Substancje Roslinneo Działaniu Psychostymulujacym i Halucynogennym Jurata 2010 Polskie Wersja...

PsychostymulujPsychostymulujcecei halucynogenne substancje i halucynogenne substancje

pochodzenia ropochodzenia rolinnegolinnego

Dr hab. Przemysaw Mikoajczak

Zakad Farmakologii i Biologii Dowiadczalnej Instytut Wkien Naturalnychi Rolin Zielarskich w Poznaniu

Katedra i Zakad Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego

w Poznaniu1

PsychostymulujPsychostymulujcecei halucynogenne substancje pochodzenia roi halucynogenne substancje pochodzenia rolinnegolinnego

Dopalacze - definicja, skala problemu Szkodliwo substancji psychoaktywnych Wybrane objawy charakterystyczne dla czsto

wystpujcych ostrych zatru substancjami (lekami) psychoaktywnych

Uzalenienia definicje Teorie uzalenie Psychostymulanty Enaktogeny

PsychostymulujPsychostymulujcecei halucynogenne substancje pochodzenia roi halucynogenne substancje pochodzenia rolinnegolinnego (c.d.)(c.d.)

Lista rolin o dziaaniu enaktogennym-psychodelicznym-halucynogennym:

A. Roliny zawierajce kannabinoidy B. Roliny zawierajce dimetylotryptamin (DMT) C. Roliny zawierajce meskalin D. Roliny zawierajce alkaloidy beta-karbolinowe E. Roliny zawierajce inne substancje halucynogenne

Charakterystyka wybranych rolin o dziaaniu psychoaktywnym spotykana w dopalaczach

W ostatnich latach pojawia si dua liczba nowych, nieobjtych kontrol psychoaktywnych zwizkw syntetycznych.

Substancje te s sprzedawane w internecie jako legalne dopalacze i maj na celu omijanie kontroli narkotykw.

Stanowi wic one wyzwanie dla obecnego podejcia do monitorowania i kontroli nowych substancji psychoaktywnych.

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotykw i Narkomanii, 20104

Dopalacze(ang. smart drugs lub legal highs)

Termin ten to okrelenie potoczne, stosowane wobec substancji do niedawna dostpnych legalnie w tzw. smart shops, gdzie oferowane byy jako produkty kolekcjonerskie.

Dopalacze stanowi olbrzymi grup rnorodnych rodkw lub ich mieszanek o dziaaniu pobudzajcym lub odurzajcym.

S wrd nich zarwno substancje pochodzenia naturalnego pozyskiwane z rolin, jak i wiele produktw syntetycznych.

Wikszo ze sprzedawanych preparatw ma nieznany dla kupujcego skad chemiczny, wielokrotnie jest on odmienny od deklarowanego.

Klimaszyk 20105

Skala problemu

W 2010 r. zidentyfikowano 170 internetowych sklepw z narkotykami, z ktrych: 30 oferowao zarwno legalne dopalacze, jak i grzyby halucynogenne, zazwyczaj z szerokim wyborem produktw nalecych do obu grup,34 oferoway wycznie grzyby halucynogenne, 106 sprzedawao legalne dopalacze, ale nie grzyby halucynogenne.


Zjawisko spiceSpice jest sprzedawany w internecie i w specjalistycznych sklepach jako mieszanka do palenia.W 2008 r. odkryto, e nie jest to nieszkodliwy produkt zioowy, za ktry jest podawany.Stwierdzono, e prawdziwe psychoaktywne skadniki spiceto dodatki syntetyczne; substancje, takie jak agonistareceptora kannabinoidowego (155) JWH-018, ktry naladuje dziaanie tetrahydrokannabinolu (THC) w konopiach indyjskich. W 2009 r. zgoszono dziewi nowych kannabinoidwsyntetycznych.


W cigu ostatnich kilku lat syntetyczne katynony byy coraz czciej zgaszane poprzez systemy wczesnego ostrzegania. Obecnie monitorowanych jest 15 tych substancji, w tym mefedron, metylon, metedron i MDPV (151). Te autorskie skadniki s pochodnymi katynonu, ktry jest jednym ze zwizkw obecnych w czuwaliczce jadalnej (khat, qat, Catha edulis) i wykazuje strukturalne podobiestwo do amfetaminy.


Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 155865

Oglna szkodliwo (skala 0-100 wg Multicriteria Decision AnalysisApproach) dla poszczeglnych rodkw psychoaktywnych z

uwzgldnieniem szkodliwoci u zaywajcych dany rodek (harm to users) oraz oddziaywanie spoeczne danego rodka (harm to others)

9

Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg ktrych przydzielono stopie szkodliwoci (0-100) dla poszczeglnych rodzajw oddziaywania danego rodka (Meeting of the UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))( wg Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 155865)

10

Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg ktrych przydzielono stopie szkodliwoci (0-100) dla poszczeglnych rodzajw oddziaywania danego rodka (Meeting ofthe UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))(wg Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 155865)miertelno specyficzna dla rodka (Drug-specific mortality)miertelno wyraona jako wspczynnik dawki letalnej vs. dawka standardowa (dla dorosych) miertelno wzgldna dla rodka (Drug-related mortality) podczas stosowania miertelno wzrasta ze wzgldu na wzrost prawdopodobiestwa innych zdarze (wzrost ryzyka wypadkw drogowych, nowotworw puc, zakaeHIV, samobjstw) Szkodliwo specyficzna dla rodka (Drug-specific damage) - wzrost prawdopodobiestwa objaww somatycznych np. uszkodzenie wtroby, drgawki, wylewy, kardiomiopatie, wrzody odka Szkodliwo wzgldna dla rodka (Drug-related damage) - wzrost prawdopodobiestwa innych objaww niekorzystnych np. zakaenia infekcjami przenoszonymi przez stosowanie niesterylnych igie czy konsekwencje stosunkw pciowych z osobami zainfekowanymi 11

Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg ktrych przydzielono stopie szkodliwoci (0-100) dla poszczeglnych rodzajw oddziaywania danego rodka (Meeting ofthe UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))(wg Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 155865) (cd)Uzalenienia (Dependence) - stosowanie rodkw mimo pojawienia si konsekwencji lekozalenoci (wg ICD 10 czy DSMIV) Zmiany w OUN specyficzne dla rodka (Drug-specific impairment ofmental functioning) zaburzenia dziaania OUN np. indukowane amfetaminpsychozy, objawy niepodane po ketaminieZmiany w OUN wzgldne dla rodka (Drug-related impairment ofmental functioning) np. zmiany nastroju jako drugorzdowe w stosunku do sposobu ycia czy stosowania danego rodka Straty materialne (Loss of tangibles) utrata dochodw, pracy, moliwoci studiowania, Utrata wizi rodzinnych i przyjani (Loss of relationships)Kryzys funkcjonowania rodziny (Family adversities) zanik wizi rodzinnych, brak zainteresowania si dziemi 12

Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg ktrych przydzielono stopie szkodliwoci (0-100) dla poszczeglnych rodzajw oddziaywania danego rodka (Meeting ofthe UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))(wg Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 155865) (cd)Rnego rodzaju krzywdy (Injury) np. przemoc domowa, wypadki drogowe, uszkodzenia podu Kryminogenno (Crime)Zanieczyszczenie rodowiska (Environmental damage) wywoane dziaaniem np. nielegalnych wytwrni amfetaminy, wyrzucaniem zakaonych igieSzkody o znaczeniu midzynarodowym (International damage ) np. wycinanie drzew pod upraw rolin (np. konopie), destabilizacja danego kraju (ze wzgldu na wzrost znaczenia upraw konopi, maku)Koszty ekonomiczne (Economic cost):

bezporednie np. konieczno wzrostu nakadw na leczenie osb uzalenionych, utrzymywania specjalnych jednostek policji;

porednie spadek produktywnoci, absencja Inne koszty spoeczne (Community) spadek poczucia wsplnoty,

spadek aktywnoci obywatelskiej 13

Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 155865

Udzia poszczeglnych kryteriw w w szkodliwym dziaaniu poszczeglnych substancji

14

Wybrane objawy charakterystyczne dla czsto wystpujcych ostrych zatru:

piczka:benzodiazepiny (np. diazepam, estazolam, lorazepam, alprazolam), zolpidem, zopiklon, opioidy naturalne i syntetyczne (np. dekstrometrofan- DXM, kodeina, metadon, morfina, fentanyl, petydyna, heroina), tramadol, karbamazepina, lamotrygina, tiagabina, trjcykliczne leki przeciwdepresyjne, barbiturany, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitory MAO, pochodne fenotiazyny, olanzapina, baklofen, klozapina, etanol, alkohole niespoywcze (metanol, glikol etylenowy), tlenek wgla, - butyrolakton (GBL).

Klimaszyk 201015


Pobudzenie psychoruchowe:amfetamina i jej pochodne (np. metylenodioksymetamfetamina-MDMA= ecstasy, metamfetamina), dekstrometorfan, dopalacze z grupy piperazyn (np. BZP, TFMPP, mCPP), kokaina, skopolamina, teofilina, salicylany, baklofen, olanzapina, karbamazepina, kwetiapina, klozapina, bielu dzidzierzawa, szawia wieszcza.

Klimaszyk 201016


Ostra niewydolno oddechowa:opioidy, etanol i benzodiazepiny- szczeglnie w zatruciach mieszanych, tramadol, baklofen, barbiturany, alkohole niespoywcze, karbamazepina, trjcykliczne leki przeciwdepresyjne, gazy toksyczne, dranice i duszce.

Drgawki:karbamazepina i trjcykliczne leki przeciwdepresyjne- cikie zatrucia, baclofen, alkohole.

Klimaszyk 201017


Halucynacje:pochodne amfetaminy o dziaaniu halucynogennym (MDMA), fencyklidyna=tzw.anielski py, ketamina, dekstrometrofan, baklofen, halucynogenne grzyby (ysiczka lancetowata, muchomor czerwony, muchomor plamisty), atropina, kwas -hydroksymasowy-GHB, -butyrolakton-GBL, bieludzidzierzawa, szawia wieszcza, LSD.

Klimaszyk 201018


Niepami nastpcza:flunitrazepam, midazolam, alprazolam, GHB, ketamina

Zwenie renic:opioidy, tramadol, pochodne fenotiazyny, zwizki fosforoorganiczne, barbiturany.

Rozszerzenie renic: etanol, amfetamina i pochodne, atropina, skopolamina,

hioscyjamina, kannabinole (marihuana, haszysz, syntetyczne pochodne kannabinoli), karbamazepina, trjcykliczne leki

przeciwdepresyjne, BZP.

Oczopls: etanol, karbamazepina, trjcykliczne leki przeciwdepresyjne,

olanzapina, kwetiapina, dekstrometorfan. Klimaszyk 201019

Wybrane objawy charakterystyczne dla czsto wystpujcych ostrych zatru

Bradykardia: zwizki fosforoorganiczne, leki z grupy - blokerw i blokerwkanaw wapniowych, baklofen.

Tachykardia:amfetamina i pochodne, kokaina, teofilina, atropina, efedryna, wilcza jagoda, bielu dzidzierzawa.

Hipotonia: leki obniajce cinienie ttnicze krwi (np. -blokery, blokery kanau wapniowego), leki moczopdne (diuretyki ptlowe, tiazydowe), barbiturany.

Hipertonia: amfetamina, kokaina, dopalacze o dziaaniu stymulujcym.

Ostra niewydolno krenia z nagym zatrzymaniem krenia: -blokery, blokery kanau wapniowego, leki antyarytmiczne, trjcykliczne leki przeciwdepresyjne, klozapina, barbiturany.

Klimaszyk 201020

Wybrane objawy charakterystyczne dla czsto wystpujcych ostrych zatru

Obrzk puc: gazy dranice (tlenki azotu, chlor), tlenek wgla, glikol etylenowy, zwizki fosforoorganiczne, heroina, salicylany.

Hipertermia: amfetamina i jej pochodne, kokaina, neuroleptyki np. pochodne fenotiazyny (toksydrom neuroleptyczny), SSRI + inhibitory MAO (toksydrom serotoninowy)

Hipotermia: pochodne fenotiazyny, etanol.

Zlewne poty:zwizki fosforoorganiczne, amfetamina i pochodne, kokaina,teofilina, efedryna, kofeina, alkoholowy zesp abstynencyjny,

Sucha, czerwona skra: atropina, pochodne tropinowe (alkaloidy muchomora czerwonego i plamistego), karbamazepina, trjcykliczne leki przeciwdepresyjne.21

Cho zatrucia mieszankami rolinnymi s rzadko dokumentowane (prawdopodobnie liczba tych przypadkw jest niedoszacowana) ich uytkownicy opisuj wywoywane przez nie przykre doznania tj. ble gowy i ble klatki piersiowej, znuenie, problemy z koncentracj, stany lkowe czy niechdo dziaania (amotywacja).

Klimaszyk 201022

UZALENIENIE (zaleno)- najwaniejszymi kryteriami wg DSM IV (Diagnostic and

Statistical Manual of Medical Disorders, Four Edition) charakteryzujcymi ten stan jest wystpowanie zjawisk:

TOLERANCJI oraz ODSTAWIENIA(withdrawal syndrome, abstinence syndrome)

Zaleno FIZYCZNA - zjawisko, bdce konsekwencjuprzedniego dugotrwaego naraenia na dziaanie substancji, ktrych obecno jest konieczna do normalnegofunkcjonowania ustroju

Zaleno FIZYCZNA - jest zwykle definiowana poprzez zesp objaww towarzyszcych zaprzestaniu stosowania (naraenia) substancji wywoujcych uzalenienie, ktre mogprowadzi do zmian w funkcjonowaniu organizmu zarwno w obrbie mzgowia jak i tkankach obwodowych. 23

Dugotrwae zaywanie zwizkw psychoaktywnych (w tym lekw) moe prowadzi do powstania TOLERANCJI, stanu zmniejszonej odpowiedzi na dany lek (substancje) w porwnaniu do pierwotnej reakcji po zayciu jednorazowym.

Zjawisko to czasem jest take nazywane TOLERANCJNABYT, w przeciwiestwie tolerancji wrodzonej (zwizanej z predyspozycj genetyczn).

TOLERANCJA KRZYOWA - dwie substancje wykazujwzgldem siebie tolerancj krzyow jeli rosnca z czasem stosowania tolerancja na jedn z nich powoduje take wzrost tolerancji na drug.

24

SENSYTYZACJA (SENSITIZATION) - UCZULENIE -zwana czasem odwrotn tolerancj.

Opisywane w przypadku amfetaminy lub kokainy u gryzoni i prymatw zjawisko nadaktywnoci, tzw. stereotypii zachowania (np. katalepsja) lub drgawek spontanicznych powstajcych podczas dugotrwaego podawania, a nie obserwowanych po pierwszym podaniu.

Sugeruje si, e zjawisko lku napadowego obserwowane u ludzi zaywajcych dugotrwale kokain moe byspowodowane przez tego rodzaju reakcj (sensytyzacj).

25

TYPY ZALNOCI FIZYCZNEJ.

ZALENO TYPU DEPRESYJNEGO (sedatywnego) (depressant-type physical dependence) - zwana teetanolowo-barbituranowo-benzodiazepinow.

Drgawki s najbardziej dominujc skadow tego uzalenienia - nie wdroenie postpowania przeciwdrgawkowego charakteryzuje si bardzo duym odsetkiem miertelnoci.

Chocia istniej rnice pomidzy dziaaniem objawami powstajcymi podczas zaywania poszczeglnych substancji nalecych do tej grupy, wikszo objaww odstawienia moe by likwidowana przez podawanie odpowiedniej dawki innego leku nalecego do tej grupy (np. leczenie zespou odstawienia alkoholowego przez stosowanie diazepamu). 26

ZALENO TYPU OPIOIDOWEGO (morfinowego, narkotyczno-przeciwblowego)

Objawy odstawienia gwnie wywoane s przez pobudzenie (hiperaktywno) ukadu autonomicznego.

Inne formy ZALENOCI FIZYCZNEJ

Wiadomo, e rwnie substancje nieopioidowe czy pozbawione dziaania sedatywnego mog dawa objawy zalenoci fizycznej.

Przykadem moe by stosowanie dugotrwae klonidyny (2 agonisty).

Nage zaprzestanie stosowania prowadzi do silnego wzrostu nadcinienia, jako przejaw zespou odstawienia.

27

UZALENIENIE PSYCHICZNEUzalenienie psychiczne jest czsto zwizane z przymusem stosowania substancji w celu zmniejszenia lub zapobiegania objawom lku powstajcego podczas zaprzestania stosowania danej substancji uzaleniajcej.

Jednak wiele autorytetw naukowych podkrela take inne aspekty tej zalenoci.

Wg nich sowo CRAVING (niepohamowanie, nienasycone pragnienie, chcica) jest objanieniem, ktre lepiej oddaje stany psychiczne zwizane z wystpowaniem zalenoci psychicznej, nie zawsze zwizanej z wystpowaniem stanw lkowych, podczas zaprzestania stosowania danej substancji.

28

Rodzaje (typy) SUBSTANCJI UZALEZNIAJCYCH: 1. Etanolowo-barbituranowo-benzodiazepinowy - np. etanol, barbiturany, benzodiazepiny i inne leki sedatywne np. wodzian chloralu, meprobamat czy metakwalon2. Typ amfetaminowy (pobudzajcy) - np. amfetamina, deksamfetamina, metamfetamina, metylfenidat i fenmetrazyna3. Typ Cannabis (preparaty z Cannabis sativa L.) takie jak marihuana i haszysz4. Typ kokainowy - kokaina i licie coca5. Typ halucynogenny - np. dietyloamid kwasu -lizergowego (LSD), meskalina (peyotl) i psylocybina6. Typ Khat - preparaty z Catha edulis Forssk, (+)-norpseudoefedryna7. Typ Opioidowy - np. opiaty takie jak morfina, heroina, czy kodeinaoraz poch. syntetyczne (opioidy) o dziaaniu typu morfinowego (metadon czy petydyna) 8. Typ rozpuszczalnikowy - np. toluen, aceton, czterochlorek wgla, chloroform, eter9. Typ nikotynowy - papierosy, cygara, fajki, tyto do ucia, guma do ucia zawierajca nikotyn10. Typ fencyklidynowy - fencyklidyna, ketamina (?)11. Kofeina 29

PRZEGLD KONCEPCJI I HIPOTEZ WYJANIAJCYCHNATUR UZALENIE (wg Kostowski 2006)

Teoria sensytyzacji zacht(Robinson i Berridge 1993, 200, 2001)

Podczas rozwoju uzalenienia narasta rozdwik midzy subiektywnym odczuwaniem nagrd (liking)

a podaniem ich zdobywania (wanting).rodki uzaleniajce wywouj dugotrwae zmiany w organizacji funkcji mzgu.Zmiany te s zwizane z sensytyzacj ukadu nagrody.Szczeglnej sensytyzacji podlegaj nie te elementy ukadu nagrody, ktre s zwizane z bezporednim subiektywnie przyjemnym, pozytywnym odczuciem nagrody (lubienie, liking), lecz te zwizane z podaniem nagrody (chcenie, wanting).

Ich nadmierna aktywacja prowadzi do przymusowych zachowaapetytywnych, nakierowanych na kontakt z narkotykiem, moe teby odpowiedzialna za zjawisko nawrotw.

30

Wzmocnienie negatywne jako mechanizm uzalenienia(Baker i wsp. 2004)

Wanym mechanizmem motywacyjnym indukujcym nawrt jest wzmocnienie negatywne.

Zasadniczy postulat to uznanie, e motywem uywania substancji uzaleniajcych jest uniknicie dozna negatywnych. W cigu kolejnych cykli uywania substancji i nastpujcych okresw abstynencji, organizm zaczyna podwiadomie reagowana sygnay zwiastujce doznania negatywne, w wyniku czego powstaje gd narkotykowy prowadzcy do nawrotu.

W pocztkowym okresie rozwoju uzalenienia decydujce znaczenie ma wzmocnienie pozytywne.

Do utrwalenia uzalenienia i nawrotw w decydujcym stopniu przyczynia si natomiast wzmocnienie negatywne. 31

Teoria allostazy (Koob i LeMoal 1997)Zgodnie z teori allostazy uzalenienie rozwija si w spiralnym cyklu zmian, prowadzcych do rozregulowania ukadu nagrody i ustalenia rwnowagi poza granicami homeostazy. Dochodzi do tego w wyniku dziaania wzmocnie wtrnych i mechanizmw stresowych, prowadzcych do zmian neuroadaptacyjnych.Szczeglne znaczenie maj procesy przeciwstawne, ktrych naturaln rol jest przeciwdziaanie nadmiernemu, dugotrwaemu stymulowaniu tego ukadu.W wyniku narastajcych zaburze, procesy te zmieniaj stan rwnowagi ukadu nagrody i w miejsce stanu homeostazy powstaje stan allostazy.

Uzalenienie rozwija si w wyniku zoonego cyklu procesw, prowadzcych do rozregulowania ukadu nagrody.

Rwnowaga utrzymywana jest przez stan allostazy, utrzymujcy stabilno ukadu nagrody poza granicami rwnowagi fizjologicznej.32

Koob i Le Moal 2001, Koob 2003, Le Moal i Koob 2007

Hipoteza allostazy = zakadajca wystpowanie przeciwstawnych motywacji skorelowanych ze zmianami

nastroju uzyskiwanymi podczas picia alkoholu

33

Uzalenienie a mechanizmy uczenia i pamici(Di Chiara, 1999)

Omawian teori mona podsumowa krtko: uzalenienie rozwija si w procesie zaburzenia uczenia asocjacyjnego zalenego od dopaminy.

1. Przyczyn mog by zaburzenia procesu uczenia asocjacyjnego i dominacji wtrnych wzmocnie warunkowych, czyli sygnawpierwotnie obojtnych, ktre kojarzone z bodcem bezwarunkowym (nagrod) nabray cech wzmacniajcych.

Przypisuje dopaminie szczegln rol w mechanizmie prowadzcym do uzalenienia.

34

2. Uwaa, e substancje uzaleniajce, jak i nagrody naturalne nasilaj przekanictwo dopaminergiczne, z t jednak rnic, e na dziaanie nagrd naturalnych rozwija si habituacja(przywykanie),a na substancje uzaleniajce nie.Dziaanie tych ostatnich prowadzi zatem do nasilenia procesw asocjacyjnych i wytwarzania si silnych wzmocnie warunkowych, przejmujcych stopniowo kontrol nad zachowaniami apetytywnymi.

Kofeina rodek chtnie uywany i naduywany, lecz nie wywoujcy uzalenienia (w tym rozumieniu) nie powoduje wyranego wpywu na przekanictwo dopaminergiczne w jdrze plecym.

Uzalenienie rozwija si w wyniku przejcia kontroli nad zachowaniem przez wzmocnienia wtrne indukowane nadmiernie

przez pobudzone mechanizmy dopaminergiczne

Uzalenienie a mechanizmy uczenia i pamici(Di Chiara, 1999) (cd)

35

Procesy neuroadaptacyjne, mechanizmy uczenia i pamici a uzalenienia

Obecnie rola zmian w ukadach pamiciowych jest postulowana coraz silniej i wysuwana na plan pierwszy w rozwaaniach na temat neurobiologii uzalenie.

Plastyczno synaptyczna, polegajca na zmianie funkcji i iloci synaps, ley u podstaw tworzenia si pamici, ale rwnie, jak siprzypuszcza procesu uzalenienia.

Zmiany o tym charakterze zachodz bowiem na neuronach glutaminianergicznych, zwizanych z rozwojem uzalenie. Badania mzgu osb zdrowych i uzalenionych metodami obrazowania wydaj si potwierdza udzia ukadw pamiciowych, w tym hipokampa i kory czoowej, w powstawaniu uzalenienia. Stwierdzano np. nadmiern aktywno kory czoowej w okresie godu narkotycznego, proporcjonaln do natenia godu i ryzyka nawrotu.

36

Uzalenienie jako wynik upoledzenia zaspokojenia popdu (deficytu antynapdu)

(oryginalna teoria Prof. W. Kostowskiego)

Procesy nerwowe kierujce zachowaniami organizmu i czynnociami bezwarunkowymi i warunkowymi okrelane s nazwpopdw, dawniej te niekiedy napdw (drives).Popdy s wic wewntrznym rdem dziaa i zachowa ludzi i zwierzt. Znane s popdy apetytywne (np. gd, pragnienie, popd seksualny, popd ciekawoci) ukierunkowane na zaspokojenie okrelonej potrzeby oraz popdy awersyjne (np. strach).Popdom mog wic towarzyszy stany i procesy przeciwstawne fazowe stany zaspokojenia (drive satisfaction) oraz tonicznestany nasycenia (sytoci, drive satiation). Mechanizmy zwizane z tymi stanami okrelone zostay przez Konorskiego jako antynapdy (antidrives). 37

Gdy popd zostaje zaspokojony przez odpowiedni czynnokonsumacyjn, pojawia si stan zadowolenia, odprenia i zaspokojenia. Jego podoem moe by antynapd, ktry w przeciwiestwie do popdu (a wic stanu mobilizacji i aktywacji organizmu), cechuje odprenie i pewnego rodzaju demobilizacja.Stan zaspokojenia popdu (a wic antynapd) ma jeszcze jednbardzo wan cech: toruje drog innym popdom, uprzednio zahamowanym reakcjami konsumacyjnymi, zwizanymi z funkcjonujcym popdem. Biorc pod uwag charakterystyczne motywacyjno-popdowe cechy uzalenienia, Prof. Kostowski zaproponowa hipotez, zgodnie z ktr wanym podoem tego zaburzenia jest dysfunkcja mechanizmu nasycenia popdw. Zaburzenie to moe wynika z upoledzenia, wspomnianego wyej, hipotetycznego antynapdu.

Uzalenienia mog by zwizane z upoledzeniem zaspokajania popdu, szczeglnie indukowanego substancjami uzaleniajcymi.38

Postp w wyjanieniu natury uzalenienia zaley od integracji wysikw badaczy,

analizujcych zjawiska behawioralne oraz neuroadaptacj na poziomie

komrkowym i molekularnym.

39

Neurobiologia uzalenie

Hodgkinson i wsp. 2008

Postulowany udzia spord 130 genw kandydujcych

40

Baler i Volkow 2006

Schematyczny udzia czterech ukadw zwizanych z powstawaniem uzalenie

Ukad NAcc-VP- zwizek z odczuwaniem przyjemnoci Ukad Amyg-HIP - zwizek z procesami pamici i uczenia oraz warunkowania (udzia stresu, lku) Ukad OFC - zwizek z motywacj, napdem i pobudzeniem PFC - ACG - zwizek z kontrol (hamowaniem) pragnie, dziaa o charakterze przyjemnociowym (popdw)

NAcc - nucleus accumbens - jdro pleaceVP - ventral pallidum cze brzuszna gaki bladej HIP - hipcampus - hipokampAmyg - amygdala - ciao migdaowate OFC - orbitofrontal cortex - kora orbitofrontalnaPFC - prefrontal cortex - kora przedczoowaACG - anterior cingulate gyrus przednia cz zakrtu obrczy

41

Hipotetyczny model uzalenie jako rezultat zaburzonego przepywu informacji wewntrz czterech ukadw

zwizanych z ich powstawaniem

Nacc --VP - przesterowany OFC - przesterowany PFC - ACG - zahamowanie (zmniejszenie) kontroli Baler i Volkow 2006

42

Hyman et al. 2006

Oddziaywanie substancji uzaleniajcych w ukadzie mezolimbicznym (VTA NAc)

44

OBrien i Gardner, Pharmacology & Therapeutics, 2005, 108, 18 5846

Chao i Nestler 2004

Uzalenienie jako proces zmian plastycznocineuronalnej indukowanej dugotrwaym dziaaniem (obecnoci) np. psychostymulantw czy alkoholu

47

Psychostymulanty

KOKAINA

AMFETAMINA

Pochodne :

MDA = 3,4-metylenedioksyamfetamina ("love drug")

MDMA= 3,4-metylenedioksymetamfetamina ("Ecstasy)

DOB = 4-bromo-2,5-dimetoksyamfetamina

DOET = 2,5-dimetoksy-4-etylofenyloizopropylamina

PMA = 4-metoksyfenyloizopropylamina

EFEDRYNA48

Kokaina daje krtkotrwae, zalene od dawki pobudzenie z podniesieniem nastroju, nadaktywnoci, pobudliwoci,

gadatliwoci i wzrostem szybkoci pracy serca (tachycardia) jak i wzrostem cinienia krwi.

Temperatura ciaa zwykle rwnie wzrasta, a dawki >50 mg mog wywoa miertelne w skutkach zmiany temperatury

ciaa oraz siln hipertensj.49

U pacjentw dugotrwale zaywajcych kokain znane sobjawy paranoido-pseudohalucynogenne (zwizane z dotykiem - zwierztka kokainowe na skrze oraz wzrokowe jasny nieg).

U takich pacjentw wystpuj te zmiany nastroju, lki, agresja, objawy depresji.

Czste zmiany skrne, okoonosowe oraz krwawienia z nosa, perforacja przegrody nosowej. Czsty spadek masy ciaa.

U ludzi dugotrwale stosujcych kokain euforyzujcy efekt dziaania ulega znacznemu skrceniu, std czste zaywanie (2-3 razy na godzin ).

51

Ryzyko samobjstwa

(wg NIMH / NIDA ECA)

Czynnik Ryzyka Wzrost ryzyka

Kokaina 62 razy Choroba afektywna jednodnobiegunowa

41 razy

Alkoholizm 8 razy Rozwd 11 razy

52

OBJAWY ODSTAWIENIA KOKAINY

Zesp odstawienia rozwija si w cigu od kilku godzin do kilku dni od zaprzestania stosowania.

Objawy (zwykle co najmniej dwa z nich lub wicej):pojawienie si objaww dysforycznych oraz towarzyszcych im takich symptomw jak - zmczenie, nieprzyjemne marzenia senne, bezsenno lub ciga , nieprzeparta potrzeba snu, wzrost apetytu, psychomotoryczne zahamowanie.

53

AMFETAMINA

Klasa amfetaminy obejmuje substancje typu amfetaminowego: poch. fenyloetylenoaminowe - amfetamina,

dexamfetamina, metamfetamina

substancje strukturalnie rnice si od amfetaminy,ale wykazujce podobne do niej dziaanie np.metylfenidat (RITALIN) czy fenmetrazyna(PRELUDIN) - (rodki zmniejszajce aknienie).

Substancje te zaywane s przewanie per os, i.v.,chocia metamfetamina bywa te wcigana (donosowo).

54

Pozytywne efekty:

rodek stosowany do leczenia:

Narkolepsji (niekontrolowane napady snu) Leczenia zespou nadpobudliwoci psychoruchowej (ADHD). Zwiksza wydajno poznawcz u ludzi zmczonych w niektrych

zadaniach - moe poprawia planowanie i niektre typy pamici roboczej (working memory) zwizanej z wykonywaniem nudnych, powtarzajcych si czynnoci, pogarsza jednak sprawno wykonywania skomplikowanych zada.

55

Efekty amfetaminowe:

Wzrost nastroju (euforia), poczucie wzrostu zdolnoci umysowych i fizycznych (ultrainteligencja). Apetyt i potrzeba snu znacznie maleje.

We wczesnych stadiach stosowanie, objawy wzrostu energiii wikszej komunikatywnoci s zwykle pozytywnie odbierane przez otoczenie. Te pozytywne dowiadczenia zwykle stymuluj do dalszego zaywania tych rodkw.

Pozostae efekty s podobne do kokainy, ale znacznie duej trwaj w czasie (rwnie duej trwajce napady psychoz i stanw lkowych po duszym czasie stosowania).

56

AMFETAMINOWA TOLERANCJA

Tolerancja na dziaanie amfetaminy si rozwija stosunkowo szybko i prowadzi do stosowania coraz wyszych dawek w celu otrzymania okrelonych efektw (np. euforyzujcych, anorektycznych, hipertermicznych).

Wysokie dawki amfetaminy mog prowadzi, ze wzgldu na zmniejszenie aknienia, do ketozyi std, poniewa lek ten jest szybciej wydalany w rodowisku zakwaszonego moczu, obserwuje si zjawisko tolerancji farmakokinetycznej.

Znane s te zjawiska sensytyzacji (uwraliwienia) na dziaanie amfetaminy (wg niektrych zjawisko to miaoby tumaczy pojawianie si lku napadowego po duszym stosowaniu tych rodkw).

57

ENAKTOGENY (psychomimetyki, psychedeliki, halucynogeny)

Grupa zawiera trzy gwne podtypy:1) Cannabis - marihuana i haszysz2) Meskalina = 3,4,5-trimetoksyfenetylamina

TMA = 3,4,5-trimetoksyfenylizopropylaminaDOM(STP)= 2,5-dimetoksy-4-metylophenyloizopropylaminaMDA = 3,4-metylenedioksyamfetamina ("love drug")MDMA = 3,4-metylenedioksymetamfetamina ("Ecstasy) DOB = 4-bromo-2,5-dimetoksyamfetaminaDOET = 2,5-dimetoksy-4-etylofenyloizopropylaminaPMA = 4-metoksyfenyloizopropylamina

3) LSD (dietyloamid kwasu lizergowego),DMT (dimetylotryptamina), psylocybina, psylocyna,harmina, harmalina, bufotenina

58

termin enaktogenny jest poczeniem :greckiego en wewntrz

gen - produkowaaciskiego tactus dotkn

Dziaanie

enaktogenne jest stanem okrelanym jako dajcym poczucie rozlunienia,

osigania stanu medytacji, wgldu retrospektywnego we wasn psyche

przy jednoczesnym wzrocie lepszego poznawania fizycznie istniejcego otoczenia ze wzgldu na

odczucie lepszego (janiejszego) dziaania zmysw. 59

Lista rolin o dziaaniu enaktogennym-psychodelicznym-halucynogennym

A. Roliny zawierajce kannabinoidyB. Roliny zawierajce dimetylotryptamin (DMT)C. Roliny zawierajce meskalinD. Roliny zawierajce alkaloidy beta-karbolinoweE. Roliny zawierajce inne substancje halucynogenne

60

A. Roliny zawierajce kannabinoidy

Cannabis sativa (konopie siewne)Kannabinoidy (kanabinole) s substancjami otrzymywanymi z konopii indyjskich (haszysz gwnie ywica) lub meksykaskich (marihuana licie i kwiatostany) i w wikszoci s uywane (palone) w postaci papierosw, cho znane s te zjawiska spoywania ich w herbacie.

Gwnym zwizkiem aktywnym odpowiedzialnym za powstawanie dziaania psychoaktywnego jest delta-9-tetrahydrokanabinol (THC, -9-THC).

Zawarto THC w marihuanie moe si rni znacznie -przecitny papieros moe zawiera od 5-20 mg THC, cho znane sprzypadki wykrycia 100 mg THC . 61

Klein et al. J Neuroimmune Pharmacol 1, 5064, 2006

Naturalne i syntetyczne ligandy receptorw kannabinoidowych

62

Mechanizm

Mechanizm dziaania kanabinoli nie jest dobrze poznany, chow ostatnim dziesicioleciu postuluje si receptorowy mechanizm dziaania (wykryto specyficzne 2 receptory - CB1-2).

Proponowany mechanizm take obejmuje oddziaywanie z bon komrkow i jej upynnianie.

Wpyw na uwalnianie GABA w neuronach hipokampu jest take rozwaany.

63

Cerebral cortex kora mzgowa; Basal ganglia jdra podstawne mzgu; Hippocampus - hipokamp; Hypothalamus podwzgrze; Cerebellum mdek; Medulla rdze przedupnySpinal cord rdze krgowy

64

Uwaa si, e receptory CB1 odgrywajc fizjologiczn rol w mzgu, a receptory CB2 oprcz dziaania w OUN take w ukadzie immunologicznym. Mog bra udzia zarwno w centralnych jak i obwodowych procesach fizjologicznych, takich jak: rozwj neuronalny, neurotransmisja, dziaanie ukadu:

sercowo-naczyniowego, oddechowego rozrodczego,

mog uczestniczy w uwalnianiu hormonw, formowaniu koci metabolizmie energetycznym (w tym udzia w regulacji masy

ciaa), w proliferacji komrek, adhezjiw procesach apoptozy, w rozwoju procesu zapalnego. Di Marzo Pharmacol Res. 60:7784, 200965

DZIAANIE KANABINOLI

Dziaanie euforyzujce moe pojawia si z:nieadekwatnym miechem, sedacj, apati, stanem letargicznym, osabieniem pamici krtkotrwaej, trudnociwykonywania skomplikowanych zada zwizanych z uczeniem, zahamowaniem psychomotorycznym, poczuciem, i czas upywa znacznie wolniej.

66

Czasami pojawiaj si napady lku i dysforii.

Dziaanie objawia si w cigu kilku minut od wypalenia danego rodka i zwykle trwa ok. 3-4 godzin.

Tym objawom psychoaktywnym towarzyszy zwykle (w cigu 2 godzin od zaycia kanabinolu):wzrost apetytu, sucho jamy ustnej, tachycardia.

Podczas stosowania doustnego efekty pojawiaj si pniej i mog trwa do 24 godzin (THC - b. dobrze rozpuszcza situszczach std te efekty redystrybucji)

67

UZALENIENIE TYPU KANABINOLU

Nie obserwuje si rozwoju uzalenienia typu fizycznego, chocia opisywane s przejawy tolerancji na niektre efekty (np. tachycardia).

Istniej take doniesienia o powstawaniu niektrych objaww odstawienia (np.. drenia, pocenie si, biegunka, kopoty z zasypianiem), ale s one znacznie mniej intensywne i rzadziej wystpujce, gdy porwna si z odpowiednimi obserwowanymi po opioidach czy alkoholu i rzadko wymagaj interwencji medycznej.

68

Osoby uywajce marihuan czy haszysz czsto powicaj wiele czasu na zdobycie i palenie tego narkotyku, a wic raczej

opisywana zaleno jest typu psychicznego.

Ponadto czynnoci te s powtarzane mimo posiadanej wiedzy o moliwoci powstawania wielu problemw (np. chroniczny kaszel

ze wzgldu na palenie, wzrost dziaania sedatywnego jako rezultat stosowania dugotrwaego wysokich dawek tych

rodkw).

69

Izzo et al.. TiPS, 30 (10) 515-527, 2009

9-THC- 9-tetrahydrocannabinol; 8-THC - 8-tetrahydrocannabinol; CBN - cannabinol; CBD -cannabidiol; 9-THCV - 9-tetrahydrocannabivarin; CBC - cannabichromene; CBG - cannabigerol; 9-

THCA - 9-tetrahydrocannabinolic acid; CBDA - cannabidiolic acid

Nie-psychotropowe dziaanie kanabinoidw

70

B. Roliny zawierajce:dimetylotryptamin (DMT)

C. Roliny zawierajce:meskalin

D. Roliny zawierajce:alkaloidy beta-karbolinowe

E. Roliny zawierajce:inne substancje halucynogenne 71

ENAKTOGENY - HALUCYNOGENY

DMT (dimetylotryptamina), bufoteninabeta karbolinowe alkaloidy (harmina, harmalina),

LSD (dietyloamid kwasu lizergowego), psylocybina, psylocyna,oraz meskalina

Dziaanie enaktogenne jest stanem okrelanym jako dajcym poczucie rozlunienia, osigania stanu medytacji, wgldu retrospektywnego we wasn psyche przy jednoczesnym wzrocie lepszego poznawania fizycznie istniejcego otoczenia ze wzgldu na odczucie lepszego (janiejszego) dziaania zmysw.

Ponadto obserwuje si w wyszych dawkach moe dochodzi do pobudzenia sympatomimetycznego, pojawienia si wyranych halucynacji wzrokowych. 72

Frontal cortex kora czoowa; Basal ganglia jdra podstawne mzgu Thalamus wzgrze; Hypothalamus podwzgrze; Cerebellum mdekRaphe nuclei jdra szwu, VTA brzuszne pole nakrywki 73

Enaktogeny dziaaj gwnie (bezporednio lub porednio) agonistycznie poprzez serotonin (5-HT)

a zwaszcza receptory typu 5-HT1 i 5-HT2A

Mechanizm

74

Bezporednio pobudzaj neurony kory czoowej;Porednio pobudzaj neurony kory czoowej, poprzez wpyw na inne struktury mzgu i zaburzenie przekanictwa 5-HT, NA, DA;Zaburzaj prac miejsca sinawego uwaanego za detektor nowoci (novelty detector) ignorowane na co dzie obiekty staj si niezwykle fascynujce;Zaburzaj filtracyjn funkcj wzgrza prowadzc do przeadowania informatycznego kory.

75

OBJAWY HALUCYNOGENW

Dziaanie zwykle rozpoczyna si z objawami pobudzenia takimi jak uczucie braku zmczenia i stymulacj ukadu autonomicznego. Odczuwanie euforii moe ulec szybko zmianie w depresj lub lk.

Pocztkowe zmiany odczuwania ksztatu i wygldu otoczenia lub wzmoenie siy dziaania zmysw (wyraniejsze odbieranie barw, ksztatw, itp.) moe stanowi wstp do halucynacji.

Halucynacje s zwykle wzrokowe, czsto w formie figur geometrycznych, czasem osb lub obiektw, znacznie rzadziej pojawiaj si halucynacje suchowe czy zwizane z dotykiem.Te zmiany obejmuj rwnie wzrost intensywnoci percepcji zmysw, czasem prowadzc do depersonalizacji i odrealnienia. 76

Oprcz tego czsto pojawiaj si objawy fizycznehalucynogenw (ukad autonomiczny): rozszerzenie renic, tachykardia, pocenie si, drenia, zaburzenia koordynacji ruchw, wzrost cinienia krwi, piloerekcja.

Dziaanie LSD i innych rodkw moe trwa do 12 godzin (czasem nawet duej) mimo wzgldnie krtkiego t0.5 (3 godz. dla LSD).

77

Zaburzenia wiadomoci

Mioklonie

NiepokjDrenie miniowe

Wzmoenie odruchwZaburzenia koordynacjiDreszcze, poty

Hipertermia

Drgawki

Po zayciu bardzo duych dawek (w praktyce si jednak b. rzadko) moe zosta wywoany

Zesp serotoninowy

UZALENIENIE HALUCYNOGENNE

Wikszo kryteriw stosowanych dla okrelenia uzalenienia nie stosuje si do tych rodkw.

Tolerancja szybko rozwija si na dziaanie euforyzujce i psychedeliczne ale zupeny jest brak na tolerancji na objawy fizyczne (ukad autonomiczny).

Istnieje tolerancja krzyowa na LSD i inne halucynogeny (np. psylocybina czy meskalina). Tolerancja rozwija si szybko, gdy rodki zaywane s jeden do kilku razy dziennie przez okres kolejnych 4 dni.

79

NAWRACAJCE OBJAWY ZMIAN ZWIZANYCH Z PERCEPCJ PO HALUCYNOGENACH

Pojawianie si przejciowych zmian w percepcji (Flashbacks) jest pozostaoci zwizan z uprzednim zaywaniem halucynogenw (u 15-70%!!!).

Objawy te mog pojawia si nawet po wielu miesicach (czy nawet latach) od zaprzestania stosowania halucynogenw i mog trwa od minut po kilka dniu (zwykle kilka godzin).

Epizody te obejmuj pojawianie si form geometrycznych, dziwnych obiektw widzianych jakby w oddali, zmian kolorw przedmiotw, aureoli dookoa przedmiotw czy osb.

Realno odczuwania wiata jednak pozostaje, czyli osoba taka zdaje sobie spraw, i taka zmiana odczuwania percepcji jest wynikiem dziaania tych rodkw i nie reprezentuje rzeczywistoci obiektywnie istniejcej. 80

Generalnie po podaniu doustnym w dawkach stosowanych nie dziaa, inne drogi podania (parenteralne lub donosowo) powodujwyrany efekt halucynogenny i enaktogenny, ktry utrzymuje si

przez stosunkowo krtki czas (30-60 min).

DMT (dimetylotryptamina 97 rolin )

81

B. Roliny zawierajce dimetylotryptamin (DMT) 1. Fittonia albivenis, Acatnaceae 2. Justicia pectoralis, Acatnaceae 3. Acer saccharinum, Aceraceae 4. Delosperma acuminatum,

Aizoaceae 5. Delosperma cooperi, 6. Delosperma ecklonis, 7. Delosperma esterhuyseniae, 8. Delosperma hallii, 9. Delosperma harazianum, 10. Delosperma harazianum Shibam, 11. Delosperma hirtum, 12. Delosperma hallii aff. Litorale 13. Delosperma lydenbergense, 14. Delosperma nubigenum, 15. Delosperma pageanum, 16. Delosperma pergamentaceum, 17. Delosperma tradescantioides, 18. Prestonia amazonica:

Apocynaceae 19. Voacanga africana: Apocynaceae

20. Acacia acuminata, Fabaceae (Leguminosae)

21. Acacia alpina, 22. Acacia angustissima, 23. Acacia aroma, 24. Acacia auriculiformis, 25. Acacia baileyana, 26. Acacia beauverdiana, 27. Acacia berlandieri, 28. Acacia catechu, 29. Acacia caven, 30. Acacia chundra, 31. Acacia colei, 32. Acacia complanata, 33. Acacia confusa, 34. Acacia cornigera, 35. Acacia cultriformis, 36. Acacia cuthbertsonii, 37. Acacia decurrens, 38. Acacia delibrata, 39. Acacia falcata, 40. Acacia farnesiana, 41. Acacia floribunda,

82

B. Roliny zawierajce dimetylotryptamin (DMT) (cd)

42. Acacia georginae, 43. Acacia horrida, 44. Acacia implexa, 45. Acacia jurema, 46. Acacia karroo, 47. Acacia laeta, 48. Acacia longifolia, 49. Acacia maidenii, 50. Acacia mangium, 51. Acacia melanoxylon, 52. Acacia mellifera, 53. Acacia nilotica, 54. Acacia nilotica subsp.

adstringens, 55. Acacia obtusifolia, 56. Acacia oerfota, 57. Acacia penninervis, 58. Acacia phlebophylla, 59. Acacia podalyriaefolia, 60. Acacia polyacantha, 61. Acacia polyacantha ssp.

campylacantha,

62. Acacia rigidula, 63. Acacia sassa, 64. Acacia schaffneri, 65. Acacia senegal, 66. Acacia seyal, 67. Acacia sieberiana, 68. Acacia simplex, 69. Acacia vestita, 70. Acacia victoriae, 71. Albizia inundata 72. Anadenanthera colubrina, 73. Anadenanthera colubrina var.

cebil . 74. Anadenanthera peregrina, 75. Anadenanthera peregrina var.

peregrina, 76. Desmanthus illinoensis, 77. Desmanthus leptolobus, 78. Desmodium caudatum(syn.

Ohwia caudata ), 79. Desmodium intortum, 80. Codariocalyx motorius(syn.

Desmodium gyrans),83

B. Roliny zawierajce dimetylotryptamin (DMT) (cd)

81. Desmodium racemosum, 82. Desmodium triflorum, 83. Lespedeza capitata, 84. Lespedeza bicolor, 85. Lespedeza bicolor var.

japonica, 86. Mimosa ophthalmocentra, 87. Mimosa scabrella, 88. Mimosa somnians, 89. Mimosa tenuiflora (syn.

"Mimosa hostilis"), 90. Mimosa verrucosa, 91. Mucuna pruriens, 92. Petalostylis casseoides, 93. Petalostylis labicheoides var.

casseoides, 94. Phyllodium pulchellum(syn.

Desmodium pulchellum), 95. Erythrina flabelliformis, other

Erythrina species, 96. Petalostylis cassioides: 97.Petalostylis labicheoides,

84

rednia dawka meskaliny waha si w przedziale 300-400 mg. Efekty dziaania meskaliny utrzymuj si do 12 godzin po

zayciu. Wysokie dawki (400-600 mg) wywouj silne zmiany

percepcyjne. Pomidzy meskalin a DMT, LSD i psylocybinwystpuje zjawisko tolerancji krzyowej.

Meskalina 16 rolin

85

C. Roliny zawierajce meskalin 1. Echinopsis lageniformis (syn.

Trichocereus bridgesii) 2. Echinopsis scopulicola (syn.

Trichocereus scopulicola) , 3. Echinopsis pachanoi (syn.

Trichocereus pachanoi), 4. Echinopsis spachiana (syn.

Trichocereus spachianus), 5. Lophophora williamsii (Peyote), 6. Opuntia acanthocarpa 7. Opuntia basilaris 8. Austrocylindropuntia cylindrica

(syn. Opuntia cylindrica), 9. Cylindropuntia echinocarpa

(syn. Opuntia echinocarpa), 10. Cylindropuntia spinosior (syn.

Opuntia spinosior), 11. Echinopsis macrogona (syn.

Trichocereus macrogonus), 12. Echinopsis peruviana (syn.

Trichocereus peruvianus),

13. Echinopsis tacaquirensissubsp. taquimbalensis (syn. Trichocereus taquimbalensis),

14. Echinopsis terscheckii (syn. Trichocereus terscheckii, Trichocereus werdemannianus)

15. Echinopsis valida , 16. Pelecyphora aselliformis,

86

Nazwa Czerwone wizanie

Niebieskie wizanie R1 R6 R7

-Karbolina H H H

Tryptolina H H H

Pinolina H OCH3 H

Harman CH3 H H

Harmina CH3 H OCH3Harmalina CH3 H OCH3

Tetrahydroharmina CH3HH OCH3

Pochodne beta-karboliny (znane s co najmniej 64 pochodne 123 roliny)

87

D. Roliny zawierajce alkaloidy beta-karbolinowe 1. Amsonia tabernaemontana,

Apocynaceae 2. Aspidosperma exalatum, 3. Aspidosperma polyneuron, 4. Apocynum cannabinum, 5. Ochrosia nakaiana, 6. Pleicarpa mutica, 7. Newbouldia laevis,

Bignoniaceae 8. Calycanthus occidentalis,

Calycanthaceae 9. Hammada leptoclada,

Chenopodiaceae 10. Kochia scoparia, 11. Guiera senegalensis,

Combretaceae 12. Carex brevicollis, Cyperaceae 13. Carex parva, 14. Elaeagnus angustifolia,

Elaeagnaceae 15. Elaeagnus commutata, 16. Elaeagnus hortensis, 17. Elaeagnus orientalis, 18. Elaeagnus spinosa,

19. Hippophae rhamnoides, 20. Shepherdia argentea, 21. Shepherdia canadensis, 22. Arundo donax, Gramineae 23. Festuca arundinacea, 24. Lolium perenne, 25. Phalaris aquatica, 26. Phalaris arundinacea, 27. Nectandra megapotamica,

Lauraceae 28. Acacia baileyana,

Leguminosae 29. Acacia complanata,. 30. Burkea africana,. 31. Desmodium gangeticum, 32. Desmodium gyrans, 33. Desmodium pulchellum, 34. Mucuna pruriens, 35. Petalostylis labicheoides, 36. Prosopis nigra, 37. Shepherdia pulchellum, 88

D. Roliny zawierajce alkaloidy beta-karbolinowe 38. Strychnos melinoniana,

Loganiaceae 39. Strychnos usambarensis, 40. Banisteriopsis argentia, ,

Malpighiaceae 41. Banisteriopsis caapi, 42. Banisteriopsis inebrians, 43. Banisteriopsis lutea, 44. Banisteriopsis metallicolor, 45. Banisteriopsis muricata, 46. Diplopterys cabrerana, 47. Cabi pratensis, 48. Callaeum antifebrile(syn. Cabi

paraensis), 49. Gymnacranthera paniculata,

Myristicaceae 50. Horsfieldia superba 51. Virola cuspidata, 52. Virola rufula, 53. Virola theiodora, 54. Testulea gabonensis,

Ochnaceae 55. Plectocomiopsis geminiflora,

Palmae

56. Meconopsis horridula, Papaveraceae

57. Meconopsis napaulensis, 58. Meconopsis paniculata, 59. Meconopsis robusta, 60. Meconopsis rudis, 61. Papaver rhoeas, 62. Passiflora actinia,

Passifloraceae: 63. Passiflora alata, 64. Passiflora alba, 65. Passiflora bryonoides, 66. Passiflora caerulea, 67. Passiflora capsularis, 68. Passiflora decaisneana, 69. Passiflora edulis, 70. Passiflora eichleriana, 71. Passiflora foetida, 72. Passiflora incarnata (with

bee), 73. Passiflora quadrangularis, Passiflora ruberosa, 75. Passiflora subpeltata, 76. Passiflora warmingii,

89

D. Roliny zawierajce alkaloidy beta-karbolinowe 77. Calligonum minimum, Polygonaceae 78. Leptactinia densiflora, 79. Ophiorrhiza japonica, 80. Pauridiantha callicarpoides, 81. Pauridiantha dewevrei, 82. Pauridiantha lyalli, 83. Pauridiantha viridiflora, 84. Simira klugei, 85. Simira rubra, 86. Borreria verticillata, Rubiaceae 87. Leptactinia densiflora, 88. Nauclea diderrichii, 89. Ophiorrhiza japonica, 90. Pauridiantha callicarpoides, 91. Pauridiantha dewevrei, 92. Pauridiantha yalli, 93. Pauridiantha viridiflora, 94. Pavetta lanceolata, 95. Psychotria carthagenensis, 96. Psychotria viridis 97. Simira klugei, 98. Simira rubra, 99. Uncaria attenuata, 100. Uncaria canescens

101. Uncaria orientalis, 102. Tetradium (syn. Evodia) Rutaceae 103. Euodia leptococca 104. Araliopsis tabouensis, 105. Flindersia laevicarpa, 106. Xanthoxylum rhetsa, 107. Chrysophyllum lacourtianum, Sapotaceae 108. Ailanthus malabarica, Simaroubaceae 109. Perriera madagascariensis, 110. Picrasma ailanthoides, 111. Picrasma crenata, 112. Picrasma excelsa, 113. Picrasma javanica, 114. Vestia foetida, (Syn V. lycioides), Solanaceae 115. Vestia foetida 116. Symplocos racemosa, Symplocaceae 117. Grewia mollis, Tiliaceae 118. Fagonia cretica, Zygophyllaceae 119. Nitraria schoberi, 120. Peganum harmala, 121. Peganum nigellastrum, 122. Tribulus terrestris, 123. Zygophyllum fabago, 90

E. Roliny zawierajce inne substancje halucynogenne

1. Acorus calamus, asarone 2. Salvia divinorum, aalvinoryna

A, B C 3. Catha edulis 4. Artemisia vulgaris, thujone 5. Mitragyna speciosa,

mitragynina 6. Laurelia novae-zelandiae,

pukateine 7. Turnera diffusa, damianin 8. Magnolia virginiana 9. Corydalis solida, 10. Corydalis cava, bulbocapnine,

nantenine, tetrahydropalmatine 11. Piper methysticum,

kavalaktony 12. Tagetes lucida 13. Lactuca virosa, lactucarium 14. Glaucium flavum, glaucine 15. Galbulimima belgraveana 28

alkaloidw

16. Zornica latifolia 17. Argemone mexicana 18. Argyreia nervosa, ergine 19. Tabernanthe iboga, ibogaina 20. Tabernanthe orientalis 21. Tabernanthe pubescens 22. Tabernanthe montana 23. Trachelospermum jasminoides 24. Nymphaea caerulea,

aporphine 25. Leonatis leonurus, leonurine 26. L. nepetifolia 27. Calea zacatechichi 28. Silene capensis 29. Ipornoea tricolor 30. Alchornea floribunda, 31. Pausinystalia yohimbe

91

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

ACACIA Acacia spp. 1) analog Ayahuasca,2) piwo(Africa Dolo,Mexico Pulque,Mayan Balche),3) kadzida,4) Betel QuidsDo picia,do palenia

MescalineDMT

afrodyzjak;dziaaniedepresyjne, uspokajajcehalucynogenneUwagi:Zwizki czynnes objtekontrol

92

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

AYAHUASCAAyahuasca -rytualnypsychodelikIndianPoudniowoame-rykaskichzaywany wformie napoju

Banisteriopsiscaapi 1) Ayahuasca(Wino

duszy),2) Enema,3) Smoking Blends,4) tabaka(Snuff )Do piciaDo wchania

DMTAlkaloidypochodneharmanuBufotenine5-Meo-DMTN-etylo-tryptamina

Dziaaniestymulujce,halucynogen.Alkaloidy sInhibitoramiMAO

93

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

ANGELSTRUMPETAMAZONIAN TREEDATURA

Canavaliamaritima,C. rosea

1) MarijuanaSubstitute,2) Ex-Ses,3) Spike,4) Ice Bud,5) Blueberry Haze,6) Dream Incense,7) Dutch Haze

Canarosine? Substytut kawy,nasiona jadalne.W Meksykunasiona spalone isu jakoSubstytutmarihuany

94

Canavalia maritima, Canavalia rosea

Trudno wskaza na przyczyny dziaania na OUN. By ostatnie prace nad zidentyfikowaniem nowych alkaloidw guanidynowych w tej rolinie pozwol odpowiedzie na to pytanie. Nowy alkaloid canarosine (kanarozyna?), o charakterze liganda dla receptorw dopaminowych D1 moe wyjani to dziaanie.

Pattamadilok et al. Journal of Asian Natural Products Research, 10 (10), 915918, 2008

canarosine

95

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

BELLADONNAATROPA,DEATHSHERB,DEVILS BERRY

AtropabelladonnaPokrzykwilczajagoda(lecznicza)

1) kadzida,2) psychoaktywnepiwa, wina, miodynazywaneWitchesOintments,3) Smoking Blends(mieszanki dlaniepalcych)

Alkaloidytropanowe:Hyoscyamina,

atropina,skopolamina.

Objawyatropino-podobne(m.in. zaburzenieakomodacji,rozszerzenie renic, wysuszenieBonluzowych jamyustnej,tachykardia,wzrost cinieniattniczego,pobudzeniepsychoruchowe,halucynacje,zaburzeniawiadomoci,zatrzymaniemoczu)

96

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

BETEL NUT,ARECA NUT

Areca catechuPalma betelowa

1) Oriental Joy Pillsi podobne

Alkaloidy:ArecaidinArecaine,ArecolidinArecoline

Dziaaniepobudzajce. (stosowana np. na Filipinach) Surowiec niekontrolowanyUwaga:8 10g dawkaletalna(narkolepsja,Sedacja, mier)

97

Areca catechu, palma betelowa

Zawiera m.in. alkaloid arekolin.Arekolina jest rodkiem parasympatykomimetycznympobudzajcym ukad przywspczulny. Powoduje midzy innymi przyspieszenie perystaltyki przewodu pokarmowego i pobudza czynno gruczow wydzielniczych. Arekolina jest agonist receptorw muskarynowych M1, M2 i M3.

Yang et al. Chin J Physiol. 43 (1): 2328, 2000.

arekolina

98

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

BITTERORANGE

Citrus aurantiumPomaraczagorzka

Ekstrakty, kapsukiI tabletki1) preparatyodchudzajce2) Turbo III,3) Pure Bliss,4) Nirvana,5) Happy Caps,6) Diablo,7) Stargate,8) StargateResurrection,9) Crank Powder,10)Red Zone Caps,11) Blowout,12) Snow Blow,13) Charge Plus

OlejeketerycznyFlawonoidy

Dziaaniedepresyjne, sedatywneZawiera zwizkichemiczneniekontrolowane

99

Citrus aurantium L., pomaracza gorzka

By moe ze wzgldu na zwizki (w skrce) wykazujce aktywno adrenegiczn zarwno poprzez receptory jak i (p-synefryna, m-synefryna) (Haaz i wsp. 2006). Stosowane m.in.. w preparatach odchudzajcych.

Brak jednoznacznych bada klinicznych wskazujcych na waciw zaleno dawkaefekt u pacjentw, niedostateczne dane na temat bezpieczestwa (wpyw na metabolizm) (Haaz i wsp. 2006).

p-synefryna

100

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

BLACK PEPPER,COMMON PEPPER,INDIAN PEPPER

Piper nigrum 1) Nirvana,2) Stargate,3) StargateResurrection,4) Strawberry Fields,5) Trip2night,6) U4-E,7) Benzoberries

OlejeketerycznyFlawonoidyZawierasafrolklasyfikowanydo grupyprekursorw

Dziaaniestymulujce,halucynogenneAfrodyzjak

101

Piper nigrum, pieprz czarny

Safrol - prekursor do syntezy m.in. otrzymywania MDMA.Safrol otrzymywany przez ekstrahowanie zarwno z korzenia jak i owocw (jako olejek). Safrol ma mie dziaanie stymulujce , halucynogenne oraz dziaa jako afrodyzjak w bardzo duych dawkach (powyej 500m mg??). Dziaa take hepatotoksycznie. Stosowany jest w przemyle perfumeryjnym.

Liu et al. Food and Chemical Toxicology, 37, 697-702, 1999

safrol

102

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CACTICONTAININGMESCALINE(kaktusyzawierajcemeskalin)

Trichocereus/Echinopsis sppTrichocereusbridgesii,T. cuzcoensis,T. fulvinanus,T. macrogonus,T. pachanoi,T. peruvianus,T. taquibalensis, T.tersheckii,T. validus,T. werdermannius

1)San Pedro,2) Smoking Blends

Meskalina Dziaaniehalucynogenne,psychodeliczne,Pobudzajce.PowodujepsychozyNa mocynowelizacji z dnia20 marca2009 r. ustawyposiadanie rolinywych, suszu, nasion, wycigworaz

ekstraktw z Echinopsispachanoi jestnielegalne.103

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CALIFORNIANPOPPYCALIFORNIAPOPPY,GOLDEN CUP,GOLD POPPY,OPIUM OF THEINDIANS

Eschscholziacalifornica

1)Smoking Blends,2) MarijuanaSubstitute,3) Entropy

Do palenia ido picia (nalewki,ekstrakty)

Alkaloidy(kodeina, morfina,berberyna,chelidonina iinne)

Dziaaniehipnotyczne, narkotyczneSurowieckontrolowany w UE

104

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CEBIL & YOPO AnadenantheracolubrinaA. peregrina

1) Maize Beer(Indians),2) Wine,3) Enema,4) Ayahuasca, 5) Smoking BlendsDo ucia,Do palenia,Jako tabaka

BufoteninaTryptaminaDMT.5-hydroksyN-Monometylo-tryptamina

DziaanieHalucyno-genne.ZawieraobjtykontrolDMT

105

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CHACRUNA Psychotriaviridis

AyahuascaDo picia,Do palenia,Jako tabaka

DMTAlkaloidypochodnebetakarboliny

Dziaaniehalucynogenne.Zawiera objtykontrol DMT

Na mocynowelizacji zdnia 20 marca2009 r. ustawyPosiadanierolinywych, suszu,nasion,wycigw orazekstraktw z tej roliny jest nielegalne.

106

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CHALIPONGA Diplopteryscabrerana

1) Ayahuasca2) ekstraktyDo picia,Do palenia,

Licie:DMT5-MeO-DMT,Bufotenina,AlkaloidyPochodnebetakarboliny

DziaanieHalucynogeneZawiera objtykontrol DMT

107

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CHINESEFO-TI

Polygonummultiflorum

1) Sake Trip2Night,2) Turbo III Rave,3) Comet,4) Cockstar,5) Diablo,6) Ecstacy OriginalHerbal FormulaDo picia, Do palenia,

Ziele:RhaponticinRhapontin,Rhein,Scopoletini inne

Dziaanieuspokajajce,Depresyjne, pobudzajace?Zawiera zwizkichemiczne niekontrolowane

108

Polygonum multiflorum, Rdest wielokwiatowy

Rhaponticin (rapontycyna) naley do grupy poch. hydroksystylbenu o dziaaniu estrogenowym. Wg niektrych danych ma rwnie dziaa przeciwlkowo (sedatywnie?). Niektrzy wykryli dziaanie antyapoptotyczne (Misiti et al. Brain ResearchBulletin 71, 29-36, 2006). Scopoletin (skopoletyna) - naleca do kumaryn ma miedziaanie pobudzajce OUN poprzez hamowanie aktywnoci acetylocholinesterazy (Rollinger et al. J. Med. Chem., 47 (25), 62486254, 2004).

Imwalle et al.. Physiol Behav 2005, 84(1):157-163, 2005, Vollmer et al. Chinese Medicine , 5:7, 2010

rapontycyna skopoletyna

109

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

CORAL TREE Erythrina spp.(drzewo koralowe)

1)Ayahuasca,2) Smoke,3) Smoke Plus, 4)Smoke X,5) Smoke XX, 6)Smoke XXXDo picia,Do palenia,

Alkaloidy Dziaaniepobudzajce,afrodyzjak

Zawiera zwizkichemiczne niekontrolowane

110

Erytrawina jest tertahydroizochinolinowym alkaloidem, ktry w warunkach modelowych wykazuje dziaanie anksolityczne (Flausino et al. Biol Pharm Bull., 30(2), 375-378, 2007). Erytralina i erytrynina - ekstrakty z nasion Erythrina spp.wywieraj dziki obecnoci tych spirocyklicznych- izochinolinowychalkaloidw dziaanie pobudzajce typu kuraro-podobne (Picki i Unna, JPET, 83: 59-70, 1945; Hider et al., Journal of Medicinal Chemistry-Chemical Therapy, 21, 231, 1986).O tyle niebezpieczne, e kurara w wysokich dawkach ma dziaanie prodrgawkowe.

erytralina

Erythrina spp., drzewo koralowe

erytrawina

111

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

COUNTRYMALLOW

Sida Cordifolia 1) Ex-1,2) Ecstacy3) Original HerbalFormula,4) Lust,5)Road Runner,6) Space Cadets,7) SpeedosDo picia,Do palenia,

Alkaloidy:Efedrynapseudoefedryna

112

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

DAMIANA Turneraaphrodisiaca,Turneradiffusa

1) Librex,2) Liquid Speed,3) Magic Silver andGold,4) Red Ball,5) Rise Blue,6)SexE,

7) Activate. Do picia(napary,herbatka)Do paleniaoraz

kapsuki

OlejeketerycznyApigenina, Damianina

Dziaaniedepresyjne,halucynogennie, pobudzajco lubuspokajajco(zalenie oddawki)Zawiera zwizkichemiczne niekontrolowane

113

Turnera aphrodisiaca, Turnera diffusa, damiana (krzew, Meksyk)

W olejku wykryto karyofylen, -kadinen, elemen i 1,8-cineol.Dziaa jako afrodyzjak, wykazuje te dziaanie anksjolityczne, estrogenopodobne oraz adaptogenne (antystresowe) (Rowland et al. J. Sex Marital Ther., 29(3), 185-205, 2003; Mendes et al. J. Ethnopharmacol. 109(3), 493-500, 2007.; Zava et al. Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 217(3), 369378, 1998, Kumar et al. J. Herb Pharmacother., 5(4): 13-21, 2005). Za to dziaanie najprawdopodobniej odpowiada obecno flawonu apigeniny (anksolityczne) (Kumar i Sharma, Pharmaceutical Biology, 44, 84-90, 2006),damianiny jednak dokadny mechanizm (johimbino-podobny?) dziaania jest jak na razie nieznany (Estrada-Reyes et al. J. Ethnopharmacol. 123(3), 423-429. 2009).

apigenina

114

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

DREAM HERBBitter Grass,Dogs GrassZio snuLicie Boga

Caleazacatechichi

1) MarijuanaSubstitute,2) Sence

LaktonySeskwiterpenowe

Alkaloidy:Calaxin,Caleicin A,Caleicin B,Caleins,

Dziaaniepobudzajco,halucynogennie, Na mocynowelizacji z dnia20 marca2009 r. ustawy o posiadanie rolinywych, suszu, nasion, wycigworaz

ekstraktw z Caleazacatechichi jestnielegalne.

115

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

EPHEDRAMA HUANG

Ephedrasinica

1)Trip2Night,2) Herbal Ecstasy,3) Smoking Blends.Tabletki, kapsuki,nalewki, ekstrakty

AlkaloidyEfedryna,PseudoefedrynaNorefedryna,MetylefedrynaMetylopseudo-efedryna,oraz safrol;

Dziaaniepobudzajce,halucynogennieObjte kontrol, zwizkiklasyfikowane do grupyprekursorw

116

Przsl (suszone mode gazie) (Ephedrasinica Stapf).

Kovacs i Mela 2006

efedryna

Efedryna - kora mzgowa dziaanie niewybircze na receptory alfa i beta-adrenrgiczne, podniecenie psychiczne, w wikszych dawkach niekiedy uczucie niepokoju i lku, bezsenno, pobudzenie ruchowe, w wikszych dawkach drgawki.

Orodki wegetatywne pobudzenie orodka oddechowego, termogeneza.

Relatywnie szybka tolerancja (tachyfilaksja) std przy powtarzanym czstym stosowaniu efekty coraz sabsze.

117

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

EVODIA Evodiarutaecarpa

1)Liquid Speed,2)Red Zone Caps.Proszek, kapsukiherbatka

Rutaecarpine5-MeO-DMT

5-MeO-DMT objtykontrol

118

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

FLY AGARIC,AGA,BENITENGUTAKE,MAGICMUSHROOMS,

Amanita muscariaMuchomorczerwony

1) Cohoba,2) ecstacy herbalformula,3) piwo, wino,kykeon,4) smoking blends.Do paleniaDo picia

Acetylcholine,Bufotenine,Ibotenic Acid,L-Hyoscyamine,Muscaridine,Muscarine,Muscazone,Muscimol,Psilocin,Psilocybin

HalucynacjeEfektpsychodelicznyPsilocynaobjta kontrol

119

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

GIANT CANEARUNDO,ARUNDO GRASS,BAMBOO REED,

Arundo donax AyahuascaDo picia

DMT5-methoxylated Ndemethylatedanalogue,5-MeO-NMTAlkaloidy

HalucynacjeEfektpsychodelicznyDMT, N-N-DMT,objte kontrol

120

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

GINGER LILYAROMATICGINGER,GALANGA,

Kaempferiagalanga, kenkur

Oriental Joy PillsGenie.

Olejeketeryczny


121

Za dziaanie pobudzajce by moe odpowiedzialne s olejki ekstrahowane z kczy, a zwaszcza ethyl-p-methoxy-trans-cinnamate (ester etylowy kwasu p-metoksy-trans-cynamonowego) , ktry by inhibitorem aktywnoci MAO (Noro et al.. Chemical & Pharmaceutical Bulletin, 31(8), 2708-2711, 1983).Wykryto rwnie sedatywne dziaanie tego zwizku i jego analogw (Huang et al. Journal of Ethnopharmacology, 120(1), 123-125, 2008).

Kaempferia galanga, Kenkur

122

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

GUARANA PaulliniacupanaGuarana, ciernioplt

1) Herbal Ecstasy,2) Energy Drinks,3)Weight LossRemedies,4) Punk Pills,5) Pure XS,6) Pure Bliss,7) Rise Blue,8) Road Runner,9) Snow Blow.

Kofeina,TeofilinaTeobrominaCatechins, Catechol,Catechutannic-Acid,Guanine, Guaranine, MalicAcid,

Zawierazwizkichemiczne niekontrolowane

123

Guarana, paulinia, ciernioplt -Paullinia cupana H.B.KNasiona zawieraj ok. 6% kofeiny.

Dziaanie pobudzajce ze wzgldu na obecno kofeiny i zwizkw pokrewnych. Kofeina z guarany wchania si stosunkowo wolno (dziaanie utrzymuje si do 6 godz.) a wic ok. 50% duej nikofeina wypijana z kaw.

Kovacs i Mela 2006124

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

HAWAIIAN BABYWOODROSE

Argyreianervosa

1) Utopian Bliss Balls,2) Ayahuasca,3) Soma,4) Druids Fantasy,5) Dionysos, HappyCaps Mister-E6) Trip E.

AlkaloidypochodnekwasuD-lizergowegoKwaslizergowy

Dziaaniepobudzajce,halucynogenne,psychodeliczneZwizkikontrolowaneNa mocynowelizacji z dnia20 marca2009 r. ustawyposiadanie rolinywych, suszu, nasion, wycigworaz

ekstraktw jest nielegalne.125

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

HORNY GOATWEED

EpimediumSagittatumKozie ziele

1) Alcoholic SpringWine,2) Librex Sex Pills,3) Cockstar,4) Sex-E Happy Caps.

Chrysoeriol,Epimedin B,EpimedokoreanosideEpimedoside A,Icariin, IcarisidIi,Ikarisoside A, Magnoflorin,Yinyanghuo A - E

PobudzajcohalucynogennieZwizkiNiekontrolowane

126

icariin

Epimedium sagittatum, kozie ziele

.

Icariin zwizek o charakterze flawonoidu wykazuje prawdopodobnie dziaanie viagro-podobne (sindenafil) dziki hamowaniu odmiany fosfodiestarazy typu PDE5 w badanichmodelowych (Chen i Chiu, Urology, 67, 631-635, 2006; Ning et al., Urology, 68, 1350-1354, 2006). Niemniej wydaje si, ze aby uzyska wyrany efekt naleaoby wchon bardzo due iloci (ok. 200 razy mniej aktywny od sindenafilu).

.

127

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

JIMSONWEEDANGELSTRUMPET,DEVILS APPLE, DEVILSWEED, DEVIL

DaturastramoniumBieludzidzierzawa

1) Smoking Blend,

2) Zombie Poison,

3) kadzida,4) piwo, 5) San Pedro,6) Balche,7) Betel8) Quids,9) Enema,10) Oriental Joy11) tabaka

Alkaloidytropanowe:ApoatropinaAtropinaHyoscyna,HyoscyaminaSkopolamina

Objawyatropino-podobne4 5g suchychlici miertelne0.3g toksyczne

128

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

JUREMA Mimosa hostilis(inna nazwaMimosatenuiflora)

1) AyahuascaAnalogs,2) MarijuanaSubstitute,3) kadzida,4) Smoking Blends

Kora:DMT5-Meo-DMT

DMT, NN-DMT objte kontrolNa mocynowelizacji z dnia20 marca2009 r. ustawy w Polsce posiadanierolinywych, suszu, nasion, wycigworaz

ekstraktw z Mimosa tenuiflorajestnielegalne.

129

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

KANNA Sceletiumtortuosum

1) MarijuanaSubstitute,2) Smoking Blends,3) Empathy,4) Sence5) tabaka6) piwo

N,N-DMTMesembrenol,MesembrenoneMesembrine,Mesembrinine

DziaanienarkotycznepsychodeliczneNN-DMT objty kontrol

130

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE OPIS

KAVA KAVA PipermethysticumPieprzmetystynowy

1) Betel Quid,2) Soma (Drink ofGods),3) Wack-E,4) Benzoberries, 5) Druids Fantasy,6) Nirvana7) tabakaDo piciaDo paleniaKapsuki

Kawalaktonym.in.Dehydrokawain,Dehydromethysticin,DemethoxyyangoninDihydrokawain,Dihydrokawain-5-ol,DihydromethysticinPipermethysticin

Na mocyNowelizacjiz dnia 20marca

2009 r.posiadanierolinywych,suszu,

nasion,oraz

EkstraktwZPipermethysticumjestnielegalne.131

Pieprz metystynowy (Piper methysticum), Kava kava

kawalaktony

Wycofany ze stosowania w lecznictwie ze wzgldu na due prawdopodobiestwo dziaania hepatotoksycznego (Fu et al.. Journal of Environmental Science & Health Part C Environmental Carcinogenesis & EcotoxicologyReviews, 26(1), 89-112, 2008)

Dziaanie psychoaktywne gwnie ze wzgldu na obecnokawalaktonw. Wykazuje aktywno anksjolityczn i przeciwdepresyjn dziaajc poprzez blokowanie kanaw wapniowych zalenych od potencjau oraz pewnych odmian kanaw sodowych (Martin et al.. Planta Medica 68 (9), 784 789, 2002; Singh iSingh, CNS Drugs 16 (11), 731 743, 2002).

132

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

KHATAFRICAN TEA,AFRICAN SALAD,ARABIAN TEA,BUSHMANS TEA,CATHA,CHAT,KAT

Catha edulisCzuwaliczkajadalna

Smoking BlendsDo paleniaDo ucia

Alkaloidy:Cathidine,Cathine,Cathinine,Cathinone,Ephedrine,Norpseudoephedrine

Posiadanie jest nielegalneSurowiec zawierazwizkichemiczne objtekontrolNa mocynowelizacji z dnia20 marca2009 r. ustawyposiadanie rolinywych, suszu, nasion, orazekstraktw z Catha edulis jest nielegalne.

133

Czuwaliczka jadalna, khat (Catha edulis,Vahl)

Katynon jest gwnym alkaloidem tej roliny, poch. fenyloetyloaminy, wykazujc podobiestwo strukturalne do efedryny. Ma dziaanie stymulujce, o mechanizmie analogicznym do efedryny i amfetaminy (Patel, East African MedicalJournal, 77(6), 329-332, 2000). Wykazuje te powinowactwo do transportera dla serotoniny (Fleckenstein et al. European Journal of Pharmacology 382, 4549, 1999.

katynon

134

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

KLIPP DAGGADZIKA DAGGA;OGON LWA;UCHO LWA

LeonotisnepetifoliaL. leonurusLeonotis

kocimitkolistny

1) MarijuanaSubstitute,2) Genie,3) Magic Silver andGoldDo picia,Do palenia

LeonitynaLeonurynaMarrubina

Na mocynowelizacji z dnia20 marca2009 r. ustawyposiadanie rolinywych, suszu, nasion, wycigworaz

ekstraktw z Leolotis leonurusjestnielegalne.

135

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

KRATOMKRATOM,ITHANG,KAKUAM,THORN,BIAK,KETUM

Mitragynaspeciosa

1) Palm Wine,2) Betel Quids,3) Blueberry Haze,4)Dutch Haze

Do piciaDo paleniaDo uciaKapsuki

Alkaloidy:Mitragynini jejpochodne(ponad 20)

Na mocynowelizacji z dnia 20 marca2009 r. ustawy oprzeciwdziaaniunarkomanii w Polsceposiadanie rolinywych, suszu, nasion, wycigw orazekstraktw z Mitragynaspeciosajest nielegalne.

136

Mitragyna speciosa Korth., Kratom

Licie s czsto stosowane jako substytut opium [Chittrakarn i wsp., 2010].Gwny alkaloid to mitragynina [Chittrakarn i wsp., 2005]. Inne alkaloidyto mitrafylina, speciogynina, 7-hydroksymitragynina [Chittrakarn i wsp., 2010]. Mitragynina wykazuje dziaanie przeciwblowe jakoagonista receptorw opioidowych (g. typu ) [Matsumoto i wsp., 1996;Kikura-Hanajiri i wsp., 2009; Chittrakarn i wsp., 2010]. Wpywa take naprzekanictwo noradrenergiczne i serotoninergiczne [Matsumoto et al., 1996].

mitragynina

137

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

MUSHROOMSMAGICMUSHROOMS,SACREDMUSHROOMS

Psilocybesemilanceataysiczkalancetowata

StrawberryFieldsHerbal High PillsDo paleniaDo jedzenia nasurowo lubgotowane

Psilocybin, psilocin

Objawy:rozszerzenie renic,przyspieszonypuls, wysokiecinienie krwi,sucho w ustach,wysokaTemperaturaciaa, dreszcze,niepokj,Drtwienietwarzy,zawroty gowy,dezorientacja,paranoja, silnepobudzenie,Omamy i ostrepsychozy, drgawki

138

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

MEXICANMARIGOLDANISE MARIGOLD,CHILI MARIGOLD,MEXICANMINT MARIGOLD,MEXICANTARRAGON,PERICON

Tagetes lucida Smoking Blends,Balche (Drink)Incense,Sence

Do paleniaDo piciaJako przyprawa

Olejeketeryczny:Tageton,Tagetyna


139

Tagetes lucida, tarragon

Dziaanie psychotropowe by moe wywiera dziki skadnikom olejku eterycznego oraz flawonoidom tageton, tagetyna. Ostatnio udowodniono w warunkach modelowych aktywnoprzeciwdepresyjn, chocia nie jest jasne ktre zwizki za ten fakt s odpowiedzialne (Guadarrama-Cruz, Journal of Ethnopharmacology, 120(2), 277-281, 2008).

140

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

MORNING GLORYMEXICANMORNING GLORY

IpomoeaRubrocaerulea,I. tricolor,I. violacea

Wilce z rodzinypowojowatych

1) Enema,2) Druids Fantasy,3) Dionysos,4) Space Cadets,5) Strawberry Fields,6) BC2 MindscapingDo piciaDo ucia

Alkaloidypochodnekwasulizergowego(?)Ergotamina ?

Halucynacje,reakcjepsychotyczne

141

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

NETTLESTINGING NETTLE,DOG NETTLE,CALIFORNIANETTLE

Urtica dioicaPokrzywazwyczajna

Smoking Blends,Experience Red Ball

5-Hydroksytry-ptamina (serotonina)

Zawiera zwizkichemiczne nieobjte kontrol

142

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

NUTMEG MyristicaFragransGakamuszatoowa

Do wchaniaDo paleniaDo picia

1) MarijuanaSubstitute,2)Smoking Blend,3) Herbal Ecstasy,4) Ayahuasca,5) Betel Quids,6) Oriental Joy Pills &Related Preparations,7) Ecstacy8) Tabaka (Snuff)

Olejeketerycznyw tymsafrol

safrol jestklasyfikowanydo grupy

Prekursorw (np.. Synteza MDMA)

143

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

POPPYOPIUM POPPY,PLANT OF JOY,MAWSEED,GARDEN POPPY

Papaversomniferum

Mak lekarskiOpium

Dutch Haze,Oriental Joy Pills,Betel Quids,Enema,Incense,Smoking Blends,Soporific Sponge,

Alkaloidy:MorfinaApomorfinaKodeinaDopaminatryptofanI inne

Na mocynowelizacji z dnia 20 marca2009 r. ustawy o przeciwdziaaniu

narkomanii w Polscekoncentratyoraz

wycigi ze somymakowej snielegalne.

144

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

PUNCTURE VINECALTROP,CATS HEAD

Tribulusterrestris

Buzdyganeknaziemny

Ayahuasca, Cockstar,Dreamweaver, Librex,Tabaka

Proszek, odwarDo piciaDo wchania

Saponinysteroidowe:Diosgenin,DiosginTerrestrosideTribuloside,Tribulosin

Zawiera zwizkichemiczne nieobjte kontrol

145

Tribulus terrestris, buzdyganek naziemny

Stosowany ze wzgldu na postulowane waciwoci jako afrodyzjak. Udowodniono w warunkach modelowych (szczury), e za to dziaanie ma by odpowiedzialna saponina protodioscyna, poprzez wpyw na syntez NO (dziaanie viagro-podobne) oraz wzrost testostreonu i jego pochodnych (Gauthaman et. al. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 9 (2), 257265, 2003).

protodioscyna

146

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

SALVIADIVINERS SAGE,SALLY-D,SHEPHERDESSSHERB,SKA MARIAPASTORA,SKA PASTORA,YERBA DE MARIA

Salviadivinorum

SzawiawieszczaSz. czarownikaSz. divinorumSz. prorocza

Smoking Blends,Incense

Do uciaDo piciaDo paleniaDo inhalacji

ZwizkiditerpenoweSalvinorin A (gwnie)

Na mocynowelizacji z dnia 20 marca2009 r. ustawyposiadanierolinywych, suszu, nasion, wycigw orazekstraktw z Salviadivinorum jest nielegalne.

147

Salvia divinorum, szawia wieszcza,

Salwinoryna A

Za dziaanie psychoaktywne szawii wieszczej maj odpowiadazwizki diterpenowe zwane salwinorynami. Salwinoryna Analey do najsilniejszych znanych naturalnych zwizkw psychoaktywnych ju w dawkach 0.1 0.2 mg. Dziaa gwnie poprzez receptory opoidowe typu (KOR). Dusze stosowanie powoduje zjawisko sensytyzacji (Prisinzano, Life Sciences, 78, 527 531, 2005, Yan et al.. Biochemistry. 44(24), 8643-8651, 2005). 148

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

SYRIAN RUEAFRICAN RUE,PEGANUM,RUE,SYRIAN RUE,HARMAL SHRUB,ESPAND,ISBAND

PeganumharmalaPoganekrutowaty, ruta stepowa

AyahuascaIncense,Smoking Blends,Snuff,Soma

Alkaloidyharmanowe

Na mocynowelizacji z dnia 20 marca2009 r. ustawyposiadanierolinywych, suszu, nasion, wycigw orazekstraktwz Peganumharmalajest nielegalne. Peganumharmala

149

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE OPIS

VELVET BEANBENGAL BEAN,BUFF ALO BEAN,CHIPORRO

Mucunapruriens

ZombiePoison,Cockstar,Sex-EDo picia(herbatkanalewkaekstrakty)Do palenia

5-Hydroksytryptamina,5-Meo-DMT6-MetoksyharmanNikotynaDopamina

Substancjekontrolowane

5-Meo-DMTN,N-DMT

150

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

WATER LILY NymphaeacaeruleaN. amplaN. alba

Rne gatunkigrzybieni

Do paleniaDo picia

Apomorphine,Aporphine,Nuciferine,Nornuciferin

Na mocynowelizacji z dnia 20 marca2009 r. ustawyposiadanierolinywych, suszu,nasion,wycigw orazekstraktw zNymphaeacaerulea jestnielegalne.

151

ZWYCZAJOWAANGIELSKA

NAZWAACISKA

PRODUKTY/METODA

STOSOWANIA

ZWIZKI CZYNNE

OPIS

YOHIMBE Corynatheyohimbe,Pausinystalisyohimbe

Activate,Happy Caps Mister E,Trip E,Spacee,Xplode,Phat Freddie TripstarDo paleniaDo piciaJako tabaka

Alkaloid johimbina antagonistareceptorwalfa2

Inne alkaloidy:Ajmaline,Ajmalicine

152

Johimba lekarska (Pausinystalia yohimbe)

Kora johimby lekarskiej - zawiera alkaloidy do 1,5%: johimbina, izojohimbina, alojohimbina, ajmalina.

Mechanizm dziaania - antagonista presynaptycznych 2-adrenoreceptorw (saby inhibitor MAO). Uwaa si, e niebezpieczne jest stosowanie johimby duej ni 2-3 tygodnie ze wzgldu na dziaania niepodane takie jak: silne pobudzenie, wzrost cinienia krwi, ble i zawroty gowy, zwikszonczstotliwo oddawania moczu (Krotkiewski 2006 ).

153

Dzikuj

154

Substancje Roslinneo Działaniu Psychostymulujacym i Halucynogennym Jurata 2010 Polskie Wersja...

Documents

Transcript of Substancje Roslinneo Działaniu Psychostymulujacym i Halucynogennym Jurata 2010 Polskie Wersja...