Projekty współfinansowane ze środków UE – zarządzanie i rozliczanie
description
Transcript of Projekty współfinansowane ze środków UE – zarządzanie i rozliczanie
Projekty współfinansowane ze środków UE – zarządzanie i rozliczanie
dr Michał [email protected]
Akademia Liderów Samorządowych 2009/2010
Plan prezentacji Prawno-instytucjonalne otoczenie
realizacji projektów Kwalifikowalność projektów i
wydatków Pomoc publiczna w projektach
samorządowych Zarządzanie cyklem projektu Analiza finansowa i ekonomiczna
projektów
Prawno-instytucjonalne otoczenie realizacji projektów
Programowanie i realizacja polityki spójności 2007-2013
Reforma polityki spójności 2006 Utrzymanie dotychczasowej wagi budżetu polityki spójności
(1/3 budżetu UE) Koncentracja działań na trzech nowych celach: konwergencja
(81% budżetu polityki spójności), konkurencyjność regionalna i zatrudnienie (16%), europejska współpraca terytorialna (kontynuacja Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG)
Ograniczenie liczby funduszy strukturalnych Rezygnacja z Inicjatyw Wspólnotowych (EQUAL, INTERREG,
LEADER, URBAN) Uproszczenie systemu wdrażania (np. brak uzupełnień
programu) Zachowanie podstawowych zasad: wieloletniego
programowania, partnerstwa, współfinansowania i ewaluacji Finansowanie jednofunduszowe, ale cross-financing Maksymalne współfinansowanie – 85% wydatków
kwalifikowanych
Podstawy prawne polityki strukturalnej – rozporządzenia wykonujące delegację Traktatu Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r.
ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999
Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1164/94
Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1784/1999
Rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT)
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006
Perspektywa finansowa 2007-2013
Sprawa polska Całe terytorium Polski kwalifikuje się do
objęcia wsparciem w ramach celu „konwergencja”
Polska kwalifikuje się do objęcia wsparciem z CF (45,6% DNB UE-25 pc ppp 2000-2002)
Do celu współpracy transgranicznej kwalifikują się 44 NUTS 2
Do celów współpracy międzyregionalnej, sieci współpracy i wymiany doświadczeń kwalifikuje się całe terytorium Polski (ponieważ kwalifikuje się całe terytorium Wspólnoty)
Podstawowe zasady funkcjonowania SF Komplementarność i spójność
Uzupełnienie działań krajowych (także na poziomie regionalnym i lokalnym), uzupełnienie innych instrumentów finansowych Wspólnoty
Spójność pomocy funduszy z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty
Obowiązek wykazania spójności w strategicznych wytycznych, narodowych strategicznych ramach odniesienia i programach operacyjnych
Koordynacja z pomocą z EFFROW, EFR, interwencją EBI i innych instrumentów finansowych
Podstawowe zasady funkcjonowania SF – c.d. Ukierunkowanie na priorytety Unii
promowanie konkurencyjności tworzenie miejsc pracy, w tym osiąganie celów wyznaczonych w
pakiecie Wzrost i zatrudnienie – zintegrowane wytyczne na lata 2005–2008 określonych decyzją Rady 2005/600/WE (1).
Earmarking: dla państw wchodzących w skład Unii przed 1.5.2004 – 60 % wydatków na cel konwergencja oraz 75 % wydatków na cel konkurencyjność regionalna i zatrudnienie zostaje przeznaczone na określone wyżej priorytety (cele Strategii Lizbońskiej)
Wartości docelowe, oparte są na kategoriach wydatków strukturalnych
Nowe państwa członkowskie mogą, ale nie muszą realizować powyższej zasady (Polska zobowiązała się zachować pułap)
Klasyfikacja wydatków strukturalnych: Załącznik IV do rozporządzenia 1083/2004 (wydatki „lizbońskie”) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 października 2007 r. w
sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych
Podstawowe zasady funkcjonowania SF – c.d. Programowanie - system wieloletniego
programowania zorganizowanego w kilku etapach obejmujących określenie priorytetów, finansowania oraz systemu zarządzania i kontroli
Partnerstwo Między Komisją a państwem członkowskim Między państwem członkowskim a właściwymi władzami
regionalnymi, lokalnymi, miejskimi, partnerami gospodarczymi i społecznymi, innymi odpowiednimi podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie
Partnerstwo obejmuje przygotowanie, realizację, monitorowanie i ewaluację programów operacyjnych
Podstawowe zasady funkcjonowania SF – c.d. Subsydiarność (pomocniczość) Art. 5 Traktatu: Wspólnota powinna działać w granicach
kompetencji nadanych jej Traktatem oraz w granicach jej celów określonych Traktatem. W dziedzinach, w których kompetencja Wspólnoty nie jest wyłączna, Wspólnota działa w zgodzie z zasadą subsydiarności, ale tylko wówczas i o ile cele proponowanego działania nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte przez państwa członkowskie i w związku z tym – ze względu na skalę lub efekty proponowanego działania - mogą być osiągnięte w większym stopniu przez Wspólnotę
Zasada traktatowa dotyczy relacji między Wspólnotą a państwami członkowskimi (a nie regionami)
Prowadzenie polityki spójności należy do kompetencji państw członkowskich, zatem interwencja Wspólnota podlega kryteriom subsydiarności
Podstawowe zasady funkcjonowania SF – c.d.
Proporcjonalność Zasoby finansowe i administracyjne
wykorzystywane przez Komisję i państwa członkowskie do wdrażania funduszy w odniesieniu do: wyboru wskaźników produktu i rezultatu, ewaluacji, ogólnych zasad dotyczących systemów zarządzania i kontroli oraz sprawozdawczości – powinny być proporcjonalne do całkowitej kwoty wydatków alokowanej na dany program operacyjny
Podstawowe zasady funkcjonowania SF – c.d. Dodatkowość – wsparcie z SF nie może
zastępować publicznych lub równoważnych wydatków strukturalnych ponoszonych przez państwo członkowskie
Dla regionów objętych celem Konwergencja Komisja i państwa członkowskie określają poziom publicznych lub równoważnych wydatków strukturalnych, jaki państwo członkowskie utrzymuje we wszystkich właściwych regionach w okresie programowania.
Poziom wydatków ponoszonych przez państwo członkowskie objęty jest decyzją Komisji w sprawie narodowych strategicznych ram odniesienia
Szczegóły określone w dokumencie metodologicznym Komisji
Podstawowe zasady funkcjonowania SF – c.d.
Zasady „horyzontalne” (obejmujące wszystkie polityki), których obowiązek respektowania wynika przede wszystkim z Traktatu: Równe traktowanie kobiet i mężczyzn Zakaz dyskryminacji w szczególności w
dostępie do SF (dostępność dla osób niepełnosprawnych)
Zasada zrównoważonego rozwoju – cele SF mają być osiągane w ramach zrównoważonego rozwoju
Zasada zgodności (compliance)
Podstawowe zasady funkcjonowania SF w zakresie zarządzania finansowego
Zarządzanie podzielone – budżet UE w zakresie SF wykonywany jest przez państwa członkowskie, z tym że Komisja: Sprawdza istnienie i funkcjonowanie
systemów zarządzania i kontroli Zawiesza płatności jeśli systemy zawodzą Sprawdza płatności na refinansowanie i
decyduje o decommitments Prawidłowe zarządzanie finansowe
(sound financial management)
Strategiczne wytyczne Wspólnoty dot. spójnościproponowane przez Komisję,
przyjmowane przez Radę za zgodą Parlamentu11
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesieniaproponowane przez państwo członkowskie,
uzgadniane z Komisją 22
Programy Operacyjneproponowane przez region, zatwierdzane przez Komisję
33
Uszczegółowienia programów operacyjnychustalane przez instytucję zarządzającą44
55Strategiczny follow-up i coroczna debata
przez Radę UE na wiosnę, w oparciu o roczny raport Komisji i państw członkowskich
Hierarchia dokumentów planowania strategicznego
18
Integrated Guidelines for
Growth and Jobs
Zintegrowany Pakiet Wytycznych (ZPW)
Integrated Guidelines for
Growth and Jobs
Zintegrowany Pakiet Wytycznych (ZPW)
Broad Economic Policy Guidelines
Employment Policy Guidelines
6 wytycznych makroekonomicznych
8 wytycznych dotyczących problematyki zatrudnienia
9 wytycznych mikroekonomicznych
Zintegrowane wytyczna dla wzrostu i zatrudnienia
ZINTEGROWANE WYTYCZNE DLA WZROSTU I ZATRUDNIENIAZINTEGROWANE WYTYCZNE DLA WZROSTU I ZATRUDNIENIA
STRATEGICZNE WYTYCZNE DLA
SPÓJNOŚCI
(SGC)
STRATEGICZNE WYTYCZNE DLA
SPÓJNOŚCI
(SGC)
STRATEGICZNE WYTYCZNE UE DLA POLITYKI
ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
STRATEGICZNE WYTYCZNE UE DLA POLITYKI
ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
Krajowy Program Reform
Krajowy Program Reform
Narodowe Strategiczne Ramy
Odniesienia
(NSRF)
Narodowe Strategiczne Ramy
Odniesienia
(NSRF)
Narodowy Plan Strategiczny dla
Rybołówstwa
Narodowy Plan Strategiczny dla
Rybołówstwa
Narodowa Strategia Rozwoju Obszarów
Wiejskich
Narodowa Strategia Rozwoju Obszarów
Wiejskich
Polityka Spójności WPR
Wspólna Polityka
Rybacka
Rada Europejska
Komisja Europejska
Państwa
członkowskie
Zintegrowane wytyczne a wymagane strategie i dokumenty
STRATEGICZNE WYTYCZNE DLA
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU SEKTORA
RYBOŁÓWSTWA I NADBRZEŻNYCH
OBSZARÓW RYBACKICH
STRATEGICZNE WYTYCZNE DLA
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU SEKTORA
RYBOŁÓWSTWA I NADBRZEŻNYCH
OBSZARÓW RYBACKICH
Strategiczne wytyczne dla spójności
Rada ustanawia strategiczne wytyczne dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, określające indykatywne ramy interwencji funduszy, z uwzględnieniem innych stosownych polityk Wspólnoty
Strategiczne wytyczne są ustanawiane z uwzględnieniem zintegrowanych wytycznych, składających się z ogólnych wytycznych polityki gospodarczej oraz wytycznych dotyczących zatrudnienia
Strategiczne wytyczne dla spójności – c.d. Europa – atrakcyjniejsze miejsce inwestowania i pracy
Rozwój infrastruktury transportu Wzmocnienie synergii między ochroną środowiska i wzrostem
gospodarczym Zmniejszenie zależności od tradycyjnych źródeł energii przez zwiększenie
efektywności energetycznej i wspieranie rozwoju energii odnawialnej Wiedza i innowacje dla rozwoju
Wzrost i lepsze ukierunkowanie inwestycji w zakresie RTD Wspieranie innowacji i promocja przedsiębiorczości Promocja społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich Zwiększenie dostępności finansowania
Więcej i lepsze miejsca pracy Zwiększenie liczby zatrudnionych i modernizacja systemów osłony
socjalnej Zwiększenie mobilności zawodowej pracowników i elastyczności rynku
pracy Zwiększenie inwestycji w HC Podniesienie jakości zarządzania Zdrowa siła robocza
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRF) na okres 2007-2013 Cel – zapewnienie zgodności wsparcia z SGC oraz zgodności
krajowego programu reform z priorytetami Wspólnoty Treść:
analiza dysproporcji, słabości i potencjału rozwojowego strategię rozwoju, w tym priorytety tematyczne i terytorialne wykaz programów operacyjnych dla celów „konwergencja” i
„konkurencyjność regionalna i zatrudnienie” indykatywna roczna alokacja z każdego funduszu na poszczególne
programy opis sposobu, w jaki wydatki przyczynią się do realizacji priorytetów
Unii w zakresie promowania konkurencyjności i tworzenia miejsc prac w odniesieniu do regionów objętych celem „konwergencja”:
przewidywane działania na rzecz zwiększenia wydajności administracji kwota całkowitych rocznych środków przewidzianą w ramach EFRROW oraz EFR informacje wymagane dla potrzeb weryfikacji ex ante przestrzegania zasady
dodatkowości w odniesieniu do państw członkowskich kwalifikujących się w ramach CF -
informacje na temat mechanizmów koordynacji między samymi programami operacyjnymi oraz między tymi programami a EFRROW i EFR
Programy operacyjne – zasady ogólne Każdy program operacyjny obejmuje okres 2007-2013 i
dotyczy tylko jednego z celów polityki spójności Każdy program może być finansowany tylko z jednego
funduszu, z wyjątkiem programów operacyjnych w zakresie infrastruktury transportowej i środowiska finansowanych łącznie z ERDF i CF
ERDF i ESF mogą finansować, w sposób komplementarny i w granicach pułapu 10 % finansowania wspólnotowego każdej osi priorytetowej programu operacyjnego, działania objęte zakresem pomocy z innego funduszu, o ile są one konieczne do odpowiedniej realizacji operacji i bezpośrednio z nią powiązane
Programy operacyjne celu „konwergencja” opracowywane są co najmniej na poziomie NUTS 2; programy finansowane z CF opracowywane są dla kraju
Programy operacyjne 2007-2013
Programy Operacyjne współfinansowane z funduszy strukturalnych
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej
16 Regionalnych Programów Operacyjnych
Program Operacyjny Pomoc techniczna 2007-2013
Zasady prawa wspólnotowego a przepisy prawa krajowego Ustawa z 6.12.2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Dotyczy tylko polityki spójności, nie dotyczy programów finansowanych
z EFRROW i EFR Szczególna pozycja Ministra Rozwoju Regionalnego (MRR)
wykonuje zadania państwa członkowskiego określone w przepisach rozporządzenia 1083/2006
opracowuje i przedstawia RM do zatwierdzenia, po zasięgnięciu opinii właściwego ministra albo zarządu województwa, propozycję podziału środków budżetu państwa i środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej między poszczególne programy operacyjne
zapewnia zgodność programów operacyjnych z przepisami UE prowadzi negocjacje z Komisją w celu uzgodnienia treści programów
operacyjnych współpracuje w zakresie przygotowywania regionalnych programów
operacyjnych, monitoruje i kontroluje przebieg ich realizacji oraz zwraca się do zarządów województw z wnioskami dotyczącymi usprawnienia sposobu ich realizacji
występuje do Komisji z wnioskiem o dokonanie przesunięć środków między programami lub między priorytetami
certyfikuje Komisji Europejskiej prawidłowość poniesienia wydatków w ramach programów operacyjnych
Polityka rozwoju Polityka rozwoju - zespół wzajemnie powiązanych
działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej, w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej
Politykę rozwoju prowadzą: Rada Ministrów – w skali kraju samorząd województwa - w skali regionu samorząd powiatowy i gminny - w skali lokalnej
Politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju (strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych, strategii ponadregionalnych, strategii rozwoju województw, strategii rozwoju lokalnego – powiatów i gmin), programów operacyjnych oraz planów wykonawczych
Strategia rozwoju kraju Podstawowe dokumenty planowania strategicznego:
Strategia rozwoju kraju (przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 27.06.2006) – w zakresie wymaganym przez ustawę: dokument planistycznym określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym, obejmując okres co najmniej 7 lat
Strategie sektorowe – mogą wykraczać poza okres objęty SRK Krajowy program reform (przyjęty przez Radę Ministrów w dniu
28.12.2005) – w zakresie wynikającym z odnowionej strategii lizbońskiej
Narodowe strategiczne ramy odniesienia – w zakresie wynikającym z rozporzadzenia 1083/2006
SRK uwzględnia kierunki rozwoju zawarte w dokumentach strategicznych oraz politykach Unii Europejskiej
SRK określa zasady i wyznacza ramy instytucjonalne koordynacji różnych polityk horyzontalnych, wchodzących w skład polityki rozwoju – w szczególności tych, które są filarami europejskiej perspektywy finansowej w latach 2007-2013: polityki konkurencyjności, spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej
Strategia rozwoju kraju a strategie sektorowe Zawartość strategii rozwoju kraju i strategii sektorowych
diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej (w odniesieniu do sektora objętego strategią)
prognoza trendów rozwojowych w okresie objętym strategią cele strategiczne polityki rozwoju (w danym sektorze) kierunki interwencji podmiotów prowadzących politykę
rozwoju kierunków wspierania rozwoju regionów środkami
pochodzącymi z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych
wskaźniki realizacji określenie systemu realizacji oraz ram finansowych
Projekt SRK opracowuje MRR, uchwala Sejm w formie ustawy, podlega okresowej aktualizacji
Projekt strategii sektorowej opracowuje właściwy minister, opiniuje MRR, uchwala Rada Ministrów
Szczegółowy opis priorytetów programu operacyjnego Wytyczne MRR, 26 ust. 1 pkt 2 ustawy kompendium wiedzy dla beneficjentów na temat
typów i możliwości realizacji projektów w ramach poszczególnych programów operacyjnych
Projekt opracowuje IZ, formalnie ocenia DKS MRR, zatwierdza IZ (decyzja/uchwała zarządu)
DZIAŁANIA, które oznacza operację lub grupę operacji realizujących cel określony dla danego priorytetu charakteryzujących się jednolitym systemem wdrażania (jedna instytucja odpowiedzialna za wdrożenie operacji/grup operacji)
Zakres szczegółowego opisu priorytetów Informacje na temat programu operacyjnego:
podstawowe informacje: status, cel, zakres, okres obowiązywania, data przyjęcia, procedurę wprowadzania zmian
skrócony opis PO/RPO; ogólne informacje dotyczące sposobu finansowania programu:
opis montażu finansowego, źródła finansowania (EBI, kredyty, leasing)
informacje na temat kwalifikowalności opis systemu wyboru projektów w ramach PO/RPO: tryb
dokonywania wyboru projektów w ramach programu operacyjnego na poziomie działania: (konkursowy, systemowy, indywidualny, o wartości netto powyżej 25 mln euro), procedurę oceny formalnej i merytorycznej wniosku, elementy podlegające ocenie, instytucję odpowiedzialną za wydanie ostatecznej decyzji w sprawie dofinansowania projektu i podpisanie umowy/decyzji o przyznaniu wsparcia dla projektu, procedura odwoławcza
wykaz dokumentów służących realizacji PO/RPO: wszystkie dokumenty niezbędne dla beneficjenta
Zakres szczegółowego opisu priorytetów - c.d. Informacje na temat priorytetów i działań PO/RPO
skrócony opis priorytetu szczegółowy opis działań realizowanych w ramach priorytetu w
podziale na działania i tryby realizacji Załączniki: indykatywna tabela finansowa zobowiązań dla
programu operacyjnego w podziale na priorytety i działania z przyporządkowaniem kategorii interwencji; poziom wydatków pochodzących z funduszy strukturalnych w ramach PO programu operacyjnego przeznaczonych na realizację Strategii Lizbońskiej, tabela wskaźników produktu i rezultatu na poziomie działania; lista projektów kluczowych w ramach priorytetu; propozycje kryteriów formalnych i merytorycznych wyboru finansowanych operacji (do zatwierdzenia przez Komitet Moniotorujący)
Na podstawie zawartej w uszczegółowieniu propozycji IZ przygotowuje kryteria wyboru finansowanych operacji, które zaczną obowiązywać po ich akceptacji przez KM
Tryby wyboru projektów W ramach PO mogą być dofinansowane,
zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący, projekty:
indywidualne - o strategicznym znaczeniu dla realizacji programu, wskazywane przez IZ
systemowe, w tym również projekty pomocy technicznej - polegające na realizacji zadań publicznych przez podmioty działające na podstawie odrębnych przepisów, w zakresie określonym przepisami prawa i dokumentami strategiczno-programowymi przyjętymi przez Radę Ministrów
wyłonione w trybie konkursu
Konkurs IZ (IP, IW) w celu wyłonienia projektów do dofinansowania w trybie
konkursowym ogłasza konkurs na swojej stronie internetowej Ogłoszenie powinno zawierać następujące informacje:
rodzaj projektów podlegających dofinansowaniu rodzaj podmiotów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie kwotę środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów poziom dofinansowania projektów, jako procent wydatków objętych
dofinansowaniem (kwalifikowalnych) maksymalną kwotę dofinansowania projektu, o ile kwota taka została
ustalona kryteria wyboru projektów termin rozstrzygnięcia konkursu wzór wniosku o dofinansowanie projektu termin, miejsce i sposób składania wniosków o dofinansowanie projektu wzór umowy o dofinansowanie projektu informację o środkach odwoławczych przysługujących wnioskodawcy w
ramach systemu realizacji PO
Konkurs – c.d. IZ (IP, IW) w dniu ogłoszenia konkursu zamieszcza w dzienniku o
zasięgu ogólnopolskim lub regionalnym informację o konkursie, ze wskazaniem adresu strony internetowej, na której zamieszczono ogłoszenie o konkursie
Do czasu zawarcia wszystkich umów o dofinansowanie projektu z beneficjentami wyłonionymi w konkursie lub w wyniku rozpatrzenia środków odwoławczych przewidzianych w ustawie, instytucja ogłaszająca konkurs nie może spowodować pogorszenia zasad konkursu, warunków realizacji projektu oraz nakładać na podmioty ubiegające się o dofinansowanie dodatkowych obowiązków, chyba że konieczność zmiany wynika ze zobowiązań międzynarodowych lub przepisów innych ustaw
IZ (IP, IW) zgodnie z systemem realizacji PO, ogłasza na swojej stronie internetowej listę projektów konkursowych, które zostały zakwalifikowane do dofinansowania
Właściwa IZ (IP, IW) pisemnie informuje wnioskodawcę o wynikach oceny jego projektu
Kryteria oceny projektów Formalna 0/1 (spełnia/nie spełnia) –
kryteria formalne Strategiczna – punktowa, można
równolegle z merytoryczną Merytoryczna horyzontalna i szczegółowa
– punktowa, eksperci zewnętrzni Wykonalności technicznej,
technologicznej, finansowej, ekonomicznej – 0/1 – eksperci zewnętrzni
Tryby konkursowe Zamknięty z preselekcją
Ocena formalna Ocena strategiczna i merytoryczna Lista rankingowa Ocena wykonalności
Zamknięty bez preselekcji Ocena formalna Ocena wykonalności Ocena strategiczna i merytoryczna
Otwarty (bez preselekcji) Ocena formalna Ocena wykonalności Ocena strategiczna i merytoryczna
Projekty indywidualne Wytyczne MRR w zakresie jednolitego systemu zarządzania i
monitorowania projektów indywidualnych, zgodnych z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju
Projekty indywidualne - przedsięwzięcia o strategicznym znaczeniu dla realizacji PO, wskazywane przez IZ (lista indykatywna, tzn. podane informacje dotyczące poszczególnych projektów mają charakter orientacyjny)
Projekty podstawowe Projekty rezerwowe
Umieszczenie projektu na liście jest warunkową deklaracją jego realizacji i związane jest z zarezerwowaniem środków w ramach budżetu danego priorytetu PO na realizację projektu
Uzyskanie dofinansowania zależy od spełnienia przez projekt wymogów formalnych i merytorycznych dotyczących przygotowania odpowiedniej dokumentacji i gotowości do wdrożenia
Środki odwoławcze W przypadku negatywnej oceny projektu wnioskodawca może
wnieść środki odwoławcze przewidziane w systemie realizacji PO, w terminie, trybie i na warunkach tam określonych
System realizacji PO musi uwzględniać co najmniej jeden środek odwoławczy przysługujący wnioskodawcy w trakcie ubiegania się o dofinansowanie
W rozpatrywaniu środków odwoławczych nie mogą brać udziału osoby, które na jakimkolwiek etapie dokonywały czynności związanych z określonym projektem, w tym były zaangażowane w jego ocenę
Właściwa instytucja informuje wnioskodawcę na piśmie o wynikach procedury odwoławczej wraz z pouczeniem o możliwości wniesienia skargi do WSA
Nie podlegają rozpatrzeniu środki odwoławcze, które pomimo odpowiedniego pouczenia w informacji o wyniku oceny, zostały wniesione po terminie lub w sposób sprzeczny z pouczeniem lub do niewłaściwej instytucji
Skarga do WSA Po wyczerpaniu środków odwoławczych przewidzianych w systemie
realizacji PO i po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej wnioskodawca może w tym zakresie wnieść skargę do WSA
Skarga jest wnoszona przez wnioskodawcę w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o wyniku procedury odwoławczej do właściwego WSA wraz z kompletną dokumentacją w sprawie, obejmującą wniosek o dofinansowanie wraz z informacją w przedmiocie oceny projektu, kopie wniesionych środków odwoławczych oraz informacji o wyniku procedury odwoławczej
W wyniku rozpatrzenia skargi sąd może w instrukcyjnym terminie 30 dni od wniesienia skargi:
uwzględnić skargę, stwierdzając, że ocena projektu została przeprowadzona w sposób naruszający prawo, przekazując jednocześnie sprawę do ponownego rozpatrzenia przez właściwą IZ lub IP
oddalić skargę w przypadku jej nieuwzględnienia umorzyć postępowanie w sprawie, jeżeli z jakichkolwiek względów jest
ono bezprzedmiotowe
Skarga kasacyjna do NSA Wnioskodawca lub właściwa instytucja pośrednicząca lub
zarządzająca może wnieść skargę kasacyjną do NSA w terminie 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego wraz z kompletną dokumentacją w sprawie
Skarga jest rozpatrywana w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia
Wniesienie skargi: po terminie niekompletnej bez uiszczenia opłaty sądowej w terminie wniesienia skargi
- w każdym przypadku powoduje pozostawienie skargi bez rozpatrzenia
Procedura odwoławcza nie wstrzymuje zawierania umów o dofinansowanie z wnioskodawcami, których projekty zostały zakwalifikowane do dofinansowania
Kwalifikowalność projektów i wydatków
Granice współfinansowania
Zasada współfinansowania Zasada współfinansowania: w odniesieniu do
pozyskiwania środków = wkład funduszy powinien być uzupełniany innymi środkami
Wkład na poziomie programów operacyjnych - obliczany w stosunku do całkowitych wydatków kwalifikowanych albo do publicznych wydatków kwalifikowanych
Limity określone w rozporządzeniu Wkład na poziomie osi priorytetowych
Plan finansowy programu operacyjnego Wkład na poziomie działań
Uszczegółowienie programu operacyjnego Wkład na poziomie projektów
Uszczegółowienie programu operacyjnego
Pojęcie i regulacja kwalifikowalności Kwalifikowalność dotyczy wydatków finansujących
projekty wybrane (zatwierdzone) przez instytucję zarządzającą PO albo na jej odpowiedzialność zgodnie z kryteriami ustalonymi przez komitet monitorujący
Reguły kwalifikowalności określone na poziomie krajowym poza wyjątkami przewidzianymi w regulacjach dotyczących funduszy
Hierarchia reguł: Reguły zawarte w prawie wspólnotowym Reguły zawarte w wytycznych MRR Reguły określone dla każdego PO przez instytucję
zarządzającą – mogą być bardziej restrykcyjne Jeżeli wsparcie stanowi pomoc publiczną – dodatkowo
stosuje się reguły kwalifikowalności pomocy
Zasady ogólne Początek okresu kwalifikowalności: 1.1.2007 lub data
przedstawienia PO Komisji (jeśli wcześniejsza); koniec okresu: 31.12.2015
Kwalifikowalność dotyczy wydatków faktycznie zapłaconych w tym okresie (ujęcie kasowe - rozchód środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego), z wyjątkiem:
Wkładów rzeczowych Kosztów amortyzacji Kosztów ogólnych (overheads)
Wymienione pozycje mogą być kwalifikowalne, jeżeli Tak stanowią krajowe reguły kwalifikowalności Kwota wydatku jest stwierdzona fakturą lub równoważnym
dokumentem księgowym W przypadku wkładów rzeczowych – współfinansowanie z funduszy
nie może przekroczyć całkowitych wydatków kwalifikowalnych pomniejszonych o wartość wkładów rzeczowych
Wyłączenia – ERDF (art. 7 1080/2006) Odsetki od zadłużenia Zakup gruntu za kwotę przekraczającą 10% całkowitych
wydatków kwalifikowalnych operacji; w szczególnie uzasadnionych przypadkach, IZ może stosować wyższą stopę dla projektów w zakresie środowiska
Likwidacja elektrowni jądrowych Odzyskiwalny VAT Wydatki na mieszkalnictwo, chyba że
Będą programowane w ramach projektów dotyczących zintegrowanego rozwoju miejskiego lub osi priorytetowej dla obszarów doświadczających lub zagrożonych fizyczną degradacją i wykluczeniem społecznym (lista kryteriów przyjęta przez Komisję)
Alokacja wydaktów na mieszkalnictwo nie będzie przekraczać 3% alokacji z ERDF na dany PO
Będą dotyczyć multi-family housing lub budynków należących do władz publicznych lub operatorów non-profit przeznaczonych dla gospodarstw domowych o niskich dochodach lub dla osób o specjalnych potrzebach
Wyłączenia – ESF (art. 11 1081/2006) Podlegający zwrotowi VAT Odsetki od zadłużenia Zakup mebli, wyposażenia, pojazdów,
infrastruktury, nieruchomości i gruntów Ale kwalifikujące są następujące koszty:
dodatki lub wynagrodzenia wypłacane przez stronę trzecią na rzecz uczestników danej operacji i poświadczone beneficjentowi
w przypadku grantów – koszty pośrednie zadeklarowane ryczałtowo do wysokości 20 % bezpośrednich kosztów operacji
koszty amortyzacji środków trwałych alokowane odpowiednio do czasu trwania operacji, o ile na nabycie tych aktywów nie zostały wykorzystane dotacje publiczne
Wyłączenia – CF (art. 3 1084/2006)
Odsetki od długu Zakup gruntu za kwotę
przekraczającą 10% całkowitych wydatków kwafikowalnych danej operacji
Mieszkalnictwo (housing) Likwidacja elektrowni nuklearnych Odzyskiwalny VAT
Zakres geograficzny kwalifikowalności Zgodny z regułami ogólnymi z zastrzeżeniem wyjątków Konwergencja:
projekt współfinansowany z SF lub CF musi być realizowany w granicach administracyjnych obszaru objętego programem, w ramach którego jest realizowany, chyba że projekt przynosi znaczące korzyści dla obszaru objętego wsparciem przez dany program oraz w PO zawarto odpowiednie postanowienia w tym zakresie i zaakceptowano realizację projektu w takim kształcie w umowie o dofinansowanie projektu
EWT – Współpraca przygraniczna w szczególnie uzasadnionych okolicznościach ze środków EFRR mogą
być współfinansowane wydatki poniesione poza obszarami wsparcia danego programu, a mianowicie na terenie NUTS III sąsiadujących z obszarami objętymi wsparciem w ramach danego PO, a także na terenie obszarów otoczonych przez obszary sąsiadujące; suma tego rodzaju wydatków nie może przekroczyć 20% alokacji EFRR przyznanej na dany PO
wydatki poniesione przez partnerów projektu, których stała siedziba mieści się poza obszarami wsparcia przewidzianymi w ramach danego programu, mogą zostać uznane za kwalifikowalne, o ile bez udziału tych partnerów cele projektu nie mogłyby zostać osiągnięte
Warunki „kwalifikowalności” projektu Projekt jest kwalifikowalny (może być objęty
wsparciem) jeżeli beneficjent jest uprawniony do złożenia wniosku w
ramach danego priorytetu /działania jest zgodny z PO oraz Szczegółowym opisem priorytetów przyczynia się do realizacji celów danego priorytetu
/działania jest zgodny z horyzontalnymi politykami Wspólnoty, w
tym w szczególności z politykami w zakresie: równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji, zrównoważonego rozwoju, konkurencji, zamówień publicznych, środowiska oraz społeczeństwa informacyjnego,
jest zgodny z kryteriami wyboru określonymi przez Komitet Monitorujący
spełnia warunek trwałości (durability)
Trwałość projektu – art. 57 rozporządzenia ogólnego Instytucja zarządzająca zapewnia, że wsparciem objęte są tylko
operacje trwałe Operacja jest trwała jeżeli w okresie 5 lat od daty jej ukończenia (3
lat - w przypadku projektów realizowanych w celu utrzymania inwestycji lub miejsc pracy stworzonych przez SME) nie będzie podlegać istotnej modyfikacji
wpływającej na istotę projektu lub warunki jego implementacji albo przyznającej firmie lub jednostce publicznej nieuzasadnioną korzyść oraz
wynikającej albo ze zmiany natury własności obiektu infrastruktury albo z zaprzestania działalności produkcyjnej
Operację uważa się za zakończoną jeżeli czynności nią objęte zostały faktycznie wykonane a wszystkie wydatki beneficjentów i odpowiedni wkład publiczny – faktycznie zapłacone; w takim przypadku przez datę zakończenia projektu należy rozumieć termin realizacji projektu określony w umowie o dofinansowanie
Instytucja zarządzająca informuje Komisję w sprawozdaniu rocznym o istotnych modyfikacjach
Wypłacone kwoty objęte są procedurą odzyskania
Warunki kwalifikowalności wydatku Kwalifikowalny jest wydatek, który:
został poniesiony w okresie kwalifikowalności wydatków jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego oraz
prawa krajowego jest zgodny z postanowieniami PO/RPO jest zgodny z kategoriami wydatków wynikającymi z postanowień
umowy o dofinansowanie projektu (bądź z zatwierdzonym budżetem projektu w przypadku projektów realizowanych w ramach PO KL)
jest niezbędny do realizacji projektu i został poniesiony w związku z realizacją projektu
został dokonany w sposób oszczędny, tzn. w oparciu o zasadę dążenia do uzyskania założonych efektów przy jak najniższej kwocie wydatku
został należycie udokumentowany nie podlega wyłączeniom z kwalifikowania jest zgodny z zasadami określonymi przez IZ PO/RPO został poniesiony przez beneficjenta (lub partnera, jeśli dopuszczają
to procedury IZ PO/RPO)
Ogólne zasady dokumentowania wydatków Podstawa dokumentowania - faktura lub
dokument księgowy o równoważnej wartości dowodowej
W przypadkach, gdy potwierdzenie poniesienia fakturą lub dokumentem równoważnym nie jest możliwe, dowodem zapłaty jest dokument określony przez IZ PO/RPO w szczegółowych wytycznych kwalifikowania wydatków
Wydatek dokonany w drodze potrącenia należności od określonego podmiotu i zobowiązań wobec tego podmiotu uważa się za poniesiony, jeśli podmiot ten uznał potrącenie i zostało to udokumentowane
Zakaz podwójnego finansowania Ten sam wydatek nie może być refundowany dwa
razy ze środków wspólnotowych lub z dotacji krajowych (np. refundowanie tego samego wydatku w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych z funduszy, zrefundowanie VAT ze środków funduszy i zwrot VAT ze środków budżetu państwa, zakupienie środka trwałego z udziałem środków dotacji krajowej i zrefundowanie kosztów amortyzacji tego środka trwałego w ramach funduszy, zrefundowanie wydatku poniesionego przez leasingodawcę na zakup dobra leasingowanego beneficjentowi w ramach leasingu finansowego, a następnie zrefundowanie rat opłacanych przez beneficjenta w związku z leasingiem tego dobra, itp.)
Cross-financing - art. 34 rozporządzenia ogólnego Każdy PO jest finansowany tylko z jednego funduszy (chyba że
chodzi o finansowanie infrastruktury transportowej i środowiska z ERDF i CF)
Ale: w odniesieniu do ERDF i ESF, każdy z tych funduszy może finansować w sposób komplementarny i w granicach limitu 10% finansowania ze środków wspólnotowych każdej osi priorytetowej danego PO – działania mieszczące się w zakresie wsparcia z drugiego funduszu, pod warunkiem że działania te są konieczne dla satysfakcjonującej implementacji operacji, oraz że są bezpośrodnio z nią związane
W działaniach realizowanych w ramach priorytetu dotyczącego integracji społecznej oraz objętych zakresem rozporządzenia 1081/2006 IZ PO/RPO można podnieść procentowy limit cross-financing do 15%, z zastrzeżeniem art. 3 ust. 7 rozporządzenia 1081/2006
O zastosowaniu cross-financingu w danym PO decyduje IZ
Projekty generujące przychody – definicja – art. 55 rozporządzenia ogólnego
Projekt generujący przychody: operacja obejmująca dokonywanie
inwestycji w infrastrukturę, której wykorzystywanie związane jest z pobieraniem opłat bezpośrednio od użytkowników albo
operacja obejmująca sprzedaż lub najem (dzierżawę) nieruchomości albo
operacja polegająca na odpłatnym świadczeniu usług
Metody ograniczania wydatków kwalifikowanych dla RGP Dla inwestycji infrastrukturalnych i innych
projektów, dla których możliwe jest obiektywne oszacowanie przyszłych przychodów: luka finansowa – financial gap
Dla projektów, dla których nie jest możliwe obiektywne oszacowanie przyszłych przychodów:
Przychody wygenerowane w okresie pięciu lat od zakończenia operacji są odliczane są od wydatków zadeklarowanych Komisji; pomniejszenia wydatków dokonuje instytucja certyfikująca nie później przy częściowym lub końcowym zamknięciu programu operacyjnego
Odpowiednio do tego należy skorygować wniosek o płatność salda końcowego
Luka finansowa Wydatki kwalifikowane na projekty generujące
przychody nie mogą przekraczać różnicy między bieżącą wartością nakładów inwestycyjnych a bieżącą wartością przychodów netto w określonym okresie odniesienia
Zgodnie z wytycznymi dot. kwalifikowalności, okresy odniesienia określone być powinny w wytycznych dot. RGP
Jeżeli nakłady inwestycyjne obejmują zarówno wydatki kwalifikowalne, jak i niekwalifikowalne, przychody netto należy proporcjonalnie alokować pomiędzy kwalifikowalną i niekwalifikowalną część wydatków
Przykład
przychody netto
80%
20%
rozliczane nierozliczane
nakłady inwestycyjne
80%
20%
kwalifikowalne
niekwalifikowalne
Obliczanie luki finansowej - schemat
Wartość bieżąca nakładów inwestycyjnych na realizację (DIC)
- Wartość bieżąca przychodów netto (DNR)
= Maksymalny wydatek kwalifikowalny (Max EE)
/ Wartość bieżąca nakładów inwestycyjnych (DIC)
= stopa luki finansowej (R)
* Kwalifikowalne nakłady inwestycyjne na realizację projektu
= kwota decyzji (DA)
* maksymalna wielkość współfinansowania określona dla osi priorytetowej (Max CRpa)
= dotacja UE
Pomoc publiczna
Możliwość występowania pomocy publicznej w projektach sektora samorządowego
Konstytutywne cechy pomocy publicznej – korzyść dla beneficjenta Działania, które w różny sposób zmniejszają ciężary uwzględnianie
zwykle w budżecie przedsiębiorstwa, i które z tego względu są podobne do dotacji, jak między innymi dostarczanie towarów i usług na korzystniejszych warunkach – stwarzają korzyści w rozumieniu art. 87(1) Traktatu - T-274/01 Valmont;
Rezygnacja z zysku, którego normalnie można by oczekiwać – stwarza korzyść o charakterze pieniężnym - C-67, 68, 70/85 van der Kooy;
Wkłady do kapitału przedsiębiorstw i pożyczki preferencyjne stanowią pomoc publiczną, jeśli przedsiębiorstwo nie mogłoby uzyskać porównywalnych środków na rynku kapitałowym - C-301/87 Boussac;
Pojęcie korzyści obejmuje nie tylko subsydia, lecz także działania, które w różny sposób zmniejszają normalne ciężary ponoszone przez budżet przedsiębiorstwa - C-387/92 Banco Exterior;
Korzyść stanowi pomoc publiczną, jeśli beneficjent nie otrzymałby jej w zwykłych warunkach rynkowych - C-39/94 SFEI;
Konstytutywne cechy pomocy publicznej – korzyść dla beneficjenta Zagadnienie zyskowności beneficjenta nie jest decydujące przy badaniu
istnienia korzyści, musi być jednak rozpatrywane w kontekście pytania, czy inwestor publiczny postąpił jak inwestor w gospodarce rynkowej – T-228, 233/99 Westdeutsche Landesbank.
Stwierdzenie istnienia elementy pomocy w dokapitalizowaniu przedsiębiorstwa wymaga przemyślenia, czy w podobnych okolicznościach prywatny inwestor o wielkości porównywalnej do instytucji udzielającej wsparcia, dostarczyłby takiego kapitału. Postępowanie prywatnego inwestora musi być co najmniej ukierunkowane na osiągnięcie zysku w dłuższym okresie - C-305/89 Alfa Romeo.
Jeśli perspektywy zyskowności przedsiębiorstwa nie zdołałyby skłonić prywatnego inwestora działającego w zwykłych warunkach gospodarki rynkowej do dokapitalizowania przedsiębiorstwa, czyli przedsiębiorstwo nie mogłoby uzyskać środków niezbadanych do jego przetrwania na rynku kapitałowym – dokapitalizowanie stanowi pomoc publiczną - C-142/87 Tubemeuse.
Brak niemożności uzyskania kapitału na rynku kapitałowym można skonstatować np. na podstawie trzech kryteriów: finansowej struktury przedsiębiorstwa, pilnej potrzeby inwestycji odtworzeniowych oraz nadprodukcji w danym sektorze - C-296, 318/82 Leeuwarder Papierwarenfabriek
Konstytutywne cechy pomocy publicznej – udzielana przez państwo lub z zasobów państwowych
Państwo oznacza nie tylko sektor rządowy, lecz także władze regionalne oraz lokalne - C-248/84;
Dla okoliczności istnienia pomocy publicznej nie ma znaczenia, czy wsparcie udzielane jest bezpośrednio przez władze państwowe, czy też przez organizacje publiczne lub prywatne ustanowione przez państwo lub wyznaczone przez państwo do udzielania pomocy
Wsparcie musi być udzielone przez państwo lub z zasobów państwowych, a ponadto przypisywane państwu - C-482/99 Stardust;
Sam fakt pozostawania określonych aktywów pod kontrolą władz publicznych wystarcza do uznania ich za zasoby państwowe - C-83/98 Ladbroke Racine
Pomoc udzielana ze środków Wspólnoty nie jest pomocą publiczną C-213, 215/81 Norddeutsches Vieh- und Fleischkontor .
Konstytutywne cechy pomocy publicznej – selektywność
Ani duża liczba uprawnionych ani fakt, że prowadzą działalność w różnych sektorach nie wyklucza selektywnego charakteru wsparcia - C-409/00;
Instrumenty stosowane powszechnie mogą mieć charakter selektywny, jeśli stosujący je organ korzysta ze swobody przy ich stosowaniu T-127, 129, 148/99 Demesa
Ogólna konstrukcja systemu może usprawiedliwiać stosowanie pewnych wyjątków - C-173/73
Konstytutywne cechy pomocy publicznej – zakłócenie konkurencji i wpływ na wymianę handlową
Jeśli przedsiębiorstwo działające w sektorze, w którym występuje nadprodukcja i konkurują przedsiębiorstwa z różnych krajów członkowskich, otrzymuje od państwa wsparcie, wsparcie to wpływa na handel i zakłóca konkurencję, o ile jego ciągła obecność na rynku nie pozwala konkurentom z innych krajów na zwiększenie udziałów w rynku i obniża ich szanse zwiększenia eksportu do tego kraju członkowskiego - C-305/89Alfa Romeo.
Relatywnie małą wielkość wsparcia albo relatywnie małe rozmiary otrzymującego je przedsiębiorstwa nie wyklucza możliwości wywarcia wpływu na handel między państwami członkowskimi - C-142/87 Tubemeuse.
Jeśli wsparcie wzmacnia pozycję przedsiębiorstwa w stosunku do innych przedsiębiorstw uczestniczących w handlu między państwami członkowskimi – wsparcie wpływa na ten handel C-730/79 Philips Morris.
Wsparcie może wpływać na handel i zakłócać konkurencję nawet jeśli przedsiębiorstwo konkurujące z produktami z innych krajów członkowskich niczego nie eksportuje, a w danym sektorze nie ma nadprodukcji - C-102/87 Fonds industriel.
Rodzaje pomocy Kryterium podstawy udzielenia
Indywidualna (nieobjęta programem [pomoc ad hoc] oraz objęta programem, ale podlegająca notyfikowaniu)
Objęta programem (akt normatywny - any act on the basis of which, without further implementing measures being required, individual aid awards may be made to undertakings defined within the act in a general and abstract manner and any act on the basis of which aid which is not linked to a specific project may be awarded to one or several undertakings for an indefinite period of time and/or for an indefinite amount)
Kryterium przeznaczenia Regionalna Horyzontalna (na restrukturyzację przedsiębiorstw, doraźna, na prace
badawczo-rozwojowe, na utrzymanie poziomu zatrudnienia lub utworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwach, na rozwój małych i średnich przedsiębiorców, na ochronę środowiska, na szkolenia na potrzeby określonych przedsiębiorców, bezpośrednio związane z rozwojem ich przedsiębiorstw)
Sektorowa
Wyłączenia grupowe Pojęcie – pomoc zgodna ze wspólnym rynkiem i nie
podlegająca obowiązkowi notyfikacji Podstawa – rozporządzenia Komisji wydane na
podstawie art. 1 Council Regulation (EC) No 994/98 of 7 May 1998 on the application of Articles 92 and 93 of the Treaty establishing the European Community to certain categories of horizontal State aid
Zakres: Pomoc dla SMEs Pomoc na R&D Pomoc na ochronę środowiska Pomoc na zatrudnienie Pomoc na szkolenia W zakresie pomocy regionalnej – pomoc zgodna z mapą
zatwierdzoną przez Komisję dla każdego państwa członkowskiego
GBER - zakres Pomoc regionalna
Regionalna pomoc inwestycyjna (wsparcie inwestycji i zatrudnienia) Pomoc dla nowo utworzonych małych przedsiębiorstw
Wsparcie inwestycji i zatrudnienia w SME Wsparcie ochrony środowiska
Wsparcie inwestycji służących podnoszeniu standardów ochrony środowiska
Pomoc na nabywanie środków transportu przekraczających standardy Wsparcie dostosowania SME do przyszłych standardów ochrony
środowiska Pomoc inwestycyjna dla działań energooszczędnych Pomoc inwestycyjna dla wysoko efektywnej kogeneracji Pomoc inwestycyjna dla produkcji energii ze źródeł odnawialnych Wsparcie opracowywania analiz środowiskowych Wsparcie w formie ulg w daninach środkowiskowych
GBER – zakres c.d. Wsparcie usług doradczych dla SME Wsparcie udziału SME w targach Pomoc w formie risk capital Wsparcie R&D&I
Wsparcie projektów w zakresie badań i rozwoju Wsparcie technicznych studiów wykonalności Pokrywanie kosztów związanych z rejestracją praw
własności przemysłowej Wsparcie badań i rozwoju w sektorach: rolnictwo i
rybołówstwo Pomoc dla młodych i innowacyjnych przedsiębiorstw Wsparcie usług wspierających innowacyjność Wsparcie czasowego zatrudniania wysoko
wykwalifikowanych pracowników jednostek badawczych lub dużych przedsiębiorstw przez SME
GBER – zakres c.d. Pomoc szkoleniowa Wsparcie dla pracowników
defaworyzowanych Wsparcie zatrudniania pracowników znajdujących
się w szczególnie niekorzystnej sytuacji w formie subsydiowania wynagrodzeń
Wsparcie zatrudniania pracowników niepełnosprawnych w formie subsydiowania wynagrodzeń
Pokrywanie dodatkowych kosztów zatrudniania pracowników niepełnosprawnych
Wsparcie tworzenia przedsiębiorstw przez panie
De minimis Podstawa – art. 2 Council Regulation (EC) No 994/98 of
7 May 1998 on the application of Articles 92 and 93 of the Treaty establishing the European Community to certain categories of horizontal State aid - Commission Regulation (EC) No1996/2006 of 15 December 2006 on the application of Articles 87 and 88 of the EC Treaty to de minimis aid
Zastosowanie Pomoc transparentna (możliwe jest obliczenie GGE bez
przeprowadzania analizy ryzyka) Kumulacja Pomoc de minimis nie może być kumulowana z innymi
rodzajami pomocy dotyczącej tych samych kosztów kwalifikowanych jeśli skutkowałoby to przekroczeniem progu intensywności określonego przez Komisję w regulacji dotyczącej wyłączeń grupowych lub w decyzji
De minimis – c.d. Pomoc jest zgodna ze wspólnym rynkiem i nie podlega notyfikacji
jeśli: GGE pomocy w okresie trzech lat obrachunkowych (fiscal years),
nie przekracza równowartości € 200.000. Limit stosuje się bez względu na cel i formę pomocy de minimis
Zasady udzielania Beneficjent pisemnie lub elektronicznie informuje podmiot
udzielający pomocy 1) o pomocy de minimis otrzymanej w bieżącym roku obrachunkowym i w ciągu 2 lat poprzednich; 2) o wielkości i przeznaczeniu pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis
Podmiot udzielający pomocy pisemnie informuje beneficjenta o charakterze de minimis udzielonej pomocy z przytoczeniem tytułu i publikatora regulacji
Jeżeli całkowita wielkość pomocy przekracza limit, pomoc nie może korzystać z zasady de minimis nawet w odniesieniu do części nieprzekraczającej limitu
De minimis - wyłączenia Wyjątki:
Pomoc w sektorze rybołówstwa i górnictwa węgla Pomoc na działalność związaną z produkcją,
przetwarzaniem lub sprzedażą produktów rolnych (aneks I do Traktatu)
Pomoc eksportowa (pomoc uzależniona bezpośrednio od wielkości eksportu lub przeznaczona na tworzenie sieci dystrybucyjnych za granicą, ich funkcjonowanie lub na inne bieżące wydatki związane z działalnością eksportową)
Pomoc uzależniona od wykorzystania produktów krajowych
Pomoc na nabycie środków transportu drogowego dla przedsiębiorstw transportowych
Pomoc dla przedsiębiorstw w trudnej sytuacji ekonomicznej
Cykl „życia” projektu
Identyfikacja – Formułowanie – Przygotowanie – Realizacja -
Monitoring
Pojęcie projektu Projekt = operacja Definicja dla potrzeb art. 39 rozporządzenia
1083/2006: operacja obejmujące szereg robót budowlanych,
działań lub usług, których celem jest ukończenie niepodzielnego zadania o sprecyzowanym charakterze gospodarczym lub technicznym, mającego jasno określone cele
Definicja wg PCM guidelines: Seria działań (activities) mających na celu realizację
jasno określonych celów (objectives) w określonym okresie i w ramach określonego budżetu
Projekty rozwojowe (development projects) są sposobem jasnego definiowania i zarządzania inwestycjami oraz procesami zmian
Konieczne elementy projektu Interesariusze (stakeholders) – wyraźnie
określeni, obejmujący m.in. grupę docelową (target group) oraz beneficjentów ostatecznych (final beneficiaries)
Ustalenia dotyczące koordynacji, zarządzania i finansowania – jasno określone
System monitoringu i ewaluacji wspomagający zarządzanie efektywnością (performance management)
Odpowiedni zakres analizy finansowej i ekonomicznej, które prowadzą do wniosku, że korzyści projektu przewyższają koszty
PCM Project Cycle Management:
działania w zakresie zarządzania oraz procedury podejmowania decyzji wykorzystywane w cyklu życia projektu (obejmujące m.in. kluczowe zadania, podział funkcji i odpowiedzialności, kluczowe dokumenty, opcje decyzyjne)
Cele PCM – zapewnienie, że: Projekty realizują nadrzędne cele Unii Projekty odpowiadają uzgodnionej strategii i
rzeczywistym problemom grup docelowych/beneficjentów
Projekty są wykonalne, tzn. ich cele mogą być rzeczywiście osiągnięte w ramach ograniczeń otoczenia operacyjnego i możliwości wdrażających jednostek
Korzyści generowane przez projekt będą prawdopodobnie trwałe
Założenia PCM Założenia PCM Aktywny udział kluczowych interesariuszy, promocja
local ownership Stosowanie Logical Framework Approach i innych
narzędzi wspomagających kluczowe procesy analiz i ocen (m.in. interesariuszy, problemów, celów, strategii)
Oparcie każdego etapu cyklu projektu na kluczowych kryteriach oceny jakości
Opracowywanie w każdym etapie cyklu kluczowych dokumentów odpowiedniej jakości, wspomagających proces podejmowania decyzji w oparciu o wystarczający zasób informacji
Cykl realizacji (życia) projektu
IDENTYFIKACJA
FINANSOWANIE
PROGRAMOWANIE
SFORMUŁOWANIEEWALUACJA I AUDYT
IMPLEMENTACJA
PROGRAM INDYKATYWNY
PROGRAMOWANIE
IDENTYFIKACJA
OPRACOWANIE
FINANSOWANIE
WDROŻENIE
EWALUACJA I AUDYT
WSTĘPNE STUDIUM WYKONALNOŚCI
STUDIUM WYKONALNOŚCI
UMOWA o DOFINANSOWANIE
PLAN PRACY
RAPORTY KOŃCOWE
PCM – kluczowe dokumenty
Zasadnicze czynniki trwałości (sustainability) projektu Własność beneficjentów Wsparcie polityki Odpowiednia technologia Aspekty środowiskowe Aspekty społeczno-kulturowe Gender equity Zasoby instytucjonalne i w zakresie
zarządzania Wykonalność finansowa i ekonomiczna
Cechy dobrego projektu Projekt powinien być:
Odpowiedni (relevant) – ma odpowiadać wykazanym potrzebom o charakterze priorytetowym analiza: przed realizacją
Wykonalny (feasible) – ma zapewniać uzyskanie trwałych korzyści dla określonych grup docelowych analiza: przed realizacją
Skuteczny i dobrze zarządzany (effective and well managed) – ma przynosić zamierzone korzyści i być dobrze zarządzany analiza: w trakcie realizacji
Kryteria oceny jakości projektu – quality frame
Odpowiedniość Wykonalność SkutecznośćSpójny z politykami Unii Cele i program działań
jasne i odpowiadające konkretnym potrzebom
Projekt pozostaje odpowiedni i wykonalny
Spójny z politykami państwa
Czytelne koszty, analiza finansowa i ekonomiczna
Cele projektu są realizowane
Zidentyfikowani kluczowi interesariusze i grupy docelowe, wykazana wykonalność instytucjonalna, local ownership
Przejrzyste ustalenia w zakresie koordynacji, zarządzania i finansowania
Projekt jest dobrze zarządzany
System monitringu i ewaluacji, ustalenia dot. audytu
Trwałość projektu pozostaje nienaruszona
Problemy przeanalizowane
System zarządzania ryzykiem
Stosowane są dobre praktyki w zakresie zarządzania projektamiWyciągnięte
doświadczenia z realizacji podobnych projektów
Aspekty środowiskowe, techniczne i społeczne
Faza programowania Rezultaty w odniesieniu do projektu:
Określenie kluczowych interesariuszy, ocena ich potrzeb, interesów i możliwości
Określenie i analiza priorytetowych problemów i ograniczeń rozwojowych oraz szans
Określenie celów rozwojowych odpowiadających zidentyfikowanym problemom
Określenie strategii działań i wsparcia ze środków wspólnotowych z uwzględnieniem wykonanych analiz, ograniczeń, dotychczasowych doświadczeń
Faza identyfikacji Zasadnicze działanie – pre-feasibility study Ocena ram programowania, analiza
interesariuszy, analiza problemów, ocena podobnych inicjatyw, wstępna analiza celów, ocena zasobów i kosztów, ocena ustaleń w zakresie koordynacji, zarządzania i finansowania, analiza finansowa, ekonomiczna, techniczna
Follow-up work plan
Faza formułowania Zasadnicze działania – studium wykonalności,
wniosek Potwierdzenie spójności z ramami
programowania, analiza interesariuszy, analiza problemów, wykazanie komplementarności z innymi inicjatywami, ocena strategii realizacji, analiza hierarchii celów (objective-purposes-results-indicative activities), analiza kosztów i zasobów, ocena ustaleń dot. koordynacji, zarządzania i finansowania, ocena ustaleń dot. monitoringu, ewaluacji i audytu, ocena trwałości, ocena ryzyk, analiza finansowa, analiza ekonomiczna, analiza techniczna, analiza oddziaływania na środowisko
Narzędzia wspomagające formułowanie
Kryteria oceny jakości Matryca logiczna Ocena wykonalności
instytucjonalnej Matryca zarządzania ryzykiem
Faza wdrażania Cele: zrealizowanie zamierzeń, efektywne
zarządzanie zasobami, monitorowanie przebiegu i opracowywanie sprawozdań
Działania: monitoring, zmiany planów, sprawozdawczość
Monitoring – systematyczny i ciągły proces gromadzenia, analizy i wykorzystywania informacji dotyczących zarządzania wydatkami, zasobami, ryzykami, realizacji celów, etc. w celu wspomagania skutecznego podejmowania decyzji
Narządzia wspomagające wdrażanie
Zestawienie działań/prac Zestawienie zasobów/budżet
Faza ewaluacji Ewaluacja – ocena, w miarę możliwości jak najbardziej
systematyczna i obiektywna, ukończonego projektu (jak również projektu w toku), programu lub polityki, jego ukształtowania (design), wdrażania i rezultatów, której celem jest określenie stopnia odpowiedniości i realizacji celów, efektywności rozwojowej, skuteczności, oddziaływania i trwałości
Zasady ewaluacji Bezstronność i niezależność, oddzielenie od funkcji
programowania i wdrażania Wiarygodność i przejrzystość, rozpowszechnianie
rezultatów Udział interesariuszy Przydatność spostrzeżeń i rekomendacji (prezentacja
odpowienich, jasnych i zwięzłych informacji w odpowiednim czasie)
Kryteria ewaluacji Odpowiedniość (relevance) – stosunek celów projektu do
problemów, które projekt ma rozwiązywać oraz do fizycznego i politycznego otoczenia projektu; ocena jakości przygotowania i designu projektu
Efektywność (efficiency) – osiągnięcie rezultatów projektu przy rozsądnych kosztach, analiza podejść alternatywnych (czy proces konwersji zasobów na działania był najbardziej efektywny w odniesieniu do jakości, ilości i czasu?)
Skuteczność (effectiveness) – stosunek rezultatów do osiągnięcia celów projektu (analiza korzyści dla grup docelowych, a w szczególności grup wrażliwych: dzieci, osób starszych, osób niepełnosprawnych)
Oddziaływanie (impact) – relacja rezulatów projektu do jego szerszego otoczenia (analiza wpływu projektu na realizację szerszych celów politycznych/sektorowych)
Trwałość (sustainability) – ocena prawdopodobieństwa trwałości korzyści generowanych przez projekt (po zamknięciu dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania) z uwzględnieniem poszczególnych czynników trwałości
Struktura raportu ewaluacyjnego Podsumowanie (głównie zagadnienia będące
przedmiotem analizy, główne spostrzeżenia i wnioski, rekomendacje z odwołaniem do stron raportu) – faktycznie oddzielny dokument
Opis (opis projektu, celów ewaluacji, opis faktów i ich analiza w odniesieniu do pięciu kryteriów ewaluacji)
Wnioski i rekomendacje Aneksy (ToR, metodologia: fazy, metody
gromadzenia danych, konstruowania prób itd., logframe, osoby i instytucje konsultowane)
Audyt Cel
Ocena działalności/przedmiotu, za którą odpowiedzialna jest określona osoba – pod względem odpowienich kryteriów oraz
Sformułowanie wniosków/wyrażenie opinii dostarczającej odbiorcy odpowiedniego stopnia pewności co do audytowanej działalności/przedmiotu w szczególności w zakresie legalności/zgodności z procedurami oraz w zakresie efektywności wykorzystania zasobów i funduszy (czy są one wykorzystywane zgodnie z zasadami sound financial management, tzn. skutecznie i oszczędnie) i w zakresie skuteczności ich wykorzystania (czy prowadzą do osiągnięcia celów)
Audyt finansowy dostarcza pewności co do legalności i rzetelności (regularity) wpływów i wydatków projektu
Audyt jakości wykonania (performance audit) bada i ocenia realizację 3E w zakresie projektu
Kryteria audytu Zgodność (compliance) – zgodność działań i
finansów projektiu ze stosownymi przepisami (legalność) i zasadami (regularity)
Oszczędność i efektywność – także ocena designu i funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej (środowiska, zarządzania ryzykiem, informacji i komunikacji, działań kontrolnych i monitoringu) jednostki odpowiedzialnej za zarządzanie i wdrożenie projektu
Skuteczność
Monitoring, ewaluacja i audyt - różnice
Monitoring Ewaluacja Audyt
Kto? osoby zarządzające
zwykle jednostka zewnętrzna
jednostka zewnętrzna
Kiedy? na bieżąco okresowo ex-ante (ocena systemów)ex-post
Po co? kontrola przebiegu, podejmowanie działań naprawczych
żeby wyciągnąć wnioski na przyszłość
dostarczenie informacji interesariuszom, rekomendacje
Związek z hierarchią celów logframe
inputs, działania, rezultaty
rezultaty, cele inputs, działania, rezultaty
Logical framework approach Aid to thinking – proces analityczny i
zestaw narzędzi wspomagających proces designu (planowania) projektu i zarządzania projektem
Opracowana w latach 60-tych dla potrzeb USAID, od roku 1993 zalecane do stosowania w ramach projektów finansowanych ze środków unijnych
LFA a LFM
Logframe – matryca logiczna projektu
Matryca podsumowująca kluczowe elementy planowanego projektu: Hierarchię celów (opis projektu, logika
interwencji) Czynniki zewnętrzne, od których zależy
powodzenie projektu (założenia) Sposób monioringu i ewaluacji efektów
projektu (wskaźniki i źródła weryfikacji)
Struktura LFMOpis projektu Wskaźniki
(OVI)Weryfikacja
Założenia
1. Cel ogólny – w jaki sposób projekt przyczynia się do realizacji celów programu (impact)
8. Sposób pomiaru w odniesieniu do ilości, jakości i czasu (QQT)
9. Sposób gromadzenia informacji (jak, kto, kiedy?)
2. Cele szczegółowe (purposes), w kontekście polityki spójności results – korzyści dla grup docelowych
10. Sposób pomiaru w odniesieniu do ilości, jakości i czasu
11. Sposób gromadzenia informacji
7. Założenia determinujące realizację OO pod warunkiem uzyskania rezultatów
3. Produkty (output) – uchwytne efekty projektu lub usługi (czasami określane jako results)
12. Sposób pomiaru w odniesieniu do ilości, jakości i czasu
13. Sposób gromadzenia informacji
6. Założenia determinujące uzyskanie rezultatów pod warunkiem uzyskania produktów
4. Czynności – zadania wykonywane w celu wygenerowania produktów (work programme)
Zasoby Budżet 5. Założenia determinujące uzyskanie produktów pod warunkiem wykonania czynności
Proces opracowywania logframe
Analiza
Analiza interesariuszyAnaliza problemuAnaliza celów Analiza strategii
Planowanie
OpracowanielogframePlanowanie działańPlanowanie zasobówi środków finansowych
Punkt wyjścia - programowanie
Podstawa przygotowania logframe – znajomość dokumentów programowych, polityk, sektora, kontekstu instytucjonalnego
Analiza interesariuszy Interesariusze (stakeholders) – osoby, grupy
osób, instytucje, przedsiębiorstwa potencjalnie zainteresowane powodzeniem (lub niepowodzeniem) projektu
Interesariuszami są w szczególności grupy docelowe, beneficjenci końcowi, partnerzy projektu
Czyje problemy i możliowości będą analizowane? Kto i w jaki sposób zyskuje, a kto traci na
realizacji projektu? Należy zwrócić szczególną uwagę na efekty
dystrybucyjne, zwłaszcza w odniesieniu do grup wrażliwych (zastosowanie gender analysis)
Narzędzia stosowane w analizie interesariuszy
Matryca analizy SWOT Diagramy Venna Spider diagrams
Analiza problemu
Indentyfikuje negatywne aspekty bieżącej sytuacji i wskazuje zależności przyczynowo-skutkowe między zidentyfikowanymi problemami
Zasadniczy proces i rezultat: problem tree – diagram obrazujący
relacje przyczynowo-skutkowe między zidentyfikowanymi problemami
Drzewo problemu
Problem kluczowy
Przyczyna 1
Przyczyna 2 Skutek 2
Przyczyna 2.1
Przyczyna 2.2
Przyczyna 2.3
Przyczyna 3
Skutek 1
Skutek 2
Skutek 3
Analiza celów
Powinna : opisywać przyszłą sytuację weryfikować hierarchię celów obrazować relacje means-ends
(objective tree)
Drzewo celów
Cel nadrzędny
Cel 1 Cel 2
Cel 2.1 Cel 2.2 Cel 3.1
Cel 3
Cel 3.2
Cel 3.3
Cel 2.1.2 Cel 2.1.1
Cel 2.1.2.1
Cel 2.1.2.2
Analiza strategii Czy projekt ma być remedium na wszystkie,
czy tylko niektóre problemy? Najistotniejsze możliwości Jaki sposób interwencji zapewnia osiągnięcie
rezultatów i trwałość efektów? Jakie są koszty realizacji poszczególnych opcji,
która charakteryzuje się największą efektywnością kosztową?
Która strategia prowadzi do najpełniejszego uwzględnienia potrzeb grup wrażliwych?
Która strategia maksymalnie ogranicza negatywny wpływ na środowisko?
Logika interwencji (means-ends) Jeżeli dysponujemy wystarczającymi zasobami
(inputs, resources), zrealizujemy określone czynności (work programme) – warunek konieczny i wystarczający
Jeśli zrealizujemy work programme, osiągniemy rezultaty (results) – warunek konieczny i wysarczający
Jeśli osiągniemy rezultaty, możemy zrealizować cele szczegółowe – warunek konieczny ale niewystarczający
Jeśli zrealizujemy cele szczegółowe, możemy przyczynić się do osiągnięcia celu ogólnego – warunek konieczny ale niewystarczający
Nomenklatura Cel ogólny (overall objective, goal):
Projekt przyczynia się do realizacji (contributes to)
Cele szczegółowe (purposes, results): Należy się odnieść do korzyści dla grup
docelowych (increased, improved) Produkty:
Dostarczane, wytwarzane, przeprowadzane (delivered, produced, conducted)
Czynności: Wykonywane (prepare, design, construct,
research)
OVI – obiektywnie mierzalne wskaźniki
Specific (wyraźnie odnoszące się do celu, którego osiągnęcie mają mierzyć)
Measurable (mierzalne w sposób ilościowy lub jakościowy)
Achievable/available (dostępne po umiarkowanym koszcie)
Relevant (odpowiadające zapotrzebowaniu na informacje)
Time-bound (czas zrealizowania celów musi być określony) „Indicative guidelines on evaluation methods:
monitoring and evaluation indicators”, DG Regio, Working Document No. 2
Kategorie wskaźników Oddziaływanie (impact):
Ogólne (global) – długoterminowe efekty w szerszej populacji
Specyficzne (specific) – efekty pojawiające się po pewnym czasie, ale bezpośrednio powiązane z projektem i dotyczace bezpośrednich beneficjentów
Rezultaty – efekty natychmiastowe i dotyczące bezpośrednich beneficjentów
Produkty – bezpośrednie i materialne
Wskaźniki a celeOddziaływanie
(impacts)
Rezultaty(Outcomes/
Results)
Specificobjective
Global objectives
Produkty/outputs
activitiesInputs/means
Operationalobjective
Zestawienie czynności, zestawienie zasobów, budżet Zestawienie czynności – wykres Gantta,
metoda ścieżki krytycznej (PERT) Zestawienie zasobów Zestawienie czynności + zestawienie zasobów
= work plan Na podstawie zestawienia czynności i zasobów
szacowane jest zapotrzebowanie na płynność i opracowywany budżet projektu
Budżet projektu = zestawienie czynności + zestawienie zasobów + określenie kosztów przypadających na jednostkę zasobu
LFA w różnych fazach Project Cycle Formułowanie: określa logikę interwencji, która
stanowi podstawę wszystkich analiz, zestawienie kosztów umożliwia określenie wielkości zapotrzebowania na środki zewnętrzne
Wdrażanie: stanowi podstawę opracowania work planu, OVI są podstawą monitoringu, założenia są podstawą planu zarządzania ryzykiem, stanowi podstawę opracowywania sprawozdań z realizacji
Ewaluacja i audyt: stanowi punkt odniesienia ewaluacji i audytu
Metody i koncepcje analizy finansowej i ekonomicznej projektu
Etapy oceny wykonalności finansowej i ekonomicznej
Etapy analizy projektuKrok 1.
Analiza technicznaJakie są techniczne
charakterystyki projektu
Krok 2.Analiza popytu
Jakie są rozmiary zapotrzebowania na dany produkt?
Jaka jest cenowa elastyczność Popytu?
Krok 3.Analiza finansowa
Czy projekt jest wykonalny w sensie finansowym?Obliczenie NPV i IRR
Etapy analizy projektu - 2Krok 4.
Korekty fiskalne
Eliminacja transferów nie stanowiących cash flow
ze społecznego punktu widzenia
Krok 5.Waluacja efektów
zewnętrznych
Jakie są korzyści i koszty społeczne?Czy można je zmierzyć?Czy można je wycenić?
Krok 6.Oszacowanie kosztów
alternatywnych
Jakie są koszty alternatywne wykorzystanych zasobów i otrzymanych rezultatów?
Krok 7.Obliczenie ENPV i EIRR Czy projekt jest opłacalny
w sensie ekonomicznym?
Analiza efektywności kosztowej
DGC
Analiza cost effectiveness Identyfikacja
celów Identyfikacja opcji
Kwantyfikacja rezultatów
Kwantyfikacja kosztów
Wybór kryterium
Co chcemy zrobić? Jak możemy to
zrobić? Co zyskujemy?
Co tracimy?
Która opcja jest najlepsza?
Analiza statyczna i dynamiczna Dynamic Generation Cost Opracowany i stosowany w KfW dla oceny
projektów proekologicznych Standardowe narzędzie oceny ekonomicznej
Länderarbeitsgemeinschaft Wasser (LAWA) Rzadko wykorzystywany poza granicami
Niemiec Wszystkie opcje muszą mieć porównywalne
rezultaty Stosowana zwykle tam, gdzie
rezultaty/korzyści są trudne do skwantyfikowania
Metodologia Aktualizujemy wartości kosztów
(nakłady inwestycyjne + koszty eksploatacji)
Aktualizujemy wartości przychodów (miara efektu ekologicznego * cena)
nnn
i
KEKI
i
KEKI
i
KEKI
i
KEKI
i
KEKIZKC
)1(...
)1()1()1()1( 333
222
111
000
nnEEEEEEEEEE
i
EEp
i
EEp
i
EEp
i
EEp
i
EEpZP
)1(
*...
)1(
*
)1(
*
)1(
*
)1(
*3
32
21
10
0
Metodologia Jaka wartość cenowa efektu ekologicznego pozwoli na
zrównanie przychodów z kosztami?
Problem wyboru cen bieżących albo cen stałych Problem oszacowania stopy dyskontowej
(alernatywny koszt kapitału w skali mikro, czy może „stopa odzwierciedlająca społeczne preferencje)
Problem horyzontu czasowego analizy – szacowanie okresu życia projektu (najbardziej trwałych składników inwestycji)
.)1()1(
*00
nt
tttt
nt
tt
tEE i
KEKI
i
EEp
Interpretacja Okres analizy musi być równy okresowi życia
projektu DCG wyrażony w PLN na jednostkę efektu
ekologicznego DCG – techniczny koszt „wytworzenia” jednostki
efektu ekologicznego DCG – jako ułomna miara kosztu jednostkowego
ma sens jedynie przy porównywaniu rozwiązań opcjonalnych
Analiza DCG powinna być przeprowadzona przed dokonaniem wyboru opcji
Wartość DCG jako narzędzia sprawozdawczego jest ograniczona ze względu na asymetrię informacji pomiędzy wnioskodawcą a oceniającym
Wady Trudności w wyborze miary efektu ekologicznego
(np. liczba m3 ścieków) Trudności w szacowaniu nakładów i kosztów
(budynki i rurociągi – okres życia – 30-50 lat, wyposażenie i instalacje – 10-15 lat, eksploatacja – koszty stałe – zatrudnienie, remonty; koszty zmienne – energia, środki chemiczne, opłaty ekologiczne, gospodarka osadowa), kwestia oszczędności
Szacowanie efektu ekologicznego – w przypadku produktu będącego przedmiotem sprzedaży konieczna jest znajomość zapotrzebowania i popytu na ten produkt (np. ilości ścieków odbieranych w poszczególnych latach); popyt nie musi mieć wiele wspólnego np. z przepustowością systemu
Proste wskaźniki efektywności kosztowej
CE – wskaźnik efektywności kosztowej Oa – średnioroczna miara rezultatu Ca – średnioroczny koszt
a
a
C
OCE
Analiza finansowa projektu
Interpretacja wskaźników finansowych
Funkcje analizy finansowej Podstawa analizy ekonomicznej Ocena projektu z punktu widzenia prywatnego
inwestora Jeśli finansowa wykonalność projektu jest
zadowalająca – brak uzasadnienia dla zaangażowania środków pomocowych
Etapy: Opracowanie tabel dla analiz przepływów
pieniężnych projektu Ocena wykonalności finansowej Ocena finansowej rentowności Tabele pomocnicze: rachunek zysków i strat,
przepływy pieniężne inwestora
Założenia metodologiczne Wybór stopy dyskontowej – oparty raczej
na realiach rynkowych Ocena finansowa dotyczy przepływów
pieniężnych, a nie przychodów i kosztów, nie może więc uwzględniać amortyzacji, rezerw, itp.
Analiza obejmuje okres życia projektu - z uwzględnieniem ewentualnej wartości rezydualnej (jako procentu nakładów inwestycyjnych)
Szacowanie zapotrzebowania na kapitał obrotowy – zbędne w wielu przypadkach
Tabele do oceny finansowej Tabele i zestawienia sumaryczne
(porządkujące): Tabela nakładów i wartości rezydualnej Tabela kosztów operacyjnych i przychodów Tabela źródeł finansowania Tabele analityczne: Tabela wykonalności finansowej Tabela do oceny rentowności (FNPV i FIRR) Tabela do oceny rentowności na kapitale
Wskaźniki analizy finansowej
IRR – stopa r dla której
Rentowność na kapitale = (zysk netto/kapitał stały)*100%
n
ii
ii
r
COFCIFNPV
0 )1(
n
ii
n
ii COFCIF
00
Analiza różnicowa
Porównanie wariantów („0” i przewidzianego do realizacji)
Konieczna w przypadku projektów polegających na przebudowie, rozbudowie, modernizacji
Tabele do analizy różnicowej Interpretacja wyników analizy
różnicowej
Koszty w układzie rodzajowym Amortyzacja Zużycie materiałów i energii (materiały podstawowe:
surowce prefabrykaty, wyroby obce; materiały pomocnicze: oleje, smary; opakowania; paliwa stałe, płynne i gazowe; woda i energia obca)
Usługi obce (transportowe, remontowe, wynajem, usługi komunalne, telekomunikacyjne, bankowe)
Podatki i opłaty (opłaty na rzecz organów administracji, podatek od nieruchomości, od środków transportowych, VAT nie podlegający odliczeniu)
Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (FUS, FP,
FGŚP, ZFŚS) Pozostałe (koszty delegacji, ubezpieczenia, składki na
rzecz organizacji, ryczałty, fundowane stypendia
Koszty w układzie kalkulacyjnym Koszt wytworzenia
Koszty działalności właściwej (produkcji): materiały bezpośrednie z kosztami zakupu, wynagrodzenia i pochodne, inne koszty bezpośrednie (tzn. takie, które mogą być przypisane bezpośrednio produkowanym wyrobom/usługom)
Koszty wydziałowe Koszty zarządu (ogólnozakładowe, np.
utrzymanie zarządu, laboratoriów itp.) i sprzedaży (promocja, reklama, załadunek, itp.)
Koszty rodzajowe = koszty kalkulacyjne + wzrost zapasów
Analiza ekonomiczna
Czy projekt jest opłacalny ze społecznego punktu
widzenia?
Analiza ekonomiczna Korekty fiskalne: eliminacja danin publicznych i
dotacji - podatek dochodowy, podatek od nieruchomości
Identyfikacja efektów zewnętrznych - korzyści i kosztów społecznych
Kwantyfikacja i waluacja korzyści i kosztów społecznych
Uwzględnienie korzyści i kosztów, których wartość nie da się wyrazić w pieniądzu
Transpozycja cen rynkowych na ceny uwzględniające koszty alternatywne
Kalkulacja ekonomicznej NPV i ekonomicznej IRR przy zastosowaniu „społecznej stopy dyskontowej”
Korzyści zewnętrzne Oszczędzanie czasu (skrócenie
czasu oczekiwania, czasu podróży) Zmniejszenie kosztów eksploatacji
(budynków i budowli, pojazdów, innych środków trwałych)
Korzyści zdrowotne (zmniejszona zachorowalność, zmniejszenie liczby wypadków)
Zalety i wady analizy ekonomicznej
Daje wyobrażenie o efektach społecznych
Pozwala na ranking projektów
Skłania do identyfikowania efektów zewnętrznych projektów
Nie uwzględnia efektów redystrybutywnych
Pomija korzyści i koszty, których wartości nie można wyrazić w pieniądzu
Posługuje się kontrowersyjnymi kryteriami waluacji
Analiza wielokryterialna Metodologia opracowana w Belgii i Francji w latach 60-
tych Stosowana w praktyce analizy projektów tylko w
zakresie ewaluacji ex-ante inwestycji drogowych Metody:
Compensation method Outranking metod
Przykładowe kryteria: Poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury (w tym
remont, przebudowa lub rozbudowa) Redukcja liczby wypadków (szt./rok) Oszczędność czasu podróży (osobogodziny/rok) Zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów (jako wynik
zwiększonej średniej prędkości przejazdu lub poprawionego stanu nawierzchni w zł/rok)
Zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko
Umowa o dofinansowanie Umowa o dofinansowanie – umowa zawierana między
beneficjentem a instytucją zarządzającą, instytucją pośredniczącą lub instytucją wdrażającą, której przedmiotem jest realizacja projektu przedsięwzięcia w ramach programu operacyjnego oraz szczegółowe warunki dofinansowania (art. 5 pkt 9 zppr w związku z 206 ufp), tzn.
Zasady, tryb i warunki przekazywania dofinansowania w formie zaliczki lub refundacji
Zasady tryb i warunki rozliczania dofinansowania W przypadku gdy beneficjentem jest państwowa
jednostka budżetowa, szczegółowe warunki dofinansowania określa porozumienie
Rola załączników Wniosek o dofinansowanie (z załącznikami) –
beneficjent realizuje projekt zgodnie z wnioskiem Harmonogram rzeczowo-finansowy – beneficjent
realizuje projekt zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym
Harmonogram wydatków - planowany na cały okres realizacji projektu harmonogram składania wniosków o płatność lub wniosków o płatność zaliczkową
Harmonogram realizacji zamówień publicznych Zmiana harmonogramów nie wymaga zmiany
umowy
Zakres umowy o dofinansowanie Opis projektu lub zadania, w tym cel, na jaki przyznano środki, i
termin jego realizacji Harmonogram dokonywania wydatków, obejmujący okres co
najmniej jednego kwartału (aktualizacja harmonogramu nie wymaga zmiany umowy)
Wysokość przyznanych środków Zobowiązanie do poddania się kontroli i tryb kontroli realizacji
projektu lub zadania Termin i sposób rozliczenia projektu oraz ewentualnych zaliczek Formy zabezpieczeń należytego wykonania zobowiązań
wynikających z umowy (nie dotyczy JSFP, fundacji SP i BGK) Warunki rozwiązania umowy ze względu na nieprawidłowości
występujące w trakcie realizacji projektu Warunki i terminy zwrotu środków nieprawidłowo
wykorzystanych lub pobranych w nadmiernej wysokości lub w sposób nienależny
Terminologia umowy o dofinansowanie
Dofinansowanie – wartość wsparcia ze środków publicznych udzielonego na podstawie umowy
Współfinansowanie – część dofinansowania pochodząca z budżetu państwa, przekazywana w formie dotacji celowej (stosuje się reguły dotyczące dotacji)
Formy dofinansowania Zaliczka (płatności zaliczkowe) - wypłacana w terminie,
wysokości i w sposób określony w umowie o dofinansowanie W przypadku gdy umowa o dofinansowanie przewiduje
wypłatę zaliczki w kilku transzach, wypłata drugiej i kolejnych transz jest uzależniona od rozliczenia określonej w umowie części, nie niższej niż 70 % zaliczki otrzymanej dotychczas
Rozliczenie zaliczki - wykazanie przez beneficjenta wydatków kwalifikowalnych we wnioskach o płatność albo zwrot zaliczki
W przypadku instrumentów inżynierii finansowej rozliczenie zaliczki następuje poprzez przekazanie dotacji na utworzenie lub wniesienie wkładu lub przekazanie środków w zarząd takim instrumentom
Refundacja (płatności pośrednie, płatności końcowe)
Montaż
Obowiązek wydatkowania wkładu własnego
Zmniejszenie wkładu własnego stanowi podstawę zmniejszenie dofinansowania; nie działa to w drugą stronę
Wnioskowanie o płatność Harmonogram płatności na trzy kolejne miesiące -
określa terminy ponoszenia wydatków w ramach realizacji projektu oraz występowania do IZ z wnioskami o płatność
Wniosek o płatność zaliczkową – w zależności od województwa jedna lub kilka transz (nie więcej niż 95% dofinansowania)
Wniosek o płatność (bieżącą) wraz z wszystkimi wymaganymi załącznikami - nie częściej niż raz w miesiącu/raz na 3 miesiące, zgodnie z zestawieniem planowanych wydatków w ramach projektu, określonym we wniosku o dofinansowanie
Warunki przekazania dofinansowania
Złożenie spełniającego wymogi formalne i merytoryczne wniosku o płatność wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesienie wydatków
Wykazanie we wniosku o płatność uzyskanych przychodów (jeśli dotyczy)
Przedstawienie szczegółowego zestawienia poniesionych wydatków Poświadczenie wydatków faktycznie poniesionych Dostępność środków na rachunku bankowym instytucji przyznającej
dofinansowanie Warunki przekazania płatności końcowej:
wniosek o płatność co najmniej 5% całkowitej kwoty dofinansowania poświadczenie ostatniego wniosku o płatność zatwierdzenie części sprawozdawczej wniosku o płatność końcową pozytywny wynik kontroli na miejscu realizacji projektu po jego
zakończeniu
Zarządzanie finansoweNajczęściej stwierdzane błędy we wnioskach o płatność:Błędy formalne:
pozostawianie niewypełnionych pól, wypełnienie pól szarych, które wypełnia Instytucja
Pośrednicząca, wskazywanie wydatków, które nie mają pokrycia w
załączonych do wniosku fakturach lub dokumentach księgowych o równoważnej wartości,
brak listy i numeracji załączników oraz potwierdzenia zgodności kopii z oryginałem przez osobę upoważnioną,
brak odręcznego podpisu i pieczęci osoby upoważnionej na ostatniej stronie wniosku oraz paraf na każdej stronie wniosku.
Błędy merytoryczne:niezgodność rzeczywistych terminów dokonywania płatności za faktury z częścią wniosku o dofinansowanie określającą planowane wydatki w ramach projektuniewłaściwe przyporządkowanie poniesionych wydatków do kategorii określonych we wniosku o dofinansowanie,
Zamówienia publiczne Beneficjent, realizując Projekt, stosuje przepisy o
zamówieniach publicznych w zakresie, Prawo zamówień publicznych i prawo wspólnotowe mają zastosowanie do Beneficjenta i realizowanego Projektu
Jeżeli ustawodawstwo krajowe jest sprzeczne z przepisami wspólnotowymi dotyczącymi zamówień publicznych, należy stosować przepisy wspólnotowe, a także – do czasu dostosowania przepisów krajowych w tym zakresie – Zalecenia MRR dla Beneficjentów funduszy UE dotyczące interpretacji przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych
Zasada konkurencyjności Jeżeli Beneficjent nie podlega Prawu zamówień publicznych, przy
wyłanianiu wykonawcy dla usług, dostaw lub robót w ramach realizowanego Projektu musi
dokonać wyboru wykonawcy w sposób racjonalny, gospodarny i celowy, w oparciu o najbardziej korzystną ekonomicznie i jakościowo ofertę, z zachowaniem zasady konkurencyjności i przejrzystości
dołożyć wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów trwale udokumentować sposób wyboru oferty
W tym celu Beneficjent zamieszcza na stronie internetowej i w siedzibie zapytanie ofertowe zawierające opis przedmiotu zakupu, kryteria oceny ofert oraz termin składania ofert
Powinien zgromadzić przynajmniej 3 oferty w odpowiedzi na zapytanie, lub wysłać zapytanie do przynajmniej 3 potencjalnych dostawców
W przypadku, gdy na rynku nie istnieje 3 potencjalnych dostawców, Beneficjent składa stosowne oświadczenie
Poziomy kontroli IZ: weryfikacja, że współfinansowane towary i usługi są
dostarczone oraz że wydatki zadeklarowane przez beneficjentów na operacje zostały rzeczywiście poniesione i są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi
IA Audyt operacji: zapewnienie prowadzenia audytów operacji na podstawie
stosownej próby w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków Audyt systemu: zapewnienie prowadzenia audytów w celu weryfikacji
skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego
KE: Bez uszczerbku dla audytów przeprowadzonych przez państwa członkowskie, urzędnicy Komisji lub jej upoważnieni przedstawiciele mogą przeprowadzać, w celu weryfikacji skutecznego działania systemów zarządzania i kontroli, audyty na miejscu, które mogą obejmować audyty operacji ujętych w programach operacyjnych
Rodzaje i przedmiot kontroli Kontrola dokumentacji oraz kontrola na miejscu Przedmiot:
Kontrola całości zgromadzonej dokumentacji technicznej i finansowej związanej z realizacją projektu, w tym zgodności ze stanem faktycznym,
Kontrola faktyczności, legalności i prawidłowości poniesienia wydatków refinansowanych ze środków UE i krajowych,
Ocena postępu rzeczowego i finansowego projektu, Zgodność realizowanego projektu z przepisami prawa polskiego i
wspólnotowego Odrębny system księgowy dla środków z UE Czy nie zachodzi przypadek nakładania się pomocy Czy oryginały dokumentów poświadczających wydatki są przechowywane
i archiwizowane, Terminowość składania raportów monitoringowych i raportów o
nieprawidłowościach, Realizacja zaleceń pokontrolnych
Obowiązki kontrolowanego Zapewnienie nieograniczonego wglądu we wszystkie dokumenty,
w tym dokumenty elektroniczne lub zastrzeżone związane z realizacją Projektu
Tworzenie na żądanie uwierzytelnionych kopii i odpisów dokumentów
Zapewnienie nieograniczonego dostępu, w szczególności do urządzeń, obiektów, terenów i pomieszczeń, w których realizowany jest Projekt oraz ich dokumentacji oraz do miejsc, gdzie zgromadzona jest dokumentacja dotycząca realizowanego Projektu
Obecność osób, które udzielą wszelkich żądanych wyjaśnień dotyczących realizacji Projektu w formie pisemnej i ustnej
Tworzenie na żądanie zestawień, opracowań, odpowiedzi na zapytania zespołów kontrolujących i zespołów weryfikujących wydatki
Monitoring
Zawartość części sprawozdawczej wniosku o płatność: Przebieg realizacji i postęp rzeczowy
projektu Postęp finansowy projektu Informacja o zgodności realizacji projektu
z zasadami polityk wspólnotowych Wypełnianie obowiązków w zakresie
informacji i promocji projektu
Zmiany wskaźników objętych monitoringiem Zmiany nie mogą dotyczyć wskaźników, które podlegały ocenie
na etapie wyboru Projektu do Dofinansowania, chyba że są one następstwem okoliczności niezależnych od Beneficjenta, niemożliwych do przewidzenia w momencie przygotowywania Wniosku o dofinansowanie Projektu
W takim wypadku, IW może zadecydować o konieczności ponownego przeprowadzenia procesu oceny Wniosku o dofinansowanie Projektu, o czym informuje Beneficjenta w formie pisemnej, w terminie 14 dni od otrzymania informacji o planowanej zmianie
Nie jest możliwe wprowadzenie zmian, które spowodowałyby obniżenie oceny poniżej poziomu umożliwiającego przyznanie Dofinansowania
W przypadku dokonania zmian wskaźników IW może podjąć decyzję o odpowiednim obniżeniu kwoty Dofinansowania
Zmiany wskaźników produktu Jeżeli zmiany nie przekraczają poziomu 15%/25%/30%
ich zakładanej wartości lub przesunięcia pomiędzy kategoriami wydatków nie przekraczają 15%/25%/30% całkowitej wartości Projektu, Beneficjent pisemnie informuje IZ (IP, IW) o każdej planowanej zmianie; IZ (IP, IW) może sprzeciwić się w ciągu 14 dni
Jeżeli zmiany przekraczają 15%... ich zakładanej wartości, lub przesunięcia pomiędzy kategoriami wydatków przekraczają 15%... całkowitej wartości Projektu, Beneficjent jest zobowiązany do:
niezwłocznego pisemnego poinformowania IZ/IP/IW aktualizacji wniosku o dofinansowanie uzyskania akceptacji IZ/IP/IW
Zmiany wskaźników rezultatu Zmiany zakładanych w Projekcie wskaźników rezultatu
wymagają niezwłocznego pisemnego poinformowania IZ (IP, IW) o każdej planowanej zmianie, aktualizacji wniosku o dofinansowanie Projektu i uzyskania pisemnej akceptacji IZ (IP, IW)
Zwrot dofinansowania W przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów
finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem wykorzystane z naruszeniem obowiązujących procedur pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości
- podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych naliczanymi od dnia przekazania środków
W przypadku stwierdzenia ww okoliczności IZ (IP, IW) wzywa beneficjenta do zwrotu środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania lub do wyrażenia zgody na pomniejszenie kolejnych płatności
Po bezskutecznym upływie terminu IZ (IP, IW) wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki, oraz sposób zwrotu środków
Od decyzji w sprawie zwrotu środków wydanej przez IP lub IW beneficjent może złożyć odwołanie do właściwej IZ; jeżeli decyzję wydała IZ, beneficjent może zwrócić się do niej z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy
Interpretacja przypadków nieregularności Środki pobrane w nadmiernej wysokości – środki
otrzymane w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie projektu
Środki pobrane nienależnie – środki przekazane bez podstawy prawnej
Środki wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem Środki wykorzystane z naruszeniem procedur
Wykluczenie Beneficjent zostaje wykluczony z możliwości otrzymania
środków przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich w przypadku gdy
otrzymał płatność na podstawie przedstawionych jako autentyczne dokumentów podrobionych lub przerobionych lub dokumentów potwierdzających nieprawdę lub
na skutek okoliczności leżących po stronie beneficjenta nie zrealizował pełnego zakresu rzeczowego projektu w przypadku projektów infrastrukturalnych lub nie zrealizował celu projektu, lub
nie zwrócił środków w terminie okoliczności uzasadniające zwrot wystąpiły wskutek popełnienia
przestępstwa przez beneficjenta, partnera, podmiot upoważniony do dokonywania wydatków, a w przypadku gdy podmioty te nie są osobami fizycznymi - osobę uprawnioną do wykonywania w ramach projektu czynności w imieniu beneficjenta, przy czym fakt popełnienia przestępstwa przez wyżej wymienione podmioty został potwierdzony prawomocnym wyrokiem sądowym
Wykluczenie – c.d. Okres wykluczenia rozpoczyna się od dnia, kiedy
decyzja o zwrocie stała się ostateczna, zaś kończy się z upływem trzech lat od dnia dokonania zwrotu tych środków
Wykluczenie nie dotyczy podmiotów, które na podstawie odrębnych przepisów realizują zadania interesu publicznego, jeżeli spowoduje to niemożność wdrożenia działania w ramach programu lub znacznej jego części, oraz do jednostek samorządu terytorialnego
Rozwiązanie umowy
W przypadkach określonych w umowie istnieje: Możliwość rozwiązania umowy bez
wypowiedzenia, za wypowiedzeniem Możliwość wstrzymania wypłaty
dofinansowania Skutki rozwiązania określa umowa
Rozwiązanie umowy – „events of default”
Przykłady Naruszenie zasady trwałości Stwierdzenie nieregularności skutkujących
na mocy ustawy obowiązkiem zwrotu Utrudnianie/uniemożliwianie
przeprowadzenia kontroli/wizyt monitorujących
Brak wypełnionych poprawnie części sprawozdawczych z realizacji Projektu w ramach składanych wniosków o płatność
Rozstrzyganie sporów
Jeżeli strony nie dojdą do porozumienia w drodze konsultacji, spory będą poddane rozstrzygnięciu przez sąd powszechny właściwy dla siedziby IZ
Wyrok NSA z dnia 20 listopada 2009 r. II GSK 907/2009
Ocena zgłoszenia nie może być mechanicznym sprawdzeniem, czy zostały przedstawione dokumenty wymienione w załączniku do instrukcji wypełniania wniosku, lecz musi sięgać głębiej i badać, czy dane zawarte w regulaminie konkursu i we wniosku o dofinansowanie zostały przedstawione i udokumentowane w sposób niebudzący wątpliwości. Tylko tak przeprowadzona ocena będzie oceną zgodną z prawem, bowiem jak to wskazano wyżej prawo (ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju) uprawnia instytucję zarządzającą do określenia systemu realizacji programu operacyjnego oraz ustala treść informacji o konkursie. Cała reszta wymagań określona w aktach wydanych przez instytucję zarządzającą musi być zgodna z wymogami ustawowymi i musi być z tymi wymogami ustawowymi konfrontowana w procesie sprawdzania prawidłowości zgłoszenia
Zgodnie z art. 30c ust. 3 pkt 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, sąd administracyjny bada ocenę projektu dokonaną przez organ zarządzający pod względem zgodności z prawem. Sąd bada zatem, czy ocena przeprowadzona przez organ miała na względzie spełnienie przez projekt wymogów ustawowych, a więc z konieczności bada także, czy wymagania przedstawione w instrukcjach i załącznikach do instrukcji są zgodne z wymogami ustawowymi zawartymi w art. 29 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Tylko niespełnienie wymogów ustawowych dyskwalifikuje projekt.
Organ ocenia zgłoszenie konkursowe pod kątem jego zgodności z przepisami prawa i powinien badać, czy wymagana ustawą okoliczność rzeczywiście została wykazana, nie zaś, czy zrealizowane zostały instrukcje i wyjaśnienia zawarte w załącznikach do instrukcji
Jeżeli bezpośrednią przyczyną negatywnej oceny projektu było niezastosowanie się przez wnioskodawcę do uregulowań pozaustawowych, sąd administracyjny musi badać, czy działanie strony było prawidłowe w świetle prawa powszechnie obowiązującego. Brak zgodności wymogów zawartych w uregulowaniach pozaustawowych z prawem powszechnie obowiązującym powoduje, że żądanie ich wypełniania nie może być przez sąd akceptowane. Sąd administracyjny nie ingeruje w system realizacji programu operacyjnego, ani nie wpływa na treść jego postanowień, jednak ocenia, czy sposób działania, którego domaga się organ w instrukcjach kierowanych do strony jest zgodny z prawem powszechnie obowiązującym
Postanowienie NSA z dnia 27 października 2009 r. II GSK 841/2009
Odnosząc powyższe uwagi ogólne do stanu faktycznego sprawy należy zauważyć, że w pouczeniu zawartym w informacji M.J.W.P.U. organ ograniczył się jedynie do wskazania, że skargę wnosi się do WSA w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji oraz że „skarga, co do której zachodzi którakolwiek z okoliczności wskazanych w art. 30c pkt 5 zostaje pozostawiona bez rozpatrzenia”. Z materiałów zgromadzonych w sprawie nie wynika, choć wymaga to odpowiedniej weryfikacji przez Sąd meriti, aby strona skarżąca otrzymała od organu inne pouczenie, które w swej treści spełniałoby wymogi z art. 30b ust. 4 ustawy. Treść pouczenia zawartego w zaskarżonej do Sądu informacji z dnia (...) lipca 2009 r. w ocenie NSA nie zawierała danych określonych w art. 30b ust. 4 oraz w art. 30c ust. 2 ustawy, a więc pouczenie to było błędne i nie pozwalało skarżącej na prawidłowe wykonanie obowiązku dotyczącego złożenia kompletnej skargi. Pouczenie to - w świetle brzmienia art. 30d ust. 3 ww. ustawy - nie mogło w związku z tym wpłynąć negatywnie na prawo skarżącej do wniesienia skargi. Sąd I instancji jedynie w świetle treści pouczenia zawartego w informacji M.J.W.P.U. z dnia (...) lipca 2009 r. nie miał zatem podstaw do przyjęcia, że brak kompletności dokumentów załączonych do skargi w terminie do jej wniesienia, uzasadniał pozostawienie jej bez rozpatrzenia bez wzywania do ich uzupełnienia - na podstawie art. 30c ust. 5 pkt 2 ww. ustawy. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia w zasadzie nie wynika aby kwestie dotyczące pouczenia były przedmiotem wyjaśnienia i oceny Sądu I instancji.wniesiona w terminie określonym w art. 30c ust. 2 ww. ustawy …
To zaś oznacza, że skarżąca nie mogła się ubiegać o przywrócenie terminu do wniesienia skargi w związku z niespełnieniem przewidzianych w ustawie wymogów formalnych podlegających uzupełnieniu wobec braku prawidłowego pouczenia o treści art. 30c ust. 2 ww. ustawy. Uchylenie i przywrócenie terminu do dokonania czynności w postępowaniu sądowym (art. 85-89 ppsa) i wezwanie strony do uzupełnienia lub poprawienia pisma jako przeszkody w nadaniu mu prawidłowego biegu (art. 49 ppsa), to odmienne i wykluczające się instytucje prawne i procedury. Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 ppsa postanowił jak w sentencji.
Postanowienie WSA w Kielcach z dnia 6 maja 2009 r. II SA/Ke 230/2009
Brak prawidłowego pouczenia przez instytucję zarządzającą o sposobie wniesienia skargi do sądu, nie może skutkować niestosowaniem przepisu art. 30c ust. 5, a jedynie w zw. z treścią art. 30d ust. 3 ustawy, może stanowić podstawę do przywrócenia terminu do wniesienia skargi.
Postanowienie WSA w Gliwicach z dnia 31 sierpnia 2009 r. III SA/Gl 881/2009
Przepis art. 30c ust. 1 u.z.p.p.r. stanowi, że (podkreślenia i pogrubienia Sądu): po wyczerpaniu środków odwoławczych przewidzianych w systemie realizacji programu operacyjnego i po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej przewidzianej w systemie realizacji programu operacyjnego, o której mowa w art. 30b ust. 4, wnioskodawca może w tym zakresie wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, zgodnie z art. 3 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2002 r. Nr 153 poz. 1270 z późn. zm.).
Z treści tego przepisu wyraźnie wynika, że po wyczerpaniu środków odwoławczych przewidzianych w systemie realizacji programu operacyjnego zaskarżalny do sądu administracyjnego jest jedynie akt wydany w trybie art. 30b ust. 4 u.z.p.p.r. w postaci informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej przewidzianej w systemie realizacji programu operacyjnego. Wydając taki akt, zgodnie z ostatnio powołanym przepisem, właściwa instytucja informuje wnioskodawcę na piśmie o wynikach procedury odwoławczej przewidzianej w systemie realizacji programu operacyjnego wraz z pouczeniem o możliwości wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, na zasadach określonych w art. 30c.
Aktem takim nie jest natomiast czynność pozostawienia środka odwoławczego bez rozpatrzenia przez właściwą instytucję na podstawie art. 30b ust. 5 u.z.p.p.r., gdy środek ten, np. protest, został wniesiony, mimo prawidłowego pouczenia: 1) po terminie, 2) w sposób sprzeczny z pouczeniem, 3) do niewłaściwej instytucji.
Tym samym nie jest dopuszczalna droga sądowoadministracyjna na czynność właściwej instytucji zarządzającej polegająca na pozostawieniu bez rozpatrzenia środka odwoławczego w postaci protestu na podstawie art. 30b ust. 5 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju