SZANSE I ZAGROŻENIA W EDUKACJI UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

SZANSE I ZAGROŻENIA W EDUKACJI UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

Łódź, 18 kwietnia 2013 roku

http://www.rszwin.znp.edu.pl/images/stories/LogoZNPa.jpg

mailto:[email protected]


Sytuacja uczniów niepełnosprawnych w edukacji polskiej.

Kształcenie uczniów z niepełnosprawnościami w odniesieniu do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.

Integracja społeczno-zawodowa jako efekt edukacji uczniów niepełnosprawnych.


Cel debaty: Wskazanie, że reforma mająca na

celuwsparcie ucznia z niepełnosprawnością w edukacjistworzyła wiele nieporozumień wynikających ze zbyt ogólnikowych rozporządzeń, wielorakichmożliwości ich interpretacji, zagrażającychprawidłowemu wyrównywaniu szans edukacyjnych i adaptacji społeczno - zawodowej.


Jolanta Wojciechowska

nauczyciel konsultant Łódzkie Centrum Doskonalenia

Nauczycieli i

Kształcenia Praktycznego


Najwyższa Izba Kontroli 11 grudnia 2012 rokuopublikowała raport „Kształcenie uczniów o specjalnychpotrzebach edukacyjnych”

Z raportu wynika, że w zakresie edukacji tej grupy uczniów należy podjąć wiele działań, by realizować zadania zawartew „Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych”podpisanej przez Polskę 6 września 2012 roku. Podstawowym zadaniem edukacyjnym wskazanym wraporcie jest „zwiększanie aktywności społeczno –

zawodowej osób z niepełnosprawnościami”.


Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przez dość długi okres czasu zajmowało ważne miejsce w przedsięwzięciach Ministerstwa Edukacji Narodowej ( od października 2008 r.) w dwóch komisjach eksperckich: Zespołu ds. kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i Zespołu opiniodawczo-doradczego do spraw kształcenia zawodowego. Formuła prac zespołów była różna, ale cel jeden: określić miejsce ucznia niepełnosprawnego w systemie edukacji tak, by mógł on osiągnąć pełną samodzielność, bądź samodzielność na miarę jego możliwości oraz oczekiwań.


W ramach Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki” Ministerstwo Edukacji Narodowej zrealizowało program „Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi” mający na celu przygotowanie systemu edukacji do zapewnienia wszechstronnego wsparcia i pomocy tej grupie uczniów. Program realizowany był od 1 marca 2010 roku do 31 grudnia 2011roku. Przeszkolono 489 liderów, którzy z zakresem nowych zadań zapoznali ok. 50 tys. nauczycieli, dostarczono wiele materiałów edukacyjnych.


System edukacji w Polsce uwzględnia trzy formy

kształcenia uczniów ze spec. potrzebami edukacyjnymi: edukację włączającą – uczeń z niepełnosprawnością realizuje

edukację specjalną w szkole ogólnodostępnej; edukację specjalną w szkole lub klasie integracyjnej; edukację specjalną w szkole lub klasie specjalnej. Taki system obowiązuje w 17 europejskich krajach zrzeszonych w Europejskiej Agencji Rozwoju Uczniów ze SPE (28 państw). W 7krajach realizuje się edukację tylko w formie ogólnodostępnej, 5

państw realizuje jedynie formę edukacji ogólnodostępną i specjalną. (Źródło –raport NIK zał. 1 )


Z danych statystycznych raportu wynika mała skuteczność

edukacji specjalnej w formach włączających, z uwagi na nierealizowanie w tej formie uwarunkowań koniecznych do właściwejrealizacji uczenia się młodzieży z niepełnosprawnościami. Trudnościsygnalizowane były już wcześniej, w trakcie prac nad reformą.

„Prawo oświatowe – co prawda – określa warunki, w których taka sytuacja może mieć miejsce, ale rzeczywistość wygląda fatalnie. Klasy liczą często kilkudziesięciu uczniów, nie ma nauczycieli wspomagających a samorząd oszczędza też na spełnieniu innych warunków (np. prowadzenie indywidualnych zajęć rewalidacyjnych”) (Stanisław Szelewa – z materiałów DKZiU)


.

Przykładem mogą być dane przedstawione w załącznikach doraportu.

Liczbę uczniów z niepełnosprawnościami o specjalnychpotrzebach edukacyjnych w szkołach i przedszkolachogólnodostępnych w podziale na województwa w roku szkolnym2011/2012 (wg stanu na 31 marca) przedstawiono w tabeli nr 5. przedszkole SP GIMNAZJUM PONADGIMN. RAZEM

łódzkie 238 873 729 177 2 017


Do szkół ponadgimnazjalnych, ( takżespecjalnych) począwszy od 2012 roku weszła reformaprogramowa kształcenia ogólnego i zawodowego(uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniulekkim realizują tę samą podstawę programową, co ichsprawni rówieśnicy). W szkołach ponadgimnazjalnych rozszerza się treści programowe kształcenia, bez zwiększenia liczbygodzin w planach nauczania, zrównując je ( na poziomiezasadniczym) w wielu przedmiotach z treściamirealizowanymi w szkołach średnich.


Adaptacje programowe dla uczniów ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi niepełnosprawnymi intelektualnie w szkołachzasadniczych od 2012 roku są jeszczetrudniejsze ( zwłaszcza przy obowiązującychplanach nauczania i jeszcze bardziej będą siępogłębiały różnice edukacyjne


Na dyrektorów szkół zostały nałożone nowe obowiązki –

organizacja kształcenia i wspierania w szkole uczniów zespecyficznymi trudnościami w uczeniu się i specjalnymi potrzebamiedukacyjnymi. Dla tych uczniów należy tak zorganizowaćkształcenie, by – przy zachowaniu autonomii podstawy programowej wyrównać efekty edukacyjne do poziomu uczniów pełnosprawnych. Szkoły ogólnodostępne na razie nie są przygotowane do

nowych zadań. W szkołach ponadgimnazjalnych uczniowie (zwłaszcza zniepełnosprawnością intelektualną) w środowisku kolegów dorosłych,przy braku sukcesów, a takie są łatwe do przewidzenia, zrezygnują znauki, zwłaszcza, iż w 90 % uczniowie ci są pełnoletni, czyli pozaobowiązkiem szkolnym.


Dotychczas obowiązujące plany nauczania uwzględniały specyfikę kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną na poziomie gimnazjalnym, ale już na poziomie ponadgimnazjalnym plany nauczania szkół zasadniczych ogólnodostępnych i specjalnych różnią się jedynie dodaniem 30 godzin zajęć rewalidacyjnych w cyklu kształcenia, w przypadku ucznia w szkole ogólnodostępnej - 2 godziny tygodniowo.

Wobec uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym, których edukacja w większości z powodu ograniczeń intelektualnych, a często także zdrowotnych kończy się na poziomie kształcenia zasadniczego, przepisy w sprawie organizacji kształcenia w niewielkim stopniu uwzględniają tę niepełnosprawność. 2 godziny indywidualnego wspomagania, bez działań dostosowawczych - treści nauczania, formy, środki wspomagające, opieka specjalistyczna itp. nie zakończą się sukcesem edukacyjnym ucznia, spowodują wykluczenie.


Złożoność problematyki kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wynika z wielu przyczyn. By zmiany mogły przynieść pozytywne efekty uczniowie ci, niezależnie od formy kształcenia ( szkoła specjalna, integracyjna, edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej), realizujący kształcenie powinni mieć możliwość działań dostosowawczych zarówno w zakresie treści programowych z przedmiotów ogólnokształcących jak i zawodowych w takim stopniu, by absolwent mógł przystąpić do egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Jeżeli możliwe jest dostosowanie zakresu treści programowych ( co odnotowane było dotychczas )na świadectwie ucznia kończącego szkołę zawodową, to przystosowanie egzaminu zewnętrznego ( poza wydłużeniem czasu zdawania) nada l jest fikcją. Nowe rozporządzenie MEN - 5 marca 2013 r.

„administracyjnie” wyeliminowało tę informację. Czy dostosowania też należy wyeliminować?


Przed organizatorami kształcenia zawodowego i instytucjami włączającymi niepełnosprawnych do funkcjonowania społeczno – zawodowego stoją więc trudne zadania, zwłaszcza w obecnych warunk ach niestabilnego rynku pracy i coraz nowocześniejszych technologii. Reforma edukacji uczniów z niepełnosprawnościami nie może zakładać całkowitego włączenia tych osób w system edukacji ogólnodostępnej. Uczniowie ci i ich rodzice winni mieć możliwość wyboru formy edukacji uwzględniającej w większym stopniu specyficzne metody i formy pracy z uczniami z niepełnosprawnością. Ukończenie szkoły daje im większe szanse na integrację społeczno – zawodową, w tym usamodzielnienie zawodowe. Przygotowanie uczniów z niepełnosprawnościami do samodzielnego ( na miarę jego możliwości)w warunkach kształcenia specjalnego - niezależnie od formy (włączającej , integracyjnej czy specjalnej) jest niezbywalnym prawem ucznia i obowiązkiem systemu oświaty.


Dziękuję za uwagę

SZANSE I ZAGROŻENIA W EDUKACJI UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

Documents

Transcript of SZANSE I ZAGROŻENIA W EDUKACJI UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI