Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii...

86
Sławomir Augusiewicz Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach Książęcych w latach 1655-1656 w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz w Berlinie Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1 (271), 97-181 2011

Transcript of Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii...

Page 1: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

Sławomir Augusiewicz

Spis uchodźców z Wielkiego KsięstwaLitewskiego w Prusach Książęcych wlatach 1655-1656 w zbiorachGeheimes Staatsarchiv PreussicherKulturbesitz w BerlinieKomunikaty Mazursko-Warmińskie 1 (271), 97-181

2011

Page 2: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

Problematyka postaw ludności Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec „po-topu” moskiewskiego z lat 1654–1655, sygnalizowana w opracowaniach poświę-conych dziejom tej wojny1, w ostatnich latach stała się przedmiotem studiówKonrada Bobiatyńskiego i Krzysztofa Kossarzeckiego2. Emigracja z terenów zagro-żonych i objętych agresją, rozpoczętą m.in. pod hasłami obrony wiary prawosław-nej przed prześladowaniami katolików i unitów3, była stałym zjawiskiem, choć trudno, zwłaszcza dla początkowego okresu, określić jej skalę. Najpierw uchodź-cy szukali schronienia w bezpiecznych jeszcze zachodnich województwach Wiel-kiego Księstwa. W czerwcu 1654 r. część mieszczan połockich, wobec zagrożenia miasta ze strony oddziałów Wasyla Szeremietiewa, zdecydowała się na wyjazd do Kowna, a następnie Wilna4. Inni kierowali się do Inflant5.

Emigracja ludności Wielkiego Księstwa Litewskiego większe rozmiary przy-brała latem 1655 r., po załamaniu się litewskiej kampanii zimowo-wiosennej, kie-dy wojska Aleksego Michajłowicza dotarły do rzek Świętej i Niemna, zdobywa-

KomunikatyMazursko-Warmińskie, 2011, nr 1(271)

Sławomir Augusiewicz

SPIS UCHODŹCÓWZ WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGOW PRUSACH KSIĄŻĘCYCH W LATACH 16551656W ZBIORACH GEHEIMES STAATSARCHIVPREUSSISCHER KULTURBESITZ W BERLINIE

1 L. Kubala, Wojna moskiewska r. 1654–1655, Warszawa 1910; G. Saganowič, Nevjadomaja vajna, Mińsk 1995; K. Bobiatyński, Od Smoleńska do Wilna. Wojna Rzeczypospolitej z Moskwą 1654–1655, Zabrze 2004. Zob. także H. Wisner, Działalność wojskowa Janusza Radziwiłła, Rocznik Białostocki, 1976, t. XIII, ss. 99–105; A. Rachuba, Janusz Radziwiłł, w: Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodów, red. M. Nagielski, Warszawa 1995, ss. 474–477.

2 K. Bobiatyński, Panorama postaw ludności Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec agresji moskiewskiejw latch 1654–1655, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. XLIII, Białystok 2007; K. Kossarzecki, Szlachta litewska wobec panowania szwedzkiego i moskiewskiego w okresie załamania Rzeczypospolitej przełomu 1655 i 1656,w: Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją w XVII w., red. M. Nagielski, Warszawa 2007.

3 A. Mironowicz, Polityka Moskwy wobec kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej 1655–1660, Studiai Materiały do Historii Wojskowości, t. XLIII, Białystok 2007, s. 90; K. Bobiatyński, Od Smoleńska do Wilna, s. 32.

4 Akty izdawajemyje Wilenskoju archeograficzeskoju komissieju dlja raz bora i izdanija drewnich aktow, t. X, Wilno 1879, ss. 269–271.

5 K. Bobiatyński, Od Smoleńska do Wilna, s. 40; idem, Panorama postaw, s. 7; G. Saganowič, Nevjadoma-ja vajna, s. 46.

Ź RÓDŁA

Page 3: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

98 Sławomir Augusiewicz

jąc Wilno (8 sierpnia) i dalej wysunięte na zachód Troki, Kowno (16 sierpnia)oraz Grodno (25 sierpnia). Choć przyjmowanie protekcji carskiej miało maso-wy charakter (nie brakowało „poprzysiężników” przechodzących do obozu cara6), to jednak duże grupy ludności uciekały przerażone bezwzględnością i okrucień-stwem posuwających się błyskawicznie na zachód wojsk Jakowa Czerkasskiego i Wasyla Zołatarenki7. Uchodźcy zapełnili okolice Wilna już na początku lipca8, wkrótce jednak je opuścili, gdy stolica została zagrożona atakiem wojsk kozac-kich i moskiewskich. „Mińskie [województwo] i wszystkie insze aż po samo Wil-no rozbiegły się w świat” – pisał 1 sierpnia hetman wielki litewski Janusz Ra-dziwiłł9. Mieszczanie wileńscy i okoliczna szlachta kierowali się do Kurlandii,Inflant, Korony i Prus Książęcych10. Część z nich już koło połowy sierpnia stanęław Królewcu11, inni zatrzymywali się w przygranicznych Tylży lub Olecku12.

Pobyt egzulantów litewskich w Prusach Książęcych, zwłaszcza w Królew-cu, w latach 1655–1656 został odnotowany w literaturze, także w najnowszej13.

6 K. Bobiatyński, Panorama postaw, s. 16, 19; Rejestr przysięgowy szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego 1655 r., w: Pamjatniki istorii vostočnoj Evropy, t. IV, wyd. E. E. Lykowa, M. Kulecki, Moskwa–Warszawa 1999.

7 K. Bobiatyński, Panorama postaw, s. 209; G. Saganowič, Nevjadomaja vajna, s. 46. Według wieści docie-rających na Żmudź, po przemarszu wojsk moskiewskich: „od Brezyny począwszy aż na tę stronę Kowna mało co ludzi, wsi, dworów i miasteczek zostało.” – M. Vorbek-Lettow, Skarbnica pamięci, różnych spraw domowych jakoi potocznych przypomnienia godnych i potrzebnych opisanie zachowująca, opr. E. Galos, F. Mincer, red. W. Cza-pliński, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968, s. 252. Zob. także relacje posła brandenburskiego Lazarusa Kittel-mana do Fryderyka Wilhelma, F. Hirsch, Die ersten Anknüpfungen zwischen Brandenburg und Rußland unter dem Großen Kurfürsten, zweiter Teil (1657–1660), Wissenschaftliche Beilage zum Programm des Königstädtis-chen Realgymnasiums, Ostern 1886, Berlin 1886, ss. 11–12.

8 K. Bobiatyński, Od Smoleńska do Wilna, s. 209.9 Cyt. za H. Wisner, Działalność wojskowa Janusza Radziwiłła, s. 105.

10 K. Kossarzecki, op. cit., s. 280. Na początku listopada 1658 r. duża grupa uchodźców, a w niej również córka Janusza Radziwiłła Anna Maria, przebywała w Mitawie. Niewykluczone, że podobnie jak Radziwiłłów-na, która przynajmniej do lipca 1656 r. przebywała w Labiawie, dotarli tam z Prus Książęcych, AGAD, AR V, 9646/I, k. 98, J. Mierzeński do B. Radziwiłła, Królewiec 5 XI 1658; S. Augusiewicz, Stryj i bratanica. O małżeń-stwie Anny Marii i Bogusława Radziwiłłów, w: Między Barokiem a Oświeceniem. Radości i troski dnia codzienne-go, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2006, s. 357.

11 M. Vorbek-Lettow, op. cit., ss. 246–248, 251.12 Beiträge zur Geschichte des II. schwedisch-polnischen Krieges (1655–1660) und der Tatareneinfälle in

Preussen (1656 und 1657), hrsg. K. A. Maczkowski, Mitteilungen der Literarische Gesellschaft Masovia, H. 6, 1900,ss. 16–17.

13 J. G. Droysen, Geschichte der preussischen Politik, Bd. III, Berlin 1863, ss. 346–348; P. Karge, Zur Geschichtedes Deutschtums in Wilna und Kauen, Altpreussische Monatsschrift, 1917, Bd. LIV, ss. 60–62; K. Forstreu-ter, Preussen und Russland seit den Anfängen des Deutschen Ordens bis zu Peter dem Grossen, Göttingen 1956,ss. 219–220; W. Sobieski, Królewiec a Polska, Strażnica Zachodnia, 1933, R. 12, nr 4, s. 571; A. Rachuba, Konfede-racja wojska litewskiego w Wierzbołowie w 1655 r., Miscellanea Historico-Archivistica, 1994, t. IV, s. 22; K. Bobia-tyński, Od Smoleńska do Wilna. Wojna Rzeczypospolitej z Moskwą 1654–1655, Zabrze 2004, s. 217; S. Augusiewicz,Działania militarne w Prusach Książęcych 1656–1657, Olsztyn 1999, ss. 15–19; B. Wachowiak, A. Kamieński, Dzieje Brandenburgii – Prus na progu czasów nowożytnych (1500–1701), Poznań 2001, s. 523; B. Szymczak, Sto-sunki Rzeczypospolitej z Brandenburgią i Prusami Książęcymi w latach 1648–1658, Warszawa 2002, ss. 196–197;A. Kamieński, Stany Prus Książęcych wobec rządów brandenburskich w drugiej połowie XVII wieku, Olsztyn 1995, s. 74; S. Augusiewicz, J. Jasiński, T. Oracki, Wybitni Polacy w Królewcu, Olsztyn 2005, ss. 123–125.

Page 4: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

99Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Jednak najwięcej informacji w tym względzie zawiera opublikowany w 1968 r. pamiętnik uczestnika wydarzeń, byłego nadwornego medyka króla Władysła-wa IV, luteranina wywodzącego się z mieszczaństwa wileńskiego i związanegoz Radziwiłłami Macieja Vorbeka-Lettowa14. Jego zapiski, pozwalające ustalić chronologię i najważniejsze wydarzenia związane z emigracją litewską w Pru-sach Książęcych, stanowią jednak wątłą podstawę do określenia skali zjawiska, składu społecznego i wyznaniowego uchodźców. Znakomite źródło do tych za-gadnień stanowią natomiast akta komisji pruskiej, ustanowionej, zgodnie z po-stanowieniami szwedzko-brandenburskiego traktatu w Królewcu (17 stycznia 1656) na początku lutego 1656 r., w celu odebrania od emigrantów przysięgi lo-jalności wobec elektora Fryderyka Wilhelma i króla Karola Gustawa: „Commisio wegen Untersuchung und Versicherung der Frembden Leuthen die sich im He-rzogthum Preussen auffgehalten”. Informację o tych materiałach, przechowywa-nych obecnie w Tajnym Archiwum Państwowym Pruskiego Dziedzictwa Kulturo-wego (Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz)15, opublikował w 1995 r.w książce poświęconej wojnie polsko-moskiewskiej 1654–1667 Hienadz Saha-nowicz16, a w kilka lat później osobno omówił szerzej ich zawartość17.

Okoliczności składania przysięgi przez emigrantów, zatem i powstania wspomnianych akt „komisji przysięgowej”, opisał Vorbek-Lettow: „4 febru-arii przybito do wszystkich bram miejskich królewieckich i kościołów edictum eklectorale [edykt elektorski], aby wszyscy exules [wychodźcy] Korony Polskiej i WKsL w Królewcu mieszkający, jeżeliby tam zostawać chcieli ad pacatiora tem-pora [do spokojniejszych czasów], przysięgę fidelitatis [wierności] wykonali, a ci którzy by nie chcieli, in termino [w ciągu] piąciu niedziel wyjechali z Królewca cum mobilibus bonis [z dobrami ruchomymi]. Contrafacientes [Oporni] pod-legać mają confiscationi bonorum [konfiskacie mienia], a jednakże z Królewca się wynosić”18.

Edykt wywołał poruszenie wśród emigrantów, którzy naradzali się w tej sprawie także z hetmanem polnym litewskim Wincentym Gosiewskim, przeby-wającym od 28 stycznia, jako zakładnik szwedzki, w Królewcu. Ostatecznie zde-

14 M. Vorbek-Lettow, op. cit., ss. 246–271; E. Galosowa, Próba charakterystyki i geneza pamiętnika leka-rza nadwornego Władysława IV Macieja Vorbek Lettowa, Sprawozdania Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1966, Wydz. S. A 1964, nr 2; F. Mincer, Maciej Vorbek Lettow, lekarz nadworny Władysława IV i pamiętni-karz, ibidem, 1966, nr 2; S. Augusiewicz, J. Jasiński, T. Oracki, op. cit., ss. 119–125.

15 Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem. XX Hauptabteilung. Staatsarchiv Königsberg (dalej: GStAPK, XX HA), Etats Ministerium (cyt. EM) 111 e, nr 104.

16 G. Saganowič, Nevjadomaja vajna, Mińsk 1995, s. 46. Zob. także S. Augusiewicz, Działania militarne, s. 15.17 H. Sahanowicz, Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach 1656 roku, Lituano-Slavica

Posnaniensia, Studia Historica, 2003, t. IX, ss. 239–245.18 M. Vorbek-Lettow, op. cit., s. 264.

Page 5: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

100 Sławomir Augusiewicz

cydowano się złożyć przysięgę przed komisją, w skład której weszli: nadwor-ny radca sądowy Albrecht von Ostau, radcy Friedrich Kalau, Daniel von Wa-gner, komornik Johann Willudowius i sekretarz sądu nadwornego Johann Mat-thei19. „[...] Przysięgano, i to takim sposobem, że 4 pospołu szyte beli, a takich było 3, jeden dla duchowieństwa, drugi dla szlachty, trzeci dla mieszczan. In fronte [na przedzie] tych arkuszów napisane stało iuramentum [akt przysięgi], dopiero jakie-go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy, imię swoje podpisał na tych arkuszach, jakiej który był kondycyi. Wprawdzie chciano żeby rzetelnie każdy przysięgał, tandem remissum [jednak zaniechano], a tylko podpisać się kazano”20.

Akta „Commisio wegen Untersuchungen und Versicherung der Frembden Leuthen, die sich im Hertzogthum Preussen uffhalten, 1656”, (GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 104) zawierają21:

I. Protokół, k. 27–44v.II. Załączniki do protokołu:

1. Podpisane przysięgi („rewersy”), k. 50–146:a) „Reversales Caunensium Civium et ceterumque” [15 II 1656, k. 50–50v];b) „Cives caunensis” [b.d., k. 59–59v];c) „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza] [16

II 1656, 60v–65];d) „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum” [16 II 1656, k. 66–68]e) „Nobiles” [16, 21, 26, 28 II 1656, k. 69–74v];f) „Reversales Nobilium” [16, 17, 19 II 1656, k. 78–82]g) „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno” [16 II 1656,

k. 83–90];h) „Polnische Leuthe von der Wilda” [16, 17 II 1656; 91v–101];i) „Ordinis Monastici” [16 II 1656; 102v];j) „Pastores Augustianae Confesionis Vilnensis” [16 II 1656, k. 106];k) „Pastores Augustianae Confesionis Caunensis” [16 II 1656, k. 106];l) „Pastores Reformatae Religiae” [16 II 1656, k. 106];m) „Ordinis Monastici [16 II 1656; k. 107];n) „Reversales der Deutschen in Kauen” [4 II 1656; k. 110–111v];o) „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum” [17

II 1656, k. 112v–116v];p) „Nobiles” [18, 19, 20, 26 II 1656, k. 118–125, 140];

19 GStAPK, XX HA, EM 111 e, nr 104, k. 14; M. Vorbek-Lettow, op. cit., s. 264.20 M. Vorbek-Lettow, op. cit., s. 266.21 Zob. także H. Sahanowicz, Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach, ss. 241–243.

Page 6: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

101Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

q) „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten, de-ren mehren theils Augs. Confess. Zugethanen” [Tylża, 23 II 1656, k. 128–130v];

r) „Andere Leute aus Lithauen” [Tylża, 23 II 1656, k. 132–143v];s) „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.” [Tylża, 23 II 1656,

k. 145–146];2. Wykazy nazwisk osób które podpisały wg. w/w grup k. 154–183v.3. Korespondencje w sprawie uchodźców, listy polecające, glejty etc.,

k. 184–207.4. „Cattalogus der Unterschriebene Leute in obigen beylage”, k. 211–237.5. „Consignation der Polnischen Leute so sich unter der Lettmässigkeit

der Stadt Lebenicht Auffhaltenen”, k. 238–238v.

W materiałach są więc trzy imienne wykazy uchodźców przebywających w Prusach Książęcych: rewersy przysięgi z ich własnoręcznymi (na ogół) pod-pisami i sporządzone na ich podstawie przez komisję; wykaz osób składają-cych przysięgę wg poszczególnych grup oraz uporządkowana alfabetycznie wg pierwszych liter imion lista osób, które dopełniły obowiązku („Cattalogus”). Po-mimo to, jak zauważył Sahanowicz22, nie pozwalają one dokładnie oszacować li-czebności emigracji litewskiej w Prusach Książęcych, choć dają dobre rozezna-nie o jej składzie, dzięki uporządkowaniu rewersów wg przynależności stanowej ich sygnatariuszy. Rewersy podpisały 963 osoby, ale biorąc pod uwagę fakt, że na ogół uczyniły to w imieniu całej rodziny i służby, bardzo często nie wymie-nianych osobno, można tę liczbę zwielokrotnić23. „Cattalogus” zawiera 939 pozy-cji, ale należy wobec niego zastosować te same zastrzeżenia. Ponadto można do-strzec wiele nieścisłości: pominięto w nim 52 osoby, które podpisały przysięgę [Aneks 2], w kilku przypadkach wpisano dwukrotnie te same osoby, najczęściej w sytuacji, gdy podpisywały się zarówno w swoim imieniu, jak i reprezentując innych uchodźców. Widnieją w nim również nazwiska kilku osób, które w Pru-sach Książęcych wówczas nie przebywały, a przysięgę złożyli, często przez pleni-potentów, z racji schronienia w Księstwie swego ruchomego dobytku. W aktach w ogóle brakuje rewersu podpisanego przez szlachtę przebywającą w Olecku24, choć ich nazwiska znajdują się w katalogu. Zapewne słuszne są wyliczenia Saha-nowicza, że w lutym i marcu 1656 r. w Prusach Książęcych przebywało ok. 6000 uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego25.

22 H. Sahanowicz, Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach, s. 243.23 Ibidem, s. 243.24 GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113; publikacja w: Beiträge zur Geschichte des II. schwedisch-pol-

nischen Krieges (1655–1660), ss. 16–17.25 H. Sahanowicz, Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach, s. 244.

Page 7: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

102 Sławomir Augusiewicz

Późnym latem i jesienią 1655 r. z pewnością ta liczba była większa. Z in-nych źródeł wiadomo, że w Księstwie szukały schronienia dla siebie lub swoich rodzin i dobytku następujące osoby: Janusz Radziwiłł26, Bogusław Radziwiłl27, Wincenty Gosiewski28, Dorota Korffowa, żona pułkownika Ernesta Jana Korffa29,aptekarz Janusza Radziwiłła Daniel Fabricius30, cyrulik wileński Andrzej Gross31, medyk Janusza Radziwiłła Jan Majus32. Biskupowi wileńskiemu Jerzemu Tysz-kiewiczowi, który wraz z dworem i grupą duchowieństwa katolickiego zjechał przez Taurogi do Królewca 10 października33, miało towarzyszyć dwóch kanoni-ków – Mocarski i Wieśliński34. Jednak nazwisk obydwóch duchownych, jak rów-nież samego biskupa, który zmarł 17 stycznia 1656 r., wśród podpisów i w katalo-gu nie ma. Z pewnością wzrastające zagrożenie Prus Książęcych ze strony Szwecji jesienią 1655 r. i atak wojsk Karola Gustawa na początku 1656 r., a następnie anty-polski kurs polityki elektora Fryderyka Wilhelma (traktat ze Szwecją w Malborku 25 czerwca 1656 r.) sprawiły, że część uchodźców opuściła Księstwo w poszuki-waniu bezpieczniejszego azylu35. Wydaje się że większość egzulantów decydowała się na powrót do domu w drugiej połowie 1656 r. lub dopiero w roku 165736. Po-stąpiono tak z powodu zmiany polityki elektora wobec Rzeczypospolitej, pod-jęcia przez Jana Kazimierza działań wojennych przeciw krajom Fryderyka Wil-helma, wreszcie rozpoczęcia przez przedstawicieli Rzeczypospolitej rokowańz Moskwą, zakończonych zawarciem rozejmu w Niemieży 3 grudnia 1656 r.37

26 GStAPK, XX HA, EM 111e, Gesuch des Fürsten Radzivill wegen Aufnahm seiner Frauen und Toch-ter in Preussen.

27 J. G. Rauchbar, Leben und Thaten des Fűrsten Georg Friedrich von Waldeck (1620–1692), hrsg. L. Curt-ze, Bd. I., Arolsen 1870, s. 92, 95; Urkunden und Actenstücke zur Geschichte des Kurfürsten Friedrich Wilhelm von Brandenburg, Bd. VII, wyd. B. Erdmannsdörffer, Berlin 1877, ss. 473, 478, 481–482, 488–490.

28 M. Vorbek-Lettow, op. cit., ss. 248–249; GStAPK, XX HA, EM, 111 e, nr 5 i 6, Korespondencje w spra-wie udzielenia schronienia w Olecku hetmanowej Magdalenie Gosiewskiej.

29 Urkunden und Actenstücke, Bd. VII, s. 468.30 GStAPK, XX HA, EM 111 e, nr 104, k. 205.31 Ibidem, k. 43v, 207.32 Ibidem, k. 199.33 M. Vorbek-Lettow, op. cit., s. 254; GStAPK, XX HA, EM, 111 e, nr 4, Aufenthalt des Bischofs von Wil-

da in Königsberg und dessen Versorgung.34 W. Przyałgowski, Żywoty biskupów wileńskich, t. I, Petersburg 1860, s. 141.35 Zob. przyp. 10.36 5 II 1657 w posiedzeniu kapituły wileńskiej w Braszewiczach uczestniczyli Andrzej Brazgalski i Jan

Newelski, w lutym 1656 obecni w Królewcu, J. Kurczewski, Kościół zamkowy, czyli Katedra Wileńska w jej dzie-jowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju, t. I, Wilno 1908, s. 165. Zapewne na początku 1657 opuścił Prusy Książęce i przyjął zwierzchnictwo Moskwy Tomasz Gibel, Metryka Litewska, Księga wpisów nr 131, opr. A. Rachuba, Warszawa 2001, s. 145.

37 [Jan Kostrowicki] „zdrowie swoje, także żonę i dzieci naprzód do Księstwa Pruskiego wziąwszy, tam pivatus degit (...) po komissyjej wileńskiej [po 3 XI 1656] do popielisk swoich powrócił”, Metryka Litewska, Księga wpisów nr 131, s. 160.

Page 8: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

103Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

i liberalizacji polityki cara Aleksego Michajłowicza wobec ludności zajętych terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego38.

Akta zamyka lista gospód udzielonych Litwinom przez mieszczan Löbenicht, jednego z trzech miast królewieckich [Aneks 1]. Zawiera on zaledwie kilkana-ście nazwisk, ale brak przesłanek do przypuszczeń, że istniały dalsze wykazy dla Knipawy39 i Starego Miasta.

Poniżej zamieszczono ostatnią część akt „komisji przysięgowej”, czyli wspo-mniany wyżej „Cattalogus”. Zachowano oryginalną pisownię, wszystkie skróty zostały rozwiązane. W przypisach została przyjęta następująca kolejność: data podpisania przysięgi; nazwa grupy, w której uchodźca podpisywał przysięgę; in-formacje zawarte w podpisie, dotyczące pochodzenia, urzędu, wykonywanego rzemiosła etc., jeśli takowe znalazły się oprócz personaliów na rewersie; stro-ny w aktach, na których znajduje się rewers i nazwisko w sporządzonym przezkomisję imiennym wykazie poszczególnych grup; jeśli udało się ustalić – dalsze informacje na podstawie innych źródeł i literatury. W przypadku braku perso-naliów osób, w imieniu których przysięga została podpisana (wymieniani naj-częściej jako krewni, dzieci lub służba), identyfikację, jeśli takowa była możli-wa, podawano w przypisach. Aby zachować czytelność przypisów, zastosowano skróty w opisach bibliograficznych.

Wykaz skrótów stosowanych w przypisach

Adamowicz – A[Adamowicz] A. F., Kościół augsburski w Wilnie. Kronika zebrana na obchód trzech wiekowego istnienia Kościoła w roku 1855 w dzień Ś. Jana Chrzciciela, Wilno 1855.Aftanazy – Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. IV, Woje-wództwo wileńskie, Wrocław–Warszawa–Kraków 1993.Akta cechów wileńskich – Akta cechów wileńskich, wyd. H. Łowmiański, t. I–II, Wilno 1939.Akta ugody kiejdańskiej – Akta ugody kiejdańskiej 1655 roku, wyd. W. Konopczyński,K. Lepszy, Ateneum Wileńskie, 1935, R. X, ss. 173–224.Akta zjazdów stanów W. Ks. L., II – Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskie-go, t. II, Okresy panowań królów elekcyjnych XVI–XVII wiek, wyd. H. Lulewicz, Warsza-wa 2009.ASD – Archeograficzeskij sbornik dokumientow otnosjaszczichsja k istorii Siewiero-Zapad-noj Rusi, izdawajemyj pri uprawlenii Wilenskogo ucziebnogo okruga, t. XII, Wilna 1900.AVAK – Akty izdawajemyje Wilenskoju archeograficzeskoju komissieju dlja raz bora i iz-danija drewnich aktow, t. I–XXXIX, Wilna 1865–1915.Baliński – Baliński M., Dawna Akademia Wileńska: próba jej historyi od założenia w roku 1579 do ostatecznego jej przekształcenia w roku 1803, Petersburg 1862.

38 K. Kossarzecki, op. cit., ss. 280–281.39 W Knipawie w kamienicy „podle Miodowej bramy, u pana Hendricha Treppenheuera, za 100 złotych

na pół roka” zamieszkał M. Vorbek-Lettow, M. Vorbek-Lettow, op. cit., s. 249.

Page 9: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

104 Sławomir Augusiewicz

Bieliński – Bieliński J., Uniwersytet Wileński (1579–1831), t. I–III, Kraków 1899–1900.Boniecki – A. Boniecki, Herbarz polski, t. I–XVI, Warszawa 1899–1913.Cedrowski – Pamiętnik Jana Cedrowskiego, w: Pamiętniki historyczne do wyjaśnienia spraw publicznych w Polsce XVII wieku, wyd. M. Baliński, Wilno 1859, ss. 145–146.Ciechanowicz – Ciechanowicz J., Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rze-szów 2001.Chrapowicki I – Chrapowicki J. A., Diariusz. Część pierwsza: lata 1656–1664, wyd. T. Wa-silewski, Warszawa 1978.Chrapowicki II – Chrapowicki J. A., Diariusz. Część druga: lata 1665–1669, wyd.A. Rachuba i T. Wasilewski, Warszawa 1988.Chrapowicki III – Chrapowicki J. A., Diariusz. Część trzecia: lata 1669–1673, wyd.L. A. Wierzbicki, Warszawa 2009.Deputaci – Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1582–1696. Spis, red. A. Rachuba, opr. H. Lulewicz, A. Rachuba, Warszawa 2007.Galosowa – Galosowa E., Próba charakterystyki i geneza pamiętnika lekarza nadwornego Władysława IV Macieja Vorbek Lettowa, Sprawozdania Opolskiego Towarzystwa Przyja-ciół Nauk, Wydz. S.A 1964, 1966, nr 2.Gumowski – Gumowski M., Mennica wileńska w XVI–XVII w., Warszawa 1921.Kamuntavičienė – Kamuntavičienė V., Valdovo patronatas ir Katalikų Bažnyčios pareigūnai LDK XVII a. antrojoje pusėje, Lietuvos istorijos metraštis: 1999 metai, Vilnius 2000.Kneifel – Kneifel E., Die Pastoren der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen, Ein biographisches Pfarrerbuch mit einen Anhang, Eging 1968.Kneschke – Kneschke E.H (hrsg.), Neues allgemeines Deutsches Adels-Lexicon, Leipzig 1859–1870.Kojałowicz – W. Wijuk Kojałowicz, Herbarz rycerstwa Wielkiego Xięstwa Litewskiego, tzw. Compendium, Kraków 1897.Kot – S. Kot, Aron Aleksander Olizarowski, profesor prawa Akademii Wileńskiej, w: Księ-ga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wi-leńskiego, t. 1, Wilno 1929.Krasiński – Krasiński W., Zarys dziejów powstania i upadku reformacji w Polsce, wyd.J. Bursche, t. I, Warszawa 1903, t.II, cz. 1–2, Warszawa 1904. Kraszewski, Kraszewski J. I., Wilno od początków jego do roku 1750, t. II–IV, Wilno 1840–1842.Kurczewski – Kurczewski J., Kościół zamkowy, czyli Katedra Wileńska w jej dziejowym, li-turgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju, t. I–III, Wilno 1908–1916.Łukaszewicz – Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, t. I–II, Poznań 1843.Maczkowski – Beiträge zur Geschichte des II. schwedisch-polnischen Krieges (1655–1660) und der Tatareneinfälle in Preussen (1656 und 1657), hrsg. K. A. Maczkowski, Mitteilungen der Literarische Gesellschaft Masovia, H. 6, 1900.Miłuński – Miłuński M., Zarząd dóbr Bogusława Radziwiłła w latach 1636–1669, w: Admi-nistracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów w XVI–XVIII wieku, red. U. Augusty-niak, Warszawa 2009.Mincer – Mincer F., Maciej Vorbek Lettow, lekarz nadworny Władysława IV i pamiętni-karz, Sprawozdania Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Wydz. S.A, 1966, nr 2.

Page 10: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

105Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

ML 131 – Metryka Litewska, Księga wpisów nr 131, opr. A. Rachuba, Warszawa 2001.Nagielski – M. Nagielski, Liczebność i organizacja gwardii przybocznej i komputowej za ostatniego Wazy (1648–1668), Warszawa 1989.Niesiecki – K. Niesiecki, Herbarz polski, t. I–IX, Lipsk 1839–1846.Nevjadomaja vajna – Saganowič G., Nevjadomaja vajna, Mińsk 1995.Obuchowicz – Pamiętniki Filipa, Michała i Teodora Obuchowiczów (1630–1707), opr. A. Ra-chuba i H. Lulewicz, Warszawa 2003.Oracki – T. Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i ziemi malborskiej od poł. XV do końca XVIII w., t. I–II, Olsztyn 1988, ss. 30–31.Poczobut-Odlanicki – J. W. Poczobut-Odlanicki, Pamiętnik (1640–1684), opr. A. Rachu-ba, Warszawa 1987.Przyałgowski – Przyałgowski W., Żywoty biskupów wileńskich, t. I–III, Petersburg 1860.PSB, Polski słownik biograficzny, t. I–XLIV, Kraków, Warszawa, Wrocław, 1935–2006.Radziwiłł A. S. – A. S. Radziwiłł, Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. III, 1647–1656, wyd.A. Przyboś, R. Żelewski, Warszawa 1980.Radziwiłł B. – B. Radziwiłł, Autobiografia, wyd. T. Wasilewski, Warszawa 1979.Sahanowicz – Sahanowicz H., Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach 1656 roku, Lituano-Slavica Posnaniensia, Studia Historica, t. IX, 2003, ss. 239–245.Skorobohaty – Skorobohaty A. D., Diariusz, opr. T. Wasilewski, Warszawa 2000.Skrobacki, A. Skrobacki, Polacy na wydziale lekarskim Uniwersytetu w Królewcu, Olsz-tyn, 1969.Stebelski – Stebelski I., Chronologia albo porządne według lat zebranie znaczniejszychw Koronie Polskiej i w Wielkim Księstwie Litewskim a mianowicie na Białej Rusi w Połoc-ku dziejów i rewolucji, Wilno 1782.Szturc – J. Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI–XX w., Bielsko–Biała 1998.Szwagrzyk – Szwagrzyk J. A., Pieniądz na ziemiach polskich X–XX w., Wrocław 1973.Taryfa Księstwa Żmudzkiego 1690 – Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księstwo Żmudzkie 1690, opr. G. Błaszczyk, Warszawa 2009.Taryfa woj. mścisławskiego 1667 – Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księ-stwa Litewskiego. Województwo mścisławskie 1667 r., oprac. A. Rachuba, Warszawa 2008.Taryfa woj. nowogródzkiego 1690 – Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo nowogródzkie 1690 r., oprac. H. Lulewicz i A. Rachu-ba, Warszawa 2002.Taryfa woj. smoleńskiego 1650 – Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo smoleńskie 1650 r., oprac. S. Dunin i A. Rachuba, Warszawa 2009.Taryfa woj. wileńskiego 1690 – Metryka Litewska. Rejestry podatkowe Wielkiego Księ-stwa Litewskiego. Województwo wileńskie 1690 r., wyd. A. Rachuba, Warszawa 1989.Untersuchung – Commisio wegen Untersuchung und Versicherung der Frembden Leuthen die sich im Herzogthum Preussen auffgehalten, 1656, Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kul-turbesitz Berlin–Dahlem, XX Hauptabteilung, Etats Ministerium 111k, nr 104.Urbanovičius – A. Urbanovičius, Iš Vilniaus miesto tarybos naštines palikimo: naujųjų miestiečjų aktai 1663–1795 m., Lithuanistica, 2001, nr 4, ss. 23–40.Uruski – S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. I–XIV, Warszawa 1904–1917.Urzędnicy, Woj. wileńskie – Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. I, Woje-wództwo wileńskie XIV–XVIII wiek, red. Andrzej Rachuba, Warszawa 2004.

Page 11: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

106 Sławomir Augusiewicz

Vilniaus naujieji miestiečiai – Urbanovičius A., Vilniaus naujieji miestiečiai 1661–1795 metais. Sąrašas, Vilnius 2009.Vorbek-Lettow – M. Vorbek-Lettow, Skarbnica pamięci, różnych spraw domowych jakoi potocznych przypomnienia godnych i potrzebnych opisanie zachowująca, opr. E. Galos,F. Mincer, red. W. Czapliński, Wrocław, Warszawa, Kraków 1968, s. 267.Wybitni Polacy w Królewcu – Augusiewicz S., Jasiński J., Oracki T., Wybitni Polacy w Kró-lewcu, Olsztyn 2005.Zawisza – Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody minskiego (1666–1721), wyd. J. Bar-toszewicz, Warszawa 1862Zbiór aktów mińskich – Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast mińskiej guberni, pra-wosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach, Minsk 1848.Zbiór chronologiczny archimandrytów – Zbiór chronologiczny archimandrytów czyli opatów zakonu św. Bazylego Wielkiego, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. I, Kraków 1878.

Page 12: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

107Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Commisio wegen Untersuchung und Versicherung der Frembden Leuthen die sich im Herzogthum Preussen auffgehalten, 1656. [Załącznik] Ż: Cattalogus der Unterschriebene Leute in obigen beylage40

Autor: Johannes Matthei, sekretarz komisji. Czas powt.: marzec/kwiecień 1656. Oryginał: Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin–Dahlem, XX Hauptabteilung, Etats Ministerium 111k, nr 104, k. 211–237.

[k. 211]

A. Ambrosius Romanowski41, Pro Consul CaunensisAndreas Brazgalski42, Canonicus Vilnensis suo et servitorum suorum no[m]i[n]e43

Andreas44 famulus Nicolai Słupski45, servit[or] Episc[opi] Viln[ensis]Albertus Borowski46 famul[us] Petri Nowakowski47

Angelus Carmelita48 fr[ater]Aleksander Godzicki49

40 Tytuł wymieniony w specyfikacji zawartości akt komisji.41 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, burmistrz kowieński, Untersuchung,

k. 50, 154. Zob. Aneks 1.42 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza]. „Canonicus Vilnensis”,

Untersuchung, k. 60v, 154v; Sahanowicz, s. 241. Andrzej Brazgalski, zm. 24 VI 1658, notariusz (pisarz) kapitu-ły wileńskiej już 1644, kaznodzieja katedry wil. do 1652, kantor i oficjał wileński już 1648, kanonik smoleński od 23 VI 1649, kanonik wileński od 23 V 1652, deputat na Trybunał Główny WXL 1655, protonotariusz apo-stolski, ML 131, s. 434, 126, 158; Kamuntavičienė, s. 95; Przyałgowski II, s. 149; Przyałgowski III, s. 75; Kurczew-ski I, s. 131, 331, Kurczewski III, 137, 139, 140, 155, 160, 165, 166; Kraszewski II, s. 300; Akta cechów wileńskich I, s. 243; Deputaci, s. 283.

43 „Kalicki [brak w katalogu], Stanislaus Mystkowski [zob. „Stanislaus Mystkowski”], Auriga Kaspar [zob. „Gaspar Auriga”], Jerzy Tyszkiewicz [zob. „Jerzy Tyszkiewicz”], Untersuchung, k. 60v, 154v.

44 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], przysięgę w jego imieniu podpisał Mikołaj Słupski (zob. „Nicolaus Slupski”), Untersuchung, k. 154v.

45 Zob. „Nicolaus Slupski”.46 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], przysięgę w jego imieniu

podpisał Piotr Nowakowski (zob. „Petrus Nowakowski”), Untersuchung, k. 154v.47 Zob. „Petrus Nowakowski”.48 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], karmelita trzewicz-

kowy [„Carmelita Antiq[e] Regularis observantia”), spowiednik bp. wileńskiego („penitentiarius Episcopi Vil-nensis’), Untersuchung, k. 62, 63 154v.

49 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa bp. wileńskiego, „organista zamkowy wileński”, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.

Page 13: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

108 Sławomir Augusiewicz

Adam Plampaitis50 famulus Barsczewski51

Anna Giedroiciowna52 MonialisAlexandra Skobienkowna53 MonialisApollonia Lebiedziewska54 virgo VestalisAdam Beier55 schlosser von der WildeAlexander Paulowski56 famulus Benedicti Joan Żuchowski57

Andreas von Enden58 Alexander Lettowen59 D[octoris]60 filius u[nd] Andrei sein Knecht61

Andrzei Aleksander Tor[c]zylo62 Alexander Oginski63 mit den seinigen64

50 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], czeladnik Jerzego Barsz-czewskiego (zob. „Georgius Barszewski”, „Jerzy Barsczewski”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Unter-suchung, k. 62v, 63v, 155.

51 Zob. „Georgius Barszewski”, „Jerzy Barsczewski”.52 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianka wileńska, Untersuchung,

k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241. W 1650 r. po ufundowaniu klasztoru bazylianek w Mińsku przy cerkwiśw. Ducha przez arcybiskupa połockiego Antoniego Sielawę przeniosła się do niego z Wilna wraz z przełożo-ną Katarzyną Sapieżanką i Martą Korsakówną, Stebelski, s. 239.

53 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, podpis pod przysięgą: „Skobieykowna”, bazylianka wileńska, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

54 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich: „No-mina virginum secularium Deo dicatorum: Apollonia Lebiedziewska, Clara Piotrowska [zob. „Clara Piotrow-ska”], Marianna Czaplicowna [zob. „Mariana Czaplicowna”], Sophia Starzynska [zob. „Sophia Starzinska”]”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

55 26 II 1656, „Nobiles”, podpis pod przysięgą: Hans Beyer, ślusarz nadworny („Hofschloßer”) z Wilna, Untersuchung, k. 71, 156.

56 16 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 70, 156.57 Zob. „Benedictus Joannes Żuchowski”.58 21 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 73, 156v; Sahanowicz, s. 242. Von Enden, (Fonenden, Fonen-

da), nazwisko mieszczan wileńskich, „mieszkaniec jurydyki kapitulnej na Antokolu” (Kurczewski, III, s. 156). Kupcy gdańscy i wileńscy, Taryfa woj. smoleńskiego 1650; Taryfa woj. nowogródzkiego 1690, s. 198; Adamo-wicz, s. 60.

59 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, w jego imieniu przysięgę podpisał Maciej Vorbek-Lettow, Unter-suchung, k. 78v, 157. Najmłodszy syn Macieja Vorbeka-Lettowa i Elżbiety Isfeltówny, marszałek starodubowski, skarbnik starodubowski 1678, stolnik starodubowski już 1676, chorąży starodubowski 1688, deputat na Trybu-nał Główny WXL z pow. starodubowskiego w l. 1670, 1676, 1678, 1684, 1688, Vorbek-Lettow, s. 308; PSB, XVII, s. 193; Boniecki XIV, s. 173; Niesiecki VI, ss. 81–82; Deputaci, s. 310, 329, 340, 357, 371.

60 Zob. „Maciei Vorbek-Lettow”. 61 Nie wymieniony w podpisie.62 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. upickiego. Untersuchung, k. 79v, 157v. Torczyłłowie h. Od-

rowąż w pow. oszmiańskim, upickim i wiłkomierskim, Ciechanowicki, V, s. 275.63 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, w lutym 1656 przebywał w Tylży, przysięgę w jego imieniu podpi-

sał Krzysztof Ezdorf (zob. „Christoff Ezdorff”), Untersuchung, k. 36, 80, 158. Alexander Ogiński, 1585 – przed 27 III 1667, rotmistrz JKM 1611, dworzanin JKM już 1615, chorąży trocki 26 I 1626, chorąży nadworny lit.5 II–VI 1633, znowu chorąży trocki, znowu chorąży nadworny 11 III 1636, wojewoda miński 13 I 1645, kaszte-lan trocki 5?II.1649, starosta dorszuniski, starosta rohatyński, PSB, XXIII, ss. 594–597; Taryfa woj. smoleńskie-go 1650, s. 66; Radziwiłł B., s. 339; Chrapowicki II, s. 609; Radziwiłł A. S. III, ss. 529–530.

64 Nie wymienieni w podpisie.

Page 14: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

109Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Anna Staroscielska65 viduaArnolf Zaleski66 Advocatus no[m]i[n]e sui, uxoris suae67 et Christoph et Albert Wichert68 et famuli Simon Ambrozewicz69.Adam Maciei Żakowicz70 Andrzei Sokolowski71 mit 2 diener v[nd] Jurkowski72

Andrzei Torczylo73

Andrzei Bobr Piotrowicki74

Abraham von Lichtenstein75 Kaufgesell[e]Andreas Hoffmann76 Chirurgus nebst einem Knecht77

Andreas Langhaus78 Bürger von Wilda mit seinigen79 u[nd] einem Jungen80

65 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, przysięgę podpisał w jej imieniu Krzysztof Ezdorf (zob. „Christoff Ezdorff”), Untersuchung, k. 80, 158. Anna ze Starosielskich Wołłowiczowa zm. ok. 1670 wdowa po 1v. Adamie Starosielskim pisarzu ziemskim mścisławskim (zm. ok. 1649), 2v. Marcjanie Wołłowiczowu pisarzu ziemskim wi-leńskim (zm. przed 16 II 1656), Taryfa woj. smoleńskiego 1650, s. 78; Taryfa woj. mścisławskiego 1667, s. 18.

66 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „advocatus Vilnensis, Academiae Regiomontanae civis”, Untersuchung, k. 88v, 162v. 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, podpisał przysięgę w imie-niu Krzysztofa Eperiaszego (zob. „Christoff Eperiasze”), Untersuchung, k. 80v, 158. Ukończył studia w Królew-cu, plenipotent mieszczan wileńskich w sprawach sądowych w l. 1664–1673, AVAK VIII, ss. 527–528; AVAK IX, s. 205, 221; AVAK X, s. 314, 316, 355, 383; AVAK XX, s. 399, 421, 451; Akta cechów wileńskich I, ss. 304–306, 330–331; Vorbek-Lettow, s. 166, 173;

67 Katarzyna Wichertówna.68 Bracia Katarzyny, żony Arnolfa Zaleskiego (zob. „Arnolf Zaleski”).69 Podpisał przysięgę osobiście 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”. Untersuchung, k. 97, 166v.

Zob. „Simon Ambrosowicz”.70 17 II 1656, „Reversales Nobilium”, w lutym 1656 przebywał w Tylży, w Królewcu przysięgę podpi-

sał w jego imieniu Krzysztof Ezdorf (zob. „Christoff Ezdorff”). Własnoręcznie podpisaną przysięgę przesłał do Królewca, Untersuchung, k. 140, 157v. Osobiście podpisał przysięgę w Tylży 23 II 1656 (zob. „Adam Mat-thias Sakowicz”). Adam Maciej Sakowicz, zm. 23 III 1662, podkomorzy oszmiański 13 IV 1628–1649, podwo-jewodzi wileński 1633–1640, koniuszy wileński 18 III 1645, starosta oszmiański 3 III 1649, wojewoda smoleń-ski 1 III 1658, administrator skarbu litewskiego 1659–1662. ML 131, s. 473; Urzędnicy, woj. wileńskie,, s. 118, 161, 263, 298, 721; PSB, XXXIV, ss. 334–339; Chrapowicki, I, s. 621, Radziwiłł B., s. 347, Deputaci, s. 182, 199, 212, 228, 241, 254, 274.

71 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, ze Żmudzi, Untersuchung, k. 81, 158v. Ciechanowicz, V, s. 119.72 W podpisie wymienieni dwaj czeladnicy: Olszewski i Jurkowski.73 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. upickiego, sługa podkomorzego nadwornego koronnego

Gotarda Wilhelma Butlera, Untersuchung, k. 81v, 158v. Andrzej Torzyłło podpisał 20 X 1655 traktat ze Szwecją w Kiejdanach, Akta ugody kiejdańskiej, s. 215. O Torczyłlach h. Odrowąż w pow. oszmiańskim, nowogródzkim, wiłkomirskim i upickim, Ciechanowicz, V, s. 275.

74 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. brzeskiego, Untersuchung, k. 81v, 158v. Bobr Piotrowiccyh. Pilawa w woj. sandomierskim i brzeskim, Uruski XIV, s. 278.

75 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, czeladnik kupiecki z Wilna, Untersuchung, k. 84v, 160v.

76 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, chirurg z Wilna, Untersuchung, k. 86, 161, Chirurg wileński 1668, Akta cechów wileńskich I, 352.

77 Christoff.78 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 86, 161.79 Nie wymienieni w podpisie.80 Nie wymieniony w podpisie.

Page 15: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

110 Sławomir Augusiewicz

Andres Hintz81 BuchsenmeisterAdam Jacob82 BuchsenmeisterAnders Reyman83 KauffmanAdam Palczewski84 Kauffman mit 2 Jungen85

Adrian von Koten86 mit einem Knecht87

Abel Unstedt88 Adam Kÿn89 JägerAndrzey Piotrowicz90 Andrzey Sienkowski91 Adam Zubrzycki92

[k. 211v]Adam Szostak93 Alexander Romanowicz94 Adam Klenowski95 Andrzey Kaszuba96 Alexander Philippowicz97 Afanas Federowicz Pasternak98 Augustin Schligmacher99

81 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-chung, k. 86v, 161v.

82 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-chung, k. 86v, 161v.

83 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 87, 161v.84 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 88, 162v. zob. Aneks 1.85 Nie wymienieni w podpisie.86 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89, 163.87 Nie wymieniony w podpisie.88 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, sługa Gisbrechta von Putten (zob.

„Wilm von Putten mit seinem Vater Gißbrecht”),Untersuchung, k. 89, 163.89 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, z Rudnika, Untersuchung, k. 90, 163v.90 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 91v, 164. Sługa przysięgły wileński

1661, 1663, AVAK X, s. 280, 284.91 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92, 164.92 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164.93 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164v.94 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v. Bumistrz wileński 1663,

1678, AVAK IX, s. 496; AVAK X, ss. 298–299, 414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 16, 56.95 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 94, 165.96 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 94, 165.97 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 94v, 165.98 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v. Mieszczanin wileński 1643,

AVAK X, s. 265.99 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, złotnik z Wilna, Untersuchung, k. 95, 165v.

Page 16: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

111Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Anna Trembicka100 Alexander Iwanowicz101 Anna Lawnowa Christoff Bylinski Witwe102

Andrzey Bandowicz103 Adam Stefan Domicki104 Andrzey Paskiewicz105 Alexander Szymanowicz106 Anna Rakowska107 Adamus Alexander Żegalinski108 Andreas Kostecki109 Albertus Burba110 Andreas Gierkiewicz111 Adamus Constantinus Parczynski112 Andrzey Modzekowski113 Andreas Biliczki114 Andreas Gryskiewicz115 v[nd] deßen diener Albrecht Beinert

100 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, wdowa po Szymonie Trembickim, mieszczaninie wi-leńskim, Untersuchung, k. 95, 165v.

101 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „młodzieniec z Wilna”, Untersuchung, k. 95, 165v. Alek-sander Iwanowski, rajca wileński, prezydent izby kupieckiej 1669, Akta cechów wileńskich I, s. 367.

102 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, wdowa po Krzysztofie Bylińskim, rajcy wileńskim, Untersuchung, k. 95v, 165v.

103 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, chirurg wileński, przysięgę podpisał razem ze sługą Bazylim Krzyckim, Untersuchung, k. 96v, 166v.

104 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 167.105 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97v, 167. Paszkiewicz Andrzej, ku-

piec i kwatermistrz wileński, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza, Wilno 24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 131; mieszczanin wileński 1663, AVAK, X, s. 264.

106 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97v, 167. Burmistrz kowieński 1689, AVAK IX, s. 516.

107 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, wdowa po Janie Grekowiczu,Untersuchung, k. 97v, 167.108 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 99v, 167v.109 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100, 167v. „Kostecki, starszy rocz-

ny communitatis wileńskiej” podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza, Wilno24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 131.

110 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ławnik wileński, Untersuchung, k. 100, 167v.111 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100, 167v. Andrzej Gierkiewicz, zm.

przed 1691, ławnik 1663, 1664, rajca wileński 1666, 1672, burmistrz 1678, 1679, wójt wileński w 1682, 1686, 1690, wchodził w skład komisji mianowanej przez Jana III do osądzenia winnych zburzenia zboru kalwińskie-go w Wilnie w 1682, Łukaszewicz II, s. 119, Baliński, s. 163, Bieliński III, 597; Kraszewski III, s. 224; AVAK IX,s. 225, 277, 497; AVAK X, s. 286, 289, 298, 299, 306, 413; AVAK XII, s. 505, 529; AVAK XX, s. 411, 422.

112 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168.113 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. 114 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 101, 168.115 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, podpisał przysięgę tego samego dnia również w imieniu

Martina Wolfowitza, Untersuchung, k. 111v, 170v. Zm. po 1676, burmistrz kowieński 1655, wójt 1658/1659, ML 131, s. 156, 233, 444.

Page 17: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

112 Sławomir Augusiewicz

Andreas Wegner116 GoldschmiedAbraham von Dehlen117 MahlerAndreas Gryskiewicz118 von sich u[nd] Doct[or] Mertin Wolfowitz119

Andrzey Kostowic120 von Polotzk mit den seinigen121

Anna Tarlikowska122 WittibAdam Jodpetris123 Alexander Princzuw124 mit seinem Weibe125

Andreas Stompiowski126 mit den seinigen127

Alexander Lachowic128 Andrzey Kreiewsky129 Adam Sapatkowic130 mit den seinigen131

Andrzey Juriewic132 mit Weib133 und Kind134

Alexander Szyscha135 mit Weib136 und Kinder137

116 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, złotnik z Kowna, Untersuchung, k. 111v, 171.117 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 171. Zob. „Abraham von Dohlen”.118 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 170v.119 Zob. „Martin Wolfowich”.120 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, w podpisie „Kozłowicz”,

z Połocka, Untersuchung, k. 113, 172.121 Nie wymienieni w podpisie.122 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, podpisała przysięgę z cór-

ką Heleną Sebastianową, Untersuchung, k. 113v, 172v.123 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, czeladnik szewski z Kow-

na, Untersuchung, k. 114, 173.124 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, krawiec z Kowna, Unter-

suchung, k. 114, 173.125 Nie wymieniona w podpisie.126 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, Untersuchung,

k. 114v, 173v.127 Nie wymienieni w podpisie.128 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung,

k. 114v, 173v.129 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, czeladnik Teodora Bielma-

czewicza Życzewskiego (zob. „Theodor Bielmaczewicz”), Untersuchung, k. 115, 173v.130 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, złotnik z Mińska, Unter-

suchung, k. 115, 174. Adam Sapalkowicz, rajca miński 1671, starszy cechu złotniczego w Mińsku 1671, ML 131, s. 88, 314; AVAK X, s. 380.

131 Nie wymienieni w podpisie.132 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung,

k. 115v, 174v.133 Nie wymieniona w podpisie.134 Nie wymienione w podpisie.135 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, podpisał przysięgę z bra-

tem Michałem, Untersuchung, k. 116, 174v.136 Nie wymieniona w podpisie.137 Nie wymienieni w podpisie.

Page 18: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

113Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

[k. 212]Alexander Mączinski138 Andreas Schön139 Abraham Adenbrecht140 Adam Czilwikas141 nebst seinem Weibe142

Alexander Pawłowski143 mit der seinigen144

Ambrosius Bertulaitis145 mit seinem Weibe146

Adam Rogozowicz147 Antony Raciewic148 mit seinem Weibe149

Alexey Koroway150 mit Weib151 und Kinder152

Andrzey Wierzbicki153 Alexi Reszkiewicz154 mit Weib155 und Kind156

Alexander Morc157 mit seiner Frau158

Anna Hrehorowa Minkiewiczowna159 Andrzei Saska160

138 20 II 1656, „Nobiles”, podpisał przysięgę w imieniu swoim i kasztelanowej trockiej Anny Heidenste-in Sapieżyny, wdowy po Andrzeju (zm. 1646), z córką (Izabella Katarzyna żona podczaszego lit. Michała Karo-la Radziwiłła?), dwiema zakonnicami i kapelanem, Untersuchung, k. 124, 175. PSB, XXXIV, s. 577. Aleksandra Mączyńskiego h. Jastrzębiec z woj. mińskiego wymienia Niesiecki, VI, s. 316.

139 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

140 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

141 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.142 Nie wymieniona w przypisie.143 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Paskowski” z Kowna,Untersuchung, k. 138v, 178.144 Nie wymieniona w przypisie.145 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, krawiec z Kowna,Untersuchung, k. 139, 178v.146 Nie wymieniona w podpisie147 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna,Untersuchung, k. 139, 179.148 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna,Untersuchung, k. 139v, 179.149 Nie wymieniona w podpisie.150 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna,Untersuchung, k. 139v, 179.151 Nie wymieniona w podpisie.152 Nie wymienione w podpisie.153 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, kuśnierz z Wilna, przysięgę podpisał w jego imieniu Wawrzy-

niec Minkiewicz (zob.), Untersuchung, k. 141, 179. Kupiec wileński 1666, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 37.154 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179.155 Nie wymieniona w podpisie.156 Nie wymienione w podpisie.157 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179.158 Nie wymieniona w podpisie.159 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, przysięgę w jej imieniu podpisał Wawrzyniec Minkiewicz

(zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”),Untersuchung, k. 141v, 179v.160 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Saszka, przysięgę podpisał

w jego imieniu brat Kazimierz (zob. „Casimir Saschka”), przy nim też osobno wymieniony w katalogu, Unter-suchung, k. 113, 172. Osobiście podpisał 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 179v.

Page 19: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

114 Sławomir Augusiewicz

Adam Terpkowski161 mit Weib162 und Kind163

Adam Mniszewski164 mit seinem Weibe165

Adam Bublis166 mit seinem Weibe167

Adam Matthias Sakowicz168, Capit[aneus] Osmianens[sis]Andres Langsche Wittib169

Adam Beie170 Abraham von Dohlen171 Andreas Schwennert 172 Adam Graiewski173 Augustin Wawrecki 174 Adam Grusewski175

Andrzey Roginski176

[k. 213]B.

Basilius Charzewski177 Barbara Dubowiczowna178 Monialis

161 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Serpkowski”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142, 179v.162 Nie wymieniona w katalogu.163 Nie wymienione w katalogu.164 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 142, 180.165 Nie wymieniona w podpisie.166 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 142v, 180.167 Nie wymieniona w podpisie.168 Tylża, 23 II 1656, Untersuchung, k. 143v, 181. Wcześniej podpisał przysięgę w jego imieniu w Kró-

lewcu Krzysztof Ezdorf (zob. „Adam Maciei Żakowicz”).169 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.170 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182v. Boim?, Boie?171 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, malarz z Kowna, Untersuchung, k. 111v, 171. Zob.

„Abraham von Dehlen”. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.172 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.173 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Adam Graiewski Styrnicki”, mieszczanin

wileński, Untersuchung, k. 146, 183.174 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], podczaszy miński, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102,

k. 113, Maczkowski, s. 18; Sahanowicz, s. 242. Ziemianin pow. oszmiańskiego 1637, właściciel kamienicy w Wil-nie 1627, AVAK VIII, s. 514; AVAK XX, ss. 288–289.

175 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], Adam Grajewski, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113, Maczkowski, s. 18. Herbarze wymieniają szlachtę tego nazwiska w ziemi wiskiej i łomżyńskiej oraz woj. sando-mierskim: Niesiecki, IV, s. 273; Uruski IV, ss. 357–359; Boniecki VII, ss. 36–38.

176 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], Andrzej Rogucki, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102,k. 113, Maczkowski, s. 18. Andrzej Rogiński, syn Krzysztofa, z pow. oszmiańskiego, sądzony w Wilnie za zdradę,w 1659 walczył po stronie wojsk moskiewskich, deputat na Trybunał Główny WXL z pow. oszmiańskiegow 1650, Ciechanowicz, IV, s. 443; AVAK XX, s. 378; Deputaci, s. 264.

177 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], duchowny, Untersu-chung, k. 62, 63, 154v; Sahanowicz, s. 241.

178 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianka wileńska, Untersuchung,k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241. Dubowicz, nazwisko mieszczan wileńskich, w 1652 Ignacy Dubowicz był bur-mistrzem wileńskim, ASD XII, s. 50. Aleksy Dubowicz, archimandryta wileński w 1650, ASD XII, s. 49.

Page 20: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

115Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Benedictus Joannes Żuchowski179 Bonaventura Engelbrecht180 Bartholomaeus Otton181 Balthasar Jäschka182 BuchsenschäfferBalthasar Hirdler183 Mahler mit einem Jungen184

Bernt Berss185 SchneiderBastian Baltzer186 DresslerBarthol Kotzer187 mit Urhan Vittinnen (..)eurman, einem Knecht188 und Barba-ren Damesche einen WittibBaltromiey Żyliński189 Bogdan Lonkowicz190 Bogdan Sobolowicz191 Basili Philipowicz192 Blasiey Żemacki193

179 16 II 1656, „Nobiles”. „Benedictus Joannes Żuchovski Polonus”, Untersuchung, k. 70, 156; Sahano-wicz, s. 242. Benedykt Jan Żuchorski (Żuchowski, Żochowski) zm. 1695, kanonik wileński 1662, delegowany na sejm 1667 (7 III–19 V 1667), edyl katedralny 1670, prokurator kapituły wil., plenipotent i zarządca dóbr bp nominata wil. bp. Mikołaja Stefana Paca, kustosz 29 VIII 1673, prowizor seminarium i administrator dóbr seminaryjnych 1677, dziekan żmudzki już 1670, dziekan kapituły wil., kustosz już 1676, sufragan żmudzki8 VII 1678, biskup malleński 14 IV 1681, administrator diecezji in temporalibus po śmierci bp. Mikołaja Ste-fana Paca (1684) i Aleksandra Kotowicza (1686), sufragan wileński już 1688, sufragan białoruski 1694, Przy-ałgowski, III, s. 8, 14, 28, 30, 33,34, 40, 43, 45, 49, 51, 63, 77–78, 80–82; Kurczewski I, s. 131, 152, 154, 159, 160, 166, 167, 173–174, 325, 331, Kurczewski III, wg. indeksu; Kraszewski II, s. 387, Kraszewski III, s. 149; Chrapowicki, II, s. 609; AVAK VIII, s. 340, 601; AVAK XI, s. 183, 216, 220; Deputaci, s. 301, 307, 311, 322, 331, 338, 345, 348, 369, 376.

180 21 II 1656, „Nobiles”, przysięgę podpisał w jego imieniu Arnolf Zaleski (zob. „Arnolf Zaleski”), Untersuchung, k. 73, 156v. Engelbrecht, nazwisko mieszczan wileńskich, w 1632 burmistrzem był Wilhelm En-gelbrecht, luteranin, Vorbek-Lettow, s. 275; Adamowicz, s. 35, Kraszewski II, s. 12.

181 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. wileńskiego. Untersuchung, k. 79v, 157v, w podpisie wymie-niony sługa Jan Przekulbicki (zob.).

182 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, czeladnik okładnika, oprawiają-cego broń (szeftarza) z Wilna, Untersuchung, k. 86v, 161v.

183 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, malarz z Wilna, Untersuchung, k. 87, 161v.

184 Nie wymieniony w podpisie.185 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, w podpisie „Behrent”, Untersu-

chung, k. 87v, 162.186 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, w podpisie „Balgen”, tokarz

(Drechsler) z Wilna, Untersuchung, k. 87v, 162.187 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 88, 162v.188 Nie wymieniony w podpisie.189 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v.190 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”,w podpisie „Loykowicz” lub „Lankowicz”, Untersu-

chung, k. 94v, 165; Sahanowicz, s. 244.191 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, przysięgę podpisał z zięciem (brak nazwiska), Unter-

suchung, k. 94v, 165.192 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda” Untersuchung, k. 94v, 165v.193 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ślusarz z Wilna, Untersuchung, k. 97v, 167.

Page 21: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

116 Sławomir Augusiewicz

Basilius Korolkiewicz194 Basilius Fiedorowicz195 Bartholomaeus Cinacchi196 Bernhard Glumnau197, Bürger, vor die seinigen198 und 2 Knechte, Matthis Gud-nowicz und Woiczech199

Bernhard von Tiefenbruch200

Berthel Ringwald201 mit seinigen202 u[nd] 1 Knecht203

Basilius Żakrewski204 Basilius Ostachowic205 Basili Kosobuski206 mit den seinigen207 Basilius Hakurkiewic208 Basili Paulowic209 mit den seinigen210

Basili Folnianowic211 Baltro Rapcewski212

194 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 99v, 167v. Radca sądu miejskiego wileńskiego 1657, AVAK IX, s. 489.

195 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Mieszczanin wileńskiw 1663, 1679, AVAK IX, s. 193, 196, 240.

196 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „negotiator Vilnensis”, Untersuchung, k. 101, 168. Bar-tłomiej Cynaki, zm. XII 1684, kupiec, administrator ceł WXL 1678, rajca 1665, 1669, burmistrz 1676, 1678, pocztmistrz wileński 1680, wójt wileński już 1680, sekretarz JKM 1682, Urbanovičius, s. 37; Kraszewski, III,s. 224; AVAK X, s. 298, 358, 368; Chrapowicki II, s. 568; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 16, 72, 106; Akta cechów wileńskich I, s. 366.

197 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 110v, 170. Blumnau? Blumenau?198 Nie wymienieni w podpisie.199 Nie wymienieni w podpisie.200 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111, 170v.201 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.202 Nie wymienieni w podpisie.203 Nie wymieniony w podpisie.204 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, teść Jerzego Wasilewicza (zob. „Georgius Wasilewicz”),

który podpisał przysięgę w swoim i jego imieniu, Untersuchung, k. 97v, 167.205 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 113,

172v. Basilius Ostaszkiewicz, kramarz z Kopyla, prawo miejskie w Wilnie otrzymał w 1667, Vilniaus naujie-ji miestiečiai, s. 46.

206 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Połocka, Untersuchung, k. 113, 172v.

207 Nie wymienieni w podpisie.208 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Wasyl Hacukowicz z Klec-

ka, Untersuchung, k. 113v, 172v; Sahanowicz, s. 244.209 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, w podpisie „Pawłowicz”

z Mińska, Untersuchung, k. 113v, 173.210 Nie wymienieni w podpisie.21117 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung,

k. 113v, 173.212 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „krawczyk” z Kowna,

Untersuchung, k. 115, 173v.

Page 22: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

117Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Balthasar Markuciewic213 Bernt Sagert214 Brazis Grazuctis215 mit Seinem Weibe216

Baltromiey Markiewic217 Basilius Naymowic218 Baltromiey Marcinowic219 Bogdan Bialanboz Zangilo220

[k. 213v]Basili Marcinowic221 mit den seiningen222

Baltzer Wilde223

[k. 214]

C.Christophorus Rostkowski224 Chrysostomus Jorephowicz225

Constantin Pieterkiewicz226 famulusCasimirus Burnieus227 Christoph Gniewos228, famulus Marcin Paulowski229

213 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, sługa Tomasza Gibla (zob. „Thomas Gibel”), Untersuchung, k. 115v, 174.

214 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Bernhard Sagerd”, Untersuchung, k. 145v, 182v.

215 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.216 Nie wymieniona w podpisie.217 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 139, 178v.218 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.219 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139v, 179.220 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179v.221 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142v, 180. Sługa

urzędowy przysięgły wileński 1649, AVAK IX, s. 279.222 Nie wymienieni w podpisie.223 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Milde”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis

Vilnensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177, 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Baltzer Milde”, Untersuchung, k. 145v, 182v.

224 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, sługa Rudolfa von der Ronn (zob. „Ru-dolf von der Ronn”), ekonoma Bogusława Radziwiłła, Untersuchung, k. 50, 154.

225 Revers niedatowany. „Cives Caunensis”, Untersuchung, k. 59v, 154.226 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], lub Pietrkiewicz,

sługa Pawła Chrystowskiego (zob. „Paul Skoritnice Chrystowski”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 62, 63, 154v.

227 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 154v.228 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa biskupa, Untersu-

chung, k. 63, 154v.229 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], w podpisie: „Maciej Pa-

włoski”, czeladnik Kazimierza Gniewosza, który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 63, 154v.

Page 23: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

118 Sławomir Augusiewicz

Christoph Sunicki230 famulus Mogilnicki231

Caspar Greski232 Claudius Theodorus de Letpinasze233 Constantinus Corsak234 Clara Piotrowska235 VestalyChristoph Kower236 Christoph Przymiewski237

Caspar Brziminski238 und seine diener Jakobowski, Pokrzywnicki, Konopielka, et HawrelCasimir Kostrowicki239 in seine, seinen Frauen240 und 3 diener241 nahmenChristoff Kuczinski242 Christoff Ezdorff243 in seine, seinen Frauen244 und Marcinowa Wołłowoczowa245 Wittiben nahmen

230 Brak podpisu w aktach.231 Zob. „Stanislaus Mogilnicki”232 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.233 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 64,

155. Klaudiusz de Lespinasse, nauczyciel Kazimierza Jana Pawła Sapiehy, syna Pawła Jana Sapiehy, PSB XXXV, s. 37.

234 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich:„Nomina puerorum nostrorum: Constantinus Corsak, Michel Pawłowski [zob. „Michael Paulowski”] i Marcus Bieda [zob. „Marcus Bieda”]”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

235 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich: „No-mina virginum secularium Deo dicatorum: Apollonia Lebiedziewska [zob. „Apollonia Lebiedziewska”], Clara Piotrowska, Marianna Czaplicowna [zob. „ Mariana Czaplicowna”], Sophia Starzynska [zob. „Sophia Starzin-ska”]”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

236 26 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 71, 156.237 16 II 1656, „Nobiles”, podpis: „Krzysztofowa Przymiewska”, przysięgę w jej imieniu podpisał Hilary

Saulewicz (zob. „Hilarius Saulewicz”), Untersuchung, k. 69v, 156.238 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. lęborskiego, Untersuchung, k. 79, 157. 239 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. trockiego, Untersuchung, k. 79v, 157v. Kazimierz Kostrowic-

ki, zm. po 1701, syn Wasyla (zob. „Wasylin Kostrowicki”), brat Jana (zob. „Jan Kostrowicki”), Daniela, Stefana (zob. „Stephan Kostrowicz Kostrowicki”), Fiodora i Pawła (zob. „Theodor und Paweł Kostrowicki”), skarbnik mścisławski już 1678, ML 131, s. 161, 454. Ciechanowicz (III, s. 390) pisze o Kazimierzu Kostrowickim z woj. wileńskiego w 1674. W 1663 jest Kazimierz Kostrowicki, mieszczanin wileński, AVAK IX, s. 496.

240 Nie wymieniona w podpisie.241 Nie wymienieni w podpisie.242 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. lidzkiego, Untersuchung, k. 79v, 157v. Kuczyńscy h. Śle-

powron w woj. podlaskim: Niesiecki, V, s. 437; Boniecki XIII, ss. 111–123; Uruski VIII, ss. 167–170; Ciechano-wicz, III, s. 464–465.

243 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. orszańskiego. Untersuchung, k. 80, 158. Podpisał w swoim imieniu, Anny ze Starosielskich Marcjanowej Wołłowiczowej (zob. „Anna Staroscielska”) oraz w imieniu prze-bywających w Tylży kasztelana trockiego Aleksandra Ogińskiego (zob. „.Alexander Oginski”), a 17 II 1656 tak-że w imieniu Adama Macieja Sakowicza (zob. „Adam Maciei Żakowicz”).

244 Nie wymieniona w podpisie.245 Anna ze Starosielskich Marcjanowa Wołłowiczowa, wdowa po zmarłym w 1656 pisarzu ziemskim

wileńskim, ML 131, s. 486. Wcześniej figuruje jako odrębna osoba (zob. „Anna Staroscielska”).

Page 24: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

119Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Christoff Demicica246 u[nd] der seinigen247

Cyprian Pawel Brzostowski248 Referen[darius] M[agni] D[ucatus] Litth[uaniae] Christoff Eperiasze249

Casimir Marczewski250

Christoph Dąbrowski251 mit seinem diener JankowskiChristoff Hoffmann252 Christoph Meissner253 von die seinigen254 u[nd] Diener Haus255

Christoph Georg256 nebst seinigen257, 2 jungen258 u[nd] einen Wagen Knecht259

Christoph Albrecht Vogel260 SiegelschneiderChristian Brachfeldt 261

Caspar Sehlen262 BüchsenmacherChristoph Saetriebe263, Balbirer mit einem Jungen264

246 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 80, 158.247 Nie wymienieni w podpisie.248 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, przysięgę podpisał w jego imieniu Piotr Chyżewski (zob. „Jan Piotr

Chysewski”), nie przebywał w lutym 1656 osobiście w Prusach Książęcych, schronił tam jedynie swój ruchomy dobytek, Untersuchung, k. 80v, 158. Cyprian Paweł Brzostowski, 29 X 1612–8 VI 1688, regent kancelarii w. lit. 1640, cześnik wileński 1640/41, stolnik wileński 1642, pisarz dekretowy lit. 27 III 1645, sekretarz JKM, referen-darz 11 VI 1650–1681, pisarz w. lit. 25 (28) V 1657–1672, kasztelan trocki VI 1681, wojewoda 20 VI 1684, PSB III, ss. 48–49; ML 131, s. 434; Poczobut-Odlanicki, s. 376; Radziwiłł B., s. 319; Taryfa woj. smoleńskiego 1650,s. 76; Obuchowicz, s. 526, Chrapowicki I, s. 572; Chrapowicki III, s. 326.

249 16 II 1656 „Reversales Nobilium”, w lutym 1656 nie przebywał w Prusach Książęcych, gdzie schro-nił jedynie swoje ruchomości, w jego imieniu przysięgę podpisał Arnolf Zaleski (zob. „Arnolf Zaleski”), Unter-suchung, k. 80v, 158. Krzysztof Eperieszy (Aperjaszy, Eperiaszy, Eperyeszy), zm. 1667, dworzanin JKM, cześnik wileński od 9 I 1642, podstoli kowieński od 1648, rotmistrz w woj. lit., Radziwiłł B., s. 324; Poczobut-Odlanicki, s. 380; Urzędnicy, woj. wileńskie,, s. 94, 646; Uruski III, s. 384; Boniecki, V, s. 230–231; Niesiecki, IV, 8.

250 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. oszmiańskiego, Untersuchung, k. 81, 158v.251 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z ziemi sandomierskiej, Untersuchung, k. 81, 158v. Dąbrowscy

h. Jastrzębiec z woj. sandomierskiego: Niesiecki, III, s. 289; Boniecki IV, ss. 128–130; Uruski III, ss. 88–89.252 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 83, 160.253 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 85, 160v.254 Nie wymienieni w podpisie.255 Nie wymieniony w podpisie.256 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 85v, 160v.257 Nie wymienieni w podpisie.258 Mendel Maußkopf z Rygi i Friedrich von Retzen z Wystruci.259 Simon. 260 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 85v, 161.261 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Unter-

suchung, k. 86, 161. Tego dnia podpisał również za Helenę Hotz, wdowę po Tomaszu, kupcu wileńskim (zob. „Helena Thomas Hotzen Wittib”), Untersuchung, k. 90, 163v. Prochownik, dzierżawca prochowni pod Wilnem od 1654, Kraszewski, III, s. 389.

262 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-chung, k. 86v, 161v.

263 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 87v, 162.264 Nie wymieniony w podpisie.

Page 25: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

120 Sławomir Augusiewicz

Christian Fohß265 WeinhendlerChristoph Kotzer266 Christian Stonley267 vor seinen H[errn] Niclas Richter268 und deßen Schwigermutter Ziberkowski269

[k. 214v]Conrad Parszhnowicz270

Christoph Sokolowski271

Christoph Zajewski272

Casimir Cresnielewicz273 ein KnechtChristoph Karaszewicz274

Christoph Paskiewicz275

Cattarina Matthisowen276 WittibCasparus Gawlowiczki277

Cyprianus Gawlowiczki278

Catharina Pobische279 nebst ihrer Schwester280

Christoph Pannonius281 stud[iosus]

265 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88, 162.266 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88, 162v.267 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, sługa Mikołaja Richtera, Unter-

suchung, k. 89v, 163.268 Mikołaj Rychter, burmistrz wileński, AVAK IX, s. 500.269 Nie wymieniona w podpisie.270 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164. Konrad Parfianowicz zm.

przed 4 XII 1665, mieszczanin wileński, kupiec 1664, AVAK IX, ss. 203–204, 496–497, 500.271 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164. 1. Krzysztof Sokołow-

ski, mieszczanin wileński, kupiec 1648, 1672, 1676, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Alekse-go Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), dozorca bractwa św. Trójcy przy cerkwi św. Ducha w Wilnie 1678. 2. Krzysztof Sokołowski, słodownik wileński 1663, 1666, pisarz cechu słodowników wileńskich 1661, AVAK VIII,ss. 522–523; AVAK IX, s. 234; AVAK X, s. 279. AVAK XI, s. 228; AVAK XX, s. 350; Kraszewski, II, s. 131; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 28, 37; ML 131, s. 246.

272 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164v.273 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „knecht przy Pietrowiczu”, Untersuchung, k. 94, 165.274 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 94v, 165.275 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Paszkiewicz”, Untersuchung, k. 95, 165v.

Krzysztof Paszkiewicz, szafarz roczny cechu słodowniczego wileńskiego 1673, słodownik wileński 1683, AVAK X, s. 407; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 116.

276 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „ Matckiewicz”, wdowa po kupcu wileń-skim, Untersuchung, k. 97, 167.

277 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ławnik wileński, Untersuchung, k. 100, 167v. Caspar Gawłowicki, ławnik wileński 1666, 1683, burmistrz 1665, rajca 1682, AVAK IX, s. 207, 247; Akta cechów wileń-skich I, s. 379; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 106.

278 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168.279 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 110v, 170.280 Nie wymieniona w podpisie.281 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 110v, 170.

Page 26: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

121Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Christian Ringwald282 vor sich, seine Frau, diener u[nd] Jungen auch Tachter manCasimir Pawilowicz283

Casimir Hrehorowic284

Casimir Saschka285 und im nahmen seiner bruder Andrzej286, Jan Saschka287 nebst 3 dienern288

Caspar Dowiata289 nebst den Frauen290 und 2 Knechten291

Casimir Zypła292 nebst den Frauen293 u[nd] Diener294 (...)Caspar Michniewicz295

Casi Alxewicz296

Christoph Berka297

Conrad Vogele298

Christoff Stoff 299

Christoff Erzdorff300

Christian Henden301

Christoph Fops302

282 Brak podpisu w aktach.283 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 167.284 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kramarz z Wilna, Untersuchung, k. 96v, 166v.285 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Miru, Untersuchung,

k. 113, 172.286 Zob. „Andrzei Saska”.287 Zob. „Jan Saska”.288 Piotr Nieczwicki, Siemion Horoszko (osobno wymieniony w katalogu jako sługa Jana Saszki, zob.

„Jan Saska”), Piotr Hunia.289 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, Untersuchung,

k. 113, 172. Zob. Aneks 1.290 Nie wymieniona w podpisie.291 Nie wymienieni w podpisie.292 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, Untersuchung,

k. 113v, 172v.293 Nie wymieniona w podpisie.294 Nie wymienieni w podpisie.295 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, Untersuchung,

k. 114, 173.296 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „szewczyk” z Kowna,

Untersuchung, k. 115, 173v. Alexiejewicz?297 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Berger”, Untersuchung, k. 145v, 182v.298 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Vöglein”, Untersuchung, k. 145v, 182v.299 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176v.300 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, w podpisie „Wile-

nßdorff”, Untersuchung, k. 128, 129v, 176v.301 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.302 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v,

129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Fuchß”, Untersuchung, k. 145v, 182.

Page 27: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

122 Sławomir Augusiewicz

Catharina Stentin303

Christoph Bittner304

Caecilia Chalecka305

Christina Giermakiewiczowna306

Catharina Domastowska307 Christoph Prokopowicz308 nebst seinem Weibe309

Christina Minkiewiczowna310

Casimir Jezkiewicz311 nebst Weib312 und Gesinde313

Christoph Janowicz314

Catarzyna Jasiekiewicz315 nebst Ihrige316

[k. 215]Christoph Petrosuski317 nebst seinem Weibe318

Christoph Paskiewicz319

Catharina Buszowna Borkowska320

Christoph Moldenhauer321

303 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisała przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis Vil-nensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177.

304 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis Vil-nensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177.

305 29 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, w lutym 1656 przebywała w Reszlu, przysięgę podpisa-ną wspólnie z Krystyną Giermakiewiczową (zob. „Christina Giermakiewiczowna”) i Katarzyną Domastowską (zob. „Catharina Domastowska”) przesłała do Królewca, Untersuchung, k. 136, 177v. Chalecki, nazwisko miesz-czan wileńskich, w 1614 Aleksander Chalecki był wójtem wileńskim, Akta cechów wileńskich, I, s. 157.

306 29 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, w lutym 1656 przebywała w Reszlu, przysięgę podpisa-ną wspólnie z Cecylią Chalecką (zob. „Caecilia Chalecka”) i Katarzyną Domastowską (zob. „Catharina Doma-stowska”) przesłała do Królewca, Untersuchung, k. 136, 177v.

307 29 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, w lutym 1656 przebywała w Reszlu, przysięgę podpisaną wspólnie z Krystyną Giermakiewiczową (zob. „Christina Giermakiewiczowna”) i Cecylią Chalecką (zob. „Ca-ecilia Chalecka”) przesłała do Królewca, Untersuchung, k. 136, 177v.

308 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178. Właściciel statku, ka-pitan („nauclerus”) z Kowna, prawo miejskie w Wilnie otrzymał w 1668, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 48.

309 Nie wymieniona w podpisie.31023 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, przysięgę w jej imieniu podpisał, Wawrzyniec Minkiewicz

(zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”), Untersuchung, k. 141v, 179v.311 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Leszkiewicz”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179v.312 Nie wymieniona w podpisie.313 Nie wymienieni w podpisie.314 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 179v.315 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, wdowa z Wilna, Untersuchung, k. 142, 180.316 Nie wymienieni w podpisie.317 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142v, 180.318 Nie wymieniona w podpisie.319 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen” , w jego imieniu przysięgę podpisał Wawrzyniec Minkie-

wicz (zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180.320 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 143, 180v.321 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

Page 28: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

123Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Christoph Trishe322 Wittib Christoph Wagner323

Christoph Rab324

Christoph Kuffner 325

Casimir Demkowski326

Christoph Wilenski327

Casimir Burnicki328

[k. 216]

D.Daniel Muller 329 Servit[or] Palat[ini] Chodkiewiczin330

David Gebau331

David Grafe332 KaufmanDaniel Hanke333 WeinschenckDavid Gillbert334

Dittrich Witt335 GoldschmidtDaniel Kostrowicki336

Daniel Odorski337

322 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.323 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182v.324 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.325 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.326 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, szwagier Jana Jonowskie-

go z Kowna (zob. „Jan Jonowski”), Untersuchung, k. 114v, 173v.327 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, sługa Macieja Kosowskie-

go (zob. „Macziey Kosowski”), Untersuchung, k. 115, 173v.328 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, sługa Macieja Kosowskie-

go (zob. „Macziey Kosowski”), Untersuchung, k. 115, 173v.329 16 II 1656, „Nobiles”, „sługa wojewodziny wileńskiej [Zofii] Chotkiewiczowej”, Untersuchung, k. 69v, 156.330 Zob. „Sophia Drucka Horska Chodkiewiczowna”.331 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, tkacz, płóciennik („leinweber”)

z Wilna, Untersuchung, k. 83v, 160.332 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 86, 161.333 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, winiarz, szynkarz winny z Wil-

na, Untersuchung, k. 86v, 161v.334 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 88, 162.335 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, złotnik z Wilna, Untersuchung,

k. 88v, 162v. Złotnik wileński 1672, AVAK IX, s. 225, 511; XX, s. 422.336 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, z Wilna, Untersuchung, k. 92v, 164. Mieszczanin wi-

leński, AVAK IX, s. 200, 495. Znany jest również Daniel Kostrowicki, miecznik lidzki 1666–1675, syn Wasyla, brat Kazimierza (zob. „Casimir Kosrowicki”), Jana (zob. „Jan Kostrowicki”), Stefana (zob. Stephan Kostrowicz Kostrowicki”), Fiodora i Pawła (zob. „Theodor und Paweł Kostrowicki”), Urzędnicy, woj. wileńskie, s. 675; Cie-chanowicz III, s. 389.

337 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „kupczyk wileński”, Untersuchung, k. 95v, 166.

Page 29: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

124 Sławomir Augusiewicz

Denis Piotrowicz338 Sklicki Dorothea Jacob Kewleis339 EhefrauDorothea Zawliczka340 damit Jungen WittibDavid Emmelius341 Daniel Bostius342

Daniel Danilowicz Kosobucki343 nebst seinem Weibe344 Dorothea Thalowna345 MonialisDaniel Neugart346

Dorothea Rodgowska347 nebst ihren Kindern348

Dorothea Rodlowskowa349 mit ihrer Tochter350

David Lemkie351 mit Weib352 und Kindern353 Daniel Michnowicz354 mit Weib355 und Gesinde356

Danila Wiramicianok357 nebst Weib358 und Kindern359

Daniel Grekowicz360 nebst Weib361 und Kindern362

338 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Sklicka” – z Klecka?, Untersuchung, k. 96v, 166v.339 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 167.340 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, wdowa po Danielu Jung, przysięgę podpisała osobi-

ście, w jej imieniu uczynił to również opiekun Hieronim Borysowicz (zob. „Hieronymus Borißowic”), Unter-suchung, k. 94v, 97, 165v, 167. W 1672 „Dorota Jungowna, stokwisznica” w Wilnie, AVAK IX, s. 225.

341 16 II 1656, „Pastores Reformatae Religiae”, Untersuchung, k. 44, 106, 168v. Dawid Smelius, Szkot,ur. 1601 w Ostrorogu w Wielkopolsce, nauka w Byczynie, Joachimsthal i Toruniu, minister w Zborze w Sidrze, dystrykt podlaski, Łukaszewicz, II, s. 237.

342 16 II 1656, „Pastores Reformatae Religiae”, Untersuchung, k. 44, 106, 168v.343 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Połocka, Untersuchung,

k. 114v, 173v.344 Nie wymieniona w podpisie.345 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „Kloster Jungfrau” z Kow-

na, Untersuchung, k. 115, 173v.346 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.347 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 139, 178v.348 Nie wymieniona w podpisie.349 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, wdowa z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.350 Nie wymieniona w podpisie.351 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.352 Nie wymieniona w podpisie.353 Nie wymienione w podpisie.354 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Połocka, Untersuchung, k. 139, 179.355 Nie wymieniona w podpisie.356 Nie wymienieni w podpisie.357 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179v.358 Nie wymieniona w podpisie.359 Nie wymienieni w podpisie.360 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 180. Złotnik wileński 1668, Akta ce-

chów wileńskich I, s. 352.361 Nie wymieniona w pdopisie.362 Nie wymienione w podpisie.

Page 30: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

125Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Dorothea Siczylowa363 nebst den ihrigen364

David Brins365 Leinweber

[k. 217]

E.Ernst Hirchfeld366 Kaufman von CauenEuphrosina Protasowiczowna367 MonialisErasmus Erxleben368

Ernst Fischer369, Scheffter mit seinigen370 einen gesellen Babniski371 und jungen372 Erhardus Erhacki373 SattlerElisabeth Peter Lerends374 Wittib von WarshawEwdokia Kuszelina375

Ewdoxia Jurkiewiczen376 WittibEustachius Szperchowicz377

Eva Soffronowicza378 Wittib nebst den ihrigen379

363 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 142, 180.364 Nie wymienieni w podpsiie.365 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.366 26 II 1656, „Nobiles”. Kupiec z Kowna. Untersuchung, k. 71, 156. Przysięgę za niego podpisał wcze-

śniej Michael Hempel (zob. „Michael Hempel”), 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 170v.

367 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianka wileńska, Untersuchung,k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241. Bazylianka wileńska 1676, AVAK XI, s. 211.

368 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-chung, k. 83, 160. Azmus Ekszleben, ślusarz, mieszczanin wileński w 1632, AVAK IX, s. 25; XX, s. 308.

369 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, szeftarz (niem. Schäfter), pusz-karz, oprawujący broń, okładnik, Untersuchung, k. 86, 161.

370 Nie wymienieni w podpisie.371 Mikołaj Babiński.372 Nie wymieniony w podpisie.373 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, siodlarz z Wilna, Untersuchung,

k. 87v, 162.374 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89v, 163.375 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, matka Michała Kuszeli (zob. „Michael Kuszela”),

Untersuchung, k. 92v, 164.37617 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „ex familia marszałkowej WXL [Krystyny ze Szwykow-

skich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”]”, Untersuchung, k. 96, 166v.377 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 99v, 167v. Eustachy Szperkowicz,

burmistrz wileński 1663, 1665, 1675, 1678, sekretarz JKM, zięć Mikołaja Kliczewskiego (zob. „Nicolaus Kli-czewski”), Urbanovičius, s. 36, 37; AVAK X, s. 298, 413–414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 13, Aneks 1.

378 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, wdowa po burmistrzu mińskim Sofronie Sofronowiczu (zob. „Sofron Sofronowicz”). Podpisała przysięgę z córkami Maryną Affana-sową Irapielową i Hrehorową Olisiewiczową Untersuchung, k. 116, 174v.

379 Maryna Affanasowa Irapielowa, Hrehorowa Olisiewiczowa i Andrzej Masłanki.

Page 31: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

126 Sławomir Augusiewicz

Edan Jachimowicz380 mit Weib381 und Kindern382

Elsabetha Snarska383

Elisabeth Scheuna384

[k. 218]

F.Franciscus Kuczwa385

Febronia Zienowiczowna386 MonialisFriedrich Frantz Lang387 von sich [und] die seinigen388

Friedrich Pokoy389 Kaufman mit seinigen390 u[nd] einen Knecht391

Friedrich Meinerdt392, GoldschmidtFriedrich Helt393 Gewürtz hendlerFriedrich Zülich394 Chirurgus mit seinigen395 und 1. Knecht396

Fiedor Łyskupowicz397

Fiedr Szotowicz 398

Fiedr Borowszycki399

Fiedr Romanowicz400

Fiedr Korolkiewicz401

380 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen” , mieszczanin wileński, przysięgę podpisał w jego imieniu Grzegorz Dziahilewicz (zob. „Grzegorzy Dziahilewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180v.

381 Nie wymieniona w podpisie.382 Nie wymienione w podpisie.383 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen” , wdowa, przysięgę w jej imieniu podpisał Józef Kojnikie-

wicz (zob. „Joseph Koynikiewicz”), Untersuchung, k. 142, 180.384 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.385 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza}, Untersuchung, k. 64, 155.386 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianka wileńska, Untersuchung,

k. 66v, 155; Sahanowicz , s. 241. Bazylianka wileńska 1676, AVAK XI, s. 211.387 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 83, 160.388 Nie wymienieni w podpisie.389 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 85v, 161.390 Nie wymienieni w podpisie.391 Nie wymieniony w podpisie.392 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 87v, 162.393 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88, 162.394 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89, 163. Porę-

czenie Bogusława Radziwiłła, w sprawie mieszczanina wileńskiego Friedricha Zülich, chirurga i sługi, Króle-wiec 31 I 1656, Untersuchung, k. 203–203v.

395 Nie wymienieni w podpisie.396 Nie wymieniony w podpisie.397 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v.398 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 94, 165.399 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kuśnierz z Wilna, Untersuchung, k. 95, 165v.400 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v.401 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v. Korolkiewicz (Chorolkie-

wicz) Fiedor, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), Kraszewski, II, s. 131; AVAK IX, s. 490.

Page 32: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

127Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Franciscus Britton402

Fedor Brzeszyc403

Fiedor Oleskiewicz404

Franciscus Burba405

Fr[ater] Felicianus Leczewski406 ordinis minorum conventualium s[ancti] FrancisciFriedrich Freyer407 nebst den seiningen408 u[nd] 1. Knecht Genger409

Franciscus Macinski410

Fors Własowic411 mit Frau412 und denselben Mutter413, Schwester 2 jungen414 u[nd] 1 Knecht415

Filyp Puskarewicz416 mit seinen Kindern417 und gesinde418

Fiedor Ławrynowicz419 nebst seinen Weibe420 Franc Szymanowicz421

Fiedor Staphanowicz422 mit Weib423 und Kindern424

Friedrich Rehburg425

Fiedor Hrehorowicz426 nebst den seinigen427

402 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 97, 167.403 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 167.404 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kramarz z Wilna, Untersuchung, k. 97v, 167.405 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „academicus Vilnensis, Auditor Philosphiae”, Untersu-

chung, k. 101, 168. Franciszek Burba, rajca wileński 1667, 1669, 1678, 1679, prezydent izby kupieckiej w 1669, AVAK IX, s. 214, 241; AVAK X, s. 375, 414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 89; Akta cechów wileńskich I, s. 367.

406 16 II 1656, „Ordinis Monastici”, franciszkanin konwentualny z Wilna, Untersuchung, k. 102v, 168v.407 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 110v, 170; ML

131, s. 441408 Nie wymienieni w podpisie.409 Nie wymieniony w podpisie.410 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 114v, 173v.411 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung,

k. 115v, 174.412 Nie wymieniona w podpisie.413 Nie wymieniona w podpisie.414 Nie wymienieni w podpisie.415 Nie wymieniony w podpisie.416 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 116, 174v.417 Nie wymienieni w podpisie.418 Nie wymienieni w podpisie.419 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 138v, 178.420 Nie wymieniona w podpisie.421 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 138v, 178v.422 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 178v. Fiedor Stefanowicz, kuśnierz

wileński 1669, AVAK X, s. 80.423 Nie wymieniona w podpisie.424 Nie wymienione w podpisie.425 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182v.426 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 112v, 172.427 W podpisie wymienieni słudzy Bogdan Bykowski i Fedor Rylski.

Page 33: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

128 Sławomir Augusiewicz

[k. 219]

G.Georgius Demer428 Caunensis no[m]i[n]e et fily Georgy DemerGeorgius Barszewski429 ex familia Episc[opi] Viln[ensis]Gaspar Auriga430 [famulus] Brazgalski431 servit[oris] Episc[opi] Viln[ensis]Georgius Konopacki432 Palatinides Elbing[ensis] Georg Schöbel433 mit seinigen auch Schwiger Sohn Hanss434 (...)Georg Langner435 BuchsenmacherGabriel von Sahlfeld436 ConditorGeorg Redinger437 KauffmanGeorg Manßfeld438 Kauffman nebst seinen stief sohn Joann Struncken und einem Knecht439 Georg Neuman440 Goldschmied mit seinigen441 und einen lehr jungen Paul BaredzisGiosope Fontana442

Georg Goltz443 Gewürtzhendler

428 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, burmistrz kowieński („Pro Consul Caunensis”), Untersuchung, k. 50, 154.

429 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Mikołaja Słupskie-go (zob. „Nicolaus Slupski”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 154v. Zob. „Georgius Barszewski”, „Jerzy Barsczewski”.

430 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], woźnica, przysięgę w jego imieniu podpisał Andrzej Brazgalski (zob. „Andreas Brazgalski”), Untersuchung, k. 60v, 154v.

431 Zob. „Andreas Brazgalski”.432 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 79, 157. Jerzy Konopacki, zm. 1678, kasztelanic

elbląski, syn Jakuba Oktawiana, brat Magdaleny Gosiewskiej, żony Wincentego, hetmana polnego litewskie-go, dworzanin pokojowy JKM, starosta wieliski 1669, jasieniecki 1660?, podkomorzy malborski 1680, pułkow-nik dragonii lit. 1661–1667, Niesiecki V, s. 213; Uruski VII, s. 181; Boniecki XI, s. 91; Obuchowicz, s. 553; Chra-powicki I, s. 595.

433 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 83, 160.434 Nie wymieniony w podpisie.435 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 84v, 160.436 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, cukiernik z Wilna, Untersu-

chung, k. 85v, 160v.437 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 85v, 160v.438 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński,Untersuchung,

k. 86, 161.439 Nie wymieniony w podpisie.440 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, złotnik wileński, Untersuchung,

k. 87, 162.441 Nie wymienieni w podpisie.442 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „stucattor”, Untersuchung, k. 87, 161v.443 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec korzenny z Wilna, Unter-

suchung, k. 88v, 162v.

Page 34: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

129Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Gotfried Clement444, GoldschmidtGeorg Essenbach445, TischlerGerg Berg446

Gregor Fiederowicz447

Gregor Kostrowicki448

Gregorius Gruszewski449

Gabriel Siperg450

Georgius Wasilewicz451

Georg Kestner452 vor die seinigen453 u[nd] 1 Knecht454

Georg Stemplin455, Borten wirkerGeorg Liedtke 456 mit seinigen457 un[d] 1 Jungen458

Georg Kalau459 GolddschmiedGeorg Zimmerman460 mit seiner Frauen461

Georg Krumbeck462

Gerzy Heger463 mit frau464 u[nd] seinigen465

Gregor Czernewski466 mit den seinigen467

444 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89, 163.445 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, stolarz z Wilna, Untersuchung, k. 89v, 163.446 Brak podpisu w aktach.447 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 91v, 164.448 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164. Grzegorz Kostrowicki, jako

rajca wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), burmistrz roczny piński 1673, rajca wileński 1663, 1665, 1666, burmistrz 1673, 1678, 1679, 1685; Ciechanowicz, III, s. 390; Urbanovičius, s. 36; Kraszewski, II, s. 131; AVAK IX, s. 258, 496; AVAK X, s. 299, 306, 311, 403, 414; AVAK XXIX, s. 37; Akta cechów wileńskich I, s. 379; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 11, 13, 41, 95.

449 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v.450 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v.451 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisał przysięgę ze swoim teściem Bazylim Za-

krzewskim (zob. „Basilius Żakrewski”), Untersuchung, k. 97v, 167.452 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 110v, 170.453 Nie wymienieni w podpisie.454 Nie wymieniony w podpisie.455 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, szmuklerz, pasamonik z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.456 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111, 170v.457 Nie wymienieni w podpisie.458 Nie wymieniony w podpisie.459 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, złotnik z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.460 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 171.461 Nie wymieniona w podpisie.462 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 171. Jerzy Kromberk, miesz-

czanin wileński 1672, AVAK IX, s. 225; XX, s. 422, 423.463 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, kupiec z Mińska, Unter-

suchung, k. 113, 172v.464 Nie wymieniona w podpisie.465 Nie wymienieni w podpisie.466 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, Untersuchung, k. 115, 174.467 Nie wymienieni w podpisie.

Page 35: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

130 Sławomir Augusiewicz

Gebhard von Mühlenheim468 nebst den seinigen469

Gabriel Kimbar470 Vice Thesaurius M[agni] D[ucatus] L[ithuaniae] Georg Neugart471

[k. 219v]Georg Weißhaupt472

Georg Tiede473

George Zimmerman474

Görhard Wand475

Grigas Griczunaitis476 mit Weib477 und Kindern478

Guitene Maczulaitene479

Grzegorz Tonkorgt480 nebst seinem Weibe481

Grigier Remeskiewicz482 mit dem seinigen483 Grigier Romaskiewicz484 mit Weib485 und Kindern486

Grzegorzy Dziahilewicz487 mit Weib488 und Kindern489

468 18 II 1656, „Nobiles”, „Jägermeister”, Untersuchung, k. 25, 118, 175. Gebhard Müllenheim 1599–12 XII 1673, łowczy i sokolniczy królewicza Władysława od 5 I 1625, łowczy nadworny 1632–1663, starosta bersztańskii wasiliski, Chrapowicki I, s. 607.

469 Nie wymienieni w podpisie.470 19 II 1656, „Nobiles”, podpisaną przysięgę przesłał do Królewca przez Adama Donackiego, Untersu-

chung, k. 34, 120, 175. Gabriel Karol Kimbar, zm. po 1670, przed 2 III 1673, pisarz skarbowy lit. 15 XII 1640, skarb-ny lit. 26 I 1649–3 III 1666, ML 131, s. 298, 343, 450; Urzędnicy, woj. wileńskie,, s. 189, 667; Kojałowicz, s. 271;Niesiecki, V, s. 94; Uruski VI, s. 343; Boniecki X, ss. 76–77; Taryfa woj. smoleńskiego 1650, s. 83; Taryfa woj. no-wogródzkiego 1690, s. 111; Chrapowicki I, s. 593; Chrapowicki II, s. 577.

471 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

472 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, z Kowna, Untersuchung, k. 146, 183.

473 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

474 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 130v, 176v. 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 132, 133, 177.

475 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis Vil-nensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 145,177, 182.

476 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.477 Nie wymieniona w podpisie.478 Nie wymienione w podpisie.479 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.480 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, tokarz z Wilna, Untersuchung, k. 138v, 178.481 Nie wymieniona w podpisie.482 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.483 Nie wymienieni w podpisie.484 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139, 179.485 Nie wymieniona w podpisie.486 Nie wymienieni w podpisie.487 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179.488 Nie wymieniona w podpisie.489 Nie wymienione w podpisie.

Page 36: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

131Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Grzegorzy Dziahilewicz490

Grzegorz Beinert491

Gerge Lölhöfel492

Gabriel Werikomski493

[k. 220]

H.Helias Mulczewicz494

Heydazy Byskupowski495

Hieronymus Boryßowicz496 Servitor Marschal[li] M[agni]D[ucatus]L[ithuaniae]497

Hilarius Saulewicz498 suo suorumque499 no[m]i[n]eHilarius Bohiowski500 monachus Ord[inis] D[ivi] M[agni] B[asili]Helias Kulwiec501 no[m]i[n]e il[lusstrissimae]Hieronimi Kryspini Kierszenstein502

Hans Tochterman503

490 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w imienu Edana Jachimowicza (zob. „Edan Jachimowicz”), Matyasza Marcinkiewicza (zob. „Matthias Marcinkiewicz”), Macieja Solodziejewicza (zob. „Maciey Solodzieiewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180v.

491 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, kuśnierz, Untersuchung, k. 145v, 182v.492 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.493 Brak podpisu w aktach.494 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], „szafarz”, Untersuchung, k. 65, 155.495 Untersuchung, k. 155. Błąd autora katalogu, który nagłówek w języku polskim w wykazie osób

podpisujących przysięgę, poprzedzający nazwiska hajduków biskupa wileńskiego („Heyduzy Byskupowski”)potraktował jako personalia.

496 16 II 1656, „Nobiles”, szlachcic litewski, Untersuchung, k. 69v, 156, „dworzanin marszałka WXL” Teo-dora Aleksandra Lackiego, (zob. „Theodorus Lacki”), Untersuchung, k. 34, 69v, 156; Sahanowicz, s. 242. O Bo-rysowiczach h. Dryja: Boniecki II, s. 63; Ciechanowicz, II, s. 129.

497 Teodor Aleksander Lacki (zob. „Theodorus Lacki”).498 16 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 69v, 156. 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung,

k. 81, 158v; wg Sahanowicza w podpisie: „Hilary Sankiewicz”, Sahanowicz, s. 242. Saulewicze h. Sulima na Żmu-dzi i woj. wileńskim, Ciechanowicz, V, s. 16.

499 Nie wymienieni w podpisie.500 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianin, Untersuchung, k. 68, 155v.

Wg Sahanowicza w podpisie: „Hilarius Bobrowski”, Sahanowicz, s. 241. Miał złożyć przysięgę Szwecji w grupie prawosławnych, Nevjadomaja vajna, s. 46.

501 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, sługa ciwuna pojurskiego Hieronima Kryszpina Kirszenszteina (zob. „Hieronimi Kryspini Kierszenstein”), Untersuchung, k. 81v, 158v. Kulwiecowie h. Łabądź, Hippocentaurus, na Żmudzi i w woj. wileńskim, Boniecki XIII, ss. 160–161; Uruski VIII, ss. 193–194; Ciechanowicz III, s. 472.

502 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, w lutym 1656 r. nie przebywał osobiście w Prusach Książęcych, gdzie schronił swój ruchomy dobytek. Przysięgę podpisał w jego imieniu Heliasz Kulwiec (zob. Helias Kul-wiec”), Untersuchung, k. 81v, 158v. Hieronim Kryszpin Kirszensztein (ok. 1622 – po 5 XII 1681), ciun pojurski 1639 marszałek kowieński 15 V 1655, kuchmistrz lit. 11 III 1658, podskarbi i pisarz w. lit. 1663–1676, PSB, XV, ss. 497–498; Radziwiłł B., ss. 332–333; ML 131, s. 455; Obuchowicz, s. 556; Chrapowicki I, ss. 597–598; Chra-powicki III, s. 338.

503 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 83v, 160.

Page 37: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

132 Sławomir Augusiewicz

Hans Klaßen504

Hans Magedenberger505 mit Frau506 und jungen Andres BohrsHans Zacharias Schneider507 GoldschmiedHeinrich Ehrin508 von der Wilde Hans Begelt509 BüchsenmacherHeinrich Scholl510 vor die seinigem511 u[nd] einem jungen Hanß Seiffell512

Hans Stültzner513 SchußterHans Goldman514 Büchsenmacher mit einem Lehr Jungen515 Hans Baltzer516 PosamantmacherHans Hückeman517 KauffmanHans Möller518 GoldschmiedHans Nitsch519 Knopfmacher mit seiniger520 u[nd] Einen Lehr Jungen521

Hans Ulrich Bader522 RoethgieserHans Reutel523 Goldschmid gesel mit 2 Schwestern524

504 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, zegarmistrz z Wilna, Untersu-chung, k. 83v, 160.

505 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, winiarz, szynkarz winny („Wein-schencke”) z Wilna, Untersuchung, k. 84, 160.

506 Nie wymieniona w podpisie.507 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, złotnik z Wilna, Untersuchung, k. 84, 160.508 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 84, 160.509 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 84v, 160.510 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 84v, 160v. 23 II

1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.511 Nie wymienieni w podpisie.512 Nie wymieniony w podpisie.513 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, szewc z Wilna, Untersuchung,

k. 84v, 160v.514 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 86, 161.515 Nie wymieniony w podpisie.516 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, szmuklerz, pasamonik z Wilna,

Untersuchung, k. 86v, 161v.517 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 87, 161v.518 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, złotnik z Wilna, Untersuchung,

k. 87, 161v.519 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, guzikarz z Wilna, Untersuchung,

k. 87, 161v.520 Nie wymienieni w podpisie.521 Nie wymieniony w podpisie.522 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, ludwisarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 87, 161v.523 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 87v, 162. W ak-

tach miejskich Wilna występuje w 1679 Hans Reuell, konwisarz, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 79.524 W podpisie wymieniona tylko jedna siostra – Maria, zob. „Maria Langsche”.

Page 38: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

133Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Hans Conrad Wildt525, Mahler von GrodnoHenrich Mones526 Rahtsherr zu Wilda mit seinigen 1 Fuhrknecht527, Heyduckey528 und Jurgen529

Hans Gieß530 Kaufgesel von RigaHans Trylner531 Königl[ischer] Müntz WardeinHans Albrecht Trylner532

Henrich Hiebrecht533

Helena Thomas Hotzen Wittib534

Hans König535

Hieronymus Borißowic536

Hanna Zegalinski537 eine WittibeHans Zimmerman538 BuchsenmacherHans Petersen539 KaufgesellHans Moldenhauer540 SchneiderHelias Krastowski541

Hielsbieta Mieciewna542

525 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88v, 162v.526 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89, 163. Hen-

ryk (Henrych) Mones, zm. 17 II 1666, kupiec 1649, rajca i burmistrz wileński 1665, 1666, sekretarz JKM,pocztmistrz lit. 1662, administrator ceł WXL 1665, ML 131, s. 286, 461; AVAK IX, s. 479: AVAK X, s. 299, 300–301, 307–308; Akta cechów wileńskich I, s. 326; Chrapowicki I, s. 606; Chrapowicki II, wg. indeksu.

527 Nie wymieniony w podpisie.528 Nie wymienieni w podpisie.529 Nie wymienieni w podpisie.530 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89, 163.531 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89v, 163. Ha-

nusz Trylner, probierz wileński 1618, medalier, mincerz 1618–1639, Gumowski, ss. 136–137, 144, 148, 153–154; Szwagrzyk, s. 85, 205.

532 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89v, 163.533 Brak podpisu w aktach.534 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, w jej imieniu podpisał Christian

Brachfeldt (zob. „Christian Brachfeldt”), Untersuchung, k. 90, 163v.535 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89v, 163v.536 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisał przysięgę jako opiekun wdów, mieszczanek

wileńskich Doroty Żawlickiej Danielowej Jungowej (zob. „Dorothea Zawliczka’), Zofii Graperówny Brongo-wiczowej, Elżbiety Przączanskiej Janowej Rosanskiej (Różańskiej, zob. „Joannowai Rosanskei”), Untersuchung,k. 94v, 165v. w swoim imieniu przysięgę podpisała 16 II 1656, zob. „Hieronymus Boryßowicz”.

537 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, wdowa po złotniku wileńskim, Untersuchung,k. 96, 166.

538 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, rusznikarz z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.539 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, czeladnik kupiecki z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.540 4 II 1656, „ Reversales der Deutschen in Kauen”, krawiec z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.541 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168.542 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Elżbieta Mieciewna Gór-

ska, wdowa, Untersuchung, k. 114v, 173v.

Page 39: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

134 Sławomir Augusiewicz

[k. 220v]Horasim Fedorowicz543 mit dem seinigen544

Hans Meller545

Hans Klem546

Helena Ewnicina547

Helena Żuirczina548

Hrehory Morß549 mit Weib550 und Kindern551

Hrehory Drukowina552 mit Weib553 und Kindern554

Hans Blumenau555

Hanß Gottlieb Scheidehl556

[k. 221]

I.Joannes Krzczonowicz557 Scabinus Caunensis et pro familiaJoannes Newelski558 Cantor Canonicus Vilensis suo et servitorum suor[um] nomine559.

543 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, kupiec z Mińska, Unter-suchung, k. 115, 174.

544 Nie wymienieni w podpisie.545 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, „Johann Meller”, Unter-

suchung, k. 128, 129, 176.546 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Klemgen”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules ci-

vitatis Vilnensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.

547 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, wdowa, Untersuchung, k. 139, 178v. Jewicz? Mieszczanie wi-leńscy tego nazwiska, Jerzy Jewicz w 1647, Akta cechów wileńskich I, s. 241.

548 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, wdowa z Wilna, Untersuchung, k. 139v, 179.549 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179. Moroz Hrehory,

podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza, Wilno 24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 132.550 Nie wymieniona w podpisie.551 Nie wymienieni w podpisie.552 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179v. Ławnik połocki, jesienią 1654

przebywał w Kownie, AVAK X, s. 269.553 Nie wymieniona w podpisie.554 Nie wymienione w podpisie.55523 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Johann Blumenau,

Untersuchung, k. 128, 129,556 Brak podpisu w aktach.557 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, ławnik kowieński („Scabinus Caunen-

sis”), Untersuchung, k. 36v, 50, 154.558 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], „kanonik wileński”, Unter-

suchung, k. 60v, 154v. Jan Newelski zm. 1658 lub 1659, bratanek Jana Władysława Newelskiego, skarbnika brze-ściańskiego, kanonik żmudzki 1648, prałat kantor od 23 V 1651, delegowany przez kapitułę na sejmy 1652(26 I–11 III 1652) i w 1654 (11 II–28 III 1654), dziekan wileński od października 1657, deputat na Trybunał Głów-ny WXL w l. 1651, 1653, 1654, 1655, Kojałowicz, s. 329; Niesiecki VI, s. 531; Ciechanowicz IV, ss. 230–231; Uruski XII,s. 64; Przyałgowski II, s. 137; Kurczewski I, s. 331; Kurczewski III, s. 152, 155, 158, 159, 162, 163, 165, 166, 167.

559 Woźnica imieniem Jan (zob. „Joannes Auriga”) i Marcin Suszyński („Martinus Suszinski”, brak w ka-talogu), Untersuchung, k. 154v.

Page 40: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

135Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Joannes Auriga560 praedicti Newelski561

Jerzy Tyszkiewicz562

Ignatius Rebert563

Johan Cramerus564 Canonicus Piltiniens[is]Johann Karczewski565 famulusJoann Paczewicz566 famulus Sigmund Druffi567

Joann Kalux568

Joann Kleszczewski570 famuli Alexandri Godzicki569

Jan Uskiewicz571

Jan Kowalski572

Jan Wolinski573

Jan Czechanowicz574

Jan Cziernichowski575

Joannes Kołaski576 M[a]g[iste]r Culni. Episc[opi] Varm[iensis]

560 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], woźnica Jana Newelskie-go (zob. „Joannes Newelski”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 154v.

561 Zob. „Joannes Newelski”.562 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Andrzeja Brazgal-

skiego (zob. „Andreas Brazgalski”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 154v. Jerzy Tysz-kiewicz, zm. 16 II 1702, wojski wileński XI 1658, starosta abelski już 1668, ciwun 29 VIII 1685, Chrapowicki II, s. 603; Chrapowicki III, s. 229; Taryfa Księstwa Żmudzkiego 1690, s. 108.

563 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 154v.564 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], w jego imieniu przy-

sięgę podpisał Michał Tyszka (zob. „Michael Tyszka”), Untersuchung, k. 62, 63 154v.565 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa, przysięgę

w jego imieniu podpisał Michał Tyszka (zob. „Michael Tyszka”), Untersuchung, k. 62, 63, 154v.56616 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], czeladnik Zygmunta

Druffa (zob. „Sigmund Druff”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 62, 63, 154v.567 Zob. „Sigmund Druff”.568 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Aleksandra Godzic-

kiego (zob. „Aleksander Godzicki”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.569 Zob. „Aleksander Godzicki”.570 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Aleksandra Godzic-

kiego (zob. „Aleksander Godzicki”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.571 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa bp. wileńskiego Je-

rzego Tyszkiewicza, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.572 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], „instrumentalista nadwor-

ny” bp. wileńskiego Jerzego Tyszkiewicza, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.573 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], w podpisie „Wołynski”,

„puzanista nadworny” bp. wileńskiego, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.574 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa bp., Untersuchung,

k. 62v, 63, 63v, 155. Ciechanowicz? W Wielkim Księstwie Litewskim dwie rodziny tego nazwiska, herbu Nałęcz i Mogi-ła: Niesiecki, III, ss. 105–106; Boniecki III, s. 150; Uruski II, ss. 292–293, Ciechanowicz, II, ss. 215–238; Zawisza, s. 166.

575 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 64, 155.576 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], podpisał przysięgę

w imieniu dworzan bp. warmińskiego Wacława Leszczyńskiego, Untersuchung, k. 64. W katalogu i wykazie osób, które podpisały przysięgę (ibidem, k. 155) jest „m[a]g[iste]r culci”. lub „m[a]g[iste]r culni”.

Page 41: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

136 Sławomir Augusiewicz

Janusz Surgielewicz577

Jerzy Barsczewski578 Jerczy Lawzeliewicz579 Jędzey Nowoidz580

Jerzy Pyliaski581

Joannes Błasikiewski582

Joann Panikuk583

Joannes Gibel584, nobilis Grodnensis, suo famulorumq[ue] suorum585 no[m]i[n]e a[t]q[u]e Jankiewicz, Obuchowycz, Stasiewicz, Krziwicki, Joannes Bartkowski.Joannes Langius586 Typographus Radziwill, suo, uxorius587 et famuli Andrea588 no[m]i[n]eJoannes Heido589 et Sulmu subditi [Domini] Lettows590 Joann Żurawiczki591

Isaac Gierson592, servitor Lebowiczy593

Jan Zadunewski594 in seine, seiner Frawe595, Tochter596 und beyen diener597 nahmen

577 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], hajduk, Untersuchung, k. 65, 155.

578 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Mikołaja Słupskiego, kanonika wileńskiego (zob. „Nicolaus Slupski”), Untersuchung, k. 62v, 63v, 155. Zob. „Georgius Barszewski”.

579 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], hajduk, Untersuchung, k. 65, 155. 580 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], hajduk, Untersuchung, k. 65, 155. 581 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], hajduk, Untersuchung,

k. 65, 155. 582 16 II 1656, „Nobiles”. Teść Wawrzyńca Chrzanowskiego (zob. „Laurentius Chrianowski”), który pod-

pisał przysięgę w jego imieniu, Untersuchung, k. 69v, 156.583 26 II 1656, „Nobiles”, podpisał przysięgę razem z bratem Thomasem (zob. „Thomas Penikuk”),

Untersuchung, k. 71, 156.584 21 II 1656, „Nobiles”, szlachcic z powiatu grodzieńskiego, Untersuchung, k. 73, 156v; Sahanowicz,

s. 242. AVAK XX, s. 344, 349 (1648).585 Nie wymieniony w podpisie.586 21 II 1656, „Nobiles”, Johann Lang, drukarz („Typographus’) Bogusława Radziwiłła, Untersuchung,

k. 73, 156v; Sahanowicz, s. 242. Poręczenie Bogusława Radziwiłła w sprawie drukarza Johana Langiusa z Lu-beki, Królewiec 31 I 1656, Untersuchung, k. 184–184v, luteranin, drukarz (właściciel drukarni) w Lubeczu,Łukaszewicz, II, s. 180.

587 Nie wymieniona w podpisie.588 Nie wymieniony w podpisie.589 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, w podpisie „Janus Heido”, sługa Macieja Vorbeka-Lettowa(zob.),

który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 78v, 157. 590 Zob. „Maciei Vorbek-Lettow”.591 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. brańskiego, Untersuchung, k. 79, 157.592 28 II 1656, „Nobiles”, podpis po przysięgą: „Jonasz Giersson”, Untersuchung, k. 74v, 156v.593 Jerzego Karola Hlebowicza, starosty żmudzkiego.594 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. połockiego, Untersuchung, k. 79, 157v.595 Nie wymieniona w podpisie.596 Nie wymieniona w podpisie.597 Nie wymienieni w podpisie.

Page 42: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

137Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Jakub Stankowicz598

Jan Przekulbicki599 famulus Bartholomei Otton600

Jan Karkewski601

Jerzy Wilpiszewski602 Jerzy Czarlinski603 KamerJan Stanislaw Bączalski604

[k. 221v]Jan Reymer Vonlakum605 in sein, seiner Frauen606, Kinder607 und gesinde608 nahmenJan Żurowicki609 sein u[nd] Seines H[err]n Samuel Hieronymi Kotla610 nahmenJan Piotr Chysewski611 in sein u[nd] Seines dieners612 nahmen Jan Żgliczyński613

Jacob Behm614 Rentmeisterno[m]i[n]e Elisabetha Pohlin Capit[an] Kloßienen615

Jan Obrycki616 in sein, seines Weibes617 und gesindes618 nahmen

598 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. wileńskiego, Untersuchung, k. 79v, 157v.599 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. wileńskiego, przysięgę w jego imieniu podpisał Bartłomiej

Otton (zob. „Bartholomaeus Otton”), Untersuchung, k. 79v, 157v.600 Zob. „Bartholomaeus Otton”.601 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 79v, 157v.602 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, sługa podczaszego kowieńskiego Jerzego Czarlińskiego (zob. „Te-

rzi Czarlinski”), Untersuchung, k. 79v, 157v.603 Zob. „Terzi Czarlinski”.604 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. krakowskiego, Untersuchung, k. 80, 158. Bączalscy h. Praw-

dzic w pow. bieckim: Boniecki I, ss. 136–137; Uruski I, s. 113.605 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, „w Bielicy byłem prownetowym pisarzem w lidzkim powiecie”,

Untersuchung, k. 80, 158.606 Nie wymieniona w podpisie.607 Nie wymienieni w podpisie.608 Nie wymienieni w podpisie.609 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, sługa Samuela Hieronima Kotła, w którego imieniu podpisał

przysięgę, Untersuchung, k. 80v, 158. Tego samego dnia przysięgę podpisał Jan Żurawicki (zob. „Joann Żura-wiczki”), być moża ta sama osoba.

610 Kociełł (Kocioł) Hieronim Samuel, zm. 10 X 1685, pisarz skarbowy li. 1649–1666, dozorca folwar-ków 1652, wojski starodubowski 30 VII 1652, podkomorzy oszmiański 1666, marszałek 1678. Nie przebywałw lutym 1656 osobiście w Prusach Książęcych, schronił tam jedynie swój ruchomy dobytek, 16 II 1656 „Rever-sales Nobilium”, Untersuchung, k. 80v, 158; ML 131, s. 452; Poczobut-Odlanicki, s. 387; PSB, XIII, ss. 225–226; AVAK XI, s. 216, 220; XX, s. 409.

611 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, sługa Cypriana Pawła Brzostowskiego (zob. „Cyprian Pawel Brzo-stowski”), w imieniu którego podpisał przysięgę. Untersuchung, k. 80v, 158. W podpisie: „Piotr Chysewski”.

612 Nie wymienieni w podpisie.613 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, sługa kasztelanica elbląskiego Jerzego Konopackiego (zob. „Geo-

rgius Konopacki”), Untersuchung, k. 81, 158v.614 Elektorski poborca („Churfürstlicher Rentmeister’), Untersuchung, k. 81.615 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 81, 158v. Elisabetha Pohl, żona Georga Friedri-

cha Kleßt (Kleeß), kapitana z regimentu piechoty gwardii elektorskiej.616 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 81, 158v. 617 Nie wymieniona w podpisie.618 Nie wymienieni w podpisie.

Page 43: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

138 Sławomir Augusiewicz

Jan Bohdziewicz619 Jakub Krakowski620

Jerzei Ukolski621 mit einem diener622

Johannes Clement623

Jean de Lamarche624

Jacob Ogilby625 und deßen Sohn Wilhelm Ogilby626

Jacob Schröter627 vor die seinigen628 u[nd] Schwieger mutter629

Johann Frisius630 cum tota Familia631

Jacob Schneider632 GoldschmiedJohann Fittingk633

Johann Bechtold634

Jacobus Gibel635 Kaufmann mit einem Jungen Michel Schöphl636 und 1 Wagen Knecht637

619 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, ze Żmudzi, Untersuchung, k. 81, 158v. Jan Bohdziewicz był skarbnikiem wileńskim 1691–1702, Urzędnicy, woj. wileńskie, s. 178, 630; Taryfa woj. wileńskiego 1690, s. 98.O Bohdziewiczch, szlachcie z woj. wileńskiego: Boniecki I, ss. 359–360; Uruski I, s. 287; Ciechanowicz II, s. 110. W II poł. XVII w. znajdujemy Bohdziewiczów, mieszczan wileńskich. Jan Bohdziewicz sługa urzędowy miejski w l. 1680 i 1683, Vilniaus naujieji miestiečiai s. 99, 118, indeks.

620 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. orszańskiego, sługa rękodajny Teodora Aleksandra Lackiego (zob. „Theodorus Lacki”), Untersuchung, k. 81, 158v. Krakowscy h. Ślepowron, pow. wołkowyski, Ciechanowicz, III, s. 427.

621 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 82, 159. Jerzy Hieronim Ukolski, zm. ok. 1673, porucznik chor. kozackiej M.K. Paca, miecznik brasławski 1661, skarbnik wileński 1661, miecznik brasławski 14 I 1661–1667, chorąży 1667–1671, podkomorzy 1672–1674, Poczobut-Odlanicki, s. 411; Obuchowicz, s. 603; Urzędnicy, woj. wileńskie, s. 177, 514, 539, 559, 743; Chrapowicki II, s. 603; Chrapowicki III, s. 356.

622 Nie wymieniony w podpisie.623 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, rytownik

(grawer?, „Steinschneiter”), Untersuchung, k. 83v, 160.624 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 84v, 160v. De-

lamars, zm. przed 1692, ludwisarz wileński, Kurczewski, III, s. 201, 255, 263.625 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „incola”, Untersuchung, k. 85,

160v. Szkot, AVAK VIII, s. 510.626 Ogilby podpisał przysięgę również w imieniu córki.627 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „Schröder”, mieszczanin wileń-

ski, Untersuchung, k. 85, 160v.628 Nie wymienieni w podpisie.629 Nie wymieniona w podpisie.630 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 85, 160v.631 Nie wymienieni w podpisie.632 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, złotnik z Wilna, Untersuchung,

k. 85, 160v.633 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 85, 160v.634 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 85v, 160v.635 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wilenski, Untersuchung,

k. 34, 85v, 160v. Syn Tomasza Gibla (zob. „Thomas Gibel”), rajcy wileńskiego i sekretarza JKM, dostał się doniewoli moskiewskiej w bitwie pod Balwierzyszkami 3 XI 1656, ML 131, ss. 172–173, 442; Vorbek-Lettow,s. 298; AVAK XX, 341, 344, 349 (1648).

636 Nie wymieniony w podpisie.637 Nie wymieniony w podpisie.

Page 44: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

139Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Johann Zimmerman638 SchneiderJacob Peßau639, Kaufman mit Frau, Schwiger – mutter640, 2 Sohnen641, 1 Diener642 und 1 Hauß Knecht643

Juditha Gebels644, Christoff Lupien EhegattinJoann Baptiste Otter645

Joachim Reuter646 Kauffman mit seinigem647 einem jungen648 und Knecht649

Johann Schröter650 Mahler mit seinigen, einem jungen Samuel Dorofowicz u[nd] Wentzel651 Gesellen Jacob Zerkewitz652 Uhrmacher mit einem gesellen Jacob653 und einem Knecht Simon654 Johann Kreutner655 Posament macher mit einem Lehr Jungen656

Joseph Meerhoud657

Johan Bützlef658

Joan Mulder659

Johann Desaus660 Kufmann

638 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 86, 161.639 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 86, 161.640 Johanna von Dichter.641 Nie wymienieni w podpisie.642 Nie wymieniony w podpisie.643 Nie wymieniony w podpisie.644 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, żona Christoffa Lupien, złotni-

ka wileńskiego, Untersuchung, k. 86, 161.645 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 86, 161.646 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 86v, 161v. Jo-

achim Reiter, mieszczanin wileński, Vorbek-Lettow, s. 178.647 Nie wymienieni w podpisie.648 Nie wymieniony w podpisie.649 Nie wymieniony w podpisie.650 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, malarz z Wilna, Untersuchung,

k. 87, 161v.651 Petritaitis.652 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, zegarmistrz z Wilna, Untersu-

chung, k. 87v, 162.653 Nie wymieniony w podpisie.654 Nie wymieniony w podpisie.655 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, pasamonik, szmuklerz wileński,

Untersuchung, k. 88, 162v.656 Nie wymieniony w podpisie.657 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88v, 162v.658 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, sługa Bogusława Radziwiłła,

Untersuchung, k. 89, 163.659 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec wileński, Untersuchung,

k. 89, 163.660 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec, sługa i faktor Janusza Ra-

dziwiłła, Untersuchung, k. 89v, 163. List Janusza Radziwiłła w sprawie glejtu na przejazd dla sługi i faktora Jana Desausa, Wilno 24 VII 1655, Untersuchung, k. 199. Mieszczanin wileński 1648, ML 131, s. 203, 439; AVAK XX,s. 344, 349, 410, 417. Podczas tumultu w 1640 kupiec wileński, Francuz Desaus utracił kram, Kraszewski II, s. 22.

Page 45: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

140 Sławomir Augusiewicz

Jan Korzęgowski661

Jan Mitkiewicz662

Jan Mikolaiewicz663

[k. 222]Jan Kostrowicki664 mit seinem diener Michael665

Jan Mangiewic666

Jan Offurcewicz667

Jerzy Pawłowic668

Jan Koladka669

Jan Hołuszkiewic670

Jan Kutczys671

Jakub Kątski672

Jan Gielewic673

Jendrzei Majewski674

Jan Korszinewski675

Jacob Loronkowic676

661 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Bürgermeister zur Wilda im 22 Jahr”, Untersuchung, k. 91v, 164. Jan Korzenkowski, burmistrz wileński 1652, AVAK XX, s. 359.

662 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 91v, 164.663 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 91v, 164.664 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 93, 164v. Rajca wileń-

ski 1663, właściciel kamienicy przy kościele św. Kazimierza, brat Fiodora [zob. „Theodor Theodorowicz Ko-strowicki”], AVAK IX, s. 495; AVAK XX, s. 362.

665 Piotrowicz.666 Mieszczanin wileński, w lutym 1656 przebywał w Tylży, Untersuchung, k. 142, 180.667 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 93, 164v. Jan Ohur-

cewicz, zm. przed 2 VII 1689, rajca wileński 1649, 1676, jako rajca wileński podpisał instrukcję dla delega-tów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), burmistrz wileński 1663, 1665, 1666, 1673, 1675,1678, 1684, AVAK IX, s. 192, 201, 255, 279, 512; AVAK X, s. 299, 311–312, 405, 414; Urbanovičius, s. 36, 37; Kraszewski II, s. 131; Akta cechów wileńskich I, s. 381; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 11, 13.

668 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”. Kupiec z Wilna, Untersuchung, k. 93, 164v. Jerzy Paw-łowicz, kupiec wileński, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno,24 IV 1658), ławnik i pisarz sądowy 1663, rajca wileński 1667, 1668, 1670, burmistrz 1677, 1678, 1684, 1687, 1689 Kraszewski II, s. 132; AVAK IX, s. 188, 208–209, 214, 252, 253, 255, 263, 492, 515, 517; AVAK X, s. 284, 286, 349, 387, 414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 44, 52, 84.

669 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda” Untersuchung, k. 93, 164v.670 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, mieszczanin słucki, Untersuchung, k. 93, 164v.671 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v. Mieszczanin wileński, vice-

instygator WXL, sekretarz JKM, Urbanovičius, s. 37.672 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 165.673 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec z Wilna, Untersuchung, k. 94, 165.674 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, miecznik („Schwerttreger”) z Wilna, Untersuchung,

k. 94, 165. Mieszczanin wileński, miecznik 1663, 1668, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 27, 48.675 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Korsznewski”, Untersuchung, k. 94, 165.676 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 94, 165.

Page 46: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

141Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Jan Romanowic677

Jan Fąkiewic678

Jendrzey Pietrowic679

Joannowai Rosanskei680

Jan Berkienowic681

Joseph Zakowski682

Jan Teczkewic683 ein SchneiderJacobus Stroczinski684

Jan Bielmaczewicz685

Jan Minakowski686

Jakub Borysowicz687

Jan Bielski688

Jana Sierakiewicza689

Jan Stafiewski690

Jan Kowalewski691

Jan Nieswirowicz692

Jan Kondratowic693

Jacob Züngen694

677 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kramarz z Wilna, Untersuchung, k. 94v, 165. Rajca wi-leński 1677, 1678, 1682, AVAK X, s. 414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 82, 108.

678 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kramarz z Wilna, Untersuchung, k. 94v, 165. Frąckiewicz?679 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 94v, 165.680 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Elżbieta Brzączanska, wdowa po Janie Rosanskim (Różań-

skim), przysięgę podpisał opiekun Hieronim Borysowicz (zob. „Hieronymus Borißowic”), Untersuchung, k. 94v, 165v.681 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec, rajca wileński, Untersuchung, k. 95, 165v. Jan

Berkinowicz podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), referendarz wileński 1666, rajca 1668, 1669, 1671, 1678, burmistrz 1682?, Łukaszewicz II, s. 134; Kraszewski II, s. 13; AVAK X, s. 414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 21, 34, 37, 56, 61, 65; Akta cechów wileńskich I, s. 340.

682 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95v, 165v.683 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, lub Taczkiewicz, Untersuchung, k. 95, 165v.684 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Seroczinski”, kramarz wileński, Untersu-

chung, k. 95v, 166.685 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95v, 166. Jan Bielmaczewicz Życzewski,

mieszczanin wileński, starosta bractwa Krestonosnego przy cerkwi św. Ducha 1685, AVAK IX, s. 516, 517; XI, s. 244.686 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisał przysięgę ze sługą Samuelem Filipowiczem,

Untersuchung, k. 95v, 166.687 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 96, 166.688 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, balwierz z Wilna, Untersuchung, k. 96, 166.689 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166.690 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166.691 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kaletnik z Wilna, Untersuchung, k. 96, 166.692 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v. 693 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 96v, 166v.694 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, knecht Adama Szostaka (zob. „Adam Szostak”), przy-

sięgę podpisał również jego ojciec Jacob Züngen, knecht Stanisława Kozłowskiego (zob. „Stanislaw Koszłow-ski”), Untersuchung, k. 96v, 166v.

Page 47: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

142 Sławomir Augusiewicz

Jan Machowski695 HoltmacherJan Minkewic696

Jacob Fiederowic697

Joseph Rebert698

Ioan Sebastianowic699

Jean de la Marche700

[k. 222v]Jan Ericowic701

Joseph Żakowski702

Joannes Batista Pestalozius703

Fr[ater] Joannes Mitkiewic704 ord[inis] Min[orum] et Observ[antorum] Convent[us]Joannes Casimirus Craszinski705 Haeres im OrlowJoannes Malina706 Concionator Aug[ustianae] Conf[esionis] VilnensisJacobus Chelchovius707 Conc[ionator] Ref[ormatae] Relig[iae]Fr[ater] Johannes Baptist708 â S[ancti] Stanislae Carmelita discalceat[us]

695 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 167.696 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97v, 167. Burmistrz wileński, Saha-

nowicz, s. 244.697 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97v, 167.698 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100, 168. Rajca wileński 1670, Urba-

novičius, s. 37; AVAK IX, s. 218.699 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Pisarz cechu kupców

wileńskich 1663, 1667, pisarz miejski wileński 1650, 1667, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 29, 45; Akta cechów wileńskich I, s. 249, 345, 366.

700 Zob. „Jean de Lamarche”.701 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168.702 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Zob. „Joseph Zakowski”.703 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec wileński, podpisał przysięgę ze sługą Johanne-

sem Schmidtem, Untersuchung, k. 101, 168. Prawdopodobnie z rodziny kupców włoskich w Polsce w XVII w., zob. Pietro Antonio Pestalozzi (1608–1670), kupiec włoski, mieszczanin krakowski, PSB XXV, ss. 653–654.

704 16 II 1656, „Ordinis Monastici”, bernardyn wileński, Untersuchung, k. 102v, 168v.705 12 II 1656, Untersuchung, k. 31v, 104, 168v. Nie przebywał w Królewcu w lutym 1656, podpisaną

przysięgę przesłał przez Rochowa. Krasiński Jan Kazimierz (zm. 1668), kasztelan ciechanowski od 1637, war-szawski od 1648, wojewoda płocki od 1650, podskarbi koronny od 1658–1668, dziedzic dóbr Orlow, Lana i Bo-limin w Prusach Książęcych, k. 104, 168v; ibidem, EM 87 d, nr 22, k. 1; PSB, XV, ss. 179–180.

706 16 II 1656, „Pastores Augustianae Confesionis Vilnensis”, Untersuchung, k. 43, 106, 168v. Jan Malina (1620–1672), pochodził ze Śląska, pisarz religijny, pastor luterański, kaznodzieja polsko-ewangelicki w Prabu-tach 1647, proboszcz w Dzierzgoniu 1650–1651, Kisielicach (1651–1653), Wilnie (1653–1655), od 1658 kazno-dzieja w Królewcu, archiprezbiter i inspektor szkoły w Tylży, generalny superintendent zborów luterańskich na Litwie od 1667, Szturc, s. 190; Oracki, ss. 30–31; PSB, XIX, ss. 323–325; Kneifel, s. 231; Adamowicz, ss. 44–45.

707 16 II 1656, „Pastores Reformatae Religiae”, Untersuchung, k. 44, 106, 168v. Pastor kalwiński, w 1640w Wilnie (pobity w tym roku przez studentów Akademii Wileńskiej, razem z mieszczaninem Marcinem Niegowic-kim, zob. „Martinus Niegowicz”), w latach 1651 i 1653 kaznodzieja zboru mińskiego, a w lipcu 1655 promieskiego(w Promiezi, majątku Reiny Teofili Mirskiej Pakoszowej), Cedrowski, ss. 145–146, Łukaszewicz, I, s. 234 [tu Jakub Chełchoński, w listopadzie 1641], Baliński, s. 141, Bieliński, III, ss. 589–590, Krasiński, II, cz. 1, s. 165 (tu 1641).

708 16 II 1656, „Ordinis Monastici”, karmelita bosy („carmelita discalceatus”), Untersuchung, k. 55, 107, 169.

Page 48: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

143Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Fr[ater] Ignatius â Jésu Maria709

Jan Peraski710

Jan Hennick711

Johann Wuleck712 mit seinigen einen Jugen und 1 Knecht713

Jacob Dürchsen Wittib714

Issac Spisa715 TischlerJohan Neugart716 mit den seinigen717

Jacob Schönfeld718 wegen seines Brudern719

Johan Klingenberg720 von sich und die seinigen721

Jacob Pannonius722 von sich, so eine Mutter723 (...)Jan Nieświrowic724

Jan Stimiren725

Iwan Zimnicki726 Bürgersche von P[o]lotzko mit den seingen727

Jan Musticz728 mit den seinigen729

Judith730 eine Wittwe von Kauen mit Ihren Kindern731

709 16 II 1656, „Ordinis Monastici”, karmelita bosy, Untersuchung, k. 55, 107, 169. 710 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, lub Perowski, podpisał przysięgę razem z synem An-

drzejem, Untersuchung, k. 110v, 170.711 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 110v, 170. Kupiec

kowieński 1664, AVAK IX, s. 499, 500.712 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, „civis Academicus”, Untersuchung, k. 111, 170v.713 Nie wymienieni w podpisie.714 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111, 170v.715 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, stolarz z Kowna, Untersuchung, k. 111, 170v.716 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec kowieński, Untersuchung, k. 111, 170v.717 Nie wymienieni w podpisie.718 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 171. 719 Imię nie wymienione w podpisie.720 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 171.721 Nie wymienieni w podpisie.722 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, w podpisie wymienieni czeladnicy Michel Woszko i

Hans Buchholtz, Untersuchung, k. 110v, 170.723 Nie wymieniona w podpisie.724 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v. 725 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v. 726 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 113, 172.

Burmistrz połocki, Sahanowicz, s. 244.727 W podpisie wymienieni słudzy Marek Fiedorowicz i Simon Slichowicz.728 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Połocka, Untersuchung,

k. 113, 172v.729 Nie wymienieni w podpisie.730 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 113, 172v.731 Nie wymienione w podpisie.

Page 49: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

144 Sławomir Augusiewicz

Jan Rakiewicz732 mit den seinen733

Jerczey Kuberski734

Jacob Siergieciewicz Wolk735 mit der Mutter736 u[nd] Joseph Rusicki737

Jan Deonizius Phillipowic738 mit Mutter739 u[nd] Schwester740

Iwana Naplaszyca741

Jan Zimnicki742

Jan Markiewic743 mit Weib744 und Sohnen745

Joseph Czernik746 mit den seinigenJan Kołykowski747

[k. 223]Jan Jonowski748

Jan Demkowski749

Jan Szereykowski750 Kürschner

732 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, ławnik kowieński, Unter-suchung, k. 113v, 172v.

733 Nie wymienieni w podpisie.734 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „Jerzy Kuberski” z Kow-

na, Untersuchung, k. 113v, 172v.735 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, ławnik kowieński, Unter-

suchung, k. 113v, 172v.736 Nie wymieniona w podpisie.737 Brak podpisu w aktach.738 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung, k. 114, 173.739 Nie wymieniona w podpisie.740 Nie wymieniona w podpisie.741 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, przysięgę podpisała wdo-

wa po Iwanie Naplaszycu, Untersuchung, k. 114, 173. Naplosczyc, Napolszczycz.742 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 114, 173.

Burmistrz połocki, w 1668 przyjął prawo miejskie w Wilnie, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 16.743 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, krawiec z Kowna, Unter-

suchung, k. 114, 173.744 Nie wymieniona w podpisie.745 Nie wymienieni w podpisie.746 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, krawiec z Kowna, Unter-

suchung, k. 114, 173.747 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, sługa Józefa Czernika,

krawca z Kowna (zob. „Joseph Czernik”), Untersuchung, k. 114, 173.748 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, przysięgę pod-

pisał ze szwagrami Kazimierzem i Janem Demkowskimi (zob. „Casimir Demkowski”, „Jan Demkowski”) i Gri-gienem Piwowarem, Untersuchung, k. 114v, 173v.

749 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, szwagier Jana Jonowskie-go z Kowna (zob. „Jan Jonowski”), Untersuchung, k. 114v, 173v.

750 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, w podpisie „Szereyko-wicz”, kuśnierz z Kowna, Untersuchung, k. 115, 173v.

Page 50: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

145Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Joseph Luncewicz751

Joseph Spirniewski752

Jacob Sobielski753

Jan Jancziewski754

Jan Soffronowicz755

Jan Rebrowicz756 mit Weib und DienenJacob Schönfeldt757

Jost Stephen758

Johann Schloß759

Johann Klötner760

Johann Dresien761

Jacob Zaleski762

Jacob Stolt763

Johann Hadloff764

Johann Ruderßki765

Jacob Perß766

751 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „krawczyk” z Kowna, Untersuchung, k. 115, 173v.

752 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, sługa Hieronima Kryszpina Kirszenszteina (zob. „Hieronimi Kryspini Kierszenstein”), Untersuchung, k. 115, 174.

753 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „arbeitsmann” z Augusto-wa, Untersuchung, k. 115, 174.

754 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, sługa Tomasza Gibla (zob. „Thomas Gibel”), Untersuchung, k. 115v, 174.

755 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, syn burmistrza mińskiego Sofrona Sofronowicza, osobno podpisały przysięgę jego matka Ewa i trzy siostry (zob. „Sofron Sofronowicz”), Untersuchung, k. 115v, 174; Sahanowicz, s. 243. Ławnik wileński, dworzanin i sekretarz JKM 1678, 1681, AVAK IX, s. 501; AVAK XI, s. 223; ML 131, s. 118, 174.

756 Brak podpisu. Jest Rebrowicz Roman, burmistrz mohylewski i jego syn, 1659, ML 131, s. 221, 472.757 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.758 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, „Steffen”, Untersu-

chung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.759 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.760 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129,176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „cantor caunensis”, Untersuchung, k. 145v, 182.761 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176.762 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.763 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176.764 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176v.765 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176v.766 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, „Persch”, Untersuchung, k. 145v, 182.

Page 51: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

146 Sławomir Augusiewicz

Jacob Schröder767

Jan Lenski768

Johann Pest769

Johannes Zenowicz770 Marschallus OsmanensisJakub Janowicz771

Jan Jakobonis772

Jerze Szenkunus773 mit Weib774 und Kindern775

Jan Burakowicz776

Jakub Iwiczki777 mit Weib778 und Kindern779

Jan Kozalka780 mit ihrem Mann781

Jakubowa Juszkiewiczowa782 mit Mann783 u[nd] Kindern784

Jacob Jankowicz785

Joseph Ibianski786

767 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v, 129v, 176v.

768 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis Vil-nensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.” „Johan Lensky”, Untersuchung, k. 145, 182. Wg Sahanowicza „Kienski”, Sahanowicz, s. 245. Kupiec wileński 1663, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 27.

769 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis Vil-nensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177.

770 8 III 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, w lutym 1656 przebywał w Tylży, podpisaną przysięgę prze-słał do Królewca, Untersuchung, k. 136, 177v. Jan Władysław Despot Zenowicz (Zienowicz) 1615 – przed 2 II 1669, sędzia ziemski wileński, marszałek oszmiański 8 XII 1647, ML 131, s. 489; Poczobut-Odlanicki, s. 414; Urzędnicy, woj. wileńskie, s. 239; Ciechanowicz V, s. 453, AVAK XII, s. 573; Chrapowicki I, s. 637; Skoroboha-ty, s. 117.

771 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.772 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Jakubowicz” z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.773 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Szinkunas” z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.774 Nie wymieniona w podpisie.775 Nie wymienione w podpisie.776 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen” , z Wilna, Untersuchung, k. 138v, 178. Jan Burakiewicz, gar-

barz wileński 1681, pochodził z woj. trockiego, przyjęty do prawa miejskiego w Wilnie w 1679, Vilniaus na-ujieji miestiečiai, s. 92, 102. W 1687 znajdujemy także w Wilnie Jana Burakiewicza, chmielnika, Vilniaus na-ujieji miestiečiai, s. 132.

777 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 138v, 178v.778 Nie wymieniona w podpisie.779 Nie wymienione w podpisie.780 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178v.781 Nie wymieniony w podpisie.782 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen” , z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178v.783 Nie wymieniony w podpisie.784 Nie wymienione w podpisie.785 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178v.786 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, burmistrz z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.

Page 52: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

147Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

[k. 223v]Jan Tomaszewicz787

Jan Lichodziewski788 selbst [...]Jendrzey Fiedorowicz789 mit Weib790 und Mutter791

Jacob Paziewicz792 mit Weib793 und Kindern794

Joseph Koynikiewicz795

Jan Sielawa796 mit Weib797 und Kindern798

Jachim Sebastianowicz799 mit dem seinigen800

Isack Stephanowicz801

Jan Zacharewicz802 mit Weib803 und Kindern804

Jarosczowa Pawlowiczowa805

Jerzey Janowic806 mit Weib807 und Kindern808

Jan Saska809 mit seinem diener Simon HoroskiJan Kroszkiewic810

Jakub Baranowski811

787 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Jan Tomaszewicz Porudnia z Połocka, Untersuchung, k. 139, 178v.788 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Nieświeża, Untersuchung, k. 139, 178v.789 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 139, 179. Andrzej Fiedorowicz, szewc wi-

leński 1669, starszy cechu 1689, AVAK X, s. 107; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 59.790 Nie wymieniona w podpisie.791 Nie wymieniona w podpisie.792 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139v, 179.793 Nie wymieniona w podpisie.794 Nie wymienione w podpisie.795 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141, 179. Józef Koy-

relewicz (?), w maju 1657 przebywał w Wilnie, otrzymał od władz miejskich instrukcje w sprawie utrzymywa-nia porządku w mieście podczas ich nieobecności (morowe powietrze), AVAK X, ss. 273–274.

796 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179.797 Nie wymieniona w podpisie.798 Nie wymienieni w podpisie.799 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179. Czapnik

wileński 1681, 1683, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 101, 112.800 Nie wymienieni w podpisie.801 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179v.802 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179v.803 Nie wymieniona w podpisie.804 Nie wymienieni w podpisie.805 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, przysięgę w jej imieniu podpisał Wawrzyniec Minkiewicz

(zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”), Untersuchung, k. 141v, 179v.806 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, przysięgę w jego imieniu podpisał

Mikołaj Minkiewicz, (zob. „Mikolay Minkiewic”), Untersuchung, k. 141v, 179v.807 Nie wymieniona w podpisie.808 Nie wymienione w podpisie.809 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Saszka, przysięgę podpisał

w jego imieniu brat Kazimierz (zob. „Casimir Saschka”), przy nim też osobno wymieniony w katalogu , Unter-suchung, k. 113, 172. Osobiście podpisał 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 179v.

810 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Połocka, Untersuchung, k. 142, 179v.811 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Połocka, Untersuchung, k. 142, 179v.

Page 53: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

148 Sławomir Augusiewicz

Jan Kuszelin812

Joseph Koynikiewicz813

Jan Bogisliss814 mit Weib815 und Kindern816 Dogitis817

Jan Tolicko818 mit Weib819 und Kindern820

Jan Jurdaycis821 mit den seinigen822

Jurgis Trepkiele823 mit Weib824 und Kindern825

Jan Chrzanowski826 mit Weib827, kind828 und gesinde829

Jan Mangiewic830

Jan Januskiewic831 mit Weib832 und Kindern833

Johannes Minckiewicz834

Jerzey Guminski835 mit Weib836 und Kind837

Jeannes Urbanowicz838

[k. 224]Johan Peßau839

Johann Schuwer840 Schumacher

812 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142, 179v. 813 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w imieniu wdowy Elżbiety Snarskiej (zob.

„Elsabetha Snarska”), Untersuchung, k. 142, 180. Tego samego podpisał także w swoim imieniu (zob. wyżej).814 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Jan Dogitis z Kowna, Untersuchung, k. 142, 180.815 Nie wymieniona w podpisie.816 Nie wymienione w podpisie.817 Dopisek inną ręką.818 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 142, 180.819 Nie wymieniona w podpisie.820 Nie wymienione w podpisie.821 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 180.822 Nie wymienieni w podpisie.823 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 180.824 Nie wymieniona w podpisie.825 Nie wymienione w podpisie.826 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 180.827 Nie wymieniona w podpisie.828 Nie wymienione w podpisie.829 Nie wymienieni w podpisie.830 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142, 180.831 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142v, 180v.832 Nie wymieniona w podpisie.833 Nie wymienione w podpisie.834 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 143, 180v.835 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 143, 180v.836 Nie wymieniona w podpisie.837 Nie wymienione w podpisie.838 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 143v, 180v. 1. Jan Urbanowicz, z pow. lidzkiego, oj-

ciec Pawła, generała pow. lidzkiego? ML 131, s. 365. 2. Jan Urbanowicz, szewc wileński, prawo miejskie w Wilnie przyjąłw 1668, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 54. 3. Jan Urbanowicz w pow. rosieńskim, Taryfa Księstwa Żmudzkiego 1690, s. 188.

839 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182.840 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182.

Page 54: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

149Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Johann Bresin841 ApothekerJohan Tiedmansdorff 842

Jochmi Gerdes843 Jan Gedlowic844

Jacob Schreyer845

Jacob Groß846

Johann Kalau847

Johann Selmer848

Iwan Ichanewicz849

Jan Bangowski850

Jan Kostrowicki851

Jerzy Zablocki852

Jan Otefkowski853

[k. 225]

L.Lucia Burnishowna vidua Ruskiewiciana854

Lucas Dorosiewicz855

841 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182. Jan Breżyna, aptekarz ko-wieński, jako stronnik szwedzki utracił kamienicę w Kownie, przekazaną kapitanowi JKM Maciejowi Stencelowi, ML 189.

842 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

843 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.844 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.845 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182v.846 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183. Kupiec wileń-

ski 1672, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 68.847 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, z Kalau, Untersuchung, k. 146, 183.848 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.849 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 146, 183.850 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 146, 183.851 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. wileńskiego, Untersuchung, k. 79, 157, zm. po 11 VIII 1664,

przed 10 IV 1666, syn Wasyla [zob. „Wasylin Kostrowicki”], brat Kazimierza [zob. „Casimir Kostrowicki”],Daniela, Stefana [zob. Stephan Kostrowicz Kostrowicki”], Fiodora i Pawła [zob. „Theodor und Paweł Kostrowic-ki”], skarbnik mścisławski, dworzanin JKM, szwagier Pachomia Sawicza, bazylianina, ihumena monasteru brac-kiego mohylowskiego w 1666. Żoną Jana była Helena Juszkiewiczówna, dziećmi: Samuel, Gabriel, Konstantyi Krystyna, nie wymienieni w podpisie i katalogu, choć przebywali z nim w Prusach Książęcych w 1656, Ciechano-wicz, III, s. 389; ML 131, ss. 160–161, 454; AVAK IX, ss. 200–202; AVAK IX, s. 200; Ciechanowicz III, s. 389.

852 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113, Maczkowski,s. 18; Sahanowicz, s. 242.

853 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], podpis nieczytelny, w publikacji Maczkowskiego „Chot-kwe...”, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113, Maczkowski, s. 18.

854 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, lub Burniszkówna, teściowa Melchiora Gostińskiego (zob.), który w jej imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 50, 154.

855 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], pokojowy („cubicu-larius’) bp. wileńskiego, Untersuchung, k. 62, 63, 154v.

Page 55: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

150 Sławomir Augusiewicz

Laurin Rudek 856 KowalFr[ater] Longinus Smolski857 ord[inis] S[ancti] Basily M[agni] MonachLaurentius Chrianowski858 suo, uxorisq[ue]859 no[min]eLorentz Geselle860, Buchsenmacher mit einem Jungen861

Luigio Perri862

Lucas Borysowicz863

Lucas Selawa864

Lawon Marczwowic865

Lorentz Markiewic866

Lucas Kuczaski867

Lucas Brandenbach868

Laurin Musaitis869 nebst den seinigen870

Lucas Boryszowic871

Laurentius Casimirus Minckiewicz872 Ludovig Kersten873

Leonhard Kalau874

Lorentz Cludenau875

856 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 65, 155.857 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianin z klasztoru św. Trójcy w Wil-

nie („Monaster Vilnensis S[anctae] Trinitatis”), Untersuchung, k. 66v, 155.858 16 II 1656, „Nobiles”, Wawrzyniec Chrzanowski z woj. wileńskiego, Untersuchung, k. 69v, 156; Sa-

hanowicz, s. 242.859 Nie wymieniona w podpisie.860 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 86v, 161v.861 Nie wymieniony w podpisie.862 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 87, 161v.863 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 91v, 164.864 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v. Sielawa?865 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95v, 165v. 866 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ślusarz z Wilna, Untersuchung, k. 97v, 167.867 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Łukasz Kuczarski, „Ku-

czarski, starszy roczny communitatis” podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowi-cza (Wilno, 24 IV 1658), kupiec wileński 1661, 1679, 1681, Kraszewski II, s. 131; AVAK IX, s. 240; Vilniaus na-ujieji miestiečiai, s. 6, 104.

868 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 110v, 170.869 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.870 Nie wymienieni w podpisie.871 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen” , mieszczanin wileński, podpisał przysięgę w imieniu Miko-

łaja Wróblewskiego (zob. „Mikolay Wróblewski”), Untersuchung, k. 141v, 179.872 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Ferendarius Vilnensis”, Untersuchung, k. 143, 180v. Waw-

rzyniec Kazimierz Minkiewicz, mieszczanin, pisarz i instygator konsystorza wileńskiego, Urbanovičius, s. 37.873 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182.874 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182.875 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176v.

Page 56: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

151Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

[k. 226]

M.Melchior Gostinski876 pro se et D[omi]na socru sua877 atque liberis878 suisMartinus Suszynski879 Nobilis ex Palatinatu Polocensi Matthias Hrechorowicz880 L[ocum] S[igilis]Michael Skrycki881 L[ocum] S[igilis]Mariana Lacka882

Magdalena Boniskowna883 Michael Tyszka884 Capellanus Michael Paulikowski885

Marcin Zaleski886

Mikolay Kiebeyc887

Matthias Brazewicz888

Mikolay Glinski889

Magdalena Zakrzewska890 Monialis

876 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, Untersuchung, k. 50, 154. Melchior Go-styński, w 1650 występował jako plenipotent Żydów wileńskich pozwanych przez cech pasamoników, Vilniaus naujieji miestiečiai I, s. 249.

877 Łucja Burniszkówna („Burnishowna”) Riczkiewiczowa (lub Ruskiewiczowa), wdowa (zob. „Lucia Burnishowna vidua Ruskiewiciana”), Untersuchung, k. 50.

878 Nie wymienieni w podpisie.879 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 60v.

W wykazie osób składających przysięgę wymienieni osobno „Martinus Suszinski” sługa Jana Newelskiego (nie został wymieniony w katalogu) i „Martin Suszyński, Nobilis ex Palatinatu Polocensis”, ibidem, k. 154v. O Su-szyńskich z woj. połockiego, Kojałowicz, s. 330; Niesiecki, VIII, s. 570.

880 Revers niedatowany. „Cives Caunensis”, W podpisie „Hrehorowicz”, Untersuchung, k. 59v, 154.881 Revers niedatowany. „Cives Caunensis”, Untersuchung, k. 59v, 154.882 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], benedyktynka wileń-

ska, w jej imieniu przysięgę podpisał Mikołaj Słupski (zob. „Nicolaus Slupski”), Untersuchung, k. 154v. Ma-rianna Eufrozyna Lacka, córka Jana Alfonsa, starosty żmudzkiego i Joanny Talwoszówny, PSB, XVI, s. 407; Bo-niecki XIII, s. 318.

883 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], benedyktynka wileńska, w jej imieniu przysięgę podpisał Mikołaj Słupski (zob. „Nicolaus Slupski”), Untersuchung, k. 154v.

884 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], kapelan, Untersu-chung, k. 62, 63, 154v; Sahanowicz, s. 241. Kapelan i magister ceremonii bp. wileńskiego Jana Dowgiałly Zawi-szy, Przyałgowski, II, s. 149.

885 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 154v.886 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], „wokalista nadworny” bp.

wileńskiego, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155. Szlachcic litewski o tym samym imieniu i nazwisku, ML 131, s. 151.887 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], hajduk, Untersuchung,

k. 65, 155. 888 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], woźnica, Untersuchung, k. 65, 155. 889 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], woźnica, Untersuchung,

k. 65, 155.890 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianka wileńska, Untersuchung,

k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

Moniales Ord[inis] s[ancti] Bendedicti in famili Ep[iscopi] Viln[ensis]

Page 57: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

152 Sławomir Augusiewicz

Mariana Czaplicowna891 MonialisMitrophanus Paszinski892 Monachus Ord[inis] S[ancti] Basily M[agni]Michael Paulowski893

Marcus Bieda894 famuliMaciei Vorbek-Lettow895, Jan896, Sigmund897, auch diener898 Samuel Rotkiewicz, Joan Poczynski, Knecht Marcin899

Mikolai Janowicz, Jan, Piotr Fedoraitis, Piotr Czarkowski900 und 2 Jungen901 Jerzey Czarlinski902 dienerMaciey Olszewski903 mit Frau904, gesinde905 u[nd] Verwandten906

Merten Zellach907 mit einem Jungen Georg908

891 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich: „No-mina virginum secularium Deo dicatorum: Apollonia Lebiedziewska [zob. „Apollonia Lebiedziewska”], Cla-ra Piotrowska [zob. „Apollonia Lebiedziewska”], Marianna Czaplicowna, Sophia Starzynska [zob. „Sophia Sta-rzinska”]”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

892 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, bazylianin, Untersuchung, k. 68, 155v;Sahanowicz, s. 241. Wg Sahanowicza złożył przysięgę Szwecji w grupie prawosławnych, Nevjadomaja vajna, s. 46.

893 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich: „No-mina puerorum nostrorum: Constantinus Corsak [zob. »Constantinus Corsak«], Michel Pawłowski i Marcus Bieda [zob. »Marcus Bieda«]”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

894 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich: „No-mina puerorum nostrorum: Constantinus Corsak [zob. »Constantinus Corsak«], Michel Pawłowski [zob. »Mi-chael Paulowski«] i Marcus Bieda”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

895 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, ziemianin powiatu starodubowskiego i administrator mennicy WXL, Untersuchung, k. 78v, 157. Maciej Vorbek-Lettow, zm. 7 VI 1663, lekarz nadworny Władysława IV, pa-miętnikarz, senior i prowizor kościoła augsburskiego w Wilnie, kurator od 1636, Vorbek-Lettow; PSB XVII,ss. 192–194; Galosowa; Mincer; Wybitni Polacy w Królewcu, ss. 119–125; Adamowicz, s. 21, 32.

896 Jan Vorbek-Lettow, zm. 10 IV 1656 w Elblągu, syn Macieja (zob. „Maciei Vorbek-Lettow”) i Anny Protasowiczówny, Vorbek-Lettow, s. 308.

897 Zygmunt Vorbek-Lettow, syn Macieja (zob. „Maciei Vorbek-Lettow”) i Elżbiety Isfeltówny, Vorbek--Lettow, s. 308. W podpisie wymieniony także trzeci syn Aleksander (zob.), Untersuchung, k. 78v, 157.

898 Vorbek-Lettow, s. 275. W wykazie osób składających przysięgę wymieniony także jako sługa Macie-ja Vorbeka-Lettowa Janus Heido (zob. „Joannes Heido”), Untersuchung, k. 157.

899 Nie wymieniony w podpisie.900 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, słudzy podczaszego kowieńskiego Jerzego Czarlińskiego (zob.

„Terzi Czarlinski”), Untersuchung, k. 79v, 157v.901 Nie wymienieni w podpisie.902 Zob. „Terzi Czarlinski”.903 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, podsędek lidzki, Untersuchung, k. 81v, 158v. Maciej Mikołaj

Olszewski, zm. po 1669, cześnik lidzki 21 XII 1646, podsędek lidzki 3 VI 1649, deputat Trybunału Głównego WXL z pow. lidzkiego 1650, 1665, ML 131, s. 55, 294, 295, 296, 325, 332, 334–335, 464. Urzędnicy, woj. wileń-skie, s. 361, 701; Vorbek-Lettow, s. 162, 163, 170–172, 303; AVAK XX, s. 350; Deputaci, s. 261, 264, 294; Chra-powicki I, s. 610.

904 Katarzyna Tomaszówna Chądzyńska lub Chondzińska, Urzędnicy, woj. wileńskie, s. 361. Nie wy-mieniona w podpisie.

905 Nie wymienieni w podpisie.906 Nie wymienieni w podpisie.907 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 84, 160.908 Nie wymieniony w podpisie.

Page 58: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

153Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Michael Scholl909 mit seinigen910 und 2 Magden911

Michael Burchart912 SchneiderMatthias Ritter913

Mertin Löwinß914 mit Vater915, Mutter916 und Knecht917

Michael Buchner918 Gewürtz Krahmer mit seinigen Schwieger Vater Mertin Jansen919 und einem jungen Conrad Burchart920

Michael Hempel921 handels dienerMartin Fich922 Hoff Zimmermann mit seinigen und einem Knecht Andres923

Martin Fischer924 von Wilda WeinschenckMartin König925 Büchsen SchäfferMichael Schneider926 BüchsenmacherMichael Schwartz927 Kauffgesell

[k. 226v]Michael Baranowicz928 mit einem Gesellen929, studiorum930 u[nd] Knecht931

909 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-chung, k. 84v, 160v.

910 Nie wymienieni w podpisie.911 Nie wymienione w podpisie.912 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, krawiec, Untersuchung, k. 84v, 160v.913 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 84v, 160v.914 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Untersu-

chung, k. 85, 160v.915 Augustyn Löwinß.916 Nie wymieniona w podpisie.917 Nie wymieniony w podpisie.918 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec korzenny z Wilna, Unter-

suchung, k. 85v, 161.919 Nie wymieniony w podpisie.920 Nie wymieniony w podpisie.921 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, czeladnik kupiecki z Wilna,

Untersuchung, k. 85v, 161. Michel Hempel podpisał również przysięgę za Ernsta Hirschfelda, 4 II 1656, „Rever-sales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 170v.

922 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, cieśla z Wilna, Untersuchung, k. 86v, 161v.923 Nie wymieniony w podpisie.924 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 86v, 161v.925 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 87v, 162.926 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, rusznikarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 87v, 162.927 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, czeladnik kupiecki z Wilna,

Untersuchung, k. 88, 162.928 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88, 162v. Ku-

piec wileński 1649, AVAK IX, s. 479.929 Zachariasz Hubrig (zob. „Zacharias Hübrig”).930 Nie wymieniony w podpisie.931 Nie wymieniony w podpisie.

Page 59: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

154 Sławomir Augusiewicz

Matthes Wegner932

Martinus Niegowicz933 Kauffmann mit seinem Vater934 und diener935

Maria Langsche936 eine Wittib mit 2 Sohnen937, 2 Töchtern938 und 1 Weib939

Michael Martens940 Goldtschmid mit seinigen u[nd] 1 JungMartin Tiesel941 JägerMichael Brachfeld Unmündig Margaretha Braßert942, Niclas von Hövels WittibMatthias Romiewicz943

Mikolay Ronowicz 944

Macziey Bojarowicz945

Michael Kuszela946

Manas Ostroszkiewic947

Maczey Wollkowic948

Michael Alexandrowic949

Michael Schneider950

Michael Ziekiewic951

Melcher Ilys952 mit einem Gesellen

932 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, z Królewca, czeladnik u kupca wileńskiego, Untersuchung, k. 88v, 162v.

933 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec korzenny z Wilna, Unter-suchung, k. 88v, 162v. Mieszczanin wileński 1651, AVAK XX, ss. 355–356; 410, 417–420.

934 Nie wymieniony w podpisie.935 Alexandrowicz.936 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Maria Lang, siostra Hansa Reu-

tel (zob. „Hans Reutel”), Untersuchung, k. 89v, 163.937 Georg i Tobias Lang.938 Maria i Regina.939 Nie wymieniona w podpisie.940 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89v, 163. Zob. Aneks 1.941 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, z Sokółki? („zu Sokolkien”),

Untersuchung, k. 89v, 163v.942 Mieszczanka kowieńska, Untersuchung, k. 53–54v.943 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Roniewicz”, Untersuchung, k. 91v, 164.944 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92, 164.945 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92, 164.946 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, syn Ewdokii Kuszeli (zob. „Ewdokia Kuszelina”),

Untersuchung, k. 92v, 164.947 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164v. Afanas Ostroszkiewicz,

mieszczanin wileński, starszy cechu kupców solnych 1664, 1665, Akta cechów wileńskich I, ss. 304–306, 327.948 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, mieszczanin słucki, Untersuchung, k. 93, 164v.949 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, stolarz z Wilna, Untersuchung, k. 94, 165.950 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, złotnik z Wilna, Untersuchung, k. 94v, 165.951 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kramarz z Wilna, Untersuchung, k. 95, 165v.952 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, miecznik z Wilna, Untersuchung, k. 95v, 165v. Melcher

Ilis, miecznik, zm. przed 1694, AVAK IX, s. 279.

Page 60: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

155Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Michal Fiedrowic953

Mikolay Aurzewicz954

Mikolay Marczynowic955

Marczin Słonczewski956

Martin Olechowic957

Macziey Hrehorowic958

Michael Hrehorowic959

Marina Zdanowiczowna960

Marina Steffanowna961 WittibMartinus Digon962

Michal Gierkiewic963

Fr[ater] Martinus â Sancta Maria964

Michel Petersen965

Michel Bartke966

Michel Helwel967 nebst den seinigen968 u[nd] 1 Knecht969 Martin Wolfowich970 Med[icinae] D[octor]Martin Dembrowski971

[k. 227]Marczin Cychanowicz972 mit den seinigen973

953 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Fiedorowicz, Untersuchung, k. 96, 166; Sahanowicz, s. 244.954 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166.955 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kuśnierz z Wilna, Untersuchung, k. 96, 166.956 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v. 957 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v. 958 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96v, 166v.959 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 166v.960 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97, 167.961 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Sielawina”, Untersuchung, k. 97v, 167.962 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 99v, 167v. Marcin Dy-

goń, radca sądu miejskiego wileńskiego 1657, radny stołowy Bractwa Bożego Ciała i Miłosierdzia przy koście-le św. Jana w Wilnie w 1631, AVAK IX, s. 489; XX, s. 302.

963 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100, 167v.964 16 II 1656, „Ordinis Monastici”, karmelita bosy, Untersuchung, k. 55, 107, 169. 965 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, „Civis Academicus”, Untersuchung, k. 111, 170.966 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, czeladnik kupiecki, Untersuchung, k. 111, 170v.967 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 44, 111, 170v.968 Nie wymienieni w podpisie.969 Nie wymieniony w podpisie.970 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 170v.971 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 99v, 167v. Marcin Dębowski, aptekarz,

mieszczanin wileński, burmistrz roczny wileński 1663, AVAK IX, s. 496.972 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, rajca połocki, Untersu-

chung, k. 112v, 172. Jesienią 1654 przebywał w Kownie, AVAK X, s. 269.973 Nie wymieniony w podpisie.

Page 61: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

156 Sławomir Augusiewicz

Matthias Balcerowicz974 Burgerche von Minsk nebst seinigen975

Michael Dmitrowicz976 von MohilowMarck Constantinowicz977 von PolotzkMichel Weyseyko978

Marczin Silanski979

Macziey Kosowski980 nebst den seingen981

Miron Philippowic982 mit den seinigen983

Michalowa Migaryna984 Wittib mit den ihrigen985

Michael Neugart986

Michael Wendel987

Matthes Beinert988

Matthes Kaminski989

Matthis Derskus990

Mikolay Szitnigis991

Martin Mosuronas992

Matthias Szakolis993

974 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 113, 172v. Balcerowicz Matiasz (Matys) Ludwik, burmistrz miński 1658, 1661, 1665, 1670, rajca miński 1671, starszy cechu złotniczego w Mińsku 1671, ML 131, s. 88, 314; AVAK X, s. 380; Zbiór aktów mińskich, s. 295, 308.

975 W podpisie wymieniony siostrzeniec Michał Salmonowicz.976 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 114, 173.977 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, krawiec, Untersuchung,

k. 114v, 173v.978 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „kuśnierczyk” z Kowna,

Untersuchung, k. 115, 173v.979 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, w podpisie „Sielanski”

z Kowna, Untersuchung, k. 115, 174.980 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 115, 174.981 Podpisał przysięgę z zięciem Simonem Stegwill (zob. „Simon Stegwid”), sługami Christoffem Wileń-

skim (zob. „Christoph Wilenski”) i Kazimierzem Burnickim (zob. „Casimir Burnicki”).982 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, rajca miński, Untersu-

chung, k. 115v, 174.983 Nie wymienieni w podpisie.984 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung,

k. 115v, 174.985 Nie wymienieni w podpisie.986 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.987 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128,

129, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.988 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v,

129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182.989 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v, 129v, 176v.990 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.991 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.992 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.993 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.

Page 62: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

157Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Marina Rosczewska994

Marta Tomaszowa995

Magdalena Wolowa996

Matthias Zabrowski997 mit Weib998 und Kind999

Maciey Czaplinski1000 mit Kind1001 und gesinde1002

Mikolay Wróblewski1003 mit Weib1004 und gesinde1005

Mikolay Minkiewic1006

Melcher Wyszinski1007 mit Weib1008 und Kind1009

Marina Minkowska Kulukowska1010

Matysowa Jurewicowa1011

Marcinowa Badowska1012

Matthias Marcinkiewicz1013

[k. 227v]Maciey Solodzieiewicz1014

Maciey Szerbicki1015

994 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Połocka, Untersuchung, k. 138v, 178v.995 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, wdowa z Wilna, Untersuchung, k. 138v, 178v.996 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.997 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139v, 179.998 Nie wymieniona w podpisie.999 Nie wymienione w podpisie.

1000 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179.1001 Nie wymienione w podpisie.1002 Nie wymienieni w podpisie.1003 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, przysięgę podpisał w jego imieniu

Łukasz Borysowicz (zob. „Lucas Boryszowic”), Untersuchung, k. 141v, 179.1004 Nie wymieniona w podpisie.1005Nie wymienieni w podpisie.1006 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w imieniu Jerzego Janowicza (zob. „Je-

rzey Janowic”), Untersuchung, k. 141v, 179v. Mikołaj Mińskiewicz, mieszczanin wileński, kupiec 1664, 1665, AVAK IX, ss. 203–204, 500.

1007 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, krawiec z Kowna,Untersuchung, k. 142, 180.1008 Nie wymieniona w podpisie.1009 Nie wymienione w podpisie.1010 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanka wileńska, wdowa, przysięgę w jej imieniu

podpisał Wawrzyniec Minkiewicz (zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180v.1011 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, przysięgę w jej imieniu podpisała Marcinowa Badowska

(zob. „Marcinowa Badowska”), Untersuchung, k. 142v, 180v.1012 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisała przysięgę za Matysową Jurewiczową (zob. „Mar-

cinowa Badowska”), Untersuchung, k. 142v, 180v. W podpisie „Bielowska”.1013 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, przysięgę podpisał w jego imieniu

Grzegorz Dziahilewicz (zob. „Grzegorzy Dziahilewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180v. Matyasz Marcinkiewicz, szewc wileński 1672, AVAK IX, s. 225; XX, s. 410.

1014 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, przysięgę podpisał w jego imieniu Grzegorz Dziahilewicz (zob. „Grzegorzy Dziahilewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180v.

1015 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „sczerbicki”, aptekarz, Untersuchung, k. 143v, 180v.

Page 63: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

158 Sławomir Augusiewicz

Michael Szneider1016

Marcyn Starczia1017 mit den seinigen1018

Martyn Koßakowski1019

Mikolay Dąmbrowski1020

[k. 228]

N.Nicolaus Slupski1021 ex servit[oribus] Episc[opi] Viln[ensis]1022

Nicolaus Auriga1023 praescriptiNicolaus From1024 SchneiderNicolaus Clausing1025, Kannegieser mit seinigen1026 u[nd] 1. Jung1027

1016 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.1017 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, rzeźnik z Kowna, Unter-

suchung, k. 116v, 174v.1018 Nie wymienieni w podpisie.1019 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113, Maczkowski,

s. 18; wg Sahanowicza „Marcin Kościałkowski”, Sahanowicz, s. 242. O Kossakowskich: Uruski VII, ss. 287–298; Boniecki XI, ss. 291–313.

1020 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], podstarości oszmiański, GStAPK, XX HA, EM 111k,nr 102, k. 113, Maczkowski, s. 18; Sahanowicz, s. 242. Mikołaj Kazimierz Dąbrowski, deputat na Trybunał Główny WXL 1644, pisarz grodzki oszmiański już 1644, podstarości oszmiański 1653, poseł na sejm 1647, Radziwiłł A. S., III,ss. 20–21; Deputaci, s. 244. Mikołaj Dombrowski podpisał w 1655 ugodę ze Szwecją, Akta ugody kiejdańskiej, s. 217.

1021 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], „canonicus Vilnensis”, Untersuchung, k. 60v, 154v. Słupski Mikołaj ok. 1616–7 II 1693?, sekretarz JKM już 1638, proboszcz trabski IV 1649, proboszcz kowieński 26 VII 1649–1659, kanonik wileński 26 VII 1649, edyl katedralny i kurator wosku5 II 1652, wikariusz kapituły 1661, prałat kustosz wileński 1 X 1663, wyznaczony przez kapitułę wileńską do po-witania królowej Ludwiki Marii w Wilnie w 1663 (wizyta miała miejsce w maju 1664), oficjał żmudzki, wika-riusz generalny, bp gracjonopolitański 1669, sufragan wileński 1669, sufragan białoruski 1669, wybierany przez kapitułę wileńską zarządcą in spiritualibus diecezji po śmierci biskupów Jerzego Dowgiały Zawiszy (1661)i Aleksandra Sapiehy (1671), Mikołaja Stefana Paca (1684), 22 V 1671 wybrany administratorem diecezji i bi-skupem wileńskim, nie uznanym przez króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, archidiakon 29 VIII 1673, wizytował diecezję, wchodził w skład komisji mianowanej przez Jana III do osądzenia winnych zburzenia zbo-ru kalwińskiego w Wilnie w 1682, administrator diecezji po śmierci bp. Paca, pochowany w katedrze wileńskiej, Łukaszewicz II, s. 119; Baliński, s. 163, Bieliński III, s. 597, ML 131, s.174; Niesiecki VIII, s. 413; PSB XXXIX,ss. 130–131; Przyałgowski II, s. 156, 158; Przyałgowski III, s. 8, 13, 14, 24, 28, 35, 62, 67, 77, 84–85; Kurczewski I, s. 139, 142, 143, 152, 154, 155, 158, 160, 165, 176, 181, 267, 300, 325, 331; Kurczewski III, wg. indeksu; Kra-szewski II, s. 260, 300, 316, 336; 1672; AVAK IX, s. 222; AVAK XII, s. 504, 519, 529; AVAK XX, s. 442; RadziwiłłA.S. III, s. 197; Akta cechów wileńskich I, s. 184, 307, 377.

1022 „Georgius Barszewski [zob. »Jerzy Barsczewski«, »Georgius Barszewski«], puer Andreas [zob. »Andre-as, famulus Nicolai Słupski«], Auriga Nicolaus [zob. »Nicolaus Auriga«]” oraz dwie benedyktynki Marianna Lac-ka (zob. „Mariana Lacka”) i Magdalena Boniskówna (zob. „Magdalena Boniskowna”), Untersuchung, s. 154v.

1023 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], woźnica, przysięgę w jego imieniu podpisał Mikołaj Słupski (zob. „Nicolaus Slupski”), Untersuchung, k. 154v.

1024 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, krawiec z Wilna, w podpisie „Fromb”, Untersuchung, k. 84v, 160v.

1025 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, konwisarz z Wilna, Untersu-chung, k. 87, 161v.

1026 Nie wymienieni w podpisie.1027 Nie wymieniony w podpisie.

Page 64: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

159Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Nastasia Ignatan1028 WittibNicifor Deleczka1029

Nicolaus Kliczewski1030 Wiln[auer] Burger[meister] Nicolaus Żypla1031

Nicolaus Theodatus Kostrowicki1032 Nicolaus Krauße1033

Nicolaus Gurgens1034

Nicolas Abramowicz1035

Nicolas Korff1036 Obrister von sich u[nd] seinige1037

Nami Stefanowicz1038 mit den seinigen

[k. 229]

O.Otto Matthesius1039 Pastor WilnensisOliaß Hryhorewicz1040 von MohilowOstaphi Wladislaw Inatowicz1041

1028 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v.

1029 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Delecki”, kuśnierz z Wilna, Untersuchung, k. 96v, 166v.

1030 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 99v, 167v. Ławnik wileński 1629, rajca 1648, burmistrz 1663, 1664, 1665, 1666, administrator advocatiae Vilnensis 1666, ML 131, s. 267, 451; Urbanovičius, s. 37, AVAK IX, s. 167, 204, 476, 496; AVAK X, s. 298; AVAK XX, s. 350, 360; Akta cechów wileńskich I, s. 379. Zob. Aneks 1.

1031 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 99v, 167v. Mikołaj Zypla, jako rajca wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno,24 IV 1658), rajca wileński 1663, Kraszewski II, s. 131; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 11, 13.

1032 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „notarius cantori Vilnensis”, Untersuchung, k. 100v, 168, pisarz miejski w 1658, wchodził w skład delegacji miasta Wilna do cara Aleksego Michajłowicza w 1658, Kraszewski, II, s. 44, 120, 132; Ciechanowicz III, s. 389.

1033 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 170v. 23 II 1656, „Leuthevon Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v, 129v, 176v.

1034 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 111v, 170v.1035 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, razem z Walentym Kislewiczem

(zob. „Valentin Kislewicz”) podpisali przysięgę jako „Steuer Leute Neugart z Kowna”, Untersuchung, k. 114, 173.1036 18 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 33, 118, 175. Mikołaj Korff 11 VIII 1585–1659, płk JKM, kasztelan

wendeński 27 VI 1634, wojewoda 19 II 1643, dowódca gwardii dragońskiej JKM w kompucie koronnym 1649–1651, ML 131, s.28, 31, 116,139, 453; Kojalowicz, s. 288; Boniecki XI, s. 152; Uruski s. 211; Nagielski, s. 186; Radziwiłł B., s. 332.

1037 Nie wymienieni w podpisie. 1038 Maxim Stefanowicz, 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Borysowa, Untersuchung, k. 142,

180, zob. Aneks 2.1039 16 II 1656, „Pastores Augustianae Confesionis Vilnensis”, Untersuchung, k. 39, 106, 168v. Pastor

w Wilnie w l. 1644–1652, inspektor szkół w Wilnie, w 1656 proboszcz w Grudziądzu, w 1660 superintendentw Kwidzyniu, Kneifel, ss. 231–232; Adamowicz, s. 57, 59.

1040 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, w podpisie „Hryczewicz”, Untersuchung, k. 114, 173.

1041 Eustachy Władysław Ihnatowicz Łubiański, podstarości oszmiański 1668–1676?, cześnik oszmiański 1671–1676. Podpisał przysięgę w Olecku 14 III 1656, Maczkowski, ss. 17–18; Urzędnicy, woj. wileńskie, ss. 216–217, 269, 658; Kojałowicz, s. 302; Niesiecki, IV, s. 401; Boniecki, VIII, s. 29; Uruski V, s. 248; Ciechanowicz, III, ss. 157–158.

Page 65: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

160 Sławomir Augusiewicz

[k. 230]

P.Petrus Saulewicz1042 Consularis Caunensis pro se et liberis famulis1043

Petrus Nowakowski1044 cum famulis1045

Paul Skoritnice Chrystowski1046

Piotr Jurkiewicz1047

Paulus Korsak1048 Archimandrita Mscislaviens[ki]Piotr Cruizewski1049 Piotr Jablonski1050

Piotr Rhemigien Wiersbowski1051 mit Frau1052 und 5 dienern1053

Pawel Szarepa1054 mit Frau1055 und Gesinde1056

Peter Dunicken1057 PosamentmacherPancratius Fleßel1058 Schneider

1042 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, rajca kowieński („Consularis Caunen-sis”), Untersuchung, k. 50, 154.

1043 Nie wymienieni w podpisie.1044 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], doktor teologii,

kaznodzieja kościoła katedralnego w Wilnie („Doctor S[anctae] T[heologiae]”, „Praedicator”, „concionatoreccl[esiae] cath[edralis] Vilnensis”), Untersuchung, k. 62, 63, 154v; Sahanowicz, s. 241. Nowakowski Piotr, do-minikanin, kaznodzieja kościoła katedralnego w Wilnie od 24 V 1652 po Andrzeju Brazgalskim, Kurczewski, III, s. 155, 160.

1045 Zob. „Adalbertus Borowski”, Untersuchung, k. 154v.1046 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa bp. wileńskie-

go, Untersuchung, k. 62, 63, 154v.1047 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], hajduk, Untersuchung,

k. 65, 155. 1048 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, „Archymandryta Mscislawenski Onu-

fryenski Ord[nis] S[ancti] Basily Magni”, Untersuchung, k. 66, 155; Sahanowicz, s. 241. Paweł Korsak, zm. po 1667, archimandryta onufryjewski już 1648 i pustyński, obecny na kongregacji w Byteniu w czerwcu 1657, Ta-ryfa woj. mścisławskiego 1667, s. 40; ASD XII, s. 53, 56, 78, 79, 82; AVAK VIII, ss. 597–598. Zbiór chronologicz-ny archimandrytów, s. 362.

1049 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, ze Żmudzi. Untersuchung, k. 79, 157v. Grużewski? O Grużewskich h. Lubicz ze Żmudzi: Niesiecki, IV, s. 302; Boniecki VII, ss. 147–150; Uruski V, ss. 30–32; Ciechanowicz, III, s. 98.

1050 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z powiatu brańskiego, czeladnik Henrycha Monesa (zob. „Hein-rich Mones”), Untersuchung, k. 79v, 157v.

1051 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. orszańskiego, Untersuchung, k. 81v, 158v. Piotr Remigian Wierzbowski, ML 131, s. 238, 485.

1052 Eudoksja z Kobylów Wierzbowska, ML 131, s. 238, 485. Nie wymieniona w podpisie.1053 Nie wymienieni w podpisie.1054 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. trockiego, Untersuchung, k. 81v, 158v. 1055 Nie wymieniona w podpisie.1056 Nie wymienieni w podpisie.1057 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, szmuklerz, pasamanik z Wil-

na Untersuchung, k. 84v, 160. Petrus Dunkien, starszy cechu pasamoników wileńskich 1681, Vilniaus naujie-ji miestiečiai, s. 106.

1058 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, krawiec, Untersuchung, k. 84v, 160v. zob. Aneks 1.

Page 66: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

161Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Pietro Moret1059

Peter Gramel1060 Tischler mit seinigen1061, einer Wittib Gertrud Lorntlisin1062 und 3 Töchtern1063

Paul Schmauß1064 HandelsgesellPeter Schröter1065 Posamentmacher nebst seinem Schwieger Vater1066 u[nd]2 Lehrjungen1067

Paul Möller1068 M[edicinae] Doct[or] mit Frau1069, 2 stief Söhn Struncken1070, die-ner und Jungen1071

Peter Heyland1072 BeutlerPeter Crohn1073 KaufgesellPeter Heckler1074, JägerPhilip Bredschneider1075

Peter Aulack1076

Pioter Procewicz1077

Pawel Rzeczynski1078

1059 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „stucattor”, Untersuchung, k. 87, 161v.1060 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, stolarz z Wilna, Untersuchung,

k. 87v, 162. Starszy cechu stolarskiego w Wilnie 1667, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 44.1061 Nie wymienieni w podpisie.1062 Nie wymieniona w podpisie.1063Nie wymienione w podpisie.1064 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88, 162.1065 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, w podpisie „Schröder”, pasamanik,

szmuklerz wileński, Untersuchung, k. 88. Petrus Szreter, pasamanik wileński 1665, 1668, 1669, 1670, starszy cechu pasamaników wileńskich 1683, AVAK X, ss. 293–294, 353–356, 361, 363–367, 373–374, 382–385, 388, 579.

1066 Nie wymieniony w podpisie.1067 Nie wymienieni w podpisie.1068 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „Regiomontanae Academiae

civis”, Untersuchung, k. 29v, 88v, 162v. Lekarz z Wilna, szkoła średnia w Królewcu po 1623, studia medycznew Padwie ok. 1638, doktor medycyny i filozofii, Skrobacki, s. 92; AVAK XX, s. 344, 349; Adamowicz, s. 57, 64.

1069 Halszka (Elżbieta) Giblówna Sztrunkowa, małżeństwo przed 1648, AVAK XX, s. 341, 344.1070 Georg i Andreas Strunck.1071 Andrzej Mieczkowski, Andrzej Hrehorowicz, Jan Pimkiewicz, Tomasz Klimeszewski, Jurek Furkneß.1072 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kaletnik z Wilna, Untersuchung,

k. 89, 163.1073 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, w podpisie „Croon”, Untersu-

chung, k. 89v, 163.1074 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89v, 163v.1075 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, z Libawy, Untersuchung, k. 90, 163v.1076 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, z Sokółki? („zu Sokolkien”),

Untersuchung, k. 90, 163v. Aulackowie, ród szlachecki od poł. XVI w. osiadły w Prusach Książęcych, Knesch-ke I, s. 148.

1077 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164. Kupiec wileński 1663, ław-nik 1669, rajca 1673, AVAK X, s. 398; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 26, 60.

1078 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda” Untersuchung, k. 92v, 164. Złotnik wileński 1663, 1665, AVAK IX, ss. 197–199.

Page 67: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

162 Sławomir Augusiewicz

Pawel Sieczyło1079

Piotr Iwanowic1080

Pawel Cieszelski1081

Paul Widzun1082 mit den seingen1083

Pawel Wingorodzki1084 Piotr Siokieliowski1085

Piotr Kroon1086

Pawel Pasinski1087 ein KierschnerPavel Lankowic1088 ein KnechtPiotr Dawgiala1089

Prokop Dorofiewicz1090

[k. 230v]Petrus Bylinski1091

Petrus Dorosiewicz1092

Petrus Tulkiewicz1093

Fr[ater] Petrus â sancta Therasia1094

1079 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ławnik wileński, Untersuchung, k. 93, 164v. Sienczy-ło Paweł, jako ławnik wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wil-no, 24 IV 1658), Kraszewski, II, s. 131.

1080 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v; Sahanowicz, s. 244. Iwano-wicz Piotr, kupiec wileński, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), Kraszewski, II, s. 132.

1081 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v.1082 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Wizun”, Untersuchung, k. 94, 165.1083 Nie wymienieni w podpisie.1084 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „student wileński”, Untersuchung, k. 94, 165.1085 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v.1086 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisał przysięgę za siostrę, żonę Jana Gisberta,

Untersuchung, k. 95, 165v. Zob. także „Peter Crohn”.1087 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kuśnierz z Wilna, Untersuchung, k. 95v, 165v.1088 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166.1089 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, czeladnik Piotra Dorosiewicza (zob. „Petrus Dorosie-

wicz”), Untersuchung, k. 96, 166.1090 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 100, 167v. Rajca wi-

leński, członek delegacji miasta Wilna do cara Aleksego Michajłowicza w 1658, rajca wileński 1651, 1655, 1666, burmistrz roczny 1665, 1666, brat Piotra [zob. „Petrus Dorosiewicz”], AVAK IX, ss. 486–489; AVAK X, s. 272, 298, 301–304, 309–310; Vorbek-Lettow, s. 123; Kraszewski, II, s. 44, 120, 131; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 40.

1091 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ławnik wileński, podpisał przysięgę ze sługą Józefem Adamowiczem, Untersuchung, k. 100, 167v. Ławnik wileński i pisarz 1651, rajca 1666, burmistrz roczny 1673, AVAK IX, s. 486, 489; AVAK X, s. 299, 306, 311, 403.

1092 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Piotr Dorofiewicz, brat Prokopa (zob. „Prokop Dorofiewicz”), mieszczanin wileński 1651, AVAK IX, ss. 487–488.

1093 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168.1094 16 II 1656, „Ordinis Monastici”, karmelita bosy, Untersuchung, k. 107, 169.

Page 68: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

163Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Paul Calau1095 mit den seinigen1096

Paul Petersen1097, vor sich, seine Frau1098, Bruder Christian1099, seinen Sohn1100 und 1. Knecht1101

Paul Friesen1102 mit den seinigen1103

Peter Hoffman1104 von KauenPeter Petersen1105

Peter Losch1106

Piotr Roszczewski1107 Burger von Polotzko mit den seinigen1108

Pawel Kossobudzki1109 mit den seinigen1110

Piotr Baltromiewic1111 mit den seinigenPawel Daugialo1112 mit den seinigen1113

Pachon Irakowicz1114

Piotr Michalowski1115

Piotr Tourinski1116

1095 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, w podpisie „Peter Kalau”, Untersuchung, k. 110, 170. 1096 Nie wymienieni w pdopisie.1097 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, Untersuchung, k. 110, 170. 1098 Nie wymieniona w podpisie.1099 Nie wymieniony w podpisie.1100 Nie wymieniony w podpisie.1101 Nie wymieniony w podpisie.1102 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, przysięgę podpisała wdowa po Paulu Friesen (zob.

„Paul Friesen Wittib”), Untersuchung, k. 110v, 170. 1103 Nie wymienieni w podpisie.1104 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, kupiec z Kowna, Untersuchung, k. 110v, 170. 23 II

1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v, 129v, 176v.1105 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, „civis Academicus”, Untersuchung, k. 110v, 170.1106 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, bednarz z Kowna, Untersuchung, k. 111v, 171.1107 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, burmistrz połocki, Unter-

suchung, k. 112v, 172; Sahanowicz, s. 244. Jesienią 1654 przebywał w Kownie, AVAK X, s. 269.1108 Nie wymienieni w podpisie.1109 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Połocka, Untersuchung,

k. 113, 172. Paweł Kosobucki, zm. po 1689, mieszczanin połocki, kupiec, prawa miejskie wileńskie otrzymałw 1668, AVAK IX, ss. 508–518; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 47.

1110 Nie wymienieni w podpisie. Żoną Pawła Kosobudzkiego była Marianna z Chodyk Mikuliczów-na (27 X 1639), synowie (wymienieni w 1689): Andrzej i Józef, córka Jewdokia (Eudokia), brat Michał w 1689w Połocku, AVAK IX, ss. 510–518.

1111 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „Piotr Baltromiejewicz”z Kowna, Untersuchung, k. 113v, 172v.

1112 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, podpisał przy-sięgę w imieniu Barbary Biwilówny Janowej Minkiewiczowej, wdowy po burmistrzu kowieńskim, Untersu-chung, k. 114, 173. Zob. Aneks 1. Dowgiało?

1113 Nie wymienieni w podpisie.1114 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mohilowa, Untersu-

chung, k. 114, 173.1115 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Połocka, Untersuchung,

k. 114v, 173v.1116 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, „szewczyk”, Untersu-

chung, k. 115, 173v.

Page 69: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

164 Sławomir Augusiewicz

Pawel Pagruda1117

Peter Sölmer1118

Paul Kalau1119

Peter Kroß1120

Peter Klett1121

Piotr Simanowic1122 nebst den seinigen1123

Piotr Irengowski1124

Piortr Griskunas1125

Pawel Woiska1126

Pasternakowa1127 mit ihrem Sohn1128 Procop Fiedorowic1129

Piotr Kannosiewicz1130

Pawel Terenczewicz1131

Pawel Buiski1132

Piotr Kolafowicz1133

Paul Meyer1134

Piotr Rokicki1135

Pawel A1136

1117 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, sługa Tomasza Gibla (zob. „Thomas Gibel”), Untersuchung, k. 115v, 174.

1118 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.

1119 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

1120 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129v, 176v. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

1121 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, podpisał przysięgę w Tylży w grupie „Exules civitatis Vilnensis”, luteran, którą przesłali do Królewca przez Hansa Neugarta, Untersuchung, k. 132, 133, 177. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182. Brakarz wileński,. ML 131, s. 274, 451.

1122 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.1123 Nie wymienieni w podpisie.1124 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.1125 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.1126 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 138v, 178v.1127 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179v.1128 Nie wymieniony w podpisie.1129 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179v.1130 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 180.1131 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 142, 180.1132 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142v, 180.1133 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, złotnik z Wilna, Untersuchung, k. 142, 180.1134 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v. Paweł Me-

ier, ML 131, s. 73.1135 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], lub Rozicki, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113,

Maczkowski, s. 18.1136 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], nazwisko nieczytelne, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102,

k. 113, Maczkowski, s. 18.

Page 70: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

165Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

[k. 231]

R.Rudolf von der Ronn1137 pro se et familia, Oeconomus RadziwilyReinhold, David v[nd] Catharina von Eggerten1138 Robert Gilbert1139, Krahmer mit 2 dienern1140

Reina Zajączkowska1141 eine SchneiderinRegina Toloczkowna1142 WitibRotger zum Bergen1143

Reinhold von Mülheim1144

[k. 232]

S.Stanislaus Mystkowski1145 famulus Brazgalski1146 servit[oris] Episc[opi] Viln[ensis]Stephanus Godecki1147

Simon Dilger1148 J[uris] U[triusque] D[octor] Prof[essor] Pand[ectarum] Viln[ensis] Sigmund Druff1149

1137 15 II 1656, „Reversales Caunensium Civium et ceterumque”, sługa Bogusława Radziwiłła („princi-pis Radzivilly Economus”), Untersuchung, k. 50, 154. O Ronie (brak imienia) w służbie księcia Bogusława, sta-roście świsłockim w 1663 zob.: Miłuński, s. 276; Radziwiłł B., s. 71.

1138 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 80v, 158. Córka i synowie Christoffa von Eggert, kapitana w artylerii litewskiej, w ich imieniu podpisał przysięgę Friedrich Grub, Untersuchung, k. 80v, 158.

1139 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88, 162.1140 Nie wymienieni w podpisie.1141 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisała przysięgę ze swoim teściem Walentym Ka-

rassewiczem (zob. „Valentin Karassewicz”), Untersuchung, k. 95v, 166.1142 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Longiewiczowa, „ex familia marszałkowej WXL (Kry-

styny ze Szwykowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96, 166v. To-łoczkowie (lub Tołłoczkowie), szlachta w pow. grodzieńskim: Kojałowicz, s. 491; Niesiecki, IX, ss. 80–81; Cie-chanowicz, V, ss. 270–271.

1143 16 II 1656, Untersuchung, k. 105, 168v. Vorbek-Lettow, s. 267.1144 19 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 122, 175. Na sejmie 1658 Reinhold i Fryderyk Reinhold uzy-

skali potwierdzenie szlachectwa. Reinhold w 1665 był dworzaninem JKM, Uruski, XI, s. 80.1145 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], przysięgę w jego imie-

niu podpisał Andrzej Brazgalski (zob. „Andreas Brazgalski”), Untersuchung, k. 60v, 154v.1146 Zob. „Andreas Brazgalski”.1147 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], kapelan bp. wileń-

skiego („Capellanus”), Untersuchung, k. 62, 63, 154v. Wikariusz kościoła katedralnego w Wilnie, magister cere-monii od lutego 1653, Kurczewski, III, s. 157.

1148 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Untersuchung, k. 62, 154v. Pochodził z Bawarii, poeta łaciński, profesor prawa cywilnego na uniwersytecie w Ingolsztadzie, od 1645 na Akademii Wileńskiej, w 1647 dziekan wydziału prawniczego, autor dwóch ksiąg epigramów wydanychw Królewcu w r. 1659, Vorbek-Lettow, s. 269; Kot, ss. 27–28; Baliński, s. 147; Bieliński II, s. 475, III, s. 157.

1149 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], starszy dworzanin pokojowy bp. wileńskiego, Untersuchung, k. 62, 63, 154v.

Page 71: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

166 Sławomir Augusiewicz

Stanislaus Lydzewicz1150 Famul[us] Druffi1151

Stanislaus Mogilnicki1152

Stanislaw Zakriewski1153

Stanislaw Wolinski1154

Stanislaw Wiszniewski1155

Simon Bagzewski1156

Sophia Starzinska1157 MonialisSamuel Reczynski1158 studiosus Stephan Kostrowicz Kostrowicki1159 v[nd] im nahmen seiner frauen1160 beyden Sohnen Jerzei1161 und Jan Kostrowicki1162, auch einer diener1163

Samuel Rotkiewicz 1164

Stanislaw Januskiewicz1165

Stanislaw Sarofinowicz1166

1150 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], czeladnik Zygmun-ta Druffa (zob. „Sigmund Druff”), który w jego imieniu podpisał przysięgę, Untersuchung, k. 62, 63, 154v.

1151 Zob. „Sigmund Druff”.1152 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], organista, sługa bp. wi-

leńskiego, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.1153 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Zakrzewski, „muzyk”,

sługa bp. wileńskiego, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.1154 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], w podpisie „Wołynski”,

„wokalista nadworny” bp. wileńskiego, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.1155 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], „kuchmistrz”, Untersu-

chung, k. 65, 155.1156 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], woźnica, Untersuchung,

k. 65, 155. Bagniewski?1157 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w wykazie bazylianów wileńskich:

„Nomina virginum secularium Deo dicatorum: Apollonia Lebiedziewska [zob. »Apollonia Lebiedziewska«]”, Clara Piotrowska [zob. „Clara Piotrowska”], Marianna Czaplicowna [zob. „Mariana Czaplicowna”], „Sophia Starzynska”, Untersuchung, k. 66v, 155; Sahanowicz, s. 241.

1158 16 II 1656, „Nobiles”, Samuel Rzeczyński, „Studiosus ex peregrinatione Anglo-Belgica”, Untersu-chung, k. 69v, 156; Sahanowicz, s. 242.

1159 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. wileńskiego, Untersuchung, k. 79, 157. Poręczenie Bogusła-wa Radziwiłła w sprawie sługi Stefana Kostrowickiego, Królewiec 5 II 1656, Untersuchung, k. 198. Stefan z Ko-strowicz Kostrowicki, zm. po 1671, syn Wasyla (zob. „Wasylin Kostrowicki”), brat Kazimierza (zob. „Casimir Kostrowicki”), Daniela, Jana (zob. „Jan Kostrowicki”), Fiodora i Pawła (zob. „Theodor und Paweł Kostrowic-ki”), dworzanin JKM, sędzia kapturowy miński, skarbnik mścisławski już 1663, skarbnik miński 1666, ML 131, s. 161, 454; Ciechanowicz III, ss. 389–390; Boniecki XI, s. 358; AVAK IX, s. 200, 493.

1160 Nie wymieniona w podpisie. 1161 Jerzy Kostrowicki, zm. po 1703, sekretarz JKM 1664, cześnik rzeczycki już 1670, Ciechanowicz, III,

ss. 389–390; Taryfa woj. mścisławskiego 1667, s. 25.1162 Jan Rafał z Kostrowicz Kostrowicki, strażnik mścisławski 1673, pisarz gr. miński 1679, 1685, deputat na

Trybunał Główny WXL, Ciechanowicz III, ss. 389–390, Boniecki XI, ss. 357–358; Deputaci, s. 341, 361; Aftanazy, s. 163.1163 Nie wymieniony w podpisie.1164 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. nowogródzkiego, Untersuchung, k. 79v, 157v. Wymieniony

w podpisie Macieja Vorbeka-Lettowa (zob. „Maciei Vorbek-Lettow”), ale być może to inna osoba.1165 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 79v, 157v.1166 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, sługa podczaszego kowieńskiego Jerzego Czarlińskiego (zob. „Te-

rzi Czarlinski”), Untersuchung, k. 79v, 157v.

Page 72: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

167Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Stephan Klepacki1167 im nahmen Alexander Sosnowskiego1168, seiner Frauen1169, Kinder1170 und Gesinde1171

Samuel Jone1172 Schwed[ischer] SchneiderSimon Katerlo1173, Gewürtzkrahmer mit seiner Schwieger Mutter1174

Stephan Crytkowicz1175

Samuel Kolander1176 mit einem Jungen1177

Stephan Bławdziewicz1178

Stanislaw Josepowicz1179

Stanislaw Koszłowski1180

Steffan Rzepnicki1181

Stanislaw Knapick1182

Samuel Chrztowowicz1183

Samuel Philippowicz1184

Simon Karaß1185

1167 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, podpisał przysięgę w imieniu Aleksandra Sosnowskiego, sługi mar-szałka oszmiańskiego Jana Władysława Despota Zenowicz (zob. „Johannes Zenowicz”), Untersuchung, k. 82, 159. Klepaccy h. Trąby z woj. wileńskiego i witebskiego, Ciechanowicz, III, s. 296. Klepaccy na Mazowszu, Podlasiu i woj. bełskim i połockim, w: Boniecki, X, s. 125; Uruski VI, s. 377. Stefan Klepacz, rajca wileński 1636, AVAK X, s. 25.

1168 Sługa Jana Władysława Despota Zenowicza (zob. „Johannes Zenowicz”), Untersuchung, k. 82, 159.1169 Nie wymieniona w podpisie.1170 Nie wymienieni w podpisie.1171 Nie wymienieni w podpisie.1172 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „schwedischer Bürger”, krawiec

wileński, Untersuchung, k. 85, 160v.1173 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 87v, 162. Szy-

mon Katerla, syna Jana Katerli, przyrodniego brata Macieja Vorbeka-Lettowa (zob. „Maciei Vorbek-Lettow”), bratanek Pawła Katerli, lekarza Zygmunta III, Vorbek-Lettow, ss. 62–63.

1174 W podpisie wymienione tylko imię – Barbara.1175 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, sługa Bogusława Radziwiłła,

Untersuchung, k. 89, 163.1176 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 89, 163. Po-

ręczenie Bogusława Radziwiłła w sprawie sługi, mieszczanina wileńskiego Samuela Kolandera, Królewiec31 I 1656, Untersuchung, k. 201–201v.

1177 Pawłowicz.1178 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 91v, 164.1179 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92, 164.1180 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92, 164. Stanisław Kozłowski, miesz-

czanin wileński 1643, kupiec solny 1648, AVAK, X, s. 265; Akta cechów wileńskich I, s. 305.1181 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, burmistrz wileński, Untersuchung, k. 92v, 164. Bur-

mistrz wileński 1652, jako burmistrz wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Mi-chajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), Kraszewski, II, s. 131; AVAK XX, s. 359; ASD XII, s. 58.

1182 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Knapiuck”, Untersuchung, k. 93, 164v.118317 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v. Chrzczonowicz?1184 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 93, 164v. Samuel Fili-

powicz, kupiec wileński 1648, rajca wileński 1663, AVAK IX, s. 476, 478, 492, 495–496; X, ss. 282–283, 284; XX, s. 350, 360–361, 411.

1185 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 94, 165.

Page 73: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

168 Sławomir Augusiewicz

Samuel Domontowicz1186

Simon Czuprzynowicz1187

Simon Constantinowicz1188

Stephan Jokulewicz1189

[k. 232v]Stephan Radkiewicz1190

Stephan Dawidowicz1191

Stephan Stafiewski1192

Simon Antoniewicz1193

Stanislaw Botusznik1194

Simon Ambrosowicz1195

Sophia Konstantinowna1196

Stephan Arczewski1197

Stephan Sebiesz1198

Samuel Gierdzic1199

Stephan Kraszowski1200

Stanislaw Gawłowiczki1201

1186 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisał razem z matką, Maryną Jermokowicz, wdo-wą, Untersuchung, k. 94, 165.

1187 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 94v, 165. 1188 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v. Konstantynicz Symon, ku-

piec wileński, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza, Wilno 24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 132. Dozorca bractwa św. Trójcy przy cerkwi św. Ducha w Wilnie 1678, AVAK XI, s. 228.

1189 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Pokulewicz”, Untersuchung, k. 95, 165v.1190 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, podpisał przysięgę z czeladnikiem Stefanem Rabie-

wiczem, Untersuchung, k. 96, 166.1191 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166; Sahanowicz, s. 244.1192 Brak podpisu w aktach.1193 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166.1194 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v.1195 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, sługa Arnolfa Zaleskiego (zob. „Arnolf Zaleski”),

Untersuchung, k. 97, 166v.1196 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97v, 167.1197 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, z Merecza, Untersuchung, k. 97v, 167.1198 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Sebieszy”, hajduk hetmana polnego litewskiego Win-

centego Gosiewskiego, Untersuchung, k. 97v, 167.1199 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, w podpisie „Gierdziejewski”, Untersuchung, k. 97v, 167.1200 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, burmistrz wileński, Untersuchung, k. 99v, 167v. Kra-

sowski Stefan, jako burmistrz wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowi-cza, Wilno 24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 131.

1201 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, rajca wileński, Untersuchung, k. 99v, 167v. Gawłowic-ki Stefan, jako rajca wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), Kraszewski, II, s. 131. Ławnik wileński 1648, burmistrz 1665, AVAK IX, ss. 477–478; X, s. 298.

Page 74: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

169Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Simon Pawlowicz1202

Stephan Biliawski1203

Simon Piotrowicz1204

Samuel Syczik Zaleski1205

Simon Kurowic1206

Stephan Kuszela1207

M. Sebastianus Müller1208 Pastor CaunensisSalomon Czerker1209

Serhi Maximowicz1210 von Mohilew mit seinigen1211

Stephan Dawidowicz1212 Stanislaw Rudelski1213

Stephan Roßczewski1214

Simon Stephanowicz1215 mit den seinigen1216

1202 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 99v, 167v.1203 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100, 167v.1204 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „jurista Vilnensis”, Untersuchung, k. 100, 167v. Praw-

nik, ławnik i pisarz sądowy ławniczy 1664, 1668, rajca i pisarz magistratu wileńskiego 1669, 1674, w jego ka-mienicy zatrzymał się król Jan Kazimierz po zdobyciu Wilna w 1661, Kraszewski, II, s. 50, 135, III, s. 261; AVAK IX, s. 500; X, s. 573.

1205 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100, 167v. Rajca i pisarz wileński 1657, sekretarz JKM, 30 maja 1657 przebywał już w Wilnie, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno 24 IV 1658), rajca wileński 1663, sekretarz JKM 1678, burmistrz wileński 1676, 1678, 1690, 1691, naczelnik bractwa starszego Niepokalanego Poczęcia Błogosławionej Marii Dziewicy przy cerkwii św. Trójcy 1684, AVAK, IX, s. 196, 250, 252, 253, 267, 269–273, 489; AVAK, X, s. 299, 414; Urbano-vičius, s. 37; Kraszewski, II, s. 119, 131; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 16.

1206 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „jurista”, Untersuchung, k. 100, 167v. Pisarz wi-leński 1663, 1669, 1670, plenipotent pospólstwa i magistratu wileńskiego w sprawie z cechem krawieckim 1672, AVAK IX, s. 492, 494, 495; AVAK X, ss. 355, 365, 388–389; AVAK XX, s. 390; Akta cechów wileńskich I,ss. 304–306–366, 372.

1207 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Stefan Kuszel (Kuszelicz), podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), kupiec 1675, rajca wileński 1678, 1684, 1691, Kraszewski II, s. 131; AVAK IX, s. 239, 255, 269, 496; AVAK X, ss. 411–413, 414; Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 73.

1208 16 II 1656, „Pastores Augustianae Confesionis Caunensis”, Untersuchung, k. 43, 106, 168v.1209 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, „Civis Academicus”, Untersuchung, k. 110v, 170.1210 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, kuśnierz z Mohilowa,

Untersuchung, k. 114, 173.1211 Nie wymienieni w podpisie.1212 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 114v, 173v.1213 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, mieszczanin kowieński,

k. 114v, 173v.1214 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Tylży, rajtar w pruskim

regimencie Fabiana Otto von Königseck, kompanii rotmistrza Hansa Alberta Krasińskiego, Untersuchung,k. 115v, 174.

1215 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, rajca kowieński, Untersuchung, k. 116v, 174v., zob. Aneks 1.

1216 Nie wymienieni w podpisie.

Page 75: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

170 Sławomir Augusiewicz

Sofron Sofronowicz1217 Bürger von Minsk mit den seinigenSimon Stegwid1218

Stephan Danielewicz1219, nebst den seinigen1220

Stephan Szimanowski1221 mit Weib1222 und Kind1223

Stephan Touianski1224

Simon Chodyska1225 mit Weib1226 und Kind1227

[k. 233]Stephan Dobianski1228

Simon Olewicki1229

Spiryd Kurbatowicz1230 mit Weib1231 und Kind1232

Stephan Matthewicz1233

Samuel Knyłowski1234 mit Weib1235 und Kind1236

Stanislaw Cychanowicz1237

Stephan Tomaszewicz1238

Stanislaw Mitkiewicz1239

Simon Nowomirski1240

1217 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Sofron Sofronowicz, bur-mistrz miński, nie żył już w lutym 1656, wymieniony w podpisie Jana Sofronowicza, jego syna. Jego żona Ewa Sofronowicz podpisała się za siebie jako wdowę, i za trzy córki Marynę Affanasową Irapielową, Hrehorową Olisiewiczową, Andrzejową Masławską, Untersuchung, k. 116, 174v; Sahanowicz, s. 243.

1218 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, zięć Macieja Kosowskie-go (zob. „Macziey Kosowski”), Untersuchung, k. 115, 173v.

1219 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.1220 Nie wymienieni w podpisie.1221 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.1222 Nie wymieniona w podpisie.1223 Nie wymienione w podpisie.1224 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138, 178.1225 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Połocka, Untersuchung, k. 138v, 178v.1226 Nie wymieniona w podpisie.1227 Nie wymienione w podpisie.1228 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „Towianski” z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.1229 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 139, 178v.1230 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Połocka, Untersuchung, k. 139, 179.1231 Nie wymieniona w podpisie.1232 Nie wymienione w podpisie.1233 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139v, 179.1234 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141v, 179.1235 Nie wymieniona w podpisie.1236 Nie wymienione w podpisie.1237 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 141v, 179.1238 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142, 179v.1239 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, ,mieszczanin wileński,Untersuchung, k. 142, 180.1240 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński,Untersuchung, k. 142, 1780.

Page 76: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

171Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Simon Guzikiewicz1241

Samuel Baranowski1242

Szesny Romanowicz1243

Stephan Wasilewicz1244

Simon Olewicki1245

Samuel Eydziat Zubowicz1246 mit dem seinigen1247

Scheuna Elisabeth1248

Sophia Drucka Horska Chodkiewiczowna1249

Szymon Timofieiewicz1250 mit den seinen1251

Stanislaw Jan Żaba1252

Samuel Romanowicz1253

[k. 234]

T. Thomas Baginski1254 sui et servit[oris] Zawacki1255 no[m]i[n]eTheophanes Bieda1256 Monachus s[ancti] Basily M[agni]Tarastia Prokopowna1257

1241 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, przysięgę w jego imieniu podpisał Wawrzyniec Minkie-wicz (zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”), Untersuchung, k. 142, 180.

1242 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142v, 180v.1243 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142v, 180v.1244 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 142v, 180v.1245 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, magister sztuk wyzwolonych i filozofii, doktor obojga

praw, Untersuchung, k. 143, 180v. 1246 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, szlachcic pow. wileńskiego, Untersuchung, k. 142v, 180v.1247 Nie wymienieni w podpisie.1248 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.1249 Untersuchung, k. 148, 183v, 197. Zofia z Druckich Horskich Chodkiewiczowa, zm. 19 VII 1657, 1. v.

Baltazarowa Strawińska wojewodzina mińska, 2 v. 1633 Krzysztofowa Chodkiewiczowa wojewodzina wileń-ska, od 1652 wdowa, Chrapowicki, s. 574.

1250 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 113v, 173.1251 Nie wymienieni w podpisie.1252 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], szlachcic woj. połockiego i mińskiego, GStAPK, XX HA, EM

111k, nr 102, k. 113, Maczkowski, s. 18; Sahanowicz, s. 242. Stanisław Żaba, zm. 1691, wojski witebski już 1673, wojski nowogródzki już 1682, Taryfa woj. nowogródzkiego 1690, s. 84.

1253 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], podpisał także za swojego zięcia Władysława Inatowicza, GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113, Maczkowski, s. 18.

1254 16 i 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], ołtarzysta („Altary-sta”) wileński, Untersuchung, k. 60v, 63, 154v.

1255 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], przysięgę w jego imie-niu podpisał Tomasz Bagiński (zob. „Thomas Baginski”), Untersuchung, k. 60v, 154v.

1256 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, wikariusz klasztoru bazylianówśw. Trójcy w Wilnie („Vicarius Monastery Vilnensis S[anctae] Trinitatis”), Untersuchung, k. 66v, 155; Sahano-wicz, s. 241. Od 1652 „magister novitorum”, ASD, XII, s. 51.

1257 16 II 1656, „Reversales Clericorum Ruthenorum Unitorum”, w podpisie jest: „Tarasus Prokopo-wicz”, Untersuchung, k. 68, 155v; Sahanowicz, s. 241.

Page 77: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

172 Sławomir Augusiewicz

Thomas Penikuk1258

Thomas Gibel1259 nobilis Nowogrodensis suae, uxoris1260 et filiarum suarum Christinae Podchocimsciae1261, Sarae, Rohzitum, septem famulorum nominum Martini, Georgy, Simeonis, Alberti, Jacobi et Minsky no[m]i[n]eTerzi Czarlinski1262 v[nd] im nahmen seiner Sohne Jan und StephanTheodor und Pawel Kostrowicki1263 auch seiner diener Paula Terlicki, Kozlia Wolocznik1264 u[nd] beyder Knechte Kulciczki u[nd] Janek1265 nahmenTobias Stemplin1266

Thomas Milde1267 KannengiesserTheodor Piotrowicz1268

Theodor Sphakowski1269

Thomas Karaszowicz1270

Thomas Matthießowicz1271

Theodora Twarowski1272 Wittib

1258 26 II 1656, „Nobiles”, podpisał przysięgę razem z bratem Joahnnesem (zob. „Joann Panikuk”), Untersuchung, k. 71, 156.

1259 21 II 1656, „Nobiles”, szlachcic powiatu nowogródzkiego, Untersuchung, k. 73, 156v; Sahanowicz, s. 242. W protokole komisji wymieniony jako „Thomas Giebell von der Wilda”, ibidem, k. 33. Mieszczanin wi-leński 1648, rajca wileński, burmistrz, sekretarz JKM, Vorbek-Lettow, s. 251, 279; ML 131, s.115, 145, 172–173, 442; AVAK XX, s. 341, 344, 359 (1648).

1260 Anna Engelbrecht, Vorbek-Lettow, s. 279. 1261 Podchocimska Krystyna Konstancja,, żona Pawła, horodniczego wileńskiego przed 1648, córka To-

masza Gibla; Vorbek-Lettow, s. 278; PSB, t. XXVII, s. 73; AVAK XX, s. 344, 349.1262 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Jerzy Czarliński z powiatu kowieńskiego, Untersuchung, k. 78v,

157. Jako podczaszy kowieński podpisał ugodę kiejdańską 20 X 1655, Akta zjazdów stanów W. Ks. L., II, s. 308, 333, 400.

1263 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 79, 157. Fiodor i Paweł Kostrowiccy, synowie Wasyla (zob. „Wasylin Kostrowicki”), bracia Kazimierza (zob. „Casimir Kostrowicki”), Daniela, Stefana (zob. Stephan Kostrowicz Kostrowicki”) i Jana (zob. „Jan Kostrowicki”). Paweł był stolnikiem starodubowskim, Cie-chanowiecki, III, s. 389; AVAK IX, s. 493.

1264 Wymienieni w podpisie Wasyla Kostrowickiego (zob. „Wasylin Kostrowicki”), Untersuchung,k. 79, 157.

1265 Nie wymienieni w podpisie.1266 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Unter-

suchung, k. 83, 160.1267 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, konwisarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 86, 161.1268 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92, 164. Fieodor Piotrowicz, kupiec

wileński 1672, AVAK IX, s. 234.1269 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v. Szpakowski Teodor, miesz-

czanin wileński 1652, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza, Wilno 24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 132; AVAK IX, ss. 224–225 (1672); X, s. 387 (1670); XX, s. 359, 410.

1270 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v.1271 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 95v, 166.1272 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96, 166v.

Page 78: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

173Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Thomas Lindenczuk1273

Theodor Phillippowicz1274

Thomas Brayszo1275

Theodorus Szymonowicz1276

Theodor Rozmyłowicz1277 nebst den seinigen1278

Theodor Heliaszewicz1279 mit den seinen1280

Terzy Burniszko1281 mit den seinen1282

Theodor Bielmaczewicz1283 mit den seinen1284

Thimotiey Crakowicz1285 mit den seinen1286

Theodor Theodorowicz Kostrowicki 1287 mit den seinen1288

Tyßkiewicowna1289 Marsßalkowa wie[lkiego Księstwa] lyte[wskiego]Theodorus Lacki1290 Marsch[allus] M[agni] D[ucatus] L[ithuaniae]Titus Vespasianus Ribicki1291

Thomas Rydelewicz1292

1273 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v.

1274 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kuśnierz z Wilna, Untersuchung, k. 96v.1275 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec z Wilna, Untersuchung, k. 97, 166v. Zob.

Aneks 1.1276 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 101, 168.127717 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, rajca połocki, Untersu-

chung, k. 112v, 172. Jesienią 1654 przebywał w Kownie, AVAK X, s. 269.1278 Nie wymienieni w podpisie.1279 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, rajca połocki, Untersu-

chung, k. 112v, 172.1280 Nie wymienieni w podpisie.1281 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Untersuchung, k. 113v, 172v.1282 Nie wymienieni w podpisie.1283 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Teodor Bielmaczewicz

Życzewski z Mińska, Untersuchung, k. 114, 173v. Mieszczanin i kupiec wileński 1668, Vilniaus naujieji mie-stiečiai, s. 54.

1284 W podpisie wymieniona Rebrowiczowa, teściowa Życzewskiego.1285 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, czeladnik, Untersuchung,

k. 114v, 173v.1286 Nie wymienieni w podpisie.1287 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, brat Jana Kostrowickiego

(zob. „Jan Kostrowicki”) z Wilna, Untersuchung, k. 116, 174v.1288 Nie wymienieni w podpisie.1289 19 II 1656, „Nobiles”, „Marszałkowa Nadworna Wie[lka] Lyt[ewska]”, podpisaną przysięgę przesłała

do Królewca przez Hieronima Borysowicza (zob. „Hieronymus Boryßowicz”), Untersuchung, k. 34, 121, 175. Krystyna ze Szwykowskich Tyszkiewiczowa, zm. ok. 1657, żona Antoniego Jana (zm. 1649), marszałka nadwor-nego lit., Poczobut-Odlanicki, s. 411; AVAK XX, ss. 354–355.

1290 26 II 1656, „Nobiles”, Untersuchung, k. 125, 175. Teodor Aleksander Lacki, zm. 1683, ciwun birżan-ski, podstoli lit. 5 I 1653, marszałek nadworny lit. 11 IV 1654–1683, ML 131, s. 456; Kojałowicz, s. 289; Boniec-ki XIII, s. 318; Uruski VIII, s. 268; Niesiecki, VI, s. 5; Chrapowicki I, s. 599.

1291 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176. 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.

1292 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna,Untersuchung, k. 142, 180.

Page 79: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

174 Sławomir Augusiewicz

[k. 234v]Thomas Kurowski1293

Thomas Ladko1294

Theodorowa Lapczywska Kulukowska1295

Thomas Peterß1296

[k. 235]

W.Woiciech Paulkowski1297

Woznice Biskupa wil[eńskiego]1298

Wladislaw Paszkowski1299 v[nd] im nahmen seiner Frau1300 und diener Czerniacki und PrzigodskiWoyciech Gozlawski1301, sein, seiner Kinder1302 u[nd] Diener nahmen1303

Wasylin Kostrowicki1304 sein, seiner Frauen1305 u[nd] diener1306 nahmenWoyciech Rucieski1307

Wilhelm Alßdorff1308

1293 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Wilna, Untersuchung, k. 142v, 180.1294 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142v, 180v. Tomasz

Ladkowski, mieszczanin wileński 1672, AVAK IX, s. 225.1295 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanka wileńska, wdowa, przysięgę w jej imieniu

podpisał Wawrzyniec Minkiewicz (zob. „Wawrzyniec Minkiewicz”), Untersuchung, k. 142v, 180v.1296 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, podpisał przysięgę z uczniem Christoffem

Orlichse, Untersuchung, k. 146, 183.1297 4 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], Wojciech Pawełkowski,

„kucharz”, Untersuchung, k. 65, 155. 1298 Lauryn Rudek (zob. „Laurin Rudek”), Matthias Brazewicz (zob. „Matthias Brazewicz”), Mikolay

Glinski (zob. „Mikolay Glinski”), Simon Bagzewski (zob. „Simon Bagzewski”), Untersuchung, k. 65, 155.1299 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. mińskiego, Untersuchung, k. 79, 157.1300 W podpisie nie wymieniona.1301 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. mińskiego. Untersuchung, k. 79, 157. Sługa starosty żmudz-

kiego Jerzego Karola Hlebowicza, Untersuchung, k. 39. Gosławski? Herbarze wymieniają Gosławskich w Koro-nie: Niesiecki, IV, ss. 228–229; Uruski IV, ss. 305–308; Boniecki VI, ss. 322–328.

1302 Nie wymienieni w podpisie.1303 Nie wymienieni w podpisie.1304 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z woj. mińskiego, Untersuchung, k. 79, 157. Wasyl (Bazyli) Ko-

strowicki, ojciec Kazimierza (zob. „Casimir Kostrowicki”), Daniela, Stefana (zob. Stephan Kostrowicz Kostro-wicki”), Fiodora i Pawła (zob. „Theodor und Paweł Kostrowicki”) i Jana (zob. „Jan Kostrowicki”), mieszczanin miński?, sekretarz JKM, ML 131, s. 94, 161, 454 Ciechanowicz, III, s. 389. Bazyli Kostrowicki był porucznikiem chorągwi husarskiej w II poł. XVII w., Aftanazy, s. 166.

1305 Regina Zambrzycka, Ciechanowicz III, s. 389. Nie wymieniona w podpisie.1306 Paweł Terlicki, Kozlia Wolocznik, Untersuchung, k. 79, 157. Zob. „Theodor und Paweł Kostrowicki”.1307 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 81, 158v. 1308 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, szmuklerz, pasamanik („Bort-

tenmacher”) z Wilna, Untersuchung, k. 84, 160.

Page 80: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

175Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Walter Schaden1309, mit seinigen1310 und einen gesellen SigmundWilhelm Möller1311 Gewürtz HendlerWilm von Putten1312 mit seinem Vater Gißbrecht1313

Woyciech Tomaszewicz1314

Woyciech Rachiel1315

Woyciech Laurynowicz1316

Wasili Iwanowicz1317

Woyciech1318 des Litt[auischen] Marsch[alls] BedienterWoyciech Rost1319

Woyciech Markunaitis1320

Woyciech Katynowski1321 mit Weib1322 und Kind1323

Wawrzyniec Norkowski1324

Wawrzyniec Minkiewicz1325

1309 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, krawiec z Wilna,Untersuchung, k. 84, 160.

1310 Nie wymienieni w podpisie.1311 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec korzenny z Wilna,

Untersuchung, k. 86v, 161v.1312 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 88v, 162v.1313 Kupiec wileński 1648, 1651, AVAK XX, s. 344, 348–349, 355. 1314 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 92v, 164. Wojciech Tomaszewicz, pa-

samanik wileński 1638, 1665, 1669, 1670, starszy cechu pasamoników w 1650, AVAK X, ss. 293–294, 353–354, 360–361, 363–367, 382–385, 388; AVAK XX, s. 320; Akta cechów wileńskich I, s. 250, 253.

1315 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „ex familia marszałkowej WXL (Krystyny ze Szwy-kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”), Untersuchung, k. 96v, 166v.

1316 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Kowna, Untersuchung, k. 114, 173.

1317 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, Wasili Iwanowicz Pod-skornicz z Mińska, Untersuchung, k. 114v, 173v.

1318 Brak podpisu w aktach. 1319 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „kramnik wileński”, Untersuchung, k. 138, 178.1320 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 138v, 178.1321 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 138v, 178v.1322 Nie wymieniona w podpisie.1323 Nie wymienione w podpisie.1324 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 139, 178v.1325 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 141, 179. Podpisał

przysięgę w imieniu: Anny Hrehorowej Minkiewiczowej, Krystyny Minkiewiczówny (zob. „Christina Minkie-wiczowna”) i Jaroszowej Pawłowiczowej (zob. „Jarosczowa Pawlowiczowa”), Untersuchung, k. 141v, 179v., Szy-mona Guzikiewicza (zob. „Simon Guzikiewicz”) i Romana Kolczanowicza (brak w katalogu), Untersuchung, k. 142, 180, Krzysztofa Paskiewicza (zob. „Christoph Paskiewicz”), Untersuchung, k.142v, 180, wdowy: Teodo-rową Lapczywską Kulukowską (zob. „Theodorowa Lapczywska Kulukowska „) i Marynę Minkowską Kulu-kowską (zob. „Marina Minkowska Kulukowska”), Untersuchung, k. 142v, 180v. Wawrzyniec Minkiewicz, sędzia wójtowski wileński, podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Aleksego Michajłowicza (Wilno, 24 IV 1658), plenipotent magistratu i mieszczan wileńskich w sprawach sądowych, 1668, 1669, 1670, 1671, 1672, pi-sarz 1678, AVAK IX, s. 226; AVAK X, s. 355, 360, 383, 414; AVAK XII, ss. 477–480; AVAK XX, s. 399; Kraszew-ski II, s. 132; Akta cechów wileńskich I, s. 351.

Page 81: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

176 Sławomir Augusiewicz

Wawrzyniec Januskiewicz1326

Woyciech Zablocki1327

[k. 236]

V.Valentin Sinicki1328 mit 2 Söhne1329

Valentinus Lojewski1330

Valentin Pfannen1331 FiltzmacherValentin Bißer1332 Gewürtzhendler mit seiner Schwiegermutter1333

Valentin Kislewicz1334

Valentin Lazurowicz1335 mit Weib1336 und Kind1337

Valentin Grobionowski1338

Valentin Kochste eine Wittib1339

[k. 237]

Z.Zaharis Böß1340 Kaufman mit seinigen1341 und 2 Knechten1342

Zaharias Schachman1343

1326 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, mieszczanin wileński, Untersuchung, k. 142v, 180v.1327 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], komornik graniczny oszmiański, GStAPK, XX HA, EM 111k,

nr 102, k. 113, Maczkowski, s. 18; Sahanowicz , s. 242. Wojciech Sawicz Zabłocki, skarbnik trocki 1642, sędzia grodz-ki oszmiański 1657–1660, deputat do Trybunału Głównego WXL z pow. trockiego 1634, 1642, z pow. oszmiańskiego 1665, Poczobut-Odlanicki, s. 214, 413, Urzędnicy, woj. wileńskie, s. 278, 753; Deputaci, s. 212, 238, 284.

1328 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa, „muzykant”bp. wileńskiego, Untersuchung, k. 62v, 63v, 155.

1329 Nie wymienieni w podpisie.1330 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, z pow. wileńskiego, Untersuchung, k. 79v, 157v. Łojewscy na Ma-

zowszu i Podlasiu, na pocz. XVIII w. w pow. kowieńskim, Boniecki XV, ss. 363–365; Ciechanowicz, IV, ss. 62–63.1331 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, pilśniarz z Wilna, Untersu-

chung, k. 86v, 161v.1332 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec korzenny z Wilna, Unter-

suchung, k. 88, 162.1333 Nie wymieniona w podpisie.133417 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, podpisali przysięgę ra-

zem z Mikołajem Abramowiczem (zob. „Nicolas Abramowicz”) jako „Steuer Leute Negart z Kowna”, Untersu-chung, k. 114, 173.

1335 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, z Kowna, Untersuchung, k. 139, 178v.1336 Nie wymieniona w podpisie.1337 Nie wymieniona w podpisie.1338 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, „cinbalista”, Untersuchung, k. 139, 178v.1339 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182v.1340 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, kupiec z Wilna, Untersuchung, k. 85v, 161.1341 Nie wymienieni w podpisie.1342 Nie wymienieni w podpisie.1343 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, sługa Höwela, mieszczanina ko-

wieńskiego (zob. „Michel Helwel”), Untersuchung, k. 88v, 162v.

Page 82: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

177Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Zacharias Hübrig1344

Zacharias Lunkiewicz1345

Aneks 1. Consignation der Polnischen Leute so sich unter der Lettmässig-keit der Stadt Lebenicht auffhaltenen.Autor: Johannes Matthei, sekretarz komisji. Czas powt.: marzec/kwiecień 1656. Oryginał: Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin–Dahlem, XX Hauptabteilung, Etats Ministerium 111k, nr 104, k. 238–238v.

[k. 238]Beym H[err] Lorentz Gilgawen, ein Bürgermeister von der Wilde Niclaus Kliczew-ski1346 genant, und sein Schwiegersohn Eustachy Spirkowicz1347 mit 5 Knechten1348.Michel Martens1349 und ein Knecht in Peter Hintzen Wohnung in der Kloster Gaß.Adam Parczewsky1350 bey Michel Wochen uffm Anger.Tolkiewicz auch dabey.Matthes Zimmen zu der Maternichen Wohnung uffm Anger.Peter MattzeitGeorge Pawłowski und ein Knecht in H[err] Gödicken Kruge daselbst.Jan Plenowicz1351 und ein Stierman in Hanß Jechels hinderhauß uffm Berge.Jan MußykSebastian Janowicz in Andres Vogels Wohnung daselbst.

Jan Myßkiewicz mit 2 PersonenJan Obortkiewicz mit 3 Knechten in Schröters Hause.Ambrosius Romanowski1352

Paulus Daugiella1353

Martin Dechand bey Friedrich Henischen.Simon Stefanowicz1354 im Knobelhaus Wohnung am Kirchhoffen.

1344 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, uczeń Michała Baranowicza, który w jego imieniu podpisał przysięgę (zob. „ Michael Baranowicz”), Untersuchung, k. 88, 162v. Zacharias Hubryk, kupiec wileński 1682, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 108.

1345 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kupiec wileński, Untersuchung, k. 95v, 166. Poborca bractwa Krestonosnego przy cerkwi św. Ducha w Wilnie 1678, AVAK XI, s. 223.

1346 Zob. „Nicolaus Kliczewski”.1347 Zob. „Eustachius Szperchowicz”.1348 Nie wymienieni w katalogu.1349 Zob. „Michael Martens”.1350 Zob. „Adam Palczewski”.1351 Zob. Aneks 2.1352 Zob. „Ambrosius Romanowski”.1353 Zob. „Pawel Daugialo”.1354 Zob. „Simon Stephanowicz”.

Page 83: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

178 Sławomir Augusiewicz

[k. 238v]Casper Dowiat1355 mit 2 Knechten bey H[err] Tetzeln.Thomas Braßyc1356 bey Michel Hermenant.Samuel Mattejowicz bey der Latengaße.Pancratius Fletzel1357 in Thomas Hübners Hause.

Aneks 2. [Wykaz osób nie zamieszczonych w katalogu, które podpisałyprzysięgę]

Andres Pilzuwer1358;Anna1359;Annusch1360;Barbara1361;Christoff Chaynes1362;Christoff Flenßdorff1363 ;Filip Wesołowski1364;Franciszek Kaluschke1365;Franciszek Marchske1366;Gerge Winckler1367;Gerhardt Threndt1368;Gregier Grendscabowicz1369; Hans Hudtoff1370;Hans Rohde1371;

1355 Zob. „Caspar Dowiata”.1356 „Thomas Brayszo”?1357 Zob. „Pancratius Fleßel”.1358 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, z Kowna, Untersuchung, k. 146, 183.1359 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, wdowa, Untersuchung, k. 146, 182v.1360 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, wdowa, Untersuchung, k. 146, 182v.1361 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, wdowa, Untersuchung, k. 146, 182v.1362 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145v, 182.1363 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, złotnik, Untersuchung, k. 145v, 182v.1364 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93.1365 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, wdowa, Untersuchung, k. 146, 183.1366 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, wdowa, Untersuchung, k. 146, 183.1367 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Unter-

suchung, k. 87, 161v.1368 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 145, 182.1369 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], cyrulik biskupa wileń-

skiego, Untersuchung, k. 62v, 63v.1370 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung,

k. 128v, 129v, 176v.1371 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128v,

129v, 176v.

Page 84: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

179Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Ignacz Bieleszycki1372;Jacob Troy1373;Jan Pleniewicz1374;Jan Wisky1375;Jan Własuk1376;Jana Sierkiewicza1377;Jerge Born1378;Johan Röber1379;Johan Wende1380;Johannes Koszlic1381;Józef Mackiewicz1382; Juszkiewicz1383; Kalicki1384; Marcin Barzyński1385;Martinus Suszinski1386; Matthes Hings1387;Merten Rettermund1388;

1372 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, śpiewak z Wilna, Untersuchung, k. 94v.1373 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 83, 160.1374 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 93, 164v. Zob. Aneks 1. Jan Pleyno-

wicz (?), mieszczanin wileński 1663, AVAK, X, s. 264. Jan Pleniewicz, kupiec solny w Wilnie 1663, 1666, 1670, Vilniaus naujieji miestiečiai, s. 25, 38, 64.

1375 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113; Maczkowski, s. 18.1376 14 III 1656 [Grupa szlachty w Olecku], GStAPK, XX HA, EM 111k, nr 102, k. 113; Maczkowski, s. 18.1377 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL [Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”], Untersuchung, k. 96v, 166v.1378 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, „zu Owan[ta]”, Untersuchung,

k. 89v, 163v.1379 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, przysię-

gę podpisał z synem Stanisławem („Stanislaus’), Untersuchung, k. 84, 160.1380 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 183.1381 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, ławnik wileński, Untersuchung, k. 100, 167v. Kusze-

licz „Kosselicz” (brak imienia), jako ławnik wileński podpisał instrukcję dla delegatów miasta do cara Alekse-go Michajłowicza, Wilno 24 IV 1658, Kraszewski, II, s. 131.

1382 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], czeladnik Jana Czechano-wicza (zob. „Jan Czechanowicz”),, sługi biskupa wileńskiego Jerzego Tyszkiewicza, Untersuchung, k. 63, 155.

1383 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], pokojowy biskupa wi-leńskiego, Untersuchung, k. 63, 155.

1384 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Andrzeja Brazgal-skiego (zob. „Andreas Brazgalski”), kanonika wileńskiego, Untersuchung, k. 60v, 154v.

1385 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung, k. 128, 129, 176v.

1386 16 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], sługa Jana Newelskiego (zob. „Joannes Newelski”), kanonika wileńskiego, Untersuchung, k. 154v.

1387 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182v.1388 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, Untersuchung, k. 146, 182v.

Page 85: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

180 Sławomir Augusiewicz

Michał Syscha1389;Mikolay Obuszewicz1390;Michel Glitckersche1391;Michael Trębicki1392; [...] Moyżeßowicz1393;Otas Heliaszewicz1394;Paweł Chyżewski1395;Piotr Heydach1396;Regina Szulcin1397;Roman Kolczanowicz1398;Samuel Blacwiczewiz1399;Saul Petersen1400;Sophia Michałowna1401;Stanisław Koszcyc1402;Stanisław Magdanowicz1403;Steffan Borkowski1404;Stephanus Migura1405;Thomas Jurkiewicz1406;

1389 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, podpisał przysięgę z bra-tem Aleksandrem (zob. „Alexander Szyscha”), Untersuchung, k. 116, 174v.

1390 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 96, 166.1391 4 II 1656, „Reversales der Deutschen in Kauen”, złotnik z Kowna, Untersuchung, k. 111v, 171.1392 18 II 1656, „Servitores defuncti Episcopi Vilnensis” [Jerzego Tyszkiewicza], pokojowy („cubicula-

rius”) biskupa wileńskiego, Untersuchung, k. 63, 155.1393 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, mieszczanin wileński, Unter-

suchung, k. 84v, 160v.1394 17 II 1656, „Civitis Polonorum, Caunensium, Polocensium et ceterorum”, z Mińska, Untersuchung,

k. 114v, 173v.1395 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 79, 157v.1396 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, hajduk?, „ex familia marszałkowej WXL [Krystyny ze

Szwykowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”], Untersuchung, k. 96v, 166v.1397 23 II 1656, „Andere Leute aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 179v.1398 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 97v, 167; 23 II 1656, „Andere Leute

aus Lithauen”, Untersuchung, k. 142, 180.1399 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 95, 165v.1400 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, z Kowna, Untersuchung, k. 146, 183.1401 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, „Ex familia marszałkowej WXL [Krystyny ze Szwy-

kowskich Tyszkiewiczowej”, zob. „Tyßkiewicowna Marsßalkowa”], Untersuchung, k. 96v, 166v.1402 16 II 1656, „Reversales Nobilium”, Untersuchung, k. 80, 158.1403 23 II 1656, „Deutsche Leuthe von der Wilda, Kauen, etc.”, mieszczanin wileński, Untersuchung,

k. 146, 183.1404 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 94v, 165.1405 16 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, Untersuchung, k. 100v, 168. Mieszczanin wileński, ku-

piec 1663, ławnik wileński 1667, rajca 1668, Vilniaus Naujieji Miestiečiai, s. 46, 54, 56; AVAK, IX, s. 196, 210; X, ss. 282–283, 284, 285; XX, s. 360.

1406 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, krawiec z Wilna, Untersuchung, k. 95v, 166.

Page 86: Sławomir Augusiewicz - Muzeum Historii Polskibazhum.muzhp.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_War... · 2014. 10. 30. · go kto stanu beł, pod ten jurament, cicho przeczytawszy,

181Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1655–1656

Thomas Maller1407;Toussen Gegien1408;Wasil Markiewicz1409;

1407 23 II 1656, „Leuthe von Kauen so sich anitzo zur Tilsit und Ragnit uffhalten”, Untersuchung,k. 128v, 129v, 176v.

1408 16 II 1656, „Reversales der Deutschen von der Wilda und Grodno”, Untersuchung, k. 84v, 160.1409 17 II 1656, „Polnische Leuthe von der Wilda”, kramarz z Wilna, Untersuchung, k. 95v, 166.