Sopockie Forum Młodychstn.edu.pl/uploads/bookofabstrakcts2015.pdf · 2015 Sopot, 29 maja 2015...

Książka abstraktów

0 | S t r o n a

VII SOPOCKIE FORUM MŁODYCH PT. „DOKĄD ZMIERZA ŚWIAT?”

2015

Sopot, 29 maja 2015

PROGRAM WYSTĄPIEŃ I KSIĄŻKA ABSTRAKTÓW

VII Sopockie Forum Młodych pt. „Dokąd zmierza Świat?”

1 | S t r o n a

Spis treści Patronaty ........................................................................................................................................................... 2

Komitet Naukowy ............................................................................................................................................ 3

Komitet organizacyjny ..................................................................................................................................... 3

Sekretariat naukowy ......................................................................................................................................... 4

Program sympozjum......................................................................................................................................... 5

Wprowadzenie .................................................................................................................................................. 8

Streszczenia ...................................................................................................................................................... 9

1.Optymalne rozwiązania przepływów w basenach. ................................................................................... 9

2.Bałtyk w komputerze. ............................................................................................................................... 9

3.Wykorzystanie danych satelitarnych w wirtualnym Bałtyku. ................................................................. 10

4.Porówanie struktury pionowej granicznej warstwy atmosfery na podstawie symulacji modelem GEM-

AQ w dwóch różnych rozdzielczościach. .................................................................................................. 10

5.Analiza zmienności wysokości plaży spowodowanej sztormami na podstawie środkowego wybrzeża

polski z wykorzystaniem modelu XBeach. ................................................................................................ 11

6.Wykorzystanie danych satelitarnych ACE w badaniu wpływu emisji z transportu lotniczego na

kompozycję atmosfery w obszarze górnej troposfery i dolnej stratosfery. ................................................ 11

7.Ulubiona książka Józefa Stalina? ............................................................................................................ 12

8.Tożsamości i materializm – psychologiczne współzależności. .............................................................. 12

9.„Twój tata jest wojskowym?! No to współczuję” – postawy rodzicielskie żołnierzy. Fakty i mity. ...... 13

10.Eksperymentuj z głową – czyli kiedy fikcja literacka przestaje być fikcją........................................... 13

11.Semantyka formalna okresów warunkowych. ...................................................................................... 14

12.W drodze do automatyzacji- analiza kształtu otolitów w identyfikacji gatunkowej ryb. ..................... 14

13.Odkrycie larwy typu phyllosoma Palinurellus wieneckii (de Man, 1881) w Zatoce Akaba -

rozwiązanie zagadki miejsca i czasu metamorfozy larw homarów . ........................................................ 15

14.Parazytofauna małża Mytilus edulis z Zatoki Gdańskiej . .................................................................... 15

15.Dlaczego niektóre kwiaty cuchną? - o przystosowaniach do zapylania przez muchówki. ................... 16

16.Konstrukcja fuzji translacyjnych z genem beta-galaktozydazy do badań interakcji pomiędzy GraL -

małym RNA z Escherichia coli a jego przewidywanymi celami. .............................................................. 16

17.Synteza i hydroliza nietypowych nukleotydów u prokariontów i eukariontów. ................................... 17

18.Problematyka częściowego trawienia DNA enzymami restrykcyjnymi w przygotowywaniu bibliotek

genomowych. ............................................................................................................................................. 17

19.Regionalna skala globalnych zmian strumieni netto CO2 pomiędzy wodą a atmosferą. ..................... 18

20.Czy Antarktyka zmienną jest ? Rozmieszczenie Salpa thompsoni kontrolowane zachodzącymi

zmianami klimatycznymi. .......................................................................................................................... 18

21.Fauna denna północnego Morza Beringa i Morza Czukockiego – odpowiedź na zmiany klimatu. ..... 19

22.Przyszłość zapisana w przeszłości – rola paleoekologii we współczesnych badaniach klimatycznych i

ekologicznych. ........................................................................................................................................... 19

23.Perspektywy dla komercyjnego transportu morskiego w Arktyce. ....................................................... 20

24.Kompleksowe badania geofizyczne dla celów kontroli stanu technicznego wałów

przeciwpowodziowych i zapór. .................................................................................................................. 20

25.Paleobiologia eksperymentalna: badania ewolucji grubości pancerzy jeżowców łącznikiem ekologii,

fizyki, chemii i geologii. ............................................................................................................................ 21

26.Jak zmierzyć Wszechświat? .................................................................................................................. 21

27.Morskie farmy wiatrowe i ich wpływ na organizmy żywe. .................................................................. 22

28.Zastosowanie wektorowego zapisu orientacji warstw geologicznych w modelowaniu struktur

planarnych. ................................................................................................................................................. 22


2 | S t r o n a

Patronaty

Sopockie Towarzystwo Naukowe http://www.stn.edu.pl

Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

ul. Powstańców Warszawy 55, Sopot

http://www.stn.edu.pl/


3 | S t r o n a

Komitet Naukowy Prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski; STN/IO PAN; Email: [email protected]

Prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

Prof. UG, dr hab. Waldemar Surosz; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

Prof. Justyna Kanold; STN/CHU; Email: [email protected]

Dr Joanna Całkiewicz; STN/MIR-PIB; Email: [email protected]

Dr Beata Szymczycha; STN/IO PAN; Email: [email protected]

Dr Joanna Strużewska; Politechnika Warszawska; Email: [email protected]

Dr Marta Kondracka; Uniwersytet Śląski/CSP; Email: [email protected]

Dr Artur Szutta; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

Dr Izabela Kujawa; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

Dr Dominika Janus; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

Mgr Joanna Piwowarczyk; IO PAN; Email: [email protected]

Komitet organizacyjny Dr Joanna Legeżyńska; IO PAN/CSP; Email: [email protected]

mgr Magdalena Łącka; STN/IO PAN; Email: [email protected]

mgr Kamila Sfugier; STN/IO PAN; Email: [email protected]

mgr Paulina Pakszys; STN/IO PAN; Email: [email protected]

dr Natalia Treder; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

mgr Agata Strzałkowska-Kaczmarek; STN/IO PAN/TWH; Email: [email protected]

mgr Agata Szczegielniak; GeoPlanet/IGF PAN; Email: [email protected]

mgr Miłosz Grabowski; STN/IO PAN; Email: [email protected]

mailto:[email protected]





















4 | S t r o n a

Sekretariat naukowy dr hab. Tymon Zieliński prof. IOPAN; STN/IO PAN; Email:[email protected]

dr Agata Weydmann; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

dr Natalia Treder; Uniwersytet Gdański; Email: [email protected]

dr hab. Lidia Dzierzbicka-Głowacka prof. IOPAN; STN/IO PAN; Email: [email protected]






5 | S t r o n a

Program sympozjum

8:00 – 8:45 Rejestracja uczestników.

8:50 – 9:00 Powitanie uczestników sympozjum.

Prof. Janusz Pempkowiak, Dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

Dr hab. Tymon Zieliński prof. IO PAN, Prezes Sopockiego Towarzystwa Naukowego

9:00 – 9:30 Linneusza porządkowanie przyrody.

Wykład zaproszony

Prof. Waldemar Surosz, Uniwersytet Gdański

9:30 – 11:00 Sesja I Prowadząca: Paulina Pakszys

9:30 – 9:45 Optymalne rozwiązania przepływów w basenach.

K. Matej, P. Wielgat, Politechnika Gdańska

9:45 – 10:00 Bałtyk w komputerze.

M. Janecki, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

10:00 – 10:15 Wykorzystanie danych satelitarnych w wirtualnym Bałtyku.

A. Nowicki, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

10:15 – 10:30 Porównanie struktury pionowej granicznej warstwy atmosfery na podstawie symulacji

modelem GEM-AQ w dwóch różnych rozdzielczościach.

P. Porretta-Tomaszewska, Politechnika Warszawska

10:30 – 10:45 Analiza zmienności wysokości plaży spowodowanej sztormami na podstawie

środkowego wybrzeża polski z wykorzystaniem modelu XBeach.

P. Aniśkiewicz, K. Furmańczyk, R. Benedyczak, T. Zawiślak, A. Giza, Uniwersytet

Szczeciński

10:45 – 11:00 Wykorzystanie danych satelitarnych ACE w badaniu wpływu emisji z transportu

lotniczego na kompozycję atmosfery w obszarze górnej troposfery i dolnej stratosfery.

M. Porębska, J. Strużewska, J. Kamiński, Politechnika Warszawska

11:00 – 11:15 Przerwa na kawę

11:15 – 12:30 Sesja II Prowadząca: Natalia Treder

11:15 – 11:30 Ulubiona książka Józefa Stalina?

R. Blech, Uniwersytet Gdański, Instytut Filologii Polskiej

11:30 – 11:45 Tożsamość i materializm – psychologiczne współzależności.

M. Dmitruk, J. Bojko, M. Czerwińska, E. Tomiałowicz, Uniwersytet Gdański

11:45– 12:00 „Twój tata jest wojskowym?! No to współczuję” – postawy rodzicielskie żołnierzy.

Fakty i mity.

K. Kubacka, A. Piotrowski, Uniwersytet Gdański

12:00 – 12:15 Eksperymentuj z głową – czyli kiedy fikcja literacka przestaje być fikcją.

J. Łaszcz, Uniwersytet Gdański


6 | S t r o n a

12:15 – 12:30 Semantyka formalna okresów warunkowych.

M. Sikorski, Universitat de Barcelona, Departamento de Astronomía y Meteorologí,

Gran Via de les Corts Catalanes

12:30 – 13:30 Lunch

13:30 – 15:15 Sesja III Prowadzący: Maciej Janecki i Miłosz Grabowski

13:30 – 13:45 W drodze do automatyzacji - analiza kształtu otolitów w identyfikacji gatunkowej ryb.

S. Smoliński, Morski Instytut Rybacki - Państwowy Instytut Badawczy

13:45 – 14:00 Odkrycie larwy typu phyllosoma Palinurellus wieneckii (de Man, 1881) w Zatoce

Akaba - rozwiązanie zagadki miejsca i czasu metamorfozy larw homarów.

M. Mańko, M. I. Żmijewska, Uniwersytet Gdański

14:00 – 14:15 Parazytofauna małża Mytilus edulis z Zatoki Gdańskiej.

M. Dołęga, Uniwersytet Gdański

14:15 – 14:30 Dlaczego niektóre kwiaty cuchną? - o przystosowaniach do zapylania przez muchówki.

N. Wiśniewska, Uniwersytet Gdański

14:30 – 14:45 Konstrukcja fuzji translacyjnych z genem beta-galaktozydazy do badań interakcji

pomiędzy GraL - małym RNA z Escherichia coli a jego przewidywanymi celami.

M. Dylewski, K. Potrykus, Uniwersytet Gdański

14:45 – 15:00 Synteza i hydroliza nietypowych nukleotydów u prokariontów i eukariontów.

M. Bohdanowicz, K. Potrykus, Uniwersytet Gdański

15:00 - !5:15 Problematyka częściowego trawienia DNA enzymami restrykcyjnymi w

przygotowywaniu bibliotek genomowych.

M. Sobala, K. Potrykus, Uniwersytet Gdański


15:30 – 16:45 Sesja IV Prowadząca: Zofia Legeżyńska

15:30 – 15:45 Regionalna skala globalnych zmian strumieni netto CO2 pomiędzy wodą

a atmosferą.

I. Wróbel, J. Piskozub, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk, CSP

15:45 – 16:00 Czy Antarktyka zmienną jest? Rozmieszczenie Salpa thompsoni kontrolowane

zachodzącymi zmianami klimatycznymi.

A. Słomska, A. Panasiuk-Chodnicka, J. Wawrzynek, A. Weydmann, Uniwersytet

Gdański

16:00 – 16:15 Fauna denna północnego Morza Beringa i Morza Czukockiego – odpowiedź na zmiany

klimatu.

B. Oleszczuk, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

16:15 – 16:30 Przyszłość zapisana w przeszłości – rola paleoekologii we współczesnych badaniach

klimatycznych i ekologicznych.

M. Kucharska, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

16:30 – 16:45 Perspektywy dla komercyjnego transportu morskiego w Arktyce.

M. Czub, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk



7 | S t r o n a

17:00 – 18:30 Sesja V Prowadząca: Kamila Sfugier

17:00 – 17:15 Kompleksowe badania geofizyczne dla celów kontroli stanu technicznego wałów

przeciwpowodziowych i zapór.

D. M. Bieńkuńska, Politechnika Gdańska

17:15 – 17:30 Paleobiologia eksperymentalna: badania ewolucji grubości pancerzy jeżowców

łącznikiem ekologii, fizyki, chemii i geologii.

T. Borszcz, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

17:30 – 17:45 Jak zmierzyć Wszechświat?

J. Marciniak, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

17:45 – 18:00 Morskie farmy wiatrowe i ich wpływ na organizmy żywe.

R. Brzana, U. Janas, Uniwersytet Gdański

18:00 – 18:15 Zastosowanie wektorowego zapisu orientacji warstw geologicznych w modelowaniu

struktur planarnych.

M. Michalak, Uniwersytet Śląski

18:15 – 18:45 Obrady jury

18:45 Ogłoszenie wyników konkursu na najlepsze prezentacje i wręczenie nagród.

19:30 - ? Afterparty w Klubie Atelier (Sopot, ul. Mamuszki 1, koło Grand Hotelu)

ZAPARASZAMY SERDECZNIE WSZYSTKICH UCZESTNIKÓW


8 | S t r o n a

Wprowadzenie

Sopockie Towarzystwo Naukowe (http://stn.edu.pl) rozpoczęło swoja działalność w roku

2007 i zrzesza obecnie ponad 50 członków. Statutowym celem działalności STN jest

upowszechnianie wiedzy naukowej różnych dyscyplin, w jak najszerszych kręgach społecznych.

Realizując cel upowszechniania wiedzy naukowej od lat wspieramy inicjatywy badawcze i proces

interaktywnego komunikowania ich rezultatów na potrzeby lokalnej społeczności.

Dostosowując strategie edukacyjne i środki przekazu do potrzeb odbiorców, aktywizujemy

życie naukowe regionu i społeczności lokalnej. Historia dotychczasowej działalności

popularyzacyjnej STN zawiera między innymi organizację ponad stu spotkań

popularnonaukowych w sopockiej kawiarni z książką „Bookarnia” (wykaz i tematyka spotkań na

stronie domowej), w ramach których zapraszamy znanych naukowców do przybliżania laikom

zagadnień naukowych w formule popołudniowych mini-wykładów przy kawie.

Od 2014 roku współpracujemy z sopockim Krzywym Domkiem, gdzie już

zorganizowaliśmy kilka ciekawych imprez, takich jak np. Białe Święta, spotkanie autorskie,

Balkan Fest, dwudniowy festiwal kultury bałkańskiej.

Naszym sztandarowym projektem jest doroczne Sopockie Forum Młodych. Dotychczas

zaprezentowało się już ponad dziewięćdziesięciu młodych naukowców z całej Polski. W

swobodnej atmosferze prezentujemy swoje dokonania i przemyślenia, bez względu na to, jaką

dziedziną nauki się zajmujemy.

W tym opracowaniu prezentujemy Państwu Abstrakty z prezentacji VI edycji Forum, które

odbyło się 16 maja 2014 roku.

Tymon Zieliński

Prezes Sopockiego Towarzystwa Naukowego

http://stn.edu.pl/


9 | S t r o n a

Streszczenia

Optymalne rozwiązania przepływów w basenach.

Paweł Wielgat, Karolina Matej

Politechnika Gdańska\

Zadaniem inżyniera staje się propozycja

rozstrzygnięcia sporu człowiek-środowisko.

Pierwszy chce korzystać, a drugie pragnie bronić

się przed konsekwencjami użytkowania.

Rozważania obejmują problematykę

inżynierskiego podejścia do zagadnienia

w wąskiej dziedzinie: projektowania zbiorników

wodnych na potrzeby przebywania zwierząt.

Analizie poddano jeden z polskich

obiektów, w którym przebywa stado foki szarej.

Algorytm postępowania opiera się o dwa

podejścia: analizy komputerowej oraz ba-dania

terenowe i laboratoryjne. Obie te metody

wykorzystują nowe technologie i wzajemnie się

uzupełniają pozwalając na obszerne zbadanie

problemu, który dotyczy współpracy człowieka

z naturą.

Pierwsze podejście definiuje kwestie

cyrkulacji wody w basenach. Określa strefy

„martwe”, gdzie woda stagnując tworzy miejsce

rozwoju mikroorganizmów i zakwitów wody.

Badaniu podlega warstwa aktywna - biorąca

rzeczywisty udział w wy-mianie wody

i określająca jej efektywność. Mechanizm

przepływu cieczy zobrazowany za pomocą pola

prędkości rozchodzenia się strugi jest pomocą

w poszukiwaniu rozwiązania.

Badania wykonano metodą znacznikową,

stosując jako traser Rodaminę WT. Wykonano

część terenową, co pozwoliło na stwierdzenie

niewystarczającej wymiany wody w basenach.

Poprzez analizę wariantów - na podstawie

zestawienia czasu zatrzymania w układzie

porównano dziesięć modyfikacji budowy basenu.

Ostatecznie wskazano rozwiązanie, które jest

sugestią dla projektantów tego typu obiektów.

Bałtyk w komputerze.

Maciej Janecki


Morze Bałtyckie można podzielić

komputerowo na małe kawałki, w których łatwo

i tanio można analizować wiele parametrów

związanych ze składem chemicznym

i biologicznym wody, jej temperaturą

i docierającym do jej powierzchni

promieniowaniem słonecznym. Taki sposób

określania zmiennych związanych ze stanem

jakiegoś obszaru, lub akwenu to modelowanie

numeryczne. W Instytucie Oceanologii Polskiej

Akademii Nauk w Sopocie rozwijany jest model

3D-CEMBS, na podstawie którego powstają

zarówno 48 godzinne prognozy, jak i długoletnie

symulacje uwzględniające potencjalne zmiany

klimatyczne. 3D-CEMBS to ogromny program

komputerowy, w którym na podstawie równań

symulowane są procesy zachodzące w Bałtyku.

Mimo, że modele numeryczne tylko z pewną

dokładnością odwzorowują rzeczywistość, niższą

niż pomiary in-situ czy zdjęcia satelitarne, to dają

pełny, kompleksowy obraz rozpatrywanych

parametrów i stanowią doskonałe narzędzie do

rozwoju wiedzy o aktualnym oraz przyszłym

stanie ekosystemu.


10 | S t r o n a

Wykorzystanie danych satelitarnych w

wirtualnym Bałtyku.

Artur Nowicki

Uniwersytet Gdański

Morze Bałtyckie ma dla krajów nad nim

leżących bardzo duże znaczenie gospodarcze.

Pozwala na rozwój turystyki i transportu

morskiego, wydobycie surowców, takich jak ropa

naftowa oraz rozwój rybołówstwa. Dlatego

bardzo ważne jest poznanie procesów

hydrodynamicznych oraz biochemicznych

mających wpływ na stan Bałtyku. Dzięki temu

możliwe jest prognozowanie krótko-

i długoterminowych zmian ekosystemu, co

pozwala z wyprzedzeniem podjąć odpowiednie

kroki w celu zapewnienia jak najlepszej jego

kondycji. W prognozowaniu tych zmian

z pomocą przychodzą modele numeryczne.

Należy jednak pamiętać, że model nie jest w

stanie odzwierciedlić wszystkich procesów

zachodzących w rzeczywistości. Na przeszkodzie

stoi wiele czynników takich, jak ograniczona

wydajnością komputerów oraz niedostateczny

poziom lub brak wiedzy na temat niektórych

procesów. Aby zminimalizować te

niedoskonałości i otrzymać wyniki jak najbliższe

rzeczywistości, wykorzystuje się dane pomiarowe

pochodzące np. ze stacji pomiarowych lub

pomiarów satelitarnych. Proces wprowadzania

informacji z pomiarów do modelu nazywany jest

asymilacją. W Pracowni Modelowania Procesów

Ekohydrodynamicznych Instytutu Oceanologii

PAN w Sopocie rozwijany jest system oparty na

modelu 3D CEMBS, wykorzystujący asymilację

danych satelitarnych. System ten

wykorzystywany jest do obliczania na bieżąco

prognozy stanu najważniejszych parametrów

ekosystemu Bałtyku. Wyniki tych prognoz są

dostępne na stronie internetowej systemu:

www.cembs.pl

Porówanie struktury pionowej granicznej

warstwy atmosfery na podstawie symulacji

modelem GEM-AQ w dwóch różnych

rozdzielczościach.

Paola Porretta-Tomaszewska

Politechnika Warszawska

Rozdzielczość modelu

meteorologicznego ma istotny wpływ na

parametryzację przepływu w granicznej warstwie

atmosfery. Odpowiedni dobór parametrów

symulacji takich jak konfiguracja siatki modelu,

współrzędna pionowa, parametry zagnieżdżania

oraz krok całkowania są krytyczne z punktu

widzenia poprawności wyników. Do obliczeń

użyto globalnego modelu chemii troposfery

najnowszej generacji – GEM-AQ,

opracowanego na bazie numerycznego modelu

prognoz pogody GEM (Globar Envirnmental

Multiscale Model) w konfiguracji zagnieżdżonej

nad Europą Środkową. Symulacje realizowane

były w dwóch wariantach. Pierwszy z nich

polegał na wykorzystaniu modelu

z rozdzielczością poziomą ok.10 km oraz

pionową obejmującą 58 poziomów

we współrzędnej hybrydowej-sigma, drugi zaś

odpowiednio ok.25 km oraz 28 poziomów. Górny

poziom modelu w obu przypadkach sięgał

wysokości 10 hPa.

Badanie przeprowadzono w dniach 18-22

czerwca 2006 roku. Okres ten charakteryzował

się silnym epizodem wysokich stężeń ozonu, co

było powodem do szczegółowej analizy

modelowanej struktury w obrębie granicznej

warstwy atmosfery.

Wartości modelowanych parametrów

meteorologicznych uzyskane w obliczeniach dla

obu konfiguracji porównano z dostępnymi

obserwacjami. Analizie poddano profile

temperatury, wilgotności względnej oraz

prędkości wiatru uzyskane dla stacji Legionowo.

W celu określenia intensywności mieszania

turbulencyjnego w poszczególnych dniach

analizowanych epizodów sporządzono wykresy

rozkładu wysokościowo-czasowego

współczynnika turbulencji Kt.


11 | S t r o n a

Analiza zmienności wysokości plaży

spowodowanej sztormami na podstawie

środkowego wybrzeża polski z wykorzystaniem

modelu XBeach.

Paulina Aniśkiewicz, Kazimierz Furmańczyk,

Rafał Benedyczak, Tomasz Zawiślak, Andrzej Giza

Uniwersytet Szczeciński

Model XBeach jest bardzo

zaawansowanym narzędziem do analizy zmian

w strefie brzegowej podczas huraganowych

wiatrów i silnych sztormów. Rozwiązuje

dwuwymiarowe równania propagacji fali, prądów

czy transportu osadów, zarówno w skali lokalnej

jak i globalnej. Dzięki niemu możliwe jest

badanie zjawiska erozji na wybrzeżach.

Obszarem badawczym jest środkowe

wybrzeże Polski. Pomiędzy Nurtem Jamieńskim i

Kanałem Szczuczym zlokalizowanych jest 12

profili, prostopadłych do brzegu, wzdłuż których

prowadzone są badania terenowe pomiarów

wysokości plaży przy użyciu GPS RTK. Dane

gromadzone były w okresach przed

i posztormowych. Posłużyły one do kalibracji

modelu XBeach prognozującego erozję plaż.

Początkowo badania prowadzone były na

starszej wersji modelu. Po pojawieniu się

nowszej wersji narzędzia, symulacje

przeprowadzone zostały ponownie. Analiza

wyników obu wersji pozwoliła ustalić, że

w większości profili ta nowsza w dokładniejszy

sposób odzwierciedla transport materiałów

w profilach. Ponadto okazało się niemożliwe

zastosowanie tych samych parametrów

wejściowych dla wszystkich profili,

prawdopodobnie ze względu na obecność w tej

strefie bramy energetycznej, mogącej silnie

modyfikować ruch wody oraz powodować

nieregularności w występowaniu rew

przybrzeżnych.

Prezentacja została wykonana na

podstawie badań w ramach projektu SatBałtyk

(Satelitarna Kontrola Środowiska Morskiego),

realizowanego w ramach Programu

Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Numer projektu: POIG.01.01.02-22-

011/09

Wykorzystanie danych satelitarnych ACE w

badaniu wpływu emisji z transportu lotniczego

na kompozycję atmosfery w obszarze górnej

troposfery i dolnej stratosfery.

Magdalena Porębska, Joanna Struzewska, Jacek

W. Kaminski

Politechnika Warszawska, York University

ACE (Atmospheric Chemistry

Experiment) to projekt naukowy oparty na misji

satelitarnej kanadysjkiego satelity SCISAT-1,

którego celem jest zgłębienie wiedzy na temat

procesów zachodzących w atmosferze,

a w szczególności procesów prowadzących do

zaniku ozonu w obszarze górnej troposfery

i stratosfery. Badania opierają się na serii

obrazów satelitarnych i badań spektroskopowych,

które pozwalają na śledzeniu zmian w zakresie

chemii i dynamiki atmosfery, a odpowiednie

ustawienie orbity satelity umożliwia rozszerzenie

badań na praktycznie wszystkie szerokości

geograficzne, dając możliwość dostępu do

danych z obszaru praktycznie całej kuli

ziemskiej.

Głównym instrumentem

wykorzystywanym w misji ACE jest ACE-FTS:

Atmospheric Chemistry Experiment – Fourier

Transform Spectometer, spektrometr

wykorzystujący technikę pomiarową opartą na

spektroskopii fourierowskiej z wykorzystaniem

interferometru Michelsona, w której widma nie

obserwuje się bezpośrednio, a poprzez dokonanie

transformaty Fouriera sygnału mierzonego

w funkcji czasu. ACE-FTS działa w zakresie od

2.2 do 13.3 μm (od 750 do 4400 cm-1

).

Prezentowane badanie ma na celu

określenie możliwości wykorzystania danych

z projektu ACE do badania wypływu emisji

z transportu lotniczego na kompozycję atmosfery

w obszarze górnej troposfery i dolnej stratosfery,

będącym projektem współfinansowanym przez

Narodowe Centrum Nauki UMO

2013/11/N/ST10/00330 wykonywanym

w ramach projektu Transport Canada T8497-

120001/01/TOR.


12 | S t r o n a

Ulubiona książka Józefa Stalina?

Roksana Blech


Faraon, ostatnia wielka powieści

Bolesława Prusa, to najbardziej zagadkowy utwór

pisarza. Jest to bowiem jedyna powieść

historyczna w dorobku Prusa, zagorzałego

przeciwnika tematyki historycznej. Zastanawia

też dlaczego właśnie Egipt (a nie Grecja, Rzym,

czy nade wszystko Polska) jest miejscem

powieściowej akcji. Dalej Faraon to jedyna

powieść Prusa, która nie powstawała metodą

odcinkową; jedyna, którą pisarz poprzedził

dedykacją; wreszcie jedyna, na temat której nie

zabrał głosu ni razu. Niewielu wie też o tym, że

Faraon był ulubioną książką Józefa Stalina.

W moim wystąpieniu pragnę

odpowiedzieć na jedno z tych pytań: omówić

zagadnienie recepcji Faraona przez radzieckiego

dyktatora. Intryguje bowiem, że Stalin zmienił

zakończenie utworu Prusa, co wpłynęło to na

zawartą w powieści koncepcję dziejów oraz na

postrzeganie roli jednostki w historii

Tożsamości i materializm – psychologiczne

współzależności.

Monika Dmitruk, Julianna Bojko, Maja

Czerwińska, Elżbieta Tomiałowicz


System społeczny XXI wieku -

kapitalizm konsumencki, promuje w

społeczeństwie przekonanie, że o wartości

człowieka stanowi nie to, kim jest, lecz co

posiada. Marki produktów, spełniają ważną rolę

tożsamościową – zaczynają definiować to, kim

jesteśmy, a odwołując się do potrzeby

przynależności, próbują narzucić je jako ważną

część tożsamości grupy. Celem badania było sprawdzenie, w jaki

sposób tożsamość grupowa i cechy osobowości

związane są z aspiracjami i materializmem.

Przebadano studentów trójmiejskich uczelni

(N=102) w wieku od 19 do 26 lat. W pierwszej

części badani wypisywali grupy z jakimi czują się

związani oraz określali, w jakim stopniu ich

tożsamość osobista zlana jest z najważniejszą dla

nich grupą. Kolejne skale mierzyły na ile spójne

jest poczucie własnego Ja, jak badani opisują

siebie pod względem cech związanych

z kompetencjami i relacjami z innymi. Na koniec

sprawdziliśmy chęć i prawdopodobieństwo

zakupu przez nich produktów marek

luksusowych, a także czy ich cele życiowe

skupiają się na dążeniu do bogactwa, uznania,

atrakcyjnego wizerunku, czy może na rozwoju

osobistym i związkach z innymi.

Analiza wyników wykazała, że aspiracje

wewnętrzne pozytywnie łączą się z poczuciem

przynależności do grupy oraz wspólnotowością.

Z kolei mniejszej skłonności do kierowania się

aspiracjami zewnętrznymi towarzyszy wyższy

poziom klarowności Ja (świadczącej o stabilności

poczucia siebie) oraz gotowość do samonaprawy

(np. dążenia do poprawienia własnych cech,

umiejętności).


13 | S t r o n a

„Twój tata jest wojskowym?! No to współczuję”

– postawy rodzicielskie żołnierzy. Fakty i mity.

Katarzyna Kubacka, Andrzej Piotrowski


Badania, o których mowa będzie w

wystąpieniu, dotyczą poziomu dyrektywności

oraz postaw rodzicielskich u wojskowych, a także

porównanie uzyskanych wyników z grupą

cywilów.

Inspiracją do przeprowadzenia badań

była chęć weryfikacji istnienia stereotypu rodzica

– żołnierza i odniesienia się do niego. W tym celu

użyto dwóch wystandaryzowanych

kwestionariuszy: Skali Dyrektywności Johna J.

Raya oraz Skali Postaw Rodzicielskich (dla

rodziców) Mieczysława Plopy, a także

kwestionariuszy własnych.

Podczas wystąpienia zaprezentowany

zostanie stereotypowy obraz rodzica –

wojskowego obserwowany przez lata przez

prelegentkę (mgr Katarzynę Kubacką) oraz

potwierdzony badaniami kwestionariuszowymi

przeprowadzonymi wśród osób cywilnych.

Następnie przedstawione zostaną wyniki badań

dotyczących poziomu dyrektywności żołnierzy,

jego związku z postawami rodzicielskimi oraz

samego obrazu rodzica – żołnierza wyłaniającego

się z przeprowadzonych analiz. Zaprezentowane

dane zostaną porównane z wynikami grupy

cywilów oraz uzupełnione i poparte treściami z

literatury.

Eksperymentuj z głową – czyli kiedy fikcja

literacka przestaje być fikcją.

Joanna Łaszcz


W swoim wystąpieniu poruszę kwestie

etyczne związane z eksperymentami naukowymi

przeprowadzanymi w ostatnich kilkudziesięciu

latach. Opierając się na utworach trzech

rosyjskich pisarzy XX wieku: Bajka starego

prokuratora (Сказка старого прокурора)

Michaiła Arcybaszewa, Psie serce (Собачье

сердце) i Fatalne jaja (Роковые яйца) Michaiła

Bułhakowa oraz Woskowa persona (Восковая

персона) Jurija Tynianowa, postaram się

pokazać, w jaki sposób fikcja literacka staje się

rzeczywistością i co w praktyce oznacza

działalność szalonego naukowca. Główną rolę

odegrają zaś głowy, zarówno żywe, jak i martwe.


14 | S t r o n a

Semantyka formalna okresów warunkowych.

Michał Sikorski

Universitat de Barcelona

Semantyka formalna jest potężną, lecz

niedocenioną dziedziną filozofii. Stosuje ona

narzędzia matematyczne do badania języka

naturalnego. Jednym z głównych celów tak

pojętej semantyki jest zdefiniowanie ścisłych

warunków prawdziwości używanych przez nas na

co dzień wyrażeń. Wydaje się, że dalszy rozwój

tej dziedziny pozwoli na wykorzystanie jej

zdobyczy w praktyce. Być może osiągnięcia te

okażą się równie doniosłe jak zastosowania

posługujących się podobnymi narzędziami nauk

przyrodniczych.

W referacie mam zamiar po krótce

przedstawić formalną semantykę, jej perspektywy

oraz mój skromny wkład do niej: nową wersje

probabilistycznej teorii prostych okresów

warunkowych. Probabilistyczne teoria prostych

okresów ma na celu uchwycenie za pomocą

rachunku prawdopodobieństwa warunków

prawdziwości zdań takich jak: „Jeśli zdam

egzamin, będę bardzo zadowolony”, „Jeżeli

będzie ładna pogoda, to wyjdę na spacer”.

W drodze do automatyzacji- analiza kształtu

otolitów w identyfikacji gatunkowej ryb.

Szymon Smoliński

Morski Instytut Rybacki

Otolity zlokalizowane są w uchu

środkowym kręgowców i biorą udział

w procesach słyszenia oraz utrzymywania

równowagi. Te niewielkie struktury, zbudowane

z węglanu wapnia, są bez wątpienia jednym

z najważniejszych źródeł informacji

wykorzystywanych w badaniach biologii ryb. Ich

analiza pozwala na określenie wieku i tempa

wzrostu osobników, dostarcza informacji

o strukturze populacyjnej, czy historii życia

gatunku. Jest podstawą do zarządzania

rybołówstwem i ochrony zagrożonych gatunków

na całym świecie.

Szybko rozwijającym się zastosowaniem

otolitów jest analiza ich morfologii, często

używana do identyfikacji gatunkowej. Jedną

z technik badania budowy otolitów jest

morfometria geometryczna, stosująca analizy

Fouriera. Jest to metoda opisu kształtu za pomocą

języka matematyki. Wykorzystywana jest m.in.

przez biologów, starających się zrekonstruować

skład diety drapieżników żerujących na rybach,

opierając się na obserwowanej budowie

niestrawionych otolitów.

W obliczu świata, zmierzającego do

automatyzacji wielu procesów, wyzwaniem dla

naukowców jest rozwijanie i ulepszanie

nowoczesnych metod badawczych oraz

wskazywanie potencjalnych obszarów ich

użyteczności. Referat przedstawia przykładowe

zastosowanie półautomatycznej analizy

morfologii otolitów w identyfikacji gatunków ryb

z rodziny dobijakowatych, będących elementem

diety bałtyckich dorszy. Metoda polega na

wykonaniu zdjęć mikroskopowych otolitów ryb o

znanej przynależności systematycznej, analizie

ich kształtów z wykorzystaniem transformacji

Fouriera i zbudowaniu modelu matematycznego,

pozwalającego na klasyfikację otolitów

znalezionych w treści pokarmowej dorszy.


15 | S t r o n a

Odkrycie larwy typu phyllosoma Palinurellus

wieneckii (de Man, 1881) w Zatoce Akaba -

rozwiązanie zagadki miejsca i czasu

metamorfozy larw homarów .

Maciej Mańko, Maria I. Żmijewska


Cykl życia ważnych gospodarczo

homarów, należących do rodziny langust, składa

się z trzech etapów rozwojowych. Pierwszy

z nich - stadium phyllosoma - obejmuje

organizmy od momentu wyklucia się z jaja, przez

cały czas ich przebywania w planktonie. Ze

względu na anatomicznie ograniczoną zdolność

do aktywnego pływania, larwy phyllosoma, są

biernie transportowane w rejony otwartych mórz

i oceanów przez lokalne zjawiska hydrologiczne.

W końcowym etapie rozwoju

phyllosoma przechodzi metamorfozę stając się

lecytotroficzną post-larwą (puerulus).

W przeciwieństwie do pierwszego stadium, larwa

ta jest w stanie aktywnie pływać, przemieszczając

się ku strefie brzegowej. Kierunek ten wynika

z faktu, że metamorfoza w dorosłego homara

może zajść tylko w płytkich wodach

przybrzeżnych.

Pomimo teoretycznie dobrze

rozpoznanych kolejnych etapów rozwoju

homarów, niewiele wiadomo na temat miejsca

i czasu przeobrażeń larw typu phyllosoma .

Trudność zgłębienia takiej wiedzy wynika

główne z planktonowej dystrybucji larwy

phyllosoma, co uniemożliwia dokładne śledzenie

drogi rozwoju tych organizmów.

Odpowiedzią na pytania dotyczące cyklu

życiowego homarów jest prezentowane odkrycie

późnego stadium phyllosoma homara

Palinurellus wieneckii w strefie brzegowej Zatoki

Akaba. Świadczy ono o istnieniu semi-

nerytycznego wariantu cyklu życia homarów,

w którym larwy phyllosoma zatrzymywane są

przez zjawiska hydrodynamiczne oraz asocjacje

z innymi organizmami żyjącymi w strefie nad

szelfem.

Parazytofauna małża Mytilus edulis z Zatoki

Gdańskiej .

Małgorzata Dołęga Uniwersytet Gdański

Pasożyty występują u prawie wszystkich

znanych grup organizmów i mogą mieć istotny

wpływ na funkcjonowanie oraz strukturę

ekosystemów morskich, m. in. poprzez zmianę

behawioru, płodności, tempa wzrostu lub

śmiertelności organizmów żywicielskich. Z tego

względu, istotną jest wiedza dotycząca

ekstensywności występowania parazytofauny

u organizmów będących gatunkami kluczowymi

lub stanowiącymi ważny element dla gospodarki,

takimi jak np. omułek (Mytilus edulis). W Morzu

Bałtyckim, regularny monitoring pasożytów

występujących u omułka prowadzony jest

w Danii, Szwecji, Finlandii i Niemczech.

W Polsce ostatnie takie badania przeprowadzono

w latach 30. XX wieku.

W celu zaktualizowania i uzupełnienia

wiedzy o występowaniu pasożytów u omułka

z Zatoki Gdańskiej przeprowadzono podstawową

analizę parazytologiczną oraz analizę

histologiczną małży.

Badaniami objęto małże z dwóch płytkowodnych

rejonów zatoki (do 15 m głębokości). Próby

zbierano w okresie marzec-wrzesień 2012, a więc

w okresie największej aktywności biologicznej

małży.

Na skrzelach omułków odnotowano

liczne, niezidentyfikowane orzęski (Ciliophora,

Protista) pokrywające skrzela małża oraz po raz

pierwszy stwierdzono w Zatoce Gdańskiej

obecność cerkarii przywry Prosorhynchus

squamatus. Ekstensywność występowania

makropasożytów określono na 0,8 % - 2%. Jest to

wartość niska w porównaniu ze stopniem

zapasożycenia populacji omułka z innych

regionów Bałtyku u których stopień

zapasożycenia waha się średnio od kilku do stu

procent.


16 | S t r o n a

Dlaczego niektóre kwiaty cuchną? - o

przystosowaniach do zapylania przez muchówki.

Natalia Wiśniewska


Niektóre kwiaty wydzielają nieprzyjemny

dla człowieka zapach, zawierający aminy

(putrescyna i kadaweryna) oraz oligosulfidy. Te

substancje chemiczne są wydzielane przez

specjalne gruczoły w celu zwabienia muchówek

(Diptera). Osmofory (gruczoły wydzielające

zapach) są odpowiedzialne za przywabianie

potencjalnych owadów zapylających z dużych

odległości. Natomiast rolą miodników jest

wydzielanie słodkiej substancji - nektaru, który

stanowi nagrodę dla odwiedzających kwiaty

owadów. Wyróżnia się dwa typy zapylania przez

muchówki: miofilię i sapromiofilię. Kwiaty

o miofilnym typie zapylania są niewielkie,

a wydzielany zapach jest słodki, niekiedy

nieprzyjemny dla człowieka. Natomiast kwiaty

o sapromiofilnym typie zapylania upodabniają się

do źródła pokarmu muchówek lub ich miejsca

owipozycji (składania jaj). Naśladując barwą

i zapachem padlinę, gnijące owoce lub

ekskrementy zwabiają nekro- i koprofagiczne

muchówki. Wydzielany przez kwiaty zapach jest

silny i nieprzyjemny dla człowieka. Budowa

kwiatów i ich przystosowania do zapylania przez

muchówki zostaną omówione na przykładzie

wybranych gatunków Bulbophyllum, Arum,

Rafflesia i Stapelia.

Konstrukcja fuzji translacyjnych z genem beta-

galaktozydazy do badań interakcji pomiędzy

GraL - małym RNA z Escherichia coli a jego

przewidywanymi celami.

Maciej Dylewski, Katarzyna Potrykus


Fuzje genowe polegają na połączeniu

fragmentów dwóch lub więcej genów w jeden

nowy konstrukt. Służą one wielu celom, takim

jak badanie poziomu ekspresji danego genu, czy

też nadprodukcja kodowanego przez niego

produktu. Beta-galaktozydaza, kodowana przez

gen lacZ, jest enzymem hydrolizującym wiązanie

beta glikozydowe. W naturze jest ona

wykorzystywana przez organizmy głównie do

hydrolizy laktozy. Ze względu na łatwość

detekcji aktywności tego enzymu [w warunkach

laboratoryjnych wykorzystuje się ONPG (orto-

nitrofenylo-betagalaktozyd) rozkładany przez

beta-galaktozydazę na galaktozę oraz orto-

nitrofenol, którego stężenie następnie może

zostać zmierzone spektrofotometrycznie] oraz

fakt, że modyfikacja końca N-terminalnego

poprzez dołączenie dodatkowych sekwencji nie

wpływa na aktywność enzymatyczną, lacZ często

wykorzystuje się w badaniach jako gen

reporterowy. Małe RNA (sRNA- ang. smallRNA)

są zaangażowane w kontrolę ekspresji wielu

genów bakterii Escherichia coli. Kontrola ta

odbywa się zwykle na etapie bezpośredniego

oddziaływania pomiędzy sRNA a odpowiednim

(docelowym) mRNA. Jednym z nowo odkrytych

sRNA jest GraL. Za pomocą metod

bioinformatycznych określono zestaw genów

będących potencjalnymi celami działania tego

sRNA. W celu potwierdzenia wpływu GraL na

ekspresję wybranych genów, skonstruowano

fuzje translacyjne regionów promotorowych oraz

liderowych badanych genów z genem lacZ.

W wystąpieniu fuzje te zostaną omówione

i przedstawiony zostanie sposób ich otrzymania.


17 | S t r o n a

Synteza i hydroliza nietypowych nukleotydów u

prokariontów i eukariontów.

Małgorzata Bohdanowicz, Katarzyna Potrykus


W toku ewolucji wszystkie organizmy

żywe wytworzyły mechanizmy umożliwiające im

przetrwanie w niekorzystnych warunkach

środowiska. U bakterii jednym z głównych

mechanizmów odpowiedzi na warunki stresowe

jest odpowiedź ścisła, a główną rolę odgrywają

w niej nietypowe nukleotydy zwane alarmonami:

5’-difosforan-3’-difosforan guanozyny (ppGpp)

i 5’-trifosforan-3’-difosforan guanozyny

(pppGpp), wspólnie nazywane (p)ppGpp.

U bakterii białka RelA, SpoT i RSH

przeprowadzają specyficzną fosforylacje GDP

lub GTP z udziałem ATP i syntetyzują

odpowiednio ppGpp i pppGpp. Dodatkowo

białko SpoT przeprowadzając degradację

(p)ppGpp do GDP lub GTP i pirofosforanu

reguluje poziom (p)ppGpp w komórce. Hydroliza

alarmonów ma ogromne znaczenie dla komórki

bakterii, gdyż pozwala na efektywne

przestawienie ich metabolizmu gdy ulegną

zmianie warunki środowiskowe.

W ostatnich latach wielkim przełomem

było odkrycie w organizmach

wielokomórkowych takich jak nicienie, muszka

owocówka, mysz czy człowiek, enzymu

degradującego (p)ppGpp – Mesh-1. Białko to jest

ortologiem bakteryjnego białka SpoT i posiada

jedynie aktywność hydrolazy (p)ppGpp.

Niektóre bakterie, takie jak

Methylobacterium extorquens AM1

i Methylobacterium extorquens DM4 posiadają

homologi białka Mesh-1. Aktywność

hydrolityczna tych białek względem nietypowych

nukleotydów została porównana z aktywnością

homologów organizmów wielokomórkowych.

.

Problematyka częściowego trawienia DNA

enzymami restrykcyjnymi w przygotowywaniu

bibliotek genomowych.

Michał Sobala, Katarzyna Potrykus


W wielu podstawowych jak

i zaawansowanych technikach Biologii

Molekularnej dąży się do zwiększenia

wydajności. Pozwala to obniżyć koszty pracy jak

i zmniejszyć ilość czasu potrzebnego na

wykonywanie eksperymentów.

Przygotowanie bibliotek genomowych

wiąże się z wyizolowaniem DNA

z interesującego nas organizmu a następnie

wklonowaniu jego fragmentu do odpowiedniego

wektora. Fragmenty DNA otrzymuje się przez

niekompletne trawienie wyizolowanego DNA

enzymami restrykcyjnymi. Enzymy te rozpoznają

specyficzną sekwencję nukleotydową (tzw.

miejsca restrykcyjne), gdzie nacinają DNA co

prowadzi do jego fragmentacji. W przypadku

bibliotek genomowych wybiera się enzymy,

których sekwencja jest najczęściej spotykana

niezależnie od gatunku.

Optymalna wielkość fragmentów to 1000

do 3000 par zasad. Ponieważ miejsca

restrykcyjne mogą występować znacznie bliżej

siebie, w celu otrzymania DNA o optymalnej

wielkości należy zastosować technikę

częściowego trawienia. Polega to na takim

dopracowaniu warunków reakcji, aby doszło do

cięcia DNA tylko w niektórych miejscach

restrykcyjnych. Prezentowane wyniki ukazują

absurdalną wręcz wydajność jednego

z komercyjnych enzymów. Aby móc go

zastosować w naszych badaniach, konieczne było

30-krotne zmniejszenie wydajności reakcji.

Problematyka przedstawiona w niniejszej

pracy ułatwia tworzenie bibliotek genomowych

jak i może posłużyć dodatkowej oszczędności

przy stosowaniu trawienia DNA enzymami

restrykcyjnymi.


18 | S t r o n a

Regionalna skala globalnych zmian strumieni

netto CO2 pomiędzy wodą a atmosferą.

Iwona Wróbel, JacekPiskozub


Centrum Studiów Polarnych KNOW

Węgiel krąży w tzw. „cyklu węglowym”

pomiędzy biosferą, atmosferą, hydrosferą.

Naturalne absorpcje równoważone są przez

naturalne emisje, co do zasady powinno

utrzymywać stałą równowagę sumaryczną

i zmiany krótkoterminowe nie powinny być

obserwowane. Tymczasem dziś wiemy, że Ocean

Arktyczny znacznie więcej dwutlenku węgla

pochłania (głównie antropogenicznego) niż jest

go emitowane w niższych szerokościach

geograficznych w wyniku naturalnych procesów.

Pomiary rocznych, jak i sezonowych,

miesięcznych zmian strumieni netto dwutlenku

węgla, są istotne dla śledzenia zmian klimatu.

Arktyka jest obecnie najszybciej ocieplającym się

obszarem naszej planety.

Ilość pochłanianego dwutlenku węgla

liczona jest za pomocą pomiarów wielu

czynników, m.in. ciśnień parcjalnych dwutlenku

węgla. Zarówno regionalna, jak i globalna

średnia wielkość wymiany zależy od parametru

efektywności wymiany fazowej przez

powierzchnię morza, nazywanego „gas transfer

velocity”, a ten między innymi od parametru

prędkości wiatru.

W swoich badaniach korzystam

z programu FluxEngine, który został stworzony

w ramach projektu „OceanFlux Greenhouse

Gases project” fundowanego przez Europejską

Agencję Kosmiczną, gdzie prof. nadzw. IOPAN

dr hab. Jacek Piskozub jest opiekunem Polskiej

części. Ma on na celu wyznaczenie najlepszej

parametryzacji do obliczania strumieni wymiany

dwutlenku węgla między atmosferą a oceanem,

która będzie dawała najbardziej wiarygodne

wyniki.

Zaprezentuję wyniki metodologii

obliczeń strumieni wymiany dwutlenku węgla dla

wybranych regionów, które są wstępnymi

wynikami badań otrzymanymi w ramach pracy

z programem FluxEngine, a także realizowanych

w ramach pracy doktorskiej fundowanej przez

Centrum Studiów Polarnych KNOW. Celem

pracy jest przedstawienie ograniczeń średnich

miesięcznych wybranego obszar dla całych

strumieni. Podejście to podobne jest do jednego

z tych, użytych w raporcie IPCC dla całego

zespołu modelowania klimatu. Regionalne

badania zapewniają dodatkową próbę

parametryzowania, ponieważ lokalne średnie

strumieni mogą różnić się parametrami, dając

w wyniku podobne średnie globalne.

Czy Antarktyka zmienną jest ?

Rozmieszczenie Salpa thompsoni kontrolowane

zachodzącymi zmianami klimatycznymi.

Angelika Słomska, Anna Panasiuk-Chodnicka,

Justyna Wawrzynek, Agata Weydmann


W przeciągu ostatnich kilku dekad,

w rejonie Antarktyki Zachodniej, obserwuje się

gwałtownie zachodzące zmiany klimatyczne.

Funkcjonowanie stosunkowo prostej sieci

troficznej opiera się głównie na krylu

antarktycznym- Euphausia superba. W ostatnich

latach, w wyniku fluktuacji podstawowych

czynników fizyko -chemicznych wody morskiej,

rejestruje się zmniejszającą się liczbę

skorupiaków planktonowych. Proces ten

skutkuje gwałtowną ekspansją przedstawicieli

galaretowatego zooplanktonu, do których zalicza

się między innymi osłonice z gatunku Salpa

thompsoni. Rzeczona grupa zwierząt nie posiada

jednak wystarczającej wartości odżywczej ażeby

zaspokoić zapotrzebowanie energetyczne

drapieżców, co może spowodować destabilizację

całej sieci troficznej.

Materiał biologiczny, analizowany

w niniejszej pracy, został pobrany w Atlantyckim

Sektorze Oceanu Południowego na przestrzeni lat

1975-2001. Rezultaty badań laboratoryjnych oraz

kompleksowe dane środowiskowe umożliwiły

przeprowadzenie szczegółowych analiz

statystycznych, które wskazują, że czynnikami

istotnie determinującymi występowanie salp w

wodach Antarktyki były temperatura, obecność

lodu, głębokość akwenu i zasolenie.

Celem niniejszej pracy jest potwierdzenie

tezy, iż zmiany środowiskowe zachodzące

obecnie w wodach Oceanu Południowego

generują masowe pojawianie się zwierząt

galaretowatych. Jednocześnie uzyskane wyniki

mogą stanowić istotną informacje świadczącą

o zmianach klimatycznych zachodzących w tym

osobliwym ekosystemie.


19 | S t r o n a

Fauna denna północnego Morza Beringa i

Morza Czukockiego – odpowiedź na zmiany

klimatu.

Barbara Oleszczuk


Północne Morze Beringa i Morze

Czukockie są jednymi z najbardziej

produktywnych ekosystemów morskich na

świecie. Wysoka produkcja pierwotna oraz silne

powiązania pomiędzy procesami zachodzącymi

w kolumnie wody oraz na dnie morskim

powodują bardzo wysoką produktywność fauny

dennej. Duża biomasa fauny bentosowej stanowi

istotne źródło pożywienia dla ptaków morskich,

morsów i wielorybów szarych, żerujących na

dnie morza. Zbiorowiska bentosowe odgrywają również kluczową rolę w obiegu materii

organicznej. Obserwowana obecnie zmiana

klimatu, a przede wszystkim wzrost temperatury

wody morskiej, skutkują zmniejszaniem się zasięgu i grubości pokrywy lodowej. Powoduje

to powstawanie istotnych zmian

w funkcjonowaniu tych pacyficznych

ekosystemów. Zoobentos jest idealnym

narzędziem do monitorowania zmian

zachodzących w środowisku morskim.

Większość fauny dennej stanowią organizmy

wieloletnie, prowadzące osiadły tryb życia

i będące łatwe w poborze. Ponadto, zmiany

zachodzące w zbiorowiskach dennych są odbiciem zmian zachodzących w kolumnie wody

i w środowisku. Zarówno skład jak i biomasa

fauny bentosowej świadczą o kondycji danego

ekosystemu. Głównym celem prezentacji jest

przedstawienie stanu wiedzy na temat zmian

zachodzących w Pacyficznym Rejonie

Arktycznym w odpowiedzi na zmienianie się klimatu.

Przyszłość zapisana w przeszłości – rola

paleoekologii we współczesnych badaniach

klimatycznych i ekologicznych.

Małgorzata Kucharska


Z perspektywy ludzkiego życia klimat

Ziemi wydaje się stały i można odnieść wrażenie,

że nic nie może na niego wpłynąć. Badania

współczesnych ekologów i klimatologów

wykazały, że wcale tak nie jest. Procesy

zachodzące w skali globalnej dzieją się powoli

a ich efekty mogą uwidocznić się po upływie

wielu dekad. Jak więc je badać?

Odpowiedzią na to pytanie może być

paleoekologia. W skali czasu, w jakiej mierzymy

istnienie naszej planety procesy klimatyczne

trwają ułamki sekund. Co więcej większość

z nich nie dzieje się po raz pierwszy a skutki

i przebieg poprzednich zostały zapisane w

kronice dziejów Ziemi, jaką są skały osadowe

i zawarte w nich skamieliny.

Określenie skamielina kojarzy nam się

często ze szkieletami dużych zwierząt

przemierzających niegdyś lądy i morza Ziemi,

jednak w badaniach paleoekologicznych znacznie

większe znaczenie mają znacznie mniejsze

stworzenia. Okrzemki, bruzdnice czy otwornice

osiągają rozmiary od kilku mikronów do kilku

milimetrów, lecz według paleoekologów są

najlepszymi spośród kronikarzy. Krótki okres

życia sprawiający, że struktury ich zbiorowisk

szybko dostosowują się do zachodzących zmian,

liczebność i powszechność występowania czynią

z nich uniwersalne wskaźniki fizykochemicznych

warunków środowiska. Badając je możemy nie

tylko wnioskować, jakie warunki klimatyczne

panowały niegdyś na naszej planecie, ale również

jak zmieniały się one w skalach czasu

obejmujących całe pokolenia i dzięki temu

przewidywać, co przyniesie przyszłość.


20 | S t r o n a

Perspektywy dla komercyjnego transportu

morskiego w Arktyce.

Michał Czub


Topniejąca pokrywa arktycznego lodu

morskiego, czyli zmniejszanie się jej grubości

i zasięgu występowania budzą coraz większe

zainteresowanie globalnego przemysłu. To, co

z perspektywy ekologii może być nazywane

katastrofą, staje się wielką nadzieją dla firm

transportowych. Otwierająca się Arktyka oraz

wydłużający się sezon nawigacyjny zwiększają

dostęp do wielu zasobów naturalnych Syberii

umożliwiając przy okazji stworzenie nowych

międzykontynentalnych szlaków żeglugowych.

Niektóre z opracowań sugerują, że

biegun północny, może stać się żeglowny dla

większości statków posiadających klasy lodowe

już w 2050 roku. Na ten moment jest on dostępny

dla kilku jednostek, którymi są wojskowe

i naukowe lodołamacze o najwyższej klasie

lodowej. Jednak już dziś niektóre z pozostałych

szlaków wiodących przez Arktykę w znaczny

sposób zbliżają Europę Zachodnią i północno-

pacyficzne obszary Azji i Ameryki. W przypadku

portów Yokohama i Rotterdam różnica dystansu

między trasami wiodącymi wzdłuż południowej

Azji, przez Kanał Suezki, a tymi wzdłuż

północnych wybrzeży Euro-Azji wynosi 37%.

Jakie są zatem perspektywy na faktyczne

wykorzystanie tych tras i jakie są granice

transportu morskiego w Arktyce?

Kompleksowe badania geofizyczne

dla celów kontroli stanu technicznego wałów

przeciwpowodziowych i zapór.

Daria Maria Bieńkuńska

Politechnika Gdańska

Zróżnicowanie litologii i struktury

obwałowań powoduje bezwzględną konieczność

poprzedzania standardowych prac geologiczno-

inżynierskich szczegółowym rozpoznaniem

geofizycznym.

Zastosowanie metod geofizycznych

w rozpoznawaniu struktury i podłoża nasypów

bazuje na określeniu rodzaju materiału użytego

do budowy i jego charakterystyki geologiczno-

inżynierskiej, identyfikacji stref nieciągłości,

lokalizowania starorzeczy w podłożu nasypów,

stwarzających szczególne zagrożenie filtracji

wody w stanach powodziowych, wykrywania

infrastruktury wbudowanej w korpus wału

(bunkrów, śluz, rur) oraz kontroli szczelności

ekranów hydroizolacyjnych.

Do rozpoznania struktury podłoża,

szczególnie rekomendowane są badania

geoelektryczne, bazujące na zróżnicowaniu

oporności - parametru najlepiej

odzwierciedlającego zmiany litologii nasypów,

zboczy i utworów rodzimych w ich podłożu.

Względy ekonomiczne i efektywność

prospekcyjna uzasadniają zastosowanie,

w pierwszej fazie rozpoznania, profilowań

konduktometrycznych (EM) oraz pomiarów

metodą tomografii elektrooporowej (ERT),

umożliwiających szczegółowe rozpoznanie stref

zagrożonych. Zastosowanie profilowań

georadarowych (GPR), płytkiej sejsmiki lub

mikro-grawimetrii umożliwi ujawnienie zjawisk

nie rejestrowanych w obrazie geoelektrycznym.

Badania geofizyczne zapewniają

w bardzo krótkim czasie pełne informacje

dotyczące stanu analizowanych obiektów, a przy

tym są nieinwazyjne, powierzchniowe oraz nie

naruszające ich struktury.


21 | S t r o n a

Paleobiologia eksperymentalna: badania

ewolucji grubości pancerzy jeżowców łącznikiem

ekologii, fizyki, chemii i geologii.

Tomasz Borszcz


Ewolucji organizmów często towarzyszą

równoczesne fluktuacje środowiska.

Współcześnie alarmujący jest negatywny wpływ

wzrostu temperatury i dostaw dwutlenku węgla

na organizmy węglanowe jak jeżowce. Podobne

zmiany w połączeniu z innymi procesami miały

już miejsce w trakcie ich wczesnej ewolucji.

Jednoznaczne oddzielenie poszczególnych

czynników było dotychczas nieuchwytne.

Paleobiologia eksperymentalna próbuje sprostać

takim wyzwaniom sprawdzając reakcję

organizmów na warunki panujące w przeszłości

odtworzone na podstawie danych geologicznych.

Wspólnie z Justinem Riesem i Isaaciem

Westfieldem (Marine Science Center, Nahant,

USA) wykonaliśmy eksperyment akwarystyczny

w 2013 roku. Dwa gatunki jeżowców po

aklimatyzacji poddaliśmy ściśle kontrolowanemu

oddziaływaniu czterech czynników, w tym

każdemu z osobna oraz ich kombinacjom.

W jednym eksperymencie połączyliśmy czynniki

fizyczne (zmiana temperatury), chemiczne

(zmiana pH i Mg/Ca) i biologiczne

(obecność/brak drapieżników). Wyniki wskazały

na dominujący wpływ zwiększonych dostaw CO2

na proces wzrostu szkieletów. Ten negatywny

efekt był częściowo kompensowany poprzez

wyższą zawartość wapnia w wodzie morskiej.

Zmiana temperatury nie wykazała istotnego

wpływu natomiast odpowiedzi na wszystkie

symulowane zmiany okazały się zależne od

rozmiaru pancerzy. Ranking znaczenia

poszczególnych czynników wygląda następująco

(malejąco): CO2 Mg/Ca drapieżnictwo

temperatura.

Dziękuję za wsparcie z FNP (START) i

NCN (2011/03/N/ST10/05776).

Jak zmierzyć Wszechświat?

Jakub Marciniak


"Tylko dwie rzeczy są nieskończone:

Wszechświat i ludzka głupota. Co do tej

pierwszej są jednak pewne wątpliwości." – To

często spotykany cytat przypisywany Albertowi

Einsteinowi. No właśnie, czy Wszechświat jest

nieskończony? A jeśli jest skończony, to jak

wielki? Jeszcze na początku XX wieku nie

wiedziano, jak wielka jest nasza galaktyka i czy

w ogóle cokolwiek poza nią istnieje. Dziś

astronomowie potrafią mierzyć i ważyć cały

Wszechświat. Jednak żeby było to możliwe,

należało zacząć od własnego podwórka – Ziemi.

Skąd wiadomo, że Ziemia jest kulista? W jaki

sposób już starożytni mogli mierzyć rozmiar

Ziemi, odległość do Księżyca i Słońca? Jak bez

radarów i sond kosmicznych zmierzyć Układ

Słoneczny? Jak mierzy się odległość do gwiazd,

galaktyk i kresów Wszechświata? Na te pytania

postaram się odpowiedzieć w moim wystąpieniu.


22 | S t r o n a

Morskie farmy wiatrowe i ich wpływ na

organizmy żywe.

Radosław Brzana, Urszula Janas


W roku 2007 Unia Europejska

wyznaczyła sobie za cel zwiększenie udziału

energii z odnawialnych źródeł do 20%

całkowitego zużycia energii w Europie. Aby

spełnić założenia tego planu, w wielu

nadmorskich państwach członkowskich

zdecydowano się na przeprowadzenie

dynamicznego rozwoju morskiej gałęzi

energetyki wiatrowej. Również na polskich

obszarach morskich zaplanowano budowę farm

wiatrowych. Na jej potrzeby wyznaczono 95

miejsc o łącznej powierzchni ponad 2200 km2.

Budowa farm wiatrowych na tak dużym obszarze

będzie stanowić dużą ingerencję w środowisko

morskie i może wywierać istotny wpływ na

zamieszkujące je organizmy. Dotychczasowe

badania prowadzone w państwach Unii

Europejskiej wykazały, że morskie farmy

wiatrowe w różnym stopniu i charakterze

wpływają na takie elementy morskich biocenoz

jak: ssaki, ptaki, ryby oraz organizmy bentosowe

(denne). Przyczyną wpływu na ssaki jest przede

wszystkim hałas, który w trakcie budowy

i eksploatacji farm, może odstraszać zwierzęta.

W przypadku ptaków charakter wpływu jest

zmienny w zależności od gatunku i jego trybu

życia.

Dla gatunków migrujących nad morzem

obracające się z dużą prędkością turbiny

wiatraków stanowią niebezpieczną przeszkodę.

Z drugiej strony niektóre morskie ptaki np.

kormorany odnajdują na farmach dogodne

miejsca do odpoczynku. Również w przypadku

organizmów bentosowych wpływ tych budowli

może mieć różnoraki charakter. Na

zdominowanym przez osady piaszczyste dnie

Bałtyku morskie budowle pełnią funkcję

sztucznych raf, na których osiedlają się liczne

organizmy typowe dla dna kamienistego, co

może prowadzić do lokalnego wzrostu bogactwa

gatunkowego. Z drugiej strony sztuczne

powierzchnie w morzu stanowią dogodne

siedlisko dla gatunków obcych przez co mogą

sprzyjać ich inwazjom.

Zastosowanie wektorowego zapisu orientacji

warstw geologicznych w modelowaniu struktur

planarnych.

Michał Michalak

Uniwersytet Śląski

W swoim wystąpieniu chciałbym

zaprezentować autorską metodę pozyskiwania

podstawowych danych geologicznych, jakimi są

kąt upadu i azymut upadu danej warstwy

geologicznej. Kąt upadu informuje o tym, jak

stromo jest nachylona dana warstwa geologiczna.

Z kolei azymut upadu określa kierunek, w którym

ta warstwa zapada. Pozyskiwanie tych

parametrów najczęściej odbywa się za pomocą

kompasu geologicznego przyłożonego do

odsłoniętej skały lub za pomocą ręcznej metody

trzech punktów w przypadku danych z mapy.

Przetwarzanie dużej ilości danych otworowych

metodą odręczną ze względu na swą

czasochłonność i niedokładność jest skazane

na niepowodzenie. Ze swojej strony chciałbym

więc przedstawić program komputerowy, który

na podstawie podanych przez użytkownika

współrzędnych trzech punktów z danych

otworowych generuje płaszczyznę, a następnie

poprzez przekształcenia geometryczne wyznacza

dwa pożądane kąty. O oryginalności tej metody

świadczy pisemna opinia eksperta w zakresie

przetwarzania danych wiertniczych prof. Jerzego

Żaby (Uniwersytet Śląski), który potwierdza

możliwość zastosowania przedstawionej aplikacji

do m.in. konwersji map miąższości, określania

orientacji zwierciadła wód podziemnych

czy przewidywania położenia skał w dopiero

projektowanych otworach. Z kolei o poprawności

zastosowanych działań matematycznych

świadczy pisemna opinia, którą uzyskałem od

adiunkta zakładu informatyki i matematyki

dyskretnej Uniwersytetu Śląskiego dr. Adriana

Brücknera.

Sopockie Forum Młodychstn.edu.pl/uploads/bookofabstrakcts2015.pdf · 2015 Sopot, 29 maja 2015...

Documents

Transcript of Sopockie Forum Młodychstn.edu.pl/uploads/bookofabstrakcts2015.pdf · 2015 Sopot, 29 maja 2015...