1

Project θεάτρου«Το θέατρο

της…Δευτέρας»

Εαρινό τετράµηνοσχολικού έτους

2012-2013

2

Υπεύθυνη καθηγήτρια :

Καραμπάση Μαρία

1η ομάδα «ΘΕΩΡΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ»

n Αντέμ Οζγκιέ

n Ιακωβίδης Ραφαήλ

n Καπούλα Εύα

n Καρύδη Σοφία

n Κυριακού Ραφαέλα

n Κουλτούκης Θανάσης

n Παγουνάκη Αμαλία

n Παναγιωτοπούλου Ειρήνη

n Τζαμπαζίδου Αναστασία

n Μιανιαμσίδης Βασίλης

3

2η ομάδα «Μολιέρος – Αρχοντοχωριάτης»

n Λουκά Κατερίνα

n Πετράς Γιάννης

n Τζίμου Χρυσούλα

n Χατζηνέστωρος Ελένη

3η ομάδα «Λουίτζι Πιραντέλλο –

Έτσι είναι...αν έτσι νομίζετε»

n Νικητίδου Μαρία

n Ρεσήτ Αϊνούρ

n Ρεσήτ Σεζέρ

4η ομάδα «Τέννεσι Ουίλιαμς»

n Ζουμπούλογλου Δημήτρης

n Λεβεντοπούλου Ξένια

nΜπαξεβάνη Αθανασία

4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελ.

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Α. ΘΕΩΡΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

1.Συντελεστές μιας θεατρικής παράστασης…………………………………..7

2.Ο ρόλος του σκηνοθέτη…………………………………………………….7

3. Η σκηνογραφία…………………………………………………………….9

4. Ο ρόλος του κοστουμιού…………………………………………………..13

5. Ο ρόλος του θεατή-κοινού………………………………………………...14

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Β. Εισαγωγή

ΜΟΛΙΕΡΟΣ

1. Βίος..................................................................................................................18

2. Εργογραφία......................................................................................................20

3. «Αρχοντοχωριάτης».........................................................................................22

4. Αφίσες ως τέχνημα...........................................................................................25

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΛΟΥΪΤΖΙ ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ

1. Βίος.............................................................................................................29

2. Εργογραφία.................................................................................................30

3. «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε»....................................................................31

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΝΝΕΣΙ ΟΥΙΛΙΑΜΣ

1.Βίος.............................................................................................................36

2.Εργογραφία.................................................................................................39

5

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ

1. Εισαγωγή………………………………………………............................40

2. Τα σημαντικότερα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ της Ελλάδας…………………………...…41

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

1.Δράσεις στα πλαίσια του μαθήματος ………………………………….….54

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.Βιβλιογραφία………………………………………………………...…....57

6

Α.Θεωρία θεάτρου

7

1. ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΜΙΑΣ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Οι συντελεστές μιας θεατρικής παράστασης είναι :

n Ο σκηνογράφος

n Ο ενδυματολόγος

n Ο μουσικός

n Ο υπεύθυνος φωτισμού

n Ο υπεύθυνος για τον ήχο

n Ενδεχομένως ο χορογράφος

n Και βεβαίως οι ηθοποιοί

n Τη γενική εποπτεία έχει ο σκηνοθέτης

ενώ έχει μεγάλη συμβολή στην πραγματοποίηση μιας θεατρικήςπαράστασης και ο ρόλος του κοινού

Κάποια από αυτά τα στοιχεία θα εξετάσουμε παρακάτω:

2.Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Σκηνοθέτης ονομάζεται το πρόσωπο που κατευθύνει την παραγωγή ενός

οπτικοακουστικού έργου, συνηθέστερα μιας κινηματογραφικής ταινίας, ενός

τηλεοπτικού προγράμματος ή μιας θεατρικής παράστασης. Ένας σκηνοθέτης

οραματίζεται την πραγμάτωση ενός σεναρίου, ελέγχει τις καλλιτεχνικές πτυχές

του έργου και κατευθύνει το τεχνικό συνεργείο και τους ηθοποιούς προς την

κατεύθυνση που ο ίδιος φαντάστηκε. Ανάλογα με τους όρους του συμβολαίου

που έχει υπογράψει, είναι πιθανόν να αναλάβει και το μοντάζ, πρακτική

συνηθέστερη στην Ευρώπη, παρά στην Αμερική. Το σκηνοθέτη προσλαμβάνει ο

παραγωγός και βασικός χρηματοδότης του έργου, ώστε να εξασφαλίσει την

ομαλή πορεία της δημιουργίας του έργου. Τον ίδιο βαραίνει η υποχρέωση να

ακολουθεί το χρονοδιάγραμμα όσο πιο πιστά γίνεται και να μην υπερβαίνει το

διαθέσιμο μπάτζετ.

8

ü Ένας σκηνοθέτης διατυπώνει , για τον εαυτό του και για τους συνεργάτες του,

μια γενικότερη ερμηνευτική άποψη που θα δώσει στην παράσταση στόχους

και τη συνοχή της.

ü Κατευθύνει τους ηθοποιούς. Μοιράζει τους ρόλους (διανομή) και διευθύνει

τις δοκιμές.

ü Συλλαμβάνει τις βασικές γραμμές του σκηνικού χώρου, σε συνεργασία με το

σκηνογράφο.

ü Κάποτε επεμβαίνει στο κείμενο του έργου, με περικοπές ή και αλλαγές.

ü Τέλος, προσπαθεί να ενώσει όλα τα επιμέρους στοιχεία σε αρμονικό σύνολο.

Έτσι, ο ρόλος του σκηνοθέτη είναι διαμεσολαβητικός : ανάμεσα στο συγγραφέα

και στους ηθοποιούς , ανάμεσα στον ενσαρκωμένο λόγο και στους θεατές. Και είναι

ρόλος σύνθετος.

Γιατί στη σκηνοθεσία μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερις λειτουργίες:

§ Mία τεχνική λειτουργία: λύση των τεχνικών προβλημάτων και σύνθεση των

στοιχείων της παράστασης.

§ Μία παιδαγωγική λειτουργία: καθοδήγηση των ηθοποιών.

§ Μία αισθητική λειτουργία: σύλληψη και υλοποίηση της γενικής αισθητικής

γραμμής που διέπει την παράσταση.

§ Μία ιδεολογική λειτουργία: καθορισμός των <<μηνυμάτων>> που

αποδεσμεύει η παράσταση (είτε αυτά είναι ρητά εκφρασμένα στο κείμενο είτε

μπορούν να ανιχνευθούν μέσα σε αυτό).

Ένας σκηνοθέτης αναλυτικότερα, είναι υπεύθυνος για κάθε πτυχή ενός

οπτικοακουστικού έργου. Αναπτύσσει ένα όραμα γι’ αυτό, αποφασίζει πώς

πρέπει να δείχνει και τι θα έπρεπε να αποκομίσει το κοινό από αυτό. Κατά

κάποιο τρόπο είναι ο κύριος αφηγητής μιας ιστορίας. Οι κινηματογραφικοί

και τηλεοπτικοί σκηνοθέτες είναι υπεύθυνοι για κάθε γωνία λήψης και εφέ

φακού, λαμβάνουν αποφάσεις για το φωτισμό και το σχεδιασμό των σκηνικών

και συχνά έχουν λόγο και στην επιλογή μελών του τεχνικού συνεργείου.

Εκτός από την καθοδήγηση των ηθοποιών, μπορεί επίσης να εμπλακούν στη

συγγραφή του σεναρίου, τη χρηματοδότηση, το μοντάζ, τη μουσική επιμέλεια,

ακόμη και να παίζουν κάποιο μικρό ή μεγάλο ρόλο ως ηθοποιοί.

9

Οι διάφοροι σκηνοθέτες μπορούν να υιοθετήσουν διάφορες προσεγγίσεις ως προς τον

τρόπο δουλειάς τους. Μερικές από αυτές είναι:

· Καθορισμός ενός γενικού πλαισίου αφήνοντας κατόπιν τους ηθοποιούς να

αυτοσχεδιάσουν το διάλογο. (π.χ. Σπάικ Λη, Ρόμπερτ Άλτμαν)

· Έλεγχος της παραμικρής λεπτομέρειας και απαίτηση από τους ηθοποιούς να

ακολουθούν επακριβώς τις οδηγίες που τους δίνονται (π.χ. Στάνλεϊ

Κιούμπρικ, Άλφρεντ Χίτσκοκ)

· Ανάληψη τόσο της σκηνοθεσίας όσο και του σεναρίου (π.χ. Γούντι Άλεν,

Τσάρλι Τσάπλιν, Κουέντιν Ταραντίνο, Χαγιάο Μιγιαζάκι)

· Συνεργασία με κάποιο σεναριογράφο σχεδόν επί μονίμου βάσεως (π.χ.

Μάρτιν Σκορσέζε και Νίκολας Πιλέτζι / Πωλ Σράντερ, Ρόμπερτ Ζεμέκις και

Μπομπ Γκέιλ)

· Ανάληψη σκηνοθεσίας, φωτογραφίας και μοντάζ (π.χ. Στήβεν Σόντερμπεργκ,

Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ, Τζόελ και Ήθαν Κοέν)

· Συμμετοχή στις ταινίες τους ως ηθοποιοί (π.χ. Όρσον Γουέλς, Μελ Μπρουκς,

Κέβιν Κόστνερ).

3.Η ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Σκηνογράφος - Ενδυματολόγος είναι ο υπεύθυνος των σκηνικών και της

ενδυματολογικής προσέγγισης μιας θεατρικής παράστασης, κινηματογραφικής

ταινίας ή τηλεοπτικής παραγωγής. Γνωστός και ως art director & costume designer,

έχει την ευθύνη του συνολικού αισθητικού αποτελέσματος και της ανάδειξης του

οράματος του σκηνοθέτη. Παράλληλα, με τις ειδικές του γνώσεις μπορεί και

σχεδιάζει σκηνικά και κοστούμια σε όλα τα επίπεδα της οπτικοακουστικής

δημιουργίας (video, πολυμέσα, διαφημιστικές ταινίες, video clip, web art

εγκαταστάσεις και άλλες εικαστικές εφαρμογές).

Aντίθετα με τον Ζωγράφο του καβαλέτου στις δύο διαστάσεις ή με το γλύπτη στις

τρεις ο Σκηνογράφος σκέπτεται σύμφωνα με τις επιταγές της τέταρτης διάστασης, το

χρονικό πέρασμα-όχι την σκηνική εικόνα αλλά την σκηνική κινούμενη εικόνα" όπως

10

γράφει χαρακτηριστικά ο γνωστός Άγγλος Σκηνοθέτης Peter Brook στο βιβλίο του "η

Σκηνή δίχως όρια"

Όταν μιλάμε για Σκηνογραφία στο Θέατρο εννοούμε την διαμόρφωση του Χώρου

(Σκηνικό) για ένα Θεατρικό έργο και την μελέτη των κουστουμιών. Η Σκηνογραφία

λοιπόν αφορά την Εικόνα, ό,τι είναι ορατό επί Σκηνής.

Στις περισσότερες θεατρικές παραστάσεις το Σκηνικό ενός έργου καθώς και τα

κουστούμια τελειώνουν εκεί από όπου θα μπορούσαν να είχαν αρχίσει. Δηλαδή

σταματούν το ταξίδι της φαντασίας εκεί όπου έχει γίνει μια Εισαγωγή στην

Σκηνογραφία. Βιάζονται συνήθως πολύ να γίνουν ωραία...Οι περισσότεροι που

κάνουν Σκηνογραφία δημιουργούν έναν Χώρο με μια Εικαστική αγωνία μέσα του η

συχνά αναλαμβάνουν την Εικαστική επιμέλεια του Χώρου μέσα στον οποίο οι

ηθοποιοί θα ερμηνεύσουν ένα ρόλο. Όμως το Θέατρο δεν είναι Εικαστικός Χώρος

γιατί δεν είναι Αίθουσα Τέχνης. Ένας Εικαστικός καλλιτέχνης πολύ δύσκολα θα

διάλεγε την Σκηνή ενός Θεάτρου για να παρουσιάσει το έργο του.Δεν έχει ανάγκη

λοιπόν από Εικαστική πινελιά με την στενή έννοια του όρου το Θέατρο. Ο Peter

Brook έλεγε για κάθε τι που… καλλιτεχνίζει…στο Θέατρο χαρακτηριστικά : "To be

Artistic in Theatre is horrible"

Το Σκηνικό είναι κάτι άλλο από μια Σύνθεση που στέκει αυθύπαρκτη σε έναν

Χώρο, γιατί μέσα του ζει ο ηθοποιός.Ο ηθοποιός " δεν είναι ερμηνευτής, επειδή το

Σώμα του δεν είναι όργανο. Δεν είναι όργανο του μυαλού. Δεν είναι τα

υποστηρίγματα του." όπως λέει ο Valere Novarina στο βιβλίο του «Γράμμα στους

ηθοποιούς». Δεν είναι τυχαίο που οι μεγάλοι ηθοποιοί καθώς υποδύονται έναν ρόλο

Σκηνογραφούν.. με το Σώμα τους ενώ βαδίζουν μέσα στον Χώρο.

Η Θεατρική πράξη είναι αναπόσπαστα δεμένη με την ζωή μέσα της κι αρχίζει

εκεί όπου η Συγκίνηση γεννιέται. Τότε οι ωραίες εικόνες ,τα εντυπωσιακά σκηνικά

και εφέ παύουν να έχουν σημασία από μόνα τους, αν δεν είναι απολύτως ζητούμενα

μέσα από την ίδια την έκφραση και την αίσθηση του θεατρικού γίγνεσθαι.

Χρειάζονται μόνο όσο για να καλύπτουν τυχόν αδυναμίες του Σκηνοθέτη των

ηθοποιών και γιατί όχι αδυναμίες περιεχομένου και δυνατοτήτων έκφρασης. Όταν το

Θέατρο επιτελεί τον βαθύ σκοπό του ,όπως και στην Τέχνη (που δεν είναι άλλος από

το είναι των πραγμάτων) τα ωραία σκηνικά μένουν με την ωραιότητα.. του

περιεχομένου τους. Εντυπωσιακά συνήθως ή φτωχά δίχως μυστήριο και φαντασία

αλλά… όμορφα….. Η Σκηνογραφία δεν είναι διακόσμηση της Σκηνής και το

11

Θεατρικό κουστούμι δεν είναι ένα οποιοδήποτε ρούχο όμορφο η έστω απλά

ευρηματικό.

Δεν υπάρχουν όρια στη σκέψη όπως δεν υπάρχουν όρια στην Φαντασία .Η

Σκηνογραφία δημιουργεί τον κόσμο της μέσα από την Φαντασία, χρησιμοποιεί τα

υλικά της. ¨Όπως έλεγε ο Σαίξπηρ "είμαστε φτιαγμένοι από την ύλη που πλάθονται

τα όνειρα"

Ο Σκηνογράφος με τα φανταστικά του μέσα προσπαθεί μέσα από τον ηθοποιό και τον

ορατό του κόσμο ν αγγίζει την ψυχή και την φαντασία του Θεατή. Να βοηθήσει τον

θεατή να φανταστεί περισσότερα από όσα μπορεί δει. Γι αυτό δεν βασίζεται στην

περιγραφή αυτών που θέλει να δείξει. Για μια Σκηνογραφία δεν θα μπορούσα να

διανοηθώ να εκφραστώ παρά μόνο μέσα από την αίσθηση. Στην προσπάθεια για να

κατασκευαστεί ένα βουνό στον Χώρο για παράδειγμα, πρέπει πρώτα να απαντηθεί η

ερώτηση τι είναι Βουνό ή τι είναι αυτό που το κάνει να είναι Βουνό αλλά και μια

σειρά άλλων ερωτήσεων μέσα από την αίσθηση και την δράση των προσώπων. Οι

πηγές για το πώς θα το δείξουμε από εκεί κι έπειτα υπάρχουν στην Φαντασία μας κι

είναι αποτέλεσμα έρευνας και συνεργασίας με εκείνους που συμμετέχουν στην

δημιουργία μιας παράστασης.

Ο Σκηνογράφος χρειάζεται να αφήσει την Φαντασία του να ελευθερωθεί,

προχωρώντας όλο και μακρύτερα ξεπερνώντας κάθε στιγμή τον ίδιο του τον εαυτό.

Ωστόσο, για μια τέτοια διαδικασία δεν αρκεί το μυαλό και η γνώση αλλά ολόκληρος

ο εαυτός, η καρδιά. Μήπως όμως αυτός δεν είναι κι ο μόνος τρόπος για να κάνουμε

Θέατρο , όπως και για να εκφραστούμε μέσα από την Τέχνη;

Η συγκίνηση, αυτό που ζητείται κάθε στιγμή μέσα μας εκείνο που γοητεύει δεν είναι

αυτό που έχουμε να πούμε αλλά εκείνο που λέγεται στον καθένα μέσα του. Η

εσωτερική ώθηση είναι η ενεργητική δύναμη για να δημιουργηθεί η ορατή ποίηση

…και είναι η ίδια κι η πηγή της. Ωστόσο… υπάρχει κι ένα άλλο πολύ σημαντικό

στοιχείο για την δημιουργία αυτής της ορατής αίσθησης που αναζητείται. Το αίνιγμα

…η γοητεία που κρύβει κάθε τι που δεν λέγεται ολόκληρο εξ αρχής αλλά και που

τελειώνοντας διατηρεί ένα κομμάτι από το μυστήριο του. Αυτό που διαφορετικά

συμπληρώνεται από την Φαντασία του κάθε θεατή …κάθε φορά αλλιώτικο ..άγνωστο

και γνώριμο.. ταυτόχρονα, αμέσως μετά το κλείσιμο της Αυλαίας. "…to sing a song

,no song comes ,yet you hear it" λέει χαρακτηριστικά ο Samuel Beckett. Σε αυτή τη

12

φράση συνοψίζεται κι ο ρόλος της Σκηνογραφίας στο Θέατρο.

Από ένα μικρό Αντικείμενο μπορούμε να φανταστούμε ολόκληρη την Αίγυπτο.

Χρειάζεται να βρεθεί ο απλούστερος τρόπος να ειπωθεί μια ιστορία… "το να

σκηνογραφείς με το συναίσθημα καθώς και με τα μάτια σημαίνει να προχωρήσεις

πάνω στο έδαφος του, να αισθανθείς τις διαστάσεις του την γεωμετρία του.." έλεγε ο

Άγγλος Σκηνογράφος Gordon Graig στις αρχές του 20ουαιώνα.

Η κατασκευή που ζητάμε να φτιάξουμε δεν μπορεί να είναι η περιγραφή αυτού

που θέλουμε να δείξουμε αλλά η ψυχή του μέσα σε ένα πραγματικό Χώρο με όλα τα

μαθηματικά του δεδομένα. Αν μείνει αυτή η κατασκευή σε μια περιγραφή ή ένα

εντυπωσιακό ωραίο αποτέλεσμα δεν είναι παρά ένα μικρό μέρος μιας ιστορίας που

πολύ σύντομα θα έχουμε ξεχάσει. Το Θέατρο για να υπάρξει χρειάζεται Σώματα μέσα

του, Χώρο, Χρόνο, Ζωή και κυρίως Θεατές που όλοι μαζί θα το μοιραστούν. Είναι

εκείνο " το εφήμερο αιθέριο τίποτα " που έλεγε επίσης ο Σαίξπηρ. Για να μπορέσουν

ωστόσο όλα αυτά να συμβούν χρειάζεται η συνεργασία του Σκηνοθέτη κι όλων όσων

δουλεύουν για τον ίδιο σκοπό. Ποιος μπορεί να πει σε μια παράσταση από πού

ακριβώς τελειώνει η δουλειά κάποιου κι αρχίζει κάποιου άλλου. Ποιος μπορεί να πει

ότι έρχεται στο Θέατρο σαν συντελεστής για να καταθέσει την δουλειά του και να

φύγει. Λέγεται ωστόσο συχνά.. Αν δεν είχα καταθέσει την δουλειά μου σε μια

Αίθουσα Τέχνης θα μπορούσα και να είχα συμφωνήσει. Όμως το Θέατρο είναι το

αποτέλεσμα της δουλειάς, της ψυχής και της αγάπης Ομάδας ανθρώπων και

παραμένει αποτέλεσμα μιας συνεργασίας. Μιας βαθιάς συνάντησης δύο η

περισσότερων ψυχών συντελεστών ηθοποιών και θεατών κάθε φορά που ανοίγει

και κλείνει η Αυλαία και μόνο τότε. Μια βαθιά συνάντηση που συνεχίζεται στην

φαντασία και στην καρδιά του Θεατή.

Το Σκηνικό είναι ο μαγικός Χώρος όπου όλα μπορούν νά συμβούν… ή ακόμη

όπως έλεγε ο Τσεχοσλοβάκος Σκηνογράφος Josef Svoboda "o διάλογος του χώρου,

του χρόνου της κίνησης και του φωτός πάνω στη σκηνή».

13

4.Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΜΙΟΥ

Στο θέατρο τα κοστούμια αλλάζουν ανάλογα με το έργο, τη σκηνή, το ρόλο, τα

συναισθήματα του ήρωα. Δεν έχει σημασία οι ηθοποιοί να ντύνονται με την

τελευταία λέξη της μόδας, με ρούχα ακριβά, φθηνά, φανταχτερά, σεμνά, μαύρα ή

πολύχρωμα- αρκεί να φοράνε ρούχα που αντικατοπτρίζουν τον εσωτερικό κόσμο του

ρόλου του ήρωα.

Τα κοστούμια που φορούν τα μέλη του θιάσου κατά τη διάρκεια όλης της

παράστασης πρέπει να είναι επιβλητικά και πομπώδη έτσι, ώστε να απεικονίζουν στα

μάτια των θεατών το ρόλο καθεαυτό. Το κοστούμι λοιπόν είναι η αισθητική πανοπλία

μέσα από την οποία συντηρούνται και εξαπολύονται όλοι οι ηθικοί, κοινωνικοί,

ιδεολογικοί κανόνες.

Ειδικότερα στην αρχαία Ελλάδα ο ρόλος του κοστουμιού ήταν πολύ σημαντικός. Η

εμφάνιση των ηθοποιών στην σκηνή ήταν λαμπρή, μεγαλειώδης, όπως ταίριαζε και

στους ρόλους αλλά και στον γενικότερο χαρακτήρα του θεάτρου, του οποίου βασικό

14

γνώρισμα ήταν η μεγαλοπρέπεια. Ο υποκριτής φορούσε προσωπείο και κοστούμι,

ανάλογο με την εξουσία του. Τα κοστούμια ήταν για οπτικούς και λειτουργικούς

ρόλους εξογκωμένα, έτσι ώστε οι ήρωες να είναι επιβλητικοί.

5.Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ-ΚΟΙΝΟΥ

Το θέατρο είναι μια γλώσσα που φέρει τους δικούς της κώδικες επικοινωνίας. Αυτοί

οι κώδικες τίθενται σε λειτουργία στη θεατρική παράσταση μέσα από το σχήμα:

πομπός- δέκτης. Το έργο τέχνης δεν έχει καμία αυτάρκεια . χωρίς τον δέκτη, δεν

υπάρχει .

Στον κινηματογράφο ενεργοποιείται εύκολα η φαντασίωση και ο ψυχισμός

φτάνει στις βαθιές βάσεις του ενώ ο θεατής του θεάτρου έχει συνείδηση των

συμβάσεων παραμένει αρχι-χειριστής, ο οδηγός των συγκινήσεων του, ο

τεχνίτης του θεατρικού γεγονότος: πηγαίνει ο ίδιος προς στη σκηνή, ενώ η

οθόνη απορροφά αμετάκλητα τον θεατή του κινηματογράφου.

15

Αντιθέτως, στο θέατρο η παράσταση δεν τελείται απλώς ενώπιον των

θεατών, τους εμπεριέχει, δε γίνεται γι’ αυτούς αλλά κυριολεκτικά μαζί τους.

Το έργο τέχνης δεν έχει καμία αυτάρκεια χωρίς το δέκτη δεν υπάρχει.

Πράγματι, η μη προσέλευση ενός ελάχιστου αριθμού θεατών ματαιώνει την

ίδια τη δημιουργία.

Το θέατρο στηρίζεται στη συμφωνία θεατών και εκτελεστών. Η ικανοποίηση

των θεατών ποικίλει : «απατώμαι από την ψευδαίσθηση, πιστεύω και δεν

πιστεύω, όπου το ακίνητο σώμα του δοκιμάζει δίχως να διακινδυνεύει,

επικίνδυνες, τρομακτικές ή ικανοποιητικές καταστάσεις». Θεωρητικά, μπορεί

να παρέμβει στη σκηνή, να ενοχλήσει , να χειροκροτήσει ή να

16

σφυρίξει,. στην πραγματικότητα, εσωτερικεύει αυτές τις συνήθειες

παρεμβολής, δίχως να διαταράξει την τελετή που σκηνοθετείται, από τους

καλλιτέχνες, σπάνια όμως έχουν καταγραφεί και φαινόμενα ακραίων

αντιδράσεων και επιδοκιμασίες από ξεσηκωμένους θεατές που ένιωθαν ότι

αυτό που έβλεπαν προσέβαλλε την αισθητική τους.

Το κοινό υπαγορεύει αντιδράσεις που ποικίλουν από βραδιά σε βραδιά και

που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την απόδοση των ηθοποιών.

Ακόμα και τις σιωπές, ο ηθοποιός τις διαπιστώνει και ανάλογα ενθαρρύνεται

ή πανικοβάλλεται.

17

Β. ΜΟΛΙΕΡΟΣ

1.Εισαγωγή

n Στο φετινό μάθημα της ερευνητικής εργασίας ασχοληθήκαμε με την ιστορική

σειρά της ΕΡΤ «Το Θέατρο της Δευτέρας”, που έφερε το θέατρο μέσα σε

κάθε ελληνικό σπίτι και με αφορμή αυτήν τη σειρά γνωρίσαμε στο 2ο

τετράμηνο άλλους δύο θεατρικούς συγγραφείς.Ο ένας είναι ο Μολιέρος, του

οποίου το έργο «Αρχοντοχωριάτης» διδάσκεται στη Λογοτεχνία της

Α΄Λυκείου .

n Ο δεύτερος είναι ο Λουίτζι Πιραντέλλο, ιταλός δραματουργός των αρχών του

20ου αιώνα. Το έργο του «Έτσι είναι αν...έτσι νομίζετε» μιλά για τις

διαφορετικές οπτικές γωνίες από τις οποίες μπορούμε να δούμε έναν άνθρωπο

και μπορεί να συνδυαστεί με τις Οπτικές της Γλώσσας , που βλέπουμε στην

Έκφραση – Έκθεση της Α΄Λυκείου.

n Μία ομάδα επίσης συγκέντρωσε κάποιες πληροφορίες για το θεατρικό

συγγραφέα Τέννεσι Ουίλλιαμς.

18

ΜΟΛΙΕΡΟΣ

1.Βίος

19

20

Ο µισάνθρωπος (Le Misanthrope ou

l'Atrabilaire amoureux)

Κωμωδία σε πέντε

πράξεις (έμμετρος

λόγος)

4 Ιουνίου 1666

Ο γιατρός με το στανιό (Le Médecin

malgré lui)

Κωμωδία σε τρεις

πράξεις (πεζός λόγος)6 Αυγούστου 1666

Μελικέρτη (Mélicerte)Ηρωική κωμωδία σε δύο

πράξεις (έμμετρος λόγος)2 Δεκεμβρίου 1666

[[]] (Pastorale comique) 5 Ιανουαρίου 1667

Ο Σικελός ή Ο έρωτας ζωγράφος

(Le Sicilien ou l'Amour peintre)

Κωμωδία σε μία πράξη

(πεζός λόγος)14 Φεβρουαρίου 1667

21

Αμφιτρύωνας (Amphitryon)Κωμωδία σε τρεις

πράξεις (έμμετρος λόγος)13 Ιανουαρίου 1668

Ζωρζ Νταντέν ή Ο αμήχανος

σύζυγος (George Dandin ou le Mari

confondu)

Κωμωδία σε τρεις

πράξεις (πεζός λόγος)18 Ιουλίου 1668

Ο Φιλάργυρος (L'Avare ou l'École

du mensonge)

Κωμωδία σε πέντε

πράξεις (πεζός λόγος)9 Σεπτεμβρίου 1668

O κύριος ντε Πουρσονιάκ

(Monsieur de Pourceaugnac)

Κωμωδία-μπαλέτο σε

τρεις πράξεις (πεζός

λόγος)

6 Οκτωβρίου 1669

Οι υπέροχοι εραστές (Les Amants

magnifiques)

Κωμωδία σε πέντε

πράξεις (πεζός λόγος)4 Φεβρουαρίου 1670

Ο Αρχοντοχωριάτης (Le Bourgeois

gentilhomme)

Κωμωδία-μπαλέτο σε

πέντε πράξεις (πεζός

λόγος)

14 Οκτωβρίου 1670

Ψυχή (Psyché)

Τραγωδία-μπαλέτο σε

πέντε πράξεις (έμμετρος

λόγος)

17 Ιανουαρίου 1671

Οι κατεργαριές του Σκαπίνου (Les

Fourberies de Scapin)

Κωμωδία σε τρεις

πράξεις (πεζός λόγος)24 Μαΐου 1671

[[]] (La Comtesse d'Escarbagnas)Κωμωδία σε μία πράξη

(πεζός λόγος)2 Δεκεμβρίου 1671

Οι Ψευδοδιανοούμενες (Les

Femmes savantes)

Κωμωδία σε πέντε

πράξεις (έμμετρος λόγος)11 αρτίου 1672

22

3.«Αρχοντοχωριάτης»

ΜΟΛΙΕΡΟΣ• ΠΕΡΙΛΗΨΗ «Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ»

•• Ο Ιορδάνης είναι ένας ευκατάστατος νοικοκύρης. Έχει εισοδήματα , ένα άνετο σπίτι, μία

υπέροχη σύζυγο και μία χαριτωμένη κόρη. Πάσχει όμως από μεγαλομανία και θέλει ναδείχνει ανώτερος από αυτό που πραγματικά είναι. Προσπαθεί να μη δείχνει την ταπεινή τουκαταγωγή και να αποκτήσει χαρακτηριστικά της ανώτερης τάξης, της αριστοκρατίας.Μιμείται συμπεριφορές ξένες προς την ιδιοσυγκρασία του και σπαταλάει τεράστια ποσά σεδασκάλους για να τον μεταμορφώσουν και να γίνει αποδεκτός από την άρχουσα τάξη.Πέφτει όμως θύμα εκμετάλλευσης από τον αδέκαρο – ξιπασμένο Δωράντη ο οποίοςδανείζεται χρήματα από αυτόν χωρίς να τα επιστρέψει. Ο καλοκάγαθος Ιορδάνηςονειρεύεται να παντρέψει την κόρη του με τον Δωράντη και να εισχωρήσει με αυτόν τογάμο στους κύκλους της αριστοκρατίας. Παρόλα αυτά η κόρη του Λουκίλη αγαπάει ένανεαρό της δικής της τάξης, τον Κλεόντη, ο οποίος με την βοήθεια της μητέρας της, τηςκαμαριέρας (Νικολέτα) και του δαιμόνιου υπηρέτη του (Κοβιέλο) θα παρακάμψει όλα ταεμπόδια και θα αποκτήσει την αγαπημένη του. Ο Kλεάνθης και ο υπηρέτης τουεμφανίζονται μεταμφιεσμένοι ως ο γιος και ο γραμματέας του τούρκου σουλτάνου και θααπονείμουν στον κ. Ιορδάνη ένα υποτιθέμενο βαρύτιμο παράσημο, με την συγκατάθεσή τουγια το γάμο της κόρης με τον μεταμφιεσμένο νεαρό Kλεάνθη.

23

Κριτικές εποχής

24

25

4. Αφίσες ως τέχνημα

n Ως τέχνημα δημιουργήσαμε στον υπολογιστή δύο αφίσες για

την παράσταση «Αρχοντοχωριάτης» του Μολιέρου:

26

27

28

*Επισυνάπτεται φάκελος με αρχειακό υλικό για τον Αρχοντοχωριάτη από διάφορα

αρχεία, όπως του Εθνικού Θεάτρου .

29

Γ. ΛΟΥΙΤΖΙ ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ

1.ΒίοςΛουίτζι Πιραντέλλο (1867-1936)

Γεννήθηκε στο Αγκριτζέντο της Σικελίας. Αρχικά, ήθελε να ακολουθήσει

σταδιοδρομία φιλολόγου και διαλεκτολόγου και εισοδηματία ποιητή -τα πρώτα του

δημοσιεύματα είναι πράγματι μικροί τόμοι λυρικών ποιημάτων που κλίνουν προς την

ευαισθησία του λυκόφωτος και του ρομαντισμού, όπως τα Mal giocondo (Χαρούμενο

κακό, 1889), Pasqua di Gea (Πάσχα της Γης, 1891) και Elegia renane (Ελεγεία του

Ρήνου, 1895)- που έχουν συντεθεί λίγο πολύ πάνω στο πρότυπο των Ρωμαϊκών

ελεγείων του Γκαίτε τα οποία μετέφρασε τον επόμενο χρόνο. Ο ίδιος ο συγγραφέας

έλεγε πως ήταν ελληνικής καταγωγής και πως το επίθετό του είναι παραφθορά του

ελληνικού Πυράγγελος. Σπούδασε φιλολογία στο Παρίσι και στη Βόννη και δίδαξε

ως καθηγητής της ιταλικής φιλολογίας στο ανώτατο ινστιτούτο της ιταλικής

πρωτεύουσας. Στη Ρώμη ο Πιραντέλο συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά

περιοδικά. δημοσιεύοντας ποιήματα και πεζογραφήματά του. Έγινε γνωστός στο

ευρύτερο κοινό με το μυθιστόρημά του "Ο μακαρίτης Ματθαίος Πασκάλ". Εκείνο

όμως που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό ήταν το θεατρικό του έργο. Το πρώτο μέρος

του συνολικού θεατρικού του έργου ο Πιραντέλο το έγραψε σε μια ιδιαίτερα οδυνηρή

εποχή γι' αυτόν, εξαιτίας του θανάτου της μητέρας του και της διανοητικής

αρρώστιας της συζύγου του. Από τα πολλά έργα του Πιραντέλο αναφέρουμε τα :

"Όταν ήμουν τρελός", "Όπως με θέλεις", "Να ντύσουμε τους γυμνούς", "Έξι

πρόσωπα ζητούν συγγραφέα", "Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε", "Απόψε

αυτοσχεδιάζουμε".

30

2.Εργογραφία του Πιραντέλλο

· Così è (se vi pare) (Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε, 1916) : Μάριος Πλωρίτης("Γκόνη")

· Liolà (Λιολά, 1916) : Πάρις Θεοφανίδης ("Δωδώνη")· Il piacere dell'onestà (Η ηδονή της τιμιότητος, 1917) : Μάριος Πλωρίτης

("Γκόνη")· La patente (Η πατέντα, 1918) : Μάνθος Κρίσπης (Νέα Εστία, 1961 Β΄)· Sei personaggi in cerca d'autore (Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα, 1921) :

Αλέξης Σολομός ("Δωδώνη")· Enrico IV (Ερρίκος Δ΄) : Γ.Ρούσος ("Γκόνη")· L'imbecille (Ο ηλίθιος, 1922) : Μάριος Πλωρίτης ("Δωδώνη")· Vestire gli ignudi (Να ντύσουμε τους γυμνούς, 1922) : Μάριος Πλωρίτης

("Γνώση")· L'uomo dal fiore in bocca (Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα, 1923) :

Λ.Μυριβήλη ("Γκόνη")· Come tu mi vuoi ('Οπως με θέλεις, 1930) : Μάριος Πλωρίτης ("Δωδώνη")· Questa sera si recita a soggetto (Απόψε αυτοσχεδιάζουμε, 1930) : Δημήτρης

Μυράτ ("Δωδώνη")· O di uno o di nessuno (Ενας ή κανένας, 1929) και All' uscita (Στην Εξοδο,

1916) μετ. Ιάνης Λο Σκόκκο ( κδ. Μαρή)

Πεζογραφία

· L’ esclusa (Η αποδιωγμένη, 1901) : Πάνος Ράμμος ("Παρατηρητής")· Il fu Mattia Pascal (Ο μακαρίτης Ματία Πασκάλ, 1904) : Μανώλης

Γιαλουράκης ("Πανεπιστημιακός Τύπος")

31

· Quaderni di Serafino Gubbio, operatore (Τετράδια του Σεραφίνο Γκούμπιο,κινηματογραφιστή, 1916 & 1925) : Γ.Λαμπιδώνης ("Αστάρτη")

· διηγήματα : πλείονες ("Δίφρος")· διηγήματα : Κατ.Γλυκοφρύδη ("Καστανιώτης")

3.Λ.Πιραντέλλο: Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε

Ο Πιραντέλλο στον πρόλογο του έργου του γράφει: Νομίζω πως η ζωή είναι μίαπολύ θλιβερή φάρσα. Γιατί έχουμε μέσα μας -χωρίς να μπορούμε να ξέρουμεπώς, γιατί κι από πού- την ανάγκη να εξαπατούμε αδιάκοπα τον εαυτό μας,δημιουργώντας μία πραγματικότητα (μία για τον καθέναν και ποτέ την ίδια γιαόλους) που κάθε τόσο αποδεικνύεται ότι είναι μάταιη και φανταστική. Όταν έναςάνθρωπος ζει, ζει και δεν φαίνεται. Λοιπόν, κάντε έτσι ώστε να φαίνεται, δείξτετον την ώρα που ζει υπό το κράτος των παθών του. Βάλτε μπροστά του ένανκαθρέφτη. Τότε ή μένει κατάπληκτος από την όψη του ή στριφογυρίζει τα μάτιατου για να μην δει τον εαυτό του ή έξω φρενών φτύνει την εικόνα του ήοργισμένος δίνει μία γροθιά για να την καταστρέψει. Κι αν έκλαιγε δεν μπορείπια να κλάψει. Κι αν γελούσε δεν μπορεί πια να γελάσει άλλο. Μια φορά, κάτιδυσάρεστο θα είναι το αποτέλεσμα. Αυτό το δυσάρεστο είναι το Θέατρό μου.

"Ο καθένας μας», λέει σχολιάζοντας την τέχνη του μεγάλου συμπατριώτη του οSylvio D' Amico, «δεν είναι αυτό που νομίζει, αλλά είναι "ένας, κανένας ή εκατόχιλιάδες" ανάλογα με το πως τον βλέπει τούτο ή εκείνο το πρόσωπο και πάντααλλιώτικος απ' ό,τι πλάθει ο ίδιος τον εαυτό του μέσα στο μυαλό του. Γι' αυτό η

32

καταστροφή είναι τεράστια, όταν ένας ηθικός καθρέφτης του αποκαλύψειξαφνικά την εικόνα του εαυτού του όπως την βλέπουν οι άλλοι, δηλαδή αυτό πουείναι για τους άλλους».

Οι ήρωες του Πιραντέλο έχουν κοινό θέμα τους μία ιλαροτραγική αιώρησηανάμεσα στην πραγματικότητα και την φαντασία."Θα μπορούσες να πεις πως τα έργα του είναι μεγαλειώδεις φάρσες, έγραψε οΜάριος Πλωρίτης, που μετέφρασε τους διαλόγους στο "Έτσι είναι αν έτσινομίζετε" το 1966. Και το γελοίο ζευγαρώνει με το σπαρακτικό. Και τα δύο μαζίενωμένα και αχώριστα, κραυγάζουν την αγωνία του ανθρώπου ανάμεσα στηθλιβερή εσωτερική του πραγματικότητα και στο εύθραυστο απατηλό προσωπείοτου".

ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝ ΕΤΣΙ ΝΟΜΙΖΕΤΕ

1986-1987 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας

Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε –Πιραντέλο ΛΟΥΙΤΖΙ

Πρώτη Παρουσίαση: Θέατρο Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών – Κεντρική Σκηνή,14-03-1987

Σε μια επαρχία βυθισμένη στη μικρότητα και στο κουτσομπολιό, ο θάνατος μιαςγυναίκας ταράζει το λογικό της μητέρας της και του συζύγου της, που καταρρέουνμέσα στο εχθρικό περιβάλλον. Ένα πικρό έργο για τη μοναξιά του ανθρώπου και τηναδυναμία του να επικοινωνήσει με τον διπλανό του. Ο Πιραντέλο εμπνεύστηκε απ’τογεγονός ότι πολλοί θεωρούσαν πως προσπαθούσε να πείσει τους γύρω του ότι ηγυναίκα του είναι τρελή , ενώ πίστευαν τρελό τον ίδιο. Πως ν΄ αποδείξεις την αλήθειαμε βάση τα φαινόμενα και να ξεχωρίσεις την αλήθεια από τα φαινόμενα( Αποσπασμα από άρθρο της εφημεριδας ‘ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ).

Θεατρική παράσταση στα πλαίσια της εκπομπής «ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ της ΔΕΥΤΕΡΑΣ1976 .

Η παράσταση επαναπροσλήφθηκε τηλεοπτικά 2 φορές. Στις 20 Μαρτίου 1978 \στις22 Δεκεμβρίου 2008.

15.11.2012 \ 09;04 Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε , του Λουίτζι Πιραντελλο Από τοδήμο Ηλιούπολης 15-18 Νοεμβρίου ΣΧΟΛΙΑ 21 Ένα από τα πιο δημοφιλή θεατρικάέργα του Λουίτζι Πιραντέλο το έτσι είναι αν έτσι νομίζετε, σε σκηνοθεσία ΓιώργουΣίσκου, ανεβαίνει από την θεατρική ομάδα Ηλιούπολης, σε συνεργασία με τονΠολιτιστικό Οργανισμό του δήμου , στο θέατρο του δημαρχικού μεγάρου. Οιπαραστάσεις θα δοθούν την πεμπτη15, την Παρασκευή 16, το Σάββατο 17, Κυριακή18 Νοεμβρίου στις 8;30 μ.μ και είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη .

33

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

«Ο διπρόσωπος Λουίτζι Πιραντέλο»

ο ιταλός σκηνοθέτης Franco Zeffirelli αναλύει τον συμπατριώτη του, που φέτοςτον τίμησε το ελληνικό θέατρο.

Του Franco Ζefirelli - the Guardian

Όταν ήμουν παιδί το πιο δημοφιλές τραγούδι την Ιταλία ήταν ένα που έλεγε ; Είναιο Μπρούνερι ή είναι ο Κανέλα ; Ήταν εμπνευσμένο από μια δική που είχεσυναρπάσει ολόκληρη την Ιταλία. Τον Μάρτιο του 1926 ένας άνδρας βρέθηκε νακλέβει λάμπες από το εβραϊκό νεκροταφείο. Είχε χάσει τη μνήμη του και δεν είχειδέα ποιος είναι. Τον πήγαν στο νοσοκομείο και οι εφημερίδες δημοσίευσαν μιαφωτογραφία του με τον υπότιτλο ‘’ Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος . μια γυναίκαισχυρίστηκε ότι αναγνώρισε σ΄αυτόν τον σύζυγό της , τον καθηγητή ιστορίαςΚανέλα , ο οποίος είχε εξαφανιστεί χρόνια πριν. Το ζευγάρι συναντήθηκε μέσα σεένα παραλήρημα χαράς και ζήσανε μαζί από τότε .

Λίγο μετά παρουσιάστηκε ένας άνθρωπος και αναγνώρισε στο πρόσωπο τουανθρώπου αυτού τον αδελφό του, ΜΠΡΟΥΝΕΡΙ έναν μικροαπατεώνα. Η αστυνομίαείχε τα δακτυλικά αποτυπώματα του πραγματικού, Μπρουνέρι , και είδε ότι ήτανπανομοιότυπα με αυτά του αγνώστου ξένου , οπότε τον συνέλαβαν αμέσως . η κυρίαΚανέλα ήταν συντετριμμένη προφανώς το ερωτικό της πάθος για τον άνδρα πουισχυριζόταν ότι είναι σύζυγός της , είχε αναζωπυρωθεί.. Η υπόθεση κατέληξε σταδικαστήρια και κράτησε πολύ καιρό. Ήταν σχεδόν το μόνο θέμα που συζητούσε οκόσμος , ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Μπρουνέρι ή ο Κανέλα;..

34

Η υπερβολική κάλυψη του θέματος από τις εφημερίδας ενισχύθηκε από τονΜουσολίνι, ο οποίος ήθελε να αποσπάσει την προσοχή του κοινού από τηνκαταστρεπτική εσωτερική του πολιτική. Τελικά το δικαστήριο απεφάνθη ότι ήταν οΜπνουνέρι , αλλά τότε πια το ζεύγος Κανέλα είχε καταφύγει στη Βραζιλία , όπουέζησε ζωή χαρισάμενη μέχρι τέλους. Χρόνια αργότερα μια εκκλησιαστική απόφασηόριζε ότι ο άνθρωπος εκείνος ήταν πράγματι ο Κανέλα και έτσι νομιμοποιήθηκαν ταπαιδία του. Πάλι όμως δεν ήταν τίποτα εκατό τοις εκατό βέβαιο.

ΜΥΣΤΗΡΙΟ

Οι θρύλοι της Σικελίας είναι γεμάτη βρίθουν από ιστορικές παρόμοιες με τηνυπόθεση Μπρουνέρι-Κανέλα , ανθρώπους που χάνουν την αίσθηση του ποιοι είναικαι συμπεριφέρονται με εξωφρενικό τρόπο . Ο Λουίτζι Πιραντέλο ένιωθε πάντοτεέλξη για τέτοιους ανθρώπους και για παρόμοιες ιστορίες\ τα βιβλία του είναιστοιχειωμένα απ’αυτές. Το θεατρικό έργο του ‘’’ ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝ ΕΤΣΙΝΟΜΙΖΕΤΕ, που παίζεται αυτές τις μέρες στο Λονδίνο, έχει να κάνει με το μυστήριοτης ταυτότητας και με την ακόρεστη γοητεία που ασκεί στο κοινό η ζωή των άλλωνανθρώπων καθώς και την αδυναμία να μάθει τελικά κανείς την αλήθειας γιαοτιδήποτε.

ΤΟ ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝ ΕΤΣΙ ΝΟΜΙΖΕΤΕ … Ο Πιραντέλο το εμπνεύστηκε από μιανάλλη πραγματική περίπτωση , στην οποία ένας άνδρας , η γυναίκα του η πεθερά τουέχασαν όλα τα χαρτιά τους σε ένα σεισμό και άρχισαν να διηγούνται ιστορίες πουδεν μπορούσαν να αποδειχθούν . Ο Πιραντέλο έγραψε δύο διηγήματα στηριγμένα σ’αυτά τα γεγονότα [ ένα για τον σύζυγο και ένα για την πεθερά. Και τα δύο αυτάδιηγήματα τον άφησαν ανικανοποίητο , γι’ αυτό τα συνδύασε σε ένα θεατρικό έργο.Μπορεί να πει κανείς ότι ούτε ο ίδιος δεν ήθελε να αποφασίσει ποια ήταν η αλήθεια .

Η καλλιτεχνική ψυχή του Πιραντέλο διαμορφώθηκε από τη σύνθεση δύοδιαφορετικών πολιτισμικών ρευμάτων . Ήταν φορέας αυτών των διαφορετικώνπροσωπικοτήτων και προσπαθούσε να τις συνενώσει σε ένα ενιαίο σύνολο. Αυτόςπου σκηνοθετεί τα θεατρικά του έργα πρέπει να σέβεται και τις δύο εξίσου. Ανεπιλέξεις τη μια , βλάπτεις την άλλη . Αν σκεφθεί κανείς τον Πιραντέλο ως έναλαμπερό Σιτσιλιάνο θεατρικό συγγραφέα, τον αδικεί, γιατί είναι ταυτόχρονα και έναςκαταπληκτικός Βορειοευρωπαίος στοχαστής .

ΠΡΟΒΛΗΜΑ

... Και αυτό δεν είναι το μόνο λάθος που κάνει ο κόσμος όταν προσπαθεί νααποτιμήσει τον Πιραντέλο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει ένα τεράστιας εμβέλειαςχιούμορ. Το πρόβλημα όμως είναι ότι εξέφραζε τη χιουμοριστική του διάθεση σε μίακαθαρά κλασικού τύπου γλώσσα, κάτι τελείως έξω από την πεπατημένη. Δενχρησιμοποιούσε τη συνηθισμένη γλώσσα των κωμωδιών, τουλάχιστον όχι όπως το

35

εννοούν αυτό στα αγγλικά. Η ουσία, όμως, των έργων του είναι κωμική. Πολλοί απότους μεγάλους Ιταλούς συγγραφείς που ήταν σύγχρονοι του Πιραντέλο ήταν Σικελοίκαι εσκεμμένα προσπαθούσαν να γράφουν τέλεια ιταλικά. Όμως αυτή η γλωσσικήφόρμα ξένιζε το θεατρικό κοινό, ειδικά αυτούς που είχαν αδυναμία στην κωμωδία.

Όσον αφορά την αντίδραση του κοινού στην πρεμιέρα του <<Έτσι είναι, αν έτσινομίζετε>> το 1918 στη Ρώμη, ήταν η απόλυτη σχεδόν εικονογράφηση τουπιραντελικού χιούμορ και της ικανότητάς του να αναστατώνει το ακροατήριο. Οκόσμος εξοργίστηκε με το τέλος του έργου, που ήταν πρωτοφανές στην ιστορία τουθεάτρου. Παραβίαζε όλους τους κανόνες. Όταν υψώθηκε η αυλαία και εμφανίστηκε οσυγγραφέας μερικοί ζητωκραύγασαν υπήρχαν όμως μερικοί όπου εκτόξευσαναισχρότητες εναντίον του. Ένας εξαιρετικά οργισμένος θεατής ξήλωσε μία καρέκλακαι την εξακόντισε στη σκηνή. Παρά τρίχα δεν έπεσε στο κεφάλι του Πιραντέλο καιπροσγειώθηκε στα πόδια του. Εκείνος έσκυψε, τη σήκωσε, κάθισε πάνω της και είπε:<<Σας ευχαριστώ πολύ, η ημέρα μου ήταν πολύ κουραστική σήμερα>>.

36

Δ. ΤΕΝΝΕΣΙ ΟΥΙΛΛΙΑΜΣ (1911-1983)

Ο Τέννεσι Ουίλλιαμς, κατά κόσμον Τόμας Λανιέ Ουίλλιαμς, είναι γνωστός για ταγεμάτα αύρα αμερικάνικου νότου έργα του και για τους έντονους χαρακτήρες του. Οιρόλοι του είναι αγαπημένοι σε κάθε φοιτητή υποκριτικής και μεγάλο ηθοποιό για τιςλεπτές αποχρώσεις της ψυχολογίας του και των έντονων εναλλαγών τους.

Γεννήθηκε το 1911 στο Κολόμπους του Μισσισσιπή και σε ηλικία 5 μόλις ετών ήρθεσε επαφή με μια βαριά ασθένεια, που του παρέλυσε τα κάτω άκρα για δύο χρόνια.Μεγαλώνει μέχρι τα 9 του στο μέρος αυτό, όπου πάντα θυμάται το πόσο ευχάριστηκαι γεμάτη φαντασία ήταν η ζωή. Ωστόσο, μετακομίζουν στο Σαιν Λούις τουΜισσούρι, ένα μέρος πολύ διαφορετικό και άσκημο για ένα μικρό παιδί που βιώνειπαράλληλα με την πολύ άσκημη σχέση με τον πατέρα του, την αποξένωση στοκαινούριο περιβάλλον. Ο ίδιος, βέβαια, θεωρεί ότι τα χρόνια εκείνα ήταν χρήσιμη«παιδεία» για έναν συγγραφέα.

Μόλις το 1924, σε ηλικία 13 ετών, εκδίδει στη σχολική εφημερίδα μια ιστορία«φαντασμάτων», ενώ έναν χρόνο μετά γράφει το πρώτο του διήγημα, με τίτλο«Απομονωμένος», χαρακτηριστικό για τις τότε εμπειρίες του. Ο ίδιος δηλώνει ότι τογράψιμο ήταν ήδη από τότε για αυτόν ένας τρόπος απόδρασης: « Στα 14 χρόνια μου,ανακάλυψα το γράψιμο ως φυγή από τον κόσμο της πραγματικότητας, όπου ένιωθατρομερά άβολα. Έγινε αμέσως το αναχωρητήριό μου, η σπηλιά μου, το καταφύγιόμου», γράφει στον πρόλογο στο «Γλυκό Πουλί της Νιότης» αργότερα. Το πρώτο τουβραβείο το κερδίζει στα 1927, στον διαγωνισμό του περιοδικού Smart με θέμα «Can awife be a good sport?», ενώ η κατάσταση στο σπίτι του είναι πολύ άσκημη. Το 1928δημοσιεύει το πρώτο του διήγημα, «Η εκδίκηση της Ντόρσις», ενώ επίσης ταξιδεύειστην Ευρώπη με τον αγαπημένο του παππού.

Η ώρα των σπουδών έρχεται το 1929, στο Πανεπιστήμιο του Μισσούρι, καθώςγράφει και το πρώτο του θεατρικό έργο «Beauty is the world», που αποσπά τιμητικήμνεία σε διαγωνισμό. Στο πανεπιστήμιο ερωτεύεται τον συγκάτοικό του, ενώ οπατέρας του τον τιμωρεί για τους χαμηλούς βαθμούς του αναγκάζοντάς τον ναεργάζεται στην εταιρεία του. Το 1932 αφήνει τις σπουδές του για να εργαστεί εκεί.

37

Μια κατάσταση που θα διαμορφώσει καθοριστικά τον Ουίλλιαμς, ξεκινά το 1932,όταν η αδερφή του νοσηλεύεται για πρώτη φορά σε σανατόριο. Το μοτίβο τηςψυχασθένειας επανέρχεται συχνά στα έργα του Ουίλλιαμς, με αποκορύφωμα το«Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι». Το 1934 παθαίνει ο ίδιος καρδιακή προσβολή καινοσηλεύεται, ενώ η αδερφή του παθαίνει την πρώτη κρίση διανοητικής διαταραχής.Αρχίζει να αισθάνεται πιο σταθερά την έλξη, όχι για τη συγγραφή γενικότερα, αλλάειδικά για το θεατρικό έργο. Έτσι αρχίζει να γράφει πιο συστηματικά για το θέατρο.Η πρώτη παράσταση έργου του ήταν το 1935, από ερασιτεχνικό θίασο, που έπαιξε το«Cairo! Shanghai! Bombay!».

Συνεχίζοντας τη συγγραφή και την παράσταση των έργων του από μικρούς θιάσους,το 1937 μετεγγράφεται στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, όπου σπουδάζει δραματουργίακαι σκηνοθεσία. Μαγεύεται από τον Τσέχωφ. Ενώ η αδερφή του κλείνεται πια σεψυχιατρείο για σχιζοφρένεια, αρχίζει να έχει μια πιο έντονη θεατρική του παραγωγήμε μονόπρακτα κυρίως, που παίζονται από μικρούς θιάσους. Το 1939 αρχίζει ναυπογράφει ως Τέννεσση, ενώ το 1940, το έργο του «Η μάχη των Αγγέλων» ανεβαίνειστο Theatre Guild της Βοστώνης, αλλά καταβαίνει εξαιτίας της λογοκρισίας.Αργότερα θα αποτελέσει τη βάση για τον «Ορφέα στον Άδη». Συνεχίζει να γράφει,ενώ το 1943, η αδερφή του λοβοτομείται, χωρίς ο Ουίλλιαμς να το γνωρίζει, κάτι πουτου αφήνει πολλές ενοχές για όλη του τη ζωή, γιατί δεν μπόρεσε να το αποτρέψει.

38

Ο «Γυάλινος Κόσμος» παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη σκηνή το 1944 στο Σικάγοκαι το 1945 στη Νέα Υόρκη, οπότε και κερδίζει το βραβείο κριτικών. Την ίδια χρονιάαρχίζει να γράφει το «Λεωφορείον ο Πόθος», το οποίο παρουσιάζεται δύο χρόνιααργότερα σε σκηνοθεσία Ηλία Καζάν, σημειώνοντας τεράστια επιτυχία. Εν τωμεταξύ, έχει προηγηθεί το «Καλοκαίρι και Καταχνιά», το 1947 και η γνωριμία του μετον σύντροφό του Frank Merlo, που κράτησε μέχρι τον θάνατο του τελευταίου. Οιπαραστάσεις του αρχίζουν να παίζονται πέρα από τον Ατλαντικό: στο Λονδίνοανεβαίνει το 1948 ο «Γυάλινος Κόσμος» και το 1949 το «Λεωφορείον ο Πόθος». Το1950 γράφει το «Μίλα μου σαν τη βροχή», ενώ παρουσιάζεται στο Σικάγο καιαργότερα στη Νέα Υόρκη το «Τριαντάφυλλο στο στήθος».

Το 1951 αρχίζει η κινηματογραφική μετεγγραφή των έργων του με το «Λεωφορείον οΠόθος», σε σκηνοθεσία Ηλία Καζάν, ταινία που κερδίζει το βραβείοκινηματογραφικών κριτικών και τρία βραβεία Όσκαρ για τις ερμηνείες. Το 1953παρουσιάζεται το «Καμίνο Ρεάλ» και το 1955 η «Λυσσασμένη Γάτα», και αυτή σεσκηνοθεσία Καζάν, με τον οποίο συνεχίζουν τη συνεργασία στη νέα ταινία «BabyDoll». Ο ίδιος περνάει εκείνη την εποχή από μια φάση κατάθλιψης, καταχρήσεων καιαλκοολισμού, έχοντας χάσει και τον αγαπημένο του παππού. Το 1957 παρουσιάζεταιο «Ορφέας στον Άδη», ενώ ο Ουίλλιαμς αρχίζει ψυχανάλυση, για έναν περίπουχρόνο.

Το 1959 παρουσιάζει τα «Κάτι που δεν λέγεται», «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» και«Περίοδος Προσαρμογής», ενώ το 1959 το «Γλυκό πουλί της Νιότης». «Έχωκουραστεί να γράφω, αλλά δεν μπορώ να σταματήσω», γράφει σε έναν φίλο του το1960. Η τελευταία μεγάλη του επιτυχία ήταν το 1961, «Η Νύχτα της Ιγκουάνα». Απόεκεί και πέρα παρουσιάζει πλήθος έργων χωρίς μεγάλη επιτυχία. Το 1962, ο«Τελευταίος Επισκέπτης» παίζεται στο Φεστιβάλ του Σπολέτο, έργο που το 1968μετεγγράφηκε στην ταινία «Boom!». Το 1963 πεθαίνει ο σύντροφός του από καρκίνο.«Είμαι ένας ελάσσων καλλιτέχνης που έτυχε να γράψει ένα-δύο μείζονα έργα, αλλάδεν μπορώ να πω ποια είναι αυτά», γράφει για τον εαυτό του. Το 1969 μπαίνει γιαψυχιατρική θεραπεία σε νοσοκομείο, ενώ παρουσιάζεται το «Στο μπαρ ενόςξενοδοχείου του Τόκυο».

39

Το 1970 βραβεύεται με το χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών,ενώ σκηνοθετεί ο ίδιος το έργο του «Η τέλεια εξήγηση που έδωσε ο παπαγάλος».Καθ’ όλη τη δεκαετία παρουσιάζει έργα του. Το 1982, η αγάπη του για τον Τσέχωφτου εμπνέει το «Σημειωματάριο του Τριγκόριν». Το τελευταίο έργο του που παίχτηκεόσο ο ίδιος ήταν εν ζωή, ήταν το δίπρακτο «Κάτι ασαφές, κάτι ξεκάθαρο», το 1981χωρίς επιτυχία. Την επόμενη χρονιά, το έργο του «Γάτες με πετράδια στα νύχια»απορρίπτεται απ ́το New World Festival of Arts ως πολύ σύντομο.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1983, ο Τέννεσση Ουίλλιαμς βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιοπου είχε νοικιάσει στο ξενοδοχείο Elysee στη Νέα Υόρκη, έχοντας σφηνωμένο στολαιμό του ένα πώμα από ένα μπουκάλι με φάρμακα. Ο ίδιος επιθυμούσε νααποτεφρωθεί και να σκορπιστούν οι στάχτες του στον κόλπο του Μεξικού. Παρ’ όλααυτά, θάβεται στον οικογενειακό τάφο στο Σαιν Λούις, στην πόλη που μισούσε.

Τα έργα του Τέννεση Ουίλλιαμς :1929 Beuty is the World1934 Μην κλαις μωρό του Ρούνι1935 Κάιρο-Σανγκάι-Βομβάη1936 Κεριά στον Ήλιο1937 Φυγάς (πρώιμη μορφή του Ορφέα στον Άδη)1938 Ανοιξιάτικη Θύελλα1939 Αμέρικαν Μπλουζ1940 Μάχη των Αγγέλων1941 Σκαλοπάτια στην οροφή1943 Το πρώτο χάδι1944 Γυάλινος Κόσμος1946-47 Το πορτραίτο της Μαντόνας

1947 Λεωφορείον ο πόθος

40

1951 Τριαντάφυλλο στο στήθος1953 Καμίνο Ρεάλ1955 Λυσσασμένη γάτα1957 Ορφέας στον Άδη1958 Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι1959 Το γλυκό πουλί της νιότης1960 Περίοδος προσαρμογής1961 Η νύχτα της Ιγκουάνα1963 Το τραίνο με το γάλα δε σταματάει πια εδώ (το θεατρικό πρότυπο της ταινίαςBoom-1968)1966 Τραγική αρλεκινάδα1967 Βασίλειο πάνω στη γη (αρχικός τίτλος Οι επτά κατήφοροι της Μυρτιάς)1969 Στο μπαρ ενός ξενοδοχείου του Τόκυο1972 Μικρές έξυπνες προειδοποιήσεις1975 Το σινιάλο της μπαταρίας του κόκκινου διαβόλου

Ε. ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. (ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΘΕΑΤΡΑ)

1.ΕισαγωγήΤο θέατρο είναι ο κλάδος της τέχνης που αναφέρεται στην απόδοση ιστοριώνμπροστά σε κοινό, με τη χρήση κυρίως του λόγου, αλλά και της μουσικής και τουχορού. Το θέατρο μπορεί να έχει διάφορες μορφές, όπως είναι ο μονόλογος, η όπερα,το μπαλέτο, η παντομίμα κ.ά. Το θέατρο δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στηνΑρχαία Αθήνα, σαν μια εξέλιξη του διθυράμβου. Οι πρώτες μορφές του θεάτρου σεόλη τη διάρκεια της ελληνικής αρχαιότητας ήταν η τραγωδία, η κωμωδία καιτο σατυρικό δράμα. Στο αρχαίο ελληνικό θέατρο πρωταγωνιστούσαν μονάχα άντρεςκαι ακόμη και σε γυναικείους ρόλους ντύνονταν οι ίδιοι γυναίκες.

Το 1962, από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου, καθιερώθηκε η 27η Μαρτίου ωςΠαγκόσμια Ημέρα Θεάτρου. Υπαρχουν περιπου 220 θεατρα στην Ελλαδα.Υπάρχουν γυρω στα 50 δη.πε.θε. στην Ελλάδα. Σημαντικότερα ωστόσο είναι :

41

2. Τα σημαντικότερα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ της Ελλάδας

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας

ο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας ιδρύθηκε με προγραμματική σύμβασηΥΠ.ΠΟ και Δήμου Πατρέων το 1989. Είχε προηγηθεί από το 1988 μιαπροπαρασκευαστική περίοδος που το θέατρο λειτούργησε με τη νομική μορφήκοινοπραξίας ανάμεσα στη μη-κερδοσκοπική «Εταιρία για τη Δημιουργία Θεάτρουστην Πάτρα» και του Δήμου της Πάτρας.

Οι θεμελιώδεις σκοποί του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ σύμφωνα με το καταστατικό του, είναι :Η ανάπτυξη και διάδοση της θεατρικής τέχνης με την παραγωγή θεατρικώνπαραστάσεων και άλλων παράλληλων εκδηλώσεωνΗ ουσιαστική παρέμβαση στο χώρο της θεατρικής εκπαίδευσηςΟι πολιτιστικές ανταλλαγές και συμπαραγωγές με άλλους ελληνικούς καιευρωπαϊκούς οργανισμούςΟι αναθέσεις νέων θεατρικών έργωνΟι μεταφράσεις αρχαίου δράματος ή ξένου έργουΗ πραγματοποίηση παραστάσεων για παιδιά και νέους

Κεντρική σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας είναι το δημοτικό θέατρο «Απόλλων» πουκτίστηκε το 1871 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ernst Ziller. Παράλληλα, για τηνεκτέλεση εναλλασσόμενου ρεπερτορίου, έχει χρησιμοποιήσει και άλλες θεατρικέςσκηνές, όπως το θέατρο Επίκεντρο, το οποίο ο ίδιος ο οργανισμός δημιούργησε καιλειτούργησε μέχρι το 2006, το θέατρο Αγορά, το Εργοστάσιο Τέχνης και το θέατροΛιθογραφείον .Εκτός από τις αμιγώς θεατρικές παραγωγές, το θέατρο έχει έναν συνεχή καιαδιάλειπτο διάλογο με το κοινό της πόλης , κάνοντας επιμορφωτικά σεμινάρια καιάλλες παράλληλες εκδηλώσεις.Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Πάτρας έχει συνεργαστεί με όλα τα μεγάλα φεστιβάλ (Επιδαύρου,Αθηνών κ.ά) και με δημιουργούς που διαπρέπουν στην Ελλάδα και διεθνώς , χωρίςνα αγνοηθεί το τοπικό καλλιτεχνικό δυναμικό.Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο και από τονΚαλλιτεχνικό Διευθυντή του. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από Πρόεδρο,Αντιπρόεδρο και επτά Συμβούλους, που διορίζονται με απόφαση του ΔημοτικούΣυμβουλίου.Καλλιτεχνικοί διευθυντές του Θεάτρου έχουν διατελέσει η Μάγια Λυμπεροπούλου, οΒίκτωρας Αρδίττης, ο Νίκος Αρμάος, ο Γιώργος Κιμούλης, ο Θέμης Μουμουλίδης, ηΛυδία Κονιόρδου και ο Γιάννης Βόγλης. Από τον Αύγουστο του 2012 καλλιτεχνικόςδιευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας είναι ο Θοδωρής Αμπαζής.

42

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Καβάλας, ξεκίνησε να λειτουργεί τον Απρίλιοτου 1993 και μέχρι σήμερα αποτελεί τον βασικό μοχλό θεατρικής δραστηριότηταςστην πόλη της Καβάλας και του νομού.Είναι ένα δυναμικός και υγιής θεατρικός οργανισμός που ανταποκρίνεται με επιτυχίαστις υποχρεώσεις του, ανεβάζοντας κάθε χρόνο τουλάχιστον τρείς δικές τουθεατρικές παραγωγές.Οργανώνει το «Θεατρικό Μήνα Μάιο», όπου φιλοξενεί μία σειρά από θεατρικέςπαραγωγές με ιδιαίτερο στίγμα. Επίσης, πραγματοποιεί και συμμετέχει σε μια σειράπολιτιστικών εκδηλώσεων, ενώ με την υποδομή και το βεστιάριό τουσυμπαραστέκεται σε παραγωγές τόσο των ερασιτεχνικών ομάδων της πόλης, όσο καισε μεγάλο αριθμό μαθητικών θεατρικών ομάδων σε όλη την περιφέρεια.Τέλος, το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας με ξεχωριστή χρηματοδότηση από το Δήμο Καβάλαςοργανώνει τους μήνες του καλοκαιριού ένα από τα κορυφαία Φεστιβάλ αρχαίουδράματος, το Φεστιβάλ Φιλίππων- Καβάλας που λαμβάνει χώρα στο αρχαίο θέατροτων Φιλίππων, που αποτελεί και το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός της ευρύτερηςπεριοχής.

Αναλυτικότερα, οι θεατρικές παραγωγές που ανεβάζει το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλαςαφορούν στα παρακάτω θέματα.

43

Η πρώτη παραγωγή κάθε χρονιάς απευθύνεται στο παιδί. Παραγωγές με υψηλέςκαλλιτεχνικές προδιαγραφές που έχουν αλλάξει το τοπίο σ’ αυτό που ονομάζουμεπαιδικό θέατρο και δεν είναι τυχαίο που κάθε χρόνο πάνω από 12.000 παιδιά, γονείςκαι εκπαιδευτικοί παρακολουθούν αυτές τις παραστάσεις.Ακολουθεί πάντα, σαν δεύτερη παραγωγή, θεατρικό έργο από τα κείμενα τουκλασικού ρεπερτορίου μεγάλων θεατρικών δραματουργών όπως Σαίξπηρ, Τσέχωφ,Ίψεν, Μπρεχτ κ.λ.π.Στην τρίτη παραγωγή δίνεται έμφαση σε έργα σύγχρονης γραφής, πρωτότυπα καιεπίκαιρα, δίνοντας προτεραιότητα στο ελληνικό ρεπερτόριο.

Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας με τις παραγωγές του στην χειμερινή περίοδο, προσελκύει,προσφέροντας θέατρο ποιότητας σε περίπου 20.000 θεατές. Ενώ πάνω από 20.000θεατές παρακολουθούν τους μήνες του καλοκαιριού τις παραστάσεις πουφιλοξενούνται στα πλαίσια του Φεστιβάλ Φιλίππων.

Οι Καλλιτεχνικοί Διευθυντές του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. από τον Απρίλιο του 1993 μέχρι καισήμερα, με χρονολογική σειρά, ήταν οι εξής :1) Ιωάννου Δημήτρης 1993 -19962) Κραουνάκης Σταμάτης 1997 – 19983) Μιχαηλίδης Περικλής 1998 – 19994) Σίσκος Γιώργος 2000 – 20035) Ιωάννου Δημήτρης 2003-

44

009

45

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου

Το ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ξεκίνησε το 1981 ως«Θέατρο του Δήμου Αγρινίου»- υπήρξε το πρώτο Δημοτικό Θέατρο που ιδρύθηκεστην Ελλάδα- ενώ το 1983 εντάχθηκε στο θεσμό των Δημοτικών ΠεριφερειακώνΘεάτρων. Αποτελεί τον κορυφαίο φορέα του πολιτισμού στην Αιτωλ/νία και είναιένα από τα σημαντικότερα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. της χώρας. Στη μακρά πορεία του παρουσίασεαξιόλογα έργα και συνέβαλε στην πολιτιστική ανάπτυξη και θεατρική παιδεία τηςτοπικής κοινωνίας αλλά και τις περιφέρειας, δικαιώνοντας τον θεσμό των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Το δημοτικό θέατρο του Αγρινίου, συνεπές στο ρόλο που διαδραματίζει στη πόλη καιτην Περιφέρεια και στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του, εφήρμοσε και κοινωνικήπολιτική, όπως δωρεάν είσοδο σε ευπαθείς ομάδες στις παραστάσεις του, χορηγικήενίσχυση σε συλλόγους ατόμων με ειδικές ανάγκες καθώς και συμπαραγωγές, όπωςαυτή με το εργαστήρι Ειδικής Επαγγελματικής Αγωγής και Αποκατάστασης«Παναγία Ελεούσα», συμβάλλοντας στην ενίσχυση του τομέα του πολιτισμού αλλάκαι της κοινωνικής προσφοράς.

ΣΤΟΧΟΙ: Το Αγρίνιο μια πόλη με πολύπλευρη δυναμική υποδομή και γρήγορουςρυθμούς ανάπτυξης δικαιούται να έχει Θέατρο. Ένας θεσμός όπως ταΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. οφείλει να αποτελεί ένα γεγονός αρκετό για να διευρύνει το χώρο τουδιαλόγου και της ενημέρωσης και να συνδέει τους πολίτες μιας πόλης με το θεατρικόγίγνεσθαι.

Η πολυετής εμπειρία που έχει σωρεύσει, η απεμπλοκή από προκαταλήψεις καιαφορεσμούς, θα πρέπει να αποτελέσουν τις μήτρες μελλοντικής δημιουργίας καιδιαλόγου, ώστε ο οργανισμός αυτός που δραστηριοποιείται σε επαγγελματική βάση

46

σε περιφερειακό επίπεδο να αποτελεί μια ευρύτερη παρέμβαση στα καλλιτεχνικά καιέναν βασικό άξονα της Πνευματικής-Θεατρικής ζωής της πόλης και του Νομού.

Φιλοδοξεί να διατηρήσει θερμό ένα θεσμό περιφερειακής θεατρικής παιδείας καιαγωγής, στηρίζοντάς τον και επεκτείνοντάς τον.

Συνεπώς σκοπός είναι:

●Η ενίσχυση της θεατρικής υποδομής και η βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενηςθεατρικής παιδείας.

α )Η στήριξη της Παιδικής-Νεανικής Σκηνής με τη σημασία της ποιοτικής καιαισθητικής επιλογής του είδους, του τύπου και του ήθους του θεατρικού έργου.

β )Η στήριξη της Κεντρικής Σκηνής (χειμερινής-θερινής) με έργα υψηλής αισθητικήςρεπερτορίου και συντελεστών

●Η παροχή δυνατότητας στους νέους δημιουργούς και καλλιτέχνες να αναπτύξουν τιςδραστηριότητές τους γύρω από τη θεατρική τέχνη.

●Η ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής με τη συμμετοχή του στιςδιαδικασίες για τη θεατρική ανάπτυξη.

●Ικανοποίηση των θεατρικών απαιτήσεων της ευρύτερης περιοχής και διοικητικήςπεριφέρεια του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. με την συχνότερη επίσκεψη των σκηνών του σε κάθεΔήμο και κεφαλοχώρι του Νομού.

●Η πραγματοποίηση Φεστιβάλ, Θεατρικών σεμιναρίων, διαλέξεων και αναλύσεωντων παρουσιαζομένων έργων, η οργάνωση φωτογραφιών , εικαστικών ή άλλου είδουςεκθέσεων συναφών με τα θέματα του ρεπερτορίου.

47

48

49

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κέρκυρας

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κέρκυρας, ο Βενιαμίν του θεσμού τωνΔΗΠΕΘΕ που οραματίστηκε η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη, ξεκίνησε τη λειτουργίατου την ημέρα των Χριστουγέννων του 1998.

Συνολικά έχει παρουσιάσει 16 θεατρικές παραγωγές σε όλες του τις Σκηνές(Κεντρική, Παιδική, Πειραματική). Τις παραγωγές αυτές 8 εκ των οποίωνπεριόδευσαν σε 62 διαφορετικές πόλεις της χώρας αλλά και στην Ιταλία,

50

παρακολούθησαν άνω των 142.000 θεατών εκ των οποίων 25.000 ήταν μαθητές. Στις363 παραστάσεις που έδωσε το ΔΗΠΕΘΕ από τον Δεκέμβριο του 1998 έως τονΑπρίλιο του 2002, συνέπραξαν 209 δημιουργοί - καλλιτέχνες εκ των οποίων 94 ήτανΚερκυραίοι και φοιτητές στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

Το ΔΗΠΕΘΕ γνωρίζοντας τον πολύπλευρο ρόλο που πρέπει να έχει ο θεσμός αυτόςστα πολιτιστικά πράγματα της πόλης της οποίας είναι δημιούργημα, συμβάλλει μεόλες του τις δυνάμεις σε διάφορες πολιτιστικές δράσεις. Χαρακτηριστικά το 2002στηρίχθηκαν όλες οι παρουσιάσεις όπερας που παρουσίασε ο Δήμος Κερκυραίων ενώσε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου ανέβασεκαι την όπερα του Χ. Πέρσελ 'Διδώ και Αινείας'.

Το ΔΗΠΕΘΕ επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και από τον ΔήμοΚερκυραίων. Αποτελείται από 7μελές συμβούλιο και Καλλιτεχνικός Διευθυντής είναιο κ. Θανάσης Θεολόγης.

51

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Βέροιας

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο της Βέροιας ήταν από τα έξι πρώτα πουξεκίνησαν τον θεσμό, τον Σεπτέμβριο του 1983. Με τις δραστηριότητες του καλύπτειτην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας ενώ τα καλοκαίρια περιοδεύει μετις παραγωγές του σε ολόκληρη τη χώρα αλλά και την Κύπρο. Τα τελευταία χρόνιασυμμετείχε ενεργά σε αναπτυξιακά προγράμματα έχοντας ως σκοπό την ανάδειξη,μέσα στην πόλη της Βέροιας, καλλιτεχνών όλων των ειδικοτήτων, όπως συγγραφείς,ηθοποιοί, σκηνογράφοι, αλλά και την δημιουργία παιδικής θεατρικής σκηνής τουΔΗ.ΠΕ.ΘΕ που έχει αναδειχθεί σε κεντρική σκηνή με σκοπό να δημιουργήσει νέεςγενιές παιδιών-θεατών. Έχει επίσης δημιουργήσει ομάδα Θεατρικής Υποδομής γιανέους καλλιτέχνες που αγαπούν το θέατρο. Διοργανώνει σεμινάρια με θέματα τοθεατρικό παιχνίδι, την αφηγηματική τέχνη, το θέατρο σκιών, κουκλοθέατρο καθώςεπίσης βοηθά οργανωτικά και τεχνικά Συλλόγους, Φορείς και Σχολεία του Ν.Ημαθίας. Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας κάθε χρόνο ανεβάζει παραστάσεις τη χειμερινήπερίοδο στη Βέροια και τη θερινή περίοδο βρίσκεται σε περιοδεία σε όλη τη χώρα.Κάποτε θεωρούνταν το κορυφαίο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. στην Ελλάδα, όμως δεν διατήρησε τηθέση του στην κορυφή. Η πορεία του, όμως, σήμερα είναι ανοδική, καθώς ανεβάζειόλο και πιο θεαματικές παραστάσεις

52

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κομοτηνής

Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κομοτηνής ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1984 και λειτουργεί ωςΝ.Π.Ι.Δ, βάση προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ - Δήμου Κομοτηνήςκαι Υπουργείου Πολιτισμού. Οι στόχοι του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κομοτηνής είναι οι εξής:Η οργάνωση και παρουσίαση Επαγγελματικών Θεατρικών παραστάσεων.Η αξιοποίηση και ανάδειξη ντόπιου στελεχιακού καλλιτεχνικού δυναμικού.Η παρουσίαση παράλληλων θεατρικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων.Η λειτουργία ερασιτεχνικού σχήματος στα πλαίσια του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ σε συνεργασία μετην πανεπιστημιακή κοινότητα.Η συμμετοχή στις καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Κομοτηνής.Η ανάδειξη του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ σε ζωτικό φορέα καλλιτεχνικής ανάπτυξης καιπνευματικής καλλιέργειας, που μπορεί να συνδιαλέγεται γόνιμα σε θέματαπολιτισμού τόσο με τους όμορους Βαλκανικούς λαούς, όσο και με τους απόδημουςΘρακιώτες.

53

54

ΣΤ. Δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του

μαθήματος:

n Α) Στις 28 Μαρτίου 2013 η ολομέλεια του τμήματος παρακολούθησαμε στο

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κομοτηνής την παράσταση της Λούλας Αναγνωστάκη «Η

ΠΑΡΕΛΑΣΗ» σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι και ερμηνευτές τους Μάνο

Καρατζογιάννη και Βασιλική Τρουφάκου.

Μετά την παράσταση ακολούθησε πολύ χρήσιμη και ενδιαφέρουσα συζήτηση

με τους ηθοποιούς καθώς και καταγραφή των εντυπώσεών μας.

55

56

n Β) Στις 24 Απριλίου 2013 η ομάδα θεάτρου του τμήματός μας επισκέφτηκε

την ΕΡΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ και ηχογράφησε ως ραδιοφωνικό θέατρο το

απόσπασμα από το έργο του Πιραντέλλο «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» που

θα παρακολουθήσετε στη συνέχεια για το πρόγραμμα «Κάνε την εκπομπή

σου».

n Γ) Τέλος, σήμερα(13/5/2013) θα παρακολουθήσετε ένα σύντομο απόσπασμα

από την πρώτη σκηνή, τη σκηνή του προλόγου, του έργου του Πιραντέλλο

που αναφέραμε και παραπάνω

«Έτσι είναι ... αν έτσι νομίζετε»

Παίζουν με τη σειρά που εμφανίζονται:

n Αφήγηση : Ελένη Χατζηνέστωρος

n Λαμπέρτο Λαουντίτσι : Θανάσης Κουλτούκης

n κ.Αμαλία : Ραφαέλα Κυριακού

n Ντίνα (ανιψιά) : Εύα Καπούλα

n Υπηρέτης: Αμαλία Παγουνάκη

n Κυρία Σιρέλλι: Σοφία Καρύδη

n Κύριος Σιρέλλι: Ραφαήλ Ιακωβίδης

n Κυρία Τσίνι: Ρένα Παναγιωτοπούλου

n Υπηρέτρια (και συντονισμός κειμένων):

Τζαμπαζίδου Αναστασία

57

Βιβλιογραφία

· Μαρία Χανιωτάκη, "Η Μαγική Σκηνή" (πρόκειταινα εκδοθεί σύντομα)

· Νικηφόρος Παπανδρέου,«ΠερίΘεάτρου»,University Studio Press,Θεσσαλονίκη,1989

· Αρχείο Εθνικού Θεάτρου· Αρχείο Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος· Φράνκο Τζεφιρέλι, «Ο διπρόσωπος Λουίτζι

Πιραντέλλο» (Guardian,Καθημερινή)· Wikipedia· Ψηφιακό Αρχείο ΕΡΤ, «Το Θέατρο της Δευτέρας»