wcy przytacza informacje z odpowiednich fragmentów przeczytanego tekstu, zw ł a s z c z a w jego dosłow n e j w a r s tw ie i wy r a ż o n e w pro s t określa temat i główną myśl tekstu na poziomie dosłownym czyta teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym poprawnie akcentuje i artykułuje większość wyrazów, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów oddziela fakty od opinii w prostych tekstach wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, śródtytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie rozpozna je ce chy życze ń, ogł os ze nia , ins truk cji, prze pis u, dedykacji, podziękowania, listu wyb ie ra potrzeb ne informa cje z ins truk cji, tabe li, nota tk i, s chema tu, wyszukuje cytaty na zadany temat i poprawnie je zapisuje wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi


s pr a w d z a pi s o wn ię wy r a z u w sł o wn i k u or t o g r afi c znym , korzysta ze słownika języka polskiego, słownika wyrazów obcych, potrafi znaleźć hasło w słowniku frazeologicznym, potrafi wybrać odpowiednie informacje ze słownika wyrazów bliskoznacznych, słownika poprawnej polszczyzny, encyklopedii

rozwija umiejętności posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do swoich potrzeb

stara się rozwijać umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji

61

zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych

ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY

nazywa swoje reakcje czytelnicze, określa temat czytanego utworu i próbuje określić jego problematykę nazywa zabiegi stylistyczne w utworach literackich (epitet, porównanie, przenośnię, uosobienie, ożywienie, wyrazy dźwiękonaśladowcze,

apostrofę, powtórzenia, zdrobnienia, zgrubienia, obrazy poetyckie, anaforę, pytanie reoryczne) z niewielką pomocą nauczyciela odróżnia autora, adresata i bohatera wiersza

w analizowanym tekście dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe; rozpoznaje tekst publicystyczny, informacyjny,

reklamowy określa i nazywa elementy świata przedstawionego w poznanym na lekcji utworze epickim, takie jak: czas i miejsce wydarzeń, wątek (główny i

poboczny), akcja, fabuła, wydarzenia, punkt kulminacyjny, bohater (pozytywny – negatywny, główny, drugoplanowy) rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator), rozpoznaje narratora pierwszo-

i trzecioosobowego wskazuje w poznanym na lekcji utworze cechy mitu, bajki, hymnu, przypowieści i noweli, legendy, dziennika, pamiętnika, powieści; wymienia

gatunki powieści (obyczajowa, fantasy, fantastycznonaukowa, historyczna, przygodowa) i podaje jej cechy, potrafi określić rodzaj powieści omówionej na lekcji i podać jej cechy

odróżnia dialog od monologu, wskazuje je w utworze cytuje morał bajki i wyjaśnia dosłowny sens przypowieści rozpoznaje w utworach wierszowanych elementy rytmu: wers , zwr otkę , r ym (dokładny – niedokładny), refren, liczba sylab w wersie rozpoznaje wiersz biały wyodręb nia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie, film, program telewizyjny (np. rozrywkowy, informacyjny, edukacyjny) spośród innych

przekazów i tekstów kultury, odczytuje je na poziomie dosłownym odczytuje komiks i wymienia jego cechy zna pojęcia związane z teatrem i filmem (gra aktorska, reżyser, rekwizyt, dekoracja, antrakt, adaptacja, ekranizacja, efekty specjalne, fabuła),

a także odmiany filmu, wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), wskazuje różnice fabularne między tekstem literackim a jego adaptacją

odbiera filmy, koncerty, spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży, wskazuje wśród nich te, które mu się podobają

określa doświadczenia bohaterów, przypisuje im cechy oraz określa i ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, koleżeństwo – egoizm, pracowitość – lenistwo

rozumie i wyjaśnia pojęcie fikcji literackiej, potrafi odszukać w utworze elementy prawdziwe, prawdopodobne (realisyczne) i fantastyczne odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym) ) i typowych – na poziomie symbolicznym

62


MÓWIENIE

u c z es tnic z y w s ytu a cji k omunik a cyjn e j, stosując się do reguł grzecznościowych , używa odpowiednich konstrukcji składniowych (np. trybu przypuszczającego lub zdań pytających, wyrażeń grzecznościowych) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, a także w różnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, stara się budować kontakt ze słuchaczem, np. za pomocą apostrof, wypowiedzi nacechowanych emocjonalnie

dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń: proste i rozwinięte, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące; potrafi dostosować swoją wypowiedź do sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej

for m u ł uje pyt a n ia otw a r t e i zamknięte udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych wypowia da si ę w logi cznie ze s ob ą połą czonych zdaniach na tematy związane

z codziennością, otaczającą nas rzeczywistością, lekturą, utworem poetyckim, filmem itp. wypowia da s ię w s posób uporzą dkowa ny: opowia da zda rzenia w porzą dku ch ro nolo g i czny m , streszcza utwory fabularne, zdaje relację z

wydarzenia opisuje obraz, ilustrację, plakat oraz przedmiot, miejsce, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni; krótko, ale w sposób

uporządkowany opisuje postać, zwierzę, przedmiot re cytuje utwory poe tyckie, oddając ich ogólny nastrój i sens wygłasza krótkie przemówienie na tematy związane z codziennym życiem i bieżącym materiałem lekcyjnym stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych składa życzenia, tworzy krótką wypowiedź o c echa ch instrukcji, np. zasady gry wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym dob ie ra wyra zy b lisk ozna czne i prze ciws ta wne, z reguły stosuje poprawne związki wyrazowe świadomie posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) formułuje tezę i podaje do niej proste argumenty i przykłady, logicznie uzasadnia swoją opinię

PISANIE

stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, stosuje podstawowe reguły interpunkcyjne dotyczące użycia przecinka (np. przy wymienianiu, przed niektórymi spójnikami, przecinek w zdaniu złożonym), dwukropka, myślnika (również w zapisie dialogu), nawiasu; próbuje stosować w zdaniu średnik, bezbłędnie dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu, stosuje cudzysłów

poprawnie zapisuje głoski miękkie, zna i stosuje podst a w o w e z asa dy ortogr afi i dotyc z ą ce piso w ni ó–u, rz– ż , ch– h, pisowni cząstki -by z czasownikami

potrafi wymienić najważniejsze wyjątki od poznanych reguł ortograficznych 63

odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą potrafi wymienić spójniki, przed którymi stawia się przecinek / nie stawia się przecinka, stara się stosować tę wiedzę w praktyce, często

poprawnie oddziela przecinkiem zdania składowe w zdaniu złożonym zna zasady dotyczące pisowni przymiotników złożonych zna i stosuje większość podstawowych zasad układu graficznego oraz zapisuje uwzględniając je: list (w tym oficjalny), kilkuzdanowy wywiad,

plan wypowiedzi ramowy i szczegółowy (z pomocą nauczyciela), ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, kartkę z dziennika, pamiętnika notatki biograficznej (np. w tabeli), streszczenie, sprawozdanie, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, proste, krótkie streszczenie, sprawozdanie (z wydarzenia i z pomocą nauczyciela z filmu, spektaklu,), życzenia, podziękowanie, dedykację

ukła da opowia da nie odtwórcze i twórcze, zachowując właściwą kolejność zdarzeń pisze krótki, logiczny tekst argumentacyjny sporządza schematyczną charakterystykę postaci rzeczywistej i bohatera literackiego, pisze opis przeżyć z wykorzystaniem słownictwa z lekcji tworzy na ogół poprawny opis obra zu, rzeźby i pla ka tu, stosując słownictwo określajace umiejscowienie w przestrzeni, ich wygląd (kolor,

kształt itp.) w dłuższych formach wypowiedzi stosuje co najmniej trzy akapity jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi (wstęp,

rozwinięcie, zakończenie) na ogół zachowuje estetykę zapisu wypowiedzi konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym i na ogół poprawne pod względem

językowym używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych w zależności od adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych stara się do s t r z eg ać błę dy orto g r afi czne i int e rpun k cyjne w tworzon e j w ypowi e dzi i je popr a w iać wyszukuje cytaty i zapisuje je w cudzysłowie, potrafi wprowadzić je w tekst dobiera argumenty i przykłady do tezy, rozróżnia argumenty odnoszące się do faktów

i logiki oraz odwołujące się do emocji


Stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa – wykorzystuje zdrobnienia, wyrazy wieloznaczne, bliskoznaczne (synonimy)

i przeciwstawne (antonimy) w tworzonym tekście, tworzy poprawne związki wyrazowe, wyjaśnia znaczenie znanych związków frazeologicznych, przysłów, odróżnia słownictwo wartościujące i opisujące

składni – k on s truuje typowe i proste z d a nia poj e dync z e nierozwinięte i ro zw ini ę t e i rozpoznaje je na typowych przykładach; konstruuje w ypo w i e d z e n ia z ł o ż on e współrzędnie, podrzędnie i równoważniki zdań, u ż y w a ró ż nych

64

typów wypowi e d z e ń : ozn a j m uj ą c ych , ro z ka zu ją cych, pyt a j ą cych, w y k rzy k ni k owych, neutralnych; wskazuje podmiot (np. wyrażony rzeczownikiem, zaimkiem, podmiot domyślny) i orzeczenie czasownikowe i imienne; podaje przykłady zdań, w których podmiot jest wyrażony inną częścią mowy; podaje przykładowe wyrazy, które budują zdanie bezpodmiotowe, i przykłady takich zdań; rozpoznaje w zdaniach z lekcji pozostałe części zdania: przydawkę, dopełnienie, okolicznik (i jego niektóre rodzaje, np. czasu, miejsca, sposobu) i podaje pytania, na które odpowiadają; łączy w związki wyrazowe wyrazy w zdaniu; rozpoznaje określenia rzeczownika i czasownika; konstruuje wykres krótkiego, prostego zdania pojedynczego; wyjaśnia pojęcia związek wyrazowy, wyraz nadrzędny, wyraz podrzędny, grupa podmiotu, grupa orzeczenia, wskazuje je na typowych, prostych przykładach, sporządza wykres typowego zdania złożonego

fle ksji – rozpoznaje i odmienia typowe rzeczowniki własne i pospolite, a także niektóre rzeczowniki o nietypowej odmianie, czasowniki, przymiotniki; rozpoznaje i z reguły poprawnie odmienia liczebniki, zaimki, określa formę czasownika: osobę, liczbę, tryb, aspekt (dokonany, niedokonany), stronę; z niewielką pomocą nauczyciela przekształca czasowniki: w stronie czynnej, biernej, zwrotnej, w różnych trybach, aspektach; rozpoznaje i nazywa na typowych przykładach typy liczebników; podaje przykłady różnych typów zaimków i wyjaśnia ich funkcję; oddziela temat od końcówki w rzeczownikach znanych z lekcji, wskazuje oboczności w typowych wyrazach odmiennych; odmienia (liczba, rodzaj, przypadek) i stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaje stopniowania (regularne, nieregularne, opisowe); rozpoznaje przysłówki i stopniuje je, nazywając rodzaj stopniowania; podaje przykłady przysłówków odprzymiotnikowych i niepochodzących od przymiotnika; rozpoznaje typowe przyimki (i wyrażenia przyimkowe), używa przyimków do określenia relacji czasowych i przestrzennych; na ogół poprawnie zapisuje czasowniki z cząstką -by; rozpoznaje nieosobowe formy czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to); stosuje wykrzykniki i partykuły; rozpoznaje najczęstsze zaimki i spójniki w tekście; poprawnie odmienia omówione na lekcji wyrazy o nietypowej odmianie, w tym czasownik typu wziąć

fonetyki – z na a lf abe t , wyjaśnia różnicę między głoską a literą, dzieli wyrazy na głoski, litery i sylaby; d z i e l i głoski na twarde i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne, ustne i nosowe i potrafi je nazywać; wykorzystuje wiedzę na temat rozbieżności między mową a pismem do poprawnego zapisywania wyrazów; zna i stosuje podstawowe reguły akcentowania wyrazów w języku polskim, stara się je stosować

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:


SŁUCHANIE

koncentruje uw a gę podc z a s s łuch a n ia dłuż s z ych w ypowi e dzi innych, a zw łas z cza odtw a r z a nyc h utwo rów wyb ie ra potrzebne informa cje z wysł ucha neg o teks tu, tworzy notatkę w formie tabeli, schematu, punktów, kilkuzdaniowej wypowiedzi;

formułuje pytania i rozpozna je nas trój sł ucha nych k om unika tów odróżnia informa cje wa żne od m nie j wa żnych na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: pisze plan, formułuje pytania

65

właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

CZYTANIE

identyfikuje i krótko charakteryzuje n ada w cę i odbiorcę w ypo w ied z i w tekstach literackich rozpoznaje dosłowne i symboliczne intencje nadawcy przytacza informacje zawarte w tekście, wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio oddziela informacje ważne od drugorzędnych, fakt od opinii omawia temat i główną myśl na poziomie dosłownym, z niewielką pomocą nauczyciela omówia je na poziomie przenośnym czyta teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, stara się je interpretować głosowo głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji, akcentowania i intonacji wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, śródtytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, rozumie ich funkcję w ska zuj e typow e e l eme nt y k o n s t r u k cyjn e i s tyli s tyczn e w z a pro s z e ni a ch , życz e ni a ch, o gł o s z e n i a ch, in s tru k cj a ch, prz e pi sa ch, listach (w tym

oficjalnych), dziennikach, pamiętnikach, relacjach, dedykacjach, podziękowaniach wyb ie ra i wyk orzys tuje informa cje z ins truk cji, tabe li, nota tk i, s chema tu, cytatów wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków

wyrazów w wypowiedzi


s pr a w d z a pi s o wn ię wy r a z u w sł o wn i k u or t o g r afi c znym, w ybi e ra inform a cje z ró ż nych ź ród eł , n p. c z as opism, stron interneto w ych ; korzysta w razie potrzeby ze słownika języka polskiego, słownika wyrazów obcych, słownika frazeologicznego; samodzielnie korzysta ze słowników wyrazów bliskoznacznych, poprawnej polszczyzny, encyklopedii

potrafi znaleźć informacje w słowniku bohaterów literackich i innych słownikach rozwija umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do

znalezienia potrzebnych mu informacji rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji zna i regularnie stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych (np. w bibliotekach szkolnych oraz on-line)


nazywa i uz asa d n ia s w oje reak cje c z y t e ln i c z e, określa tematykę i problematykę utworu odnajduje w utworze poetyckim epitet, porównanie, przenośnię, uosobienie, ożywienie, wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofę, powtórzenia,

zdrobnienia, zgrubienia, obrazy poetyckie, anaforę, pytanie reoryczne, przeważnie objaśnia ich znaczenie rozpoznaje autora, adresata i bohatera wiersza, opisuje cechy podmiotu lirycznego (w tym zbiorowego)

66

wskazuje cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe, rozpoznaje tekst publicystyczny informacyjny, reklamowy i rozumie ich funkcje

a na li zuje e leme nty ś wia ta pr ze ds ta wi oneg o w utworze e pi ckim , taki e jak : czas i miejsce wydarzeń, akcja, fabuła, wątek (główny i poboczny), wydarzenia, punkt kulminacyjny, bohater (pozytywny – negatywny, główny, drugoplanowy, epizodyczny, tytułowy)

rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator), rozpoznaje narratora pierwszo- i trzecioosobowego i określa jego cechy

odróżnia dialog od monologu, rozumie ich funkcje w utworze id e n ty fik uje mit, bajkę, hymn, przypowieść, legendę i nowelę, dziennik, pamiętnik, powieść, wskazuje ich cechy, zna gatunki powieści

(obyczajowa, fantastycznonaukowa, fantasy, historyczna, przygodowa), podaje ich cechy, przyporządkowuje je do konkretnych utworów przytacza i parafrazuje morał bajki, odczytuje przesła nie przypowieści rozumie podsta wową funkcję we rsu, zwrotki, rymu (dokładny – niedokładny), refrenu, liczby sylab w wersie, samodzielnie wskazuje w wierszu

wyżej wymienione elementy rozpoznaje wiersz biały wyodręb nia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie i film spośród innych przekazów

i tekstów kultury, interpretuje je na poziomie dosłownym i z niewielką pomocą nauczyciela interpretuje go na poziomie przenośnym odczytuje komiks i podaje jego cechy używa pojęć: gra aktorska, reżyser, adaptacja, antrakt, scenografia, ekranizacja, kadr, ujęcie, efeky specjalne, audycja, a także zna odmiany

filmu, wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego, odróżnia różne gatunki filmowe, wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), omawia różnice między tekstem literackim a jego adaptacją

świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty, spektakle, programy radiowe i telewizyjne , zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży, wyraża i uzasadnia opinię na ich temat

charakteryzuje komiks jako tekst kultury, wskazuje charakterystyczne dla niego cechy ch a r ak t e ry zu je i oc e nia b oh a t e rów or a z ich post a w y i doświadczenia, odnosi postawy

i doświadczenia bohaterów do własnych przeżyć rozumie i wyjaśnia pojęcie fikcji literackiej, odszukuje w utworze elementy prawdziwe, prawdopodobne (realistyczne) i fantastyczne odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym), a z niewielką pomocą na poziomie przenośnym, wyszukuje informacje

wyrażone wprost i pośrednio


MÓWIENIE

pr z e dst a w ia w ł a sne, logiczne z d a nie w ro z m o w ie, stosując się do reguł grzecznościowych, używa odpo w i e dnich k onstrukcji skł a dnio w ych 67

(np. trybu przypuszczającego lub zdań pytających) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, a także w różnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, buduje kontakt ze słuchaczem np. za pomocą apostrof, wypowiedzi nacechowanych emocjonalnie, wykrzyknień

dostosowuje wypowie dź do a dre sa ta i s ytuacji (np. oficjalnej i nieoficjalnej), świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, świadomie dobiera intona cję zda niową

formułuje przemyślane pytania otwarte i zamknięte, udziela odpowiedzi w formie k rótkiej, sensownej wypowiedzi łączy za pomocą odpowiednich spójników i przyimków współrzędne i podrzędne związki wyrazowe w zdaniu wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń stosuje popra wne formy grama tyczne odmiennych części mowy gromadzi wyrazy określające i nazywające, np. cechy wyglądu i charakteru wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany na tematy związane z otaczającą rzeczywistością, lekturą, tekstem poetyckim, filmem

itp.: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, poprawnie streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe

aktywnie uczes tniczy w rozm owie o lek turze , fi lmie czy codziennych sytuacjach w sposób logiczny i uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, przedmot, przeżycia, obraz, ilustrację, plakat,

stosując właściwe tematowi słownictwo, jak i słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji oraz słownictwo opisujące wygłas za z pamię ci teks ty poe tyck ie, posługując się pauzą, barwą głosu wygłasza przygotowane wcześniej przemówienie, dbając o dobór argumentów, środków stylistycznych, tembru głosu świadomie posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów dob ie ra i stosuje w swoich wypowiedziach wyra zy b lisk ozna czne (synonimy)

i prze ciws ta wne (antonimy) oraz poprawne związki wyrazowe formułuje tezę, podaje do niej argumenty i przykłady, odróżnia argumenty odnoszące się do faktów i logiki oraz odwołujące się do emocji,

potrafi zabrać głos w dyskusji, zaprezentować i logicznie uzasadnić swoją opinię, wie, czym jest perswazja, i potrafi na nią odpowiednio zareagować

PISANIE stosuje w i e l k ą l it e rę n a poc z ą tku w ypo w i e dz e n ia i odpowi e dnie z n ak i int e rpun k cyjne n a j eg o k ońcu, stosuje w swoich pracach podstawowe

reguły interpunkcyjne dotyczące przecinka (np. przy wymienianiu oraz przed zaimkami, przecinek w zdaniu złożonym), dwukropka, myślnika, średnika, nawiasu, bezbłędnie dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu, stosuje cudzysłów

poprawnie zapisuje głoski miękkie, zna i stosuje po z n a ne z a s a dy ortogr afi i dotyc z ą ce piso wn i ó– u , rz– ż , ch–h, cząstki -by z czasownikami zna i stosuje najczęstsze wyjątki od poznanych reguł ortograficznych odróżnia nazwy własne od pospolitych i stosuje zasady dotyczące pisowni wielką literą wymienia spójniki, przed którymi stawia się przecinek / nie stawia się przecinka, stosuje tę wiedzę w praktyce, oddziela przecinkiem zdania

68

składowe w zdaniu złożonym zna i stara się stosować zasady zapisu przymiotników złożonych zna i stosuje zasa dy ukła du grafi czneg o i uwzględnia wszystkie niezbędne elementy nastepujących form wypowiedzi: lis t (w tym oficjalny),

wywiad, ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcja, przepis kulinarny, dziennik, pamiętnik, streszczenie, scenariusz filmowy, sprawozdanie (z filmu, spektaklu, wydarzenia), życzenia, dedykacja, podziękowanie

układa spójne, uporządkowane pod względem chronologicznym poprawnie skomponowane opowiadanie odtwórcze/twórcze, stara się, aby było wierne utworowi / pomysłowe, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki, przyimki i wyrażenia przyimkowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń

pisze poprawne: tekst argumentacyjny, charakterystykę postaci rzeczywistej i bohatera literackiego, opis przeżyć wewnętrznych w dłuższych wypowiedziach pisemnych stosuje akapity jak o zna k log iczneg o wyodręb nie nia fragme ntów wypowie dzi w sposób uporządkowany opisuje obraz, ilustrację, plakat, rzeźbę, stosując słownictwo opisujące oraz służące do formułowania ocen i opinii,

emocji zachowuje estetykę zapisu wypowiedzi w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników i przyimków

współrzędne i podrzędne związki wy r a z o w e i s t o s u je s ię do z asa d i nt e rp un k c ji w w ypo w i e d z i a ch stosuje popr a wn e formy gr ama t yc zn e r z e c z o w nik a , pr z ymiot ni ka , liczebnika i c z as o wni k a we wszystkich trybach w w ypo w i e d z i a ch grom a d z i w yr a z y okr e ś l a j ą ce i n a z y w a j ą ce c e chy np. ch a r a kt e ru na podst a w ie z a cho w a ń i post a w dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia sprawnie wyszukuje cytaty, zapisuje je w cudzysłowie i wprowadza do swojego tekstu formułuje tezę, dobiera argumenty i przykłady, zarówno odnoszące się do faktów i logiki, jak i odwołujące się do emocji


Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa – wzbogaca tworzony tekst np. zdrobnieniami, zgrubieniami, synonimami, przeciwstawnymi (antonimami), wieloznacznymi; w

wypowiedziach operuje związkami frazeologicznymi, przysłowiami, słownictwem wartościującym i opisującym skła d n i – rozpoznaje i s t o s u je ró żn orod n e ty py z d a ń : poj e dy n c z ych i z ł o ż o n ych oraz równoważniki zdań ; c e l o w o używ a ró żny ch ty pów

wypowi e d z e ń: pyt a j ą cych, o zn a jmuj ą cych, ro z k a zu j ą cych, w ykr z yknikowych, neutralnych, w z a l e ż no ś ci od s ytu a cji k o m uni ka cyjn e j; wskazuje podmiot (wyrażony rzeczownikiem i innymi częściami mowy: przymiotnikiem liczebnikiem, zaimkiem, podmiot domyślny, a w omówionych na lekcji przykładach wskazuje podmiot w dopełniaczu i zdania bezpodmiotowe), odszukuje w zdaniach orzeczenie czasownikowe i imienne; rozpoznaje pozostałe części zdania: przydawkę, dopełnienie, okolicznik (na typowych przykładach – okolicznik czasu, miejsca, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, przyzwolenia) i podaje pytania, na które odpowiadają; buduje spójne zdania pojedyncze, w których poprawnie łączy w związki wszystkie wyrazy; wzbogaca zdania, dodając przydawki, dopełnienia (bliższe i dalsze) i okoliczniki; poprawnie rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu i wyrazy pozostające poza związkami zdania, tworzy wykres zdania pojedynczego i odszukuje w zdaniu związki wyrazowe (główny i poboczne), odszukuje w związkach wyrazowych wyraz nadrzędny, podrzędny, wyrazy równorzędne (szereg); wskazuje w zdaniach związek główny i związki poboczne, grupę podmiotu i grupę orzeczenia; s to s u je s ię do z asa d

69

popr a w n e j int e rpunkcji; rozpoznaje zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; sporządza wykres zdania złożonego flek sji – rozpoznaje i najczęściej poprawnie odmienia rzeczowniki o typowej i nietypowej odmianie znane z lekcji (własne, pospolite, konkretne,

abstrakcyjne); rozpoznaje i poprawnie odmienia czasowniki (osoba, liczba, czas, tryb); rozumie konstrukcje strony czynnej, biernej, zwrotnej; rozpoznaje czasowniki nieprzechodnie; przekształca czasowniki w różnych formach (strona, aspekt, tryb); rozpoznaje formy nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to); odmienia czasowniki typu wziąć; rozpoznaje, odmienia i stopniuje przymiotniki, wskazując sposób stopniowania (regularny, nieregularny, opisowy); rozpoznaje i odmienia liczebniki; określa rodzaje liczebników, zaimków (określa ich formę, przeważnie poprawnie wskazuje zaimki w tekście, nazywa ich rodzaje, wyjaśnia ich funkcję i stosuje je w celu uniknięcia powtórzeń, poprawnie używa krótszych i dłuższych form zaimków); wskazuje przyimek (i wyrażenie przyimkowe), partykułę, wykrzyknik, spójnik, rozumie ich funkcję i podaje ich przykłady, poprawnie zapisuje większość przyimków złożonych; używa odmiennych części mowy w poprawnych formach; oddziela temat od końcówki, wskazuje i wyjaśnia oboczności; wskazuje temat główny i tematy oboczne oraz oboczności samogłoskowe, spółgłoskowe

fonetyki – stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby, a także różnic między pisownią a wymową w poprawnym ich zapisie; bezbłędnie dzieli głoski na ustne, nosowe, twarde, miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne; dzieli na głoski wyrazy ze spółgłoskami miękkimi, np. ń – ni-s – ni-o, zna i stosuje reguły akcentowania wyrazów w języku polskim

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:


SŁUCHANIE

przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, rozumie ich wydźwięk wybiera różnorodne informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy notatkę w formie dostosowanej do potrzeb (np. plan, tabela, schemat,

kilkuzdaniowa wypowiedź), rozpoznaje nastrój i nazywa intencje nadawcy komunikatu swobodnie odczytuje nastrój, intencje i przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich wyraża spójne zdanie na temat wysłuchanego komunikatu

CZYTANIE

samodzielnie charakteryzuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w tekstach literackich i nieliterackich

samodzielnie wyjaśnia dosłowne i symboliczne intencje nadawcy przytacza i wyjaśnia informacje w tekście, wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np.

opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą

70

oddziela informacje ważne od drugorzędnych, fakty od opinii i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych

omawia temat i główną myśl tekstu na poziomie dosłownym i przenośnym czyta teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, interpretuje je głosowo, zwracając uwagę np. na wyrażane emocje i

interpunkcję głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens i nastój odczytywanego tekstu; poprawnie

akcentuje wyrazy, również te, które w języku polskim akcentuje się nietypowo ma świadomość konstrukcji wypowiedzi rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, śródtytuł, wstęp, rozwinięcie,

zakończenie poprawnie oddziela fakty od opinii w dłuższych tekstach i informacje ważne od drugorzędnych wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, listach oficjalnych, dziennikach i

pamiętnikach, dedykacjach, podziękowaniach odczytuje i twórczo wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce, swobodnie posługuje się

cytatami w mowie i piśmie wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi


wybiera informacje wyrażone pośrednio w różnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami świadomie używa słowników: ortograficznego, języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, poprawnej polszczyzny,

frazeologicznego, bohaterów literackich i innych słowników i encyklopedii dla wzbogacenia warstwy językowej tekstu oraz jego treści rozwija umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do

rozwijania własnych zainteresowań systematycznie rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych (papierowych oraz on-line), korzysta z nich z własnej inicjatywy


samodzielnie i poprawnie opowiada o swoich reakcjach i refleksjach czytelniczych, nazywa je, uzasadnia; ocenia i opisuje utwór, konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z reakcjami innych odbiorców, samodzielnie mówi o tematyce czytanego utworu i zauważa jego złożoną problematykę

odnajduje w utworze poetyckim epitet, porównanie, przenośnię, uosobienie, ożywienie, wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofę, powtórzenia, zdrobnienia, zgrubienia, obrazy poetyckie, anaforę, pytanie reoryczne, objaśnia ich funkcję i znaczenie przenośne

rozpoznaje autora, adresata i bohatera wiersza, nidy nie utożsamiając ich ze sobą wykorzystuje wiedzę na temat podmiotu lirycznego (w tym zbiorowego), adresata

i bohatera wiersza do interpretacji utworu71

wnikliwie omawia obrazy poetyckie w wierszu szczegółowo omawia cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe, publicystyczne informacyjne,

reklamowe •płynnie objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim, takich jak czas i miejsce wydarzeń, narrator

(pierwszo- i trzecioosobowy), akcja, fabuła, wątek (główny i poboczny), wydarzenia, punkt kulminacyjny, zwrot akcji, bohater (pozytywny – negatywny, główny, drugoplanowy, epizodyczny, tytułowy, zbiorowy)

odróżnia dialog od monologu, rozumie ich funkcje w utworze biegle identyfikuje mit, bajkę, hymn, przypowieść, legendę i nowelę, dziennik, pamiętnik, powieść, szczegółowo omawia ich cechy,

swobodnie omawia cechy różnych gatunków powieści (obyczajowej, fantastycznonaukowej, fantasy, historycznej, przygodowej) i potrafi odnieść je do lektur

objaśnia morał bajki na poziomie dosłownym i symbolicznym, odczytuje dosłowne i symboliczne przesłanie przypowieści

płynnie operuje pojęciami: wers, zwrotka, rym (dokładny – niedokładny, układ rymów), refren, liczba sylab w wersie, samodzielnie omawia funkcję tych elementów w wierszu

rozpoznaje wiersz biały wyodrębnia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie, film, program telewizyjny (informacyjny, rozrywkowy, publicystyczny, edukacyjny)

spośród innych przekazów i tekstów kultury, interpretuje je na poziomie dosłownym i przenośnym swobodnie używa pojęć z zakresu teatru, filmu i radia, m.in. gra aktorska, rola, reżyser, scenariusz, scenarzysta, scenografia, scenograf,

adaptacja (filmowa, muzyczna, radiowa, teatralna), ekranizacja, kadr, ujęcie (i jego rodzaje), antrakt, słuchowisko, efekty specjalne, montaż; wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych słuchowiska i różne gatunki filmowe, swobodnie wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), omawia i refleksyjnie ocenia różnorakie różnice między tekstem literackim a jego adaptacją

świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty, spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży, potrafi samodzielnie wybrać spośród nich wartościową i interesującą dla niego ofertę, a także wyrazić przemyślaną opinię na ich temat

charakteryzuje komiks jako tekst kultury, płynnie wskazuje charakterystyczne dla niego cechy charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich dośwadczenia i postawy odnoszące się do różnych wartości, konfrontuje sytuację bohaterów z

własnymi doświadczeniami i doświadczeniami innych bohaterów literackich

rozumie i wyjaśnia pojęcie fikcji literackiej prawdopodobnej i fantastycznej, sprawnie odszukuje i objaśnia w utworze elementy prawdziwe, prawdopodobne (realistyczne) i fantastyczne

samodzielnie i poprawnieodczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym) i przenośnym, poprawnie wyszukuje informacje wyrażone wprost i pośrednio

72


MÓWIENIE

uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych, świadomie używa odpowiednich konstrukcji składniowych (np. trybu przypuszczającego lub zdań pytających) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, a także w różnorodnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, sprawnie buduje i podtrzymuje kontakt ze słuchaczem, stosując apostrofy, wypowiedzi nacechowane emocjonalnie, wykrzyknienia itd.

płynne dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji (np. oficjalnej i nieoficjalnej), świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego formułuje trafne, ciekawe pytania, udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym,

świadomie dobiera intonację zdaniową poprawnie stosuje formy czasownika w różnych trybach, w zależności od kontekstu

i adresata wypowiedzi w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje poprawny jezyk, bogate słownictwo oraz frazeologizmy i

przysłowia związane z omawianą tematyką w sposób przemyślany i uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując bogate i

właściwe tematowi słownictwo oraz służące do formułowania ocen, opinii, emocji zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści wygłąszanych z pamięci lub recytowanych utworów wygłasza ciekawe, przekonujące, logiczne przemówienie, dbając o dobór najwłaściwszych argumentów, środków stylistycznych, tembru głosu interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania swobodnie dobiera i stosuje w swoich wypowiedziach wyrazy bliskoznaczne

i przeciwstawne oraz poprawne związki wyrazowe świadomie wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń składa pomysłowe życzenia, podziękowanie, tworzy precyzyjną wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka formułuje tezę, podaje przekonujące, przemyślane argumenty i przykłady, świadomie używa argumentów odnoszących się do faktów i logiki

oraz odwołujących się do emocji, bierze czynny udział w dyskusji, przedstawiając przemyslane stanowisko i logicznie, wyczerpująco je uzasadnia, rozumie funkcję perswazji w wypowiedzi

PISANIE

stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, systematycznie stosuje poznane reguły

73

interpunkcyjne, bezbłędnie stosuje w swoich pracach dwukropek, myślnik (również w zapisie dialogu), wielokropek, średnik, nawias, dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu, stosuje cudzysłów w tytułach, cytatach i w przypadku ironii

komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji z uwzględnieniem akapitów, płynnie stosuje wszystkie poznane reguły ortograficzne, zna i stosuje wyjątki od nich

odróżnia nazwy własne od pospolitych i bezbłędnie stosuje zasady dotyczące pisowni wielką literą bezbłędnie wymienia spójniki, przed którymi stawia się przecinek / nie stawia się przecinka, nawykowo stosuje tę wiedzę w praktyce,

poprawnie oddziela przecinkiem zdania składowe w zdaniu złożonym (również o skomplikowanej budowie) zna zasady zapisu przymiotników złożonych, stosuje się do nich pisze bezbłędnie pod względem kompozycyjnym i treściowym list oficjalny i nieoficjalny, ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi,

ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, streszczenie, wywiad, kartkę z dziennika i pamiętnika, notatkę (w różnych formach) i streszczenie, pomysłowe życzenia, dedykację, podziękowanie, sprawozdanie (z filmu, spektaklu, wydarzenia), relację, scenariusz filmowy; dba o ciekawą formę swojego tekstu i/lub rzetelność zawartych w nim informacji

układa rozbudowane fabularnie, pomysłowe, wyczerpujące, poprawnie skomponowane opowiadanie odtwórcze/twórcze, list i dziennik z perspektywy bohatera, precyzyjnie streszcza przeczytane utwory literackie, zachowując porządek chronologiczny i uwzględniając hierarchię wydarzeń; redaguje opis przeżyć

pisze poprawny, przemyślany, logicznie zbudowany tekst argumentacyjny sporządza samodzielną, wnikliwą charakterystykę postaci rzeczywistej i bohatera literackiego w wypowiedziach pisemnych konsekwentnie stosuje akapity jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi (m.in. wstęp,

rozwinięcie, zakończenie) zachowuje estetykę zapisu wypowiedzi, dba, aby zapis jego wypowiedzi ułatwiał jej czytanie odbiorcy tworzy szczegółowy, dobrze skomponowany opis obrazu, rzeźby i plakatu, stosując właściwe danej dziedzinie szuki nazewnictwo i

słownictwo opisujące oraz służące do formułowania ocen i opinii, emocji sporządza poprawny, bogaty leksykalnie opis przeżyć wewnętrznych uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym, stylistycznym, ortograficznym w wypowiedziach związanych z lekturą, tekstem poetyckim, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje bogate słownictwo, frazeologizmy,

przysłowia związane z omawianą tematyką; jego język jest poprawny dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym i treściowym sprawnie wyszukuje i samodzielne dobiera cytaty, zapisuje je w cudzysłowie, szczególnie dba o całkowicie wierny zapis cytatu, płynnie

wprowadza cytat do własnego tekstu samodzielnie formułuje tezę, przy jej uzasadnianiu płynnie dobiera przekonujące argumenty i przykłady, zarówno odnoszące się do faktów i

logiki, jak i odwołujące się do emocji


74

Sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa – dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, samodzielnie

i swobodnie dobiera zdrobnienia, zgrubienia, synonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne, frazeologizmy, słownictwo wartościujące i opisujące, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej

składni – samodzielnie rozpoznaje różne typy zdań pojedynczych (pytające, oznajmujące, rozkazujące, neutralne, wykrzyknikowe, nierozwinięte, rozwinięte), zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, równoważniki zdań; wskazuje podmiot (gramatyczny – wyrażony różnymi częściami mowy: rzeczownikiem, przymiotnikiem, zaimkiem, liczebnikiem, bezokolicznikiem, a także domyślny, logiczny w dopełniaczu), orzeczenie, (czasownikowe i imienne); rozpoznaje zdania bezpodmiotowe, swobodnie rozpoznaje w zdaniach pozostałe części zdania: przydawkę, dopełnienie (bliższe i dalsze), okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, przyzwolenia); tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi; stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej; wzbogaca zdania, dodając przydawki, dopełnienia i okoliczniki; swobodnie odszukuje w zdaniu związki wyrazowe (główny i poboczne), odszukuje w związkach wyrazowych wyraz nadrzędny (określający), podrzędny (określany), znajduje wyrazy pozostające poza związkami zdania, wyrazy równorzędne (szereg); odszukuje w zdaniach związek główny i związki poboczne, grupę podmiotu i grupę orzeczenia; dba o poprawne łączenie wyrazów w związki i interpunkcję wypowiedzeń złożonych; bezbłędnie sporządza wykresy prostych i rozbudowanych zdań pojedynczych

fleksji – rozpoznaje i swobodnie stosuje w wypowiedziach w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy o typowej i nietypowej odmianie przewidziane w programie nauczania; bezbłędnie określa formę odmiennych części mowy, w tym poprawnie rozpoznaje i odmienia rzeczowniki o typowej i nietypowej odmianie (własne, pospolite, konkretne, abstrakcyjne), czasowniki (osoba, liczba, czas, tryb, strona), wskazuje czasowniki przechodnie i nieprzechodnie; bezbłędnie rozpoznaje formy osobowe i nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to), swobodnie przekształca czasowniki w różnych formach (strona, aspekt, tryb, czas); bezbłędnie rozpoznaje przysłówki odprzymiotnikowe i niepochodzące od przymiotnika i stopniuje je, nazywając rodzaj stopniowania; rozpoznaje typy liczebników, zaimków, zastępuje rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki i liczebniki odpowiednimi zaimkami; bezbłędnie wskazuje przyimek (i wyrażenie przyimkowe), partykułę, wykrzyknik, spójnik, rozumie ich funkcję i swobodnie podaje ich przykłady, poprawnie zapisuje przyimki złożone, swobodnie stosuje krótsze i dłuższe formy zaimków; wykorzystuje wiedzę o obocznościach w odmianie wyrazów do pisowni poprawnej pod względem ortograficznym, bezbłędnie wskazuje i wyjaśnia oboczności, wskazuje temat główny i tematy oboczne oraz oboczności spółgłoskowe i samogłoskowe

fonetyki – biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów, stosuje w praktyce wszystkie poznane zasady akcentowania wyrazów

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:


SŁUCHANIE

75

odczytuje, interpretuje i wyjaśnia przenośny i symboliczny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

CZYTANIE

czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach

i notatkach biograficznych w tworzeniu własnych, samodzielnych wypowiedzi i przemyśleń odczytuje głośno i wygłasza z pamięci utwory poetyckie i prozatorskie oraz samodzielnie

i w sposób oryginalny je interpretuje


wybiera i twórczo wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym, argumentacyjnym lub oceniającym

szuka inspiracji do wzbogacenia swoich tekstów w słownikach wyrazów bliskoznacznych, poprawnej polszczyzny, języka polskiego, wyrazów obcych, frazeologicznego itd.; dba o poprawność ortograficzną, językową, merytoryczną, kompozycyjną swoich wypowiedzi, świadomie korzystając z potrzebnych w danej sytuacji słowników i innych materiałów (np. poradników, audycji radiowych i programów telewizyjnych)


porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich wskazuje elementy mitu, bajki, przypowieści, hymnu, legendy itd. w innych tekstach kultury, świadomie odczytuje różne gatunki powieści,

rozumie konwencję gatunków mieszanych, zwłaszcza we współczesnych tekstach literatury dziecięcej dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam itp. odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych jako nosicieli uniwersalnych postaw i opisuje otaczającą ich rzeczywistość


MÓWIENIE

z zaangażowaniem inicjuje i aktywnie podtrzymuje rozmowę/dyskusję/polemikę np. na temat przeczytanej lektury/dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur

interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych polemizuje i przedstawia oryginalne, przemyślane stanowisko, formułuje tezę, na której poparcie podaje różnorodne argumenty odnoszące się

do logiki oraz emocji, jego wypowiedzi cechuje szeroka wiedza, wysoka kultura, bogate słownictwo i poszanowanie dla innych stanowisk

76

PISANIE

tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, trafną i celną argumentacją, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych

wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi


świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki

KLASA 7

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.


Kształcenie literackie i kulturowe

SŁUCHANIE

u w a ż nie s łucha w ypo w i e d z i k o l eg ów i n a u c z yci e l a wyra ża prośb ę o powtórze nie wypowie dzi sł ucha nag ra nia wzorcowe j re cyta cji m ówi na tema t na jwa żnie js zych treś ci wysł ucha neg o utworu r ozumi e pole ce nia rozpozna je frag me nty informa cyjne i pe rs wa zyjne w wysł ucha nym tekś cie rozpozna je emocje towarzyszące osobie wypowiadającej się

CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY

c z y t a t eks t y w spółc z es n e i d a wn e odczytuje tek st literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźba, grafika) na poziomie dosłownym, na poziomie krytycznym z pomocą

77

nauczyciela i rówieśników określa temat utworu i poruszony problem, odnosi się do wybranych kontekstów, np biograficznego, historycznego, kulturowego

rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym, argumentacyjnym, wskazuje w tekście argumentacyjnym tezę, argument i przykłady rozpozna je w tekś cie na jwa żnie js ze informa cje , opinię i fakty, rozróżnia fikcję i kłamstwo wie, czym jest perswazja, sugestia, ironia, z pomocą nauczyciela i klasy rozpoznaje aluzję rozróżnia e leme nty trag izm u i k om izm u w dzie le lite ra ck im wska zuje na da wcę i a dresa ta wypowie dzi dostrzega różne motywy postępowa nia boha terów odczytują c se ns utworu, dos trzeg a pods ta wowe wa rtoś ci, tak ie ja k przyja źń, wierność, patriotyzm; formułuje wnioski czyta utwory liryczne i zna cechy liryki jako rodzaju literackiego, zna gatunki należące do liryki: sonet, pieśń, tren odróżnia osobę mówiącą w wierszu od autora tekstu, bohatera utworu od podmiotu lirycznego zna podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi, w tym: neologizm, prozaizm, eufemizm, inwokację rozpozna je obra zy poe tyckie w utworze czyta utwory epickie i zna cechy epiki jako rodzaju literackiego, zna gatunki należące do epiki wymie ni a e leme nty k ons truk cyjne ś wia ta pr zeds ta wi oneg o w utworze wie , czym si ę różni fik cja li tera ck a od r ze czywis toś ci rozróżnia na rra cję pie rwszo- i trze cioosobową rozpozna je w tek ście e pickim fra gme nty opowia da nia i opisu odróżnia dramat od innych rodzajów literackich, wskazuje elementy dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog i dialog rozpoznaje balladę jako gatunek z pogranicza rodzajów literackich posł ug uje s ię s pise m treś ci, cytatem z poszanowaniem praw autorskich rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł, felieton wys zuk uje informa cje w tekś cie popula rnona uk owym , naukowym, publicystycznym dos tr zeg a s ymbo le i alegorie w tekstach kultury zn a t e r m i n y adap t ac j a fi lm o w a i adaptacja teatralna wymie nia osoby uczes tniczą ce w proce sie pows ta wa ni a prze ds ta wie ni a tea tra lnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator) zauważa związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji zjawisk społecznych oraz prezentuje je w ramach różnych

projektów grupowych

Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

s po rz ą dz a w r óż ny c h fo rm a ch n o t a t kę do ty c zą c ą w y s ł uc h an e j w y po w i ed z i tworzy plan dłuższej wypowiedzi tworzy wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, w rozprawce z pomocą nauczyciela formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty,

78

samodzielnie podaje przykłady do argumentów, wnioskuje wypowiada się na temat s t ar a si ę z a c h o w a ć popr a wn o ś ć j ę z y k o w ą , or t ografic zn ą i i nt e rp un k cyj n ą t eks tu, a w tekstach mówionych zachowuje poprawność

akcentowania wyrazów i zdań, dba o poprawną wymowę s tar a si ę o es te tyczny zapi s wypo wied zi wygłasza krótki monolog, podejmuje próbę wygłaszania przemówienia oraz prób y uczes tnicze nia w dysk us ji przygotowuje wywiad s t res z c z a, skraca, parafrazuje tekst, w tym tekst popularnonaukowy wy r a ż a s w oje z d a n ie i umie je uzasadnić, odnosi się do cudzych poglądów pisze opowia da nie odtwórcze i twórcze ; wie, jak umieścić dialog w tekście opisuje i charakteryzuje posta ci rze czywiste i fik cyjne stosuje na rra cję pie rwszo- i trze cioosobową opis uje e leme nty dzieł a ma la rsk ieg o, wykorzystuje z pomocą nauczyciela odpowiednie konteksty ukła da teks t o trójdzie lne j k om pozycji z uwzględnieniem akapitów, stosuje cytat wygłas za z pamię ci teks t poe tycki

Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

w i e , c z y m j e s t b ł ąd j ę z y ko wy ma podstawową wiedzę z zakresu gramatyki języka polskiego:

– fon e t yki ( zn a ró ż nicę mi ę d z y głoską a l it e r ą ; ro z ró ż nia sam ogłoski i spół gł o ski , głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych, utraty dźwięczności w wygłosie), dostrzega rozbieżności między mową a pismem– sł o w o tw ór s tw a i sł o wn ic tw a ( w i e , czy m są w y r a z p o d s t a w o w y i p o c h o d n y , podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rod z i n a wy r a z ó w ; ro zu m ie ró żn icę m i ę d z y wy r a z e m po k r e wny m a b l i sk o zn a c zny m, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, odróżnia typy wyrazów złożonych) , zna typy skrótów i skrótowców i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, ś wia domi e wzb oga ca zas ób włas neg o sł ownictwa o pr zysł owia , powie dze nia , frazeologizmy itp., odróżnia synonimy od homonimów– flek sji (stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie partykuły nie z różnymi częściami mowy , rozpoznaje imiesłowy, zna

zasady ich tworzenia i odmiany)– składni (wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i

odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie


79


SŁUCHANIE

świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych jej uczestników żywo reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o jej powtórzenie, uzupełnienie, wyjaśnienie określa tematykę wysłuchanego utworu; ocenia wartość wysłuchanego tekstu rozróżnia teksty o charakterze informacyjnym i perswazyjnym wybiera potrzebne informacje z wysłuchanego tekstu rozpoznaje komizm, kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi


podejmuje próby samodzie lnego odczytania różnych tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym, a w ich odczytaniu odnosi się do różnych kontekstów

nazywa różne motywy postępowania bohaterów określa problem poruszony w utworze i ustosunkowuje się do niego identyfikuje w tekście poetyckim cechy liryki charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu wskazuje podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi, w tym: neologizm, prozaizm, eufemizm, inwokację wyodrębnia w tekście obrazy poetyckie rozróżnia takie gatunki poezji, jak pieśń, hymn identyfikuje elementy świata przedstawionego w utworze odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości rozumie znaczenie terminów realizm i fantastyka odróżnia cechy gatunkowe noweli, powieści, opowiadania podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej zna cechy literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki i ballady ro z po zn a j e ce c hy d r a m a t u j a k o ro dz a ju l i t e r a c k i e go w t e kś c i e s a m od z i e l n i e wyszukuje potrzebne informacje w odpowiednich źródłach, sporządza prosty przypis wyszukuje informacje w indeksie i przypisach rozpoznaje językowe i pozajęzykowe środki perswazji, np. w reklamie prasowej analizuje symbole i alegorie występujące w tekstach kultury dostrzega funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie

80

wskazuje w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich analizuje związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury wskazuje elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim


pisze na temat, starając się zachować przejrzystą kompozycję logicznej i spójnej wypowiedzi, wyraża własne zdanie i podaje argumenty na poparcie własnego stanowiska

zachowuje trójdzielną kompozycję dłuższej wypowiedzi, w tym w przemówieniu stosuje się do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań, zna wyjątki w akcentowaniu wyrazów, rozróżnia środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia stosuje zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury dostrzega zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację uczestniczy w omówieniu recytacji własnej, koleżanek i kolegów redaguje rozprawkę z tezą bądź hipotezą, formułuje odpowiednie argumenty i popiera je odpowiednimi przykładami pisze wywiad stosuje akapity, dba o spójne nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi zachowuje poprawność językową i stylistyczną tworzonego tekstu wykazuje dbałość o estetykę zapisu oraz poprawność ortograficzną i interpunkcyjną opisuje dzieło malarskie z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje sensy przenośne w tekstach kultury, takich jak obraz,

plakat, grafika w tekstach własnych wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji recytuje tekst poetycki, podejmuje próbę interpretacji głosowej z uwzględnieniem tematu i wyrażanych emocji


do s t r z e ga b ł ę dy j ę zy ko w e i po t r a f i j e s ko ry go w a ć stosuje w tworzonych tekstach podstawową wiedzę językową w zakresie:

– fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych, utraty dźwięczności w wygłosie), dostrzega rozbieżności między mową a pismem– słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym są w y r a z p o d s t a w o w y i p o c h o d n y , podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, odróżnia typy wyrazów złożonych), zna typy

81

skrótów i skrótowców i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie wzbogaca zasób własnego słownictwa o przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy itp., odróżnia synonimy od homonimów– fleksji (stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie partykuły nie z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna

zasady ich tworzenia i odmiany)– składni (wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie



SŁUCHANIE

słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega środki wyrazu artystycznego tekstu analizuje i rozpoznaje intencję nadawcy wysłuchanego utworu, w tym aluzję, sugestię, manipulację

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji odczytuje tekst na poziomie przenośnym określa funkcję przeczytanego tekstu interpretuje tytuł utworu wyjaśnia motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad moralnych dostrzega manipulację i perswazję, wartościowanie w czytanym tekście, w tym w satyrze określa funkcję środków artystycznego wyrazu analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, omawia ich funkcję w konstrukcji utworu uzasadnia przynależność gatunkową różnych utworów literackich uzasadnia przynależność tekstu prasowego do publicystyki wyszukuje i porównuje informacje w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych i naukowych analizuje językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie prasowej odczytuje sensy przenośne i symboliczne w odbieranym tekście

MÓWIENIE


82

płynnie mówi na podany temat, starając się zachować zasady poprawności językowej i stylistycznej uzasadnia własne zdanie za pomocą rzeczowych argumentów dobiera środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia aktywnie uczestniczy w dyskusji wystrzega się brutalności słownej, kłamstwa i manipulacji w wypowiedzi ustnej pisze na temat, stosując funkcjonalną kompozycję logicznej wypowiedzi, polemizuje ze stanowiskiem innych, formułuje rzeczowe

argumenty poparte celnie dobranymi przykładami dobiera i stosuje środki językowe odpowiednio do sytuacji i odbiorcy oraz rodzaju komunikatu pr e ze n tu j e w dyskusji swoje stanowisko, rozwija je odpowiednio dobranymi argumentami, świadome stosuje retoryczne środki

wyrazu reaguje z zachowaniem zasad kultury na zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację w rozprawce dobiera odpowiednie argumenty, w których odwołuje się do kontekstu literackiego, popiera je odpowiednimi przykładami pisze wywiad, wykorzystując zdobytą z różnych źródeł wiedzę na temat podjęty w rozmowie opisuje dzieło malarskie z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; podejmuje próbę interpretacji tekstu kultury, np. obrazu, plakatu,

grafiki w tekstach własnych wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym mowę zależną i niezależną w celu dynamizowania akcji i

charakteryzowania bohatera recytuje tekst poetycki, interpretacje głosowo z uwzględnieniem tematu ocenia recytację własną, koleżanek i kolegów i przedstawia uzasadnienie swojej oceny


umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: do ko nu j e ko re k ty t w o rz o ne go t e k s t u a na l i z u j e e l e me n t y j ę zy ko w e w t e ks t a c h k u l t u r y ( np . w r e k l a m ac h , p l a k ac i e , w p i o s e n ce ) , w y ko rz y s t u j ą c

w i e dz ę o j ę zy ku w z a k r e s i e :– fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe; wie,

na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych, utraty dźwięczności w wygłosie), dostrzega rozbieżności między mową a pismem

– słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym są w y r a z p o d s t a w o w y i p o c h o d n y , podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, odróżnia typy wyrazów złożonych) , zna typy skrótów i skrótowców i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie wzbogaca zasób własnego słownictwa o przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy itp., odróżnia synonimy od homonimów

83

– fleksji (stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie partykuły nie z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia i odmiany)

– składni (wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie



SŁUCHANIE

słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega i ocenia zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych tekstu

interpretuje wysłuchany tekst, uwzględniając intencję jego nadawcy


płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania, intonacji oraz uwzględnia budowę wersyfikacyjną, a także organizację rytmiczną utworu poetyckiego

odczytuje tekst na poziomie przenośnym i symbolicznym wartościuje zachowania i postawy bohaterów, uwzględniając motywy ich postępowania i odwołując się do ogólnie przyjętych zasad

moralnych ustosunkowuje się do różnych sposobów oddziaływania tekstu na odbiorcę, takich jak perswazja, manipulacja itp. określa funkcję środków artystycznego wyrazu, a zwłaszcza symbolu i alegorii interpretuje symbole występujące w różnych tekstach kultury


udowadnia swoje racje za pomocą rzeczowych argumentów ułożonych w logiczny wywód aktywnie uczestniczy w dyskusji, używając środków językowych wyrażających stosunek mówiącego do przedstawianych treści i

nawiązując do wypowiedzi przedmówców, podejmuje próby prowadzenia dyskusji charakteryzując postać fikcyjną, ocenia i wartościuje jej zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych norm moralnych analizuje uczucia własne i bohaterów literackich, próbuje interpretować głosowo wygłaszany tekst, m.in. przez poprawne stosowanie pauz w tekście zawierającym przerzutnie, krytycznie, rzeczowo omawia oraz ocenia recytację własną i kolegów pisze wypowiedzi logiczne, spójne i przejrzyste pod względem kompozycyjnym i poprawne pod względem językowym,

84

stylistycznym, ortograficznym oraz interpunkcyjnym dobierając odpowiednie słownictwo, tworzy tekst wyrażający intencje nadawcy posługuje się odpowiednimi argumentami i przykładami w celu uzasadnienia własnego zdania posługując się bogatym słownictwem, redaguje różne formy wypowiedzi, m.in. opowiadanie z elementami dialogu i monologu, opisu,

charakterystyki, zróżnicowane stylistycznie i funkcjonalnie opisy, recenzję i notatkę (różnorodne postaci) oraz pisma użytkowe odwołując się do kontekstów, tworzy rozprawkę z tezą lub hipotezą


wykorzystując wiedzę o języku, a na l i z u j e e l e me n t y j ę zy ko w e w t e ks t a c h k u l t u r y j a ko ś w i a do m e k s z t a ł t ow an i e w a r s t w y s ty l i s t yc z ne j t e k s t u

ś w i a do m ie s t o s u j e w i e dz ę j ę z yk ow ą w za k re s i e t r e ś c i m a t e r i a ło w y ch p r z ew id z i a n yc h p ro g r a m em na u cz a n i a w z a k r e s i e fo ne t yk i , f l e k s j i , s k ł a d n i , s ł ow n i c t w a

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:


SŁUCHANIE

słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako aktywny uczestnik różnych sytuacji mówienia w czasie zajęć lekcyjnych odczytuje i interpretuje zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych nagrania wzorcowej recytacji analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach dydaktycznych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu


czyta różne teksty (zarówno współczesne, jak i dawne, przewidziane w programie nauczania) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym

samodzielnie interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do interpretacji praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonaukowego, naukowego krytycznie ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworach w odniesieniu do systemu moralnego i

etycznego


85

samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne stanowisko, lub za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe dowodzi przyjętych racji

aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko i wnioski interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst, uwzględniając funkcję zastosowanych środków stylistycznych oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji

polonistycznej pisze wypowiedzi oryginalne pod względem sposobu ujęcia tematu, w tym rozprawkę z hipotezą; wykazuje się szczególną

dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną kompozycję tworzy oryginalne notatki, posługując się bogatym słownictwem redaguje dłuższe formy wypowiedzi podejmuje próby własnej twórczości literackiej


wykorzystując wiedzę o języku, od c zy t u j e s e n s y s ym b o l i c zn e i p r ze n oś n e w t e k s t ac h k u l t u r y j ak o e f e k t ś w i a do m eg o ks z t a ł t o w a n i a w a r s t w y s t y l i s t y cz n e j w yp ow ie d z i

samodzielnie poszerza wiedzę językową i wykorzystuje ją we własnych wypowiedziach

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA ABSOLWENTA SZKOŁY PODSTAWOWEJOcenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.



SŁUCHANIE

r ozumi e większość pole ce ń

u w a ż nie s łucha w ypo w i e d z i k o l eg ów i n a u c z yci e l a, wy r a ż a pro śb ę o po wt ór z e n ie wy po w i e d z i

sł ucha nag ra nia wzorcowe j re cyta cji

m ówi na tema t na jwa żnie js zych treś ci wysł ucha neg o utworu

rozpoznaje typowe fragmenty informacyjne i perswazyjne w wysłuchanym tekście

86

rozpozna je emocje towarzyszące osobie wypowiadającej się, rozumie ogólny sens jej wypowiedzi


c z y t a t eks t y w spółc z es n e i d a wn e, w tym pisane gwarą1

wskazuje w tekstach archaizmy i wyrazy należące do gwar, odszukuje ich znaczenie w przypisach

odczytuje tek st literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę, fotografię) na poziomie dosłownym, na poziomie krytycznym z pomocą

nauczyciela i rówieśników określa temat utworu i poruszony problem, odnosi się do wybranych kontekstów, np. biograficznego,

historycznego, kulturowego

rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym, argumentacyjnym, wskazuje w tekście argumentacyjnym tezę, argument i przykłady

rozpozna je w tekś cie na jwa żnie js ze informa cje , opinie i fakty

rozróżnia fikcję i kłamstwo

wie, czym są perswazja, sugestia, ironia, rozpoznaje je w typowych tekstach i sytuacjach

zauważa wybrane e leme nty trag izm u i k om izm u w dzie le lite ra ck im

wska zuje na da wcę i a dresa ta wypowie dzi

dostrzega i krótko omawia główne motywy postępowa nia boha terów

odczytują c se ns utworu, dos trzeg a wa rtoś ci, tak ie ja k przyja źń, wierność, patriotyzm;

czyta utwory liryczne i dostrzega cechy liryki jako rodzaju literackiego

zna gatunki należące do liryki: sonet, pieśń, tren, hymn, fraszka

odróżnia osobę mówiącą w wierszu od autora tekstu, bohatera utworu od podmiotu lirycznego

wymienia ś rodki wyra zu a rtystyczne go wypowie dzi: epitet, uosobienie, ożywienie, neologizm, prozaizm, eufemizm, inwokację, pytanie

retoryczne, apostrofę, anaforę, porównanie, porównanie homeryckie, archaizację, kolokwializm – potrafi je wskazać

z pomocą nauczyciela

1 Tłustą czcionką wyszczególniono treści, które pojawiają się po raz pierwszy w klasie 8. 87

dostrzega obra zy poe tyckie w utworze, potrafi krótko je opisać

czyta utwory epickie i zna cechy epiki jako rodzaju literackiego, wymienia gatunki należące do epiki – opowiadanie, powieść (i jej odmiany),

legendę, baśń, przypowieść (parabolę), mit, nowelę, bajkę, pamiętnik, dziennik, fantasy, epopeję

zna elementy rytmizujące wypowiedź – wers, rym, strofa, refren

wymie ni a e leme nty k ons truk cyjne ś wia ta pr zeds ta wi oneg o w utworze

wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych , wątek główny i poboczny, omawia zdarzenia wchodzące w skład akcji utworu

odróżnia narratora od a utora te kstu i bohatera utworu

rozróżnia na rra cję pie rwszo- i trze cioosobową

rozpozna je w tek ście e pickim fra gme nty opowia da nia i opisu

wskazuje tytuł, podtytuł, motto, puentę, punkt kulminacyjny

zna cechy komiksu, piosenki

odróżnia dramat od innych rodzajów literackich, wskazuje elementy dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog (w tym monolog

wewnętrzny) i dialog; zna podział dramatu na tragedię, komedię i dramat właściwy

czyta scenariusze, rozumiejąc ich specyficzną budowę i treść

potrafi zakwalifikować znane mu teksty jako baśń, bajkę, legendę, mit, nowelę, pamiętnik, dziennik, balladę i satyrę

posł ug uje s ię s pise m treś ci, cytatem z poszanowaniem praw autorskich

odróżnia tekst literacki od naukowego i popularnonaukowego, z pomocą nauczyciela wys zuk uje najważniejsze informa cje w tekś cie

popula rnona uk owym , naukowym, publicystycznym

wymienia gatunki dziennikarskie: wywiad, felieton, artykuł, reportaż

z pomocą nauczyciela wskazuje s ymbo le i alegorie w omawianych tekstach kultury

zna terminy adaptacja filmowa i adaptacja teatralna

wymie nia osoby uczes tniczą ce w proce sie pows ta wa ni a prze ds ta wie ni a tea tra lnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator,

scenarzysta, kostiumolog)

88

zauważa najważniejsze związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury

wspólnie z innymi dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji zjawisk społecznych w ramach różnych projektów

grupowych

wie, czym jest aforyzm i anegdota

z pomocą nauczyciela wskazuje w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy,

wyliczenia, wykrzyknienia

identyfikuje styl oficjalny, nieoficjalny (potoczny), urzędowy (mówiony i pisany) i artystyczny


pisze na temat, s t ar a si ę z a c h o w a ć popr a wn o ś ć j ę z y k o w ą , or t ogra fi c zn ą i i nt e rp un k cyj n ą t eks tu

zna najważniejsze zasady interpunkcji zdania pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego, stara się je stosować w praktyce, popełnione

błędy nie uniemożliwiają zrozumienia całości tekstu,

ukła da teks t o trójdzie lne j k om pozycji z uwzględnieniem akapitów, stosuje cytat

s tar a si ę o es te tyczny zapi s wypo wied zi

sporządza w różnych formach notatkę dotyczącą wysłuchanej wypowiedzi

redaguje zrozumiałe ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, uwzględniając w nich

najważniejsze, niezbędne elementy oraz właściwy zapis graficzny

tworzy plan dłuższej wypowiedzi

formułuje treść sms-a , e-maila, starając się o ich poprawny zapis ortograficzny, dodaje komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej

s t res z c z a, skraca tekst (w tym tekst popularnonaukowy), poprawnie przytaczając większość zagadnień

pisze schematyczny opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny

tworzy krótką wypowiedź o charakterze argumentacyjnym

w rozprawce z pomocą nauczyciela formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, odróżnia przykład od argumentu, wnioskuje, stara się stosować

właściwe rozprawce słownictwo

89

pisze proste opowia da nie odtwórcze i twórcze ; wie, jak umieścić dialog w tekście

stosuje narrację pierwszo- i trzecioosobową

opisuje i charakteryzuje siebie, posta ci rze czywiste i fi k cyjne, porównuje wybrane cechy bohaterów literackich i rzeczywistych

pisze swój życiorys, CV, a z pomocą nauczyciela podanie i list motywacyjny we własnej sprawie

przygotowuje prosty wywiad, zachowując jego układ (pytania – odpowiedzi)

opis uje e leme nty dzieł a ma la rsk ieg o, grafiki, plakatu, rzeźby, fotografii, wykorzystuje w nich z pomocą nauczyciela podane konteksty

wspólnie z innymi uczniami pisze scenariusz na podstawie dzieła literackiego lub twórczy, zapisuje w nim dialogi

pisze prostą, schematyczną recenzję książki/filmu/przedstawienia

mówi na temat

wy r a ż a s w oje z d a n ie i umie je krótko, ale logicznie uzasadnić

w tekstach mówionych zachowuje poprawność akcentowania wyrazów i zdań, dba o poprawną wymowę, nie popełnia wielu rażących błędów

językowych, jego wypowiedź jest komunikatywna

wygłasza krótki monolog, podejmuje próbę wygłaszania przemówienia oraz prób y uczes tnicze nia w dysk us ji

wygłas za z pamię ci teks t poe tycki


zna podstawowe zasady ortograficzne (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i mała litera, zasady dotyczące

pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości spółgłosek) i najważniejsze wyjątki od nich, stara się stosować je

w praktyce, w razie problemów korzysta ze słownika ortograficznego

wie, czym jest błąd językowy, stara się stosować podstawowe zasady poprawności językowej, a w razie wątpliwości korzysta ze słowników,

przede wszystkim słownika języka polskiego, słownika poprawnej polszczyzny oraz słownika frazeologicznego

ma podstawową wiedzę (stosuje ją w praktyce samodzielnie lub z niewielką pomocą) z zakresu gramatyki języka polskiego:

– fon e t yki – zn a ró ż nicę mi ę d z y głoską a l it e r ą ; ro z ró ż nia sam ogłoski i spół gł o ski , gł o sk i d źw ię c zn e , bezdźwięczne (np. w parach p-b, t-d

itd.), ustne, nosowe, twarde i miękkie; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup 90

spółgłoskowych, utraty dźwięczności w wygłosie, dostrzega rozbieżności między mową a pismem,

– sł o w o tw ór s tw a i sł o wn ic tw a – w i e , czy m są wyraz podstawowy i pochodny, podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rod z i n a wy r a z ó w i

rozpoznaje je na przykładach omawianych na lekcji , ro zu m ie ró żn icę m i ę d z y wy r a z e m po k r e wny m a b l i sk o zn a c zny m, dostrzega

zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, odróżnia

typy wyrazów złożonych, zna typy skrótów i skrótowców oraz stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, zna i rozumie znaczenie wybranych

p r z y sł ów, po w i e d z e ń , fr a z e o lo g i z m ów itp., z pomocą nauczyciela odróżnia synonimy, antonimy, homonimy, rozpoznaje wyrazy rodzime i

zapożyczone, zna pojęcia treść i zakres wyrazu, język ogólnonarodowy, gwara, dialekt,

– fl ek sji – rozpoznaje na typowych przykładach części mowy: odmienne – rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny,

nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik,

liczebnik (i jego rodzaje), potrafi je odmieniać, w wyrazach oddziela temat od końcówki; rozpoznaje na typowych przykładach

nieodmienne części mowy – przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek), stara

się stosować wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków , zakończeń

czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, zna imiesłowy, z pomocą nauczyciela wyjaśnia zasady ich tworzenia i

odmiany,

– s kł a dni – rozpoznaje na typowych przykładach części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik, rozpoznaje związki

wyrazów w zdaniu pojedynczym, a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, przy pomocy nauczyciela wskazuje

człon nadrzędny i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań

pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie,

rozpoznaje zdania bezpodmiotowe, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy typowych zdań

pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w typowych zdaniach złożonych i wielokrotnie

złożonych, potrafi wymienić i określić na łatwych przykładach rodzaje zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące,

rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), odróżnia zdania, uwzględniając cel wypowiedzi:

oznajmujące, pytające i rozkazujące, stosuje je w swoich wypowiedziach

zna i próbuje stosować normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych

wie, czym są manipulacja i prowokacja językowa

91

zna językowe sposoby osiągania porozumienia, intuicyjnie je stosuje



SŁUCHANIE

świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych jej uczestników, rozumie większość

wypowiedzi, reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o ich powtórzenie, wyjaśnienie

określa tematykę wysłuchanego utworu, ocenia wartość wysłuchanego tekstu, wybiera z wysłuchanego tekstu potrzebne informacje

rozróżnia teksty o charakterze informacyjnym i perswazyjnym

podejmuje próby rozpoznania intencji nadawcy wysłuchanego utworu, w tym aluzję, sugestię, manipulację

rozpoznaje w typowych tekstach i sytuacjach komizm, kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi


podejmuje próby samodzielnego odczytania różnych tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym, podejmuje próby

odczytania ich w różnych kontekstach

rozumie znaczenie archaizmów i wyrazów należących do gwar obecnych w tekstach literackich lub odszukuje ich znaczenie w

przypisach

odczytuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę, fotografię) na poziomie dosłownym i przenośnym, przy niewielkiej

pomocy określa temat utworu i poruszony problem, odnosi się do najważniejszych kontekstów, np. biograficznego, historycznego,

kulturowego

zauważa i rozumie podstawowe emocje oraz argumenty zawarte w wypowiedziach, a także tezę, argumenty i przykłady w wypowiedzi

92

samodzielnie wskazuje najważniejsze informacje zawarte w tekście, przytacza opinie

odróżnia opinię od faktu, fikcję od kłamstwa oraz fikcję od rzeczywistości, rozumie znaczenie terminów realizm i fantastyka

dostrzega w analizowanym tekście perswazję, sugestię, ironię i nieskomplikowane aluzje

wskazuje elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim, rozumie sytuację, w jakiej znajdują się bohaterowie

identyfikuje nadawcę i adresata wypowiedzi i określa ich główne cechy

dostrzega i omawia główne motywy postępowania bohaterów

identyfikuje w tekście poetyckim cechy liryki

rozróżnia takie gatunki liryczne, jak pieśń, hymn, sonet, tren, fraszka

charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu i bohatera wiersza, nie utożsamia ich z autorem

wskazuje środki wyrazu artystycznego wypowiedzi: neologizm, prozaizm, eufemizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, anaforę,

porównanie, porównanie homeryckie, archaizację, kolokwializm

wyodrębnia w tekście obrazy poetyckie i omawia sposób obrazowania

odróżnia cechy gatunkowe noweli, powieści (i jej gatunków), opowiadania, legendy, baśni, przypowieści (paraboli), mitu, bajki, pamiętnika,

dziennika, fantasy, epopei

identyfikuje elementy świata przedstawionego w utworze

omawia fabułę, odróżnia fabułę utworu od akcji

analizuje funkcję podtytułu, motta, puenty, punktu kulminacyjnego w utworach

omawia i analizuje elementy komiksu, piosenki

określa rodzaj narracji w tekście (pierwszoosobowa, trzecioosobowa)

wyodrębnia w tekście epickim fragmenty opowiadania i opisu

rozpoznaje cechy dramatu jako rodzaju literackiego w tekście, stosuje w praktyce słownictwo dotyczące dramatu: akt, scena, tekst główny,

didaskalia, monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog, zna najważniejsze cechy tragedii komedii i dramatu właściwego, potrafi

zakwalifikować typowe utwory dramatyczne do poszczególnych rodzajów dramatu

czyta z podziałem na role i ze zrozumieniem dialogi ze scenariuszy, rozumie budowę i treść dramatu

93

podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki

wskazuje w balladzie i satyrze elementy typowe dla różnych rodzajów literackich

wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym, indeksie i przypisach, wykorzystuje do pracy spis treści

wyszukuje i zapisuje cytaty z poszanowaniem praw autorskich, sporządza prosty przypis

wymienia i rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, felieton, artykuł, reportaż

analizuje proste symbole i alegorie występujące w poznanych tekstach kultury

rozpoznaje adaptację filmową i teatralną, wie, czym się one różnią od oryginalnego tekstu

określa rolę osób uczestniczących w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator,

scenarzysta, producent, operator, dźwiękowiec, rekwizytor, inspicjent, sufler, statysta, oświetleniowiec, kostiumolog)

dostrzega związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury (np. obrazem, plakatem, dziełem muzycznym, rzeźbą)

wspólnie z innymi lub samodzielnie dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji wybranych zjawisk społecznych

oraz prezentuje je w ramach różnych projektów grupowych

rozpoznaje aforyzm i anegdotę

w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) zauważa elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy wyliczenia,

wykrzyknienia

rozpoznaje językowe i pozajęzykowe środki perswazji, np. w reklamie prasowej

dostrzega funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie

rozpoznaje na typowych przykładach styl oficjalny, nieoficjalny (potoczny), urzędowy (mówiony i pisany) i artystyczny

potrafi nazwać, pejzaż, portret, scenę rodzajową, martwą naturę


pisze na temat, starając się zachować przejrzystą kompozycję logicznej i spójnej wypowiedzi, pisze teksty zrozumiałe i klarowne, wyraża

opinię i podaje argumenty na poparcie własnego stanowiska 94

wykazuje dbałość o poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną tekstu, zna najważniejsze zasady interpunkcji zdania

pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego, stara się je stosować w praktyce

układa tekst o trójdzielnej kompozycji, stosuje akapity, dba o spójne nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi

wykazuje dbałość o estetykę zapisu

sporządza w różnych formach notatkę dotyczącą treści przeczytanego tekstu

redaguje ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, uwzględniając w nich z reguły wszystkie

elementy i właściwy zapis graficzny

tworzy plan ramowy i szczegółowy dłuższej wypowiedzi

formułuje treść sms-a, e-maila, stosując poprawny zapis ortograficzny, dodaje poprawny komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej

streszcza, skraca, parafrazuje tekst (w tym tekst naukowy i popularnonaukowy), poprawnie i samodzielnie przytaczając większość zagadnień

pisze opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny, zgodnie z cechami gatunkowymi tekstów

tworzy krótką wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, w rozprawce formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, dobiera przykłady do

argumentów, podejmuje próbę wnioskowania, stosuje właściwe rozprawce słownictwo, rozróżnia rozprawkę z tezą od rozprawki z hipotezą

pisze opowiadanie odtwórcze i twórcze; umieszcza dialog w tekście

stosuje, w zależności od potrzeb tworzonego przez niego tekstu, narrację pierwszo- lub trzecioosobową

w tekstach własnych wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji, opis przeżyć, charakterystykę

opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje najważniejsze cechy bohaterów literackich i rzeczywistych

samodzielnie pisze swój życiorys, CV, podanie i list motywacyjny we własnej sprawie

przeprowadza i zapisuje wywiad, stosuje właściwy zapis graficzny

opisuje dzieło malarskie, grafikę, plakat, rzeźbę, fotografię z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje wybrane sensy

przenośne w różnych tekstach kultury

pisze prosty scenariusz na podstawie dzieła literackiego lub twórczy, zapisuje w nim dialogi i didaskalia

pisze schematyczną recenzję książki/filmu/przedstawienia, uwzględniając w niej swoją opinię

płynnie mówi na podany temat, starając się zachować zasady poprawności językowej i stylistycznej

95

wyraża swoje zdanie i umie je logicznie uzasadnić, odnosi się do cudzych poglądów i poznanych idei

zna zasady poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań, zna wyjątki w akcentowaniu wyrazów

wygłasza poprawny monolog, krótkie przemówienie, stara się uczestniczyć w dyskusji

uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury

rozróżnia środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia

zna i stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia, stosuje zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy

dostrzega zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację

recytuje z pamięci tekst poetycki, podejmuje próbę interpretacji głosowej z uwzględnieniem tematu i wyrażanych emocji

uczestniczy w omówieniu recytacji własnej, koleżanek i kolegów


zna zasady ortograficzne (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i małą litera, zasady dotyczące pisowni

zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości głosek) i wyjątki od nich, stosuje je w praktyce, w razie problemów korzysta ze słownika

ortograficznego

dostrzega większość błędów językowych, korzysta z różnych źródeł, by je skorygować

stosuje w tworzonych tekstach podstawową wiedzę językową z zakresu fonetyki, słowotwórstwa, fleksji i składni

ma podstawową wiedzę i stosuje ją w praktyce na typowych przykładach z zakresu:

– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe,

twarde i miękkie; wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności i uproszczenia grup spółgłoskowych, utratę dźwięczności w

wygłosie w poznanych przykładach, dostrzega rozbieżności między mową a pismem i zgodnie z tym zapisuje wyrazy, w których

rozbieżności te występują,

– słowotwórstwa i słownictwa – wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów

i rozpoznaje je na typowych przykładach; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym

a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym 96

znaczeniem wyrazów, odróżnia typy wyrazów złożonych, zna typy skrótów i skrótowców i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie,

stosuje w swoich wypowiedziach przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy itp., potrafi podać przykłady synonimów, homonimów,

antonimów, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; rozumie różnice między treścią a zakresem wyrazu, w parze wyrazów potrafi

wskazać wyraz o bogatszej treści i mniejszym zakresie, a także o uboższej treści i większym zakresie, wyjaśnia pojęcia: język

ogólnonarodowy, gwara, dialekt,

– fleksji – rozpoznaje części mowy: odmienne – rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity,

własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje),

potrafi je odmieniać, oddziela temat od końcówki w wyrazach, w których występują oboczności; rozpoznaje nieodmienne części mowy

– przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek), stara się stosować wiedzę

o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i

-by z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia i odmiany,

– składni – rozpoznaje części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik, rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu

pojedynczym, a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny

i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone

i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone

i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy zdań pojedynczych, złożonych i

wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w typowych zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi wymienić i

określić na typowych przykładach typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające,

wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi:

oznajmujące, pytające i rozkazujące

zna i stosuje znane mu normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych

rozpoznaje i analizuje wybrane przykłady manipulacji i prowokacji językowej

zna i świadomie stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia

97



SŁUCHANIE

uważnie słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela, żywo reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o ich

powtórzenie, uzupełnienie, wyjaśnienie

słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega środki wyrazu artystycznego tekstu

wskazuje w tekstach treści informacyjne i perswazyjne

analizuje i rozpoznaje intencję nadawcy wysłuchanego utworu, w tym aluzję, sugestię, manipulację

rozpoznaje komizm, kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi


samodzielnie odczytuje większość tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym, a w ich odczytaniu odnosi się do różnych

kontekstów czyta płynnie, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji

rozumie znaczenie archaizmów i wyrazów należących do gwar obecnych w tekstach literackich, odszukuje ich znaczenie w

przypisach

interpretuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę, fotografię) na poziomie dosłownym i przenośnym, określa temat

utworu i różnorakie poruszone w nim problemy, interpretuje tytuł utworu, odnosi się do najważniejszych kontekstów, np. biograficznego,

historycznego, kulturowego

rozumie i omawia podstawowe emocje oraz argumenty zawarte w wypowiedziach, a także tezę, argumenty i przykłady w wypowiedzi

odczytuje informacje zawarte w tekście, przytacza i sensownie komentuje opinie

odróżnia opinię od faktu, fikcję od kłamstwa, fikcję od rzeczywistości w tekstach literackich i dziennikarskich, stosuje te rozróżnienia w

praktyce, płynnie stosuje terminy: realizm i fantastyka

98

analizuje w tekście manipulację, perswazję, sugestię, ironię, aluzję, nazywa je

omawia elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim, rozumie sytuację, w jakiej się znajdują bohaterowie

charakteryzuje nadawcę i adresata wypowiedzi

dostrzega i wyjaśnia motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad

moralnych

omawia w tekście poetyckim cechy liryki

identyfikuje utwory należące do takich gatunków lirycznych, jak pieśń, hymn, tren, sonet, fraszka; wskazuje ich cechy

charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu i bohatera wiersza (jej sytuację, uczucia i stany), nie utożsamiając ich z autorem

przytacza środki wyrazu artystycznego wypowiedzi: neologizm, prozaizm, eufemizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, anaforę,

porównanie, porównanie homeryckie, archaizację, kolokwializm, określa ich funkcje w tekście

podejmuje próby interpretacji obrazów poetyckich

odróżnia i omawia cechy gatunkowe noweli, powieści (i jej gatunków), opowiadania, legendy, baśni, przypowieści (paraboli), mitu, bajki,

pamiętnika, dziennika, epopei

przedstawia i analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, omawia ich funkcję w konstrukcji utworu

omawia wpływ rodzaju narracji na kształt utworu

w komiksach, piosenkach i innych tekstach kultury popularnej znajduje nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych

wyodrębnia w tekście epickim fragmenty np. charakterystyki pośredniej i bezpośredniej, opisu przeżyć, tekstów użytkowych

wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego, stosuje w praktyce słownictwo dotyczące dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia,

monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog, zna cechy tragedii komedii i dramatu właściwego, potrafi zakwalifikować utwory

dramatyczne do poszczególnych rodzajów dramatu

99

interpretuje głosowo dialogi ze scenariuszy, rozumie budowę i treść dramatu

omawia cechy literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki

omawia w balladzie i satyrze elementy typowe dla różnych rodzajów literackich

wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym, indeksie i przypisach

wykorzystuje do pracy spis treści, wyszukuje i zapisuje cytaty z poszanowaniem praw autorskich, sporządza przypis, wyszukuje i porównuje

informacje w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych i naukowych

dostrzega różnice stylu i intencji między tekstem literackim, naukowym i popularnonaukowym, wyszukuje w nich potrzebne informacje

wymienia i rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, felieton, artykuł, reportaż, podaje cechy tych gatunków, uzasadnia przynależność

tekstu prasowego do publicystyki

analizuje i podejmuje próby odczytania symboli i alegorii występujących w poznanych tekstach kultury

ocenia adaptację filmową i teatralną, muzyczną i inne; krytycznie wypowiada się na jej temat, odwołując się do jej struktury i treści

analizuje związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury (np. obrazem, plakatem, dziełem muzycznym, rzeźbą)

samodzielnie dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji wybranych zjawisk społecznych oraz prezentuje je w

ramach różnych projektów grupowych

interpretuje aforyzm i anegdotę

w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) zauważa elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy wyliczenia,

wykrzyknienia; analizuje wybrane z nich

analizuje i omawia językowe i pozajęzykowe środki perswazji, np. w reklamie

analizuje funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie

wyróżnia w tekście cechy stylu oficjalnego, nieoficjalnego (potocznego), urzędowego (mówionego i pisanego) i artystycznego

interpretuje pejzaż, portret, scenę rodzajową, martwą naturę; wie, czym się różnią, dostrzega ważne elementy i wybrane konteksty dzieła

100

malarskiego


pisze na temat, stosując przejrzystą kompozycję logicznej wypowiedzi, polemizuje ze stanowiskiem innych, formułuje rzeczowe argumenty

poparte przykładami

zachowuje poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną tworzonego tekstu, stosuje najważniejsze zasady interpunkcji

zdania pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego, pisze przeważnie teksty wyczerpujące temat, zrozumiałe, klarowne

układa tekst o trójdzielnej kompozycji z uwzględnieniem akapitów, stosuje cytat i potrafi go wprowadzić do tekstu, pamiętając o cudzysłowie

oraz nawiązaniu, dba o spójne nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi, w tym w przemówieniu

zachowuje estetykę zapisu

dobiera formę notatki dotyczącej wysłuchanej wypowiedzi do własnych potrzeb

redaguje poprawne ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, apel, uwzględniając w nich

wszystkie elementy i właściwy zapis graficzny

tworzy plan ramowy i szczegółowy dłuższej wypowiedzi, uwzględniając w nim najważniejsze zagadnienia, zgodnie z funkcją tworzonego

tekstu

formułuje treść sms-a, e-maila, stosując poprawny zapis ortograficzny; dodaje poprawny komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej

streszcza, skraca, parafrazuje tekst (w tym tekst naukowy i popularnonaukowy), poprawnie i samodzielnie przytaczając większość zagadnień,

zgodnie z funkcją skracanego czy przekształcanego tekstu

pisze poprawne opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny, dziennik, pamiętnik, zgodnie z cechami gatunkowymi

tekstów i funkcją tekstu

tworzy wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, w rozprawce formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, samodzielnie podaje przykłady

do argumentów, wnioskuje, stosuje właściwe rozprawce słownictwo

w opowiadaniu odtwórczym i twórczym stosuje elementy charakterystyki pośredniej, wprowadza realia epoki w tekście odwołującym się do

minionych epok

101

stosuje, w zależności od potrzeb tworzonego przez niego tekstu, narrację pierwszo- lub trzecioosobową

w tekstach własnych swobodnie wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych, mowę zależną i

niezależną w celu dynamizowania akcji i charakteryzowania bohatera

opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje cechy bohaterów literackich i rzeczywistych

posługuje się stylem urzędowym, samodzielnie pisze swój życiorys, CV, podanie i list motywacyjny

przeprowadza i zapisuje wywiad, stosuje w nim właściwy zapis graficzny, stara się formułować ciekawe pytania, wykorzystuje zdobytą z

różnych źródeł wiedzę na temat podjęty w rozmowie

opisuje dzieło malarskie, grafikę, plakat, rzeźbę, fotografię z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje sensy przenośne w

wybranych tekstach kultury, podejmuje próbę interpretacji tekstu kultury, np. obrazu, plakatu, grafiki

pisze scenariusz na podstawie dzieła literackiego lub twórczy, zapisuje w nim dialogi i didaskalia

pisze recenzję książki/filmu/przedstawienia, uwzględniając w niej swoją opinię oraz podstawowe słownictwo związane z dziedziną

recenzowanego zjawiska

wyraża swoje zdanie i umie je logicznie uzasadnić, odnosi się do cudzych poglądów i poznanych idei

stosuje się do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań, zna i stosuje wyjątki w akcentowaniu

wyrazów

wygłasza poprawny monolog, przemówienie, aktywnie uczestniczy w dyskusji

prezentuje w dyskusji swoje stanowisko, rozwija je odpowiednio dobranymi argumentami, świadome stosuje retoryczne środki wyrazu

uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury, logicznie formułuje argumenty

potrafi zastosować środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia

zna i stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia, zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy

reaguje z zachowaniem zasad kultury na zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację

recytuje z pamięci tekst poetycki, interpretując go z uwzględnieniem tematu i wyrażanych emocji

ocenia recytację własną, koleżanek i kolegów i przedstawia uzasadnienie swojej oceny

102


sprawnie stosuje w praktyce zasady ortograficzne (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i mała litera, zasady

dotyczące pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości głosek), w razie wątpliwości korzysta ze słownika ortograficznego

koryguje błędy językowe w tworzonym przez siebie tekście, analizuje i porównuje przy tym wiedzę z różnych źródeł informacji

analizuje elementy językowe w tekstach kultury (np. w reklamach, plakacie, piosence), wykorzystując wiedzę o języku w zakresie fonetyki,

słowotwórstwa, fleksji i składni

ma wiedzę, którą stosuje w praktyce, z zakresu:

– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde,

miękkie; wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności i uproszczenia grup spółgłoskowych, zjawiska utraty dźwięczności w

wygłosie, dostrzega rozbieżności między mową a pismem i zgodnie z tym zapisuje wyrazy, w których te rozbieżności występują,

– słowotwórstwa i słownictwa – rozpoznaje wyraz podstawowy i pochodny, podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń, tworzy rodzinę

wyrazów; odróżnia wyraz pokrewny od bliskoznacznego, stosuje poprawnie formanty do tworzenia wyrazów pochodnych, umie je

nazwać, rozpoznaje wyrazy złożone słowotwórczo, wskazuje różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów; zna typy

skrótów i skrótowców

i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie stosuje w swoich wypowiedziach popularne przysłowia, powiedzenia,

frazeologizmy we właściwym kontekście itp., rozróżnia synonimy, homonimy, antonimy, wskazuje wyrazy rodzime

i zapożyczone; wyjaśnia różnice między treścią a zakresem wyrazu, różnicuje wyrazy ze względu na ich treść i zakres, odróżnia

język ogólnonarodowy od gwary i dialektu,

– fleksji – nazywa i odmienia odmienne części mowy: rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny,

pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego

rodzaje); oddziela temat od końcówki, także w wyrazach, w których występują oboczności; nazywa nieodmienne części mowy:

przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek, wykrzyknik); stosuje wiedzę o

częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -

by z różnymi częściami mowy; tworzy i odmienia imiesłowy,

103

– składni – rozpoznaje i nazywa części zdania: podmiot (i jego rodzaje: gramatyczny, logiczny, szeregowy i domyślny), orzeczenie

(odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego), przydawkę, dopełnienie, okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu);

nazywa związki wyrazów w zdaniu pojedynczym (w tym rozpoznaje wyraz nadrzędny i podrzędny), a także zależności między zdaniami

składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny i podrzędny; wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego

i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania

na zdanie złożone i odwrotnie; dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną

i odwrotnie, sporządza wykresy zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w zdaniach

złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi określić typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące,

pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), a także rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie (łącznie,

rozłącznie, przeciwstawnie i wynikowo) i podrzędnie (przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe i orzecznikowe); w

swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące

świadomie stosuje znane mu normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych

analizuje przykłady manipulacji i prowokacji językowej, nie poddaje się im

zna językowe sposoby osiągania porozumienia, świadomie je stosuje



SŁUCHANIE

aktywnie słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako uczestnik różnych sytuacji mówienia w czasie zajęć lekcyjnych,

analizuje treść i kompozycję wypowiedzi innych, poprawność językową i stylistyczną

słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz ocenia zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych tekstu

interpretuje wysłuchany tekst, uwzględniając intencję jego nadawcy, w tym aluzję, sugestię, manipulację

104

analizuje i omawia w wysłuchanych utworach elementy komizmu, kpiny i ironii jako wyraz intencji wypowiedzi


samodzielnie odczytuje teksty współczesne i dawne na poziomie przenośnym

i symbolicznym, interpretuje je w różnych kontekstach, czyta płynnie, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji

oraz uwzględnia budowę wersyfikacyjną, a także organizację rytmiczną utworu poetyckiego

rozumie znaczenie archaizmów i wyrazów należących do gwar obecnych w tekstach literackich, odszukuje ich znaczenie w

przypisach lub innych źródłach, odróżnia archaizm od archaizacji

analizuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym, określa temat

utworu i poruszone problemy, ustosunkowuje się do nich, dąży do zrozumienia ich złożoności i niejednoznaczności, samodzielnie

interpretuje tytuł utworu, odnosi się do kontekstów, np. biograficznego, historycznego, kulturowego

zauważa, rozumie i omawia emocje oraz argumenty zawarte w wypowiedziach, a także tezę, argumenty i przykłady w wypowiedzi,

polemizuje z nimi

interpretuje informacje zawarte w tekście, przytacza i komentuje opinie, odnosząc się do nich

odróżnia prawdę od prawdopodobieństwa, wskazuje elementy biograficzne i autobiograficzne w dziełach literackich, odróżnia je od

wspomnień i pamiętnika lub dziennika; płynnie stosuje terminy realizm i fantastyka

ustosunkowuje się do różnych sposobów oddziaływania tekstu na odbiorcę, takich jak perswazja, sugestia, ironia, aluzja, wartościowanie,

manipulacja itp., płynnie stosuje ww. terminy

całościowo omawia elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim, rozumie złożone sytuacje, w jakich znajdują się bohaterowie

szczegółowo charakteryzuje nadawcę i adresata wypowiedzi, podaje odpowiednie fragmenty tekstu na potwierdzenie swych ustaleń

dostrzega i wyjaśnia złożone motywy postępowania bohaterów, wartościuje ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych

zasad moralnych, stara się unikać prostych, jednoznacznych ocen

105

wskazuje w tekstach cechy typowe dla liryki, epiki czy dramatu, cechy gatunkowe takich tekstów, jak pieśń, hymn, sonet, tren, fraszka

charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu i bohatera wiersza (jej sytuację, uczucia i stany), podaje odpowiednie fragmenty tekstu na

potwierdzenie swych ustaleń

analizuje środki stylistyczne, takie jak neologizm, prozaizm, eufemizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, anaforę, porównanie,

porównanie homeryckie, archaizację, kolokwializm, określa ich funkcje w tekście i wpływ na kształt i wymowę utworu

wnikliwie omawia obrazy poetyckie obecne w tekście

odróżnia i omawia cechy gatunkowe noweli, powieści (i jej gatunków), opowiadania, legendy, baśni, przypowieści (paraboli), mitu, bajki,

pamiętnika, dziennika, fantasy, epopei, podaje odpowiednie fragmenty tekstu na potwierdzenie swych ustaleń

przedstawia i szczegółowo analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, omawia ich funkcję w konstrukcji utworu

stosuje w praktyce słownictwo dotyczące dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog, zna

cechy tragedii, komedii i dramatu właściwego, potrafi zakwalifikować utwory dramatyczne do poszczególnych rodzajów dramatu, odróżnia

dramat od inscenizacji i adaptacji

proponuje własną interpretację głosową dialogów ze scenariuszy, rozumie budowę i treść dramatu

omawia cechy literatury dydaktycznej, podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki

wskazuje, jaką funkcję pełnią w balladzie i satyrze elementy typowe dla różnych rodzajów literackich

wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym, indeksie i przypisach; wykorzystuje do pracy spis

treści, wyszukuje i zapisuje cytaty z poszanowaniem praw autorskich, sporządza przypis, wyszukuje i porównuje informacje w różnych

tekstach, m.in. popularnonaukowych i naukowych – używa ich do własnych celów

ma świadomość różnic stylu i intencji między tekstem literackim, naukowym, popularnonaukowym i publicystycznym

wymienia i rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, felieton, artykuł, reportaż; podaje cechy tych gatunków, uzasadnia przynależność

tekstu prasowego do publicystyki; w wypowiedziach świadomie i konsekwentnie stosuje nazwy gatunków publicystycznych; wie, czym

publicystyka różni się od literatury

106

analizuje i interpretuje symbole i alegorie występujące w tekstach kultury, określa ich funkcje

wie, czym się różni adaptacja od oryginalnego tekstu; analizuje zamysł pisarza i twórców adaptacji

określa i ocenia rolę osób uczestniczących w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf,

charakteryzator, scenarzysta, producent, operator, dźwiękowiec, rekwizytor, inspicjent, sufler, statysta, oświetleniowiec, kostiumolog)

wnikliwie, korzystając z różnych źródeł informacji, analizuje związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury (np. obrazem,

plakatem, dziełem muzycznym, rzeźbą)

samodzielnie dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji wybranych zjawisk społecznych oraz prezentuje je w

ramach różnych projektów, samodzielnych lub grupowych, podejmuje w nich tematy związane z historią, filozofią, sztuką

interpretuje aforyzm i anegdotę

w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) analizuje i omawia elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy,

wyliczenia, wykrzyknienia

wnikliwie analizuje językowe i pozajęzykowe środki perswazji (np. w reklamie prasowej), reaguje adekwatnie do nich, nie ulega im

niepotrzebnie

dostrzega i omawia funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie

wskazuje elementy stylu oficjalnego, nieoficjalnego (potocznego), urzędowego (mówionego i pisanego) i artystycznego w tekstach,

np. literackich, i określa ich funkcję

interpretuje pejzaż, portret, scenę rodzajową, martwą naturę; wybiera i omawia konteksty związane z analizowanym dziełem


pisze wyczerpująco i na temat, stosując funkcjonalną, urozmaiconą kompozycję, logikę wypowiedzi

zachowuje poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną tworzonego tekstu, stosuje zasady interpunkcji zdania

pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego, pisze teksty wyczerpujące temat, zrozumiałe, klarowne

107

zachowuje przemyślaną, trójdzielną kompozycję dłuższej wypowiedzi, w tym w przemówieniu; konsekwentnie i logicznie stosuje akapity,

dba o spójne, ciekawe nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi

zachowuje estetykę zapisu, jego teksty są poprawne, przejrzyste i czytelne

posługując się bogatym słownictwem, poprawnie redaguje różne formy wypowiedzi, m.in. opowiadanie z elementami dialogu i monologu,

opisu, charakterystyki, zróżnicowane stylistycznie i funkcjonalnie opisy, recenzję i notatkę (różnorodne postaci)

redaguje poprawne ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, apel, uwzględniając w nich

wszystkie elementy i właściwy zapis graficzny i funkcję tekstu

tworzy plan ramowy i rozbudowany szczegółowy dłuższej wypowiedzi

formułuje treść sms-a, e-maila, stosując poprawny zapis ortograficzny, dodaje trafny, przemyślany komentarz do przeczytanej informacji

elektronicznej

streszcza, skraca, parafrazuje tekst (w tym tekst naukowy i popularnonaukowy), poprawnie i samodzielnie przytaczając zagadnienia

pisze opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny, dziennik, pamiętnik, zgodnie z cechami gatunkowymi tekstów,

stylizuje język, np. listu na język dawnych epok

tworzy wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, odwołując się do kontekstów, np. historycznego, biograficznego, kulturowego; w

rozprawce swobodnie formułuje tezę, hipotezę oraz wnikliwe argumenty; samodzielnie podaje przykłady do argumentów; wnioskuje,

dobierając słownictwo właściwe rozprawce

w opowiadaniu odtwórczym i twórczym indywidualizuje język bohatera, wprowadza nieszablonowe rozwiązania kompozycyjne

w tekstach własnych swobodnie i celowo wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych, mowę

zależną i niezależną w celu dynamizowania akcji i charakteryzowania bohatera

wnikliwie opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje cechy bohaterów literackich i rzeczywistych, ocenia

i wartościuje ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych norm moralnych

samodzielnie pisze życiorys, CV, podanie i list motywacyjny

przeprowadza i zapisuje wywiad, stosuje w nim właściwy zapis graficzny, dba o ciekawe pytania, wykorzystuje zdobytą z różnych źródeł

wiedzę na temat podjęty w rozmowie

108

opisuje dzieło malarskie, grafikę, plakat, rzeźbę, fotografię z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje sensy przenośne w

wybranych tekstach kultury, interpretuje tekst kultury, np. obrazu, plakatu, grafiki

pisze scenariusz na podstawie własnych pomysłów

pisze wyczerpującą temat recenzję książki/filmu/przedstawienia, uwzględniając w niej swoją opinię i operując właściwym dla

recenzji słownictwem, omawia krytycznie elementy tekstu kultury , stosując odpowiednio dobrane słownictwo

wyraża własne zdanie, trafnie polemizuje ze stanowiskiem innych, formułuje rzeczowe i samodzielne argumenty poparte celnie

dobranymi przykładami, np. wprowadza cytaty z tekstów filozoficznych, sentencje, przysłowia na poparcie swojego stanowiska

stosuje się do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań, zna i stosuje wyjątki w akcentowaniu

wyrazów, unika regionalizmów i elementów gwary środowiskowej, które są niezgodne z normą językową

wygłasza poprawny, ciekawy monolog, przemówienie, uczestniczy w dyskusji, posługując się wieloma środkami wyrazu

wyraża swoje zdanie i umie je logicznie uzasadnić, czynnie się odnosi do cudzych poglądów i poznanych idei

aktywnie uczestniczy w dyskusji, używając środków językowych wyrażających stosunek mówiącego do przedstawianych treści; nawiązując do

wypowiedzi przedmówców, podejmuje próby prowadzenia dyskusji

dobiera i stosuje różnorodne środki językowe odpowiednio do sytuacji i odbiorcy oraz rodzaju komunikatu

pr e ze n tu j e w dyskusji swoje stanowisko, rozwija je odpowiednio dobranymi, przemyślanymi argumentami, świadome stosuje retoryczne

środki wyrazu

stosuje środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia odpowiednio do sytuacji i

odbiorcy oraz rodzaju komunikatu

zna i swobodnie stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia, zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy

reaguje swobodnie i z zachowaniem zasad kultury na zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację

recytuje z pamięci teksty poetyckie, interpretując je głosowo z uwzględnieniem tematu i wyrażanych emocji oraz na przykład przez

poprawne stosowanie pauz w tekście zawierającym przerzutnie

krytycznie ocenia recytację własną, koleżanek i kolegów; przedstawia rzeczowe, wnikliwe, bezstronne i życzliwe uzasadnienie swojej oceny

płynnie mówi na podany temat, zachowując zasady poprawności językowej i stylistycznej; udowadnia swoje racje za pomocą rzeczowych

109

argumentów ułożonych w logiczny wywód


Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

stosowania w praktyce zasad ortograficznych (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i mała litera, zasady

dotyczące pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości głosek), korzysta ze słownika ortograficznego, by wyjaśnić wątpliwości

dotyczące wyrazów rzadkich, o nietypowej pisowni

do s t r z e ga n ia i ko re k t y b ł ę dó w j ę z yk ow y c h w t w o rz on ym p r z ez s i eb i e t ek ś c i e

analizy elementów językowych w tekstach kultury (np. w reklamach, plakacie, piosence), z wykorzystaniem wiedzy o języku w zakresie

fonetyki, słowotwórstwa, fleksji i składni

ma wiedzę, którą płynnie stosuje w praktyce, z zakresu:

– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe,

twarde, miękkie; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności, uproszczeń grup spółgłoskowych, utraty

dźwięczności w wygłosie; ma świadomość rozbieżności między mową a pismem i świadomie to wykorzystuje, dbając o poprawność

ortograficzną pisanych tekstów,

– słowotwórstwa i słownictwa – rozpoznaje w y r a z p o d s t a w o w y i p o c h o d n y , podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń, tworzy

rodzinę wyrazów; odróżnia wyraz pokrewny od bliskoznacznego, poprawnie stosuje formanty do tworzenia wyrazów pochodnych,

umie je nazwać, rozpoznaje wyrazy złożone słowotwórczo, wskazuje różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem

wyrazów, zna typy skrótów i skrótowców oraz stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie; świadomie stosuje

w swoich wypowiedziach popularne przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy we właściwym kontekście itp., rozróżnia synonimy,

homonimy, antonimy, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; wyjaśnia różnice między treścią a zakresem wyrazu, różnicuje

wyrazy ze względu na ich treść i zakres, odróżnia język ogólnonarodowy od gwary i dialektu,

– fleksji – swobodnie nazywa i odmienia odmienne części mowy (także w przypadku wyrazów podchwytliwych): rzeczownik (z

podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany,

110

w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje), oddziela temat od końcówki, także w wyrazach, w

których występują oboczności; nazywa nieodmienne części mowy (także w przypadku podchwytliwych wyrazów): przysłówek (w

tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek, wykrzyknik), stosuje wiedzę o częściach

mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z

różnymi częściami mowy, tworzy i odmienia imiesłowy,

– składni – rozpoznaje i nazywa części zdania: podmiot (i jego rodzaje: gramatyczny, logiczny, szeregowy i domyślny), orzeczenie

(odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego), przydawkę, dopełnienie, okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu),

nazywa związki wyrazów w zdaniu pojedynczym (w tym rozpoznaje wyraz nadrzędny i podrzędny w związkach wyrazów, rozpoznaje

związek zgody, rządu i przynależności), a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon

nadrzędny i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego

w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń

z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i

odwrotnie, sporządza wykresy rozbudowanych zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe

w zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi określić typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące,

rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie),

a także rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie (łącznie, rozłącznie, przeciwstawnie i wynikowo) i podrzędnie (przydawkowe,

dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe i orzecznikowe) na prostych przykładach; w swoich wypowiedziach stosuje zdania,

uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące

swobodnie wykorzystuje znane normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych

rozpoznaje i rozumie przykłady manipulacji i prowokacji językowej, aktywnie je komentuje i reaguje na nie

zna językowe sposoby osiągania porozumienia, aktywnie i asertywnie je stosuje

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą, a ponadto przejawia wiele umiejętności w

zakresie przykładowo podanych zagadnień:111


SŁUCHANIE

ocenia wysłuchany tekst pod względem merytorycznym oraz poprawnościowym, stosuje kryteria oceny odpowiednio dobrane do celu

wypowiedzi i intencji nadawcy

samodzielnie odczytuje i interpretuje zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych nagrania wzorcowej recytacji

analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach dydaktycznych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCHI ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

czyta różne teksty (zarówno współczesne, jak i dawne, przewidziane w programie nauczania oraz spoza niego) na poziomie dosłownym,

przenośnym i symbolicznym

samodzielnie i z pasją interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do

interpretacji, proponuje własną interpretację głosową tekstu

praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonaukowego, naukowego; systematycznie i skutecznie szuka

nowych informacji w celu realizacji zainteresowań humanistycznych

krytycznie, wielostronnie i z zaangażowaniem poznawczym ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworach w

odniesieniu do systemu moralnego i etycznego

analizuje niejednorodność dzieł literackich


samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne, ciekawe stanowisko lub

płynnie dowodzi przyjętych racji za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe

tworzy oryginalne notatki, posługując się bogatym słownictwem

podejmuje próby własnej twórczości literackiej, świadomie stosując różnorodne środki stylistyczne, parafrazuje utwory znanych twórców

pisze wypowiedzi oryginalne pod względem sposobu ujęcia tematu; wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, 112

bezbłędny zapis, logiczną i pomysłową kompozycję; jego język charakteryzuje się własnym stylem lub jego zaczątkami

aktywnie uczestniczy w realizacji projektów, będąc przewodniczącym grup projektowych lub pełniąc inną ważną dla danego projektu

funkcję

proponuje tematy rozmów odnoszące się do omawianych utworów

aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko i wnioski, formułuje

oryginalne, przemyślane sądy i spostrzeżenia

interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst, uwzględniając funkcję zastosowanych środków stylistycznych, charakter

tekstu, konteksty

przejawia szczególną dbałość o kulturę słowa

oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą

z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji polonistycznej, pozostaje przy tym bezstronny i życzliwy


wykorzystując wiedzę o języku, odczytuje sensy symboliczne i przenośne w tekstach kultury jako efekt świadomego kształtowania warstwy

stylistycznej wypowiedzi

samodzielnie poszerza wiedzę językową i wykorzystuje ją we własnych wypowiedziach

113

§ 35

JĘZYK NIEMIECKIW klasach IV – VI jest językiem dodatkowym realizowanym w wymiarze 2 godzin tygodniowo. W klasach VII-VIII realizowany jest jako drugi język obowiązkowy w wymiarze 2 godzin tygodniowo.1. Na lekcjach języka niemieckiego ocenie podlegają następujące sprawności językowe:

1) słuchanie;2) mówienie;3) czytanie;4) pisanie.

Rozwijanie tych sprawności odbywa się sukcesywnie podczas procesu nauczania – uczenia się języka obcego i jest niezbędne do jego opanowania.2 . Uczniowie uzyskują oceny za:

1) aktywność na lekcji2) odpowiedzi ustne3) prace pisemne ( kartkówki, dyktanda, sprawdziany, testy, sprawności językowe)4) prace domowe ( w różnej formie)5) projekty językowe ( plakaty, albumy. Leporello)6) dodatkową aktywność ( udział w przedstawieniach, przygotowaniu imprez w jęz.

niemieckim)3. Ogólne kryteria oceny biegłości językowej w zakresie szkolnych wymagań edukacyjnych:a) Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej, a deficyty w zakresie wiedzy i umiejętności nie pozwalają na kontynuację nauki na kolejnym etapie nauczania.b) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie kryteria oceny bardzo dobrej, a także wykazuje się dodatkowymi umiejętnościami i wiedzą wykraczającą poza wymagania oceny bardzo dobrej. Wykonuje dodatkowe zadania proponowane przez nauczyciela. Bierze udział w pozalekcyjnych formach doskonalenia umiejętności i poszerzania wiedzy np. przez udział w projektach, przedstawieniach, teatrzykach. Interesuje się kulturą i geografią krajów niemieckojęzycznych. Reprezentuje klasę/szkołę w konkursach języka niemieckiego lub w konkursach wiedzy o krajach niemieckojęzycznych. c) szczegółowe kryteria na pozostałe oceny w poszczególnych klasach:

klasa IV

dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry

SŁUCHANIE

- potrafi rozróżniać dźwięki- rozumie pojedyncze słowa

- rozumie proste zwroty - rozumie wypowiedzi kierowane bezpośrednio do niego powoli i wyraźnie- potrafi rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego- rozumie proste polecenia

- rozumie proste zdania i dialogi usłyszane z mediów- rozumie ogólny sens wypowiedzi

115

Nauczyciela

MÓWIENIE

- potrafi powtarzać i naśladować dźwięki i wyrazy- wygłasza wiersze piosenki z pomocą nauczyciela

- potrafi powtarzać proste zdania- potrafi odpowiadać na bardzo proste pytania w 1 os. l. poj.- potrafi artykułować większość poznanych słów- wygłasza wiersze i piosenki z grupą

- potrafi wypowiadać dźwięki, wyrazy i proste zdania- potrafi zadać proste pytania i odpowiedzieć na nie- potrafi artykułować słowa z zakresu poznanego materiału- wygłasza większość wierszy i piosenek

- samodzielnie potrafi wypowiadać dźwięki, wyrazy i proste zdania,- swobodnie zadaje pytania i odpowiada na nie- samodzielnie wygłasza wiersze i piosenki- potrafi zastosować właściwą intonację

CZYTANIE

- zauważa różnicę między fonetyczną a graficzną formą wyrazu- potrafi z błędami odczytywać wyrazy i proste zdania- rozumie znaczenie napisanych wyrazów

- potrafi odczytywać większość poznanych wyrazów i zdań- rozumie znaczenie napisanych zdań- potrafi wyszukać w tekście wskazane przez nauczyciela słowa

- potrafi odczytywać większość zdań- rozumie treść prostego dialogu- rozumie podstawowe napisy i ogłoszenia- potrafi wyszukać w tekście wskazane zdania

- potrafi odczytywać poznany tekst uwzględniając znaki interpunkcyjne i właściwą intonację- rozumie większość napisów i ogłoszeń- potrafi wyszukać w tekście szczegółowe informacje i rozumie globalnie tekst- potrafi wskazać i odczytać wybrane informacje w tekście

PISANIE

- dostrzega różnicę między graficzną a fonetyczną formą wyrazu,- zna wszystkie znaki graficzne alfabetu w języku niemieckim.- potrafi przepisywać wyrazy i proste zdania

- potrafi samodzielnie zapisać z pamięci niektóre wyrazy- potrafi pisemnie udzielić odpowiedzi twierdzącej lubprzeczącej za pomocą jednego wyrazu- potrafi przepisywać proste zdania

- potrafi pisemnie udzielić odpowiedzi twierdzącej lub przeczącej za pomocą zdania- potrafi przepisywać poprawnie krótkie teksty- potrafi samodzielnie i ze słuchu zapisać wyrazy i proste zdania- potrafi ująć swoje myśli w zdanie pisane

- potrafi udzielić odpowiedzi na pytanie w dłuższej formie pisemnej- potrafi przepisywać dłuższe teksty- potrafi samodzielnie zredagować i zapisać prosty tekst /dialog, pozdrowienia, życzenia/- potrafi ująć swoje myśli w krótki spójny tekst pisany

GRAMATYKA kl. 4 SŁOWNICTWO kl. 4

116

- koniugacja czasowników regularnych (l.poj. i mn.);- zaimki osobowe;- koniugacja czasownika sein i haben;- przeczenia : nein, nicht, kein;- szyk wyrazów w zdaniu oznajmującym i pytającym;- zaimki dzierżawcze mein-e, dein-e;- odmiana rodzajnika określonego i nieokreślonego ( I i IV przypadek )- liczy sprawnie od 0 do 20- zna liczebniki główne od 1-100- liczba mnoga rzeczowników; - odmiana czasownika nieregularnego sprechen- formy czasowników modalnych: möchten, mögen - przymiotnik w roli orzecznika

- przedstawianie się;- powitanie i pożegnanie;- ulubione zajęcia, nazwy czynności, gier i zabaw;- rodzina; - zawody męskie i żeńskie;- określanie wieku;- przybory szkolne i ich cechy;- zwierzęta domowe;- nazwy mebli;- kolory;- określanie położenia rzeczy;- czas wolny – nazwy zajęć i czynności wykonywanych w wolnym czasie;- niektóre potrawy i napoje- nazwy krajów

KLASA V

SŁUCHANIEdopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry

- potrafi rozróżniać dźwięki i słowa o podobnym brzmieniu wskazać różnice i podobieństwa- rozumie pojedyncze słowa z zakresu poznanego słownictwa

- rozumie większość słów i proste zwroty- rozumie proste polecenia nauczyciela

- rozumie słowa, proste zdania oraz krótkie teksty mówione powoli, wyraźnie przez nauczyciela- potrafi rozpoznać uczucia i reakcję mówiącego

- rozumie proste zdania i dialogi oraz krótkie teksty /np. reklamy, ogłoszenia itp./ usłyszane z mediów- rozumie ogólny sens wypowiedzi

MÓWIENIE

- potrafi naśladować i powtarzać dźwięki i wyrazy- artykułować przynajmniej niektóre słowa z zakresu poznanego słownictwa- wygłasza z pomocą nauczyciela poznane wiersze piosenki /przynajmniej niektóre/

- potrafi artykułować większość poznanych słów z zakresu poznanego słownictwa- potrafi powtarzać proste zdania- wygłasza zespołowo większość poznanych wierszy i piosenek- potrafi odpowiedzieć na proste pytanie nauczyciela- potrafi zadać proste pytanie

- zna większość poznanych wierszyków i piosenek i potrafi je samodzielnie wygłaszać z pamięci- potrafi zadawać proste pytania i udzielać na nie odpowiedzi- umie tworzyć krótkie dialogi

- podejmuje samodzielnie próby komunikacji z otoczeniem w j. niemieckim- potrafi samodzielnie zadać pytanie dotyczące danego tematu i udzielić na nie odpowiedzi- potrafi zachować właściwą informację wypowiadanych zdań.

CZYTANIE- dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu- potrafi z błędami odczytywać głoski i większość poznanych wyrazów- potrafi wskazać w tekście

- potrafi odczytywać poznane wyrazy i proste zdania- rozumie znaczenie większości czytanych słów, prostych zdań

- podejmuje próby odczytywania i rozumienia prostych napisów, reklam ogłoszeń, tytułów itp.- rozumie treść

- rozumie czytane wyrazy i zdania z zakresu omawianej tematyki- czyta głośno krótkie teksty uwzględniając

117

podane przez nauczyciela słowa- rozumie większość poznanych wyrazów

- potrafi odszukać w tekście wskazane przez n-la proste zdania i w miarę poprawnie odczytać je.

prostych dialogów - potrafi je głośno odczytać- potrafi korzystać ze słowniczka dwujęzycznego i odszukać znaczenie nieznanych słów

znaki interpunkcyjne i właściwą intonację- potrafi wskazać i odczytać wybrane informacje- rozumie czytany tekst globalnie.

PISANIE

- dostrzega różne między graficzną a fonetyczną formą wyrazu- rozpoznaje i potrafi zapisać wszystkie znaki alfabetu języka niemieckiego- potrafi odpisywać wyrazy i w miarę bezbłędnie proste zdania- potrafi samodzielnie zapisać niektóre poznane wyrazy- udzielić odpowiedzi za pomocą jednego wyrazu ja / nein

- pisze samodzielnie większość poznanych wyrazów- potrafi przecząco lub twierdząco odpowiedzieć na proste pytanie w formie krótkiego zdania- potrafi pisać ze słuchu większość poznanych słów- potrafi w miarę poprawnie przepisywać zdania

- potrafi przepisywać poprawnie zdania i krótkie teksty- pisze samodzielnie poznane wyrazy i proste zdania- potrafi pisemnie odpowiadać na pytania z zakresu poznanej tematyki- pisze ze słuchu wyrazy i proste zdania- potrafi ująć swoją myśl w proste zdanie

- potrafi robić samodzielnie krótkie notatki- potrafi udzielać odpowiedzi pisemnej w formie zdań i krótkiej informacji- samodzielnie potrafi zredagować i poprawnie zapisać krótki tekst: informację, życzenia, pozdrowienia, krótki list itp.- potrafi ująć swoje myśli w krótki, spójny tekst pisany

GRAMATYKA kl. V SŁOWNICTWO kl. V

- rzeczowniki złożone;- koniugacja czasowników nieregularnych w czasie teraźniejszym ( sprechen, lesen, sehen, schlafen, essen;- czasowniki rozdzielnie złożone ( fernsehen, aufstehen );- koniugacja czasowników zwrotnych ( sich waschen, sich anziehen);- koniugacja czasowników: mögen, tanzen, zeichnen, skaten, laufen;- zaimek dzierżawczy sein-e, ihr-e;- koniugacja czasowników modalnych: wollen, können;- zaimek bezosobowy es;- tryb rozkazujący;- zaimek dzierżawczy w bierniku;- przyimki z celownikiem i biernikiem;- czas przeszły Präteritum czasowników haben i sein

- przedmioty szkolne;- dni tygodnia;- plan lekcji;- przebieg dnia (dzień ucznia);- określanie czasu na zegarze;- określanie pory dnia;- program telewizyjny;- nawiązywanie przyjaźni ( korespondencyjni przyjaciele);- opis osoby ( wiek, wygląd, cechy charakteru, zainteresowania );- gatunki zwierząt;- pory roku;- pogoda;- nazwy miesięcy;- zakupy;- nazwy owoców i warzyw;- określanie cen i jednostki wagi;- potrawy, napoje;- wakacje;- miejsca podróży;- nazwy ubrań;- określanie daty

118

KLASA VI

SŁUCHANIE

dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry

- potrafi zrozumieć pojedyncze słowa, ale nie potrafi połączyć ich w jedną całość- potrafi czasami zrozumieć polecenia nauczyciela

- rozumie poszczególne, proste zwroty używane przez nauczyciela

- rozumie instrukcje nauczyciela

- potrafi czasem rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego

- rozumie proste wypowiedzi kierowane do niego pozwoli i wyraźnie przez nauczyciela

- rozumie ogólny sens prostych sytuacji komunikacyjnych w tym intencję rozmówcy

- rozumie bardzo dobrze kierowane bezpośrednio do niego nieskomplikowane wypowiedzi

- rozumie globalny sens informacji płynących z mediów

MÓWIENIE

- potrafi powtarzać pojedyncze wyraz i wyrażenia, ale nie potrafi przekazać istotnej informacji- potrafi powtarzać zwroty z pamięci występujące w utworach typu: piosenka, wiersz- nie podejmuje próby komunikacji z otoczeniem

- potrafi poprawnie artykułować słowa z zakresu poznanego słownictwa- poprawnie wymawia, powtarza całe zdania- potrafi udzielić odpowiedzi na niektóre bardzo proste pytania kierowane do niego- rzadko próbuje zabierać głos- można go zrozumieć, ale z pewną trudnością, gdyż popełnia wiele błędów

- zadaje proste pytania i udziela proste odpowiedzi na interesujące go tematy- potrafi przekazać niektóre informacje, wiadomości- podejmuje próby komunikacji z otoczeniem- potrafi zdobyć i udzielić informacji w typowych wybranych sytuacjach dnia codziennego

- wyraża w prostych słowach własne myśli,spostrzeżenia i pytania otaczającego najbliższego otoczenia- inicjuje i podtrzymuje prostą rozmowę w sytuacji bezpośredniego kontaktu z rozmówcą, a także przy

jego pomocy - potrafi z powodzeniem

przekazać wiadomość

CZYTANIE

- rozumie sens poszczególnych wyrazów- z błędami odczytuje wyrazy i proste zdania- umie odszukać w dwujęzycznym słowniku znaczenia wyrazów

- rozumie sens prostych zdań- odczytuje krótkie zdania i wyrazy popełniając dużo błędów

- rozumie podstawowe napisy i ogłoszenia ułatwiające orientację w środowisku- rozumie globalny sens prostych tekstów- odczytuje poprawnie większość wyrazów i zdań

- rozumie prosty tekst globalnie- potrafi wyszukać w prostych tekstach szczegółowe, potrzebne mu informacje

- potrafi odczytać głośno tekst nie popełniając błędów

w wymowie oraz uwzględniając poprawną intonację i interpunkcję

PISANIE

- dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu

- potrafi odpisać poprawnie wyrazy i zdania

- używa w większości nieprawidłowej pisowni i interpunkcji

- potrafi przepisać poprawnie krótki tekst- potrafi odpowiedzieć pisemnie na bardzo proste pytania nie wykluczając błędów w pisowni- potrafi zapisać prawidłowo wybrane wyrazy ze słuchu

- umie przekazać informacje, ale ma pewne trudności w doborze słów- potrafi odpowiedzieć na zawarte w ćwiczeniach polecenia /pisanie odtwórcze/- umie zapisać poprawnie większość

- bez problemu przekazuje pisemnie dane informacje, treści- potrafi napisać krótki list inicjujący znajomość, kartkę z pozdrowieniami, wypełnić prosty formularz, sporządzić krótką notatkę- poprawnie stosuje

119

wyrazów i zadań ze słuchu

zasady pisowni

GRAMATYKA kl. VI SŁOWNICTWO kl. VI

- czas przeszły Perfekt;- przyimki z celownikiem i biernikiem;- koniugacja czasowników modalnych: müssen, dürfen, sollen, können, mögen, wollen;- formy bezosobowe man darf, man kann, man muss;- przyimki auf, an, in, zu, mit, nach, bei;- koniugacja czasownika helfen i jego rekcja;- okoliczniki określające częstotliwość wykonywanej czynności;- odmiana zaimka dzierżawczego i rodzajnika określonego w celowniku;- koniugacja czasownika rozdzielnie- złożonego einkaufen;- odmiana zaimka osobowego w celowniku i bierniku;- stopniowanie przymiotników;- zdania porównawcze;- antonimy

- wakacje letnie- czynności związane ze spędzaniem wolnego czasu;- środki lokomocji;- nakazy i zakazy;- nazwy obiektów w mieście;- obowiązki domowe;- zakupy, określanie cen;- ulubione danie;- określania objętości i miary;- przyjęcie urodzinowe (zaproszenie, życzenia);- przepis kulinarny;- dyscypliny sportowe;- części ciała

KLASA VII

Zakr

es w

iedz

y i

umie

jętn

ości

Pozi

omy

wym

agań

ed

ukac

yjny

ch

Podstawowy poziom wymagań edukacyjnych Ponadpodstawowy poziom wymagań edukacyjnych

Wiedza(fonetyka, ortografia,

środki językowe)

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra

Uczeń:- zna niewielką liczbę podstawowych słówek i wyrażeń- w wymowie i w piśmie popełnia liczne błędy- zna tylko podstawowe reguły gramatyczne- z trudem wykonuje zadania leksykalno--gramatyczne

Uczeń:- zna podstawowe słownictwo i wyrażenia, ale popełnia błędy w ich wymowie i zapisie- zna większość podstawowych struktur gramatyczno-leksykalnych- zadania wykonuje powoli i z namysłem

Uczeń:- zna większość słownictwa i wyrażeń i z reguły poprawnie je wymawia i zapisuje- zna wszystkie struktury gramatyczno-leksykalne i rzadko popełnia błędy w zadaniach

Uczeń: - zna wszystkie wprowadzone słówka i wyrażenia, bezbłędnie je wymawia i zapisuje- zna wszystkie struktury gramatyczno-leksykalne i zadania wykonuje z reguły bezbłędnie

Umiejętności

1. receptywne (słuchanie/czytanie)

Uczeń:- rozumie podstawowe polecenia nauczyciela i bardzo proste i krótkie teksty odsłuchowe- rozumie ogólny sens tekstów pisanych- nie potrafi lub

Uczeń:- rozumie polecenia nauczyciela - potrafi częściowo wykonać bezbłędnie zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

Uczeń:- rozumie wszystkie polecenia nauczyciela i poprawnie wykonuje zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

Uczeń:- rozumie wszystkie polecenia nauczyciela i bezbłędnie wykonuje zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

120

2. produktywne(mówienie/

pisanie)

wykonuje częściowo zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

- wypowiada się krótkimi zdaniami i frazami- wypowiada się bardzo powoli- tworzy niespójne i proste teksty pisane- niewielki zakres słownictwa i struktur ogranicza wypowiedź- błędy leksykalno-gramatyczne często zakłócają komunikację

- wypowiada się dość powoli, ale dłuższymi zdaniami- tworzy bardzo proste teksty pisane, z niewielką liczbą błędów- posiada wystarczający zasób słownictwa i struktur, żeby przekazać bardzo prostą informację- potrafi wypowiedzieć się logicznie i spójnie, choć z błędami, nie zakłócający-mi ogólnego sensu wypowiedzi

- wypowiada się dość płynnie, odpowiednio długimi zdaniami- tworzy proste spójne teksty pisane- posiada urozmaicony zasób słownictwa, umożliwiający przekazanie prostej informacji w logiczny i spójny sposób- popełnia nieliczne błędy niezakłócające komunikacji

- wypowiada się płynnie stosując poznane struktury gramatyczno-leksykalne- tworzy proste, logiczne i spójne teksty pisane, wykorzystując poznane słownictwo i struktury- nie popełnia błędów gramatycznych i leksykalnych

Zakresy tematyczne podlegające ocenie w klasie VII:

- człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia, emocje, umiejętności i zainteresowania);- miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe)- edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne, życie szkoły);- praca (np. popularne zawody, miejsce pracy)- życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, urodziny, święta); - żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne);- zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki płatnicze, korzystanie z usług); - podróżowanie i turystyka (np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, hotel, wycieczki);- kultura (np. uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje);- sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, uprawianie sportu); - zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);- świat przyrody (np. pogoda, pory roku, rośliny i zwierzęta, krajobraz)

Struktury gramatyczne w klasie VII

Rodzajnik- rodzajniki (nieokreślony, określony) i ich stosowanie- stosowanie rzeczownika bez rodzajnikaRzeczownik- odmiana rzeczownika - tworzenie liczby mnogiej- rzeczowniki złożone - rzeczownik po określeniu miary i wagi

121

Zaimek- zaimki osobowe, nieosobowe, zwrotne, dzierżawcze, wskazujące, pytające, nieokreślonePrzymiotnik- odmiana przymiotnika- regularne i nieregularne stopniowanie przymiotnika- przymiotnik z przedrostkiem -unLiczebnik- liczebniki główne i porządkowe- użycie liczebników w oznaczaniu miary i wagi, powierzchni i objętościPrzysłówek- przysłówki czasu i miejscaPartykuła- użycie partykuł, np. sehr, viel, immerPrzyimek- przyimki z celownikiem, z biernikiem- formy czasowe czasownika (strona czynna): Präsens, Perfekt

UWAGA:Nauczyciele języka niemieckiego uwzględniają w procesie oceniania uczniów zalecenia PPP dotyczące opinii o specyficznych trudnościach w nauce ucznia. Uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego są zwolnieni z nauki drugiego języka obcego.

KLASA VIII

Zakr

es w

iedz

y i

umie

jętn

ości

Pozi

omy

wym

agań

ed

ukac

yjny

ch

Podstawowy poziom wymagań edukacyjnych

Ponadpodstawowy poziom wymagań edukacyjnych

Wiedza(fonetyka, ortografia,

środki językowe)

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra

Uczeń:- zna niewielką liczbę podstawowych słówek i wyrażeń- w wymowie i w piśmie popełnia liczne błędy- zna tylko podstawowe reguły gramatyczne- z trudem wykonuje zadania leksykalno--gramatyczne

Uczeń:- zna podstawowe słownictwo i wyrażenia, ale popełnia błędy w ich wymowie i zapisie- zna większość podstawowych struktur gramatyczno-leksykalnych- zadania wykonuje powoli i z namysłem

Uczeń:- zna większość słownictwa i wyrażeń i z reguły poprawnie je wymawia i zapisuje- zna wszystkie struktury gramatyczno-leksykalne i rzadko popełnia błędy w zadaniach

Uczeń: - zna wszystkie wprowadzone słówka i wyrażenia, bezbłędnie je wymawia i zapisuje- zna wszystkie struktury gramatyczno-leksykalne i zadania wykonuje z reguły bezbłędnie

122

Umiejętności

1. receptywne (słuchanie/czytanie)

2. produktywne(mówienie/

pisanie)

Uczeń:- rozumie podstawowe polecenia nauczyciela i bardzo proste i krótkie teksty odsłuchowe- rozumie ogólny sens tekstów pisanych- nie potrafi lub wykonuje częściowo zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

- wypowiada się krótkimi zdaniami i frazami- wypowiada się bardzo powoli- tworzy niespójne i proste teksty pisane- niewielki zakres słownictwa i struktur ogranicza wypowiedź- błędy leksykalno-gramatyczne często zakłócają komunikację

Uczeń:- rozumie polecenia nauczyciela - potrafi częściowo wykonać bezbłędnie zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

- wypowiada się dość powoli, ale dłuższymi zdaniami- tworzy bardzo proste teksty pisane, z niewielką liczbą błędów- posiada wystarczający zasób słownictwa i struktur, żeby przekazać bardzo prostą informację- potrafi wypowiedzieć się logicznie i spójnie, choć z błędami, nie zakłócający-mi ogólnego sensu wypowiedzi

Uczeń:- rozumie wszystkie polecenia nauczyciela i poprawnie wykonuje zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

- wypowiada się dość płynnie, odpowiednio długimi zdaniami- tworzy proste spójne teksty pisane- posiada urozmaicony zasób słownictwa, umożliwiający przekazanie prostej informacji w logiczny i spójny sposób- popełnia nieliczne błędy niezakłócające komunikacji

Uczeń:- rozumie wszystkie polecenia nauczyciela i bezbłędnie wykonuje zadania odsłuchowe i na rozumienie tekstów pisanych

- wypowiada się płynnie stosując poznane struktury gramatyczno-leksykalne- tworzy proste, logiczne i spójne teksty pisane, wykorzystując poznane słownictwo i struktury- nie popełnia błędów gramatycznych i leksykalnych

Poziom II.2

I Zakresy tematyczne podlegające ocenie na poziomie edukacyjnym II.2

- człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia, emocje, umiejętności i zainteresowania);- miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczeń i wyposażenie domu, prace domowe)- edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne, oceny szkolne, życie szkoły, zajęcia pozalekcyjne);- praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy,

123

wybór zawodu)- życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemu); - żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, nawyki żywieniowe, lokale gastronomiczne);- zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki płatnicze, wymiana i zwrot towaru, promocje, korzystanie z usług); - podróżowanie i turystyka (np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, baza noclegowa, hotel, wycieczki);- kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);- sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, imprezy sportowe, uprawianie sportu); - zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);- nauka i technika (np. odkrycia naukowe, wynalazki, korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych i technologii informacyjno-komunikacyjnych- świat przyrody (np. pogoda, pory roku, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego)- życie społeczne (np. wydarzenia i zjawiska społeczne)

II Struktury gramatyczne

Treści gramatyczne są podstawą skutecznej komunikacji. Poniższe zestawienie struktur gramatycznych ma charakter informacyjny. Struktur gramatycznych należy używać do realizacji tych funkcji językowych i sytuacji komunikacyjnych, w których mają one zastosowanie i które są niezbędne na danym etapie edukacyjnym i poziomie zaawansowania.

Rodzajnik- rodzajniki (nieokreślony, określony) i ich stosowanie- stosowanie rzeczownika bez rodzajnikaRzeczownik- odmiana rzeczownika (mocna, słaba, mieszana)- tworzenie liczby mnogiej- rzeczowniki złożone, zdrobniałe, określające zawód i wykonawcę czynności- rzeczowniki tworzone od miast, krajów i części świata, od rzeczowników, czasowników, od przymiotników, imiesłowów, liczebników- odmiana imion własnych- rzeczownik po określeniu miary i wagi- rekcja rzeczownikaZaimek- zaimki osobowe, nieosobowe, zwrotne, dzierżawcze, wskazujące, pytające, nieokreślone, względne,Przymiotnik- przymiotnik jako orzecznik i jako przydawka- regularne i nieregularne stopniowanie przymiotnika- przymiotniki utworzone od nazw miast, krajów i części świata- przymiotnik z przedrostkiem -unLiczebnik- liczebniki główne, porządkowe- użycie liczebników w oznaczaniu miary i wagi, powierzchni i objętości

124

Przysłówek- przysłówki zaimkowe w pytaniu i w odpowiedzi- regularne i nieregularne stopniowanie przysłówków- przysłówki czasu i miejscaPartykuła- użycie partykuł: sehr, besonders, viel, erst, sogar, immer, etwa, eben, ziemlich, aberPrzyimek- przyimki z celownikiem, z biernikiem, z celownikiem lub z biernikiemCzasownik- formy czasowe czasownika (strona czynna): Präsens, Futur I, Präteritum, Perfekt- czasowniki posiłkowe: sein, haben, werden- czasowniki nieregularne ze zmianą samogłoski- czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone- czasowniki zwrotne- czasowniki modalne w trybie oznajmującym (Präsens i Präteritum)- czasownik lassen- formy imiesłowowe czasownika: Partizip II- tryb rozkazujący- bezokoliczniki z zu i bez zu - rekcja czasownikówSkładnia- zdania pojedyncze: oznajmujące, pytające, rozkazujące- szyk wyrazów: prosty, przestawny i szyk zdania podrzędnie złożonego- przeczenia: nein, nicht, kein i ich miejsce w zdaniu- zdania współrzędnie złożone ze spójnikami i bezspójnikowe- zdania podrzędnie złożone: dopełnieniowe, okolicznikowe przyczyny, warunkowe

§ 36JĘZYK ANGIELSKI:1. Ocenie podlega:

- słuchanie,- mówienie, - czytanie,- pisanie,- znajomość zasad gramatycznych i słownictwa.

2. Podczas lekcji uczniowie oceny uzyskują za:- aktywność na lekcji,- odpowiedzi ustne,- prace pisemne : kartkówki, sprawdziany, testy,- prace domowe,- projekty językowe.

3. Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeżeli:

- bierze czynny udział w konkursach i dodatkowych zajęciach związanych z językiem angielskim,- jego wiedza wybiega poza zakres wymagań na ocenę bardzo dobrą,- posiada wiedzę o krajach anglojęzycznych,- doskonale radzi sobie z wymową i pisownią angielską.

125

4. W klasie I i II z języka angielskiego stosuje się punkty od 1 do 6, ale ocena semestralna i roczna jest oceną opisową. W klasie III cząstkowa ocena osiągnięć jest cyfrowa, ale ocena semestralna i roczna jest oceną opisową.

5. Oceny semestralna i roczna wyrażone są w dzienniku liczbami 1, 2, 3, 4, 5, i 6, co interpretuje się i zapisuje następująco:

a) ocena semestralna w klasie I, II, III:6 pkt - uczeń opanował doskonale wymagane umiejętności językowe5 pkt - uczeń opanował bardzo dobrze wymagane umiejętności językowe4 pkt - uczeń opanował dobrze wymagane umiejętności językowe 3 pkt - uczeń posiada podstawowe umiejętności językowe, ale powinien je doskonalić2 pkt - uczeń ma kłopoty w posługiwaniu się językiem angielskim 1 pkt – uczeń nie opanował wymaganych umiejętności językowych

b) ocena roczna w klasie I:6 pkt - uczeń opanował doskonale wymagane umiejętności językowe na poziomie klasy pierwszej5 pkt- uczeń opanował bardzo dobrze wymagane umiejętności językowe na poziomie klasy pierwszej4pkt - uczeń opanował dobrze wymagane umiejętności językowe na poziomie klasy pierwszej3 pkt - uczeń posiada podstawowe umiejętności językowe, ale powinien je doskonalić na poziomie klasy pierwszej 2pkt - uczeń ma kłopoty w posługiwaniu się językiem angielskim na poziomie klasy pierwszej1 pkt - uczeń nie opanował wymaganych umiejętności językowych na poziomie klasy pierwszej

c) ocena roczna w klasie II i III6 pkt - uczeń opanował doskonale czytanie, mówienie, pisanie oraz słownictwo na poziomie klasy drugiej/trzeciej5 pkt - uczeń opanował bardzo dobrze czytanie, mówienie, pisanie oraz słownictwo na poziomie klasy drugiej/trzeciej4 pkt - uczeń opanował dobrze czytanie, mówienie, pisanie oraz słownictwo na poziomie klasy drugiej/trzeciej 3 pkt - uczeń posiada podstawowe umiejętności językowe, ale powinien poćwiczyć wymowę oraz czytanie na poziomie klasy drugiej/trzeciej 2 pkt - uczeń ma kłopoty w posługiwaniu się językiem angielskim i powinien popracować nad czytaniem, mówieniem i pisaniem.1 pkt - uczeń nie opanował materiału realizowanego w klasie drugiej/trzeciej

ADNOTACJA DO SZKOLNYCH ZASAD OCENIANIA DLA UCZNIÓW KL. I-VIII Z OPINIAMI I ORZECZENIAMINauczyciel języka angielskiego w klasach 1-3 wystawia ocenę opisową uwzględniając indywidualne możliwości psychofizyczne dziecka z orzeczeniem o kształceniu specjalnym.Nauczyciel j. angielskiego uwzględnia w ocenianiu klas 1-8 zalecenia z orzeczenia o kształceniu specjalnym oraz zalecenia dotyczące uczniów z opiniami o specyficznych trudnościach w nauce.

126

Klasa 1

Ocena Mówienie Słuchanie Czytanie Pisanie Słownictwo

6 pkt

Wymowa jest bardzo poprawna. Uczeń potrafi poprawnie powtarzać słowa i zwroty. Umie zadawać proste pytania i udzielić samodzielnej odpowiedzi.

Uczeń rozumie sens historyjek i bajek. Potrafi wyróżnić najważniejsze informacje i przetłumaczyć to co usłyszał. Rozumie polecenia nauczyciela.

Uczeń czyta zwroty i zdania poprawnie i rozumie ich sens. Nie popełnia błędów w wymowie. Umie domyślić się znaczenia niektórych nieznanych wyrazów z kontekstu.

Potrafi uzupełnić zdanie i podpisać poprawnie obrazki.W pisowni nie popełnia błędów. Pisze szybko i starannie.

Uczeń potrafi nazwać przedmioty, zwierzęta i rozumie słowa gdy je zobaczy lub usłyszy. Pamięta słowa dawno poznane. Tłumaczy słowa z j.polskiego na angielski i odwrotnie.

5 pkt

Uczeń stosuje poprawną wymowę. Potrafi powtórzyć bezbłędnie słowa i zwroty oraz udzielić odpowiedzi na postawione pytania przy pomocy nauczyciela.

Uczeń potrafi wyróżnić większość informacji ze słuchanego tekstu. Rozumie ogólny sens historyjek i bajek.Rozumie polecenia nauczyciela.

Uczeń nie popełnia błędów w czytaniu i prawie zawsze rozumie sens czytanych zdań.

Uczeń podczas odwzorowywania nie popełnia błędów. Potrafi uzupełnić samodzielnie zdania, podpisać obrazki .

Uczeń potrafi nazwać większość przedmiotów, które poznał. Rozpoznaje słowa gdy je usłyszy, lub gdy zobaczy. Tłumaczy większość słów z j.polskiego na angielski i odwrotnie.

4 pktUczeń potrafi powtórzyć słowa i zdania za nauczycielem lub nagraniem. Popełnia nieliczne błędy w wymowie.

Uczeń rozumie częściowo słyszany tekst oraz potrafi rozróżnić dźwięki oraz emocje osoby mówiącej. Rozpoznaje kluczowe informacje.

Uczeń rozumie sens prostego tekstu. Podczas czytania rzadko popełnia błędy ale czasami czyta zgodnie z pisownią.

Uczeń popełnia nieliczne błędy przy pisaniu, zwłaszcza nowych słów. Czasami stosuje fonetyczny zapis słów.

Uczeń rozpoznaje słowa gdy je usłyszy w odpowiedniej intonacji i odpowiednim kontekście. Przypomina sobie większość słów.

3 pkt

Uczeń potrafi naśladować krótkie zwroty i słowa. Ma trudności z samodzielną i poprawną wypowiedzią. Potrzebuje podpowiedzi nauczyciela.

Uczeń czasami potrzebuje pomocy nauczyciela przy rozumieniu dłuższego tekstu. Zazwyczaj rozpoznaje kluczowe informacje. Rozumie proste pytania. Rozumie ogólny sens słuchanego tekstu.

Rozumie głównie pojedyncze słowa. Z trudnością wyszukuje w tekście potrzebne informacje. Większość wyrazów czyta poprawnie. Umie przeczytać prosty tekst tak, aby był zrozumiały.

Uczeń popełnia błędy w pisowni, nieznane słowa zapisuje tak jak się je wymawia. Rzadko potrafi zbudować pełną poprawną samodzielną wypowiedź .

Uczeń pamięta część poznanych słów i przy pomocy nauczyciela rozpoznaje ich znaczenie. Z problemami tłumaczy słowa z języka angielskiego na język polski

2 pkt

Uczeń rzadko wypowiada się samodzielnie, prawie zawsze opiera się na podpowiedziach nauczyciela.

Rozumie proste zwroty grzecznościowe, stosowane na lekcji. Rozumie proste polecenia nauczyciela, poparte gestem.

Uczeń czyta bez odróżnienia wymowy od formy pisemnej. Popełnia liczne błędy w wymowie i nie rozumie znaczenia większości słów.

Uczeń popełnia liczne błędy w pisowni, często zapisuje słowa tak jak się je wymawia. Odwzorowuje słownictwo z błędami.

Uczeń pamięta nieliczną część poznanych słów i wyłącznie przy pomocy nauczyciela rozpoznaje ich znaczenie. Z problemami tłumaczy najprostsze słowa z j. angielskiego na j. polski

127

1pkt

Uczeń nie potrafi naśladować krótkich zwrotów ani słów. Nie wypowiada się samodzielnie i poprawnie.

Uczeń nie rozumie nawet krótkiego tekstu. Nie rozpoznaje kluczowych informacji.

Uczeń czyta bez odróżnienia wymowy od formy pisemnej. Popełnia liczne błędy w wymowie i nie rozumie znaczenia słów.

Uczeń nie stosuje poprawnej pisowni, zapisuje słowa tak jak się je wymawia.Nie potrafi napisać samodzielnej wypowiedzi.

Uczeń nie pamięta poznanych słów. Nawet w kontekście rzadko rozpoznaje ich znaczenie.

Formy sprawdzania wiedzy:

Odpowiedź ustna Projekty plastyczne Praca na lekcji Karty pracy oraz ćwiczenia pisemne Piosenki lub wiersze na pamięć Prace domowe wykonane w zeszycie lub książce ucznia (ćwiczeniach). głośne czytanie Systematyczne prowadzenie zeszytu przedmiotowego oraz ćwiczeń Aktywność podczas zajęć

Klasa 2


6 pkt

Wymowa ucznia jest bardzo poprawna. Potrafi poprawnie wypowiadać słowa i zwroty. Umie zadawać pytania i udzielić samodzielnej odpowiedzi.

Uczeń rozumie doskonale sens historyjek i bajek. Potrafi wyróżnić najważniejsze informacje i przetłumaczyć wszystko to, co usłyszał. Rozumie wszystkie polecenia nauczyciela.

Uczeń czyta bezbłędnie tekst i rozumie jego sens. Nie popełnia błędów w wymowie. Rozumie z kontekstu znaczenie niektórych nieznanych mu wyrazów.

Uczeń potrafi uzupełnić brakujące informacje w tekście i podpisać poprawnie obrazki.Pisze bezbłędnie, szybko i starannie.

Uczeń potrafi zapamiętać nazwy i słowa gdy je zobaczy lub usłyszy. Rozpoznaje je w innych kontekstach. Pamięta słowa dawno poznane. Tłumaczy słowa z języka polskiego na angielski i odwrotnie.

5 pkt

Uczeń stosuje bardzo dobrą wymowę i podczas powtarzania słów i zwrotów nie popełnia błędów. Potrafi udzielić odpowiedzi na postawione pytania przy

Uczeń rozumie prawie wszystkie informacje ze słuchanego tekstu. Rozumie sens historyjek i bajek, potrafi przetłumaczyć większość fragmentów.Rozumie bezbłędnie polecenia

Uczeń nie popełnia błędów podczas czytania i prawie zawsze rozumie sens czytanych zdań. Domyśla się znaczenia

Uczeń podczas pisania nie popełnia błędów. Potrafi samodzielnie napisać zdania, podpisać obrazki .

Uczeń potrafi nazwać prawie wszystkie przedmioty, które poznał. Rozpoznaje słowa, gdy je usłyszy lub gdy zobaczy. Tłumaczy poprawnie większość słów z języka polskiego na

128

pomocy nauczyciela. nauczyciela. pojedynczych słów mimo iż wcześniej ich nie poznał.

angielski i odwrotnie.

4 pktUczeń powtarza słowa i zdania za nauczycielem lub nagraniem, popełniając nieliczne błędy w wymowie.

Uczeń rozumie w większości słyszany tekst oraz potrafi wyodrębnić kluczowe informacje.

Uczeń zazwyczaj prawidłowo rozumie sens tekstu. Podczas czytania popełnia nieliczne błędy czasami czytając zgodnie z pisownią.

Uczeń popełnia nieliczne błędy przy pisaniu, zwłaszcza nowych słów, dawno poznane słowa zapisuje poprawnie. Bardzo rzadko stosuje fonetyczny zapis słów.

Uczeń rozpoznaje poznane słowa gdy je usłyszy lub zobaczy w odpowiednim kontekście. Przypomina sobie większość słów i potrafi je zastosować.

3 pkt

Uczeń potrafi naśladować krótkie zwroty i słowa, popełniając przy tym błędy, które nie zakłócają komunikacji. Ma trudności z samodzielną i poprawną wypowiedzią. Potrzebuje podpowiedzi nauczyciela.

Uczeń czasami wymaga pomocy nauczyciela przy rozumieniu trudniejszego tekstu, ale zazwyczaj rozpoznaje kluczowe informacje. Rozumie ogólny sens słuchanego tekstu.

Rozumie głównie proste zwroty. Z trudnością wyszukuje w tekście potrzebne informacje. Umie przeczytać prosty tekst tak, aby był zrozumiały.

Uczeń popełnia błędy w pisowni, zwłaszcza nieznanych słów. Czasami zapisuje tak jak się je wymawia. Rzadko potrafi zbudować pełną poprawną samodzielną wypowiedź pisemną.

Uczeń pamięta przede wszystkim najczęściej stosowane słowa a przy pomocy nauczyciela potrafi je poprawnie zapisać. Z problemami tłumaczy słowa z języka angielskiego na język polski

2pkt

Uczeń zazwyczaj wypowiada się opierając się na podpowiedziach nauczyciela i jego wymowa jest czasami niezrozumiała dla odbiorcy.

Rozumie proste teksty i słownictwo stosowane na lekcji. Rozumie proste polecenia nauczyciela, poparte gestem.

Uczeń czyta zgodnie z formą pisemną, przez co odbiorca nie rozumie znaczenia większości słów.

Uczeń popełnia liczne błędy w pisowni, przez co jego wypowiedzi stają się niezrozumiałe. Często zapisuje słowa tak, jak się je wymawia. Odwzorowuje słownictwo niepoprawnie.

Uczeń pamięta wybiórczo poznane słowa i wyłącznie przy pomocy nauczyciela rozpoznaje ich znaczenie. Z problemami tłumaczy najprostsze słowa z języka angielskiego na język polski.

1pkt

Uczeń ma duże problemy naśladowaniem krótkich zwrotów i słów. Nie wypowiada się samodzielnie i poprawnie.

Uczeń nie rozumie nawet krótkiego tekstu. Nie rozpoznaje kluczowych informacji.

Uczeń czyta bez odróżnienia wymowy od formy pisemnej i nie rozumie znaczenia słów.

Uczeń pisze i odwzorowuje z błędami, zapisuje słowa tak jak się je wymawia.Nie potrafi napisać poprawnej samodzielnej wypowiedzi.

Uczeń nie pamięta poznanych słów. Nawet w kontekście rzadko rozpoznaje ich znaczenie.

Formy sprawdzania wiedzy: Odpowiedź ustna Krótka forma pisemna- kartkówka

129

Zadania domowe Projekty plastyczne Praca na lekcji Sprawdziany, testy

Klasa 3


6

Uczeń potrafi samodzielne wypowiedzieć się na zadany temat. Na pytania odpowiada całymi zdaniami. Wymowa jest bardzo poprawna.

Uczeń rozumie sens historyjek i bajek. Potrafi wyróżnić najważniejsze informacje i przetłumaczyć to co usłyszał. Rozumie wszystkie polecenia nauczyciela i z nagrań magnetofonowych.

Uczeń czyta tekst poprawnie i rozumie jego sens. Nie popełnia błędów w wymowie. Zachowuje zawsze odpowiednią intonację i stosuje znaki przystankowe. Poprawnie czyta z podziałem na role.

Uczeń samodzielnie tworzy i tłumaczy zdania. W pisowni nie popełnia błędów. Potrafi uzupełnić zdanie i podpisać poprawnie obrazki.

Uczeń potrafi nazwać przedmioty, zwierzęta i rozumie słowa gdy je zobaczy lub usłyszy. Pamięta słowa dawno poznane. Posiada bogaty zasób słów.

5

Uczeń potrafi ładnie powiedzieć kilka zdań. Na pytania odpowiada całymi zdaniami. Wymowa jest bardzo poprawna.

Uczeń rozumie sens historyjek i bajek. Potrafi wyróżnić najważniejsze informacje. Rozumie polecenia nauczyciela i z nagrań magnetofonowych.

Uczeń czyta tekst poprawnie i rozumie jego sens. Nie popełnia błędów w wymowie. Często zachowuje odpowiednią intonację i stosuje znaki przystankowe. Poprawnie czyta z podziałem na role.

Uczeń samodzielnie tworzy i tłumaczy większość zdań. W pisowni nie popełnia poważnych błędów. Potrafi uzupełnić zdanie i podpisać poprawnie obrazki.

Uczeń potrafi nazwać przedmioty, zwierzęta i często rozumie słowa gdy je zobaczy lub usłyszy. Pamięta słowa dość dawno poznane. Posiada duży zasób słów.

4

Uczeń wypowiada się krótkimi i poprawnymi zdaniami. W większości przypadków stosuje poprawną wymowę.

Uczeń potrafi wyróżnić większość informacji ze słuchanego tekstu. Rozumie ogólny sens historyjek i bajek.

Uczeń nie popełnia poważnych błędów w czytaniu i prawie zawsze rozumie jego sens. Czyta teksty zachowując odpowiednią intonację.

Uczeń podczas odwzorowywania nie popełnia błędów. Potrafi uzupełnić samodzielnie krótkie zdania i przetłumaczyć proste zwroty.

Uczeń potrafi nazwać większość przedmiotów, które ostatnio poznał. Rozpoznaje słowa gdy je usłyszy, rzadziej gdy zobaczy. Posiada dosyć bogaty zasób słów.

3Uczeń potrafi powtórzyć słowa i zdania za nauczycielem lub

Uczeń rozumie częściowo słyszany tekst oraz potrafi rozróżnić dźwięki oraz emocje

Uczeń rozumie głównie krótkie zdania. Podczas czytania popełnia błędy

Uczeń popełnia błędy przy pisaniu, czasami stosuje polski zapis słów. Tłumaczy

Uczeń rozpoznaje słowa gdy je usłyszy w odpowiedniej intonacji i odpowiednim kontekście.

130

nagraniem. Na pytania odpowiada zazwyczaj jednym słowem i popełnia błędy w wymowie.

osoby mówiącej. i często czyta tekst zgodnie z pisownią.

pisemnie pojedyncze słowa. Przypomina sobie większość słów.

2

Uczeń potrafi naśladować krótkie zwroty i słowa. Rzadko wypowiada się samodzielnie i poprawnie.

Uczeń potrzebuje pomocy nauczyciela przy rozumieniu tekstu. Rzadko rozpoznaje kluczowe informacje.

Uczeń czyta tekst z przerwami, nie zachowując poprawnej intonacji. Popełnia błędy w wymowie i częściowo rozumie znaczenie słów.

Uczeń popełnia dużo błędów w pisowni, czasami zapisuje słowa tak jak się je wymawia.

Uczeń pamięta część poznanych słów, a przy pomocy nauczyciela rozpoznaje ich znaczenie. Znacznie lepiej tłumaczy słowa z j. angielskiego na j. polski.

1

Uczeń nie potrafi naśladować krótkich zwrotów ani słów. Nie wypowiada się samodzielnie i poprawnie.

Uczeń potrzebuje pomocy nauczyciela przy rozumieniu nawet krótkiego tekstu. Nie rozpoznaje kluczowych informacji.

Uczeń czyta tekst bez odróżnienia wymowy od formy pisemnej, nie zachowując poprawnej intonacji. Popełnia liczne błędy w wymowie i nie rozumie znaczenia słów.

Uczeń popełnia dużo błędów w pisowni, j zapisuje słowa tak jak się je wymawia.

Uczeń pamięta nieliczną część poznanych słów i wyłącznie przy pomocy nauczyciela rozpoznaje ich znaczenie. Z problemami tłumaczy słowa z j. angielskiego na j. polski

Formy sprawdzania wiedzy:

Odpowiedź ustna Krótka forma pisemna- kartkówka Zadania domowe Projekty plastyczne Praca na lekcji Sprawdziany, testy

Klasa IV

Podczas lekcji uczniowie oceny uzyskają za:- aktywność na lekcji- odpowiedzi ustne- prace pisemne (kartkówki, sprawdziany, testy)

131

- prace domowe oraz projekty językowe

Kategorie gramatyczno- leksykalne obowiązujące w klasie IV.- czasowniki: have got, to be, can- czas Present Simple (forma twierdząca, pytania i przeczenie)

- słownictwo związane z: domem, rodziną, szkołą, zwierzętami, jedzeniem i zainteresowaniami

132

133

ocena Gramatyka Słownictwo Słuchanie Mówienie Pisanie

5

Potrafi poprawnie operować prostymi strukturami. Potrafi budować spójne zdania. Stosuje szeroki zakres słownictwa odpowiedni do zdania. Używa poprawnie elementy słownictwa bardziej złożonego.

Rozumie ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów i rozumie kluczowe informacje w tekstach i rozmowach. Wydobywa potrzebne informacje i przekształca je w pisemną formę. Rozpoznaje uczucia i reakcje mówiącego i z łatwością rozróżnia dźwięki. Potrafi z łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela.

Z powodzeniem przekazuje wiadomości Mówi spójnie bez zawahań i posługuje się poprawnym językiem, popełniając niewiele błędów. Posiada duży zakres słownictwa.Umie w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie i można go zrozumieć bez trudności.

Potrafi napisać zadanie zawierające pełne zdania, proste struktury i słownictwo. Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst. W zdaniu zawiera wszystkie istotne punkty. Używa prawidłowej pisowni i interpunkcji.

4

Potrafi poprawnie operować prostymi strukturami. Potrafi budować zdania w większości spójne. Na ogół używa szerokiego zakresu słownictwa odpowiedniego da zdania. Używa poprawnie niedużej ilości elementów słownictwa bardziej złożonego.

Zazwyczaj rozumie ogólny sens tekstów i rozmów, rozumie też większość kluczowych informacji. Potrafi większość wydobytych informacji zamienić w pisemną formę. Potrafi zwykle rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego.Rozróżnia dźwięki i rozumie polecenia nauczyciela.

Przeważnie potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość i mówi spójnie z lekkim wahaniem. Posługuje się w miarę poprawnym językiem, popełniając czasami błędy. Posiadany zakres słownictwa umożliwia wyrażanie myśli. Zazwyczaj naturalnie zabiera głos w rozmowie i można go zrozumieć.

Potrafi na ogół napisać zadanie w pełnych zdaniach, używając prostych struktur i słownictwa. Pisze teksty na ogół spójne i dobrze zorganizowane. W zadaniu pisemnym zawiera istotne punkty, ale niektórym poświęca niewiele miejsca. Używa przeważnie prawidłowej pisowni i interpunkcji.

3

Potrafi poprawnie używać proste struktury. Potrafi budować zdania niekiedy spójne. Czasami używa zakresu słów odpowiedniego do zdania. Używa poprawnie ograniczonego zasobu słów bardziej złożonych.

Rozumie zazwyczaj ogólny sens prostych tekstów i rozmów. Potrafi zrozumieć część kluczowych informacji w tekstach i rozmowach. Potrafi wydobyć potrzebne wiadomości i zamienić je w formą pisemną. Czasami rozpoznaje uczucie i reakcje mówiącego i rozróżnia większość dźwięków.Zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela.

Czasem potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość. Mówi spójnie, ale z wyraźnym zawahaniem. Posługuje się częściowo poprawnym językiem, ale popełnia sporo zauważalnych błędów. Posiada ograniczony zasób słów. Umie czasami zabrać głos w rozmowie i zazwyczaj można go zrozumieć.

Próbuje pisać pełne zdania, zawierające proste struktury i słowa.Organizuje tekst, ale niezbyt spójnie. W tekście zawiera większość istotnych punktów.Czasem używa nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.

2Potrafi poprawnie operować

niedużą ilością struktur. Buduje zdania przeważnie

niespójne. Dysponuje niewielkim zakresem słów. Czasami używa niepoprawnie codziennego słownictwa.

Od czasu do czasu rozumie ogólny sens prostych tekstów i rozmów. Potrafi zrozumieć kilka kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i rozmowach. Potrafi wydobyć niedużą ilość potrzebnych informacji i zamienić je w formę pisemną. Rzadko rozpoznaje uczucia i reakcje mówiącego. Rozróżnia niektóre dźwięki i zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela, ale potrzebuje podpowiedzi lub pomocy.

Czasami potrafi przekazać wiadomość, ale z trudnościami. Czasem mówi spójnie, ale z częstym wahaniem. Używa czasami poprawnego języka, ale popełnia dużo widocznych błędów.Jego zasób słów jest bardzo ograniczony. Rzadko zabiera głos w rozmowie i można go zrozumieć, ale z pewną trudnością.

Ma trudności z napisaniem pełnych zdań. Tekst bywa spójny, ale brak mu organizacji. W zadaniu zawiera tylko niektóre istotne punkty. Używa w większości nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.

Kategorie gramatyczno- leksykalne obowiązujące w klasie V. - czas Present Simple - czas Present Continuous - czas Past Simple (czasowniki regularne) - koniugacja czasownika - czasowniki nieregularne w formie przeszłej - liczba mnoga rzeczowników nieregularnych - słownictwo związane z domem, zwierzętami, jedzeniem - pory roku, miesiące, daty

Ocena Gramatykasłownictwo Słuchanie Mówienie Pisanie

5

Potrafi poprawnie operować strukturami zdań. Potrafi budować spójne zdania. Stosuje szeroki zakres słownictwa odpowiedni do zdania. Używa poprawnie słownictwa bardziej złożonego.

Rozumie ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów i rozumie kluczowe informacje w tekstach i rozmowach. Wydobywa potrzebne informacje i przekształca je w pisemną formę. Potrafi z łatwością zrozumieć polecenia.

Mówi spójnie bez zawahań i posługuje się poprawnym językiem, popełniając niewiele błędów. Posiada duży zakres słownictwa.Można go zrozumieć bez trudności.

Potrafi napisać zadanie zawierające proste struktury i słownictwo. Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst. W zdaniu zawiera wszystkie istotne punkty. Używa prawidłowej pisowni i interpunkcji.

4

Potrafi poprawnie operować prostymi strukturami. Potrafi budować zdania w większości spójne. Na ogół używa szerokiego zakresu słownictwa odpowiedniego do zdania. Używa poprawnie niedużej ilości elementów

Zazwyczaj rozumie ogólny sens tekstów i rozmów, rozumie też większość kluczowych informacji. Rozpoznaje uczucia i reakcje mówiącego i z łatwością rozróżnia dźwięki. Rozróżnia dźwięki i rozumie polecenia nauczyciela.

Posługuje się w miarę poprawnym językiem, popełniając czasami błędy. Posiadany zakres słownictwa umożliwia wyrażanie myśli. Zazwyczaj można go zrozumieć.

Potrafi na ogół napisać pełne zdania, używając prostych struktur i słownictwa. Pisze teksty na ogół spójne. W zadaniu pisemnym zawiera istotne punkty, ale niektórym poświęca niewiele miejsca. Używa przeważnie prawidłowej pisowni i interpunkcji.

134

słownictwa bardziej złożonego.

3Potrafi poprawnie używać proste struktury. Potrafi budować zdania niekiedy spójne. Czasami używa zakresu słów odpowiedniego do zdania. Używa poprawnie ograniczonego zasobu słów bardziej złożonych.

Potrafi zrozumieć część kluczowych informacji w tekstach i rozmowach. Czasami rozpoznaje uczucie i reakcje mówiącego i rozróżnia większość dźwięków.Zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela.

Czasem potrafi wiadomość. Mówi z zawahaniem. Posługuje się częściowo poprawnym językiem, ale popełnia sporo zauważalnych błędów. Posiada ograniczony zasób słów. Zazwyczaj można go zrozumieć.

Próbuje pisać pełne zdania, zawierające proste struktury i słowa.Organizuje tekst, ale niezbyt spójnie. W tekście zawiera większość istotnych punktów.Czasem używa nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.

2Potrafi poprawne operować

niedużą ilością struktur. Buduje zdania przeważnie niespójne. Dysponuje niewielkim zakresem słów. Czasami używa niepoprawnie codziennego słownictwa.

Od czasu do czasu rozumie ogólny sens prostych tekstów i rozmów. Rozróżnia niektóre dźwięki i zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela, ale potrzebuje podpowiedzi lub pomocy.

Czasami potrafi przekazać wiadomość, ale z trudnościami. Popełnia dużo widocznych błędów.Jego zasób słów jest bardzo ograniczony. Można go zrozumieć, ale z pewną trudnością.

Ma trudności z napisaniem pełnych zdań. Używa w większości nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.

Kategorie gramatyczno- leksykalne obowiązujące w klasie VI. - czas Present Simple - czas Present Continuous - czas Past Simple (czasowniki regularne) - Past Continuous - Future Simple, to be going to, - koniugacja czasownika, czasowniki modalne, - stopniowanie przymiotników - czasowniki nieregularne w formie przeszłej - liczba mnoga rzeczowników nieregularnych i regularnych - sporty, pojazdy, obiekty w mieście, wskazywanie drogi, nazwy chorób - prowadzenie dialogu - zaimki wskazujące, zaimki osobowe, dzierżawcze,

135

- nazwy jedzenia, sklepów, filmów, wyposażenia domu, dzikich zwierząt,

Ocena GramatykaSłownictwo Słuchanie Mówienie Pisanie

5


Rozumie bardzo dobrze kierowane bezpośrednio do niego nieskomplikowane wypowiedzi. Rozumie globalne sens usłyszanych informacji. Potrafiz łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela.

Wyraża w prostych słowach swoje myśli, spostrzeżenia i pytania. Inicjuje i podtrzymuje prostą rozmowę w sytuacji bezpośredniego kontaktu z rozmówcą. Potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość.

Potrafi napisać zadanie zawierające proste struktury i słownictwo. Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst. Potrafi sporządzić krótką notatkę, list lub kartkę. Używa prawidłowej pisowni i interpunkcji.

4

Potrafi poprawnie operować prostymi strukturami. Potrafi budować zdania w większości spójne. Na ogół używa szerokiego zakresu słownictwa odpowiedniego do zdania. Używa poprawnie niedużej ilości elementów słownictwa bardziej złożonego.

Zazwyczaj rozumie ogólny sens tekstów i rozmów, rozumie też większość kluczowych informacji. Rozumie ogólny sens prostych sytuacji komunikacyjnych w tym intencję rozmówcy.

Zadaje proste pytaniai udziela prostych odpowiedzi. Potrafi przekazać niektóre informacje i podejmuje próby komunikacji z otoczeniem. Zdobywa i udziela informacji w wybranych sytuacjach życia codziennego.

Potrafi na ogół napisać pełne zdania, ale ma trudności w doborze słów.Pisze teksty na ogół spójne. Umie zapisać poprawnie większość wyrazów i zdań ze słuchu. Używa przeważnie prawidłowej pisowni i interpunkcji.


Czasami rozpoznaje uczucie i reakcje mówiącego i rozróżnia większość dźwięków.Zazwyczaj rozumie proste zwroty i instrukcje nauczyciela.

Mówi z zawahaniem. Popełnia sporo zauważalnych błędów. Posiada ograniczony zasób słów. Zazwyczaj można go zrozumieć. Poprawnie powtarza całe zdania, artykułuje słowa z podanego zakresu. Rzadko próbuje zabrać głos.

Potrafi przepisać poprawnie krótki tekst i wybrane wyrazy ze słuchu. Organizuje tekst, ale niezbyt spójnie. Czasem używa nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.

PoPotrafi poprawnie operować niedużą ilością struktur.

Potrafi zrozumieć pojedyncze słowa, ale nie potrafi połączyć ich w jedną

Potrafi powtarzać pojedyncze słowa lub zwroty z pamięci,

Ma trudności z napisaniem pełnych zdań. Używa w większości nieprawidłowej pisowni

136

2 Buduje zdania przeważnie niespójne. Dysponuje niewielkim zakresem słów. Czasami używa niepoprawnie codziennego słownictwa.

całość. Rozróżnia niektóre dźwięki i zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela, ale potrzebuje podpowiedzi lub pomocy.

wierszy, piosenek. Nie podejmuje próby komunikacji z otoczeniem. Popełnia dużo widocznych błędów.Jego zasób słów jest bardzo ograniczony. Można go zrozumieć, ale z pewną trudnością.

i interpunkcji. Dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu.

Kategorie gramatyczno- leksykalne obowiązujące w klasie VII. - czas Present Simple - czas Present Continuous - czas Past Simple (czasowniki regularne i nieregularne) - czas Past Continuous - czas Present Perfect - Future Simple - konstrukcja to be going to - tryb warunkowy I - czasowniki modalne - stopniowanie przymiotników - tworzenie przysłówków - czas wolny, opisywanie osób, nazwy zainteresowań i hobby, słownictwo związane z technologią komunikacyjno-informacyjną, czasowniki wyrażające ruch, nazwy cech charakteru, nazwy sprzętu turystycznego, nazwy uczuć i emocji - prowadzenie dialogu

Kryteria ocen dla klasy VII

Ocena Gramatyka isłownictwo Słuchanie Mówienie Pisanie Czytanie

Potrafi poprawnie operować strukturami

Rozumie bardzo dobrze kierowane

Wyraża w prostych słowach swoje myśli,

Potrafi napisać zadanie zawierające proste

Czyta płynnie i z właściwą intonacją teksty podręcznikowe.

137

5

zdań. Potrafi budować spójne zdania. Stosuje szeroki zakres słownictwa odpowiedni do zdania. Używa poprawnie słownictwa bardziej złożonego.

bezpośrednio do niego nieskomplikowane wypowiedzi. Rozumie globalne sens usłyszanych informacji. Potrafiz łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela.

spostrzeżenia i pytania. Inicjuje i podtrzymuje prostą rozmowę w sytuacji bezpośredniego kontaktu z rozmówcą. Potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość.

struktury i słownictwo. Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst. Potrafi sporządzić krótką notatkę, list lub kartkę. Używa prawidłowej pisowni i interpunkcji.

Wyszukuje konkretne informacje w tekstach podręcznikowych i powszechnie spotykanych dokumentach, np. menu, ogłoszeniu, zaproszeniu, rozkładzie jazdy, liście.

4

Potrafi poprawnie operować prostymi strukturami. Potrafi budować zdania w większości spójne. Na ogół używa szerokiego zakresu słownictwa odpowiedniego do zdania. Używa poprawnie niedużej ilości elementów słownictwa bardziej złożonego.

Zazwyczaj rozumie ogólny sens tekstów i rozmów, rozumie też większość kluczowych informacji. Rozumie ogólny sens prostych sytuacji komunikacyjnych w tym intencję rozmówcy.

Zadaje proste pytaniai udziela prostych odpowiedzi. Potrafi przekazać niektóre informacje i podejmuje próby komunikacji z otoczeniem. Zdobywa i udziela informacji w wybranych sytuacjach życia codziennego.

Potrafi na ogół napisać pełne zdania, ale ma trudności w doborze słów.Pisze teksty na ogół spójne. Umie zapisać poprawnie większość wyrazów i zdań ze słuchu. Używa przeważnie prawidłowej pisowni i interpunkcji.

Czyta dość płynnie znany tekst, sporadycznie popełniając błędy. Potrafi czytać ze zrozumieniem, w razie potrzeby posłużyć się słownikiem. Domyśla się znaczenia nowych wyrazów z kontekstu. Dokonuje autokorekty popełnionych błędów. Wyszukuje konkretne informacje w czytanym tekście.





Czyta w zwolnionym tempie fragmenty opracowanego tekstu (znana leksyka). Próbuje znaleźć w tekście odpowiedz na postawione pytanie. Umie odszukać w dwujęzycznym słowniku znaczenia nie znanych sobie wyrazów.

PoPotrafi poprawnie operować niedużą ilością

Potrafi zrozumieć pojedyncze słowa, ale

Potrafi powtarzać pojedyncze słowa lub

Ma trudności z napisaniem pełnych zdań.

Potrafi przeczytać tekst w bardzo wolnym tempie, popełniając błędy,

138

2 struktur. Buduje zdania przeważnie niespójne. Dysponuje niewielkim zakresem słów. Czasami używa niepoprawnie codziennego słownictwa.

nie potrafi połączyć ich w jedną całość. Rozróżnia niektóre dźwięki i zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela, ale potrzebuje podpowiedzi lub pomocy.

zwroty z pamięci, wierszy, piosenek. Nie podejmuje próby komunikacji z otoczeniem. Popełnia dużo widocznych błędów.Jego zasób słów jest bardzo ograniczony. Można go zrozumieć, ale z pewną trudnością.

Używa w większości nieprawidłowej pisowni i interpunkcji. Dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu.

korygowane przez kolegów lub nauczyciela. Rozumie główne myśli krótkich dialogów, pocztówek dotyczących codziennego życia.

Kryteria ocen dla klasy VIII

Ocena Gramatyka isłownictwo Słuchanie Mówienie Pisanie Czytanie

5


Rozumie bardzo dobrze kierowane bezpośrednio do niego nieskomplikowane wypowiedzi. Rozumie globalne sens usłyszanych informacji. Potrafiz łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela.

Wyraża w prostych słowach swoje myśli, spostrzeżenia i pytania. Inicjuje i podtrzymuje prostą rozmowę w sytuacji bezpośredniego kontaktu z rozmówcą. Potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość.

Potrafi napisać zadanie zawierające proste struktury i słownictwo. Potrafi w spójny sposób zorganizować tekst. Potrafi sporządzić krótką notatkę, list lub kartkę. Używa prawidłowej pisowni i interpunkcji.

Czyta płynnie i z właściwą intonacją teksty podręcznikowe. Wyszukuje konkretne informacje w tekstach podręcznikowych i powszechnie spotykanych dokumentach, np. menu, ogłoszeniu, zaproszeniu, rozkładzie jazdy, liście.

4

Potrafi poprawnie operować prostymi strukturami. Potrafi budować zdania w większości spójne. Na ogół używa szerokiego zakresu słownictwa

Zazwyczaj rozumie ogólny sens tekstów i rozmów, rozumie też większość kluczowych informacji. Rozumie ogólny sens

Zadaje proste pytaniai udziela prostych odpowiedzi. Potrafi przekazać niektóre informacje i podejmuje próby komunikacji z otoczeniem. Zdobywa

Potrafi na ogół napisać pełne zdania, ale ma trudności w doborze słów.Pisze teksty na ogół spójne. Umie zapisać poprawnie większość wyrazów i zdań ze słuchu.

Czyta dość płynnie znany tekst, sporadycznie popełniając błędy. Potrafi czytać ze zrozumieniem, w razie potrzeby posłużyć się słownikiem. Domyśla się znaczenia nowych wyrazów z kontekstu. Dokonuje autokorekty

139

odpowiedniego do zdania. Używa poprawnie niedużej ilości elementów słownictwa bardziej złożonego.

prostych sytuacji komunikacyjnych w tym intencję rozmówcy.

i udziela informacji w wybranych sytuacjach życia codziennego.

Używa przeważnie prawidłowej pisowni i interpunkcji.

popełnionych błędów. Wyszukuje konkretne informacje w czytanym tekście.





Czyta w zwolnionym tempie fragmenty opracowanego tekstu (znana leksyka). Próbuje znaleźć w tekście odpowiedz na postawione pytanie. Umie odszukać w dwujęzycznym słowniku znaczenia nie znanych sobie wyrazów.

2PoPotrafi poprawnie

operować niedużą ilością struktur. Buduje zdania przeważnie niespójne. Dysponuje niewielkim zakresem słów. Czasami używa niepoprawnie codziennego słownictwa.

Potrafi zrozumieć pojedyncze słowa, ale nie potrafi połączyć ich w jedną całość. Rozróżnia niektóre dźwięki i zazwyczaj rozumie polecenia nauczyciela, ale potrzebuje podpowiedzi lub pomocy.

Potrafi powtarzać pojedyncze słowa lub zwroty z pamięci, wierszy, piosenek. Nie podejmuje próby komunikacji z otoczeniem. Popełnia dużo widocznych błędów.Jego zasób słów jest bardzo ograniczony. Można go zrozumieć, ale z pewną trudnością.

Ma trudności z napisaniem pełnych zdań. Używa w większości nieprawidłowej pisowni i interpunkcji. Dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu.

Potrafi przeczytać tekst w bardzo wolnym tempie, popełniając błędy, korygowane przez kolegów lub nauczyciela. Rozumie główne myśli krótkich dialogów, pocztówek dotyczących codziennego życia.

Kategorie gramatyczno-leksykalne obowiązujące w klasie VIII. - czas teraźniejszy Present Simple, Present Continuous - czas Present Perfect - czas przeszły Past Simple (czasowniki regularne i nieregularne), Past Continuous, Past Perfect

140

- Future Simple - czas Present Continuous w odniesieniu do przyszłości - konstrukcja to be going to - zdania warunkowe: tryb warunkowy typu 0, I i II - tryb rozkazujący - czasowniki modalne - czasowniki z końcówką –ing (gerund) i bezokoliczniki - rzeczowniki policzalne i niepoliczalne - stopniowanie przymiotników i przysłówków - przysłówki sposobu - zaimki osobowe w formie podmiotu i dopełnienia - przymiotniki dzierżawcze - zaimki dzierżawcze, forma dzierżawcza „ `s” - zaimki zwrotne - zaimki wskazujące - przedimek określony „the” i nieokreślony „a/an” - zaimki pytające - pytania ogólne i szczegółowe - przyimki miejsca, czasu - słownictwo, funkcje i środki językowe z zakresu: człowiek, miejsce zamieszkania, życie prywatne, edukacja, praca, żywienie, zakupy i usługi, podróżowanie i turystyka, kultura, sport, zdrowie, nauka i technika, świat przyrody, życie społeczne

Uczeń może otrzymać ocenę celującą, jeżeli:

- ma opanowane wymagania na ocenę bardzo dobrą,- dysponuje wiedzą i słownictwem wykraczającym poza ramy programowe,- wykonuje dodatkowe zadania proponowane przez nauczyciela,- realizuje projekty językowe,- bierze aktywny udział w dodatkowych formach pracy (kółko, konkursy, przedstawienia, apele),- interesuje się kulturą i geografią krajów anglojęzycznych.

141

§ 37HISTORIADLA KLAS IV-VIII

NARZĘDZIA I WARUNKI POMIARU OSIĄGNIĘĆ1. Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi:

prace klasowe (testy), sprawdziany (kartkówki), odpowiedzi ustne, prace długoterminowe, prace domowe (oraz zeszyt przedmiotowy), aktywność.

2. Częstotliwość pomiaru osiągnięć: sprawdziany/testy ( 1 godz. lekcyjna ) – co najmniej 1 w semestrze, ale nie

więcej niż 4, kartkówki ( 10 – 15 min. ) co najmniej 1 w każdym dziale, ale nie więcej

niż 3, odpowiedzi ustne – co najmniej 1 w każdym semestrze, prace długoterminowe – zależne od potrzeb, prace domowe ( pisemne lub ustne ) – w zależności od potrzeb.

3. Obserwacja ucznia uwzględniająca: przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu, wypowiedzi na lekcji, praca w grupie, posługiwanie się pomocami naukowymi ( mapy, tablice graficzne, atlasy,

słowniki itp.) 4. Inne formy aktywności:

pisanie i prezentacja referatów, wykonywanie albumów, plakatów, makiet, pomocy naukowych, udział w konkursach przedmiotowych.

5. Kryteria ocen: wypowiedzi ustneoceniana jest zawartość rzeczowa, umiejętność formułowania myśli, wnioskowania, porównywania, dostrzegania analogii historycznych, rozumienia związków przyczynowo – skutkowych, liniowych i synchronistycznych, między teraźniejszością a przeszłością; stosowanie terminologii historycznej, umiejętność ilustrowania wypowiedzi poprzez wykorzystanie pomocy naukowych (mapy, tablice graficzne) itp.

celujący – odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera treści poza programowe – własne przemyślenia i oceny,

bardzo dobry – odpowiedź wyczerpująca, zgodna z programem, swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi,

dobry – odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści, poprawna pod względem języka, nieliczne błędy, nie wyczerpuje zagadnienia,

dostateczny – uczeń zna najważniejsze fakty, umie je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkiej pomocy nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe,

- dopuszczający – niezbyt precyzyjne odpowiedzi na pytania nauczyciela, braki w wiadomościach i umiejętnościach, podanie nazwy zjawiska lub procesu przy pomocy nauczyciela, przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać proste polecenia

142

wymagające zastosowania podstawowych wiadomości, potrafi rozpoznać charakterystyczne cechy danego okresu lub postacie historyczne

niedostateczny – nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela, nie udziela odpowiedzi na większość pytań zadanych przez nauczyciela, ma braki w wiadomościach koniecznych.

sprawdziany/testyprace pisemne badają znajomość wiedzy, umiejętności formułowania wypowiedzi na piśmie, umiejętność oceny przydatności różnych źródeł informacji w rozwiązywaniu problemów; znajomość różnych interpretacji wydarzeń i faktów oraz formułowanie własnych ocen i sądów historycznych

kartkówki składają się z kilku krótkich pytań, pytania są punktowane, sprawdziany zawierają kilka lub kilkanaście pytań; w formie testu, zawierają

zadania otwarte lub zamknięte, którym jest przyporządkowana określona liczba punktów,Testy i sprawdziany są oceniane zgodnie z wymaganą ilością punktów na daną

ocenę.prace długoterminowe

przy ustaleniu oceny brane są pod uwagę: sposób zaplanowania, samodzielność, wartość merytoryczna, umiejętność prezentacji wyników, oryginalność pomysłowość, estetyka wykonania, kompletność, możliwości ucznia,

prace domoweocenie podlegają: pomysłowość rozwiązania, poprawność rzeczowa, umiejętność prezentacji (w przypadku prac ustnych), zgodność z poziomem wymagań, estetyka,

praca w grupiebierze się pod uwagę: precyzyjność, stopień zaangażowania, samodzielność, efektywność, czas jej wykonania, formę prezentacji efektów pracy grupy,

aktywność pozalekcyjnaudział w konkursach (wyniki najwyższe – ocena celująca, wyniki na poziomie wyższym niż przeciętny – ocena bardzo dobra.),udział w uroczystościach patriotycznych i rocznicowych.

Uwaga!W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się

lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel dostosowuje kryteria wymagań edukacyjnych do możliwości percepcyjnych ucznia w porozumieniu z jego rodzicami oraz pedagogiem szkolnym.

Przy ocenianiu obowiązuje sześciostopniowa skala ocen:Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:- nie opanował treści podstawowych,- ma poważne braki w wiadomościach,- nie przejawia chęci przyswajania nowych wiadomości i współpracy z nauczycielem.Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:- ma braki w podstawowych wiadomościach, lecz z pomocą nauczyciela potrafi je nadrobić,- rozwiązuje i wykonuje typowe zadania o niewielkim stopniu trudności,- przejawia gotowość i chęć do przyjmowania nowych wiadomości i współpracy z nauczycielem.- przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać proste polecenia wymagające

zastosowania podstawowych wiadomości- potrafi rozpoznać charakterystyczne cechy danego okresu lub postacie historyczneOcenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

143

- opanował treści przewidziane w programie nauczania na poziomie podstawowym,- rozwiązuje i wykonuje typowe zadania o średnim stopniu trudności i niewielkim stopniu złożoności,- popełnia błędy w stosowaniu terminów i pojęć historycznych,- próbuje porównywać, selekcjonować i klasyfikować fakty i informacje,- dostrzega podstawowe związki pomiędzy różnymi faktami historycznymi,- współpracuje z nauczycielem,- wykazuje aktywność na lekcji.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:- potrafi samodzielnie pracować z podręcznikiem, materiałem źródłowym,- ustnie i pisemnie stosuje terminy i pojęcia historyczne,- rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem informacji z różnych źródeł,- efektywnie współpracuje w zespole i aktywnie pracuje w grupie,- bierze udział w dyskusjach, wymianie poglądów, potrafi argumentować i bronić swoich racji.Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:- opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania historii w danej klasie,- sprawnie posługuje się wiadomościami,- rozwiązuje samodzielnie problemy, potrafi samodzielnie interpretować i wyjaśniać fakty i zjawiska historyczne,- potrafi zastosować posiadaną wiedzę w ocenie bieżących wydarzeń,- umie bronić swoich poglądów, a także potrafi dochodzić do porozumienia w kwestiach spornych,- wnosi twórczy wkład w realizowane zagadnienia.Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:- w wysokim stopniu opanował treści programowe, rozszerzając swoją wiedzę o wiadomości wykraczające poza granice danej klasy,- umie formułować oryginalne wnioski, hierarchizować i selekcjonować nabytą wiedzę,- bierze udział i osiąga znaczące sukcesy w konkursach przedmiotowych,- samodzielnie i twórczo rozwija swoje zainteresowania.

§ 38

MUZYKA

Kl. IV -VIIPrzy wystawianiu oceny z muzyki należy brać pod uwagę przede wszystkim wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki zajęć. Dlatego też zaleca się zindywidualizowanie skali ocen na podstawie dokładnego rozpoznania możliwości każdego z uczniów oraz obserwacji jego jednostkowego rozwoju.Ocena powinna być więc relatywna, uzależniona od potencjału uczniów i prezentowanej przez nich postawy.Wystawiając konkretną ocenę z muzyki, trzeba koniecznie pamiętać o tym, że jednym z podstawowych celów tego przedmiotu jest przygotowywanie uczniów do świadomego korzystania z dorobku rodzimej i światowej kultury muzycznej oraz aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu muzycznym kraju.

Przy ocenie powinno się uwzględniać przede wszystkim zaangażowanie i wkład pracy, znajomość literatury muzycznej i związaną z tym wiedzę, a także umiejętność śpiewania i gry na instrumentach. Głośne czytanie nut oraz podawanie wiadomości z zakresu teorii i

144

historii muzyki nie mogą stanowić podstawy do oceny ucznia. Niedopuszczalne jest również odpytywanie uczniów i stawianie ocen wyłącznie ze znajomości tekstu piosenki.

Stosowanemu dotychczas systemowi oceniania zarzuca się niespójność wynikającą z dowolności doboru kryteriów. Brak ujednoliconych zasad oceniania prowadzi z kolei do wielu nieporozumień i zakłóca relacje między nauczycielami, uczniami oraz rodzicami. Dlatego ocenie powinny podlegać następujące elementy:

• śpiew,

• gra (na instrumencie melodycznym, np. na flecie, dzwonkach, flażolecie, pianinie, keyboardzie, gitarze oraz na instrumentach perkusyjnych niemelodycznych),

• wypowiedzi ucznia na temat utworów muzycznych,

• działania twórcze,

• znajomość terminów i wiedza muzyczna,

• aktywność na lekcjach,

• prowadzenie zeszytu przedmiotowego.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

• prawidłowo i całkowicie samodzielnie śpiewa piosenki z podręcznika oraz z repertuaru dodatkowego,

• prawidłowo gra na różnych instrumentach melodycznych melodie z podręcznika oraz z repertuaru dodatkowego,

• samodzielnie odczytuje i wykonuje dowolny utwór,

• potrafi rozpoznać budowę utworu muzycznego,

• posiada wiedzę i umiejętności przekraczające poziom wymagań na ocenę bardzo dobrą,

• bierze czynny udział w pracach szkolnego zespołu wokalnego,

• jest bardzo aktywny muzycznie,

• Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

• prawidłowo i samodzielnie śpiewa większość piosenek przewidzianych w programie nauczania,

• potrafi rytmizować teksty,

• rozumie zapis nutowy i potrafi się nim posługiwać,

• zna podstawowe terminy muzyczne z programu danej klasy,

• podaje nazwiska wybitnych kompozytorów z programu danej klasy.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

• prawidłowo i samodzielnie śpiewa większość piosenek przewidzianych w programie nauczania,

• prawidłowo i samodzielnie gra na instrumentach melodycznych większość melodii przewidzianych w programie,

• umie bezbłędnie wykonywać rytmy na instrumentach perkusyjnych,

145

• potrafi rytmizować teksty,

• rozumie zapis nutowy i potrafi się nim posługiwać,

• zna podstawowe terminy muzyczne z programu danej klasy,

• podaje nazwiska wybitnych kompozytorów z programu danej klasy.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

• poprawnie i z niewielką pomocą nauczyciela śpiewa pieśni i piosenki jednogłosowe,

• wykonuje proste rytmy na instrumentach perkusyjnych niemelodycznych,

• rytmizuje łatwe teksty,

• zna podstawowe terminy muzyczne z programu danej klasy i wie, co one oznaczają,

• prowadzi systematycznie i starannie zeszyt przedmiotowy lub zeszyt ćwiczeń.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

• niezbyt poprawnie i z dużą pomocą nauczyciela śpiewa niektóre piosenki przewidziane w programie nauczania,

• niezbyt poprawnie i z dużą pomocą nauczyciela gra na używanym na lekcjach instrumencie melodycznym nie- które melodie przewidziane w programie nauczania,

• zna tylko niektóre terminy i pojęcia muzyczne,

• prowadzi zeszyt niesystematycznie i niestarannie.


• niedbale, nie starając się poprawić błędów, śpiewa kilka najprostszych piosenek przewidzianych w programie nauczania,

• niedbale, nie starając się poprawić błędów, gra na instrumencie melodycznym gamę i kilka najprostszych utworów przewidzianych w programie nauczania,

• niechętnie podejmuje działania muzyczne,

• myli terminy i pojęcia muzyczne,

• dysponuje tylko fragmentaryczną wiedzą,

• najprostsze polecenia – ćwiczenia rytmiczne – wykonuje z pomocą nauczyciela.

Ocenę niedostateczną uczeń otrzymuje tylko w sytuacjach wyjątkowych, np. gdy, mimo usilnych starań nauczyciela, wykazuje negatywny stosunek do przedmiotu oraz ma bardzo duże braki w zakresie podstawowych wymagań edukacyjnych dotyczących wiadomości i umiejętności przewidzianych dla danej klasy. Mimo pomocy nauczyciela nie potrafi i nie chce wykonać najprostszych poleceń wynikających z programu danej klasy. Nie prowadzi również zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ucznia.

Kryteria oceniania:146

1. Podczas wystawiania oceny za śpiew należy wziąć pod uwagę: poprawność muzyczną, znajomość tekstu piosenki, ogólny wyraz artystyczny.

2. Przy wystawianiu oceny za grę na instrumencie trzeba uwzględnić: poprawność muzyczną, płynność i technikę gry, ogólny wyraz artystyczny.

3. Wystawiając ocenę za wypowiedzi na temat utworów muzycznych, połączoną ze znajomością podstawowych wiadomości i terminów muzycznych, należy wziąć pod uwagę:

• zaangażowanie i postawę podczas słuchania,• rozpoznawanie brzmienia poznanych instrumentów i głosów,• rozpoznawanie w słuchanych utworach polskich tańców narodowych,• podstawową wiedzę na temat poznanych kompozytorów,• wyrażanie muzyki środkami pozamuzycznymi (np. na rysunku, w opowiadaniu,

dramie).

4. Przy wystawianiu oceny za działania twórcze – wokalne i instrumentalne (zaleca się odpytywanie tylko ochotników) – należy wziąć pod uwagę:

• rytmizację tekstów,• improwizację: rytmiczną, melodyczną (wokalną i instrumentalną) oraz ruchową,• umiejętność korzystania ze zdobytych wiadomości i umiejętności przy

wykonywaniu zadań twórczych, np. wymagających korelacji działań muzyczno-plastycznych,

• umiejętność przygotowywania ilustracji dźwiękowej do opowiadania, komiksu, grafiki itp. (dobieranie efektów dźwiękowych),

• umiejętność tworzenia prostych akompaniamentów perkusyjnych.5. Ocena aktywności na lekcji oraz za udział w muzycznych zajęciach

pozalekcyjnych.

Za aktywną postawę na lekcji uczeń może otrzymać ocenę dobrą lub bardzo dobrą. Jeśli dodatkowo wykaże się wiedzą lub umiejętnościami wykraczającymi poza ustalone wymagania, otrzymuje ocenę celującą. Za systematyczną i bardzo dobrą pracę w szkolnym zespole muzycznym lub chórze oraz za udział w ich występach, należy podwyższyć uczniowi ocenę z muzyki o jeden stopień.

6. Przy wystawianiu oceny za zeszyt przedmiotowy lub zeszyt ćwiczeń należy wziąć pod uwagę:

• estetykę ogólną,• systematyczność,• prace domowe odrabiane przez ucznia samodzielnie.

§ 39PLASTYKAw klasach IV - VII

1. Ocenie podlegają: ćwiczenia i prace plastyczne wykonywane podczas zajęć lekcyjnych, odpowiedź ustna i prace pisemne (testy, sprawdziany) dotyczące wiedzy o:

funkcjach sztuki, dziedzinach sztuk plastycznych, środkach wyrazu artystycznego, analiza i interpretacja wytworów sztuki, zadania domowe, przygotowanie ucznia do zajęć (przybory plastyczne, zeszyt, podręcznik), aktywne uczestnictwo w zajęciach,

147

oryginalność myślenia podczas planowania działań plastycznych w tym happeningów i innych działań plastycznych,

gotowość do uczestniczenia w kulturze , do poznawania kultury plastycznej, chęć do samodzielnego podejmowania dyskusji związanych ze sztuką.

2. Ćwiczenia i prace plastyczne wykonywane podczas zajęć lekcyjnych oraz w domu ocenianie będą według wcześniej ustalonych zasad podanych przez nauczyciela na początku każdych zajęć. Wymagana będzie przede wszystkim zgodność pracy z tematem oraz wykorzystanie właściwych środków wyrazu plastycznego. Dodatkowo nauczyciel będzie brał pod uwagę estetykę wykonanej pracy, jak również oryginalność i twórcze podejście do realizowanego tematu. 3. Ocenie podlegają tylko i wyłącznie prace wykonane samodzielnie przez ucznia. W przypadku stwierdzenia, że praca nie została wykonana własnoręcznie przez ucznia, ma on obowiązek wykonać ją raz jeszcze. 4. W przypadku niedokończenia pracy podczas zajęć lekcyjnych uczeń ma możliwość dokończenia jej w domu i oddania do oceny w terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie od daty rozpoczęcia pracy. 5. Uczeń otrzymuje cząstkową ocenę niedostateczną z plastyki w przypadku nie oddania pracy po upływie dwóch tygodni od daty rozpoczęcia pracy plastycznej. 6. Uczeń może poprawić cząstkową ocenę niedostateczną za pracę plastyczną w ciągu tygodnia od daty otrzymania oceny niedostatecznej. 7. Uczeń ma obowiązek rozliczyć się z zadania domowego w formie pisemnej w ciągu tygodnia od daty zlecenia tego zadania. Po upływie powyższego terminu uczeń otrzymuje cząstkową ocenę niedostateczną. Ocenę niedostateczną za brak zadania domowego uczeń może poprawić w terminie nie dłuższym niż tydzień od daty otrzymania negatywnej oceny.8. Za nieprzygotowanie do zajęć lekcyjnych (brak podręcznika, zeszytu, przyborów plastycznych) uczeń otrzymuje „minus”. Po uzyskaniu trzech „minusów” uczeń otrzymuje cząstkową ocenę niedostateczną z plastyki. 9. Za aktywny udział w zajęciach (inicjowanie oraz zabieranie głosu w dyskusjach o sztuce) uczeń otrzymuje „plusa”. Po uzyskaniu trzech „plusów” uczeń otrzymuje cząstkową ocenę bardzo dobrą za aktywność. 10. Uczeń nieobecny na lekcji ma obowiązek wykonać pracę plastyczną w domu po uprzedniej konsultacji z nauczycielem. Na wykonanie takiej pracy uczeń ma dwa tygodnie od momentu pojawienia się w szkole po nieobecności.11. Uczeń nie ma obowiązku realizacji pracy jeśli jego nieobecność w szkole była dłuższa niż trzy tygodnie lub więcej. 12. W przypadku braku przyborów niezbędnych do wykonania pracy plastycznej uczeń wykonuje projekty do pracy na dany temat zaś w domu realizuje pracę właściwymi przyborami. 13. Uczeń ma możliwość zdobywania dodatkowych ocen cząstkowych oraz „plusów” za:

wykonywanie zadań domowych dla chętnych, branie udziału w konkursach plastycznych ( w tym wiedzy o sztuce), uczestniczenie w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych związanych ze sztuką, tworzenie albumów z pracami plastycznymi, zaangażowanie w działania plastyczne związane z życiem szkoły i środowiska

lokalnego, kolekcjonowanie wytworów sztuki, literatury o sztuce.

14. Pozostałe warunki oceniania zawarte są w Szkolnych Zasadach Oceniania Szkoły Podstawowej nr 1 w Czarnkowie. Wymagania na poszczególne oceny z przedmiotu plastyka w klasach IV – VII

148

Wymagania na poszczególne oceny z przedmiotu plastyka w klasach IV – VII dla uczniów z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu lekkim podkreślono.

Ocena Zakres opanowanych treści programowych/uczeń:

niedostateczna nie opanował zakresu wiadomości i umiejętności przewidzianych w podstawie programowej, umożliwiających podjęcia nauki, przyswojenia kolejnych treści oraz nabycia umiejętności potrzebnych na następnym etapie edukacyjnym,

odmawia wykonywania zadań, przeszkadza w prowadzeniu lekcji, wyraża lekceważący stosunek do

przedmiotu,

dopuszczająca(treści i umiejętności konieczne)

wykazuje się wiedzą i umiejętnościami w niewielkim zakresie,

wykonuje ćwiczenia plastyczne z małym zaangażowaniem,

nie potrafi współpracować w zespole,

posługuje się tylko podstawowymi narzędziami i technikami plastycznymi,

skąpo wypowiada się o plastyce, bierne uczestniczy w kulturze,

dostateczna(treści i umiejętności podstawowe)

opanował treści programu na poziomie podstawowym,

w sposób prosty, stereotypowy i schematyczny realizuje prace plastyczne,

wykazuje się małą aktywnością podczas lekcji,

czasami jest nieprzygotowany do zajęć,

wykonuje ćwiczenia plastyczne zgodne z tematem, ale mało staranne,

posługuje się technikami plastycznymi, w tym graficznymi programami komputerowymi i fotografią we własnych działaniach plastycznych w zakresie podstawowym,

posługuje się terminologią plastyczną na poziomie podstawowym,

wykazuje trudności we współpracy podczas działań zespołowych,

mało aktywnie uczestniczy w kulturze,

149

dobra(treści i umiejętności rozszerzone)

przyswoił wiadomości objęte programem,

w skupieniu uczestniczy w zajęciach,

zadawalająco posługuje się technikami plastycznymi,

poprawnie wykonuje ćwiczenia plastyczne,

zadawalająco posługuje się terminologią plastyczną,

potrafi wykorzystać graficzne programy komputerowe i fotografie we własnych działaniach plastycznych,

umie opisać dzieło sztuki, potrafi współpracować przy

realizacji działań zespołowych, potrafi przenieść wiedzę o sztuce na

inne dziedziny życia, m.in. kształtowanie estetyki otoczenia,

aktywnie uczestniczy w kulturze,

bardzo dobra(treści i umiejętności dopełniające, pełna realizacja wymagań programowychi podstawy programowej)

opanował wiedzę i umiejętność w pełnym zakresie określonym programem,

posiada umiejętność zastosowania wiedzy w swojej pracy twórczej,

starannie wykonuje ćwiczenia plastyczne,

biegle posługuje się technikami plastycznymi,

umiejętnie posługuje się terminologią plastyczną,

używa graficznych programów komputerowych i fotografii we własnych działaniach plastycznych,

wykonuje opis dzieła sztuki, organizuje pracę poszczególnych

osób w zadaniach zespołowych, wykonuje zadania

ponadprogramowe po zachęceniu przez nauczyciela,

samodzielnie zdobywa wiedzę z wykorzystaniem różnych mediów,

aktywnie pracuje podczas lekcji, jest zawsze przygotowany do zajęć, potrafi odnaleźć liczne powiązania

między plastyką a innymi dziedzinami życia,

bardzo aktywne uczestnictwo w kulturze,

celująca posiada bardzo dobrą znajomość

150

(treści i umiejętności wykraczające poza program i realizacje podstawy programowej)

wiedzy określonej programem nauczania,

twórczo wykorzystuje wiedzę o sztuce w praktycznych działaniach,

świadomie wykorzystuje środki wyrazu plastycznego w swoich pracach,

bezbłędnie posługuje się terminologią plastyczną,

wykazuje zainteresowanie sztuką, wykazuje się wysokim poziom

umiejętności plastycznych, pracuje systematycznie, zawsze jest przygotowany i aktywny

na lekcjach, współpracuje z grupą, potrafi pełnić

funkcję lidera podczas wykonywania zadań zespołowych,

wykonuje dodatkowe zadania z własnej inicjatywy,

uczestniczy w konkursach plastycznych,

sprawnie i twórczo posługuje się narzędziami nowych mediów we własnych działaniach artystycznych,

wnikliwe interpretuje różnorodne treści zawarte w dziełach sztuki,

zauważa różnorodne powiązania plastyki z innymi dziedzinami życia,

bardzo aktywne uczestniczy w kulturze, żywo interesuje się zjawiskami w sztuce i wydarzeniami artystycznymi.

Uczniów z dostosowaniem wymagań edukacyjnych obowiązują powyższe wymagania na poszczególne oceny. Natomiast z uwagi na ich dysfunkcje i gdy wystąpi taka potrzeba nauczyciel uwzględnia możliwości ucznia. Przy niskiej sprawności grafomotorycznej i manualnej podczas oceny zadania uwzględnia się wkład pracy oraz zaangażowanie.

§ 40RELIGIAKL.I – III

OCENA WARUNKI UZYSKANIA OCENYCELUJĄCA 1. Uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą.

2. Posiada wiedzę wykraczającą poza program katechezy.3. Aktywnie uczestniczy w życiu parafii (służba ołtarza,

grupy modlitewno-formacyjne itp.)BARDZO DOBRA 1. Uczeń opanował pełen zakres wiedzy i umiejętności

określonych programem nauczania katechezy.2. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami.3. Chętnie i systematycznie uczestniczy w katechezie.4. Wyróżnia się aktywnością na tle grupy katechetycznej.

151

5. Chętnie uczestniczy w życiu parafii (Liturgia, Rekolekcje).

6. Zachowuje szacunek dla miejsc świętych, czasu modlitwy i słuchania Słowa Bożego, znaków religijnych.

7. Odnosi się z szacunkiem do innych.8. Wyraża na zewnątrz swą wiarę.

DOBRA 1. Uczeń opanował wiedzę i umiejętności, które pozwalają na rozumienie większości relacji między elementami wiedzy religijnej.

2. Dysponuje dobrą umiejętnością zastosowania zdobytych wiadomości.

3. Postawa ucznia nie budzi zastrzeżeń – patrz. BDB p. 6,7.4. Uzyskuje dobre postępy podczas prowadzonych zajęć.5. Chętnie uczestniczy w katechezie.6. Uczestniczy w rekolekcjach adwentowych i okresu

Wielkiego Postu.DOSTATECZNA 1. Uczeń opanował wiedzę i umiejętności umożliwiające

zdobywanie dalszej wiedzy.2. Dysponuje przeciętną wiedzą w zakresie materiału

przewidzianego programem nauczania; w jego wiadomościach są luki.

3. Wykazuje brak zainteresowania przedmiotem.4. Nie uczęszcza systematycznie na katechezę.5. Postawa ucznia budzi zastrzeżenia.6. Nie bierze udziału w życiu parafii.

DOPUSZCZJĄCA 1. Zdobyte wiadomości są niewystarczające na uzyskanie przez ucznia podstawowej wiedzy religijnej.

2. Proste zadania o niewielkim stopniu trudności rozwiązuje przy pomocy nauczyciela.

3. Niechętnie bierze udział w katechezie.4. Systematycznie opuszcza katechezę.5. Ma lekceważący stosunek do przedmiotu.6. Nie uczestniczy w rekolekcjach.

NIEDOSTATECZNA 1. Nie opanował podstawowej wiedzy religijnej.2. Nie bierze udziału w katechezie, rekolekcjach.3. Lekceważy przedmiot, wiarę.

RELIGIAKl. IV - VIII

Ocenę z religii wlicza się do średniej ocen ucznia (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 lipca 2007 r.)Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia z religii polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania oraz formułowania oceny.

Ocenę z religii ustalona jest w oparciu o kryteria poznawcze, kształcące i wychowawcze.

W ocenianiu z religii obowiązują poniższe zasady:1. Obiektywność – zastosowanie jednolitych norm i kryteriów oceniania.2. Jawność – podawanie na bieżąco wyników pracy ucznia3. Instruktywność – wskazanie na występujące braki.4. Mobilizacja do dalszej pracy.

152

Prowadzenie zróżnicowanych form i rodzajów kontroli:1. Kontrola wstępna (dokonanie diagnozy wiedzy i umiejętności w początkowej fazie kształcenia).2. Kontrola bieżąca (sprawdzanie w trakcie trwania procesu kształcenia).3. Kontrola końcowa (dotyczy zakończonego etapu kształcenia).4. Kontrola dystansowa (zbadanie trwałości wyników po pewnym okresie od zakończenia procesu).

Metody kontroli i ocen:1. Konwencjonalne (bieżąca kontrola, prace pisemne, posługiwanie się książką, ćwiczenia praktyczne, kontrola graficzna, obserwacja uczniów w toku ich pracy itp.2. Techniczne sposoby kontrolowania procesu dydaktycznego (kontrola i ocena przy Pomocy zróżnicowanych zadań testowych).

Sposoby oceniania:Wartościowanie gestem, słowem, mimiką, stopniem.

Elementy wchodzące w zakres oceny z religii:1. Ilość i jakość prezentowanych wiadomości.2. Zainteresowanie przedmiotem.3. Stosunek do przedmiotu.4. Pilność i systematyczność.5. Umiejętność zastosowania poznanych wiadomości w życiu.6. Postawa.Kontrola i ocena w religii nie dotyczy wyłącznie sprawdzenia wiadomości, lecz także wartościowania umiejętności, postaw, zdolności twórczych, rozwoju zainteresowań, motywacji uczenia się, a głównie kształtowania cech charakteru, woli, odpowiedzialności za swoje czyny, dokładności, wytrwałości, pracowitości,kultury osobistej, zgodności postępowania z przyjętą wiarą.Ocenianie ma na celu:a) informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych,b) motywowanie ucznia do dalszej pracy,c) pomaganie uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju,d) systematyczne informowanie rodziców (prawnych opiekunów) o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia,e) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Ocenie podlegają:1.Pisemne prace kontrolne:- sprawdziany, testy; obejmujące więcej niż trzy jednostki lekcyjne, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem, sprawdzane przez nauczyciela do dwóch tygodni,- kartkówki; zakres ich materiału obejmujący nie więcej niż trzy jednostki lekcyjne lub materiał podstawowy.2.Odpowiedzi ustne dotyczące materiału z zakresu trzech ostatnich lekcji.3.Wypowiedzi w trakcie lekcji, podczas dyskusji, powtórzenia itp.4.Praca domowa: krótkoterminowa i długoterminowa, oceniana na bieżąco/jeżeli nauczyciel stwierdzi, że praca ucznia jest niesamodzielna otrzymuje ocenę niedostateczną; ocenę niedostateczną otrzymuje również uczeń, który dał do przepisania swoją pracę/.5.Znajomości małego katechizmu oceniana podczas odpowiedzi ustnej lub pisemnej.6.Zeszyt; sprawdzany podczas odpowiedzi i według decyzji nauczyciela /jeden raz w semestrze kompleksowa ocena zeszytu; za czterokrotny brak zeszytu

153

przedmiotowego uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.7.Pilność, systematyczność, postawy, umiejętności8.Przygotowanie do poszczególnych katechez.9.Korzystanie z Pisma Świętego, podręcznika i innych materiałów katechetycznych.10.Zaangażowanie w przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości szkolnych o charakterze religijnym, zaangażowanie w przygotowanie gazetek szkolnych, udział w konkursach religijnych, współpraca ze wspólnotą parafialną, oraz rozwijanie postawy religijnej.11. Inne działania wskazujące możliwość oceniania.

Ilość ocen:W ciągu jednego semestru nauczyciel wystawia każdemu uczniowi co najmniej trzy oceny cząstkowe.

Poprawianie:Stosuje się systematyczne ocenianie w ciągu semestrów połączone z możliwością poprawiania ocen niedostatecznych ze sprawdzianów lub kartkówek. W wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach poprawianie może odbywać się bezpośrednio przed wystawianiem oceny śródrocznej lub rocznej.Przeprowadza się je według ustaleń osób zainteresowanych w terminie i z zakresu wskazanego przez nauczyciela religii z zastosowaniem formy pisemnej lub ustnej.

Klasyfikacja:Uczeń może być niesklasyfikowany z religii, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie edukacji.Uczeń niesklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin klasyfikacyjny.

Przy wystawieniu oceny śródrocznej i rocznej przyjmuje się następujące zasady:1.Ocena nie będzie miała charakteru średniej arytmetycznej ocen cząstkowych; znaczący wpływ mają przede wszystkim oceny uzyskane z dłuższych wypowiedzi, referatów, o ile prezentacja ich przyjmie formę wypowiedzi ustnej oraz innych form pracy o charakterze samodzielnym.2. Wystawiając ocenę śródroczną i roczną bierze się pod uwagę: sprawdziany, kartkówki, odpowiedź ustną, zadania domowe, aktywność, stosunek do przedmiotu, nauczyciela i innych.3.Informacja o grożącej ocenie niedostatecznej z przedmiotu winna być przekazana uczniowi i jego rodzicom (prawnym opiekunom) na miesiąc przed klasyfikacją. 4.Uczeń ma prawo zwrócić się do dyrektora szkoły o umożliwienie podwyższenia proponowanej oceny rocznej z zajęć religii, poprzez przystąpienie do egzaminu sprawdzającego.

Uczeń ma prawo- do dwóch nieprzygotowań w ciągu roku szkolnego /jeden raz w semestrze/,- do braku trzech zadań domowych w semestrze,- do trzykrotnego braku zeszytu na lekcji w semestrze,- do poprawy oceny niedostatecznej ze sprawdzianu lub kartkówki w terminie dwóch tygodni,- do nie przygotowań do lekcji w nagłych sprawach rodzinnych,- do skorzystania z numerka szczęścia.

Uczeń, którego numer wylosowano jest zwolnionym w danym dniu z:- odpowiedzi ustnej na ocenę.- z pisania niezapowiedzianej kartkówki.

154

Jeżeli uczeń chce, może skorzystać z prawa do odpowiedzi, pisania kartkówki na ocenę, mimo wylosowanego numerka.

Szczęśliwy numerek nie zwalnia ucznia od:- pisania zapowiedzianych lub przełożonych prac klasowych, sprawdzianów i kartkówek,-wykonywania prac domowych (pisemnych i ustnych), z których uczeń może być oceniony,- aktywnego udziału w lekcji (uczeń podlega ocenie), posiadania przyborów, zeszytów i książek,- uwag za złe zachowanie.

Odmowa pracy w czasie zajęć powoduje utratę przywileju Szczęśliwego Numerka.

Wymagania dotyczące poszczególnych ocen z uwzględnieniem wiedzy, umiejętności, przejawów zastosowania ich w życiu.

Uwarunkowania uzyskania oceny CELUJĄCEJKatechizowany:• Spełnia wymagania określone w zakresie oceny bardzo dobrej.• Wykazuje się wiadomościami wykraczającymi poza program religii własnego poziomu edukacji.• Prezentuje wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ.• Samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych.• Wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi, swobodą w posługiwaniu się terminologią przedmiotową i inną.• Angażuje się w prace pozalekcyjne np. gazetki religijne, montaże sceniczne, pomoce katechetyczne itp..• Uczestniczy w konkursach wiedzy religijnej.• Jego pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń.• W pełni zna pacierz i mały katechizm.• Poznane prawdy wiary stosuje w życiu.• Wykazuje się umiejętnościami i wiadomościami wykraczającymi poza wymagania edukacyjne; jego praca jest oryginalna i twórcza oraz wskazuje na dużą samodzielność.O ocenie celującej mogą decydować również inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące go do tej oceny.

Uwarunkowania uzyskania oceny BARDZO DOBREJKatechizowany:• Spełnia wymagania określone w zakresie oceny dobrej.• Opanował pełny zakres wiedzy, postaw i umiejętności określony poziomem nauczania religii.• Prezentuje poziom wiadomości powiązanych ze sobą w logiczny układ.• Właściwie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska bez ingerencji nauczyciela.• Umiejętnie wykorzystuje wiadomości w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela.• Wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi.• W pełni zna pacierz i mały katechizm.• Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe.• Aktywnie uczestniczy w religii.• Jego postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń.• Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem.• Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycia roku liturgicznego.

155

• Stara się być świadkiem wyznawanej wiary.• Opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności wyznaczonych przez nauczyciela programem nauczania; osiągnięcia ucznia należą do złożonych i wymagających samodzielności.O ocenie bardzo dobrej mogą decydować również inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące go do tej oceny.Uwarunkowania uzyskania oceny DOBREJKatechizowany:• Spełnia wymagania określone w zakresie oceny dostatecznej.• Opanował materiał programowy z religii.• Wykazuje się wiadomościami podstawowymi, połączonymi związkami logicznymi.• Poprawnie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska podane przez nauczyciela.• Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela.• Podczas wypowiedzi nie popełnia rażących błędów stylistycznych.• Wykazuje się dobrą znajomością pacierza małego katechizmu.• W zeszycie posiada wszystkie notatki i prace domowe.• Posiada podręcznik, zeszyt i korzysta z nich.• Systematycznie uczestniczy w zajęciach religii.• Jest zainteresowany przedmiotem.• Włącza się w przeżycia i dynamikę roku liturgicznego.• Wykazuje się dobrą umiejętnością zastosowania zdobytych wiadomości.• Postawa ucznia nie budzi wątpliwości.• Stara się być aktywnym podczas lekcji.• Wiadomości i umiejętności ucznia przewidziane programem nauczania nie są pełne dla danego etapu nauczania, ale wiele umiejętności ma charakter złożonyi samodzielny.O ocenie dobrej mogą przesądzić także inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące go do tej oceny.Uwarunkowania uzyskania oceny DOSTATECZNEJKatechizowany:• Opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, postawy i umiejętności.• Prezentuje podstawowe treści materiału programowego z religii.• Zna wiadomości podstawowe i umie je logicznie połączyć.• Dość poprawnie rozumie podstawowe uogólnienia oraz wyjaśnia ważniejsze zjawiska z pomocą nauczyciela.• Przy pomocy nauczyciela potrafi wykorzystać wiadomości do celów praktycznychi teoretycznych.• W przekazywaniu wiadomości z religii popełnia niewielkie i nieliczne błędy.• Cechuje go mała kondensacja wypowiedzi.• Wykazuje się podstawową znajomością pacierza i małego katechizmu.• W jego zeszycie występują sporadyczne braki notatek, prac domowych.• Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem.• Wiadomości i umiejętności ucznia są na poziomie podstawowych wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania dla danego etapu; wiadomości i umiejętności należą do przystępnych, o średnim stopniu złożoności i wystarczą do pomyślnego dalszego uczenia się.O ocenie dostatecznej mogą przesądzić także inne indywidualne uwarunkowania danego ucznia.Uwarunkowania uzyskania oceny DOPUSZCZAJĄCEJKatechizowany:• Opanował konieczne pojęcia religijne.• Prezentuje luźno zestawione wiadomości programowe.• Prezentuje mało zadawalający poziom postaw i umiejętności.

156

• Wykazuje brak rozumienia podstawowych uogólnień.• Brak mu podstawowej umiejętności wyjaśniania zjawisk.• Nie potrafi stosować wiedzy, nawet przy pomocy nauczyciela.• Podczas przekazywania wiadomości popełnia liczne błędy, wykazuje niepoprawny styl wypowiedzi, posiada trudności w wysławianiu .• Prowadzi zeszyt.• Ma problemy ze znajomością pacierza i małego katechizmu.• Wykazuje poprawny stosunek do religii.• Opanował elementarne wiadomości i umiejętności programowe przewidziane dla danego etapu edukacyjnego; są to wiadomości i umiejętności bardzo przystępne, proste i praktyczne, niezbędne w funkcjonowaniu szkolnym i pozaszkolnym.O ocenie dopuszczającej mogą przesądzić także inne indywidualne cechy, postawy i braki obserwowane u ucznia.Ocena NIEDOSTATECZNAKatechizowany:• Wykazuje rażący brak wiadomości programowych.• Nie potrafi logicznie powiązać podawanych wiadomości.• Prezentuje zupełny brak rozumienia uogólnień i nieumiejętność wyjaśniania zjawisk.• Nie potrafi zastosować zdobytej wiedzy.• Podczas przekazywania informacji popełnia bardzo liczne błędy.• Prezentuje rażąco niepoprawny styl wypowiedzi.• Nie zna pacierza i małego katechizmu.• Nie posiada zeszytu lub dość często nie przynosi go na lekcję.• Lekceważy przedmiot.• Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji.• Wyraża lekceważący stosunek do wartości religijnych.• Opuszcza lekcję religii.O ocenie niedostatecznej mogą przesądzić także inne indywidualne cechy, postawy i braki obserwowane u ucznia.Dostosowanie wymagań z religii dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się.

1. Zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań.2. Dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i

odpytywanie.3. Wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie tekstu.4. Częste podchodzenie do uczniów w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielenia

dodatkowej pomocy, wyjaśnień.5. Pomagać w doborze argumentów, wyrażeń i zwrotów.6. Nie obniżać ocen za błędy ortograficzne i graficzne.7. Częściej sprawdzać zeszyty szkolne ucznia, ustalić sposób poprawy błędów, czuwać

nad wnikliwą ich poprawą.8. Częściej powtarzać i utrwalać materiał.9. Uwzględniać trudności w rozumieniu treści. 10. Ćwiczyć rozumowanie, myślenie i koncentracje na pytaniu, podanym zadaniu,

wybranej ilustracji bądź tekście słownym.11. Zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach.12. Stosować ćwiczenia polegające na kojarzeniu faktów oraz zależności przyczynowo-

skutkowych.13. W przypadku trudności z odczytaniem pracy, odpytać ucznia ustnie.

§ 41 MATEMATYKA - postanowienia ogólne:

157

a/ oceny cząstkowe uczeń może uzyskać w wyniku następujących form sprawdzenia umiejętności i kompetencji: - kartkówki, - sprawdziany w formie zadań otwartych, - sprawdziany w formie testów wyboru, - prace klasowe, - odpowiedzi ustne,

- rozwiązywanie zadań przy tablicy, - zadania domowe, - estetyczne i staranne prowadzenie zeszytu;

- aktywna postawa na lekcji, - elementy samooceny ucznia.

b/ prace klasowe i sprawdziany oceniamy w skali punktowej, którą przeliczamy na oceny wg § 26.c/ ocenę celującą może otrzymać uczeń, który swoją wiedzą i umiejętnościami

wykracza poza kryteria oceny bardzo dobrej i osiąga dobre wyniki w organizowanych konkursach matematycznych.

Szczegółowe wymagania z matematyki na oceny szkolne:

Zadania tekstowe. Uczeń, który nabywa wymienione poniżej umiejętności i stosuje je bezbłędnie na odpowiednim poziomie nauczania, otrzymuje ocenę bardzo dobrą lub celującą.Uczeń :

1. czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje literowe;2. wykonuje wstępne czynności ułatwiające rozwiązanie zadania, w tym rysunek

pomocniczy lub wygodne dla niego zapisanie informacji i danych z treści zadania;3. dostrzega zależności między podanymi informacjami;4. dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne poprawne, wygodne dla niego

strategie rozwiązania;5. do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną

wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody;

6. weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania.7. * W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się

lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel dostosowuje kryteria wymagań edukacyjnych do indywidualnych możliwości ucznia.

158

MATEMATYKA Klasa IV

ZagadnienieWymagania na ocenę

dopuszczającą dostateczną ocena dobrą bardzo dobrą celującą2 3 4 5 6

Dział 1. Liczby naturalne. Uczeń:

1. Zbieranie i prezentowanie danych

• gromadzi dane; • odczytuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, na diagramach i wykresach;

• porządkuje dane; • przedstawia dane w tabelach, na diagramach i wykresach;

• interpretuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, na diagramach i wykresach w sytuacjach typowych;

• interpretuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, na diagramach i wykresach w sytuacjach nietypowych;

2. Rzymski system zapisu liczb • przedstawia w systemie dziesiątkowym liczby zapisane w systemie rzymskim w zakresie do 12; • przedstawia w systemie rzymskim liczby zapisane w systemie dziesiątkowym w zakresie do 12;

• przedstawia w systemie dziesiątkowym liczby zapisane w systemie rzymskim w zakresie do 30; • przedstawia w systemie rzymskim liczby zapisane w systemie dziesiątkowym w zakresie do 30;

• przedstawia w systemie dziesiątkowym liczby zapisane w systemie rzymskim w zakresie do 3000;

• przedstawia w systemie rzymskim liczby zapisane w systemie dziesiątkowym w zakresie do 3000;

3. Obliczenia kalendarzowe • wykonuje proste obliczenia kalendarzowe na dniach, tygodniach, miesiącach, latach;

• wykonuje obliczenia zegarowe na godzinach, minutach i sekundach w sytuacjach typowych;

• wykonuje obliczenia kalendarzowe na dniach, tygodniach, miesiącach, latach w sytuacjach nietypowych;

4. Obliczenia zegarowe • wykonuje proste obliczenia zegarowe na godzinach, minutach i sekundach;

• wykonuje obliczenia zegarowe na godzinach, minutach i sekundach w sytuacjach typowych;

• wykonuje obliczenia zegarowe na godzinach, minutach i sekundach w sytuacjach nietypowych;

5. Liczby wielocyfrowe • odczytuje liczby naturalne wielocyfrowe do dziesięciu tysięcy; ●zapisuje liczby naturalne

• odczytuje liczby naturalne wielocyfrowe do miliona; • zapisuje liczby naturalne

• odczytuje liczby naturalne wielocyfrowe; • zapisuje liczby

• buduje liczby o podanych własnościach w postaci wielu warunków;

• określa, ile jest liczb o podanych własnościach;

159



wielocyfrowe do jedności tysięcy;• zapisuje liczby naturalne wielocyfrowe do dziesięciu tysięcy;

wielocyfrowe do miliona; naturalne wielocyfrowe; • buduje liczby o podanych własnościach w postaci jednego warunku;

6. Porównywanie liczb • odczytuje liczby naturalne zaznaczone na osi liczbowej w sytuacjach typowych; • porównuje liczby naturalne mniejsze od tysiąca;

• zaznacza liczby naturalne na osi liczbowej w sytuacjach typowych; • porównuje liczby naturalne mniejsze od miliona;

• porównuje liczby naturalne wielocyfrowe; • odczytuje liczby naturalne zaznaczone na osi liczbowej w sytuacjach nietypowych;

• zaznacza liczby naturalne na osi liczbowej w sytuacjach nietypowych;

• wykorzystuje w sytuacjach problemowych porównywanie liczb naturalnych wielocyfrowych;

Dział 2. Działania na liczbach naturalnych. Uczeń:7. Kolejność wykonywania działań

• stosuje reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;

• stosuje reguły dotyczące kolejności wykonywania działań w wyrażeniach o skomplikowanej budowie;

8. Dodawanie w pamięci • liczbę jednocyfrową dodaje do dowolnej liczby naturalnej;

• dodaje w pamięci liczby naturalne dwucyfrowe;

• dodaje w pamięci liczby wielocyfrowe w przypadkach, takich jak np. 230 + 80;

• dodaje w pamięci kilka liczb naturalnych dwu-i jednocyfrowych;

9. Odejmowanie w pamięci • liczbę jednocyfrową odejmuje od dowolnej liczby naturalnej;

• odejmuje w pamięci liczby naturalne dwucyfrowe;

• odejmuje w pamięci liczby wielocyfrowe w przypadkach, takich jak np. 4600 – 1200;

10. Mnożenie w pamięci • mnoży liczbę naturalną przez liczbę naturalną

• stosuje wygodne dla niego sposoby ułatwiające

• mnoży liczbę naturalną przez liczbę

160



jednocyfrową w pamięci (w najprostszych przykładach);

obliczenia, w tym przemienność i łączność dodawania i mnożenia;

naturalną jednocyfrową w pamięci;

11. Dzielenie w pamięci • dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową w pamięci (w najprostszych przykładach);

• stosuje wygodne dla niego sposoby ułatwiające obliczenia;

• dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową w pamięci;

12. Dzielenie z resztą • wykonuje dzielenie z resztą liczb naturalnych;

• stosuje dzielenie z resztą liczb naturalnych w sytuacjach typowych;

• stosuje dzielenie z resztą liczb naturalnych w sytuacjach nietypowych;

13. Porównywanie liczb. Ile razy mniej? Ile razy więcej?

• porównuje ilorazowo liczby naturalne;

• zamienia i prawidłowo stosuje jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr;

• zamienia i prawidłowo stosuje jednostki masy: gram, kilogram, dekagram, tona;

14. Porównywanie liczb. O ile czy ile razy?

• porównuje różnicowo liczby naturalne; porównuje ilorazowo liczby naturalne;

• stosuje w sytuacjach problemowych porównywanie różnicowe i ilorazowe;

Dział 3. Proste i odcinki. Kąty. Koła i okręgi. Uczeń:15. Punkt, prosta, półprosta, odcinek

• rozpoznaje i nazywa figury: punkt, prosta, półprosta, odcinek; • mierzy długość odcinka z dokładnością do 1 centymetra;

• mierzy długość odcinka z dokładnością do 1 milimetra; • prawidłowo stosuje jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr;

• zamienia jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr;

16. Odcinki w skali • oblicza rzeczywistą • stosuje własności • stosuje własności • wskazuje skalę,

161



długość odcinka, gdy dana jest jego długość w skali; • oblicza długość odcinka w skali, gdy dana jest jego rzeczywista długość;

odcinków przedstawionych w skali w sytuacjach typowych;

odcinków przedstawionych w skali w sytuacjach nietypowych;

w której jeden odcinek jest obrazem drugiego;

17. Wzajemne położenie prostych

• rozpoznaje odcinki oraz proste prostopadłe i równoległe ; ● rysuje pary odcinków równoległych na kracie;

• rysuje pary odcinków prostopadłych na kracie lub za pomocą ekierki;

• rysuje pary odcinków prostopadłych za pomocą ekierki i linijki; • rysuje pary odcinków równoległych za pomocą ekierki i linijki;

18. Kąty. Mierzenie kątów • wskazuje w kątach ramiona i wierzchołek;

• mierzy kąty mniejsze od 180 stopni z dokładnością do 1 stopnia;

• rysuje kąt o mierze mniejszej niż 180 stopni;

19. Rodzaje kątów • rozpoznaje kąt prosty, ostry, rozwarty; ● rysuje kąt prosty;

• porównuje kąty; • rozpoznaje kąt półpełny;

20. Koło, okrąg • wskazuje na rysunku średnicę oraz promień koła i okręgu; • rysuje średnicę oraz promień koła i okręgu;

• wskazuje na rysunku cięciwę koła i okręgu; rysuje cięciwę koła i okręgu;

Dział 4. Działania pisemne na liczbach naturalnych. Uczeń: 21. Dodawanie pisemne bez przekroczenia progu dziesiątkowego

• dodaje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie bez przekroczenia progu dziesiątkowego;

22. Dodawanie pisemne z • dodaje liczby naturalne • dodaje liczby

162



przekroczeniem progu dziesiątkowego

wielocyfrowe pisemnie bez przekroczenia progu dziesiątkowego;

naturalne wielocyfrowe pisemnie z przekroczeniem progu dziesiątkowego;

23. Odejmowanie pisemne bez przekroczenia progu dziesiątkowego

• odejmuje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie bez przekroczenia progu dziesiątkowego;

24. Odejmowanie pisemne z przekroczeniem progu dziesiątkowego

• odejmuje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie bez przekroczenia progu dziesiątkowego;

• odejmuje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie z przekroczeniem progu dziesiątkowego;

25. Mnożenie pisemne przez liczbę jednocyfrową

• mnoży liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową pisemnie;

26. Dzielenie pisemne przez liczbę jednocyfrową

• dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową pisemnie;

27. Wyrażenia arytmetyczne • dotyczące kolejności wykonywania działań; • stosuje wygodne dla niego sposoby ułatwiające obliczenia, w tym przemienność i łączność dodawania i mnożenia; • do rozwiązywania prostych zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje

• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym (typowym) stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki;

• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym (nietypowym) stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki;

163



poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki;

Dział 5. Wielokąty. Uczeń: 28. Wielokąty • oblicza obwód wielokąta o

danych długościach boków; • rozpoznaje odcinki i proste prostopadłe i równoległe;

• rozpoznaje podstawowe własności wielokąta; • rysuje wielokąty o podanych własnościach;

29. Kwadrat, prostokąt • rozpoznaje i nazywa kwadrat, prostokąt; • zna najważniejsze własności kwadratu, prostokąta; • oblicza obwód wielokąta o danych długościach boków;

• stosuje najważniejsze własności kwadratu, prostokąta;

• stosuje wzór na obwód kwadratu, prostokąta do obliczenia długości boku;

• stosuje wzór na obwód kwadratu, prostokąta w sytuacjach problemowych;

30. Pole powierzchni • oblicza pola wielokątów przedstawionych na rysunku oraz w sytuacjach praktycznych; • stosuje jednostki pola: m², cm² (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń);

• oblicza pole kwadratu przedstawionego na rysunku (w tym na własnym rysunku pomocniczym) oraz w sytuacjach praktycznych; • zamienia jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr; • stosuje jednostki pola: km², mm², dm², (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń);

• oblicza pole kwadratu;

• dostrzega zależność między jednostkami pola: m², cm², km², mm², dm²;

31. Pole prostokąta • stosuje jednostki pola: m², cm² (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń);

• oblicza pola: kwadratu, prostokąta przedstawionych na

• stosuje wzór na pole kwadratu lub prostokąta do

• stosuje wzór na pole kwadratu lub prostokąta do obliczenia długości

• stosuje wzór na pole kwadratu lub prostokąta w sytuacjach

164



rysunku (w tym na własnym rysunku pomocniczym) oraz w sytuacjach praktycznych; • stosuje jednostki pola: km², mm², dm² (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń); • zamienia jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr;

obliczenia długości jednego jego boku w sytuacjach typowych;

jednego jego boku w sytuacjach nietypowych;

problemowych;

Dział 6. Ułamki zwykłe. Działania na ułamkach zwykłych. Uczeń: 32. Ułamki zwykłe ● opisuje część danej całości

za pomocą ułamka; ● wskazuje opisaną ułamkiem część całości;

● przedstawia ułamek jako iloraz liczb naturalnych; ● przedstawia iloraz liczb naturalnych jako ułamek;

● stosuje ułamki do opisywania typowych sytuacji praktycznych

● stosuje ułamki do opisywania nietypowych sytuacji praktycznych

● stosuje ułamki do opisywania problemowych sytuacji praktycznych

33. Obliczanie ułamka liczby naturalnej

● opisuje część danej całości za pomocą ułamka; ● wskazuje opisaną ułamkiem część całości;

● przedstawia ułamek jako iloraz liczb naturalnych; ● przedstawia iloraz liczb naturalnych jako ułamek; ● oblicza ułamek danej liczby naturalnej;

● stosuje obliczanie ułamka liczby w typowych sytuacjach praktycznych

● stosuje obliczanie ułamka liczby w nietypowych sytuacjach praktycznych

● stosuje obliczanie ułamka liczby w problemowych sytuacjach praktycznych

34. Porównywanie ułamków • porównuje ułamki zwykłe o jednakowych licznikach lub mianownikach, korzystając z rysunku;

• porównuje ułamki zwykłe o jednakowych licznikach lub mianownikach; • porównuje różnicowo ułamki;

● porównuje ułamki w typowych sytuacji praktycznych

● porównuje ułamki w nietypowych sytuacji praktycznych

● porównuje ułamki w problemowych sytuacji praktycznych

165



35. Dodawanie i odejmowanie ułamków o jednakowych mianownikach

• dodaje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach proste przykłady; • odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach proste przykłady;

• dodaje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach; • odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach;

• dodaje i odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach w sytuacjach typowych;

• dodaje i odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach w sytuacjach nietypowych;

• dodaje i odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach w sytuacjach problemowych;

36. Liczby mieszane ● rozróżnia ułamki zwykłe i liczby mieszane

• przedstawia ułamki niewłaściwe w postaci liczby mieszanej; • przedstawia liczby mieszane w postaci ułamków niewłaściwych;

• wykorzystuje liczby mieszane w typowych sytuacjach praktycznych;

• wykorzystuje liczby mieszane w nietypowych sytuacjach praktycznych;

• wykorzystuje liczby mieszane w problemowych sytuacjach praktycznych;

MATEMATYKA Klasa V

Zagadnienie ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

2 3 4 5 6Dział 1. Liczby naturalne i dziesiętne. Działania na liczbach naturalnych i dziesiętnych. Uczeń:

1. Zastosowania matematyki w sytuacjach praktycznych

• liczbę jednocyfrową dodaje do dowolnej liczby naturalnej i odejmuje od dowolnej liczby naturalnej; • mnoży liczby naturalne jednocyfrowe;

• dodaje i odejmuje w pamięci liczby naturalne dwucyfrowe lub większe;szacuje wyniki działań;• mnoży i dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową;

• dodaje i odejmuje w pamięci liczby naturalne dwucyfrowe w sytuacjach problemowych;

2. Dodawanie i odejmowanie pisemne – powtórzenie

• dodaje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie bez przekroczenia progu;

• dodaje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie;

• odejmuje liczby

166


2 3 4 5 6• odejmuje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie bez przekroczenia progu;

naturalne wielocyfrowe pisemnie;

3. Mnożenie i dzielenie pisemne – powtórzenie

• mnoży liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową pisemnie;• dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową pisemnie;

4. Mnożenie pisemne liczb wielocyfrowych

• mnoży liczbę naturalną przez liczbę naturalną dwucyfrową pisemnie;

• mnoży liczbę naturalną przez liczbę naturalną trzycyfrową pisemnie;• oblicza kwadraty i sześciany liczb naturalnych;

• mnoży liczby wielocyfrowe pisemnie (R);

5. Dzielenie pisemne liczb przez liczby wielocyfrowe

• dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną dwucyfrową pisemnie;

• dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną trzycyfrową pisemnie;

6. Wyrażenia arytmetyczne i zadania tekstowe I

• stosuje reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;• czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe;

• wykonuje wstępne czynności ułatwiające rozwiązanie zadania, w tym rysunek pomocniczy lub wygodne dla niego zapisanie informacji i danych z treści zadania; • dostrzega zależności między podanymi informacjami; • dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne, poprawne, wygodne dla niego strategie rozwiązania;

• stosuje reguły dotyczące kolejności wykonywania działań w wyrażeniach o skomplikowanej budowie;

• weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania;

167


2 3 4 5 6• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody;

7. Zamiana jednostek. Liczby dziesiętne

• zamienia i prawidłowo stosuje jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr; • zamienia i prawidłowo stosuje jednostki masy: gram, kilogram, dekagram, tona;

• zapisuje wyrażenia dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego i odwrotnie;

8. Dodawanie pisemne liczb dziesiętnych

• dodaje ułamki dziesiętne w pamięci (w najprostszych przykładach);

• dodaje ułamki dziesiętne pisemnie;

9. Odejmowanie pisemne liczb dziesiętnych

• odejmuje ułamki dziesiętne w pamięci (w najprostszych przykładach);

• odejmuje ułamki dziesiętne pisemnie;

Dział 2. Ułamki zwykłe. Działania na ułamkach zwykłych. Uczeń:10. Cechy podzielności przez 2, 5, 10, 100

• rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez 2;• rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez 5, 10, 100;

• stosuje cechy podzielności przez 2, 5, 10, 100;

• prowadzi proste rozumowania nt. podzielności liczb;

• prowadzi rozumowania nt. podzielności liczb;

11. Cecha podzielności przez 4 • rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez 4;

• stosuje cechy podzielności przez 4;



12. Cechy podzielności przez 3 i 9

• rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez 3; • rozpoznaje liczby naturalne

• stosuje cechy podzielności przez 3, 9;



168


2 3 4 5 6podzielne przez 9;

13. Liczby pierwsze i złożone • rozpoznaje liczbę złożoną, gdy jest ona jednocyfrowa lub dwucyfrowa;• rozpoznaje liczbę złożoną, gdy na istnienie dzielnika wskazuje poznana cecha podzielności;• rozpoznaje liczbę pierwszą jednocyfrową;• odpowiada na proste pytania dotyczące liczebności zbiorów różnych rodzajów liczb;

• rozpoznaje liczbę pierwszą dwucyfrową;• rozkłada liczby dwucyfrowe na czynniki pierwsze;• znajduje największy wspólny dzielnik dwóch liczb naturalnych (NWD);• wyznacza najmniejszą wspólną wielokrotność dwóch liczb naturalnych (NWW) metodą rozkładu na czynniki;• rozpoznaje wielokrotności danej liczby;• odpowiada na pytania dotyczące liczebności zbiorów różnych rodzajów liczb; • rozkłada liczby naturalne na czynniki pierwsze, w przypadku gdy co najwyżej jeden z tych czynników jest liczbą większą niż 10;

• rozkłada liczby na czynniki pierwsze (R);

• stosuje rozkład liczby na czynniki pierwsze w sytuacjach typowych (R);

• stosuje rozkład liczby na czynniki pierwsze w sytuacjach nietypowych (R);

14. Sprowadzanie ułamków zwykłych do wspólnego mianownika

• skraca i rozszerza ułamki zwykłe; (proste przykłady)

• sprowadza ułamki zwykłe do wspólnego mianownika;

15. Porównywanie ułamków zwykłych

• odczytuje ułamki zwykłe zaznaczone na osi liczbowej;

• porównuje ułamki zwykłe;• zaznacza ułamki zwykłe na osi liczbowej;

169


2 3 4 5 616. Dodawanie ułamków zwykłych

• dodaje ułamki zwykłe o mianownikach jednocyfrowych;

• dodaje ułamki zwykłe o mianownikach dwucyfrowych, a także liczby mieszane;

17. Odejmowanie ułamków zwykłych

• odejmuje ułamki zwykłe o mianownikach jednocyfrowych;

• odejmuje ułamki zwykłe o mianownikach dwucyfrowych, a także liczby mieszane;

18. Działania na ułamkach zwykłych

• mnoży ułamki zwykłe o mianownikach jednocyfrowych;

• mnoży ułamki zwykłe o mianownikach dwucyfrowych, a także liczby mieszane;• oblicza ułamek danej liczby naturalnej;• oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;

• oblicza ułamek danego ułamka (R);• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;

• oblicza ułamek liczby mieszanej (R);

Dział 3. Wielokąty. Uczeń:19. Klasyfikacja trójkątów. Własności trójkątów

• rozpoznaje i nazywa trójkąty ostrokątne, prostokątne i rozwartokątne;• rozpoznaje i nazywa trójkąty równoboczne i równoramienne;

• ustala możliwość zbudowania trójkąta (na podstawie nierówności trójkąta); • stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta;• oblicza miary kątów, stosując przy tym poznane własności kątów i wielokątów;• w trójkącie równoramiennym wyznacza przy danym jednym kącie miary

• stosuje nierówność trójkąta do rozwiązywania zadań w sytuacjach typowych;

• stosuje nierówność trójkąta do rozwiązywania zadań w sytuacjach nietypowych;

• stosuje nierówność trójkąta do rozwiązywania zadań problemowych;

170


2 3 4 5 6pozostałych kątów;• w trójkącie równoramiennym wyznacza przy danych obwodzie i długości jednego boku długości pozostałych boków;

20. Pole trójkąta • rozpoznaje i nazywa trójkąty ostrokątne, prostokątne i rozwartokątne;• rozpoznaje i nazywa trójkąty równoboczne i równoramienne;• stosuje jednostki pola: m², cm², km², mm², dm² (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń);• zamienia jednostki długości: metr, centymetr, decymetr, milimetr, kilometr;

• znajduje odległość punktu od prostej;• oblicza pole trójkąta przedstawionego na rysunku oraz w sytuacjach praktycznych; • oblicza pole trójkąta dla danych wymagających zamiany jednostek i w sytuacjach z nietypowymi wymiarami;

• stosuje wzór na pole trójkąta do obliczenia długości jednego boku lub wysokości trójkąta;

21. Klasyfikacja czworokątów. Własności czworokątów

• rozpoznaje i nazywa kwadrat, prostokąt;• rozpoznaje i nazywa romb, równoległobok; • rozpoznaje i nazywa trapez;

• zna najważniejsze własności kwadratu, prostokąta; • zna najważniejsze własności rombu, równoległoboku; • zna najważniejsze własności trapezu;• stosuje najważniejsze własności kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu; • oblicza miary kątów,

• stosuje najważniejsze własności kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu w sytuacjach problemowych;

171


2 3 4 5 6stosując przy tym poznane własności kątów i wielokątów;

22. Pole równoległoboku i rombu

• oblicza pola: rombu i równoległoboku, przedstawionych na rysunku (w tym na własnym rysunku pomocniczym);• stosuje jednostki pola: m², cm², km², mm², dm² (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń);

• oblicza pola: rombu i równoległoboku, w sytuacjach praktycznych;• oblicza pola wielokątów metodą podziału na mniejsze wielokąty lub uzupełniania do większych wielokątów;

• stosuje wzór na pole równoległoboku do obliczenia długości jednego boku lub wysokości w sytuacjach typowych; • stosuje wzór na pole rombu do obliczenia długości jednej przekątnej w sytuacjach typowych;

• stosuje wzór na pole równoległoboku do obliczenia długości jednego boku lub wysokości w sytuacjach nietypowych;• stosuje wzór na pole rombu do obliczenia długości jednej przekątnej w sytuacjach nietypowych;

23. Pole trapezu • oblicza pole trapezu przedstawionego na rysunku (w tym na własnym rysunku pomocniczym);• stosuje jednostki pola: m², cm², km², mm², dm² (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń);

• oblicza pole trapezu w sytuacjach praktycznych;• oblicza pola wielokątów metodą podziału na mniejsze wielokąty lub uzupełniania do większych wielokątów;

• stosuje wzór na pole trapezu do obliczenia długości jednego boku lub wysokości;

Dział 4. Ułamki dziesiętne. Działania na ułamkach dziesiętnych. Uczeń:24. Mnożenie liczb dziesiętnych • mnoży ułamki dziesiętne

w pamięci (w najprostszych przykładach);• mnoży ułamki dziesiętne za pomocą kalkulatora (w trudniejszych przykładach);

• mnoży ułamki dziesiętne pisemnie;• oblicza kwadraty i sześciany ułamków dziesiętnych;

• mnoży ułamki dziesiętne w pamięci (w prostych przykładach);

25. Dzielenie liczb dziesiętnych • dzieli ułamki dziesiętne w pamięci (w najprostszych

• dzieli ułamki dziesiętne pisemnie;

• dzieli ułamki dziesiętne w pamięci

172


2 3 4 5 6przykładach); • dzieli ułamki dziesiętne za pomocą kalkulatora (w trudniejszych przykładach);

(w prostych przykładach);

26. Wyrażenia arytmetyczne i zadania tekstowe II

• oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody;

• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych o skomplikowanej budowie, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;

Dział 5. Figury geometryczne. Skala i plan. Bryły. Uczeń:27. Kąty wierzchołkowe i kąty przyległe

• rozpoznaje kąt prosty, ostry i rozwarty;• rozpoznaje kąty wierzchołkowe i kąty przyległe;

• stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta;

• rozpoznaje kąt wklęsły i pełny (R);

28. Plan, mapa, skala • oblicza rzeczywistą długość odcinka, gdy dana jest jego długość w skali; • oblicza długość odcinka w skali, gdy dana jest jego rzeczywista długość;• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu

• wskazuje skalę, w której jeden odcinek jest obrazem drugiego;

• stosuje własności odcinków przed stawionych w skali w sytuacjach typowych (R);

• stosuje własności odcinków przed stawionych w skali w sytuacjach nietypowych (R);

173


2 3 4 5 6arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody;

29. Prostopadłościan, sześcian • rozpoznaje graniastosłupy proste w sytuacjach praktycznych i wskazuje te bryły wśród innych modeli brył;• wskazuje wśród graniastosłupów prostopadłościany i sześciany i uzasadnia swój wybór;

• rozpoznaje siatki graniastosłupów prostych;• rysuje siatki prostopadłościanów;• wykorzystuje podane zależności między długościami krawędzi prostopadłościanu do wyznaczania długości poszczególnych krawędzi;

• stosuje zależności między długościami krawędzi prostopadłościanu w sytuacjach typowych;

• rysuje siatki graniastosłupów (R);• stosuje zależności między długościami krawędzi prostopadłościanu w sytuacjach nietypowych;

Dział 6. Obliczenia upływu czasu. Uczeń:30. Obliczanie upływu czasu • wykonuje proste obliczenia

zegarowe na godzinach, minutach i sekundach; • wykonuje proste obliczenia kalendarzowe na dniach, tygodniach, miesiącach, latach;

• szacuje wyniki działań;

174

MATEMATYKA Klas a VI

Zagadnienia ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

2 3 4 5 6Dział 1. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń:

1. Dostrzeganie prawidłowości dotyczących liczb

• wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych za pomocą kalkulatora

• wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych, używając własnych, poprawnych strategii• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody

• weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania np. poprzez szacowanie, sprawdzanie wszystkich warunków zadania, ocenianie rzędu wielkości otrzymanego wyniku• stawia nowe pytania związane z sytuacją w rozwiązanym zadaniu

2. Mnożenie ułamków zwykłych

• mnoży ułamki zwykłe o mianownikach jednocyfrowych

• mnoży ułamki zwykłe o mianownikach dwucyfrowych, a także liczby mieszane

3. Dzielenie ułamków zwykłych • dzieli ułamki zwykłe o mianownikach jednocyfrowych

• dzieli ułamki zwykłe o mianownikach dwucyfrowych, a także liczby mieszane

4. Działania na ułamkach zwykłych

• dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe o mianownikach jednocyfrowych

• dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe o mianownikach dwucyfrowych, a także liczby mieszane• oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych,

• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań

• stosuje obliczanie wartości wyrażeń arytmetycznych w sytuacjach problemowych

175


2 3 4 5 6stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań

5. Działania na liczbach dziesiętnych

• dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne w pamięci i pisemnie (w najprostszych przykładach) i za pomocą kalkulatora (w trudniejszych przykładach)• porównuje ułamki dziesiętne w prostych przykładach• porównuje różnicowo ułamki w prostych przykładach

• dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne pisemnie• oblicza kwadraty i sześciany ułamków dziesiętnych• porównuje ułamki dziesiętne• porównuje różnicowo ułamki

• dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne w pamięci w prostych przykładach

• dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne w pamięci

6. Obliczanie ułamka liczby • oblicza ułamek danej liczby naturalnej w prostych przykładach

• oblicza ułamek danej liczby naturalnej• oblicza liczbę, której część jest podana (wyznacza całość, z której określono część za pomocą ułamka)

• oblicza ułamek danej liczby• wyznacza liczbę, która powstaje po powiększeniu lub pomniejszeniu o pewną część innej liczby

7. Liczby dziesiętne a liczby mieszane. Zaokrąglanie liczb

• zapisuje ułamek dziesiętny skończony w postaci ułamka zwykłego• zamienia ułamki zwykłe o mianownikach 10, 100, 1000 itd. na ułamki dziesiętne• zaokrągla liczby naturalne w prostych przykładach

• zamienia ułamki zwykłe o mianownikach będących dzielnikami liczb 10, 100, 1000 itd. na ułamki dziesiętne skończone dowolną metodą (przez rozszerzanie ułamków zwykłych, dzielenie licznika przez mianownik w pamięci,

• zapisuje ułamki zwykłe o mianownikach innych niż o mianownikach będących dzielnikami liczb 10, 100, 1000 itd. w postaci rozwinięcia dziesiętnego nieskończonego

176


2 3 4 5 6• zaokrągla ułamki dziesiętne w prostych przykładach

pisemnie lub za pomocą kalkulatora)• zaokrągla liczby naturalne• zaokrągla ułamki dziesiętne

(z użyciem trzech kropek po ostatniej cyfrze), uzyskane w wyniku dzielenia licznika przez mianownik w pamięci, pisemnie lub za pomocą kalkulatora

8. Działania na liczbach I • zapisuje ułamki dziesiętne skończone w postaci ułamków zwykłych• zamienia ułamki zwykłe o mianownikach 10, 100, 1000 itd. na ułamki dziesiętne skończone• wykonuje nieskomplikowane rachunki, w których występują jednocześnie ułamki zwykłe i dziesiętne• oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań• wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych za pomocą kalkulatora

• zamienia ułamki zwykłe o mianownikach będących dzielnikami liczb 10, 100, 1000 itd. na ułamki dziesiętne skończone dowolną metodą (przez rozszerzanie ułamków zwykłych, dzielenie licznika przez mianownik w pamięci, pisemnie lub za pomocą kalkulatora)• oblicza liczbę, której część jest podana (wyznacza całość, z której określono część za pomocą ułamka)• wyznacza liczbę, która powstaje po powiększeniu lub pomniejszeniu o pewną część innej liczby• wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych, używając własnych, poprawnych strategii

• wykonuje rachunki, w których występują jednocześnie ułamki zwykłe i dziesiętne• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań

• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące kolejności wykonywania działań w sytuacjach problemowych

177


2 3 4 5 6• szacuje wyniki działań

Powtórzenie 1

Dział 2. Procenty. Liczby całkowite. Uczeń:

9. Procent liczby • interpretuje 100% danej wielkości jako całość, 50% – jako połowę danej wielkości• w przypadkach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza 50% procent danej wielkości

• interpretuje 25% danej wielkości jako jedną czwartą, 10% – jako jedną dziesiątą, a 1% – jako setną część danej wielkości liczbowej• w przypadkach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza procent danej wielkości w stopniu trudności typu 10%, 20%

• w przypadkach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza procent danej wielkości w stopniu trudności typu 5%, 15%

• oblicza procent danej wielkości inny niż 50%, 10%, 20%

10. Odczytywanie danych przedstawionych graficznie

• gromadzi i porządkuje dane• odczytuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, diagramach i na wykresach• odczytuje temperaturę (dodatnią i ujemną)

• interpretuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, diagramach i na wykresach• przedstawia dane w tabelach, na diagramach i na wykresach

11. Liczby ujemne • odczytuje temperaturę (dodatnią i ujemną) • podaje praktyczne przykłady stosowania liczb ujemnych• interpretuje liczby całkowite na osi liczbowej• odczytuje liczby całkowite

• zaznacza liczby całkowite na osi liczbowej• oblicza wartość bezwzględną liczb• porównuje liczby całkowite

178


2 3 4 5 6zaznaczone na osi liczbowej

12. Działania na liczbach II • dodaje w pamięci liczby całkowite

• wykonuje proste rachunki pamięciowe na liczbach całkowitych• oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych, wymagających stosowania działań arytmetycznych na liczbach całkowitych

• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, wymagających stosowania działań arytmetycznych na liczbach całkowitych

• oblicza wartości wyrażeń z liczbami ujemnymi

13. Działania na liczbach III • oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych

• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, wymagających stosowania działań arytmetycznych na liczbach całkowitych lub liczbach zapisanych za pomocą ułamków zwykłych, liczb mieszanych i ułamków dziesiętnych w prostych przypadkach

• oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, wymagających stosowania działań arytmetycznych na liczbach całkowitych lub liczbach zapisanych za pomocą ułamków zwykłych, liczb mieszanych i ułamków dziesiętnych, także wymiernych ujemnych

• oblicza wartości wyrażeń z liczbami ujemnymi

Powtórzenie 2

Dział 3. Bryły. Uczeń:

14. Obliczanie pól wielokątów • oblicza pola: trójkąta, kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu, przedstawionych na rysunku oraz w sytuacjach

• oblicza pola: trójkąta, kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu, przedstawionych na rysunku oraz w sytuacjach

• oblicza pola: trójkąta, kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu w sytuacjach

179


2 3 4 5 6praktycznych, w najprostszych przypadkach • oblicza pola wielokątów metodą podziału na dwa mniejsze wielokąty lub uzupełniania do większych wielokątów w najprostszych przypadkach• stosuje jednostki pola: mm², cm², dm², m², km², ar, hektar

praktycznych, w tym także dla danych wymagających zamiany jednostek• oblicza pola wielokątów metodą podziału na mniejsze wielokąty lub uzupełniania do większych wielokątów w sytuacjach typowych

z nietypowymi wymiarami• stosuje wzór na pola: trójkąta, kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu• oblicza pola wielokątów metodą podziału na mniejsze wielokąty lub uzupełniania do większych wielokątów w sytuacjach nietypowych

15. Zamian jednostek pola • stosuje jednostki długości: milimetr, centymetr, decymetr, metr, kilometr• stosuje jednostki pola: mm², cm², dm², m², km², ar, hektar (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń)

• zamienia jednostki długości: milimetr, centymetr, decymetr, metr, kilometr

• oblicza pola: trójkąta, kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu, dla danych wymagających zamiany jednostek i w sytuacjach z nietypowymi wymiarami• zna zależność między jednostkami pola

• zamienia jednostki pola

16. Pole powierzchni prostopadłościanu

• rozpoznaje siatki graniastosłupów prostych

• rysuje siatki prostopadłościanów• oblicza pole powierzchni prostopadłościanu przy

• stosuje wzór na pole powierzchni prostopadłościanu do wyznaczenia długości



180


2 3 4 5 6danych długościach krawędzi

krawędzi krawędzi w sytuacjach nietypowych

krawędzi w sytuacjach problemowych

17. Objętość prostopadłościanu • oblicza objętość prostopadłościanu przy danych długościach krawędzi• stosuje jednostki objętości i pojemności: litr, mililitr, mm³, cm³, dm³, m³

• stosuje wzór na objętość prostopadłościanu do wyznaczenia długości krawędzi

• stosuje wzór na objętość prostopadłościanu do wyznaczenia długości krawędzi w sytuacjach nietypowych

• stosuje wzór na objętość prostopadłościanu do wyznaczenia długości krawędzi w sytuacjach problemowych

18. Zamiana jednostek objętości • stosuje jednostki objętości i pojemności: litr, mililitr, mm³, cm³, dm³, m³

• zna zależności między jednostkami objętości i pojemności: litr, mililitr, mm³, cm³, dm³, m³

• zamienia jednostki objętości i pojemności: litr, mililitr, mm³, cm³, dm³, m³

19. Rozpoznawanie i nazywanie brył

• rozpoznaje graniastosłupy proste, ostrosłupy w sytuacjach praktycznych i wskazuje te bryły wśród innych modeli brył• rozpoznaje walce, stożki i kule w sytuacjach praktycznych i wskazuje te bryły wśród innych modeli brył

• wskazuje wśród graniastosłupów prostopadłościany i sześciany i uzasadnia swój wybór• rozpoznaje siatki graniastosłupów prostych i ostrosłupów

• wykorzystuje podane zależności między długościami krawędzi graniastosłupa do wyznaczania długości poszczególnych krawędzi

Powtórzenie 3

Dział 4. Wyrażenia algebraiczne. Uczeń:

20. Rozwiązywanie zadań tekstowych

• czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe• wykonuje wstępne czynności ułatwiające

• dostrzega zależności między podanymi informacjami• dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując

• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę

181


2 3 4 5 6rozwiązanie zadania, w tym rysunek pomocniczy lub wygodne dla niego zapisanie informacji i danych z treści zadania

własne, poprawne, wygodne dla niego strategie rozwiązania• do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe• weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania• układa zadania i łamigłówki i je rozwiązuje

z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody• stawia nowe pytania związane z sytuacją w rozwiązanym zadaniu

21. Korzystanie ze wzorów • oblicza wielkość, korzystając z nieskomplikowanych wzorów, w których występują oznaczenia literowe

• oblicza wielkość, korzystając z wzorów, w których występują oznaczenia literowe• opisuje wzór słowami• opisuje sytuację za pomocą wzoru

• korzysta z wzorów, w których występują oznaczenia literowe

22. Prędkość, droga, czas • w sytuacji praktycznej oblicza prędkość przy danej drodze i danym czasie• stosuje jednostki prędkości: km/h, m/s

• w sytuacji praktycznej oblicza drogę przy danej prędkości i danym czasie• w sytuacji praktycznej oblicza czas przy danej drodze i danej prędkości

23. Wyrażenia algebraiczne. Równania

• stosuje oznaczenia literowe nieznanych wielkości liczbowych

• zapisuje proste wyrażenie algebraiczne na podstawie informacji osadzonych w

• zapisuje wyrażenie algebraiczne na podstawie informacji

182


2 3 4 5 6kontekście praktycznym• zapisuje proste równania na podstawie informacji osadzonych w kontekście praktycznym

• zapisuje równania na podstawie informacji

24. Rozwiązywanie równań • rozwiązuje równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą występującą po jednej stronie równania (poprzez zgadywanie, dopełnianie lub wykonanie działania odwrotnego)

• rozwiązuje proste równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą

Powtórzenie 4

Dział 5. Konstrukcje geometryczne. Uczeń:

25. Konstrukcja trójkąta • zna warunek nierówności trójkąta

• konstruuje trójkąt o danych trzech bokach• ustala możliwość zbudowania trójkąta na podstawie nierówności trójkąta

• konstruuje wielokąty, dzieląc je na trójkąty o danych trzech bokach

26. Konstrukcja kąta • rysuje kąt o mierze mniejszej niż 180 stopni

• konstruuje kąt przystający do danego

• konstruuje wielokąty o podanych własnościach, korzystając z konstrukcji kąta przystającego do danego

Dział 6. Co wiem i umiem? Uczeń:

27. Liczby i działania na liczbach • stosuje w najprostszych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: I, II, III, IV, V, XII, XIII

• stosuje w prostych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: I, II, III, IV, V, XII, XIII

• stosuje w typowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów

• stosuje w nietypowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: I, II, III, IV, V, XII, XIII

183


2 3 4 5 6podstawy programowej: I, II, III, IV, V, XII, XIII

28. Elementy algebry • stosuje w najprostszych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VI, XIII

• stosuje w prostych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VI, XIII

• stosuje w typowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VI, XIII

• stosuje w nietypowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VI, XIII

29. Figury płaskie • stosuje w najprostszych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VII, VIII, IX, XI

• stosuje w prostych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VII, VIII, IX, XI

• stosuje w typowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VII, VIII, IX, XI

• stosuje w nietypowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: VII, VIII, IX, XI

30. Bryły • stosuje w najprostszych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: X, XI

• stosuje w prostych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: X, XI

• stosuje w typowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: X, XI

• stosuje w nietypowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: X, XI

31. Zadania tekstowe • stosuje w najprostszych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: XII, XIV

• stosuje w prostych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: XII, XIV

• stosuje w typowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: XII,

• stosuje w nietypowych sytuacjach wiedzę i umiejętności z zakresu następujących działów podstawy programowej: XII, XIV

184


2 3 4 5 6XIV

185

MATEMATYKA Klasa VII

Zagadnienie Ocenadopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca

2 3 4 5 6DZIAŁ 1. LICZBY

1.1. Rzymski sposób zapisu liczb

- zna znaki używane do zapisu liczb w systemie rzymskim

- zapisuje za pomocą znaków rzymskich liczby do 3000- odczytuje liczby zapisane w systemie rzymskim

- rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności

1.2. Liczby pierwsze i złożone. Dzielenie z resztą

- rozpoznaje liczby podzielne przez 2, 5, 10, 100, 3, 9, 4- rozpoznaje, czy liczba jest liczbą pierwszą czy złożoną

- rozkłada liczby na czynniki pierwsze- znajduje NWD i NWW dwóch liczb- określa liczebność zbiorów liczb wśród podanego zakresu liczb- wyznacza resztę z dzielenia liczb naturalnych


1.3. Rozwinięcia dziesiętne liczb wymiernych. Ułamki okresowe

- zamienia liczby dziesiętne skończone na ułamki zwykłe i liczby mieszane- zapisuje ułamek zwykły w postaci ułamka dziesiętnego

- zapisuje ułamek zwykły w postaci ułamka dziesiętnego nieskończonego okresowego- porównuje liczby wymierne


186

skończonego- porównuje ułamki dziesiętne

1.4. Zaokrąglanie liczb - zaokrągla liczby z podaną dokładnością

- rozwiązuje zadania tekstowe, w których zaokrągla liczby


1.5. Własności działań - stosuje prawidłową kolejność wykonywania działań- stosuje podstawowe prawa działań

- stosuje prawa działań- wykonuje działania arytmetyczne na liczbach całkowitych

- wykorzystuje prawa działań na liczbach całkowitych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące liczb


1.6. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych

- wykonuje działania (także sposobem pisemnym) na ułamkach dziesiętnych - wykonuje działania na ułamkach zwykłych

- zamienia jednostki - stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym

- rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem ułamków zwykłych i dziesiętnych


1.7. Wyrażenia arytmetyczne i ich szacowanie

- oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych zawierających ułamki zwykłe i dziesiętne

- szacuje wartości wyrażeń arytmetycznych- wykorzystuje szacowanie do rozwiązywania zadań tekstowych- oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych zawierających ułamki zwykłe i dziesiętne

- oblicza wartości skomplikowanych wyrażeń arytmetycznych- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące liczb


1.8. Odległości na osi liczbowej

- odczytuje współrzędne punktów zaznaczonych na osi liczbowej

- oblicza odległość między dwiema liczbami na osi


187

- wskazuje liczby wymierne na osi liczbowej- wskazuje na osi liczbowej liczby mniejsze bądź większe od ustalonej liczby

liczbowej- zapisuje w postaci nierówności zbiór zaznaczony na osi liczbowej- oblicza wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego wartość bezwzględną liczby- oblicza średnią arytmetyczną dwóch liczb- oblicza środek odcinka

DZIAŁ 2. PROCENTY2.1. Ułamki i procenty - zamienia ułamki

dziesiętne skończone na ułamki zwykłe- zamienia ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne skończone- przedstawia część danej liczby w postaci ułamka- w prostych przypadkach oblicza liczbę na podstawie danego jej ułamka- podaje przykłady zastosowania procentów w życiu codziennym- w prostych

- zamienia procenty na ułamki- zamienia ułamki na procenty- oblicza liczbę na podstawie danego jej ułamka

- rozwiązuje zadania dotyczące procentów o podwyższonym stopniu trudności

188

przypadkach zamienia procenty na ułamki- w prostych przypadkach zamienia ułamki na procenty

2.2. Obliczanie procentu danej liczby

- w prostych przypadkach oblicza procent danej liczby- w prostych przypadkach określa, jaki procent figury zaznaczono

- oblicza w pamięci 1%, 10%, 25%, 50%, 75% danej liczby- oblicza procent danej liczby- określa, jaki procent figury zaznaczono

- oblicza nowe ceny po podwyżce lub obniżce o dany procent

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące obliczania procentu danej liczby


2.3. Obliczanie, jakim procentem jednejliczby jest druga liczba

- w prostych przypadkach oblicza, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba

- oblicza, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące obliczania, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba


2.4. Obliczanie liczby, gdy dany jest jejProcent

- w prostych przypadkach oblicza liczbę, mając dany jej procent

- oblicza liczbę, mając dany jej procent

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące obliczania liczby na podstawie danego procentu


2.5. Obliczenia procentowe

- oblicza nowe ceny po podwyżce lub obniżce o dany procent

- w prostych przypadkach oblicza, o ile procent obniżono, podwyższono cenę, mając cenę początkową lub końcową

- wykonuje obliczenia związane z VAT, ceną brutto i netto- oblicza odsetki dla lokaty rocznej- oblicza zysk z lokat i akcji, koszty kredytów- oblicza stężenia procentowe roztworów- oblicza nowe ceny po wielokrotnych podwyżkach lub

- stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania bardziej złożonych zadań tekstowych- za pomocą równań rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące procentów


189

obniżkach- rozróżnia punkty procentowe i procenty

2.6. Diagramy procentowe

- w prostych przypadkach odczytuje dane z diagramów - rysuje diagram słupkowy

- odczytuje informacje z diagramów

- rysuje odpowiedni diagram do danej sytuacji

- rozwiązuje zadania tekstowe zawierające diagramy- odczytuje informacje z kilku wykresów, poprawnie je porównuje i interpretuje

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące diagramów o podwyższonym stopniu trudności

DZIAŁ 3. TRÓJKĄTY3.1. Kąty - zna położenie dwóch

prostych względem siebie na płaszczyźnie- wskazuje kąty: wierzchołkowe, przyległe, odpowiadające, naprzemianległe- rozpoznaje kąty: proste, pełne, półpełne, ostre, rozwarte

- korzysta z zależności pomiędzy kątami utworzonymi przez prostą przecinającą dwie proste równoległe- zna i stosuje twierdzenie o równości kątów wierzchołkowych - zna i stosujezależność między kątami przyległymi

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące kątów


3.2. Trójkąty. Przystawanie trójkątów

- rozpoznaje figury przystające- wskazuje najdłuższy i najkrótszy bok trójkąta o danych kątach- wskazuje najmniejszy i największy kąt trójkąta o danych bokach

- zna i stosuje warunek istnienia trójkąta- zna i stosuje własności trójkąta równoramiennego

- zna cechy przystawania trójkątów i korzysta z nich w prostych przypadkach- korzysta z warunku istnienia trójkątów i wie, kiedy zachodzi w nim równość- przeprowadza proste

- uzasadnia przystawanie trójkątów- rozwiązuje zadania z treścią dotyczące trójkątów przystających- przeprowadza dowody geometryczne


190

dowody geometryczneDZIAŁ 4. WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE

4.1. Przykłady wyrażeń algebraicznych

- poprawnie czyta proste wyrażenia algebraiczne- poprawnie zapisuje proste wyrażenia algebraiczne podane słownie

- poprawnie czyta trudniejsze wyrażenia algebraiczne- poprawnie zapisuje trudniejsze wyrażenia algebraiczne podane słownie- zapisuje proste zależności w zadaniach tekstowych za pomocą wyrażeń algebraicznych

- zapisuje i nazywa złożone wyrażenia algebraiczne- zapisuje trudniejsze zależności w zadaniach tekstowych za pomocą wyrażeń algebraicznych

- zapisuje złożone zależności w zadaniach tekstowych za pomocą wyrażeń algebraicznych


4.2. Wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych

- oblicza wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych w prostych przypadkach

- oblicza wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych w trudniejszych przypadkach- zapisuje proste zależności w zadaniach tekstowych za pomocą wyrażeń algebraicznych i oblicza ich wartość liczbową

- zapisuje skomplikowane zależności w zadaniach tekstowych za pomocą wyrażeń algebraicznych i oblicza ich wartość liczbową


4.3. Redukcja wyrazów podobnych

- rozpoznaje jednomian - porządkuje jednomian- podaje współczynnik liczbowy jednomianu uporządkowanego- rozpoznaje jednomiany podobne- rozpoznaje sumę

- przedstawia jednomiany w postaci uporządkowanej w trudniejszych przypadkach- redukuje wyrazy podobne w trudniejszych

- zapisuje złożone zależności w zadaniach tekstowych za pomocą sumy algebraicznej i redukuje wyrazy podobne


191

algebraiczną- redukuje wyrazy podobne w prostych przypadkach

przypadkach- zapisuje proste zależności w zadaniach tekstowych za pomocą sumy algebraicznej i redukuje wyrazy podobne

4.4. Dodawanie i odejmowanie sum algebraicznych

- dodaje i odejmuje sumy algebraiczne w prostych przypadkach

- poprawnie opuszcza nawiasy w wyrażeniach algebraicznych- dodaje i odejmuje sumy algebraiczne

- stosuje dodawanie i odejmowanie sum algebraicznych w prostych zadaniach tekstowych

- stosuje dodawanie i odejmowanie sum algebraicznych w zadaniach tekstowych


4.5. Mnożenie sum algebraicznych przez jednomiany

- mnoży sumę algebraiczną przez liczbę- mnoży jednomiany

- mnoży sumę algebraiczną przez jednomian - stosuje mnożenie sum algebraicznych przez jednomian w prostych zadaniach tekstowych

- stosuje mnożenie sum algebraicznych przez jednomian w zadaniach tekstowych- wyłącza przed nawias wspólny czynnik liczbowy


4.6. Mnożenie sum algebraicznych

- mnoży sumy algebraiczne w prostych przypadkach

- mnoży sumy algebraiczne


DZIAŁ 5. RÓWNANIA5.1. Przykłady równań - podaje przykłady

równań- sprawdza, czy dana liczba spełnia równanie- rozpoznaje równanie pierwszego stopnia z jedną niewiadomą - opisuje prostą sytuację życiową za pomocą równania

- opisuje sytuację życiową za pomocą równania - podaje przykład równania, które spełnia dana liczba


192

5.2. Rozwiązywanie równań

- rozwiązuje proste równania stopnia pierwszego z jedną niewiadomą

- rozpoznaje równania równoważne- rozwiązuje proste równania metodą równań równoważnych

- rozwiązuje trudniejsze równania metodą równań równoważnych


5.3. Zadania tekstowe - rozwiązuje proste zadania tekstowe za pomocą równań

- rozwiązuje zadania tekstowe za pomocą równań


5.4. Wielkości wprost proporcjonalne

- rozpoznaje proporcję- zapisuje ilorazy w postaci proporcji- rozpoznaje wielkości wprost proporcjonalne- podaje przykłady wielkości wprost proporcjonalnych

- wykorzystuje proporcje do rozwiązywania zadań tekstowych- rozwiązuje równania zawierające proporcje


5.5. Przekształcanie wzorów

- przekształca proste wzory

- przekształca wzory - przekształca wzory i podaje niezbędne założenia


DZIAŁ 6. WIELOKĄTY6.1. Kąty w wielokątach

- rozpoznaje wielokąty foremne- rozróżnia czworokąty: prostokąt, kwadrat, romb, równoległobok, trapez, deltoid

- stosuje własności kątów i przekątnych w czworokątach- oblicza miary kątów w trójkątach i czworokątach

- stosuje własności trójkątów i czworokątów do rozwiązywania zadań- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące kątów w wielokątach

- oblicza miary kątów wewnętrznych i zewnętrznych wielokątów foremnych


6.2. Pola wielokątów - zna wzory na pole trójkąta i znanych czworokątów- oblicza pola wielokątów w prostych przypadkach

- oblicza pola wielokątów- zamienia jednostki pola

- oblicza pola wielokątów narysowanych na płaszczyźnie- stosuje własności trójkątów i czworokątów do


193

rozwiązywania zadań- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące pól wielokątów

6.3. Figury w układzie współrzędnych

- odczytuje współrzędne punktów zaznaczonych w układzie współrzędnych- zaznacza w układzie współrzędnych punkty o danych współrzędnych- rozpoznaje, w których ćwiartkach układu współrzędnych leżą dane punkty

- rysuje trójkąty i czworokąty w układzie współrzędnych i oblicza ich pole- wyznacza współrzędne środka odcinka- dla danych punktów kratowych A i B znajduje inne punkty kratowe należące doprostej AB

- znajduje współrzędne końca odcinka, gdy dane są współrzędne jego drugiego końca oraz środka

- oblicza pola wielokątów w układzie współrzędnych


DZIAŁ 7. POTĘGI7.1. Potęgi liczb całkowitych

- zapisuje w postaci potęgi liczb całkowitych iloczyn tych samych czynników i odwrotnie- oblicza potęgi liczb całkowitych o wykładniku naturalnym

- zapisuje liczbę w postaci iloczynu potęg liczb pierwszych- oblicza wartości wyrażeń zawierających potęgi liczb całkowitych

- zapisuje liczbę w postaci potęgi o podanym wykładniku i podstawie będącej liczbą całkowitą

- oblicza wartości złożonych wyrażeń, w których występują potęgi liczb całkowitych

- rozwiązuje zadania dotyczące potęg liczb całkowitych o podwyższonym stopniu trudności

7.2. Potęgi o wykładniku naturalnym

- zapisuje w postaci potęgi iloczyn tych samych czynników i odwrotnie - oblicza potęgi o wykładniku naturalnym

- określa znak potęgi bez wykonywania obliczeń- oblicza wartości wyrażeń zawierających potęgi

- zapisuje liczbę w postaci potęgi o podanym wykładniku

- oblicza wartości złożonych wyrażeń, w których występują potęgi

- rozwiązuje zadania dotyczące potęg o podwyższonym stopniu trudności

194

7.3. Mnożenie i dzielenie potęg o tej samej podstawie

- zapisuje w postaci jednej potęgi i oblicza iloczyn oraz iloraz potęg o tej samej podstawie

- zapisuje potęgę w postaci iloczynu lub ilorazu potęg o tej samej podstawie

- doprowadza do najprostszej postaci wyrażenia zawierające potęgi

- rozwiązuje zadania z treścią dotyczące mnożenia i dzielenia potęg o tej samej podstawie


7.4. Potęga potęgi - zapisuje w postaci jednej potęgi potęgę potęgi i ją oblicza

- zapisuje potęgę w postaci potęgi potęgi



7.5. Mnożenie i dzielenie potęg o tym samym wykładniku

- zapisuje w postaci jednej potęgi i oblicza iloczyn oraz iloraz potęg o tym samym wykładniku

- zapisuje potęgę w postaci iloczynu lub ilorazu potęg o tym samym wykładniku



7.6. Notacja wykładnicza

- zapisuje liczby w notacji wykładniczej

- mnoży i dzieli liczby zapisane w notacji wykładniczej o wykładnikach całkowitych dodatnich

- dodaje i odejmuje liczby zapisane w notacji wykładniczej- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące potęg i notacji wykładniczej

- rozwiązuje zadania dotyczące notacji wykładniczej o podwyższonym stopniu trudności

7.7. Działania na potęgach

- porównuje potęgi o tej samej podstawie albo o tym samym wykładniku- doprowadza do najprostszej postaci wyrażenia zawierające potęgi

- dodaje i odejmuje wyrażenia zawierające potęgi o tej samej podstawie- porównuje potęgi


195

MATEMATYKA Klasa VIII

Zagadnienia ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca2 3 4 5 6

DZIAŁ 1. PIERWIASTKI1.1. Pierwiastek kwadratowy

- oblicza pierwiastek drugiego stopnia z kwadratu liczby nieujemnej - podnosi do potęgi drugiej pierwiastek drugiego stopnia

- szacuje wartości pierwiastków kwadratowych- podaje liczby wymierne większe lub mniejsze od danego pierwiastka kwadratowego- oblicza wartości pierwiastków drugiego stopnia, jeśli są liczbami wymiernymi

- porównuje wartość wyrażenia zawierającego pierwiastki kwadratowe z daną liczbą wymierną - szacuje wartości wyrażeń zawierających pierwiastki drugiego stopnia - podaje liczby wymierne większe lub mniejsze od wartości wyrażenia zawierającego pierwiastki kwadratowe- podnosi do potęgi drugiej pierwiastek

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące pierwiastków kwadratowych


196

drugiego stopnia1.2. Pierwiastek sześcienny

- oblicza pierwiastek trzeciego stopnia z sześcianu dowolnej liczby - podnosi do potęgi trzeciej pierwiastek trzeciego stopnia

- szacuje wartości pierwiastków sześciennych- podaje liczby wymierne większe lub mniejsze od danego pierwiastka sześciennego- oblicza wartości pierwiastków trzeciego stopnia, jeśli są liczbami wymiernymi

- porównuje wartość wyrażenia zawierającego pierwiastki sześcienne z daną liczbą wymierną - szacuje wartości wyrażeń zawierających pierwiastki trzeciego stopnia - podaje liczby wymierne większe lub mniejsze od wartości wyrażenia zawierającego pierwiastki sześcienne- podnosi do potęgi trzeciej pierwiastek trzeciego stopnia

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące pierwiastków sześciennych


1.3. Pierwiastek z iloczynu i ilorazu

- dodaje i odejmuje wyrażenia zawierające takie same pierwiastki

- mnoży i dzieli pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia- wyłącza czynnik przed pierwiastek - włącza czynnik pod pierwiastek

- doprowadza do najprostszej postaci wyrażenia zawierające pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia i oblicza ich wartość

- doprowadza do najprostszej postaci wyrażenia zawierające pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia i oblicza ich wartość w trudniejszych


197

przypadkach1.4. Działania na pierwiastkach

- usuwa niewymierność z mianownika ułamka w prostych przypadkach - porównuje pierwiastki

- stosuje własności potęg i pierwiastków do upraszczania wyrażeń - usuwa niewymierność z mianownika ułamka - porównuje wyrażenia zawierające pierwiastki

- upraszcza wyrażenia, w których występują pierwiastki w trudniejszych przypadkach


DZIAŁ 2. TWIERDZENIE PITAGORASA2.1. Twierdzenie Pitagorasa

- nazywa boki trójkąta prostokątnego - poprawnie zapisuje tezę twierdzenia Pitagorasa w konkretnych sytuacjach - oblicza długość jednego z boków trójkąta prostokątnego, gdy dane są długości pozostałych boków trójkąta

- oblicza długość odcinka umieszczonego na kratce jednostkowej

- oblicza długość wysokości trójkąta równoramiennego z zastosowaniem twierdzenia Pitagorasa

- dowodzi twierdzenie Pitagorasa - rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności

2.2. Przekątna - zna wzór na długość - oblicza długość - oblicza długość boku - rozwiązuje zadania - rozwiązuje zadania

198

kwadratu. Trójkąty o kątach , ,

przekątnej kwadratu przekątnej kwadratu, gdy dana jest długość jego boku - zapisuje zależności między długościami boków w trójkącie o kątach , ,

kwadratu, gdy dana jest długość jego przekątnej - stosuje zależności między długościami boków w trójkącie o kątach , ,

tekstowe dotyczące trójkątów o kątach

, , - wyprowadza wzór na przekątną w kwadracie

o podwyższonym stopniu trudności

2.3. Wysokość trójkąta równobocznego. Trójkąty o kątach , ,

- zna wzór na długość wysokości w trójkącie równobocznym - zna wzór na pole trójkąta równobocznego

- oblicza długość wysokości trójkąta równobocznego, gdy dana jest długość jego boku - oblicza pole trójkąta równobocznego, gdy dana jest długość jego boku - zapisuje zależności między długościami boków w trójkącie o kątach , ,

- oblicza długość boku trójkąta równobocznego, gdy dana jest długość jego wysokości - oblicza długość boku trójkąta równobocznego, gdy dane jest pole tego trójkąta - stosuje zależności między długościami boków w trójkącie o kątach , ,

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące trójkątów o kątach

, , - wyprowadza wzory na wysokość trójkąta równobocznego, pole trójkąta równobocznego


2.4. Zastosowania twierdzenia Pitagorasa

- oblicza długość odcinka, którego końce są punktami kratowymi

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące zastosowań twierdzenia Pitagorasa

- rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem twierdzenia Pitagorasa w sytuacjach praktycznych


DZIAŁ 3. GRANIASTOSŁUPY

199

3.1. Własności graniastosłupów

- zna pojęcia: graniastosłup, graniastosłup prosty, graniastosłup prawidłowy - rozpoznaje graniastosłupy - nazywa graniastosłupy - rozpoznaje siatki graniastosłupów - rysuje graniastosłupy - wyznacza sumę długości krawędzi graniastosłupa - wyznacza liczbę krawędzi, wierzchołków i ścian graniastosłupa w zależności od liczby boków wielokąta w podstawie graniastosłupa

- rysuje siatki graniastosłupów prostych - wyznacza liczbę ścian graniastosłupa, gdy dana jest liczba krawędzi lub wierzchołków i odwrotnie

- rozwiązuje zadania z treścią dotyczące graniastosłupów


3.2. Pole powierzchni graniastosłupa

- zna wzór na pole powierzchni graniastosłupa

- oblicza pole powierzchni całkowitej i bocznej graniastosłupa

- oblicza pole powierzchni graniastosłupa z zastosowaniem własności trójkątów

- oblicza pole powierzchni graniastosłupa z zastosowaniem twierdzenia


200

prostokątnych Pitagorasa w sytuacjach praktycznych

3.3. Objętość graniastosłupa

- zna wzór na objętość graniastosłupa

- zamienia jednostki objętości - oblicza objętość graniastosłupa - wyznacza wysokość graniastosłupa, gdy dana jest jego objętość

- oblicza objętość graniastosłupa z zastosowaniem własności trójkątów prostokątnych

- oblicza objętość graniastosłupa z zastosowaniem twierdzenia Pitagorasa w sytuacjach praktycznych


3.4. Odcinki i kąty w graniastosłupach

- wskazuje przekątne graniastosłupa oraz przekątne jego ścian

- wskazuje charakterystyczne kąty w graniastosłupach- oblicza długości odcinków zawartych w graniastosłupach w prostych sytuacjach

- oblicza długości odcinków zawartych w graniastosłupach

- rozwiązuje zadania z treścią dotyczące odcinków w graniastosłupach


DZIAŁ 4. OSTROSŁUPY4.1. Własności ostrosłupów

- zna pojęcia: ostrosłup, ostrosłup prosty, ostrosłup prawidłowy - rozpoznaje ostrosłupy - nazywa ostrosłupy - rozpoznaje siatki ostrosłupów - rysuje ostrosłupy

- rysuje siatki ostrosłupów prostych - wyznacza liczbę ścian ostrosłupa, gdy dana jest liczba krawędzi lub wierzchołków i odwrotnie

- oblicza z wykorzystaniem twierdzenia Pitagorasa długości odcinków (np. krawędzi, wysokości ścian bocznych) w ostrosłupach - rozwiązuje zadania z treścią dotyczące


201

- wyznacza sumę długości krawędzi ostrosłupa - wyznacza liczbę krawędzi, wierzchołków i ścian ostrosłupa w zależności od liczby boków wielokąta w podstawie ostrosłupa- wie, co to jest spodek wysokości i gdzie się znajduje w zależności od wielokąta będącego podstawą tego ostrosłupa

ostrosłupów

4.2. Pole powierzchni ostrosłupa

- zna wzór na pole powierzchni ostrosłupa

- oblicza pole powierzchni ostrosłupa

- oblicza pole powierzchni ostrosłupa z zastosowaniem własności trójkątów prostokątnych

- oblicza pole powierzchni ostrosłupa z zastosowaniem twierdzenia Pitagorasa w sytuacjach praktycznych


4.3. Objętość ostrosłupa

- zna wzór na objętość ostrosłupa

- oblicza objętość ostrosłupa - wyznacza wysokość

- oblicza objętość ostrosłupa z zastosowaniem

- oblicza objętość ostrosłupa z zastosowaniem


202

ostrosłupa, gdy dana jest jego objętość

własności trójkątów prostokątnych

twierdzenia Pitagorasa w sytuacjach praktycznych

4.4. Odcinki i kąty w ostrosłupach

- wskazuje charakterystyczne kąty w ostrosłupach- oblicza długości odcinków zawartych w ostrosłupach w prostych sytuacjach

- oblicza długości odcinków zawartych w ostrosłupach

- rozwiązuje zadania z treścią dotyczące odcinków w ostrosłupach


DZIAŁ 5. STATYSTYKA I RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA5.1. Statystyka - zna pojęcie średniej

arytmetycznej kilku liczb - odczytuje informacje z tabel , diagramów słupkowych i kołowych, wykresów

- oblicza średnią arytmetyczną kilku liczb - sporządza diagramy słupkowe oraz wykresy dla podanych danych

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące średniej arytmetycznej - interpretuje informacje prezentowane za pomocą tabel, diagra-mów, wykresów - prezentuje dane statystyczne za pomocą diagramów słupkowych i kołowych oraz wykresów

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące średniej arytmetycznej w trudniejszych przypadkach- przeprowadza badanie, następnie opracowuje i prezentuje wyniki przy użyciu komputera oraz wyciąga wnioski

- rozwiązuje zadaniao podwyższonym stopniu trudności

5.2. Wprowadzenie do kombinatoryki i rachunku

- zlicza elementy w danym zbiorze oraz oblicza, ile z nich ma

- podaje zdarzenia losowe w danym doświadczeniu

- oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia losowego

- zna i rozumie pojęcia: zdarzenie pewne, zdarzenie


203

prawdopodobieństwa daną własność - zna pojęcie zdarzenia losowego i zdarzenia sprzyjającego

- wskazuje zdarzenia mniej lub bardziej prawdopodobne - przeprowadza proste doświadczenia losowe - oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia losowego w prostych przypadkach

niemożliwe

DZIAŁ 7. KOŁO I OKRĄG7.1. Liczba π - zna przybliżenia

liczby π 7.2. Długość okręgu - zna wzór na długość

okręgu - oblicza długość okręgu, gdy dany jest jego promień lub średnica

- oblicza promień i średnicę okręgu, gdy dana jest jego długość

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące okręgów


7.3. Pole koła - zna wzór na pole koła - oblicza pole koła, gdy dany jest jego promień lub średnica - wie, co to jest pierścień kołowy

- oblicza promień i średnicę koła, gdy dane jest jego pole - oblicza pole pierścienia kołowego o danych promieniach lub średnicach okręgów tworzących pierścień

- oblicza obwód koła, gdy dane jest jego pole i odwrotnie

- rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące kół i pierścieni kołowych


DZIAŁ 8. KOMBINATORYKA I RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA

204

8.1. Kombinatoryka - zlicza pary elementów mające daną własność w prostych przypadkach

- stosuje regułę mnożenia do zliczania par elementów mających daną własność w prostych przypadkach

- stosuje regułę mnożenia i dodawania do zliczania par elementów mających daną własność

- stosuje regułę mnożenia i dodawania do zliczania par elementów mających daną własność w sytuacjach wymagających rozważenia kilku przypadków


8.2. Rachunek prawdopodobieństwa

- oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia w przypadku np. rzutu dwiema monetami

- oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia w przypadku np. rzutu dwiema kostkami

- oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia w przypadku losowania dwóch elementów ze zwracaniem lub bez zwracania w prostych przypadkach

- oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia w przypadku losowaniu dwóch elementów ze zwracaniem lub bez zwracania


DZIAŁ 9. SYMETRIE9.1. Symetria osiowa - rozpoznaje punkty

symetryczne względem prostej - rozpoznaje pary figur symetrycznych względem prostej - rysuje punkty symetryczne względem prostej

- podaje własności punktów symetrycznych względem prostej - rysuje figury symetryczne względem prostej - rozpoznaje figury osiowosymetryczne

- znajduje prostą, względem której figury są symetryczne - podaje przykłady figur, które mają więcej niż jedną oś symetrii - podaje liczbę osi symetrii n-kąta

- wyznacza współrzędne wierzchołków trójkątów i czworokątów, które są osiowosymetryczne


205

- wskazuje osie symetrii figury w prostych przykładach- wyznacza współrzędne punktów symetrycznych względem osi x i y układu współrzędnych w prostych przykładach

- wskazuje osie symetrii figury- wyznacza współrzędne punktów symetrycznych względem osi x i y układu współrzędnych

foremnego

9.2. Symetria środkowa

- rozpoznaje punkty symetryczne względem punktu- rozpoznaje pary figur symetrycznych względem punktu - rysuje punkty symetryczne względem punktu - wskazuje środek symetrii figury - wyznacza współrzędne punktu symetrycznego względem początku układu współrzędnych

- podaje własności punktów symetrycznych względem punktu - rysuje figury symetryczne względem punktu - rozpoznaje figury środkowosymetryczne

- znajduje punkt, względem którego figury są symetryczne - podaje przykłady figur, które mają więcej niż jeden środek symetrii - rozpoznaje n-kąty foremne mające środek symetrii

- wyznacza współrzędne wierzchołków czworokątów, które są środkowosymetryczne


9.3. Symetralna odcinka i dwusieczna kąta

- zna pojęcie symetralnej odcinka - zna pojęcie

- konstruuje symetralną odcinka- konstruuje

- zna i stosuje własności symetralnej odcinka i dwusiecznej

- przeprowadza dowody z zastosowaniem


206

dwusiecznej kąta dwusieczną kąta kąta w zadaniach z treścią

własności symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta

§ 42

PRZYRODAKryteria oceniania w klasach IV

Dziedzinyaktywnościucznia

O C E N A

Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra Celująca

Wiadomości przyrodnicze

Opanował wiadomości w ograniczonym zakresie

Jego odpowiedzi są krótkie wspierane pytaniami nauczyciela

Używa prostego słownictwa

Opanował wiadomości podstawowe w zakresie pozwalającym na rozumienie później omawianych treści

Zna proste pojęcia przyrodnicze

Jego wypowiedzi są proste, nierozbudowane

Opanował wiadomości w zakresie pozwalającym na rozumienie większości zagadnień

Umie wyjaśnić większość nowo poznanych pojęć

Jego wypowiedzi są rozbudowane i zachowują ciągłość treści

Opanował wiadomości programowe w pełnym zakresie

Sprawnie się nimi posługuje używając fachowego języka przyrodniczego.

Posiada wiadomości znacznie poszerzone wykraczające poza ramy programowe

Biegle się nimi posługuje w celu rozwiązania problemów

Płynnie posługuje się nowo poznanymi pojęciami w ujęciu całościowym

Wyjaśnia zjawiska przyrodnicze

Wykonywanie Wykonuje kolejne Powolnie, ale Samodzielnie Samodzielnie Potrafi zaplanować

207

doświadczeń i obserwacji

polecenia nauczyciela, które w rezultacie prowadzą do wykonania doświadczenia, obserwacji

Wykonuje pod kierunkiem nauczyciela wybrane etapy doświadczeń i obserwacji

samodzielnie wykonuje obserwacje, doświadczenia wg instrukcji słownej lub graficznej

Umie zapisać, udokumentować przebieg doświadczenia przy niewielkiej pomocy nauczyciela

wykonuje obserwacje, doświadczenia

Umie uzasadnić celowość wykonywanych czynności

W prosty sposób potrafi udokumentować przebieg i wynik doświadczenia

Wyniki formułuje przy niewielkiej pomocy nauczyciela

wykonuje obserwacje i doświadczenia wg instrukcji słownej lub graficznej

Potrafi udokumentować przebieg i wynik doświadczenia

Wyciąga trafne wnioski

inny rodzaj obserwacji, doświadczenia, umie ją przeprowadzić, udokumentować oraz wyciągnąć trafne wnioski

Stosuje nietypowe rozwiązania w określonych sytuacjach problemowych

Prowadzi monitoring

Wykorzystanie przyrządów i modeli

Wskazuje podstawowe elementy przedstawione na planszach, modelach

Odczytuje z mapy duże obszary, cieki wodne przy pomocy nauczyciela

Potrafi wskazać na mapie duże obiekty geograficzne, wykorzystuje podpowiedzi nauczyciela

Wskazuje elementy przedstawione na planszach, modelach, mapach

Potrafi scharakteryzować najważniejsze z nich

Umie przygotować przyrządy do pracy

Potrafi samodzielnie, sprawnie posługiwać się przyrządami, modelami; przygotowuje je do pracy

Omawia poszczególne elementy przedstawione na mapach, planszach, modelach

Umie dobrać przyrządy, pomoce niezbędne do wykonania zadania; sprawnie się nimi posługuje

Bezbłędnie interpretuje, objaśnia plansze schematyczne modele; rozpoznaje wszystkie elementy; zna oznaczenia barwne i graficzne na

Wykonuje własnoręcznie niektóre pomoce, umie je zastosować, sprawnie się nimi posługuje

208

mapie

Korzystanie z dostępnych źródeł informacji

Pod kierunkiem nauczyciela próbuje odszukać podstawowe treści na dany temat

Zna przedmiot oglądanego programu

Korzysta ze wskazanego źródła informacji

Odnajduje potrzebne informacje w żródłach wskazanych przez nauczyciela

Potrafi w sposób ogólny, ramowy omówić zawarte w nich treści

Znajduje informacje na dany temat w wybranych przez siebie żródłach

Potrafi sprawnie posługiwać się mapami, słownikami, wideoteką

Umie przedstawić zawarte w nich treści

Często korzysta z dodatkowych żródeł informacji

Sprawnie odszukuje w publikacjach omawiane treści

Porównuje treści zapisu słownego i graficznego

Potrafi omówić treści zawarte w oglądanych programach

Umie wykorzystać wcześniej zdobyte informacje /np. z wycieczki, opowieści, lektury itp/

Samodzielnie wyszukuje informacje poszerzające tematykę, wykraczające poza poziom podstawowy

Projektuje tabelę do zapisów pomiarów

W miarę możliwości technicznych wykonuje fotografie, slajdy

209

§ 43

INFORMATYKAKLASA IV - VIII Postanowienia ogólne:a) oceny cząstkowe uczeń może uzyskać w wyniku następujących form sprawdzenia umiejętności i kompetencji:- sprawdziany praktyczne,- sprawdziany teoretyczne,- kartkówki,- testy z zadaniami otwartymi lub zamkniętymi, - odpowiedzi ustne,- ćwiczenia praktyczne na lekcji, - aktywność na lekcji,- zadania domowe.b) sprawdziany i testy oceniamy w skali punktowej, którą przeliczamy na oceny w sposób przyjęty w naszej szkole.Opis wymagań, które uczeń powinien spełnić, aby uzyskać ocenę: Celującą Uczeń samodzielnie wykonuje na komputerze wszystkie zadania przewidziane w ramach lekcji i zadania dodatkowe. Jego wiadomości i umiejętności wykraczają poza te, które są zawarte w programie zajęć komputerowych. Jest aktywny na lekcjach i pomaga innym. Bezbłędnie wykonuje ćwiczenia na lekcji, trzeba mu zadawać dodatkowe, trudniejsze zadania. Bierze udział w konkursach informatycznych, przechodząc w nich poza etap wstępny. Wykonuje dodatkowe prace informatyczne, takie jak przygotowanie pomocniczych materiałów na komputerze, pomocnych innym nauczycielom w wykorzystaniu komputera na ich lekcjach. Bardzo dobrą Uczeń samodzielnie wykonuje na komputerze wszystkie zadania przewidziane w ramach lekcji. Opanował wiadomości i umiejętności zawarte w programie zajęć komputerowych. Na lekcjach jest aktywny, pracuje systematycznie i potrafi pomagać innym w pracy. Zawsze zdąży wykonać ćwiczenia na lekcji i robi to bezbłędnie. Dobrą Uczeń samodzielnie wykonuje na komputerze nie tylko proste zadania. Opanował większość wiadomości i umiejętności, zawartych w programie zajęć komputerowych. Na lekcjach pracuje systematycznie i wykazuje postępy. Prawie zawsze zdąży wykonać ćwiczenia na lekcji i robi to niemal bezbłędnie. W przypadku niższych stopni istotne jest to, czy uczeń osiągnął podstawowe umiejętności wymienione w podstawie programowej, czyli:

I. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów na bazie logicznego i abstrakcyjnego myślenia, myślenia algorytmicznego i sposobów reprezentowania informacji.

II. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera oraz innych urządzeń cyfrowych: układanie i programowanie algorytmów, organizowanie, wyszukiwanie i udostępnianie informacji, posługiwanie się aplikacjami komputerowymi.

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi, w tym znajomość zasad działania urządzeń cyfrowych i sieci komputerowych oraz wykonywania obliczeń i programów.

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak komunikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udział w projektach zespołowych oraz zarządzanie projektami.

210

V. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Respektowanie prywatności informacji i ochrony danych, praw własności intelektualnej, etykiety w komunikacji i norm współżycia społecznego, ocena zagrożeń związanych z technologią i ich uwzględnienie dla bezpieczeństwa swojego i innych.

Dostateczną Uczeń potrafi wykonać na komputerze proste zadania, czasem z niewielką pomocą. Opanował wiadomości i umiejętności na poziomie nieprzekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej zajęć komputerowych. Stara się pracować systematycznie, wykazuje postępy. Zazwyczaj zdąży wykonać ćwiczenia na lekcji. Dopuszczającą Uczeń czasami potrafi wykonać na komputerze proste zadania, opanował część umiejętności zawartych w podstawie programowej. Na lekcjach pracuje niesystematycznie, jego postępy są zmienne, nie udaje mu się ukończyć niektórych ćwiczeń na lekcji. Braki w wiadomościach i umiejętnościach nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy i umiejętności informatycznych w toku dalszej nauki.* W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel dostosowuje kryteria wymagań edukacyjnych do indywidualnych możliwości ucznia.Niedostateczną Uczeń nie potrafi wykonać na komputerze prostych zadań. Nie opanował podstawowych umiejętności zawartych w podstawie programowej. Nie wykazuje postępów w trakcie pracy na lekcji, nie pracuje na lekcji lub nie udaje mu się ukończyć wykonania ćwiczeń na lekcji. Nie ma wiadomości i umiejętności niezbędnych do kontynuowania nauki na wyższym poziomie.

211

§ 44

TECHNIKA

Oceniając osiągnięcia, należy zwrócić uwagę na: rozumienie zjawisk technicznych, umiejętność wnioskowania, czytanie ze zrozumieniem instrukcji urządzeń i przykładów dokumentacji technicznej, czytanie rysunków złożeniowych i wykonawczych, umiejętność organizacji miejsca pracy, właściwe wykorzystanie materiałów, narzędzi i urządzeń technicznych, przestrzeganie zasad BHP, dokładność i staranność wykonywania zadań.

Podczas oceniania osiągnięć uczniów poza wiedzą i umiejętnościami należy wziąć pod uwagę:

aktywność i kreatywność podczas lekcji, zaangażowanie w wykonywane zadania, umiejętność pracy w grupie, zespole obowiązkowość i systematyczność, udział w pracach na rzecz szkoły i ochrony środowiska naturalnego.

Należy ponadto uwzględnić stosunek ucznia do wykonywania działań praktycznych. Istotne są też: pomysłowość konstrukcyjna, właściwy dobór materiałów, estetyka wykonania oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Ocena powinna przede wszystkim odzwierciedlać indywidualne podejście ucznia do lekcji, jego motywację i zaangażowanie w pracę.

W nauczaniu techniki ocenie mogą podlegać następujące formy pracy: test, sprawdzian, kartkówka zadanie, ćwiczenie z podręcznika krzyżówka, karta pracy zadanie praktyczne, zadanie domowe, odpowiedź ustna, prowadzenie zeszytu przedmiotowego, aktywność ucznia:

- przygotowanie do lekcji,- aktywność i zaangażowanie na lekcji,- praca w grupie, zespole

praca pozalekcyjna (np. konkurs, projekt) praca na rzecz ochrony środowiska przestrzeganie regulaminu pracowni umiejętność odnalezienia i przygotowania materiałów poza pracownią.

Kryteria ustalania oceny:

212

Przy ocenianiu zajęć praktycznych będą brane pod uwagę: zgodność pracy z planem pracy, rysunkiem technicznym, samodzielność pracy, przygotowanie stanowiska pracy i przestrzeganie zasad BHP, organizacja pracy, ład i porządek na stanowisku pracy, sprawność w posługiwaniu się narzędziami, oszczędne gospodarowanie materiałami, estetyka wykonywanej pracy.

Przy ocenianiu prac pisemnych będą brane pod uwagę: spójność merytoryczna i językowa przedmiotu, zastosowanie właściwego języka przedmiotu, prawidłowość, estetyka wykonania rysunków.

Przy ocenianiu prac dodatkowych będą brane pod uwagę: pomysłowość, inwencja twórcza i nowatorstwo, samodzielność, zaangażowanie oraz ilość włożonej pracy, różnorodność zastosowania materiałów i technik.

Braki np. zeszytu, podręcznika, przyborów i narzędzi kreślarskich, materiałów i narzędzi potrzebnych na lekcję skutkuje otrzymaniem minusów. Uzyskanie 3 minusów powoduje otrzymanie oceny „niedostatecznej”. Uczeń może 2 razy w ciągu półrocza nie mieć odrobionej pracy domowej, jeżeli zgłosi ten fakt nauczycielowi na początku lekcji to otrzymuje bz. Ponadto uczeń ma obowiązek uzupełnić brakującą pracę domową na następną lekcję.

* W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel dostosowuje kryteria wymagań edukacyjnych do indywidualnych możliwości ucznia.

Dostosowanie wymagań edukacyjnych z techniki do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów, dotyczy głównie metod i form sprawdzania i oceniania wiedzy oraz umiejętności.

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: należy zawsze uwzględniać trudności ucznia, materiał programowy wymagający znajomości wielu nowych pojęć, symboli, piktogramów można podzielić na mniejsze partie, kontrolować stopień zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń, podczas oceny prac pisemnych nie uwzględniać poprawności ortograficznej lub oceniać ją opisowo, w miarę możliwości pomagać, wspierać, dodatkowo instruować, naprowadzać, pokazywać na przykładzie, dzielić dane zadanie na etapy i zachęcać do wykonywania malutkimi krokami, dawać więcej czasu na opanowanie danej umiejętności, cierpliwie udzielać objaśnień, instruktażu,

213

nie krytykować, nie oceniać negatywnie wobec klasy, podczas oceniania brać przede wszystkim pod uwagę stosunek ucznia do przedmiotu, jego chęci, uwzględniać wysiłek, przygotowanie do zajęć w materiały, niezbędne pomoce do wykonywania zadań wytwórczych, itp. nie należy oceniać estetyki pisma, np. w zeszytach, włączać do rywalizacji tylko tam, gdzie uczeń ma szanse, przekazywać uczniom spostrzeżenia na temat ich pracy, zauważać zrobione postępy, należy oceniać tok rozumowania, czy jest on poprawny.

W ocenianiu uczniów z dysfunkcjami uwzględnione zostają ponadto zalecenia poradni: wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń praktycznych, możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, branie pod uwagę poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, a nie jego walorów estetycznych, możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną, podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej ilości prostych pytań zamiast jednego złożonego, obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego, możliwość udzielenia pomocy w przygotowaniu pracy dodatkowej

Klasa IV

Ocena niedostateczna

Ocenę niedostateczną uzyskuje uczeń, który nie zdobył wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia. W trakcie pracy na lekcji nie wykazuje zaangażowania, przeważnie jest nieprzygotowany do zajęć i lekceważy podstawowe obowiązki szkolne. Nie przestrzega regulaminu pracowni technicznej.


Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym kierunku starania. Ze sprawdzianów osiąga wyniki poniżej oceny dostatecznej. Pracuje niesystematycznie, często jest nieprzygotowany do lekcji. W niewielkim stopniu opanował umiejętności i wiadomości przewidziane programem z zakresu zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i zasad ruchu drogowego. Z dużą pomocą nauczyciela wykonuje zadania wytwórcze o niewielkim stopniu trudności. Wykazuje bierną postawę na lekcjach, często nie odrabia prac domowych, często nie przynosi na lekcje podstawowych przyborów i materiałów, często nie przynosi i nie wypełnia ćwiczeń. Posługuje się podstawowymi narzędziami do obróbki papieru, wykonuje proste operacje technologiczne: przenosi wymiar na materiał, zagina, dzieli i łączy materiały. Wymienia surowce, z których wytwarza się papier. Podaje przykłady rodzajów papieru (bibułka, tektura, karton). Nazywa narzędzia stosowane do obróbki papieru.

Ocena dostateczna

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który pracuje systematycznie, ale podczas realizowania działań technicznych w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie wyższym niż dopuszczający. Na stanowisku pracy nie zachowuje porządku. Z pomocą nauczyciela wykonuje zadania wytwórcze, jest mało aktywny na lekcjach, nie zawsze odrabia prace domowe, nie zawsze przynosi na lekcje

214

podstawowe przybory i materiały. Nie zawsze przynosi i wypełnia ćwiczenia. Określa obszary zastosowania papieru, dobiera narzędzia do obrabianego materiału, charakteryzuje pojęcie obróbka papieru. Z pomocą nauczyciela wykonuje prace twórcze. Wymienia właściwości papieru. Identyfikuje znaki dotyczące pieszych i rowerzystów, na skrzyżowaniu zachowuje się zgodnie z przepisami ruchu drogowego. Opanował właściwą technikę jazdy rowerem. Umie odtworzyć przebieg procedury zdawania na kartę rowerową. Opanował wyrywkowo wiedzę z zakresu: zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i zasad ruchu drogowego.

Ocena dobra

Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który podczas pracy na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. Ze sprawdzianów otrzymuje oceny dobre, a podczas wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Przestrzega regulaminu pracowni technicznej, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku. Opanował w dużym stopniu umiejętności i wiadomości przewidziane programem z zakresu: zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i zasad ruchu drogowego oraz technologii papieru. Bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer i rowerzysta. Interpretuje warunki dopuszczenia rowerzysty do uczestnictwa w ruchu drogowym, posiada prawidłowe nawyki jazdy rowerem. Korzysta w sposób świadomy z elementów podnoszących bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Respektuje nakazy i zakazy obowiązujące rowerzystę w ruchu drogowym. Przyjmuje postawę szacunku wobec innych uczestników ruchu drogowego. Stosuje zasadę szczególnej ostrożności oraz ograniczonego zaufania. Formułuje wyczerpującą informację o wypadku.Prawidłowo wykonuje manewry, sprawnie korzysta z wyposażenia apteczki, umie zaproponować sposoby zapobiegania wypadkom. Z niewielką pomocą nauczyciela wykonuje zadania wytwórcze, stara się aktywnie uczestniczyć w lekcjach, odrabia prace domowe, przychodzi przygotowany do lekcji, wypełnia ćwiczenia, współpracuje z kolegami. Wyjaśnia znaczenie znaków bezpieczeństwa (piktogramów).Określa możliwość zastąpienia różnych materiałów wyrobami papierniczymi. Dobiera narzędzia do operacji technologicznych. Samodzielnie wykonuje prace wytwórcze.

Ocena bardzo dobra

Ocenę bardzo dobrą uzyskuje uczeń, który pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym. Ponadto uzyskuje oceny bardzo dobre ze sprawdzianów i wykonuje działania techniczne w odpowiednio zorganizowanym miejscu pracy z zachowaniem podstawowych zasad bezpieczeństwa. Ocenia sytuacje drogowe zachowując szczególną ostrożność i stosując zasadę ograniczonego zaufania, analizuje niebezpieczne sytuacje na drodze i wskazuje ich skutki. Opanował w wysokim stopniu umiejętności i wiadomości przewidziane programem z zakresu: zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i zasad ruchu drogowego oraz technologii papieru. Samodzielnie wykonuje estetyczne i pomysłowe zadania wytwórcze, aktywnie uczestniczy w lekcjach, odrabia prace domowe, przychodzi przygotowany do lekcji, systematycznie wypełnia ćwiczenia, zgodnie współpracuje z kolegami, umie organizować sobie miejsce i warsztat pracy, w sposób ekonomiczny wykorzystuje materiały, dobiera sposoby łączenia wyrobów papierniczych. Dobiera materiał do wytworu,

215

planuje prace wytwórcze uwzględniając kolejność wykonywania operacji technologicznych i czas ich trwania. Wykonuje prace starannie i estetycznie. Odnajduje w rozkładzie jazdy dogodne połączenie z przesiadką, wyznacza trasę wycieczki i prowadzi ją przez dwie lub więcej miejscowości, wybiera dogodne połączenie środkami komunikacji publicznej, projektuje piktogram, wykazując się pomysłowością, planuje trasę wycieczki, uwzględniając atrakcje turystyczne, podaje w przewodniku informacje, formułuje reguły bezpiecznego zachowania się pieszych na drodze i w jej pobliżu. Wskazuje, jak należy zachować się na miejscu wypadku. Usztywnia złamaną kończynę, wyjaśnia zasady pierwszeństwa obowiązujące na drogach dla rowerów i przejazdach dla rowerów, omawia sposób poruszania się rowerzysty po chodniku i jezdni, wymienia zasady obowiązujące rowerzystów, gdy przemieszczają się oni w kolumnie rowerowej. Wyjaśnia konieczność zachowania bezpieczeństwa podczas wykonywania manewrów na drodze, określa, kiedy uczestnik ruchu jest włączającym się do ruchu. Charakteryzuje podstawowe manewry w ruchu drogowym i omawia właściwy sposób wykonania manewrów wymijania, omijania, wyprzedzania i zawracania. Wymienia miejsca i sytuacje, w których obowiązuje zakaz wyprzedzania i zawracania. Interpretuje sygnały i znaki drogowe dotyczące pieszego i rowerzysty: definiuje najważniejsze pojęcia (m.in. droga, jej elementy i rodzaje, pojazd i jego rodzaje itp.). Omawia zasady ruchu drogowego obowiązujące na skrzyżowaniach oraz przejazdach kolejowych. Konserwuje i reguluje rower oraz przygotowuje go do jazdy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa: rozpoznaje i klasyfikuje zespoły, części i niezbędne wyposażenie roweru. Kontroluje elementy roweru wpływające na bezpieczeństwo jazdy. Zdał egzamin na kartę rowerową i uzyskał co najmniej 80% z testu teoretycznego oraz co najmniej 90% manewrów i nie stwarza zagrożenia dla ruchu drogowego (Dz. U. z dn. 29.04.2013, poz. 512).Racjonalnie gospodaruje różnorodnymi materiałami. Rozróżnia i stosuje zasady segregowania i przetwarzania odpadów z różnych materiałów oraz elementów elektrycznych. Wyjaśnia terminy: recykling, segregacja opadów, surowce organiczne, surowce wtórne. Wyjaśnia znaczenie symboli ekologicznych stosowanych na opakowaniach produktów, omawia, w jaki sposób każdy człowiek może przyczynić się do dbania o środowisko naturalne i racjonalnie gospodarować materiałami. Planuje działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów powstających w domu. Omawia sposoby zagospodarowania odpadów, określa rolę segregacji odpadów, prawidłowo segreguje odpady. Wyjaśnia, jak postępować z wytworami techniki, szczególnie zużytymi.

Ocena celująca Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wiedzę wykraczającą poza wymagania programowe, uzyskuje bardzo dobre oceny ze sprawdzianów, a podczas wykonywania praktycznych zadań bezpiecznie posługuje się narzędziami i dba o właściwą organizację miejsca pracy. Ponadto bierze udział w konkursach przedmiotowych, np. z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym i ekologii oraz osiąga znaczące wyniki. Opanował wiadomości i umiejętności wykraczające ponad program przewidziany dla uczniów klasy IV z zakresu: zasad bezpiecznego

216

poruszania się po drogach i zasad ruchu drogowego, technologii papieru, samodzielnie i według własnej inwencji wykonuje estetyczne i oryginalne zadania wytwórcze, wzorowo i systematycznie uczestniczy w lekcjach, przygotowuje do lekcji dodatkowe materiały, zgodnie współpracuje z kolegami pomagając uczniom mającym problemy z wykonaniem zadania, samodzielnie poszukuje dróg właściwego rozwiązywania zadań i poleceń, w twórczy sposób przedstawia temat, analizuje, wnioskuje, uzasadnia zjawiska i sytuacje, uzasadnia potrzebę oszczędzania papieru, recyklingu, podczas realizacji zadań technicznych stosują nowatorskie rozwiązania, prezentuje nietypowe zastosowania wyrobów papierniczych.

Klasa V


Ocenę niedostateczną uzyskuje uczeń, który nie zdobył wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia. W trakcie pracy na lekcji nie wykazuje zaangażowania, przeważnie jest nieprzygotowany do zajęć i lekceważy podstawowe obowiązki szkolne.


Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym kierunku starania. Ze sprawdzianów osiąga wyniki poniżej oceny dostatecznej. Pracuje niesystematycznie, często jest nieprzygotowany do lekcji. Potrafi czytać proste rysunki techniczne, odwzorowuje pismo techniczne, rozumie zasady pisma technicznego, posługuje się podstawowymi narzędziami do obróbki drewna i materiałów włókienniczych, bezpiecznie posługuje się narzędziami, wykonuje proste operacje technologiczne: przenosi wymiar na materiał, dzieli materiał, wyrównuje krawędzie posługując się tarnikiem i papierem ściernym, wymienia podstawowe gatunki drewna, wylicza materiały drewnopodobne, nazywa narzędzia stosowane do obróbki drewna i materiałów drewnopodobnych, rozumie i stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po drogach.

Ocena dostateczna

Ocena dostateczna przeznaczona jest dla ucznia, który pracuje systematycznie, ale podczas realizowania działań technicznych w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dostateczny. Na stanowisku pracy nie zachowuje porządku. Określa funkcje i przeznaczanie podstawowych przyborów do rysowania.Rozumie normalizację oraz jej znaczenie w technice i w życiu codziennym. Zna wymiary arkuszy papieru o formatach zasadniczych. Rozróżnia rodzaje linii. Rysuje wybrane figury płaskie i rzuty prostokątne mało skomplikowanych figur przestrzennych. Z pomocą stosuje poznane zasady wymiarowania w wykonywanych rysunkach. Wyjaśnia znaczenie znaków wymiarowych. Omawia zastosowanie najczęściej używanych linii rysunkowych. Objaśnia zasady tworzenia rzutów prostokątnych. Czyta i odwzorowuje proste schematy mechaniczne i elektryczne, czyta i charakteryzuje wybrane oznaczenia na wyrobach włókienniczych, umie korzystać z gotowych wyrobów i szablonów. Przestrzega zasad BHP posługując się narzędziami i urządzeniami. Stosuje odpowiednie narzędzia i

217

przybory. Wykonuje przy pomocy nauczyciela nieskomplikowane elementy dekoracje. Przyszywa samodzielnie guziki. Poprawnie stosuje wiadomości. Wykonuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne. Rozwiązuje zadania domowe. Określa obszary zastosowań drewna i materiałów drewnopodobnych. Dobiera narzędzia do obrabianych materiałów. Charakteryzuje zawody związane z przemysłem drzewnym. Omawia podstawowe właściwości fizyczne różnych gatunków drewna. Rozróżnia materiały drewnopochodne. Rozróżnia narzędzia stosowane do obróbki drewna. Nazywa rodzaje połączeń elementów drewnianych. Nazywa podstawowe operacje technologiczne stosowane przy obróbce drewna. Umie odpowiednio zachować się jako pieszy i kierujący rowerem, bezpiecznie zachowuje się w pojazdach komunikacji indywidualnej i zbiorowej.

Ocena dobra Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który podczas pracy na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. Ze sprawdzianów otrzymuje oceny dobre, a podczas wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Sprawnie posługują się przyborami do rysowania. Posługują się pismem technicznym (wielkie litery i cyfry). Rysuje i wymiaruje wybrane figury płaskie i rzuty prostokątne prostych figur przestrzennych. Rozróżnia formaty zasadnicze papieru rysunkowego. Objaśnia zasady wymiarowania. Wyjaśnia pojęcia związane z rzutowaniem prostokątnym. Potrafi narysować i zwymiarować przedmioty płaskie i rzuty prostokątne figur przestrzennych. Sam podejmuje próby rozwiązania niektórych zadań. Potrafi właściwie zorganizować stanowisko pracy i czas pracy. Omawia zasady wymiarowania, stosuje odpowiednie rodzaje linii w wykonywanym rysunku technicznym, samodzielnie wykonuje estetyczne prace, potrafi wykorzystać wiedzę i narzędzia do wykonywania zadań technicznych, rozumie znaki informacyjne umieszczone na wyrobach odzieżowych i środkach konserwujących, estetycznie przyszywa guziki, rozwiązuje/wykonuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne. Systematycznie i starannie rozwiązuje zadania domowe, aktywnie uczestniczy w zajęciach. Określa możliwość zastąpienia drewna materiałami drewnopochodnymi.Porównuje właściwości drewna z właściwościami materiałów drewnopochodnych. Dobiera narzędzia do operacji technologicznych. Wylicza wady i zalety drewna oraz materiałów drewnopochodnych. Wyjaśnia w jaki sposób otrzymuje się materiały drewnopochodne. Podaje wartość odżywczą wybranych produktów na podstawie informacji z ich opakowań. Odczytuje z opakowań produktów informacje o dodatkach chemicznych. Stosuje zasady bezpieczeństwa sanitarnego. Wymienia sposoby konserwacji żywności. Charakteryzuje sposoby konserwacji produktów spożywczych. Planuje kolejność i czas realizacji wytworu. Prawidłowo organizuje miejsce pracy. Właściwie dobiera narzędzia do obróbki produktów spożywczych. Dba o porządek i bezpieczeństwo w miejscu pracy. Samodzielnie wykonuje prace z należytą starannością i dokładnością. Ocenia swoje predyspozycje w kontekście wyboru przyszłego kierunku kształcenia. Charakteryzuje sposoby konserwacji żywności.

Ocena bardzo dobra

Ocenę bardzo dobrą uzyskuje uczeń, który pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym. Ponadto uzyskuje co najmniej dobre oceny ze

218

sprawdzianów i wykonuje działania techniczne w odpowiednio zorganizowanym miejscu pracy i z zachowaniem podstawowych zasad bezpieczeństwa. Sporządza rysunki techniczne z wymiarami, stosując podziałki. Uzasadnia potrzebę stosowania rysunku technicznego, jako środka przekazu informacji technicznej między projektantem, a wykonawcą. Wyjaśnia terminologię stosowaną w rysunku technicznym. Omawia pojęcie normalizacji w rysunku technicznym, przedstawia zastosowanie poszczególnych linii, prawidłowo posługuje się nimi na rysunku, dba o estetykę i poprawność wykonywanego rysunku. Rozumie znaczenie podstawowych zasad wymiarowania, umie zastosować normalizację w praktyce. Stosuje poznane zasady wymiarowania w wykonywanych rysunkach. Planuje pracę wytwórczą z uwzględnieniem kolejności technologicznych, umie oszczędnie gospodarować materiałami. Potrafi rozróżnić pozytywne i negatywne cechy rozwoju techniki w swoim środowisku. Dobiera odpowiednie narzędzie do określonej operacji technologicznej, Potrafi właściwie zorganizować stanowisko pracy. Planuje pracę i organizuje stanowisko pracy. Wykonuje twórcze prace, stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny w pracy, stosuje odpowiednie materiały i przybory przy wykonaniu ściegów ozdobnych, wymienia surowce do produkcji wyrobów odzieżowych. Zna zalety i wady włókien naturalnych i sztucznych, umie wykorzystać informacje zawarte na metkach do konserwacji odzieży, wykonuje oryginalną pracę, opracowuje jej założenia projektowe. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami. Samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania. Potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań trudnych i problemów w nowych sytuacjach. Prace domowe wykonuje systematycznie, jest zawsze aktywny na zajęciach. Planuje pracę wytwórczą uwzględniając kolejność wykonywania operacji technologicznych i czas ich trwania. Wyjaśnia wpływ właściwości różnych gatunków drewna na wartość i zastosowanie wyprodukowanych wyrobów. Prawidłowo posługuje się narzędziami do obróbki papieru, wykonuje pracę według przyjętych założeń, dba o porządek i bezpieczeństwo w miejscu pracy. Omawia budowę pnia drzewa, wymienia nazwy gatunków drzew liściastych i iglastych, wyjaśnia, jak oszacować wiek drzewa, nazywa rodzaje tarcicy, określa właściwości drewna i materiałów drewnopochodnych, wymienia przykłady zastosowania drewna i materiałów drewnopochodnych. Poprawnie posługuje się terminami: metal, ruda, stop, niemetal, metale żelazne, metale nieżelazne, omawia, w jaki sposób otrzymuje się metale, określa rodzaje metali, bada właściwości metali, wymienia zastosowanie różnych metali, podaje nazwy narzędzi do obróbki metali. Opisuje, w jaki sposób otrzymuje się tworzywa sztuczne, podaje przykłady przedmiotów wykonanych z różnego rodzaju tworzyw, określa właściwości tworzyw, przedstawia zastosowanie narzędzi do obróbki tworzyw sztucznych, tłumaczy zagrożenia wynikające z niewłaściwego postępowania z tworzywami sztucznymi. Posługuje się terminami: odpady, recykling, surowce organiczne, surowce wtórne, segregacja. Omawia sposoby zagospodarowania odpadów, Prawidłowo segreguje odpady, wyjaśnia znaczenie symboli ekologicznych stosowanych na opakowaniach produktów, planuje działania zmierzające do ograniczenia ilości śmieci gromadzonych w domu.

219

Wymienia produkty dostarczające określonych składników odżywczych. Charakteryzuje podstawowe grupy składników pokarmowych. Odróżnia żywność przetworzoną od nieprzetworzonej. Wskazuje zdrowsze zamienniki produktów zawierających dodatki chemiczne. Omawia etapy wstępnej obróbki żywności. Wyjaśnia terminy: składniki odżywcze, zapotrzebowanie energetyczne, zdrowe odżywianie. Przyporządkowuje nazwy produktów do odpowiednich składników odżywczych. Przestawia zasady właściwego odżywiania według piramidy zdrowego żywienia.

Ocena celująca

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wiedzę wykraczającą poza wymagania programowe, uzyskuje bardzo dobre oceny ze sprawdzianów, a podczas wykonywania praktycznych zadań bezpiecznie posługuje się narzędziami i dba o właściwą organizację miejsca pracy. Formułuje wnioski z przeprowadzonych badań na temat właściwości metali, przedstawia zastosowanie narzędzi do obróbki metali, wyjaśnia, w jaki sposób każdy człowiek może przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego, określa rolę segregacji odpadów, tłumaczy termin: elektrośmieci, wykazuje znajomość zagadnień dotyczących wytwarzania, właściwości i zastosowania materiałów włókienniczych, papieru, tworzyw sztucznych oraz metali. Interpretuje piramidę zdrowego żywienia. Określa znaczenie poszczególnych składników odżywczych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Opisuje i ocenia wpływ techniki na odżywianie. Wykonuje zaplanowany projekt kulinarny. Wykonuje pracę w sposób twórczy. Formułuje i uzasadnia ocenę gotowej pracy. Wymienia nazwy substancji dodawanych do żywności. Ponadto bierze udział w konkursach przedmiotowych, np. z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Dostrzega i uzasadnia potrzebę porozumiewania się w środowisku technicznym za pomocą znormalizowanych znaków, symboli i rysunków technicznych. Posiada szeroki zakres wiedzy z rysunku technicznego i posługuje się nią. Uzasadnia celowość stosowania materiałów drewnopochodnych. Podczas realizacji zadań technicznych stosuje nowatorskie rozwiązania. Posiada wykraczający poza program zakres wiedzy, na przykład. prezentuje nietypowe zastosowania drewna i materiałów drewnopochodnych. Umiejętnie analizuje zdobyte wiadomości, wyróżnia się dużą aktywnością i zaangażowaniem na zajęciach. Wzorowo prowadzi swój zeszyt przedmiotowy, ocenia i uzasadnia wykorzystanie surowców wtórnych, umie wykorzystać zdobytą wiedzę podczas rozwiązywania zadań problemowych. Samodzielnie przygotowuje się do konkursów BRD, osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, kwalifikuje się do finałów na szczeblu wojewódzkim lub krajowym.

Klasa VI


Ocenę niedostateczną uzyskuje uczeń, który nie zdobył wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia. W trakcie pracy na lekcji nie wykazuje zaangażowania, przeważnie jest nieprzygotowany do zajęć i lekceważy podstawowe obowiązki szkolne.


Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym

220

kierunku starania. Ze sprawdzianów osiąga wyniki poniżej oceny dostatecznej. Pracuje niesystematycznie, często jest nieprzygotowany do lekcji. Bezpiecznie posługuje się narzędziami. Zna zasady higienicznego przygotowywania posiłków. Rozumie zasady rysunku technicznego. Rozpoznaje symbole graficzne wybranych elementów elektrycznych i mechanicznych. Montują proste obwody elektryczne. Czyta i odwzorowuje proste schematy elektryczne. Nazywa źródła i odbiorniki energii elektrycznej. Wie jakie narzędzia i urządzenia stosuje się do obróbki różnych materiałów.

Ocena dostateczna

Ocenę dostateczną uzyskuje uczeń, który pracuje systematycznie, ale podczas realizowania działań technicznych w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dostateczny. Na stanowisku pracy nie zachowuje porządku. Dokonuje prostego rzutowania rozumiejąc jego etapy. Organizuje sobie miejsce pracy, Rozumie znaczenie wymiarów i pomiarów w procesach technologicznych, posługuje się narzędziami pomiarowymi, dokonuje prostych pomiarów. Nazywa symbole graficzne stosowane w rysunku technicznym budowlanym. Potrafi bezpiecznie użytkować domowe urządzenia techniczne, Rozumie potrzebę i stosuje segregację odpadów pochodzących z gospodarstwa domowego. Rozumie znaczenie planowego działania, wykorzystuje dotychczasowe wiadomości w pracy wytwórczej, wykonuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne, rozwiązuje zadania domowe. Czyta i rysuje proste schematy elektryczne. Określa zastosowanie obwodów szeregowych i równoległych. Omawia sposoby łączenia źródeł i odbiorników energii elektrycznej. Rozróżnia symbole graficzne wybranych elementów elektrycznych.

Ocena dobra Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który podczas pracy na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. Ze sprawdzianów otrzymuje oceny dobre, a podczas wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Stosuje różne rodzaje linii, interpretuje podstawowe zasady wymiarowania, wymiaruje prosty obiekt, rozumie zasady rzutowania prostokątnego na jedną, dwie lub trzy płaszczyzny, wykonuje rzut prostokątny nieskomplikowanego przedmiotu, rozumie normalizację oraz jej zastosowanie w życiu codziennym, potrafi wykorzystać informacje podane przez producenta dotyczące sposobów składowania i przetwarzania opakowań. Rozwiązuje/wykonuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne. Systematycznie rozwiązuje zadania domowe. Aktywnie uczestniczy w zajęciach. Montuje obwody elektryczne szeregowe i równoległe. Dobiera napięcie źródła do napięcia odbiornika prądu. Wylicza wady i zalety szeregowych oraz równoległych obwodów elektrycznych. Rozróżnia obwody elektryczne.Omawia kolejne etapy budowy domu. Podaje nazwy zawodów związanych z budową domów. Wskazuje zalety i wady poszczególnych rodzajów budynków mieszkalnych. Określa funkcje urządzeń domowych. Czyta ze zrozumieniem instrukcje obsługi i bezpiecznego użytkowania wybranych sprzętów gospodarstwa domowego. Omawia zasady funkcjonalnego urządzenia pokoju, rysuje plan swojego pokoju, planuje kolejność działań. Wyróżnia w pokoju strefy do nauki, wypoczynku i zabawy. Dostosowuje wysokość biurka i krzesła do swojego wzrostu, projektuje wnętrze pokoju

221

swoich marzeń. Wyjaśnia, na czym polega rzutowanie prostokątne, omawia etapy i zasady rzutowania. Stosuje odpowiednie linie do zaznaczania konturów rzutowanych brył. Wykonuje rzutowanie prostych brył geometrycznych, posługując się układem osi. Prawidłowo stosuje linie, znaki i liczby wymiarowe. Rysuje i wymiaruje: rysunki brył, wskazany przedmiot. Rozpoznaje elementy elektroniczne (rezystory, diody, tranzystory, kondensatory, cewki). Określa właściwości elementów elektronicznych, zna zasady segregowania i przetwarzania odpadów oraz materiałów elektrotechnicznych.

Ocena bardzo dobra

Ocenę bardzo dobrą uzyskuje uczeń, który pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym. Ponadto uzyskuje co najmniej dobre oceny ze sprawdzianów i wykonuje działania techniczne w odpowiednio zorganizowanym miejscu pracy i z zachowaniem podstawowych zasad bezpieczeństwa. Wykonuje oryginalną pracę, opracowuje jej założenia projektowe, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań trudnych i problemów w nowych sytuacjach, prace domowe wykonuje systematycznie i starannie, zawsze aktywnie uczestniczy w zajęciach. Porównuje obwody szeregowe i równoległe. Buduje obwody elektryczne według schematu. Wyjaśnia różnice między obwodem szeregowym a równoległym. Wskazuje miejsca w domu, w których znajdują się liczniki wchodzące w skład poszczególnych instalacji, podaje praktyczne sposoby zmniejszenia zużycia prądu, gazu i wody. Oblicza koszt zużycia poszczególnych zasobów, odnajduje w instrukcji obsługi potrzebne informacje, przedstawia reguły korzystania z karty gwarancyjnej, wyjaśnia zasady działania wskazanych urządzeń, wyjaśnia pojęcie klasy energetycznej sprzętu, omawia zasady działania różnych instalacji w budynku mieszkalnym, opisuje, jak podłączone są poszczególne instalacje w domu, uzasadnia potrzebę pozyskiwania energii elektrycznej z naturalnych źródeł, rozróżnia symbole poszczególnych elementów obwodów elektrycznych. Wskazuje wady i zalety poszczególnych rodzajów budynków mieszkalnych, tłumaczy konieczność stosowania jednolitej zabudowy, określa, czym zajmują się osoby pracujące w zawodach związanych z budową domu, podaje znaczenie elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych, omawia zasady bezpiecznej obsługi wybranych urządzeń, wymienia nazwy zawodów związanych z obróbką dźwięku i wyjaśnia, czym zajmują się wykonujące je osoby, wykazuje się znajomością nowych technologii stosowanych w produkcji urządzeń audio-wideo.Rozróżnia rysunek techniczny wykonawczy i złożeniowy. Przygotowuje dokumentację rysunkową. Zna zastosowanie dokumentacji technicznej, rozumie potrzebę przygotowania dokumentacji technicznej. Rozpoznaje prawidłowo narysowane rzuty prostokątne określonych brył, przygotowuje dokumentację rysunkową w rzutach. Określa, na czym polega rzutowanie aksonometryczne. Wymienia nazwy rodzajów rzutów aksonometrycznych. Omawia kolejne etapy przedstawiania brył w rzutach aksonometrycznych. Odróżnia rzuty izometryczne od rzutów w dimetrii ukośnej. Uzupełnia rysunki brył w izometrii i dimetrii ukośnej. Wykonuje rzuty izometryczne i

222

dimetryczne ukośne brył. Przedstawia wskazane przedmioty w izometrii i dimetrii ukośnej. Nazywa wszystkie elementy zwymiarowanego rysunku technicznego. Potrafi sklasyfikować nowoczesny sprzęt elektryczny. Wyszukuje informacje na temat nowoczesnego sprzętu domowego. Śledzi postęp techniczny. Interpretuje informacje dotyczące bezpiecznej eksploatacji urządzeń technicznych i ich bezawaryjności. Wie, jak postępować ze zużytymi urządzeniami elektrycznymi. Rozpoznaje osiągnięcia techniczne, które przysłużyły się rozwojowi postępu technicznego, a tym samym człowiekowi. Czyta rysunki schematyczne i instrukcje montażowe, rozpoznaje materiały elektrotechniczne oraz elektroniczne, projektuje i konstruuje modele urządzeń technicznych. Właściwie dobiera narzędzia do obróbki drewna. Sprawnie posługuje się podstawowymi narzędziami do obróbki ręcznej. Prawidłowo organizuje stanowisko pracy. Wypisuje kolejność działań i szacuje czas ich trwania. Właściwie dobiera narzędzia do obróbki papieru i tkanin. Wykonuje prace z należytą starannością i dbałością. Dokonuje montażu poszczególnych elementów w całość. Rozwija zainteresowania techniczne.

Ocena celująca

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wiedzę wykraczającą poza wymagania programowe, uzyskuje bardzo dobre oceny ze sprawdzianów, a podczas wykonywania praktycznych zadań bezpiecznie posługuje się narzędziami i dba o właściwą organizację miejsca pracy. Bierze udział w konkursach przedmiotowych, np. z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym lub innych. Kwalifikuje się do finałów na szczeblu wojewódzkim, krajowym lub posiada inne porównywalne osiągnięcie. Posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania danej klasy, samodzielnie, twórczo rozwija własne uzdolnienia, biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania przewidzianej dla danej klasy. Proponuje rozwiązania nietypowe. Samodzielnie projektuje oraz buduje złożone obwody elektryczne. Diagnozuje obwody elektryczne wykorzystując przyrządy pomiarowe, posiada wykraczającą poza program zakres wiedzy, na przykład wyjaśniają zjawiska zachodzące w odbiornikach włączonych w obwód elektryczny, zna przyrządy pomiarowe. Posiada szeroki zakres umiejętności z rysunku technicznego. Planuje działania prowadzące do udoskonalenia osiedla mieszkalnego. Projektuje idealne osiedle i uzasadnia swoją propozycję. Wybiera i dostosowuje narzędzia do montażu modeli, stosuje różnorodne sposoby połączeń, dokonuje montażu poszczególnych części w całość. Ocenia swoje predyspozycje techniczne w kontekście wyboru przyszłego kierunku kształcenia. Postrzega środowisko techniczne jako dobro materialne stworzone przez człowieka. Identyfikuje elementy techniczne w otoczeniu. Rozpoznaje osiągnięcia techniczne, które przysłużyły się człowiekowi. Wyjaśnia zasady współdziałania elementów mechanicznych, elektrycznych i elektronicznych. Charakteryzuje współczesne zagrożenia cywilizacji spowodowane postępem technicznym. Zna różne przykłady zastosowania mechatroniki w życiu codziennym. Zna zasady bezpiecznego posługiwania się dronem.

223

§ 45

PUNKTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

1.Przedmiotem oceny z wychowania fizycznego jest:- rozwój fizyczny- umiejętności ruchowe- sprawność fizyczna- wiadomości z kultury fizycznej- postawy i zachowania do zdrowia

2.Podstawowym celem na lekcji wychowania fizycznego jest motywowanie uczniów do uczenia się i poprawiania sprawności fizycznej.

3.Zdobyte przez uczniów punkty zamieniane są na koniec każdego okresu na ocenę w skali od 1 do 6 według ściśle określonych kryteriów.

4.Ustala się terminy zaliczania sprawdzianów: KLASA IV

Lekka atletyka - 600 m (dziewczęta), 1000 m (chłopcy), skok w dal, rzut piłką lekarską, 60 m , skok wzwyż, rzut piłeczką palantową

Gimnastyka- przewrót w przód- przewrót w tył- stanie na rękach- przejście równoważne po ławeczce Gry zespołowe- P.K. rzut do kosza tablicę- P.K. kozłowanie slalomem

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ KLASA V


Gimnastyka- układ ćwiczeń równoważnych - naskok kuczny na 4 cz. skrzyniGry zespołowe- P.S. samodzielne odbicia dowolnym sposobem- P.S. zagrywka sposobem dolnym z 4 m- P.K. rzut z dwutaktu- P.K. podania w 3 ze zmianą miejsca

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------KLASA VI


Gimnastyka

224

- przewroty łączone w przód i w tył - przeskok rozkroczny przez kozłaGry zespołowe- P.S. odbicia dowolnym sposobem w parach- P.K. rzut z dwutaktu po slalomie - P.K. rzuty osobiste do kosza- P.S. zagrywka dowolnym sposobem

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------KLASA VII

Lekka atletyka - 800 m (dziewczęta), 1000 m (chłopcy), skok w dal, rzut piłką lekarską, 60 m, skok wzwyż, rzut piłeczką palantową

Gimnastyka- układ ćwiczeń wolnych - piramidy dwu-trzy osobowe Gry zespołowe- P.S. odbicia naprzemienne góra-dół - P.K. koszykarski tor przeszkód- P.S. zagrywka tenisowa z 4 m- P.R. podania w 3 ze zmianą miejsca

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------KLASA VIII


Gimnastyka- polonez – układ taneczny- zwinnościowy tor przeszkód na czas Gry zespołowe- P.K. koszykarski tor przeszkód na czas- P.S. zagrywka tenisowa- P.K. rzut o tablicę zza pola 3 sekund- P.R. rzut z wyskoku po kozłowaniu

5. Na początku każdego semestru uczeń otrzymuje pulę 20 punktów. Z tej puli na koniec każdego semestru odejmowane będą punkty za negatywną postawę.6.Za każdy sprawdzian można zdobyć od 1 do 10 punktów. Pozostały wkład pracy oraz osiągnięcia ucznia będą oceniane na bieżąco wg. ustalonych zasad. Każdy uczeń ma możliwość zdobycia dodatkowych punktów, ale może je również stracić.Za co można punkty zdobyć a za co stracić przedstawia poniższa tabela:

Postawa Punkty dodatnie Postawa Punkty

ujemne strój na wszystkich lekcjach wych. fiz. 3 brak stroju na lekcji wych. fiz.

( pierwszy raz bez punktu ujemnego) 1

udział w zawodach na szczeblu szkolnym i miejskim 3 ucieczka z lekcji 2

obserwacja i prawidłowa postawa w czasie kibicowania w zawodach sportowych

1 niehigieniczny tryb życia (np. palenie papierosów) 5

225

postęp w rozwoju sprawności fizycznej

1 za każdy

sprawdzian

odmowa reprezentowania barw szkoły w zawodach sportowych 5

wiadomości z kultury fizycznej 1- 5 niszczenie i nieprawidłowe obchodzenie się ze sprzętem sportowym

3

udział w sekcjach i klubach 5 lekceważące podejście do sprawdzianu 2

reprezentowanie szkoły w zawodach sportowych 5

-nieodpowiedni wpływ na kolegów i nieodpowiedni stosunek do przedmiotu

max 10

Przygotowanie gazetki, pomoc w organizacji zawodów 1-3

7.Poniższa tabela punktowa przedstawia sposób przeliczania punktów na ocenę uwzględniając punkty dodatkowe i odjęte:

Ocena Zakres punkt. I semestr Zakres punkt. koniec rokucelujący

bardzo dobrydobry

dostatecznydopuszczającyniedostateczny

86 pkt i więcej63-85 pkt53-62 pkt41-52 pkt29-40 pkt

28 pkt i mniej

172 pkt i więcej125-171 pkt105-124 pkt81-104 pkt58-80 pkt

57 pkt i mniej

8. Na 30 dni przed końcem roku szkolnego uczeń zagrożony oceną niedostateczną powinien otrzymać taką informację od nauczyciela wychowania fizycznego.

9. W razie otrzymania oceny niedostatecznej uczeń ma prawo do wnioskowania o możliwość poprawy sprawdzianów.

10. Nie może otrzymać oceny celującej uczeń, który : - odmawia reprezentowania szkoły w zawodach sportowych

- za „postawę” otrzymał 10 lub więcej punktów ujemnych- nie zaliczył wszystkich sprawdzianów przewidzianych w semestrze

11. W uzasadnionych przypadkach można odejść od punktowych zasad oceniania.

12.To uczeń walczy o swoją ocenę, a nauczyciel poprzez proces nauczania i motywowania do pracy pomaga w osiągnięciu jak najlepszych wyników przez swoich wychowanków.

§ 46FIZYKAKlasa VII i VIII

I. Zasady ogólne.1. Przedmiotowy system oceniania z fizyki jest zgodny z Szkolnymi Zasadami

Oceniania Szkoły Podstawowej nr 1 w Czarnkowie.2. Na początku roku szkolnego uczniowie zostają zapoznani przez nauczyciela z

wymaganiami edukacyjnymi na poszczególne oceny oraz systemem oceniania.

226

3. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości i obiektywności.

4. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego albo

indywidualnego nauczania dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb

psychofizycznych i edukacyjnych może nastąpić na podstawie tego orzeczenia.5. Nauczyciel jest obowiązany na podstawie opinii publicznej poradni lub niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej lub niepublicznej poradni specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzone zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się uniemożliwiają sprostanie tym wymaganiom.6. Uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu przedmiotowego. Zeszyt powinien być prowadzony systematycznie. Uczeń w przypadku nieobecności w szkole powinien zeszyt uzupełnić.

II. Obszary aktywności uczniów.

Na lekcjach fizyki ocenie będą podlegały następujące obszary aktywności uczniów:

1. Opanowanie wiedzy fizycznej.2. Stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych.3. Planowanie i przeprowadzenie doświadczeń uczniowskich.4. Prowadzenie rozumowań i wyciąganie wniosków w oparciu o posiadaną już

wiedzę.5. Rozwiązywanie zadań i problemów fizycznych.6. Korzystanie z tekstów fizycznych7. Używanie symboli fizycznych.8. Wykorzystywanie rysunku, schematu, wykresu.

III. Narzędzia i czas pomiaru osiągnięć uczniów.

1. Sprawdzian - 1 godzina lekcyjna.2. Kartkówka - 15 do 20 minut.3. Odpowiedź ustna - 5 do 10 minut.4. Doświadczenia uczniowskie.5. Praca domowa.6. Prace długoterminowe (referaty, pomoce dydaktyczne).7. Aktywność na lekcjach.8. Aktywność poza lekcjami – np. : praca autorska, konkurs, olimpiada

IV. Kryteria oceny form aktywności.

1. Sprawdzian ( test sprawdzający ) odbywa się na zakończenie każdego większego działu. Sprawdzian poprzedza lekcja powtórzeniowa. Termin sprawdzianu, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem, ustala się w porozumieniu z uczniami. Wyniki sprawdzianów omawia się z uczniami. Sprawdziany są obowiązkowe. Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian powinien go

227

napisać w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły. Uczeń może poprawić sprawdzian. Poprawa odbywa się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac i tylko jeden raz.

2. Kartkówka w formie pisemnej sprawdza opanowanie wiadomości z kilku (około trzech ) ostatnich lekcji. Jej termin może, ale nie musi, być uzgodniony z uczniami. Uczeń nie może poprawić kartkówki, której termin był zapowiedziany. Uczniowie nieobecni na kartkówce powinni napisać ją w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły. Poprawa niezapowiedzianej kartkówki odbywa się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac i tylko jeden raz.

Przy ocenie prac pisemnych (sprawdzianów, kartkówek, testów zewnętrznych, egzaminów próbnych) można stosować skalę punktową, która jest następnie przeliczana na odpowiednie oceny.

3. Odpowiedź ustna.Podczas odpowiedzi ustnej oceniane są:

- zawartość rzeczowa- uzasadnianie, argumentowanie- stosowanie poprawnego języka- sposób prezentacji- umiejętność formułowania myśli- zgodność z tematem

Kryteria oceny ustnej są następujące:a) bezbłędna, samodzielna, z wykorzystaniem wiadomości w sytuacjach nietypowych i problemowych - ocena celującab) bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca - ocena bardzo dobrac) bezbłędna, samodzielna, niepełna - ocena dobrad) z błędami, samodzielna, niepełna - ocena dostatecznae) z błędami, z pomocą nauczyciela, niepełna - ocena dopuszczającaf) nie udzielenie prawidłowej odpowiedzi - ocena niedostatecznaNie każda odpowiedź musi być oceniana.

4. Ocena doświadczenia przygotowanego lub/i przeprowadzonego przez ucznia obejmuje:

- zaangażowanie ucznia podczas przygotowania i wykonywania doświadczeń - przestrzeganie przepisów BHP - analiza i wyciąganie wniosków z przeprowadzanych doświadczeń

5. Praca domowa. Prace domowe mogą być: indywidualne krótkoterminowe z lekcji na lekcję (wykonywanie samodzielnie zadań i ćwiczeń) lub długoterminowe (np. referat, opracowanie zagadnienia, wykonanie pomocy dydaktycznej, projektu).

Przy ocenie pracy domowej pod uwagę brane są:- rzeczowość - przejrzystość- czystość- samodzielność

6. Prace długoterminowe (referaty, pomoce dydaktyczne).

228

Szczególną formą aktywności są referaty lub prace doświadczalne.Referaty niesamodzielne oraz bez podania źródeł nie będą sprawdzane, a w przypadku skopiowania cudzej pracy uczeń może otrzymać ocenę niedostateczną.7. Aktywność ucznia na lekcji to aktywność w postaci:

- zaangażowania w pracę na lekcji (lub jego brak)- udziału w dyskusji- wypowiedzi w trakcie rozwiązywania nowych problemów- eksperymentowania w toku lekcji- pomysłu, inicjatywy

8. Inne formy aktywności poza lekcjami:- udział w konkursach fizycznych (oceniane jest miejsce, które

osiągnął uczeń oraz jego praca włożona w przygotowanie się do udziału w konkursie)

- zadania zaproponowane przez nauczyciela fizyki.

V. Wymaganie edukacyjne na poszczególne oceny: a) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wszystkie wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej,- samodzielnie wykorzystuje wiadomości w sytuacjach nietypowych i problemowych (np. rozwiązując dodatkowe zadania o podwyższonym stopniu trudności, wyprowadzając wzory, analizując wykresy), - formułuje problemy i dokonuje analizy lub syntezy nowych zjawisk i procesów fizycznych, - wzorowo posługuje się językiem przedmiotu, - udziela oryginalnych odpowiedzi na problemowe pytania, - swobodnie operuje wiedzą pochodzącą z różnych źródeł, - osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - sprostał wymaganiom na niższe oceny. b) Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - w pełnym zakresie opanował wiadomości i umiejętności programowe, - zdobytą wiedzę stosuje w nowych sytuacjach, swobodnie operuje wiedzą podręcznikową, - stosuje zdobyte wiadomości do wytłumaczenia zjawisk fizycznych i wykorzystuje je w praktyce, - wyprowadza związki między wielkościami i jednostkami fizycznymi, - interpretuje wykresy, - uogólnia i wyciąga wnioski, - podaje nie szablonowe przykłady zjawisk w przyrodzie, - rozwiązuje nietypowe zadania, - operuje kilkoma wzorami, - interpretuje wyniki np. na wykresie, - potrafi zaplanować i przeprowadzić doświadczenie fizyczne, przeanalizować wyniki, wyciągnąć wnioski, wskazać źródła błędów, - poprawnie posługuje się językiem przedmiotu, - udziela pełnych odpowiedzi na zadawane pytania problemowe, - sprostał wymaganiom na niższe oceny. c) Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

229

- opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania (mogą wystąpić nieznaczne braki), - rozumie prawa fizyczne i operuje pojęciami, - rozumie związki między wielkościami fizycznymi i ich jednostkami oraz próbuje je przekształcać, - sporządza wykresy, - podejmuje próby wyprowadzania wzorów, - rozumie i opisuje zjawiska fizyczne, - przekształca proste wzory i jednostki fizyczne, - rozwiązuje typowe zadania rachunkowe i problemowe, wykonuje konkretne obliczenia, również na podstawie wykresu (przy ewentualnej niewielkiej pomocy nauczyciela), - potrafi sporządzić wykres, - sprostał wymaganiom na niższe oceny. d) Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania (występują tu jednak braki), - stosuje wiadomości do rozwiązywania zadań i problemów z pomocą nauczyciela, - zna prawa i wielkości fizyczne, - podaje zależności występujące między podstawowymi wielkościami fizycznymi, - opisuje proste zjawiska fizyczne, - ilustruje zagadnienia na rysunku, umieszcza wyniki w tabelce, - podaje podstawowe wzory, - podstawia dane do wzoru i wykonuje obliczenia, - stosuje prawidłowe jednostki, - udziela poprawnej odpowiedzi do zadania, - podaje definicje wielkości fizycznych związanych z zadaniem, - językiem przedmiotu posługuje się z usterkami, - sprostał wymaganiom na niższą ocenę.

e) Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych programem, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia, - zna podstawowe prawa, wielkości fizyczne i jednostki, - podaje przykłady zjawisk fizycznych z życia, - rozwiązuje bardzo proste zadania i problemy przy wydatnej pomocy nauczyciela, - potrafi wyszukać w zadaniu wielkości dane i szukane i zapisać je za pomocą symboli, - językiem przedmiotu posługuje się nieporadnie, - prowadzi systematycznie i starannie zeszyt przedmiotowy.

f) Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował tych wiadomości i umiejętności, które są niezbędne do dalszego kształcenia, - nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych, - nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela.

VI. Ocenianie uczniów posiadających opinię lub orzeczenie PPP.

230

1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych (uczniowie w normie intelektualnej, o właściwej sprawności motorycznej i prawidłowo funkcjonujących systemach sensorycznych, którzy mają trudności w przyswajaniu treści dydaktycznych, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego), piszą takie same prace klasowe jak pozostali uczniowie, ale obowiązują dla nich następujące przeliczenia na oceny:

a. - 50 % = dopuszczający;poniżej 20% = niedostateczny;

pozostałe oceny według ogólnego kryterium;2. Przy odpowiedzi ustnej nauczyciel może zadawać pytania naprowadzające.3. W szczegółowych wymaganiach na oceny szkolne, wymagania dla uczniów z opinią o dostosowaniu do ich możliwości (orzeczeniu o indywidualnym nauczaniu), zaznaczono kursywą.4. W szczegółowych wymaganiach na oceny szkolne, wymagania dla uczniów z orzeczeniem o upośledzeniu w stopniu lekkim podkreślono.

VII. Ocenianie semestralne i roczne

1. Podstawą do wystawienia oceny semestralnej i końcoworocznej z fizyki jest średnia ważona uzyskanych ocen cząstkowych.2. Ocena końcoworoczna uwzględnia ocenę uzyskaną przez ucznia na koniec I semestru.3. Ocena semestralna (roczna) jest średnią ważoną obliczaną według wzoru:

oi – poszczególne oceny cząstkowewi – waga ocen cząstkowych

S=

4. Każdej ocenie cząstkowej przyporządkowana jest określona waga.

Forma aktywności ucznia podlegająca ocenie Waga oceny

Ocena za I semestr, egzaminy próbne, konkursy na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim

6

Sprawdziany, pozostałe konkursy 5

Kartkówki niezapowiedziane 4

Kartkówki zapowiedziane, odpowiedzi ustne, zadania dodatkowe, projekty, doświadczenia

3

Zadania domowe 2

Aktywność na lekcji, praca w grupie 1

5. Wartość ocen cząstkowych:

231

Nazwa oceny Symbol Wartość

Celujący 6 6,00

Celujący minus 6- 5,67

Bardzo dobry plus 5+ 5,33

Bardzo dobry 5 5,00

Bardzo dobry minus 5- 4,67

Dobry plus 4+ 4,33

Dobry 4 4,00

Dobry minus 4- 3,67

Dostateczny plus 3+ 3,33

Dostateczny 3 3,00

Dostateczny minus 3- 2,67

Dopuszczający plus 2+ 2,33

Dopuszczający 2 2,00

Dopuszczający minus 2- 1,67

Niedostateczny plus 1+ 1,33

Niedostateczny 1 1,00

6. Wystawienie oceny semestralnej/końcoworocznej po obliczeniu średniej ważonejSkala ocenCelujący od 5,50Bardzo dobry od 4,50 do 5,49Dobry od 3,50 do 4,49Dostateczny od 2,50 do 3,49Dopuszczający od 1,70 do 2,49Niedostateczny od 0,00 do 1,69

7. Nauczyciel w uzasadnionych wypadkach może podwyższyć ocenę semestralną/końcoworoczną bez względu na obliczoną wg wzoru średnią ważoną, np. jeśli uczeń osiąga sukcesy w konkursach fizycznych.8. Jeśli obliczona średnia ważona jest zbliżona do przedziału oceny wyższej semestralnej/końcoworocznej uczeń ma możliwość poprawienia jednej z niesatysfakcjonującej go oceny.9. Jeżeli uczeń celowo unika sprawdzianów, kartkówek i nie zaliczy ich w wyznaczonym przez nauczyciela terminie, nauczyciel może obniżyć ocenę semestralną/końcoworoczną bez względu na obliczoną średnią ważoną.

VIII. Kryterium nadrzędne. Uczeń ciężko doświadczony przez los może być oceniany wg indywidualnie przyjętych dla niego zasad.

232

§ 47GEOGRAFIAklasy V – VIII

W toku nauczania geografii ocenie podlegają efekty wyrażane w postaci kompetencji, za które uznaje się:

Czytanie map różnej treści, Wyjaśnianie prawidłowości występujących w cyklach astronomicznych i społecznych Umiejętność dokonywania planowych oraz systematycznych obserwacji, Umiejętność odczytywania i wykorzystywania oraz sporządzania dokumentacji

geograficznej (dane statystyczne, wykresy, diagramy, ryciny), Umiejętność dokonywania obliczeń (odległości, różnicy wysokości, średnich

temperatur, amplitudy, spadku temperatury z wysokością, wysokości Słońca w różnych szerokościach geograficznych, różnic czasowych),

Umiejętność posługiwania się słownictwem, terminologią i symboliką geograficzną, Wartościowanie działalności człowieka w środowisku przyrodniczym.

Wykaz umiejętności i wiadomości przedstawiony jest uczniom na początku roku szkolnego poprzez omówienie programu nauczania w danej klasie z jednoczesnym wskazaniem na kierunek pracy, częstotliwość i sposób uzyskania oceny.

1. FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJACE OCENIE:

● Wypowiedzi ustne

● Prace pisemne:

a) sprawdziany ( przeprowadzone po zakończeniu działu, zawierające dodatkowe pytania na ocenę celującą)b) kartkówki (z ostatniej lub z trzech ostatnich lekcji, sprawdzające wybrane umiejętności)c) konturówki ( sprawdzające umiejętność orientacji na mapie )

● Aktywność i praca na lekcji - indywidualna i w zespołach grupowych zaangażowanie, umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji, efektywność pracy

● Podstawowe umiejętności praktyczne (czytanie mapy, interpretacja rysunku, orientacja w terenie – położenie, kierunki, dokonywanie podstawowych obliczeń stosowanych w geografii; czytanie i graficzna interpretacja danych liczbowych)

● Praca domowa (krótkoterminowa – zadania w zeszycie ćwiczeń, polecenia z lekcji na lekcję; długoterminowa–plakaty i inne opracowania tematyczne do lekcji)

● Aktywność obejmująca prezentowanie wyników swojej pracy w różnej formie (konkursy przedmiotowe, udział projektach oraz innych przedsięwzięciach przedmiotowych).

2. SPOSOBY OCENIANIA

233

● Odpowiedź ustna i pisemna (kartkówka z ostatniej lekcji), zadanie domowe i praca na lekcji podlegają ocenie na bieżąco, bez zapowiedzi. Ocenianie wszystkich innych form jest wcześniej zapowiadane. Dłuższe sprawdziany, z większej partii materiału – z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem

● Oceny są jawne, uzasadnione i zgodne z wymaganiami. Skala ocen zawiera stopnie od 1 do 6, rozszerzone o „+” i „-”.

● Ocena semestralna i końcoworoczna jest średnią ważoną. Oznacza to, że każda ocena ma swoja wagę.

● Uczeń za aktywność na lekcji otrzymuje „+” (trzy plusy odpowiadają ocenie bardzo dobrej). Uczeń otrzymuje „-” za brak pracy na lekcji, (trzy minusy odpowiadają ocenie niedostatecznej), ”+ „ i „ - ” nie sumują się.

● Uczeń ma prawo do zgłoszenia jeden raz w semestrze przed rozpoczęciem lekcji bez żadnych konsekwencji nieprzygotowania (z wyjątkiem zaplanowanych sprawdzianów, kartkówek, konturówek i lekcji powtórzeniowych)● Nieobecność ucznia na lekcji nie zwalnia go z obowiązku jej nadrobienia

● W przypadku prac pisemnych zdobyte punkty przelicza się na ocenę zgodnie z SZO.

● Uczeń ma prawo poprawić ocenę niedostateczną i dopuszczającą ze sprawdzianu w terminie dodatkowym ustalonym przez nauczyciela. Do dziennika wpisuje się obok oceny uzyskanej ocenę poprawioną (ocena końcowa jest średnią tych dwóch ocen ).

● Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych. Uzyskane stopnie w poszczególnych formach aktywności ucznia stanowią podstawę stopnia semestralnego.

Przy wystawianiu oceny na koniec roku szkolnego uwzględnia się pracę i wyniki z całego roku szkolnego.

● Wszystkie sprawy sporne rozstrzygane będą zgodnie z Szkolnymi Zasadami Oceniania● W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w nauce uniemożliwiające sprostanie wymogom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania, potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej do tego jednostki – nauczyciel stosuje obniżenie wymagań.

3. KRYTERIA I WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE

● Ocena niedostatecznaUczeń nie opanował niezbędnych wiadomości i umiejętności zawartych w wymaganiach podstawy programowej. W szczególności: wykazuje brak systematyczności i chęci do nauki, nie posiada podstawowej orientacji na mapie, nie wykonuje zadań domowych, nie potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł, w tym treści podręcznika, nie pracuje na lekcji, nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych i praktycznych o elementarnym stopniu trudności samodzielnie, w grupie lub nawet przy pomocy nauczyciela, nie udziela prawidłowych odpowiedzi na większość zadanych mu pytań

234

● Ocena dopuszczającaUczeń ma braki w wymaganiach koniecznych z zakresu wiadomości i umiejętności. Tu: opanował w stopniu elementarnym umiejętność czytania map, posiada elementarną orientację na mapie świata, Europy i Polski, posługuje się w stopniu elementarnym słownictwem i terminologią geograficzną w mowie żywej i pisanej, samodzielnie rozwiązuje i wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności, przejawia chęć i gotowość pracy i współpracy, umie wykorzystać różne źródła informacji, przy czym objawia się to jako praca odtwórcza, wskazująca na słabe zrozumienie polecenia, nadrabia zaległości, przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na proste pytania.

● Ocena dostateczna Uczeń opanował podstawowe wiadomości i wybrane umiejętności określone podstawą programową. W szczególności : posiada podstawową orientację na mapie i w przestrzeni geograficznej, poprawnie wyraża swoje myśli w prostych i typowych przykładach w mowie żywej i pisanej, przy wypowiedzi widać nieliczne błędy, odpowiedź ustna odbywa się przy pomocy nauczyciela zadającego kolejne pytania, samodzielnie i w grupie rozwiązuje poprawnie nieskomplikowane polecenia, potrafi naśladować podobne rozwiązania w analogicznych sytuacjach, wartościuje elementy działalności człowieka środowisku, poprawnie odczytuje dane z tekstu, rysunków, diagramów, tabel, przetwarza proste dane na wykresy, wykonuje wybrane, proste obliczenia stosowane w geografii, z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania sytuacji problemowych.

● Ocena dobraUczeń opanował wiadomości i umiejętności w stopniu dobrym, uwzględniającym wymagania rozszerzające. W szczególności: pracuje systematycznie, a jego przygotowanie, choć pełne jest różne jakościowo, posiada dobrą orientację na mapie świata, czyta ze zrozumieniem mapy tematyczne, dokonuje poprawnych interpretacji różnorodnych tekstów źródłowych, udziela zasadniczo samodzielnie odpowiedzi, choć uwidaczniają się niewielkie braki w wiedzy lub wypowiedź nie wyczerpuje omawianego zagadnienia, wiadomości i umiejętności podstawowe są dla niego zrozumiałe, potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności tu: treści przystępne, średnio trudne, wykonuje wszystkie obliczenia stosowane w geografii, dostrzega zależności przyczynowo -skutkowe, łączy zagadnienia w logiczne ciągi, opanował umiejętność dokonywania interpretacji prostych zjawisk przedstawianych graficznie, w mowie żywej i pisanej posługuje się językiem poprawnym pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, potrafi wartościować działalność człowieka środowisku, aktywnie i efektywnie pracuje i współpracuje w zespołach grupowych, chętnie wykonuje dodatkowe zadania.

● Ocena bardzo dobraUczeń w stopniu wyczerpującym opanował materiał przewidziany w podstawie programowej dla danej klasy oraz praktycznie stosuje umiejętności z zakresu kluczowych kompetencji w edukacji geograficznej. W szczególności: przygotowanie ucznia do lekcji jest pełne, wszechstronne oraz systematyczne, sprawnie posługuje się wiadomościami i zdobytymi umiejętnościami, podczas wypowiedzi ustnej samodzielnie potrafi interpretować omawiane zagadnienie, jego wypowiedź jest ciekawa i poprawna pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, samodzielnie dokonuje interpretacji treści mapy i innych materiałów źródłowych, obok prawidłowego wnioskowania przeprowadza proste analizy zjawisk, potrafi zastosować wiedzę w praktycznym działaniu, chętnie wykonuje zadania i prace dodatkowe, wykorzystuje różne źródła informacji do

235

pogłębiania swojej wiedzy, bierze aktywny udział w przedsięwzięciach o charakterze środowiskowym, wnosi twórczy wkład w realizację zadań oraz omawianych zagadnień, pracuje nad własnym rozwojem lub bierze aktywny udział w konkursach o treściach geograficznych.

● Ocena celującaUczeń spełnia wszystkie kryteria ujęte w wymaganiach na ocenę bardzo dobrą, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, a ich efekty potrafi zaprezentować innym w konkretnej formie. Jest aktywny w konkursach przedmiotowych, uzyskuje w nich wysokie lokaty.

§ 48BIOLOGIAKlasa V, VI, VII i VIII

Formy aktywności podlegające ocenie: 1. Dłuższe wypowiedzi ustne np.: swobodna wypowiedź na określony temat,

charakteryzowanie procesów biologicznych, umiejętność wnioskowania przyczynowo-skutkowego itp. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu.

2. Wypowiedzi pisemne: - kartkówki obejmujące materiał z trzech ostatnich tematów, - sprawdziany podsumowujące poszczególne działy (sam sprawdzian oraz jego formę

należy zapowiedzieć, co najmniej tydzień wcześniej), - sprawdziany okresowe (semestralne lub całoroczne), - wkład pracy w przyswojenie wiedzy na lekcji bieżącej (krótkie wypowiedzi na lekcji,

praca w grupie, prowadzenie obserwacji, wykonywanie doświadczeń) będzie oceniany za pomocą plusów i minusów.

- umiejętności doskonalone w domu (praca domowa), - zeszyt przedmiotowy obowiązkowy –może podlegać ocenie.

3. Prace dodatkowe (samodzielne opracowania oparte na innych źródłach niż podręcznik, plansze, rysunki, okazy wzbogacające zbiory, referaty i inne).

Wymagania ogólne na poszczególne stopnie szkolne:

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

- opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, będące efektem jego samodzielnej pracy,

- prezentuje swoje wiadomości posługując się terminologią biologiczną,- potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych, - formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy, - dokonuje analizy lub syntezy zjawisk i procesów biologicznych, - wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach, - potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji, - bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, - wykonuje dodatkowe zadania i polecenia

236

- w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga celujące i bardzo dobre wyniki,- wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią, - bierze udział w konkursach biologicznych na terenie szkoły i poza nią,- wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

- opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, - wykazuje szczególne zainteresowania biologią, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych

sytuacjach, - bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji, - potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać doświadczenia i hodowle przyrodnicze, - sprawnie posługuje się mikroskopem i lupą oraz sprzętem laboratoryjnym, - potrafi samodzielnie wykonać preparaty mikroskopowe i opisać je, - wykonuje prace i zadania dodatkowe, - prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią biologiczną, - aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, - w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga bardzo dobre wyniki,- zeszyt ucznia zasługuje na wyróżnienie. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

- opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych,

w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela, - posługuje się mikroskopem i zna sprzęt laboratoryjny, - wykonuje proste preparaty mikroskopowe, - udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania, - jest aktywny na lekcji, - w pracach pisemnych osiąga dobre wyniki. - prowadzi prawidłowo zeszyt przedmiotowy.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

- opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, najważniejsze w nauczaniu biologii, oraz takie, które można wykorzystać w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych,

- z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł wiedzy jak: słowniki, encyklopedie, tablice,

wykresy, itp., - wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadowalającym, - w przypadku prac pisemnych osiąga wyniki w stopniu dostatecznym. - posiada zeszyt przedmiotowy i prowadzi go systematycznie.


- ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia,

- wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem nauczyciela,

237

- z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia biologiczne, - wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii biologicznej, - jest mało aktywny na lekcji, - w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga wynik pozytywny. - prowadzi zeszyt przedmiotowy

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

- nie opanował wiadomości i umiejętności określanych podstawą programową, koniecznymi do dalszego kształcenia,

- nie potrafi posługiwać się przyrządami biologicznymi, - wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac

domowych, - nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy

pomocy nauczyciela, - wykazuje się bierną postawą na lekcji, - w przypadku prac pisemnych nie osiąga wymaganych ilości punktów,- nie prowadzi systematycznie zeszytu przedmiotowego.

Uczniowie z dysfunkcjami orzeczonymi przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne

1. Uczniowie posiadający informację o obniżeniu poziomu wymagań edukacyjnych - otrzymują ocenę dopuszczającą po uzyskaniu 20 % punktów testu, sprawdzianu lub kartkówki.

2. W przypadku uczniów posiadających opinie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji i dysgrafii przy ocenie zadań i prac pisemnych błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie rzutują na ocenę.

3. Uczniowie posiadającym opinie o wydłużonym czasie pracy wydłuża się czas prac pisemnych lub przewiduje się mniejsza ilość zadań.

4. Uczniowie mają opinie o trudnościach w pisaniu mogą zaliczać kartkówki i sprawdziany ustnie.

5. Uczniom z niepełnosprawnością w stopniu lekkim obniża się wymagania programowe, a prace pisemne zalicza się na poziomie 50 % uzyskanych punktów na poszczególne oceny, stosując przeliczanie na oceny wg przyjętej skali.

§ 49

CHEMIAKlasa VII i VIII

Formy aktywności podlegające ocenie:

1. Wypowiedzi ustne oceniane są pod względem rzeczowości, stosowania języka chemicznego, umiejętności formułowania dłuższej wypowiedzi. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu.

238

2. Sprawdziany pisemne całogodzinne przeprowadzane po zakończeniu każdego działu; zapowiadane są tydzień wcześniej. Sprawdziany mogą zawierać dodatkowe pytania (zadania) na ocenę celującą. 3. Kartkówki obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji. 4. Systematyczna obserwacja zachowania uczniów: aktywność na lekcjach, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, współpraca w zespole, udział w dyskusjach prowadzących do końcowych wniosków. Za aktywność na lekcji uczeń może otrzymać plusy lub minusy, które na koniec semestru zostają zamienione na oceny.5. Uczeń może uzyskać ocenę za inne formy aktywności, np. opracowanie ciekawych materiałów, referaty, zeszyt, prezentacje multimedialne, zadania domowe, plakaty, albumy, udział w konkursach i aktywność na kółku chemicznym (np. rozwiązywanie zadań).

Wymagania ogólne na poszczególne stopnie szkolne:

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania, - potrafi korzystać z różnych źródeł informacji nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela, - potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), - proponuje rozwiązania nietypowe, - umie formułować problemy i dokonywać analizy, syntezy nowych zjawisk, - potrafi precyzyjnie rozumować, posługując się wieloma elementami wiedzy, nie tylko z

zakresu chemii, - potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, będącej skutkiem

zdobytej samodzielnie wiedzy. - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach chemicznych szczebla wyższego niż szkolny,

lub wymagających dużej wiedzy chemicznej na szczeblu szkolnym, - jest autorem pracy związanej z chemią o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych. - wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane programem, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do rozwiązania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wskazuje dużą samodzielność i potrafi bez nauczyciela korzystać z różnych źródeł wiedzy,

np. układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic, zestawień, - sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł

wiadomości, - potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać eksperymenty chemiczne, - potrafi pisać i samodzielnie uzgadniać równania reakcji chemicznych, - wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji, - potrafi poprawnie rozumować o kategoriach przyczynowo-skutkowych, wykorzystując

wiedzę przewidzianą programem również pokrewnych przedmiotów,- zeszyt ucznia prowadzony jest bardzo starannie.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych

zadań i problemów, natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje przy pomocy nauczyciela,

- potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji (układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice i inne),

239

- potrafi bezpiecznie wykonywać doświadczenia chemiczne, - rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe o niewielkiej skali trudności, - poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo – skutkowych, - jest aktywny w czasie lekcji. - prowadzi prawidłowo zeszyt przedmiotowy.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania- w przypadku prac pisemnych osiąga wyniki w stopniu dostatecznym. - z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania

typowych zadań teoretycznych lub praktycznych o niewielkim stopniu trudności, - potrafi korzystać, przy pomocy nauczyciela, z takich źródeł wiedzy, jak układ okresowy

pierwiastków, wykresy, tablice, - z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonać proste doświadczenie chemiczne, - potrafi przy pomocy nauczyciela pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych, - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadawalającym, - posiada zeszyt przedmiotowy i prowadzi go systematycznie.

Ocenę dopuszczająca otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości określonych programem nauczania, ale nie

przekreślają one możliwości dalszego kształcenia, - rozwiązuje z pomocą nauczyciela typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim

stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonywać bardzo proste eksperymenty chemiczne, - z pomocą nauczyciela potrafi pisać proste wzory chemiczne i równania chemiczne, - przejawia pewne zaangażowanie w proces uczenia się. - prowadzi zeszyt przedmiotowy.

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne dla dalszego kształcenia się, - w przypadku prac pisemnych nie osiąga wymaganych ilości punktów, - nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu

trudności nawet przy pomocy nauczyciela, - nie zna symboliki chemicznej, - nie potrafi napisać prostych wzorów chemicznych i najprostszych równań chemicznych

nawet z pomocą nauczyciela,

- wykazuje się bierną postawą na lekcji, - nie prowadzi systematycznie zeszytu przedmiotowego.

Uczeń może być pozbawiony przywileju poprawiania ocen, jeżeli: stwierdzi się nieuczciwość ucznia (odpisywanie, zmiana grupy na sprawdzianie, wykorzystywanie cudzych prac jako własnych, np.: kopiowanie informacji z Internetu, odpisywanie zadań domowych, a także odrabianie prac domowych w szkole) – nauczyciel wystawia wówczas uczniowi ocenę niedostateczną bez możliwości jej poprawienia.

240

Uczniowie z dysfunkcjami orzeczonymi przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne

1. Uczniowie posiadający informację o obniżeniu poziomu wymagań edukacyjnych - otrzymują ocenę dopuszczającą po uzyskaniu 20 % punktów testu, sprawdzianu lub kartkówki.

2. W przypadku uczniów posiadających opinie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji i dysgrafii przy ocenie zadań i prac pisemnych błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie rzutują na ocenę.

3. Uczniowie posiadającym opinie o wydłużonym czasie pracy wydłuża się czas prac pisemnych lub przewiduje się mniejsza ilość zadań.

4. Uczniowie mają opinie o trudnościach w pisaniu mogą zaliczać kartkówki i sprawdziany ustnie.

5. Uczniom z niepełnosprawnością w stopniu lekkim obniża się wymagania programowe a prace pisemne zalicza się na poziomie 50% uzyskanych punktów na daną ocenę, stosując przeliczanie na oceny wg przyjętej skali.

§ 50

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE KLASA VIII

I. Cele:

1.Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie.2.Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju i motywowanie go do dalszej pracy.3.Dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.4.Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.

II. Zasady ogólne:

1.Sprawdziany (testy) są obowiązkowe i jeżeli uczeń opuścił go z przyczyn losowych, powinien napisać sprawdzian w terminie uzgodnionym z nauczycielem.2.Każdy sprawdzian (test) uczeń może poprawić w ciągu 2 tygodni.3.Sprawdzian (test) obejmuje zwykle jeden dział programowy, jeżeli dział jest obszerny uczniowie mogą pisać sprawdzian (test) po zrealizowaniu znacznej jego części.4.Sprawdzian (test) jest zapowiedziany co najmniej tydzień wcześniej i omówiony jego zakres oraz kryteria wymagań.5.Sprawdzian (test) poprzedza lekcja powtórzeniowa utrwalająca poznane wiadomości i umiejętności.6.Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu (testu) zaliczeniowego.7.Kartkówki obejmują trzy ostatnie lekcje, mogą być zapowiadane lub nie.8.Uczeń zgłasza brak zadania domowego lub zeszytu po sprawdzeniu obecności (trzy braki są równoznaczne z wystawieniem oceny niedostatecznej).9.Oceny wystawione przez nauczyciela są jawne i wpisane do zeszytu przedmiotowego.10.Uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym powinny znajdować się zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń ustnych i pisemnych prac domowych.

241

Zeszyt powinien być prowadzony systematycznie. W przypadku nieobecności ucznia w szkole, powinien go uzupełnić.11.Prace pisemne sprawdzane są systematycznie: kartkówki w ciągu tygodnia a testy i sprawdziany w ciągu 2 tygodni.12.Na końcu roku szkolnego system ulega ewaluacji.

III. Narzędzia i warunki pomiaru osiągnięć

1.Pomiar osiągnięć uczniów odbywa sięga pomocą następujących narzędzi: sprawdziany, testy kartkówki odpowiedzi ustne prace długoterminowe prace domowe praca na lekcji indywidualna i w grupie aktywność

Osiągnięcia uczniów są podsumowane oceną w dzienniku.

2.Częstotliwość pomiaru osiągnięć: sprawdziany, testy ( 1 godzina lekcyjna ) kartkówki (10 – 15 minut) odpowiedzi ustne prace domowe prace długoterminowe praca na lekcji indywidualna i w grupie aktywność

3.Obserwacja ucznia uwzględnia: przygotowanie do lekcji prowadzenie zeszytu wypowiedzi na lekcji praca w grupie i indywidualna posługiwanie się pomocami naukowymi (wykresy, diagramy, mapy itd.)

Podsumowanie w formie oceny w dzienniku.

4.Inne formy aktywności: pisanie i prezentacja referatów wykonywanie albumów, plakatów, makiet, pomocy naukowych, wiadomości z kraju i

ze świata, prezentacji multimedialnych udział w konkursach praca nad projektem

Oceny za pracę w grupie, prace długoterminowe i aktywność wystawione są po uwzględnieniu samooceny ucznia i jego pracy przez kolegów.

IV. OCENA BIEŻĄCA I JEJ KRYTERIA

1.Do ustalenia oceny stosuje się skalę: 6 – celujący 5 – bardzo dobry

242

4 – dobry 3 – dostateczny 2 – dopuszczający 1 – niedostatecznywg następujących przedziałów procentowych: 1. 100 % - 97 % = cel 2. 96 % - 85 % = bdb 3. 84 % - 70% = db 4. 69 % - 51 % = dst 5. 50 % - 35 % = dop 6. < 35 % = ndsOceny mogą być zróżnicowane poprzez stosowanie znaków ,,+’’ i ,,-”.

2.Kryteria ocen:

Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który:

wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są

wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które

potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje, wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i

społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej.Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który:

opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania,

sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat,

wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach.

Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu

to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej

Polsce i świecie, rozumie podstawowe reguły i procedury życia politycznego i gospodarczego, poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu,

wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne.

Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który:

243

opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami

dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji.Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który:

ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji,

zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności,

zeszyt ćwiczeń prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych.

Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków

dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych

ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego.

wypowiedzi ustne

oceniana jest zawartość rzeczowa, umiejętność formułowania myśli, stosowanie terminologii politycznej i społecznej, zgodność z poziomem wymagań, umiejętność ilustrowania wypowiedzi poprzez wykorzystanie pomocy naukowych ( wykresy, tablice, itd. )

celujący – odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny celującej zawsze wzbogaca wypowiedź o własne przemyślenia, argumentacje, sądy, wnioski, analizy i oceny

bardzo dobry – odpowiedź wyczerpująca, zgodna z podstawą programową, swobodne

operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi dobry – odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści,

poprawa pod względem języka, nieliczne błędy, nie wyczerpuje zagadnienia dostateczny – uczeń zna najważniejsze fakty, umie je zinterpretować, odpowiedź

odbywa się przy niewielkiej pomocy nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe,

dopuszczający – uczeń udziela niezbyt precyzyjnych odpowiedzi na pytania nauczycieli, ma braki w wiadomościach i umiejętnościach, odpowiada przy dużej pomocy nauczyciela,

niedostateczny – nie potrafi rozwiązywać zadań teoretycznych i praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela, nie udziela odpowiedzi na większość pytań zadanych przez nauczyciela, ma braki w podstawowych wiadomościach.

prace pisemne

244

badają znajomość wiedzy, umiejętności formułowania wypowiedzi na piśmie, umiejętność oceny przydatności różnych źródeł informacji w rozwiązywaniu problemów; znajomość różnych interpretacji wydarzeń i faktów oraz formułowanie własnych ocen i sądów

sprawdziany zawierają kilka lub kilkanaście pytań bądź też są w formie testu zawiera pytania otwarte i zamknięte, którym jest przyporządkowana określona liczba punktów,

kartkówki składają się z kilku krótkich pytań, każde pytanie jest punktowane, sprawdziany, testy i kartkówki są oceniane zgodnie ze skalą oceniania obowiązującą

w szkole

prace długoterminowe

przy ustalaniu oceny brane są pod uwagę: sposób zaplanowania, samodzielność, wartość merytoryczną, umiejętność prezentacji wyników, oryginalność, pomysłowość, estetyka wykonania, kompletność, możliwości ucznia,

prace domowe

ocenie podlegają: pomysłowość rozwiązania, poprawność rzeczowa, umiejętność prezentacji (w przypadku prac ustnych), zgodność z poziomem wymagań, estetyka,

praca w grupie

bierze się pod uwagę: precyzyjność, stopień zaangażowania, samodzielność, efektywność, czas jej wykonania, formę prezentacji efektów pracy grupy,

aktywność pozalekcyjna

udział w konkursach (wyniki najwyższe – ocena celująca, wyniki na poziomie wyższym niż przeciętny – ocena bardzo dobra.), udział w uroczystościach patriotycznych i rocznicowych.

Uwaga! W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel dostosowuje kryteria wymagań edukacyjnych do możliwości percepcyjnych ucznia w porozumieniu z jego rodzicami oraz pedagogiem szkolnym.

3.Oceny wpisywane są systematycznie do dziennika elektronicznego.

§ 51

EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA klasa VIII

1. Zadania szkolnych zasad oceniania: pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji,

ukierunkowanie dalszej pracy poprzez wskazanie sukcesów i niedociągnięć,

rozbudzanie poczucia odpowiedzialności uczniów za osobiste postępy,

245

wdrażanie uczniów do samooceny i umiejętności planowania nauki,

dostarczenie nauczycielowi możliwie precyzyjnej informacji o poziomie osiągniętej

wiedzy i umiejętności.

dostarczenie rodzicom bieżącej informacji o osiągnięciach ich dzieci

2. Ocenia się w skali od 1 do 6 (znaki „+” i „-” stosowane są tylko przy ocenach cząstkowych). 3. Ocenie podlegają:

praca na lekcji: odpowiedź ustna, aktywność, ćwiczenia praktyczne,

sprawdzian pisemny,

sprawdzian praktyczny ( z udzielania pierwszej pomocy),

kartkówka (mogą być niezapowiedziane; obejmują materiał maksymalnie 3 ostatnich

lekcji),

praca domowa,

zeszyt przedmiotowy,

odpowiedź ustna.

4. Kryteria oceniania sprawdzianów:

1) < 35 % pkt = ndst2) 35 % - 50 % = dop3) 51 % - 69 % = dst4) 70 % - 84 % = db5) 85 % - 96 % = bdb6) 97 % - 100 % = cel

5. Sprawdziany pisemne są obowiązkowe. Nauczyciel zobowiązuje się do sprawdzenia jej w ciągu maksymalnie 2 tygodni. Uczeń nieobecny na sprawdzianie ma obowiązek jak najszybszego napisania go. Termin uzgadnia z nauczycielem. 6. Uczeń ma prawo do poprawy oceny dwa tygodnie po jej otrzymaniu.

7. Uczeń ma prawo zgłoszenia nieprzygotowania do zajęć jeden raz w semestrze – otrzymuje wówczas „np”. Za każde następne nieprzygotowanie nauczyciel wystawia ocenę niedostateczną. Jeżeli uczeń nie zgłosi nieprzygotowania na początku lekcji – może otrzymać ocenę niedostateczną. Nieprzygotowania nie można zgłosić przed pracą klasową. 8. Ocena semestralna i roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. 9. Przy wystawianiu oceny rocznej uwzględniana jest ocena semestralna. 10. Uczniowie informowani są o zasadach oceniania na pierwszych zajęciach lekcyjnych.

Zasady oceniania:Ocena Umiejętność i aktywność

Uczeń:WiedzaUczeń:

Celująca • inicjuje dyskusję• przedstawia własne (racjonalne) koncepcje rozwiązań, działań,

• zdobył wiedzę znacznie wykraczającą poza zakres materiału programowego

246

przedsięwzięć • systematycznie wzbogaca swoją wiedzę i umiejętności, dzieli się tym z grupą • odnajduje analogie, wskazuje szanse i zagrożenia określonych rozwiązań • wyraża własny, krytyczny, twórczy stosunek do omawianych zagadnień • argumentuje w obronie własnych poglądów, posługując się wiedzą pozaprogramową

Bardzo dobra • sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych źródeł informacji • samodzielnie rozwiązuje zadania i problemy postawione przez nauczyciela • jest aktywny na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych (zawodach, konkursach) • bezbłędnie wykonuje czynności ratownicze, koryguje błędy kolegów • odpowiednio wykorzystuje sprzęt i środki ratownicze • sprawnie wyszukuje w różnych źródłach informacje o sposobach alternatywnego działania (także doraźnego) • umie pokierować grupą rówieśników

• zdobył pełen zakres wiedzy przewidziany w programie • sprawnie wykorzystuje wiedzę z różnych przedmiotów do rozwiązywania zadań z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa

Dobra • samodzielnie korzysta ze wskazanych źródeł informacji • poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych• samodzielnie wykonuje typowe zadania o niewielkim stopniu złożoności • podejmuje wybrane zadania dodatkowe • jest aktywny w czasie lekcji• poprawnie wykonuje czynności ratownicze, umie dobrać potrzebny sprzęt i wykorzystać niektóre środki ratownicze

• opanował materiał programowy w stopniu zadowalającym

Dostateczna • pod kierunkiem nauczyciela wykorzystuje podstawowe źródła informacji • samodzielnie wykonuje proste zadania w trakcie zajęć • przejawia przeciętną aktywność

• opanował podstawowe elementy programu, pozwalające na podejmowanie w otoczeniu działań ratowniczych i zabezpieczających

Dopuszczająca • przy pomocy nauczyciela wykonuje proste polecenia, wykorzystując podstawowe umiejętności

• wykazuje braki w wiedzy, nie uniemożliwiają one jednak dalszej edukacji i mogą zostać usunięte

Niedostateczna • nie potrafi wykonać prostych poleceń, wymagających zastosowania podstawowych umiejętności

• wykazuje braki w wiedzy, które uniemożliwiają dalszy rozwój w ramach przedmiotu

Zmiany wprowadzono: - uchwałą nr 11/2008/2009 z 22.10.08r. - uchwałą nr 18/2008/2009 z 16.04.09r.- uchwałą nr 5/2009/2010 z 26 sierpnia 2009r- uchwałą nr 9/ 2009/2010 z 16 września 2009r.

247

- uchwałą nr 16/2009/2010 z 21 czerwca 2010r.- uchwałą nr 17/2009/2010 z 21 czerwca 2010r.- uchwałą nr 06/2010/2011 z 09 września 2010r.- uchwałą nr 11/2010/2011 z 24 listopada 2010r.- uchwałą nr 5/2011/2012 z 29 sierpnia 2011r.- uchwałą nr 9/2011/2012 z 14 września 2011r.- uchwałą nr 6/2012/2013 z 29 sierpnia 2012r.- uchwałą nr 6/2013/2014 z 30 sierpnia 2013r.- uchwałą nr 10/2014/2015 z 11 września 2014r.- uchwałą nr 11/2014/2015 z l2 listopada 2014r.- uchwałą nr 19/2014/2015 z 27 kwietnia 2015r.- uchwałą nr 21/2014/2015 z 22 czerwca 2015r.- uchwałą nr 7/2015/2016 z 14 września 2015r.- uchwałą nr 9/2016/2017 z 15 września 2016r.- uchwałą nr 9/2017/2018 z 14 września 2017r.- uchwałą nr 8/2017/2018 z 13 września 2018r.- uchwałą nr 9/2019/2020 z 12 września 2019r.

248

jedynka.czarnkow.pljedynka.czarnkow.pl/files/file/SZKOLNE_ZASADY_OCE… · Web viewredaguje według...

Documents

Transcript of jedynka.czarnkow.pljedynka.czarnkow.pl/files/file/SZKOLNE_ZASADY_OCE… · Web viewredaguje według...