1

„„Rolnictwo społecznie zrównoważone Rolnictwo społecznie zrównoważone - koncepcja badań”- koncepcja badań”

12 - 13 grudzień 2005, Warszawa12 - 13 grudzień 2005, Warszawa

prof. dr hab. Józef Zegarprof. dr hab. Józef Zegar

Zakład Ogólnej EkonomikiZakład Ogólnej Ekonomiki

2

PojęciePojęcie • Pod pojęciem rolnictwa społecznie zrównoważonegorolnictwa społecznie zrównoważonego będziemy

rozumieć takie rolnictwo, które spełnia najlepiej pewne wartości progowe w zakresie kryteriów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych

• W odniesieniu do cech ekonomicznychcech ekonomicznych za podstawowe przyjmujemy kategorie dochodowe

• W odniesieniu do cech środowiskowychcech środowiskowych za najważniejsze uznajemy te, które wchodzą w skład kodeksu dobrych praktyk rolniczych, aczkolwiek także uwzględniamy kryteria prawno-administracyjne przyjmowane przy udzielaniu wsparcia ze środków publicznych (zwykłe praktyki rolnicze)

• W odniesieniu do cech społecznychcech społecznych za najważniejsze uznajemy takie jak wartość usług środowiskowych, tworzonych przez rolnictwo (gospodarstwa rolne), spożytkowanie rolniczych zasobów pracy, wkład w utrzymywanie względnie rozwijanie żywotności ekonomicznej i społecznej miejscowości wiejskich oraz wartości kulturowe

3

Przesłanki modelu Przesłanki modelu

rolnictwa społecznie zrównoważonegorolnictwa społecznie zrównoważonego • Wiele symptomów wskazuje na załamywanie się

industrialnej drogi rozwoju rolnictwa,industrialnej drogi rozwoju rolnictwa, które rozwiązało problem niedoborów żywności, lecz stworzyło ogromne zagrożenia w sferze środowiskowej i społeczno-kulturowej, kończy się czas zamiany ropy na befsztyki

• Rolnictwo dostarcza usług ekologicznychusług ekologicznych, które są niezbędne nie tylko dla dobrobytu ludzi ale wprost dla ich egzystencji, a które nie są wyceniane przez rynek (mają charakter dóbr publicznych). Równocześnie wadliwe systemy produkcji rolnejwadliwe systemy produkcji rolnej (industrialne zwłaszcza) degradują środowisko naturalne i zagrażają ekosystemom, zaś usuwanie skutków tego stanu rzeczy wymaga znaczących nakładów środków podatników i (lub) konsumentów

4

Przesłanki modelu Przesłanki modelu

rolnictwa społecznie zrównoważonegorolnictwa społecznie zrównoważonego • Zakwestionowaniu ulega dotychczasowa formuła postępu, która w rolnictwie

industrialnym polegała głównie na maksymalizacji korzystania z zasobów maksymalizacji korzystania z zasobów nieodnawialnychnieodnawialnych (chemizacja, mechanizacja) w celu pomnożenia prywatnych korzyści ekonomicznych malejącej liczby rolników (koncentracja, specjalizacja), bez poszanowania środowiska i praw innych. Nowa formuła postępu wymaga zastąpienia intensyfikacji industrialnej przez intensyfikację agrobiologiczną, wykorzystującą prawa przyrodnicze (Natury) oraz zasoby rzeczywiście nieograniczone: energię słoneczną i wiedzę, która stanowi zasób nie tylko odnawialny, lecz także reprodukowany dodatnio

• „„Zielony konsumeryzm”Zielony konsumeryzm”

• Wymogi strategii rozwoju rolnictwaWymogi strategii rozwoju rolnictwa - konieczność nadrobienia kilkudziesięcioletniego zapóźnienia, co łatwiej osiągnąć metodą „posuwania się po cięciwie a nie po łuku”

• Uwarunkowania krajowe:Uwarunkowania krajowe: struktura agrarna, bezrobocie, szczupłość środków na rozwój, żywotność obszarów wiejskich

5

Podstawowe założenia badawczePodstawowe założenia badawcze

Dwa poziomy badawcze:Dwa poziomy badawcze:

1) makroekonomicznym

2) mikroekonomicznym

Bazy danych (podstawowe): Bazy danych (podstawowe):

1) FADN (IERiGŻ-PIB)

2) Spisy powszechne (GUS)

3) Ankieta strukturalna GUS

4) Rachunki narodowe (EAA, EEAA)

6

Produkt końcowy - Produkt końcowy - odpowiedź na kluczowe pytaniaodpowiedź na kluczowe pytania

• Czy rolnictwo społecznie zrównoważone może być realną realną alternatywą strategicznąalternatywą strategiczną rozwoju rolnictwa polskiego? (uwzględniając uwarunkowania globalne,

regionalne i krajowe) ?

• Jakie mogą być skutki wyboru opcji strategicznejskutki wyboru opcji strategicznej na rozwój wedle modelu rolnictwa społecznie zrównoważonego w zakresie ogólnego dobrobytu, interesów rolników, mieszkańców wsi, konsumentów i pozarolniczych podmiotów sektora rolno-żywnościowego?

• Jaka powinna być polityka narodowapolityka narodowa w przypadku wyboru takiej opcji strategicznej?

7

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę