Trafność testów psychologicznych

Karol Wolski

Trafność testów

• Stopień w jakim interpretacja wyników danego testu zgodna jest ze stanem faktycznym

– Odpowiada na pytanie: czy test faktycznie mierzy to, do czego został skonstruowany

• Np. czy podskala Neurotyzmu w NEO-FFI faktycznie mierzy nasilenie tej cechy?

• Czy test Ravena faktycznie mierzy inteligencję płynną?

Warunki trafności

• Rzetelność

• Normalizacja

• Standaryzacja

• Obiektywizm pomiaru

• Trafny test musi być przede wszystkim dobrym wskaźnikiem badanej zmiennej latentnej

Rodzaje trafności

• Trafność treściowa

• Trafność teoretyczna

• Trafność kryterialna

• Trafność fasadowa???

Trafność treściowa

• Odnosi się do zgodności treści pozycji testowych z definicją mierzonej cechy

• Badanie zgodności treści testu z definicją mierzonej cechy to de facto badanie trafności treściowej

– Np.. Testy wiedzy z określonego przedmiotu powinny zawierać pytania dot. wiedzy z tego przedmiotu i NIE zawierać pytań z innych dziedzin wiedzy

Trafność treściowa

• Wszystkie pozycje testowe zawarte w danym teście powinny należeć do zakresu wybranej definicji

• Test powinien pokrywać swoimi itemami wszystkie elementy składające się na definicję danej cechy

• Test, który jest trafny dla ekstrawersji w teorii Eysencka nie musi być trafny dla ekstrawersji w teorii BIG V

Trafność treściowa

• Trafny treściowo test powinien również reprezentować definiowany konstrukt w proporcjonalny sposób.

Teoria Trafny test Zły test

Składnik 1 – 10% Składnik 1 – 10% Składnik 1 – 20%

Składnik 2 – 50 % Składnik 2 – 50 % Składnik 2 – 40 %

Składnik 3 – 20% Składnik 3 – 20% Składnik 3 – 20%

Składnik 4 – 20% Składnik 4 – 20% Składnik 4 – 20%

Trafność teoretyczna

• Zgodność wyniku w teście z prawdziwą wartością cechy latentnej

• Najważniejszy rodzaj trafności • 5 metod szacowania trafności teoretycznej

– Analiza korelacji z innymi testami lub zmiennymi – Badanie wewnętrznej struktury testu – Ocena różnic międzygrupowych – Metoda zmian nieprzypadkowych – Analiza procesu rozwiązywania testu

• Aby oszacować ten rodzaj trafności niezbędne jest przeprowadzenie badań i sprawdzenie ich rezultatów z teoretycznymi założeniami

Trafność teoretyczna

• Analiza korelacji z innymi testami lub zmiennymi

– Korelacja Skali Aprobaty Społecznej ze skalą K Eysencka.

• Trafność teretyczna – Konwergencyjna czyli zbieżna (korelacja testu z innymi

miarami, z którymi według teorii, test powinien korelować)

– Dywergencyjna czyli różnicowa (brak korelacji testu z innymi miarami, z którymi NIE powinien on korelować)

• Wykorzystanie macierzy wielu cech wielu metod (Campbell i Fiske), pozwala na jednoczesną ocenę obu aspektów trafności teretycznej

Trafność kryterialna (zewnętrzna)

• To zgodność wyników testu z kryterium zewnętrznym

– Trafność diagnostyczna

– Trafność prognostyczna