CEM Instytut Badań Rynkui Opinii Publicznej Sp. z o.o.30-102 Kraków, ul. Syrokomli 10tel. +48 12 6375438, biuro@cem.plhttp://www.cem.pl

Struktura kopiowanych materiałów w punktach kserograficznych

dr hab. Jan Jerschina, emerytowany prof. UJElżbieta Lesińska

Dorota MicekŁukasz PytlińskiKraków, maj 2014

2

Plan prezentacji Informacja o wykonawcy – CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Informacja o badaniu – cele, metodologia i organizacja badania Wyniki Dyskusja

3

CEM – Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Założony w 1990 r. przez profesora Jana Jerschinę i grono jego współpracowników, pracowników

naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W początkach działalności CEM wykonywał głównie sondaże społeczne i polityczne śledząc przemiany zachodzące w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. W kolejnych latach, dzięki współpracy z wybitnymi ekonomistami, wprowadziliśmy do naszej oferty badania rynkowe. Obecnie wykonujemy zarówno sondaże społeczne, jak i badania marketingowe z wykorzystaniem zaawansowanych metod i technik badawczych. Stosujemy nowoczesne techniki analizy i wizualizacji danych.

Własna pracownia wywiadów telefonicznych (CATI) i system do badań internetowych (CAWI) pozwalają na szybką realizację badań i minimalizację kosztów. Mamy także doświadczenie w prowadzeniu badań międzynarodowych.

Od początku istnienia przestrzegamy zasad kodeksu badań społecznych i marketingowych opracowanego przez ESOMAR – międzynarodową organizację działającą na rzecz rozwoju badań marketingowych. Uczestniczymy także w programie kontroli jakości pracy ankieterów OFBOR – polskiego stowarzyszenia firm badawczych.

4

INFORMACJE O BADANIUNota metodologiczna

5

Wstęp i cele badaniaCele badania: Pierwotnym celem badania było oszacowanie udziałów poszczególnych typów utworów w całości

zwielokrotnianych materiałach podlegających ochronie z tytułu praw autorskich. Badanie uwzględniło oszacowanie udziału utworów autorów polskich, zagranicznych i tłumaczeń z języków

obcych na polski. Dodatkowo celem badania było ustalenie wydawców powielanych materiałów (w badaniach od 2007 r.). Ustalenie kraju pochodzenia powielanych materiałów rozumianego jako kraju siedziby wydawcy

(od 2007 r.). Oszacowanie proporcji liczby stron kopiowanych utworów, które stanowią element książek w stosunku do

liczby stron utworów zawartych w czasopismach (od 2008 r.). W 2013 r. poszerzono cele badania o zakodowanie dziedziny nauki, której dotyczy kopiowany materiał.

Ponadto wprowadzono następujące zagadnienia:– oszacowanie intensywności kopiowania utworów;– oszacowanie średniej ceny za kopię strony A4;– oszacowanie liczby kopii formatu A4 kopiowanych rocznie na terenie Polski.

6

Cele od fali 2008

Oszacowanie udziałów poszczególnych typów utworów w całości kopiowanych materiałów podlegających ochronie z tytułu praw autorskich

Ustalenie wydawców kopiowanych materiałów

Ustalenie kraju pochodzenia kopiowanych materiałów rozumianego jako kraju siedziby wydawcy

Oszacowanie proporcji liczby stron kopiowanych utworów, które stanowią element książek w stosunku do liczby stron utworów zawartych w czasopismach

Określenie dziedziny nauki materiałów naukowo-technicznych

Oszacowanie intensywności kopiowania oraz średniej ceny za kopię A4

7

Dobór miast w kolejnych falach2006 2007 2008 2010 2012 2013

Warszawa X X XPoznań X X XŁódź X X XWrocław X X XKraków X X X XKatowice X XLublin XGdańsk XBydgoszcz XSzczecin XOlsztyn XRzeszów X

Największe ośrodki akademickie

Stopniowe rozszerzanie obszaru geograficznego

Powtarzanie pomiarów w miastach w kolejnych falach

Kumulacja danych z kolejnych fal

8

Dobór punktów obserwacji Dobór punktów kserograficznych na uczelniach:

– spis wszystkich uczelni i wszystkich jednostek uczelnianych w badanych miastach;– spis wszystkich punktów ogólnodostępnych kserograficznych we wszystkich jednostkach uczelni;– losowanie proste próby punktów kserograficznych.

Dobór punktów tzw. miejskich:– podział terytorium miast na prostokąty wg siatki geograficznej;– wyodrębnienie obszaru „centrum” i „poza centrum”;– losowanie prostokątów;– spis wszystkich ogólnodostępnych punktów kserograficznych w wylosowanych prostokątach;– losowanie do obserwacji.

9

Metodologia badania Jednostką analityczną pozwalającą identyfikować udziały poszczególnych typów utworów w tych badaniach

była liczba stron utworu. W przypadku materiałów o wielkości do A4 jednostką analityczną była strona utworu bez względu na to, ile

ma znaków czy centymetrów kwadratowych. Natomiast w przypadku materiałów wielkoformatowych jednostką analityczną była powierzchnia równa stronie A4. W przypadku, gdy na jednej odbitce ksero znajdowały się dwie strony utworu (co jest często praktykowane w przypadku powielania książek), do celów analitycznych zostały przyjęte dwie strony utworu. W obliczeniach stosowano ułamkowe części stron w zależności od ich zapełnienia treścią.

W badaniach uwzględniono materiały w formie elektronicznej (wydruki komputerowe, kopie elektroniczne) – stanowiły one nadal niewielki udział w całości powielonego materiału.

10

Zestawienie liczby punktów obserwacji

I fala2006

II fala2007

III fala2008

IV fala 2010

V fala2012

VI fala2013

Liczba miast objętych obserwacją 5 5 2 3 5 4

Liczba prostokątów wylosowanych do spisu punktów ksero w każdym mieście

40 40 201 20 20 20

w tym w centrum 8 8 8 8 8 8

Łączna liczba prostokątów objętych spisem 200 200 20 60 100 80

Liczba obserwowanych punktów w mieście 20 20 102 102 102 5

Liczba punktów „uczelnianych” w mieście 20 20 20 20 20 20/15

Łączna liczba obserwowanych punktów w mieście

40 40 30 30 30 25/203

1 Tylko w mieście nowowłączonym do badania (Katowice).2 Tylko w centrum.3 Założona liczba obserwowanych punktów w dużym mieście/Liczba obserwowanych punktów w mniejszym mieście.

11

Metoda podwójnej kopii – możliwie bliskie odwzorowanie rzeczywistości

Badanie polegało na zebraniu w wylosowanych punktach

kserograficznych drugiej kopii wszystkich materiałów,

z wyjątkiem dokumentów osobistych i notatek własnych,

kopiowanych przez klientów w okresach półgodzinnych

oraz informacji o wszystkich kopiowanych materiałach bez

względu na formę (papierową lub elektroniczną). Kopie

gromadzone przez badaczy były następnie poddane

analizie.

12

Obserwacje punktów Dni tygodnia oraz godziny badania zostały dla każdego punktu ksero dobrane losowo. W przypadku, gdy w okresie badania dany punkt sprzedawał materiały powielone wcześniej, zadaniem

badacza było uzyskanie drugiej kopii takiego sprzedawanego materiału lub, w przypadku niemożności uzyskania kopii, dokładnych informacji o powielonym materiale.

Obserwacji podlegały wszystkie urządzenia reprograficzne w wylosowanych punktach ksero (standardowe maszyny kserograficzne, kserografy wielkoformatowe, skanery, plotery, drukarki, kopiarki nośników elektronicznych) bez względu na ich liczbę w danym punkcie.

Badacze oprócz pozyskiwania drugiej kopii mieli za zadanie wypełnić kwestionariusze opisujące powielane materiały (m.in. rodzaj powielonego materiału, dane bibliograficzne, liczba stron). Kwestionariusze stanowiły podstawę kodowania w przypadku braku możliwości uzyskania drugiej kopii.

Obserwację w 5 fali prowadzono w okresie od 21 października od 1 grudnia 2013 r.

13

Kodowanie materiału – typ utworu Na podstawie przygotowanej listy kodowej, opracowanej w pierwszych falach badań w porozumieniu ze

Stowarzyszeniem Kopipol oraz Kancelarią Traple, Konarski, Podrecki, zakwalifikowano powielone utwory do różnych kategorii, których ochrona należy do zainteresowanych stowarzyszeń.

Lista kodowa uwzględniała rodzaj utworu: (STL) Utwory twórców ludowych; (KOPIPOL) Utwory naukowo-techniczne; (ZAIKS) Utwory muzyczne, słowno-muzyczne i literackie; (SARP) Utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne,

urbanistyczne; (ZPAF) Utwory fotograficzne; (ZPAP) Utwory plastyczne; Inne, takie których nie można zakwalifikować.

14

Kodowanie utworów naukowo-technicznych – dziedzina nauki Obszar nauk humanistycznych

– Dziedzina nauk humanistycznych Dziedzina nauk teologicznych Obszar nauk społecznych dziedzina nauk

społecznych– Dziedzina nauk społecznych– Dziedzina nauk ekonomicznych– Dziedzina nauk prawnych

Obszar nauk ścisłych– Dziedzina nauk matematycznych– Dziedzina nauk fizycznych– Dziedzina nauk chemicznych

Obszar nauk przyrodniczych– Dziedzina nauk biologicznych– Dziedzina nauk o Ziemi

Obszar nauk technicznych– Dziedzina nauk technicznych

Obszar nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych– Dziedzina nauk rolniczych– Dziedzina nauk leśnych– Dziedzina nauk weterynaryjnych

Obszar nauk medycznych i nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej– Dziedzina nauk medycznych– Dziedzina nauk farmaceutycznych– Dziedzina nauk o zdrowiu– Dziedzina nauk o kulturze fizycznej

15

Zasady kodowania Ponadto utwory klasyfikowano według języka oryginału (utwór polski, utwór obcojęzyczny w oryginale,

tłumaczenie, przy czym w szczególności wyróżniono następujące języki: angielski, niemiecki, francuski, norweski).

Procedura polegała na przeglądaniu wszystkich stron powielonych utworów i klasyfikowaniu poszczególnych jego elementów – w przypadku przynależności poszczególnych elementów utworu do różnych kategorii, dokonywano pomiaru powierzchni tych elementów i klasyfikowano na podstawie tego pomiaru. Jeśli element kwalifikował się jednocześnie do dwóch kategorii, zostały przypisywany do nich po połowie.

W przypadku braku drugiej kopii powielonego utworu, koderzy, na podstawie zebranych informacji w punktach kserograficznych, udawali się do bibliotek i tam dokonywali przeglądu materiału, o którym wiadomo, że był powielony w trakcie badań.

Procedura kodowania była przeprowadzono dwukrotnie, przez dwa zespoły koderów, w celu zminimalizowania efektu subiektywnej oceny.

16

Ważenie danych do struktury punktów Konieczność ważenia danych wynikała ze wstępnego przyjęcia równych liczebności punktów do badań ze

względu na miasta oraz ich położenie w centrum oraz poza centrum. Ponadto, ze względu na szczególne znaczenie punktów uczelnianych, zrealizowano uszczegóławiające

odrębne badanie tylko takich punktów (równe liczebności w miastach). Taka sztuczna struktura zrealizowanej próby musiała być skorygowana przez odniesienie do rzeczywistej.

Przyjęto, że dostatecznym przybliżeniem struktury rzeczywistej jest oszacowana struktura ze względu na uwzględnione kryteria.

Ważenie polegało na utworzeniu w bazach (punktów kserograficznych oraz utworów) dodatkowej zmiennej (wagi), przez którą przemnażane były wyniki w trakcie liczenia. Obliczano ją w zależności od tego, w jakiego typu segmencie zrealizowana była obserwacja. Jej wartość stanowił stosunek udziału danego segmentu w rzeczywistej strukturze punktów (wg oszacowania) do udziału tego typu punktów w zrealizowanej próbie. Ponieważ jednostką analizy była strona, tak obliczoną wagę przypisywano każdej stronie w zależności od typu punktu.

Procedurę ważenia zastosowano do obserwacji wszystkich fal łącznie. Wyniki prezentowane dalej są oparte na połączonej bazie danych z wynikami obserwacji trzech fal z uwzględnieniem ważenia.

17

WYNIKI BADANIA

18

Kopiowanie na uczelniach i poza uczelniami Najwięcej kopii wykonuje się w punktach ksero zlokalizowanych na uczelniach lub w obszarze ich

oddziaływania.

Uczelnia i okolice;

72%

Miasto; 28%

Podział stron kopii A4Udział stron kopii ksero (bez względu na typ dokumentu) wykonanych w trakcie badań na uczelniach i poza nimi (próba ważona 2007 2013)‑

19

Udział utworów w kopiowaniu W punktach ksero kopiuje się głównie utwory.

Doku-menty

osobiste i notatki własne; 28.10%

Utwory; 71.60%

Brak danych; 0.31%

Strony ksero A4 (ogółem)Udział stron A4 utworów i innych dokumentów w całości powielonych materiałów (próba ważona 2007-2013)

20

Kopiowanie utworów Utwory kopiuje się głównie na uczelnia lub w obszarze ich oddziaływania.

Uczelnia i punkty około

uczelniane; 82%

Poza uczelnią;

18%

Podział stron utworów

Udział stron kopii utworów wykonanych w trakcie badań na uczelniach i poza nimi w okresie półgodzinnym (próba ważona 2007-2013)

21

Udział utworów naukowo-technicznych Wśród powielanych utworów dominują utwory naukowo-techniczne

Utwory naukowo-

techniczne; 92.81%

Inne utwory; 7.19%

Udziały utworów

Udział stron kopii utworów naukowo-technicznych i innych typów utworów łącznie (próba ważona 2007-2013)

22

Oszacowanie struktury utworów

bez możliwości określenia języka

w języku polskim

angielskojęzyczne

niemieckojęzyczne

francuskojęzyczne

norweskojęzyczne

w innym języku

tłumaczenia (bez możliwości określenia języka)

tłumaczenia angielskojęzyczne

tłumaczenia niemieckojęzyczne

tłumaczenia francuskojęzyczne

tłumaczenia norweskojęzyczne

tłumaczenia z innego języka

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

1.31982%

66.35072%

7.96274%

0.93956%

1.41906%

0.00808%

2.60057%

0.00741%

9.98913%

0.24892%

0.33578%

0.00004%

1.62414%

Naukowo-techniczne

23

Oszacowanie struktury utworów

(STL) utwory twórców ludowych (bez możl. okr. języka)

(STL) utwory twórców ludowych - w j. polskim

(STL) utwory twórców ludowych - inny język

(STL) utwory twórców ludowych - tłum. inny język

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter. (bez możl. okr. j.)

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- w j. polskim

(ZAIKS) u. muz., sł.-m. i lit.- w j. obc. (bez możl. okr.)

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- angielskoj.

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- niemieckoj.

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- francuskoj.

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- inny język

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- tłum. ang.

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- tłum. niem.

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- tłum. franc.

(ZAIKS) utw. muz., słowno-muz. i liter.- tłum. inny

(SARP) utw. architekton., archit.-urbanistyczne

(ZPAF) utwory fotograficzne

(ZPAP) utwory plastyczne

Inne utwory (nie można określić typu)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

0.00453%

0.02597%

0.00218%

0.00145%

1.03378%

0.92501%

0.00090%

0.06079%

0.24768%

0.01820%

1.12000%

0.01898%

0.02877%

0.06216%

0.51036%

0.73577%

0.72891%

0.84073%

0.82785%

Inne utwory

24

Dziedzina nauki Wśród utworów naukowo-technicznych dominują utwory z dziedziny nauk humanistycznych.

Dziedzina nauk humanistycznych

Dziedzina nauk teologicznych

Dziedzina nauk społecznych

Dziedzina nauk ekonomicznych

Dziedzina nauk prawnych

Dziedzina nauk matematycznych

Dziedzina nauk fizycznych

Dziedzina nauk chemicznych

Dziedzina nauk biologicznych

Dziedzina nauk o Ziemi

Dziedzina nauk technicznych

Dziedzina nauk rolniczych

Dziedzina nauk leśnych

Dziedzina nauk weterynaryjnych

Dziedzina nauk medycznych

Dziedzina nauk farmaceutycznych

Dziedzina nauk o zdrowiu

Dziedzina nauk o kulturze fizycznej

50.634%

0.037%

3.721%

18.994%

2.579%

1.135%

0.008%

0.044%

0.877%

1.933%

8.377%

7.692%

0.071%

0.550%

1.031%

0.611%

1.703%

0.005%

25

Proporcja książek i czasopism lub gazet

Odbitka ksero książki (lub fragmentu

książki)32.30%Oryginalna książka

66.01%

Odbitka ksero czasopisma/gazety (lub

fragmentu)1.25%

Oryginalne czasopismo/gazeta0.44%

Udział czasopism

Szacunkowa proporcja kopii wykonanych z książek i czasopism lub gazet (próba ważona skorygowana na danych 2008-2013)

CEM Instytut Badań Rynkui Opinii Publicznej Sp. z o.o.30-102 Kraków, ul. Syrokomli 10tel. +48 12 6375438, biuro@cem.plhttp://www.cem.pl

Dziękujemy za uwagę