Nowoczesne Zarzadzanie 3/2005

OUTSOURCINGCDN OPT!MA Biuro Rachunkowe – Pierwsza odsłona

Wizje systemów CDN XL i CDN OPT!MA

Sieć Partnerska Comarch

CDN XL nie tylko w Polsce

Tips&Tricks

Asysta Techniczna CDN XL

www.comarch.pl /cdn

Nr 3/2005

Firma Comarch wspólnie z IBM

uruchomiła program Power Club IBM XL

dla Klientów systemu CDN XL.

W ramach programu dostępny jest

markowy sprzęt w rewelacyjnych

cenach!

www.comarch.pl/cdn

Najnowsza technologia w zarządzaniu średnimi i dużymi przedsiębiorstwami

Nowoczesne ZarządzanieKwartalnik

numer 3/2005

RedakcjaMarek Jurkowski

Magdalena Piotrowicz

SkładMaciej Urbanek

WydawcaComarch SA

Al. Jana Pawła II 41d31-864 Kraków

tel.: (12) 681 43 00fax: (12) 681 43 01

e-mail: [email protected]/cdn

Nakład2 500 egz.

Nowoczesne Zarządzaniejest wydawnictwem bezpłatnym

dostępnym w subskrypcji. Artykuły publikowane

w niniejszym wydawnictwie mogą być kopiowane

i przedrukowywane za wiedzą i zgodą redakcji.

Nazwy produktów i firm wymienione

w niniejszym wydawnictwie są znakami handlowymi i nazwami towarowymi

odpowiednich producentów.

Najnowsza technologia w zarządzaniu średnimi i dużymi przedsiębiorstwami

Nowoczesne zarządzanieNr 3/2005

Szanowni Państwo,

Po raz kolejny oddajemy w Państwa ręce kwartalnik Nowoczesne Zarządzanie. Niezmiernie nas cieszą Państwa pozytywne opinie na temat naszego pisma, mamy nadzieję iż informacje zgromadzone w tym numerze będą dla Państwa równie ciekawe i pomocne.

W trzecim numerze Nowoczesnego Zarządzania nie zabraknie sta-łych bloków tematycznych, czyli Aktualności, Tips&Tricks oraz Case study z wdrożeń u klientów. Tym razem opisujemy wdrożenia systemów CDN XL i CDN OPT!MA w firmach Lovely Look oraz w Przedsiębiorstwie Instalacyjno-Usługowym Wereszczyński.

Obszerna część bieżącego numeru jest poświęcona planom i wizjom rozwoju flagowych produktów z rodziny CDN – systemów CDN XL oraz CDN OPT!MA i to zarówno w wersjach polskich, jak i po raz pierwszy, w wersji międzynarodowej.

Przedstawimy Państwu również artykuł dotyczący unikalnego na polskim rynku rozwiązania dla Biur Rachunkowych – Modułu CDN OPT!MA Biuro Rachunkowe.

Zaprezentujemy zintegrowane rozwiązanie Comarch ECOD do zarządzania mobilną strukturą sprzedaży stanowiące kompleksową ofertę dla przedsta-wicieli handlowych oraz służące do wymiany dokumentów elektronicznych z partnerami biznesowymi.

Kluczowy element w realizacji wizji firmy Comarch dotyczącej zwiększaniu satysfakcji klientów, stanowią Partnerzy, opisujemy czym charakteryzuje się Sieć Partnerska Comarch stanowiąca ponad 650 niezależnych firm reprezen-tujących Comarch na rynkach lokalnych.

Zapraszamy również do lektury trzeciej, ostatniej części artykułu dotyczą-cego szyfrowania wiadomości, certyfikatów elektronicznych oraz podpisów cyfrowych.

Będziemy wdzięczni za Państwa sugestie i uwagi na temat Nowoczesnego Zarządzania, które pozwolą nam nadal udoskonalać pismo. Korespondencję prosimy kierować na adres [email protected].

Życzymy miłej lektury,Redakcja

3O D R E D A K C J I

4

Nowoczesne zarządzanie Nr 3/2005

A K T U A L N O Ś C I

Przetwórstwo Mięsne „LUKULLUS”

pracuje na systemie CDN XL

Przetwórstwo Mięsne „LUKULLUS” w Michałowie (woj. mazowieckie) jest nowoczesnym zakładem masar-skim, spełniającym wszelkie wymagania weterynaryjne w zakresie przetworów z mięsa. Posiada uprawnienia eks-portowe na obszar Unii Europejskiej. Właścicielem firmy jest Wojciech Szymański, który prowadzi zakład od ponad 25 lat. Najważniejsze zasady jakimi kieruje się firma to: dba-łość o wysoką jakość wyrobów, dobór właściwego surowca, dopasowanie się do zmian zachodzących na rynku mię-snym i do zmieniających się upodobań klientów oraz duża elastyczność produkcji.

Aby wesprzeć realizację tych zasad, w sierpniu 2004 roku firma Lukullus podjęła decyzję o zastąpieniu dotychczaso-wego oprogramowania jednym, zintegrowanym systemem ERP. Rozpatrzono wiele ofert krajowych i zagranicznych dostawców systemów tej klasy. Po licznych prezentacjach i spotkaniach, kluczowi użytkownicy firmy wskazali system CDN XL jako najlepiej odzwierciedlający skomplikowaną działalność przedsiębiorstwa.

Rekomendacja Stowarzyszenia

Księgowych w Polsce dla CDN OPT!MA

23 sierpnia 2005 r. system CDN OPT!MA v. 8.6 otrzymał rekomendację Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Nadanie rekomendacji poprzedziła analiza programu przeprowa-dzona przez audytorów Stowarzyszenia. Potwierdzili oni wysoką jakość programu i jego zgodność z przepisami prawa podatkowego oraz Ustawą o Rachunkowości.

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jako największa instytucja zrzeszająca środowisko księgowych wyznacza standardy prowadzenia rachunkowości, a wydawane przez nie opinie cieszą się dużym uznaniem wśród osób zawo-dowo zajmujących się rachunkowością i finansami.

Uzyskana rekomendacja jest kolejnym wyróżnieniem przyznanym dla programu CDN OPT!MA, poświadczającym jego wysoką jakość oraz przydatność dla użytkowników.

Prace nad wdrożeniem systemu rozpoczęły się w październiku 2004 roku. Wdrożenie prowadzone przez warszawski oddział Comarch SA trwało 6 miesięcy i zakończyło się peł-nym sukcesem. Zespół wdrożeniowy przeprowadził profesjonalną analizę potrzeb zakładu, a w następnej kolej-

ności wdrożenie systemu CDN XL. Jak twierdzi właściciel firmy wszyscy konsultanci wykazali się imponującym przy-gotowaniem merytorycznym, dużym zaangażowaniem i właściwym podejściem do problemów charakterystycz-nych dla zakładu mięsnego. Wszystkie prace związane z wdrożeniem systemu przebiegły prawidłowo i zgodnie z harmonogramem.

Wdrożenie pozwoliło nam usprawnić procesy księgowe i logistyczne oraz uporządkować obieg dokumentów wewnątrz firmy. Integracja systemu CDN XL z używanym przez nas systemem wagowym usprawniła obsługę naszych klientów. Hurtownia danych, będąca jednym z modułów sys-temu CDN XL pozwala Zarządowi w prosty sposób uzyskiwać aktualne informacje o sytuacji firmy – powiedział Władysław Lewandowski, główny księgowy zakładu Przetwórstwo Mięsne „Lukullus”.

5


A K T U A L N O Ś C I

„Zawsze jasno” z CDN XL

Firma WESEM, producent reflektorów i akcesoriów moto-ryzacyjnych i rowerowych, dążąc do podniesienia kon-kurencyjności i umocnienia pozycji firmy na rynku części motoryzacyjnych, wdrożyła zintegrowany system wspoma-gający zarządzanie firmą – CDN XL.

Z bogatej oferty rynkowej systemów klasy ERP wybrano program CDN XL. O wyborze tego rozwiązania zadecydo-wały przede wszystkim: bogata funkcjonalność, automa-tyzacja procesów biznesowych i rozbudowane możliwości analiz. Za dodatkową zaletę systemu uznano fakt, że CDN XL jest całkowicie polskim produktem i korzysta z nowocze-snej technologii Microsoft SQL Server 2000, która zapewnia bezawaryjność pracy i bezpieczeństwo danych oraz współ-pracę z aplikacjami pakietu Microsoft Office.

Comarch został Partnerem Technologicznym

Międzynarodowej Olimpiady ITW dowód uznania osiągnięć naszych zawodników w najbardziej prestiżo-wych międzynarodowych konkursach informatycznych, organizatorem 17 Międzynarodowej Olimpiady Informatycznej (www.ioi2005.pl) w tym roku była Polska. Olimpiada odbyła się w dniach 18 – 25 sierpnia 2005 r. w Wyższej Szkole Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu. Partnerem Technologicznym Olimpiady była firma Comarch, a honorowy patronat nad IOI’2005 objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski.

Zwycięzcami Olimpiady zostali jednocześnie czterej zawodnicy – dwaj z Chin, jeden z USA i jeden z Ukrainy. W pierwszej dziesiątce najlepszych młodych infor-matyków na świecie znalazł się Polak – Filip Wolski, który zdobył złoty medal Olimpiady. Reprezentanci Polski wywalczyli również dwa srebrne i jeden brą-zowy medal. O zwycięstwo walczyło 276 zawodników z 70 krajów świata, któ-rych zadaniem było rozwiązać zadania algorytmiczno-programistyczne.

Dynamiczny wzrost

przychodów ComarchDynamika wzrostu przychodów Comarch w Q2 osiągnęła prawie 50 proc., a ich wartość wyniosła 102 mln zł. Po dwóch kwartałach przychody Comarch rosną o 30 proc. i osiągają 176 mln zł, a zysk netto w pierwszym półroczu jest wyższy niż w 2004 o 52 proc. i wynosi 9,4 mln zł. Spółka podtrzymuje ambitne plany wzrostu na cały rok 2005.

„Wyniki za drugi kwartał uważamy za pozytywne, a portfel zamówień, który posiadamy pozwala optymi-stycznie patrzeć na wyniki Comarch za cały 2005 rok. Cieszy nas bardzo wyraźny wzrost sprzedaży, szcze-gólnie w sektorze ERP w Polsce. Nie zapominamy cały czas o działalności zagranicznej, która jest dla nas stra-tegicznym elementem działalności. Spodziewamy się do końca roku nowych kontraktów w Amerykach, Europie Zachodniej i na wschodzie Europy. Ważnym wyzwaniem dla nas jest teraz zwiększanie rentowności i pilnowanie kosztów oraz poprawa produktywności w całej firmie.”- mówi Profesor Janusz Filipiak, Prezes Comarch S.A.

System w krótkim czasie usprawnił zarządzanie przepły-wem dokumentów, oraz gospodarką magazynową. Umożliwił sprawne zarządzanie produkcją na każdym z jej etapów, co doprowadziło do zwiększenia wydajności i efektywności firmy. Znacznie poszerzono i udoskonalono procesy przyznawania i kontroli wykorzystania limitów kredytowych oraz procesu zarządzania zapasami. Dzięki systemowi CDN XL uzyskano zwiększenie przejrzystości informacji finansowo-księgowej oraz usprawnienie procesu egzekwowania należności – Danuta Hajduk, właściciel firmy Wesem.

WESEM to firma z ponad dwudziestoletnią trady-cją wytwarzająca reflektory, akcesoria motoryzacyjne i rowerowe. Zaopatruje polski rynek motoryzacyjny, firmy handlowe z Europy, a nawet świata. Dostarcza również pro-dukty bezpośrednio fabrykom i montowniom pojazdów. Posiada wykwalifikowaną kadrę specjalistów, nowoczesny park maszynowy, własne laboratorium fotometryczne. Jej produkty spełniają wszelkie współczesne wymagania w zakresie bezpieczeństwa jazdy, są efektem połącze-nia nowoczesnych trendów wzorniczych z najnowszymi rozwiązaniami technicznymi w dziedzinie projektowania i wytwarzania.


Od początku lat dziewięćdziesiątych, wraz z wprowadzeniem do polskiego systemu podatkowego podatku od towarów i usług, potocznie nazy-wanego podatkiem VAT, rozliczenia finansowe i podatkowe firm oraz osób prowadzących działalność gospodar-czą stały się złożone i znacznie bar-dziej skomplikowane. Olbrzymia część przedsiębiorców zaczęła decydować się na oddawanie swoich rozliczeń podatkowych w ręce wyspecjali-zowanych biur rachunkowych oraz

doradców podatkowych. Szybki i sta-bilny rozwój rynku usług księgowych w Polsce trwa do dnia dzisiejszego a ciągle zmieniające się przepisy prawa podatkowego w dalszym ciągu nakłaniają sporą część właścicieli firm do przekazania swoich rozliczeń spe-cjalistom.

Elementem niezbędnym w pracy każdego biura rachunkowego lub kancelarii podatkowej jest skutecznie działające oprogramowanie kom-puterowe. Firma Comarch będąca

jednym z największych polskich pro-ducentów systemów komputerowych, od początku współpracuje z biurami rachunkowymi, a w jej ofercie zawsze pojawiały się rozwiązania skierowane do tych specyficznych odbiorców. Już od dłuższego czasu w ofercie związa-nej z programem CDN OPT!MA, biura rachunkowe i doradcy podatkowi mogą znaleźć wersje modułów przy-stosowane do specyfiki prowadzenia rozliczeń większej ilości klientów. Dla rynku biur rachunkowych przygo-

Moduł CDN Biuro Rachunkowe jest niezwykle elastyczny w swojej konfiguracji. W wyjątkowo łatwy sposób pozwala na wprowadzenie dowolnie zdefiniowanego obiegu dokumentów oraz dowolnego modelu współpracy pomiędzy biurem rachunkowym a jego klientami. Merytoryczna obsługa i rozliczenia podatkowe tworzone dla klienta mogą zawierać swobodnie zdefiniowane etapy kontroli poprawności ich wykonania, co zagwarantuje bezbłędność ostatecznych zestawień, raportów, ewidencji i deklaracji podatkowych.

CDN OPT!MA Biuro Rachunkowe

PIERWSZA ODSŁONA

7


towywane są również inne elementy oferty handlowej. Bardzo korzystną propozycją pod względem finansowym są pakiety CDN OPT!MA Doradca Podatkowy, zawierające zestawienia modułów najczęściej wykorzystywanych w roz-liczeniach klientów. Dodatkowo pakiety te są odpowiednio zróżnicowane, co umożliwia swobodne dostosowanie ich do potrzeb każdego biura rachunkowego i wybór takiego rozwiązania, które najlepiej zaspokoi wymagania funkcjo-nalne.

Na początek – oferta

handlowaPropozycje związane z ofertą handlową nie są jedynymi jakie firma Comarch kieruje na rynek biur rachunko-wych. Współpraca pomiędzy firmą Comarch a działają-cymi na tym rynku biurami rachunkowymi i kancelariami podatkowymi znajduje swoje odzwierciedlenie również w produkowanych programach. Bardzo cenione i szeroko stosowane przez Comarch są wszelkiego rodzaju sugestie oraz uwagi uzyskane od klientów.

Począwszy od pierwszych wersji program CDN OPT!MA posiadał kilka ważnych cech, które pasują do modelu pracy i biznesu jaki reprezentują biura podatkowe. Jednym z takich założeń jest zintegrowanie wszystkich elemen-tów programu. Dzięki pełnej integracji danych oraz zasa-dzie jednokrotnego ich wprowadzania do programu, użytkownik, a w szczególności biuro rachunkowe może zaoszczędzić czas jaki byłby potrzebny na kilkakrotne wprowadzanie tej samej informacji. Skuteczność działa-nia i rentowność biura rachunkowego można podnieść poprzez wykorzystanie procesów automatycznego księgo-wania dokumentów jak również dzięki innym narzędziom automatyzującym większość procesów związanych z rozli-czeniem finansowym klienta.Istotnym założeniem programu CDN OPT!MA jest troska o bezpieczeństwo informacji przetrzymywanych w bazie danych. Dla biur rachunkowych ochrona danych jest bar-dzo istotna, szczególnie gdy dotyczy danych klientów.

Narzędzia służące tworzeniu kopii bezpieczeństwa oraz zasada transakcyjności zapisów, chroniąca program CDN OPT!MA przed wprowadzeniem niepełnych bądź błędnych informacji, są elementami z jakich bardzo skutecznie mogą korzystać użytkujące program biura rachunkowe i doradcy podatkowi.

Kolejny krok – ścisła współpracaKrokiem, który jeszcze bardziej zacieśnił współpracę Comarch z biurami działającymi w Polsce na rynku usług księgowych było wspólne tworzenie i premiera CDN OPT!MA 8.5. W tej wersji programu po raz pierwszy na polskim rynku został wprowadzony specjalny, dedy-kowany moduł CDN Biuro Rachunkowe. Wprowadzenie nowego modułu potwierdza fakt, iż rynek biur rachunko-wych jest niezwykle ważnym rynkiem docelowym, na który kierowany jest program CDN OPT!MA. W pracach nad tym modułem sprawdziła się nie tylko skuteczność współpracy firmy Comarch z kancelariami podatkowymi ale również umiejętność dostosowania tworzonego programu do rze-czywistych potrzeb oczekujących na program klientów.

Moduł CDN Biuro Rachunkowe jest niezwykle elastyczny w swojej konfiguracji. W wyjątkowo łatwy sposób pozwala na wprowadzenie dowolnie zdefiniowanego obiegu doku-mentów oraz dowolnego modelu współpracy pomiędzy biurem rachunkowym a jego klientami. Merytoryczna

obsługa i rozliczenia podatkowe tworzone dla klienta mogą zawierać swobodnie zdefiniowane etapy kontroli poprawności ich wykonania, co zagwarantuje bezbłędność ostatecznych zestawień, raportów, ewidencji i deklaracji podatkowych. Sposób pracy, zakres obowiązków oraz ogra-niczenia dostępu dla każdego pracownika korzystającego z modułu CDN OPT!MA, wprowadzane są w niezwykle łatwy i intuicyjny sposób. Dodatkowo każdy operator ma możliwości definiowania własnego narzędzia pracy, tak aby było ono jak najlepiej dostosowane do jego osobistych preferencji.

CDN OPT!MA Biuro Rachunkowe

N O W E R O Z W I Ą Z A N I A

8


Niezwykle ważna w pracy modułu jest możliwość przedstawie-nia informacji płynących z większej liczby baz danych. Wszystkie zestawienia i raporty danych prezentowane w nowym module mogą przedstawiać porównanie ich wartości dla dowolnej liczby klientów. Zakres informacji jaki użytkownik może uzyskać w module CDN OPT!MA Biuro Rachunkowe jest praktycznie nieograniczony, ponieważ mogą one dotyczyć wszelkich informacji jakie znajdują się w bazie danych klienta. Sposób konfiguracji tego zakresu jest oparty na bardzo czytelnych i prostych w obsłudze atrybutach, opisujących dowolną cechę klienta. Prezentacja intere-

sujących danych odbywa się w sposób umożli-wiający użytkownikowi dalszą pracę z pomocą tabel przestawnych, pomagających grupować, sumować, zliczać lub sortować przedstawione wyniki. Dodatkowo większość tabel z wynikami można automatycznie przesyłać do programu Microsoft Excel.

Kolejnym elementem wpływającym na sku-teczność tego rozwiązania jest zapamiętywana historia zmian poszczególnych danych. Daje ona możliwość sprawdzenia jak kształtowała się wartość wszystkich znajdujących się w module informacji. Wartości niektórych cech mogą być określane w odniesieniu tylko do konkretnego miesiąca księgowego co umożliwia kontrolę powtarzających się operacji księgowych i ich wyników w powiązaniu z odpowiednim okresem rozliczanym dla klienta.

Dodatkowe możliwości

Dodatkowymi funkcjami obsługiwanymi przez nowy moduł CDN OPT!MA Biuro Rachunkowe są operacje seryjnego drukowania deklaracji podatkowych. Użytkownik może w ten sposób

zaoszczędzić czas jaki poświęca co miesiąc na wydruk deklaracji, których nie-

rzadko może być nawet po kilka dla jednego klienta. Podobne narzędzia znajdujące się w module pozwalają na two-rzenie kopii bezpieczeństwa i konwersji baz danych dla

większej ilości klientów lub dla wszystkich klientów znaj-

dujących się w bazie CDN OPT!MA.

Kolejne wersje programu będą bardzo mocno roz-budowywać ten moduł co pozwoli jeszcze dokładniej dostosować to rozwiązanie do potrzeb biur rachunko-wych i kancelarii podatkowych. Ważnym aspektem rozwoju modułu CDN OPT!MA Biuro Rachunkowe pozostanie ścisła współpraca z biurami rachun-

kowymi, późniejszymi użyt-kownikami programu.

Maciej WróbelProduct Manager

CDN OPT!MAVictor Van Der Griendt, Mcklin Photography


9



Zintegrowana oferta Comarch

Klient korzystający z ZOC znajdzie w ofercie zarówno opro-gramowanie Microsoft i markowe serwery, jak też otrzyma możliwość połączenia odległych oddziałów w jedną sieć lub też nabędzie dostęp do Internetu.

Początki programu sięgają drugiego kwartału 2004 roku. ZOC został stworzony zgodnie z oczekiwaniami klientów, którzy byli zainteresowani kompleksową obsługą oraz otrzymaniem niezawodnych produktów w atrakcyjnych cenach. Program wciąż mocno się rozwija, zaś elementy ZOC cieszą się niesłabnącym powodzeniem – dotychczas z dobrodziejstw programu skorzystało ponad 700 firm! Podstawową zaletą oferty jest niewątpliwie cena, jaką Comarch może zaproponować swoim klientom. Ale nie-wątpliwie równie ważne są pozostałe cechy elementów ZOC: gwarancja niezawodności, bezpieczeństwo inwesty-cji, atrakcyjne warunki dostawy i serwisu.

Komunikacja CDNComarch dostarcza swoim klientom dostęp do Internetu oraz buduje połączenia między oddziałami firmy. Komunikacja CDN to najtańsza i najatrakcyjniejsza oferta na rynku. Comarch zajmuje się opracowaniem projektu, zestawieniem łącz, dostarczeniem sprzętu oraz monitoro-waniem sieci. Serwis działający 24 godziny na dobę gwa-rantuje prawidłowe działanie systemu. Klienci Comarch powierzyli nam opiekę nad kilku tysiącami łącz w Polsce. Komunikacja CDN jest gwarancją prawidłowego działania infrastruktury sieciowej firmy.

Power Club IBM

Markowe serwery IBM z kilkudziesięcioprocentowymi rabatami! Oferowany sprzęt IBM został przetestowany pod kątem współpracy z Systemami Comarch. Cechuje go wysoka niezawodność, a opcjonalny serwis gwarancyjny z czasem naprawy 24 godziny wpływa dodatkowo na sta-bilność pracy firmy. Uproszczona logistyka, krótki czas dostawy – to kolejne elementy wpływające na atrakcyjność tego rozwiązania.

Oprogramowanie Microsoft Comarch posiada prestiżowy status Złotego Partnera Microsoft, co wiąże się z wieloma korzyściami zarówno dla firmy, jak i jej klientów. Comarch może aktywnie uczest-niczyć w promocji oraz pracach rozwojowych wielu pro-duktów i programów firmy Microsoft, a dzięki wzajemnej współpracy ma możliwość dostarczenia swoim klientom wielu produktów Microsoft na bardzo atrakcyjnych warun-kach. Darmowy serwer pełnej bazy danych MS SQL Server 2000, najtańsze w Polsce licencje dostępowe – to tylko nie-które korzyści wynikające ze współpracy z firmą Microsoft. Klienci mogą też nabyć oprogramowanie MS Office 2003 w bardzo atrakcyjnych cenach i przy wykorzystaniu nowego modelu licencjonowania – bardzo korzystnego dla klientów Comarch.

Serwery i komputery NTTFirma NTT jest największym polskim producentem kom-puterów. W ofercie ZOC klienci znajdą sprawdzone serwery NTT oraz komputery posiadające certyfikaty zgodności z systemami Comarch. Atrakcyjna cena oraz specjalna gwa-rancja to dodatkowe atuty tego rozwiązania.

Więcej informacji można uzyskać u Partnerów Comarch lub pod adresem www.comarch.pl/cdn

Ryszard PytelAccount Manager

Zintegrowana Oferta Comarch to m.in::: markowe serwery (IBM, NTT), :: oprogramowanie Microsoft,:: przetestowane komputery w bardzo dobrych

konfiguracjach,:: zapewnienie dostępu do Internetu oraz połącze-

nie odległych lokalizacji.

Comarch to firma będąca największym polskim dostawcą Systemów do Zarządzania. Dzięki swojej mocnej rynkowej pozycji może dostarczyć swoim klientom wiele markowych produktów w bardzo korzystnych cenach. Produkty te tworzą Zintegrowaną Ofertę Comarch (ZOC).

10


Produkcja

W odpowiedzi na duże zapotrzebowa-nie naszych klientów, w wersji 5.0 sys-temu CDN XL planowany jest znaczny rozwój modułu Produkcja. Pozwoli on na kompleksową obsługę zarządzania procesami, liniami technologicznymi, zasobami produkcyjnymi wraz z pla-nowaniem i harmonogramowaniem produkcji. System pozwoli na reje-strację opisu technologii produkcji – definicje procesów produkcyjnych. Planuje się możliwość definiowa-nia obiektów – zasobów, służących do obsługi produkcji (ludzie, maszyny, pomieszczenia itp.). Każdy taki obiekt będzie posiadał kalendarz obciążeń i zostanie oznaczony parametrami funkcji realizowanych w procesie pro-dukcji. Podstawą opisu technologii

będzie lista możliwych do realizacji procesów produkcyjnych, składają-cych się z czynności zaplanowanych do wykonania, surowców, materiałów, funkcji – czyli zasobów koniecznych do jej wykonania, jak również two-rzonych produktów i półproduktów. Zaplanowane zostało nie tylko defi-niowanie ale także kopiowanie proce-sów produkcyjnych, w ramach zakładu produkcyjnego lub pomiędzy zakła-dami. Kolejnym elementem modułu będzie możliwość ewidencjonowania przebiegu produkcji. Funkcjonalność pozwoli na rejestrację faktycznego czasu procesu wytwarzania, stoso-wanych zasobów, zużycie surowców i materiałów wraz z możliwością uzyskania informacji o pochodzeniu produktów. W efekcie otrzymamy informację, która partia towarów,

z jakich surowców, na której maszy-nie i kiedy była wyprodukowana. Oczekiwaną rozbudową funkcjonal-ności systemu CDN XL, zaplanowaną do realizacji w wersji 5.0, jest możli-wość różnorodnego rozliczania pro-dukcji, zarówno bieżące, operacyjne naliczanie kosztów dla produktów jak i z uwzględnieniem kosztów dodatko-wych jakie zostaną poniesione w trak-cie procesu wytwórczego (stałych lub naliczanych okresowo, np. miesięcz-nie).

LogistykaGłównym elementem planowanym w wersji 5.0 jest dokończenie projek-tów rozpoczętych w poprzednich wersjach systemu. Rozwój obejmować będzie przede wszystkim rozbudowę funkcjonalności zarządzania cenami

CDN XLPod koniec roku planowane jest wprowadzenie na rynek kolejnej wersji Zintegrowanego Systemu CDN XL. Artykuł przybliża najważniejsze zmiany i nowości planowane w tej wersji systemu. Głównym elementem będącym odpowiedzią na potrzeby klientów jest rozbudowa modułu Produkcji o Zaawansowaną obsługę procesów produkcyjnych. Rozszerzona zostanie także funkcjonalność obsługi procesów logistycznych, importu, księgowości i innych obszarów działania systemu.

ProdukcjaProdukcji – wersja 5.0 Systemu

W I Z J A S Y S T E M U

11


i cennikami, poszerzenie możliwości współpracy z platformą ECOD, rozsze-rzenie elementów już zaimplemento-wanych jak DETAL, Faktury Zaliczkowe, Rezerwacje, Korekty kosztów.

W obszarze zarządzania cenami i cennikami planuje się wprowadzenie możliwości kalkulacji marż na doku-mentach i ich pozycjach od innej niż rzeczywista ceny zakupu – definiowal-nej ceny pośredniej.

Planowany jest rozwój mecha-nizmów rozliczania dostaw m.in. w celu umożliwienia sprzedaży z tzw. dostaw niefakturowanych. Zmiany we wprowadzonym w ostatniej wersji module Detal głównie obejmować będą możliwość modyfikacji inter-fejsu sprzedaży detalicznej, zgodnie z wymaganiami użytkownika systemu. W Imporcie planowane jest wprowa-dzenie dokumentów korekt faktur importowych (w tym z obszaru Unii Europejskiej). Dyskutuje się nad moż-liwością wprowadzenia odwrotnej ścieżki obsługi Importu o obsługę pro-cesu od strony wprowadzenia towaru z późniejszym wprowadzeniem faktury. W ramach poprawy ergono-mii pracy z systemem powinien on pozwalać na wystawienie faktury importowej z wielu zamówień.

Definiowanie procesów Moduł definiowania procesów sta-nowi jeden z najważniejszych – stra-tegicznych elementów rozwoju systemu. W wersji 5.0 planowane jest poszerzenie tej funkcjonalności o kolejne dokumenty oraz współpracę z modułami Produkcji i Księgowości. Rozszerzenia te obejmować będą

umożliwienie definiowania procesów na kolejnych dokumentach handlo-wych i dokumentach przychodzących z zewnątrz.

Mechanizm modelowania proce-sów posłuży za rdzeń obsługujący księgowanie wsadowe, nową funk-cjonalność modułu Księgowość. Rozważane jest wprowadzenie możliwości łączenia ze sobą wielu zdefiniowanych już w systemie pro-cesów w łańcuchy oraz rozszerzenie funkcjonalności definiowania proce-sów o automatycznego operatora pozwalającego na wyzwalanie proce-sów wraz ze zmianami stanów doku-mentów w sposób automatyczny. Dyskutowana jest również możliwość tworzenia schematów automatycz-nych powtarzalnych procesów (np. automatyczny proces generowany w zadanym czasie, operujący na doku-mentach spełniających zdefiniowany warunek).

KsięgowośćW wersji 5.0 prace nad modułem Księgowość będą się koncentrować głównie nad poprawą stabilności i wydajności wykonywanych operacji. Zaplanowano powiązanie modułu Księgowego z funkcjonalnościami modelowania procesów oraz proce-sami automatycznymi. Najważniejsza modyfikacja obejmuje wprowadze-nie mechanizmów pozwalających na przygotowanie wykonywanych w zadanym czasie księgowań wsado-wych (np. księgowanie dużej liczby dokumentów w przeciągu nocy). Umożliwione zostanie wystawianie zapisów księgowych typu storno

do bufora. W module Środki Trwałe prace skupiają się na przygotowa-niu zestawu funkcji API do obsługi Środków Trwałych, funkcjonalności niezbędnej w przypadku wprowa-dzania danych do systemu CDN XL z innego systemu informatycznego (np. dodawanie dużej ilości środków trwałych).

Controlling W nowej wersji systemu CDN XL większość prac koncentrować się będzie na konieczności dostosowa-nia modułu Controlling do wyma-gań nowego serwera bazy danych Microsoft SQL Server 2005 (YUKON). Prace obejmować będą przede wszystkim dostosowanie istniejących dziedzin analitycznych do nowego serwera oraz przebudowę Księgi Raportów. Planowany jest rów-nież rozwój istniejących już dzie-dzin analitycznych (Księgowość, Płatności (Przepływy)). Rozważane jest wzbogacenie go o kolejne dzie-dziny – Zamówienia, Zakupy, CRM. Kluczowym elementem tej wersji jest również przyspieszenie działania mechanizmów transformacji danych i uaktualniania hurtowni danych oraz bazy analitycznej.

Powyższe to tylko niektóre z boga-tego zestawu zmian jakie planowane są w nowej wersji systemu. Wraz z nią klienci otrzymają mocno rozbudo-wany i elastyczny moduł produkcji, szereg funkcji i rozszerzeń usprawnia-jących i optymalizujących pracę z sys-temem CDN XL.

Zespoł Product Managementu CDN XL


12


Strategia: ERP za granicą

Fundamentem, na jakim budowane są plany w tym zakre-sie, jest sukces systemu CDN XL w naszym kraju. Jest on po raz kolejny najlepiej sprzedającym się systemem ERP na polskim rynku. Ugruntowana pozycja wśród krajowych klientów oraz rosnący udział w rodzimym rynku stawiają CDN XL w roli idealnego kandydata do wejścia na rynki zagraniczne.

Realizacja: CDN XL

InternationalKrajami, do których adresowane są międzynaro-dowe wersje systemu CDN XL w pierwszej kolej-ności, są Ukraina, Słowacja oraz Niemcy. Ukraina oraz Słowacja są krajami, w których dużo inwe-stują polskie firmy będące naturalnymi klientami nowych wersji flagowego systemu ERP autorstwa Comarch. Mimo, iż wartość rynku ERP u naszych południowych i wschodnich sąsiadów nie jest wielka, to mają one duży potencjał. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że Comarch jest już obecny w tych krajach. Głównym argumentem przemawiającym za zaangażowaniem na rynku niemieckim jest jego wartość. Ponadto wiele firm niemieckich działających w Polsce korzysta z sys-temu CDN XL w krajowych oddziałach. Niejednokrotnie pojawia się zainteresowanie wdrożeniem tego systemu także w centrali, za zachodnią granicą. Intensywny rozwój oddziału Comarch w Dreźnie pozwoli na zbudowanie moc-nego zaplecza dla wdrożeń w Niemczech.

CDN XL

Jednym z obecnie realizowanych, strategicznych celów Comarch, jest wyjście z ofertą w zakresie oprogramowania klasy ERP poza granice Polski.

nie tylko w Polsce


13


Wybór rynków docelowych predestynuje języki w jakich CDN XL jest przygotowywany. Są to zatem ukraiński, sło-wacki oraz niemiecki. Oferta została uzupełniona o wersję angielską, jako uniwersalną. Planuje się przygotowanie również wersji rosyjskiej, która pozwoli uzupełnić ofertę na Ukrainie, gdzie wciąż duża część firm działa na oprogra-mowaniu w języku rosyjskim. Dodatkowo taka wersja sys-temu CDN XL otworzy bramy do rynku Rosji.

Ze względu na obszerną funkcjonalność systemu, proces jego tłumaczenia został podzielony na dwa etapy. Pierwszy etap to tłumaczenie funkcjonalności podstawowej, pozwa-lającej jednakże na pełną obsługę podstawowych proce-sów biznesowych w firmach handlowych. W skład wersji podstawowej wchodzą moduły: Sprzedaż, Zamówienia, CRM i Administracja. Drugi etap to przygotowanie wersji pełnej obejmującej pozostałe moduły CDN XL. Z wersji mię-dzynarodowych zostały wyłączone moduły wykorzystujące system CDN OPT!MA, czyli Płace i Kadry oraz CDN OPT!MA Oddział.

Obecnie dostępne są wersje angielska w pełnej funkcjo-nalności oraz ukraińska w funkcjonalności podstawowej. Do końca 2005 roku wersja ukraińska będzie poszerzona o brakujące moduły i stanie się kompletna. Trwają także prace nad wersjami słowacką i ukraińską. Jeszcze w bieżą-cym roku obie zostaną udostępnione w podstawowej funk-cjonalności. Przyszły rok przyniesie dalsze prace rozwojowe związane z wersjami słowacką i niemiecką. Udostępnienie pełnych funkcjonalnie wersji na rynki Niemiec i Słowacji pla-nowane jest na połowę 2006 roku. W tym czasie planuje się także udostępnienie rosyjskiego CDN XL w podstawowej funkcjonalności.

Wszystkie międzynarodowe wersje CDN XL będą aktu-alizowane równolegle do rozwoju wersji podstawowej sys-temu. Można zatem liczyć na to, że systematycznie będą się ukazywać nie tylko duże wersje CDN XL, ale także wszystkie uaktualnienia (tzw. Hot Refresh) udostępniane polskim klientom.

Szansa: Nowe możliwościMiędzynarodowe wersje CDN XL to ogromna szansa na wykorzystanie sprawdzonego i pewnego rozwiązania. Szansa na rozwój systemu wraz z rozwojem firm klientów Comarch. Wciąż rosnąca liczba przedsiębiorstw inwestują-cych za wschodnią, czy południową granicą, nie musi już szukać oprogramowania, które pozwoli im obsłużyć zagra-

niczne oddziały. Można powiedzieć, że CDN XL rozwija się wraz z rozwojem firm użytkujących ten system.

Docelowym rynkiem CDN XL za granicą są nie tylko oddziały polskich firm. To także firmy lokalne, działające w poszczególnych krajach, do których kierowany jest fla-gowy system ERP autorstwa Comarch.

Profil firm, którym będzie oferowany międzynarodowy CDN XL, jest taki sam jak w Polsce – są to firmy handlowe, usługowe oraz produkcyjne z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. W obsłudze takich właśnie przedsię-biorstw najlepiej sprawdza się CDN XL i na tym polu Comarch może się pochwalić ogromnym doświadczeniem.

Należy podkreślić, że wszystkie wersje językowe będą się rozwijały razem z wersją podstawową, zatem funk-cjonalność systemu oferowana za granicą będzie stale poszerzana. Już teraz CDN XL jest systemem elastycznym pozwalającym na głębokie dostosowanie do specyficznych potrzeb klienta. Klienta nie tylko polskiego, ale także ukraiń-skiego, a wkrótce słowackiego czy niemieckiego.

Planowane poszerzenie sieci Partnerów Comarch, tak aby działała ona we wszystkich wymienionych krajach zapewni odpowiedni poziom wsparcia zarówno podczas wdrożenia systemu, jak i podczas jego utrzymania już po zakończeniu wdrożenia. Oddziały Comarch funkcjonujące na wszystkich rynkach, na które kierowany będzie CDN XL są dodatko-wym gwarantem wysokiej jakości usług świadczonych na wszystkich etapach życia systemu informatycznego u klienta. Budowany jest także zespół konsultantów, których zadaniem będzie wspieranie użytkowników CDN XL działa-jących za granicą.

Przyszłość: Sprawdzony partner

na nowym rynkuWspółpraca z Comarch w zakresie wdrażania i utrzymania oprogramowania ERP to pewność i stabilność. Stały roz-wój systemu CDN XL, sprawdzona sieć partnerska, wysoki poziom usług czy wsparcie w realizacji ambitnych pro-jektów – to dzień dzisiejszy. Obok ciągłego doskonalenia współpracy z klientami w kraju, Comarch proponuje rów-nież wspólne działanie poza jego granicami – to jest nasze jutro.

B2


14


Nowy sposób ustalania cen transakcyjnych

Przedstawiamy Państwu pierwszą z trzech części artykułu, który przybliża projekt zmian w Ustawie „Ordynacja Podatkowa”. Wspomniane zmiany dotyczą nowych możliwości porozumienia pomiędzy organami podatkowymi a przedsiębiorcami stosującymi ceny transferowe. Dodajmy, że cenami transferowymi posługują się polskie podmioty powiązane kapitałowo z przedsiębiorstwami zagranicznymi a projekt zakłada zmiany w sposobie ich ustalania oraz weryfikacji przez organy podatkowe.

Autorem artykułu jest Stanisław Skwierzyński, pracownik Izby Skarbowej we Wrocławiu.

Pojęcie uprzedniego

porozumienia cenowego Obiektywne trudności w skutecznym przeciwdziałaniu stosowaniu cen transferowych między podmiotami powią-zanymi w pewnej mierze doprowadziły to powstania i rozwoju instytucji zawierania uprzednich porozumień cenowych (Advance Pricing Agreements). Uzupełnia ona tradycyjne mechanizmy administracyjne, sądowe oraz te wynikające z przepisów umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, które związane są z wyceną transferu w przypadku transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Komitet ds. Podatkowych OECD podejmując próbę zde-finiowania pojęcia uprzedniego porozumienia cenowego w „Wytycznych wyceny transferu dla przedsiębiorstw wie-

lonarodowych oraz administracji podatkowych” określił je jako „porozumienie, które określa przed dokonaniem trans-akcji pomiędzy podmiotami powiązanymi odpowiedni zestaw kryteriów (np. metodę, transakcje porównywalne oraz ich niezbędne modyfikacje) służących prawidłowej wycenie transferu w obrębie tych transakcji w określonym przedziale czasu1. Procedura porozumienia jest inicjowana przez podatnika i wymaga negocjacji pomiędzy podat-nikiem a co najmniej jedną administracją podatkową. Uprzednie porozumienie cenowe powinno odnosić się do wszystkich aspektów mających znaczenie dla ustale-nia metodologii wyceny transferu w obrębie organizacji i zakresu możliwych wysokości cen wynikających z zasady długości ramienia, a w konsekwencji stanowić podstawę do prawidłowego rozdziału dochodu stanowiącego przed-miot opodatkowania pomiędzy podmiotami powiązanymi.

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

15


Głównym celem porozumienia powinno być zapewnienie podatnikom gwarancji właściwego, i co ważne, przewidy-walnego traktowania podatkowego.

Rodzaje uprzednich

porozumień cenowychWytyczne OECD rozróżniają trzy rodzaje uprzednich poro-zumień cenowych:

jednostronne, które zawierane są pomiędzy podatnikiem i jego władzami podatkowymi, dwustronne oraz wielo-stronne, tj. porozumienia w których uczestniczą przynajm-niej dwa kraje. Porozumienia dwustronne i wielostronne są negocjowane przez administracje podatkowe krajów, w których mają siedzibę zainteresowani porozumieniem podatnicy – strony transakcji kontrolowanych. Dwustronne porozumienie oparte jest na pojedynczej wzajemnej umowie pomiędzy właściwymi organami podatkowymi dwóch administracji podatkowych. Wielostronne porozu-mienie jest natomiast osiągane w wyniku wielostronnych negocjacji, angażujących wszystkie zainteresowane admi-nistracje podatkowe i po zawarciu serii oddzielnych, ale wzajemnie spójnych, dwustronnych porozumień pomiędzy administracjami podatkowymi z poszczególnych państw, w których mają siedzibę zainteresowani podatnicy – strony transakcji.

W oparciu o praktykę oraz Wytyczne OECD należy stwierdzić, że jednostronne porozumienia cenowe są roz-wiązaniem częściowym, które jedynie na poziomie lokal-nym potwierdzają prawidłowość przyjętej przez podatnika metody kalkulacji cen w transakcjach objętych tym porozu-mieniem. Rozwiązanie to nie daje pewności co do podejścia w tym zakresie innych zainteresowanych władz podatko-wych. Dlatego przyjęcie takiego rozwiązania nie ogranicza potencjalnego ryzyka podwójnego opodatkowania.

Niezależnie od powyższego, jeżeli umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawiera postanowie-nie dotyczące procedury porozumiewania się w zbliżonym brzmieniu do tego zawartego w przepisach art. 25 Umowy Modelowej OECD i powstają trudności dotyczące interpre-tacji lub stosowania konwencji w zakresie problematyki cen transferowych należy przyjąć, że właściwe władze powinny mieć możliwość zawierania uprzednich porozumień ceno-wych. Art. 25 Umowy Modelowej OECD przewiduje instru-menty, których stosowanie przez władze podatkowe może powodować nie tylko uniknięcie podwójnego opodatko-wania w znaczeniu prawnym, ale również ekonomicznym, a więc sytuacji, w których mamy do czynienia ze zmianą wysokości dochodu podatnika wskutek stosowania przepi-sów regulujących problematykę cen transferowych2.

Procedura i skutki prawne zawarcia

uprzedniego porozumienia cenowegoZgodnie z Wytycznymi OECD, na procedurę uprzedniego porozumienia cenowego składają się następujące etapy:

1) złożenie wniosku przez podatnika (podatników),2) weryfikacja i ostateczna ocena informacji przekazanych

przez podatnika (podatników) przez właściwe organy podatkowe,

3) zawarcie i wdrożenie porozumienia,4) monitorowanie porozumienia.

W przypadku dwustronnych i wielostronnych porozumień wnioski mogą zostać złożone przez strony transakcji do wła-ściwych organów w ich krajach lub podatnik może wnieść wniosek dotyczący jednego kraju na podstawie właściwej procedury krajowej i prosić o wystąpienie do innego kraju, aby sprawdzić czy zawarcie dwustronnego lub wielo-stronnego porozumienia jest możliwe. Z reguły podatnik powinien dołączyć do wniosku wszelkie informacje i doku-menty niezbędne w celu dokonania przez organy podat-kowe oceny metodyki zaproponowanej przez podatnika i doprowadzenia do zawarcia porozumienia zgodnie z jego oczekiwaniami. Jeżeli podatnik spełnia kryteria zawarte w przepisach porozumienia, administracja podatkowa uzna prawidłowe stosowanie określonej w uprzednim porozu-mieniu cenowym metodyki wyceny transferu, a co za tym idzie wypełnienie podstawowego kryterium związanego ze stosowaniem cen transferowych – zasady długości ramienia (cen rynkowych). Skutkiem powyższego będzie uznanie przez administrację podatkową prawidłowości obliczonej przez podatnika podstawy opodatkowania. W trakcie okresu obowiązywania uprzedniego porozumie-nia cenowego podatnik jest monitorowany przez admini-strację podatkową, która na bieżąco kontroluje wypełnianie przez niego zobowiązań wynikających z postanowień porozumienia.

Jak już wcześniej była o tym mowa, stronami uprzed-niego porozumienia cenowego są podatnik i administracja podatkowa oraz ewentualnie również zagraniczna admi-nistracja podatkowa. Tak długo jak strony zgadzają się co do brzmienia postanowień zawartych w porozumieniu, nie ma możliwości wprowadzenia zmian w jego treści przy zastosowaniu środków administracyjnych lub sądo-wych3. Uprzednie porozumienia cenowe zawierane są najczęściej na 3–5 lat i co do zasady dotyczą przyszłych lat podatkowych.

Koniec części pierwszej…

Literatura:

1. Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax

Administration, Part II. Applications,

(1995 OECD Paris) ust. 4.128

2. Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax

Administration, Part II. Applications

(1995 OECD Paris) ust. 4.128

3. J.M. Calderon Advance Pricing Agreements. A Global Analysis

s. 9 , Kluwer Law International 1998

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

16


ERP u fryzjera

Firma Lovely Look Sp. z o. o. działa w Polsce od roku 1997. Początkowo salony działały pod marką Essanelle, a w roku 2002 nazwa zmieniła się na Lovely Look. Sieć nowocześnie wyposażonych salonów świadczy o wysokiej jakości usług fryzjerskich w przystępnych cenach. 24 salony mieszczą się w centrach handlowych: Real, M1, Auchan, Tesco, Geant w całej Polsce. Spółka zatrudnia ponad 270 osób i jest naj-większą spółką branży fryzjerskiej w Polsce. Miesięcznie obsługuje ok. 30.000 klientów we wszystkich salonach. Ponadto, firma posiada własną Akademię fryzjerską, kon-troluje jakość usług przez sieć Menadżerów Regionalnych, stale wzbogaca swoją ofertę usług, produktów i promocji celem sprostania i przewyższenia oczekiwań klientów. Ciągły rozwój Firmy Lovely Look sprawił, że firma rozpo-częła poszukiwania systemu informatycznego klasy ERP, umożliwiającego zarządzanie rozbudowaną siecią salonów fryzjerskich.

Balayage problemów

Firma zbudowała własną, ogólnopolską sieć salonów świadczących usługi fryzjerskie o najwyższej jakości i dostosowanych do aktualnych trendów mody. Dalszy roz-wój determinował podjęcie decyzji o wdrożeniu zintegro-wanego systemu komputerowego. Wprowadzenie nowego programu miało służyć::: lepszej kontroli funkcjonowania salonów, :: obniżeniu kosztów księgowości (mniej papierów, zgodne

raporty kasowe, automatyzacja przelewów, samodzielne generowanie rachunku wyników),

:: stworzeniu marketingu bezpośredniego dzięki bazie danych klientów.

Przed wdrożeniem systemu do zarządzania firmą każdy salon posiadający odrębną kasę fiskalną prowadzony był w oderwaniu od pozostałych, brakowało informacji doty-czącej rzeczywistego stanu kasy we wszystkich salonach jednocześnie. Wypełnianie dziennego raportu kasowego w każdym salonie odbywało się na kartce papieru, a do księgowości docierało w różnych terminach nie dając pełnego i ciągłego obrazu o przychodach sieci.

Nieefektywna polityka zarządzania magazynami unie-możliwiała właściwe, zgodne z potrzebami zaopatrzenie salonów w odpowiednie środki i narzędzia do ich utrzy-mania i funkcjonowania. Bolączką stał się również brak bazy klientów, co w obecnym czasie na tak konkurencyj-nym rynku branży fryzjerskiej uniemożliwiało utrzymanie i zachęcanie klientów do dalszego korzystania z usług salonów. W księgowości funkcjonował rozbudowany plan kont zastępujący analitykę. W finansach brakowało narzędzi do kontrolowania kosztów i przychodów salonów.

CDN XL – Innowacyjność w biznesie

Wysyłanie sms-ów i e-maili do klientów, wprowadzenie kart rabatowych, promocji i „gratisów”, ewidencja i zarządzanie danymi klientów, controlling w finansach i księgowości – to tylko niektóre innowacyjne rozwiązania wprowadzone w ogólnopolskiej sieci salonów fryzjerskich Lovely Look dzięki wdrożeniu systemu CDN XL.

C A S E S T U D Y

17


Opinia samego PrezesaW trakcie procesu decyzyjnego trwającegto 2 miesiące, Lovely Look porównał oferty i sposób podejścia wielu firm informatycznych.

Wybraliśmy CDN XL i firmę Comarch kierując się:– dobrą marką i opinią prężnie rozwijają-cego się dostawcy oprogramowania,– widoczną troską o stałe udoskonala-nie oprogramowania, dostosowywania do nowych norm, przepisów , – bardzo dobrym stosunkiem jakości do ceny, – elastycznym podejściem Comarch do problematyki firmy – powiedział pre-zes Lovely Look, Tomasz Bączyk.

W pierwszej fazie zakupu zintegro-wanego systemu do zarządzania firmą CDN XL wdrożono moduły: Księgowość, Kadry i Płace, Sprzedaż, CRM, Controlling, tak, aby maksy-malnie wykorzystać potencjał sys-temu. Zastosowanie standardowych funkcjonalności takich jak: promo-cje, atrybuty, controlling, ECOD, API, umożliwiło zdefiniowanie, ewidencję i obsługę jednolitych dla sieci usług, „gratisów” i wielowarstwowych pro-mocji. CDN XL działa w Lovely Look on-line w całej Polsce dzięki zastoso-waniu technologii Citrix pozwalającej na pracę on-line przez łącze klasy Neostrady.

Klient specjalny

– klient z rabatemDzięki wprowadzonym technologiom uzyskano::: możliwość logowania się pracow-ników do systemu w oparciu o 5-cio cyfrowy kod, :: wybór klienta i usługi po kodzie EAN (obsługa kart) oraz tworzenie listy klientów „specjalnych”, :: możliwość dodawania nowych klientów wraz z zestawem nietypo-wych informacji.

Do systemu wprowadzono specjalny atrybut – bon kliencki. Klienci po przyj-ściu do salonu otrzymują kartę raba-tową z odpowiednio przypisanym do siebie numerem. Karta – bon

umożliwiła pracownikom ewidencję w systemie danych o kliencie, często-tliwość wizyt, badanie satysfakcji, zbie-ranie punktów gratisowych. Wszystkie te dane zgromadzone w systemie są następnie wykorzystywane do zarzą-dzania informacją o kliencie, a tym samym umożliwiają budowanie poli-tyki lojalnościowej.

Pełna automatyzacja

i łatwość obsługiWdrożenie CDN XL zautomatyzowało wiele procesów związanych z dzia-łalnością sieci. System wyposażono w funkcję identyfikacji użytkowników oraz rejestrowania i raportowania wystawianych przez nich dokumen-tów, pod względem typu, daty wysta-wienia i wartości. Program sprawdza poprawność danych klienta, wylicza i kontroluje punkty przy wydawaniu „gratisów”. Z czasem wprowadzono dedykowaną funkcjonalność umoż-liwiającą automatyczne wysyłanie SMS-ów czy e-maili po każdej wizy-cie klienta oraz przy wprowadzaniu nowych promocji czy nowości. Warto również wspomnieć o dużej ergo-nomiczności programu ułatwiającej kadrze, która do tej pory nie miała

do czynienia z systemami kompute-rowymi, poruszanie się po systemie. Zastosowano szereg list rozwijalnych, pól wyboru, check box-ów przy wpro-wadzaniu i wyszukiwaniu danych jak również czytelne przyciski usług, czytanie kodów kreskowych towarów, obsługę kas fiskalnych i wyświetlanie informacji dotyczących ceny za usługi oraz kwoty do wydania przy płatności.

Zastosowanie modułu księgowo-ści i controllingu umożliwiło bieżącą kontrolę nad zarządzaniem finansami i usługami oraz zastosowanie automa-tycznego, rozbudowanego opis anali-tycznego przychodów i kosztów sieci. Firma pozbyła się konieczności zleca-nia prowadzenia ksiąg rachunkowych biurom podatkowym i tworzenia na bieżąco rachunku zysków i strat. Jak czytamy na stronach www Salonów „Spółka Lovely Look jest najnowo-cześniejszą spółką w swojej branży w Polsce dzięki innowacyjnemu wdrożeniu systemu informatycznego klasy ERP CDN XL firmy Comarch SA. Wdrożenie to stało się wizytówką Comarch SA jak również zostało wyróżnione przez firmę Microsoft”.

Anna IwanAssistant Product Manager

W ciągu ostatnich 3 lat Lovely Look Sp. z o.o. zwiększyła średnie przychody salonu o 50% osiągając wskaźniki efektywności zgodne ze światowymi standardami branży. Plany na następne lata zakładają inwestycje w budowanie rozpoznawalnej marki, dalsze poprawianie efektywności i zdecydowany wzrost przychodów i liczby salonów. Spółka opiera swą strategię o budowanie własnej sieci sprzedaży w odróżnieniu do podejścia franczyzowego. Lovely Look chce również być głównym aktorem przyszłej konsolidacji tej bardzo rozdrobnionej branży. Strategicznymi partnerami rozwoju Lovely Look są Wella Polska i Londa Kosmetyki należące do grupy Procter & Gamble, światowego lidera produktów szerokiej dystrybucji. Ponadto Spółka współpracuje z firmą Polkomtel w zakresie wysyłki SMS-ów do klientów.

C A S E S T U D Y

18


Przełom roku

– dobry moment na zmianę systemuNowa, dziewiąta wersja programu CDN OPT!MA będzie miała swoją premierę w listopadzie, ponieważ przełom roku to czas, w którym wiele przedsiębiorstw decyduje się na zmianę oprogramowania. Jednym z elementów tej wer-sji programu będą „migratory danych”. Przygotowywane narządzie służy do przeniesienia danych z programów CDN Klasyka do CDN OPT!MA. Możliwy będzie również import danych z innych aplikacji, po uprzednim przeniesieniu ich do arkuszy Microsoft Excel. Wykorzystanie migratora danych pozwoli na przesłanie szeregu cennych, a często niezbędnych dla płynnej działalności firmy informacji, gro-madzonych w dotychczas wykorzystywanym programie. Dla działu handlowego będą to zarówno listy kontrahen-tów z warunkami płatności, cennik z bilansem otwarcia magazynowego, jak również informacje o rezerwacjach towaru i zamówieniach u dostawców. Do modułu księgo-wego CDN OPT!MA będzie można zaimportować plan kont, bilans otwarcia, informacje o dokumentach nierozliczonych

z wygenerowanym odpowiednio zdarzeniem w prelimina-rzu płatności modułu Kasa/Bank. Do CDN OPT!MA można będzie również zaimportować listę środków trwałych z wartością na początek okresu oraz łączną kwotą odpi-sów dokonanych w okresie wcześniejszym. W przypadku zmiany programu odpowiadającego za rozliczenia płacowe i dane kadrowe, przenoszone będą do CDN OPT!MA infor-macje niezbędne do kontynuacji pracy działu na podstawie historycznych danych pracowników. Zaliczamy do nich dane kadrowe pracowników, w tym dane o rodzinie i infor-macje o nieobecnościach. W części płacowej planowane jest przenoszenie informacji w zakresie kwot niezbędnych do prawidłowego wyliczenia podstaw nieobecności (zwol-nienia lekarskie i urlopy) oraz kwot do deklaracji rocznych pracownika.

Ponieważ zmiana oprogramowania w firmie to zna-komity moment na weryfikację danych zgromadzonych w ciągu wielu lat działalności firmy, każde przedsiębiorstwo powinno ten moment właściwie wykorzystać. Z danych przesyłanych do nowego programu można i powinno się usunąć pozycje cennikowe których już nie ma w ofercie

Stabilny rozwój CDN OPT!MA

Firma Comarch uwzględniając potrzeby dotychczasowych użytkowników oraz tendencje rynkowe udostępni w listopadzie 2005 r. nową wersję programu CDN OPT!MA. Prace nad wersją poprzedziły spotkania z użytkownikami, rozmowy z partnerami firmy oraz powołana po raz pierwszy Rada Programowa. Rada, mając na celu działania o charakterze długofalowym skupia wybrane firmy partnerskie z wszystkich regionów kraju. Podjęte wspólnie działania mają na celu rozwój programu zgodny z oczekiwaniami rynku.


19


Stabilny rozwój CDN OPT!MA

czy np. nieistniejących klientów. Zaproponowane przez Comarch narzędzie świetnie wspomaga przeprowadzenie takich właśnie porządków w historycznej bazie danych.

Nowości w programiePrace nad nową wersją nie zawężają się tylko do omówio-nych powyżej. Odpowiadając na sugestie obecnych użyt-kowników programu oraz na potrzeby rynku, w programie CDN OPT!MA 9.0 wprowadzonych zostanie kilkanaście nowych funkcji. Ponieważ wersja ta zostanie udostępniona użytkownikom pod koniec roku, zaplanowano zmiany szczególnie ważne w tym właśnie okresie pracy firmy. Zmiany tego rodzaju obejmują głównie moduły księgowe, umożliwiając::: jednoczesną pracę na dwóch okresach obrachunko-

wych; :: automatyczne rozliczenie roczne podatku dochodo-

wego;:: agregację przychodów z różnych działalności na PIT-5

oraz PIT-5L.Działania związane z wersją 9.0 dotyczą również ergonomii pracy. Aby zoptymalizować ilość czynności niezbędnych do wykonania poszczególnych operacji, wprowadzone zostaną zmiany niemal w każdym z modułów.

W module Handel dużo będzie się działo wokół korekt. Wśród dokumentów handlowych pojawią się korekty war-tości do części ilości oraz korekty ilości na plus. Zmieniona zostanie również funkcjonalność korekt do nieistnieją-cych dokumentów. Tego typu korekty tworzą firmy, które zmieniły oprogramowanie i chcą korygować dokument znajdujący się w poprzednio używanym systemie. Korekty do nieistniejących dokumentów będą automatycznie uzu-pełniać nie tylko rozrachunki z nich wynikające ale także stany magazynowe. Firmy tworzące dokumenty przyjęcia wewnętrznego produktu, czyli kompletujące towar, będą mogły korygować te dokumenty, a tym samym prowadzić tzw. dekompletację. Kolejną nowością, wpływającą na szyb-kość obsługi klienta, będzie możliwość seryjnego kopio-wania dokumentów Rezerwacji Odbiorcy oraz Zamówień u Dostawcy. Planowany jest również nowy, uproszczony sposób wypełniania arkusza inwentaryzacyjnego, który będzie można wywoływać z wypełnioną listą zasobów.

Ponadto, aby ułatwić procedurę związaną z odzyskaniem podatku VAT osobom fizycznym zamieszkałym poza grani-cami Unii Europejskiej, a dokonującym zakupów w naszym kraju, dodany zostanie dokument Tax Free. Producent nie zapomina o firmach współpracujących z rolnikami ryczałto-wymi, modyfikując ścieżkę obiegu dokumentów. Dzięki tej zmianie fakturę RR będzie można utworzyć na podstawie wielu przyjęć zewnętrznych (PZ), gromadzonych w dłuż-szym okresie czasu.

Planowane zmiany obejmą również moduły kadrowo--płacowe. Najważniejsza dotyczyć będzie sposobu rozlicza-nia „odchyłek” od wynagrodzeń. Dla tych z użytkowników, którzy traktują je na równi z dopłatami do wynagrodzeń dodany zostanie parametr umożliwiający wykazywanie ich jako oddzielną pozycję na listach płac. Wprowadzona zosta-nie również możliwość zamykania i otwierania pojedyn-czych wypłat bez konieczności wykonania takiej operacji dla całej listy płac oraz seryjne kasowanie obecności, nie-obecności i „wyjątków” odnotowanych w planie pracy.

W sposób szczególny rozwijany będzie najmłodszy z modułów programu – Biuro Rachunkowe. Już pierwsza wersja udostępniła wiele funkcji ułatwiających pracę biur i kancelarii na podstawie danych wielu lub wszystkich obsługiwanych klientów. Od listopada dotychczasowe analizy będzie można poszerzyć o kontrolę czasu pracy. Kontrolę tą będzie można przeprowadzać w wielu wymia-rach, np. w rozbiciu na typy dokumentów oraz związane z nimi zadania. Biuro będzie mogło zweryfikować czas pracy z dokumentami np. fakturami kosztowymi dla wybra-nego operatora i jednocześnie ocenić szybkość jego pracy. Rejestrator umożliwi wszechstronne analizy czasu pracy i szacowanie kosztów oraz rentowności biura.

Systematyczny i stabilny rozwój programu doceniany jest przez klientów: Oceniamy, że tempo rozwoju funkcjonalności i dostosowywania oprogramowania CDN OPT!MA do zmienia-jących się wymagań formalnych – jest znakomite i nie wymaga od nas szczególnego zaangażowania czasu i pieniędzy – A. M. Jesiołowscy – Finanse sp. z o.o.

Kinga SzewczykProduct Manager CDN OPT!MA


20


CDN OPT!MA w PIU „WERESZCZYŃSKI”

„Stawiamy na firmę

rodzinną”Przedsiębiorstwo Instalacyjno – Usługowe „WERESZCZYŃSKI” jest jedną z trzech firm działającą w ramach „rodzinnego holdingu”. PIU „WERESZCZYŃSKI” specjalizuje się w projektowaniu i wykonywaniu robót w branżach elektroenergetycz-nej i telekomunikacyjnej; „Hal-Wer” to producent stolarki budowlanej z aluminium i PCV; Lumet, jest firmą projektowo-handlową promu-jącą nowoczesne techniki świetle. Wszystkie trzy firmy ściśle ze sobą współpracują, uzupełniając się, oferują syntetyczny i kompleksowy wachlarz usług.

Jakość podstawą sukcesuPrzedsiębiorstwo Instalacyjno – Usługowe „WERESZCZYŃSKI”, założone przez Grzegorza Wereszczyńskiego, działa od 1982 r. osiągając coraz lepsze wyniki, a także sukcesywnie rozszerza-jąc swoją ofertę. Firma, od początku swego istnienia specjalizuje się w wykonawstwie robót elektroener-getycznych. Wraz z jej rozwojem i w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku inwestycyjnego uzupełniła zakres swojej działalności o roboty telekomunikacyjne. Od 1998 r. firma rozwinęła kolejną sferę swoich usług, jaką jest produkcja rozdzielnic elek-trycznych nn. Dużym sukcesem

firmy „WERESZCZYŃSKI” w ostatnich latach były dwie udane inwestycje budowlane, w których pełniła ona funkcję Generalnego Wykonawcy. Od początku swojego istnienia firma prowadzi swoją działalność na terenie całego kraju, jednak najważniejszym rynkiem pracy jest dla niej Warszawa. Potwierdzeniem najwyższej jakości wykonywanych usług jest wdrożenie w 2000 roku systemu jakości ISO 9001.

Inwestycje w innowacjeFirma posiada bardzo dobrą i nowo-czesną infrastrukturę techniczną, jednak w pewnym momencie dostrze-żono potrzebę wsparcia działalności

przez zintegrowany system wspoma-gający zarządzanie. Dotychczas użyt-kowany program przestał zaspokajać rosnące potrzeby informacyjne, jak też zagwarantować bezpieczeństwo danych zgodnie ze standardami przy-jętymi w firmie . W poszukiwaniu nowego systemu główny nacisk poło-żono na zintegrowanie wszystkich obszarów działalności. Przedstawiciele firmy zaczęli zbierać oferty od pro-ducentów oprogramowania. Odbyło się kilka spotkań, na których zapre-zentowane zostały różne programy wspomagające zarządzanie. W poszu-kiwaniach systemu przedsiębiorstwo aktywnie wspierała firma Amexim

Przedsiębiorstwo Instalacyjno – Usługowe „Wereszczyński”, rodzinne przedsiębiorstwo z prawie 25 letnim doświadczeniem od lipca pracuje na systemie CDN OPT!MA.

C A S E S T U D Y

21


z Płocka. Firma ta od lat współpracuje z naszą firmą, poma-gała budować infrastrukturę informatyczną w nowym budynku biurowym a także świadczy na rzecz przedsiębior-stwa wiele usług informatycznych. Firma Amexim zareko-mendowała program CDN OPT!MA. System ten okazał się być najbardziej innowacyjny spośród branych pod uwagę i przedsiębiorstwo zdecydowało się na zakup. Na naszą decyzję poza względami formalnymi miało wpływ wielo-letnie doświadczenie w tworzeniu oprogramowania jakie posiada Comarch, jego wysoka pozycja oraz dobra opinia o programie.

Projekt objął następujące obszary funkcjonalne: księ-gowość, środki trwałe, sprzedaż, kadry i płace oraz analizy. Wdrożenie programu powierzyliśmy firmie Amexim, która wykonała je we współpracy z Liquid Systems, doświadczo-nym partnerem Comarch. Wybór ten okazał się słusznym ponieważ wdrożenie wykonane zostało szybko, a ewen-tualne wątpliwości pojawiające się w jego trakcie były na bieżąco rozwiązywane. Ważne jest również to, że dzięki skutecznej pracy szkoleniowców personel firmy szybko przyswoił sobie zasady pracy na nowym programie, dzięki temu zamiana oprogramowania przebiegała sprawnie i bez zakłóceń pracy firmy.

Rozliczanie kontraktówFirma realizuje jednocześnie kilkanaście inwestycji, któ-rych koszty chciała musi bardzo precyzyjnie rozliczać. Precyzyjne rozliczenie kosztów realizacji poszczególnych inwestycji ma bezpośrednie odzwierciedlenie w analizie rentowności poszczególnych kontraktów oraz wpływa na bardziej precyzyjne ustalanie kosztorysów nowych inwestycji. Rozwiązanie zaproponowane w trakcie wdro-żenia przewidywało utworzenie słownika kategorii, które odpowiadały poszczególnym inwestycjom. Do kategorii przypisane zostały rozszerzenia dla kont analitycznych. Kolejnym krokiem było utworzenie kont analitycznych do kont kosztowych, na które miały być księgowane poszczególne rodzaje kosztów przypadające na konkretne inwestycje. Schematy księgowe umożliwiły automatyczne budowanie numeru konta na podstawie kategorii przypisa-nych zarówno do konkretnego dokumentu jak i elementów na tym dokumencie. Rozwiązanie sprawdziło się znakomi-cie i znacznie usprawniło księgowanie dokumentów wpro-wadzonych do rejestrów zakupu VAT.

Wypłaty na czasFirma ma rozbudowaną strukturę organizacyjną, dlatego zdecydowała się zakupić rozszerzoną wersję modułu Kadry i Płace Plus. W trakcie wdrożenia bez problemów udało się skonfigurować wszystkie składniki wynagrodzeń, w tym wiele różnych dodatków do zasadniczego wynagrodzenia. Naliczone składniki wynagrodzeń przy pomocy schematów księgowych są przenoszone do ksiąg rachunkowych oraz automatycznie znajdują odzwierciedlenie w module Kasa/Bank gdzie są rozliczane.

Ciągły rozwójSukcesem zakończony został pierwszy etap wdrożenia. Wybór programu CDN OPT!MA okazał się trafny ponieważ możliwości programu spełniły oczekiwania firmy, a łatwość obsługi ułatwiła proces wdrożenia i późniejszej pracy. Program okazała się bardzo wydajnym, sprawnym i co bardzo ważne – bezpiecznym. Ponieważ jednak firma cały czas się rozwija, wraz z nią rozwija się instalacja. W konfigu-racji systemu dojdą jeszcze takie elementy jak chociażby zamknięcie roku obrachunkowego czy dostosowanie analiz do specyfiki firmy.

Tomasz Piątek Członek Zarządu Liquid Systems Warszawa

Celestyn Amrozy Właściciel firmy AMEXIM P.H.U. Płock

Przedsiębiorstwo Instalacyjno – Usługowe

„WERESZCZYŃSKI”

C A S E S T U D Y

22


Asysta Techniczna

Wykorzystanie pełnej funkcjonalności systemu CDN XL wymaga często od użytkownika dużej wiedzy na temat możliwości programu. Źródłem tej wiedzy mogą być szko-lenia i dokumentacja, jednak w praktyce często dochodzi do sytuacji, w której szczególnie przydatna jest bezpośred-nia konsultacja z wykwalifikowanymi specjalistami systemu. Możliwość takiej konsultacji zapewnia korzystanie z usług Asysty Technicznej CDN XL.

Pakiet podstawowy – ASYSTA 0W podstawowym pakiecie Asysty – ASYSTY 0, oferujemy

aktywną współpracę w ciągłym rozwoju i poprawianiu sys-temu poprzez kontakt z naszymi konsultantami za pośred-nictwem specjalnych stron internetowych. Błędy i uwagi dotyczące istniejącej lub przyszłej funkcjonalności pro-gramu zgłoszone przez użytkowników, stanowią podstawę prac wizyjnych i rozwojowych nad wykorzystywanym programem. Dzięki temu, użytkownicy mogą zaakcento-wać konieczność wprowadzenia rozwiązań szczególnie

potrzebnych ze względu na specyfikę i rodzaj działalności, prowadzonej przez dane przedsiębiorstwo, a sam program, którego rozwój jest inspirowany przez postulaty użytkow-ników, staje im się bliższy, stanowiąc coraz doskonalsze narzędzie codziennej pracy. Po zgłoszeniu sugestii i uwag dotyczących systemu, zgłaszający mają dostęp do pełnej informacji o ścieżce ich realizacji co pozwala na analizę bez-pośredniego wpływu na kształt i funkcjonalność programu.

Korzystając z usług ASYSTY 0 – Standard, użytkownicy są uprawnieni do otrzymywania nowych wersji programu CDN XL oraz ich aktualizacji, bez dodatkowych opłat. Zawierają one nie tylko udoskonalone rozwiązania ist-niejących mechanizmów, dzięki którym wykonywanie czynności w programie odbywa się szybciej i sprawniej. Dynamiczny postęp prac rozwojowych nad systemem powoduje, że nowe wersje programu stwarzają wciąż rosnące możliwości jego wykorzystania, poprzez wpro-wadzenie nowych funkcjonalności oraz innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Kompleksowość rozwoju

Rozległy zakres funkcjonalności Systemu CDN XL umożliwia użytkownikom wykonanie wielu czynności niezbędnych do zarządzania przedsiębiorstwem, utrzymania prawidłowej organizacji pracy oraz przeprowadzania procesów handlowych i produkcyjnych.

CDN XL


23


systemu sprawia, że nowa funkcjonalność oferowana jest pod postacią kolejnych modułów, stanowiących spójny i przemyślany zespół mechanizmów, gwarantujących reali-zację coraz bardziej różnorodnych procesów zarządzania przedsiębiorstwem.

Ponadto, na internetowych stronach przeznaczonych dla klientów, mają oni dostęp do aktualnej Dokumentacji Użytkownika, informacji o bieżącej wersji, a także do archi-walnych numerów czasopisma CDN XL News oraz aktu-alnych wydań Nowoczesnego Zarządzania – biuletynu opisującego wybrane zagadnienia urozmaicające wiedzę na temat systemu. Dodatkowym atutem jest wydzielony obszar: Tips&Tricks, zawierający opis specyficznych mecha-nizmów usprawniających korzystanie z programu.

Szczególnie istotny na internetowych stronach dla klien-tów jest obszar z najczęściej zadawanymi pytaniami i odpo-wiedziami na temat obsługi systemu. Odpowiedzi, których autorami są konsultanci Asysty Technicznej, przedstawiają rozwiązania umożliwiające pełne wykorzystanie funkcjonal-ności systemu CDN XL.

Pakiet poszerzony – ASYSTA 1Rozwinięciem Poziomu ASYSTA 0 – Standard jest

ASYSTA 1. Zawiera on w sobie zakres usług przewidziany dla Poziomu ASYSTA 0 – Standard. Poziom ten został wzboga-cony o bardzo istotne dodatkowe możliwości: :: telefoniczną obsługę zapytań klienta dotyczących

systemu CDN XL,:: obsługę zapytań klienta przekazanych za pośrednic-

twem poczty elektronicznej.

Dzięki temu, korzystając z usług na Poziomie ASYSTA 1, dodatkowo można zwracać się z bezpośrednimi pyta-niami do konsultantów Asysty Technicznej dotyczącymi funkcjonalności systemu CDN XL. Pytania te mogą zostać skierowane zarówno telefonicznie, jak i za pośrednictwem poczty elektronicznej. Z uwagi na obszerność funkcjo-nalności CDN XL, usługa bezpośrednich zapytań okazuje się szczególnie przydatna w trakcie pracy z systemem. Umożliwia ona poszerzenie swojej wiedzy o systemie, dzięki czemu może on być wykorzystywany pełniej i efek-tywniej w codziennej pracy. Decydując się na wybór jed-nego z Poziomów Asysty Technicznej, użytkownicy ustalają zakres powinności Comarch, mających na celu zapewnienie prawidłowej obsługi działania programu. Zaletą wielostop-niowości usług świadczonych przez Asystę Techniczną jest to, że użytkownicy dokonują wyboru stosownie do swo-ich potrzeb, determinowanych wielkością firmy, ilością stanowisk, czy rozmiarami bazy danych. Ocena tych para-metrów pozwoli na wybór bądź szerokiego zakresu usług Asysty Technicznej, świadczonych jednak na podstawie wyższych opłat lub wybór Poziomu obejmującego usługi podstawowe, z których korzystanie obwarowane jest opła-tami niższymi. Należy jednak pamiętać, że wsparcie Asysty Technicznej jest solidną podstawą sprawnego i efektyw-nego wykorzystania wszystkich możliwości wciąż rozwija-nego i udoskonalonego programu.

Zespół Asysty Technicznej CDN XL


T I P S & T R I C K S

1. Od wersji 4.5 istnieje możliwość prostego “wielozazna-czenia” na listach: kontrahentów, towarów, dokumentów za pomocą pojedynczych kliknięć myszy bez konieczności użycia klawisza CTRL, jak również możliwość zaznaczania za pomocą klawisza Space, bez konieczności jednocze-snego użycia klawisza CTRL.2. Jeżeli interesuje nas, co działo się z konkretną dostawą danego towaru od chwili jej założenia dokumentem przy-chodowym możemy w tym celu wykorzystać funkcjo-nalność Naprawy stanu towarów: Administrator/Funkcje specjalne/Naprawa stanu towarów. W tym celu na zakładce {Test} należy wpisać kod towaru, zaznaczyć parametr “Historia” i uruchomić test przyciskiem „piorunka”.

Następnie na zakładce {Szczegóły} ustawić kursor na rekor-dzie dla określonego dokumentu przychodowego po czym przy takim ustawieniu przejść na zakładkę {Historia}

24


Tips & Tricks

Na tej zakładce prezentowany będzie dokument zakładający dostawę, dokumenty, którymi nastąpił rozchód towaru oraz korekty do tych doku-mentów, jeżeli dotyczyły określonego towaru.3. Jeżeli na danej formatce nazwa jakiegoś pola ma podkreśloną literę to można szybko przełączyć się na to pole wciskając alt+ pod-kreślona litera.Np. Karta towaru – pole Nazwa – alt+n4. Zaawansowane operacje na bazie danych można wykonać z poziomu Menadżera Baz. Menu Narzędzia uaktywnia się po otwar-ciu listy baz danych.

T I P S & T R I C K S

Dostępne opcje pozwalają na wykonanie odbudowy indeksów wszystkich tabel w wybranej bazie danych (opcja Optymalizacja) oraz fizyczne obcięcie pliku loga transakcyj-nego bazy danych (opcja Realokacja).

Opcja Optymalizacji pozwala również zmienić sposób przyrostu plików bazy danych oraz ograniczyć ich rozmiar maksymalny.

Wykorzystując funkcję Relokacja można ustawić opcję Recovery Mode bazy danych na Simple.

UWAGA: Funkcja optymalizacji bazy danych wymaga prze-łączenia bazy w tryb „single user”. Pozostali użytkownicy zostaną odłączeni od bazy danych.

Zespół Asysty Technicznej CDN XL

25


Rysunek 1. Wprowadzanie kursu dnia z dwoma lub czteroma miejscami po przecinku.

CDN OPT!MA – W jaki sposób ustalać kurs waluty z precyzją do czterech miejsc po przecinku ?System CDN OPT!MA domyślnie pozwala wprowadzać kursy walut z dwoma miejscami po przecinku.W praktyce często jednak potrzebujemy posłużyć się kursem z czterema miejscami po przecinku. Aby uzyskać w systemie CDN OPT!MA taki efekt należy wprowadzić kurs za 100 jednostek waluty. Np.: 100EUR = 415,25 PLN

CDN OPT!MA – Moduł Handlowy – Jak wymieniać dokumenty drogą elek-troniczną?Dużą zaletą systemu CDN OPT!MA są – docenione już przez wielu użytkowników – duże możliwości w zakre-sie elektronicznej wymiany dokumentów. Poniżej, krótko na temat funkcjonalności, która może znacznie uspraw-nić pracę handlowców w Państwa firmie. Mechanizm, o którym mowa w artykule jest dostępny od wersji 8.0 systemu CDN OPT!MA i działa w oparciu o format zapisu danych w postaci pliku XML. Najłatwiej wymiany dokonać w ramach jednej bazy danych lub w przypadku baz gdzie dane słownikowe, typu kontrahenci oraz kody towarowe są tożsame (np. takie same kody EAN)

Eksport, a następnie import dokumentu przebiega w bardzo prosty sposób:1. Na otwartym formularzu Faktury rozwijamy menu obok

ikony z „trybikami” i wybieramy Eksport dokumentu. Program poprosi o podanie ścieżki docelowej dla pliku.

Rysunek 2. Eksport/Import dokumentu poprzez format XML.

2. Utworzenie Faktury zakupu na podstawie informacji zawartych w pliku XML realizujemy z poziomu listy Faktury Zakupu w sposób analogiczny jak w przypadku eksportu – wybierając właściwą opcję z menu funkcji dodatkowych.Należy zaznaczyć, że w ten sposób można wymieniać

także inne dokumenty WZ, PZ, PW, RW, RO, ZD. Format pliku jest wspólny.

Zespół CDN OPT!MA

T I P S & T R I C K S26


Tips & TricksCDN Klasyka – Księga Handlowa – W jaki sposób zaksięgować różnice kursowe w programie Księga Handlowa, podczas rozliczania zapisów walutowych?Podczas rozliczania dokumentów w walucie po różnych kursach, pojawiają się różnice kursowe, które powinniśmy odpowiednio zadekretować. Wcześniej jednak musimy odpowiednio skonfigurować program, wskazując na jakie konta będziemy księgować wygenerowane różnice kursowe.

Możemy to zrobić w Konfiguracji Programu (CTRL+F9), wchodząc na funkcję „Kursy walut”. Podświetlając daną walutę należy nacisnąć Shift+Enter (Rysunek 2a)

Wprowadzamy konta różnic kursowych DT i CT. Zmiany zapisujemy.Podczas rozliczania zapisu z poziomu funkcji „Rozliczeń” i opcji „Nierozliczonych zapi-

sów konta” na koncie walutowym z zapłatą wystawioną na kontrahenta zagranicznego, otrzymamy informacje, o dokonywanym rozliczeniu częściowym. (Rysunek 2b)

Po zatwierdzeniu funkcji „Rozliczenie” w oknie „Księgowanie różnic księgowych” wska-zujemy dziennik oraz mamy możliwość wyboru księgowania przez bufor powstałej róż-nicy kursowej. (Rysunek 2c.)

Rysunek 2. a) Dodanie kont różnic kursowych DT i CT,

b) Rozliczenie, c) Księgowanie różnic kursowych.

T I P S & T R I C K S 27


CDN Klasyka – Moduł Kadry i Płace PLUS – Jak przy pomocy algorytmu 12-tego zdefiniować ryczałt za używanie samochodów dla celów służbowych?Biorąc pod uwagę ogromne możliwości modułu kadrowo--płacowego w systemie CDN OPT!MA, pozwalające two-rzyć dowolne – nawet najbardziej zaawansowane składniki wynagrodzeń, przedstawiamy: algorytm 12 – jako element przy pomocy którego zdefiniujemy ryczałt za używanie samochodu dla celów służbowych.

Przy wykorzystaniu zaawansowanej definicji algorytmu stworzymy dodatek rozliczany w dniach będących dla pracownika dniami pracy. Składnik ten pomniejszany jest za każdy dzień nieobecności – zawsze o 1/22 bez względu na liczbę dni roboczych w miesiącu.

Pierwszy etap to wprowadzenie współczynników. W konfiguracji firmy / płace / wskaźniki od dnia 1/01/2005 roku dodajemy::: Stawka za kilometr z wartością 0,7846:: Limit kilometrów z wartością 500.

Następnie w konfiguracji firmy/płace – typy wypłat dodajemy nowy element. Wybieramy algorytm 12 – wpisu-jemy nazwę „Ryczałt za używanie samochodu prywatnego w celach służbowych”.

W dalszym etapie konstruowania elementu wypeł-niamy pola na zakładkach: Podatki, Nieobecności oraz Szczegółowe.

Definiując wybrany składnik używamy zaawansowanej konstrukcji algorytmu.

Z listy „Stałe okresowe” wskazujemy wskaźnik: ‘limit km’. Mnożymy przez kolejny wskaźnik: ‘Stawka za km’.

W polu wzoru pojawi się: (Konfig(“Płace/Wskaźniki/Limit km”, Okres.Do))*(Konfig(“Płace/Wskaźniki/Stawka za km”, Okres.Do))

W kolejnym etapie wpisujemy funkcję warunkową. Stworzenie warunku jest konieczne w przypadku nieobec-ności pracownika, które pomniejszane są o 1/22 za każdy dzień nieobecności.

W związku z czym iloczyn wskaźników dzielimy przez 22 oraz mnożymy przez warunek, który wybieramy z listy operatorów i funkcji. Pojawia się ciąg znaków we wzorze: /22*Warunek(0==0, 0, 0).Usuwamy końcówkę z zerami, bowiem wstawimy tu własne parametry.

Z listy operatorów i funkcji wybieramy funkcję zlicza-jącą nieobecności: Nieobec(OkresBiezacy). W nawiasie zachowując ciągłość (bez spacji) dopisujemy: Const.Razem,””,Const.Dni. Dalej wpisujemy znak mniejszości i rów-ności : <=22. Kontynuując wzór po przecinku wpisujemy:

(22-Nieobec(OkresBiezacy,Const.Razem,””,Const.Dni)),22 – co oznacza że aby warunek został spełniony zostaną

wstawione nieobecności w dniach z danego okresu rozli-czeniowego a w przeciwnym wypadku wstawiaj 22.

Wzór ostatecznie powinien mieć postać jak na rysunku 3.

Po naciśnięciu ikony pioruna pojawi się komunikat o błę-dach w składni wzoru. Jeżeli wzór nie zawiera błędów, zapisujemy element i dodajemy pracownikom typ wypłaty w dodatkach.

Zespół CDN Klasyka

Rysunek 3. Algorytm 12.

Niezaprzeczalność podpisów cyfrowych

W ostatniej części cyklu artykułów „ABC Technologii – Kryptografia” skoncentruję się na kwestii niezaprzeczalności podpisów cyfrowych. Opowiem o zagrożeniach związanych z mniej lub bardziej zamierzoną utratą klucza prywatnego a także o instytucji cyfrowego notariusza, która może nas przed tymi zagrożeniami ustrzec.

28


Zanim przejdziemy do kwestii niezaprzeczalności podpi-sów cyfrowych chciałbym krótko przypomnieć podsta-wowe koncepcje, opisywane we wcześniejszych artykułach tej serii.

Szymon opowiedział o algorytmach symetrycznych i ich ograniczeniach, na które odpowiedzią okazały się algorytmy asymetryczne, oparte na parach kluczy (pry-watnym i publicznym). Omówił także tworzenie skrótów dokumentów i ich szyfrowanie za pomocą klucza prywat-nego, czyli proces cyfrowego podpisywania dokumentów. Opisał wreszcie certyfikaty elektroniczne, będące w istocie zestawem składającym się z danych osoby lub instytucji i jej klucza publicznego, podpisanym cyfrowo przez zaufaną instytucję certyfikującą.

Wydawać by się mogło że opisywane w poprzednich odcinkach cyklu metody kryptograficzne stanowią kom-pletne rozwiązanie problemu elektronicznego podpisywa-nia i przesyłania dokumentów. Niestety sprawy się nieco komplikują kiedy klucz prywatny trafia w niepowołane ręce. Z podobnym problemem spotykamy się w przypadku kart płatniczych. Karta jednoznacznie identyfikuje nas jako osobę mającą dostęp do pieniędzy złożonych na koncie w banku, podobnie jak klucz prywatny identyfikuje nas jako osobę podpisującą dokument. Zdarzają się jednak sytuacje w których nasza karta trafia w niepowołane ręce. Pół biedy jeżeli będzie to osoba, która znajdzie nasz port-fel na ulicy, pomyślmy jednak co się stanie jeżeli karta trafi w ręce naszego nastoletniego dziecka lub współmałżonka!

Musimy w jakiś sposób uniemożliwić osobie niepowołanej skorzystanie z karty lub, w najgorszym przypadku, udowod-nić bankowi lub firmie ubezpieczeniowej że część transakcji zostało wykonanych przez osobę nieuprawnioną. W przy-padku karty płatniczej mamy do dyspozycji kilka środków ochrony naszych pieniędzy: karta może być chroniona PIN’em, możemy ją telefonicznie zablokować lub zażądać weryfikacji podpisu złożonego na potwierdzeniu transakcji. Podobnie jak system bankowy systemy kryptograficzne posiadają zabezpieczenia przed takimi sytuacjami.

Opisywane we wcześniejszych artykułach tego cyklu metody sprawdzają się znakomicie dopóki klucz prywatny nie trafi w niepowołane ręce. Jeżeli jednak się to zdarzy nie możemy być pewni, jako odbiorca dokumentu, czy posiadany przez nas, prawidłowo podpisany dokument został rzeczywiście stworzony i wysłany przez osobę, której cyfrowy podpis pod nim widnieje. Prowadzi nas to do pro-stego wniosku że najlepszym sposobem na zachowanie bezpieczeństwa cyfrowej wymiany dokumentów jest dobre pilnowanie klucza prywatnego. Niestety nie możemy nagrać go na dyskietce i zakopać w ogródku, ponieważ klucz musi być dostępny w momencie podpisywania doku-mentu. Jednocześnie pojawienie się klucza prywatnego choć przez chwilę w pamięci komputera lub co gorsza na dysku twardym, wystawia go na wiele zagrożeń. Jeżeli na naszym komputerze działa złośliwy program typu spyware lub ktoś niepowołany ma dostęp do komputera i może przeprowadzić na jego dyskach operację odzyski-

A B C T E C H N O L O G I I

29


wania danych, to możemy znaleźć się w sporych opałach. Aby ustrzec nas przed taką sytuacją stworzono karty chi-powe (ang. smartcards). Karta chipowa jest urządzeniem wielkości karty kredytowej, stworzonym do przechowy-wania naszego klucza prywatnego. Nie jest to jednak zwykły nośnik danych, taki jak dyskietka lub klucz USB – jej konstrukcja praktycznie uniemożliwia wydobycie z jej wnę-trza klucza prywatnego. Jak w takim razie możemy za jego pomocą podpisać dokument? Sama karta udostępnia usługi szyfrowania przesyłanych do niej danych, jednak robi to w taki sposób że ani przez chwilę klucz prywatny nie jest dostępny dla „świata zewnętrznego”.

Aby uniknąć wykorzystania karty przez niepowołaną osobę są one często zabezpieczone PIN’em. Kilka nieuda-nych prób podania PIN’u podobnie jak w przypadku karty

płatniczej może spowodować zablokowanie karty lub wręcz unieważnić znajdujący się w niej klucz. Dodatkowo karty są tworzone w taki sposób by utrudnić analizę mecha-niczną lub elektroniczną mającą na celu wydobycie klucza.

Niekiedy jednak dobre zabezpieczenie klucza prywat-nego nie wystarczy. Wyobraźmy sobie sytuację w której nie mamy pełnego zaufania do osoby lub instytucji która wysyła do nas podpisany dokument, np. osoba ta jest politykiem. Chcielibyśmy aby nawet po utracie klucza prywatnego (prawdziwej lub pozorowanej) możliwe było stwierdzenie czy dokument który posiadamy został pod-pisany przez prawomocnego właściciela klucza. W takich sytuacjach z pomocą przychodzi nam instytucja cyfrowego

notariusza. Cyfrowy notariusz jest trzecią stroną w procesie wymiany cyfrowo podpisanych dokumentów. Podobnie jak tradycyjny notariusz jest to instytucja darzona powszech-nym zaufaniem.

Przyjrzyjmy się teraz typowemu procesowi podpisywa-nia dokumentu, w którym bierze udział cyfrowy notariusz. Proces rozpoczyna się od cyfrowego podpisania chronio-nego dokumentu za pomocą klucza prywatnego nadawcy. Następnie do dokumentu dodawany jest nagłówek, który umożliwia umiejscowienie dokumentu w czasie, np. uni-kalny numer lub numer dziennika. Tak przygotowany dokument, podpisany jeszcze raz za pomocą klucza pry-watnego nadawcy, jest przesyłany do cyfrowego notariu-sza. Notariusz weryfikuje cyfrowy podpis oraz nagłówek dokumentu, dodaje do niego stempel czasowy i całość

podpisuje własnym kluczem pry-watnym. Następnie dokument jest przesyłany do obu stron uczestniczących w transakcji. Nadawca weryfikuje podpis nota-riusza oraz sprawdza spójność dodanych przez notariusza infor-macji z nagłówkiem dokumentu. Odbiorca sprawdza cyfrowy podpis notariusza, który gwa-rantuje spójność przesłanego dokumentu, jego nagłówka oraz stempla czasowego. W tym momencie całą transakcję możemy uznać za zakończoną.

Warto zwrócić uwagę że po zakończeniu transakcji doku-ment znajduje się nie tylko w rękach stron transakcji ale także w rękach notariusza cyfrowego, który może pomóc w rozstrzy-gnięciu ewentualnych konflik-tów między stronami. Jeżeli i taki poziom bezpieczeństwa wydaje nam się niewystarczający możemy u niektórych cyfrowych notariuszy zamówić usługę pole-

gająca na publikowaniu co jakiś czas zaszyfrowanych skrótów dokumentów (ang. hash) w lokalnej prasie. Dzięki temu obie strony transakcji są bez-pieczne nawet jeżeli notariusz lub jeden z jego pracowni-ków okaże się mało wiarygodny.

W ten sposób kończymy cykl artykułów poświęconych cyfrowej wymianie dokumentów. Chciałbym podziękować Szymonowi, który nie tylko jest autorem dwóch pierwszych artykułów serii ale też dostarczył niezbędnych informacji i wskazówek, które pomogły mi w stworzeniu tekstu zamy-kającego cykl.

Piotr DobrowolskiGłówny Architekt systemu B2

A B C T E C H N O L O G I I

nadawca odbiorcanotariusz

Znaczenie ikon

30



Sieć Partnerska – kluczowy element w realizacji wizji firmy Comarch, czyli zwiększaniu satysfakcji klientów

Taka struktura jest najlepszym z możliwych rozwiązań zapewniających komfort i znakomitą obsługę klienta. Partnerzy Comarch mają swoje siedziby praktycznie w każ-dym mieście Polski (także w małych i średnich miastach), stąd ich czas reakcji na zapytanie klienta jest ograniczony do minimum. Żadna inna struktura firmy, opierająca się na centralnej lub kilku oddziałowej logistyce i pomocy klientowi, nie jest w stanie być tak efektywna jak sieć kom-petentnych Partnerów znajdujących się „tuż za rogiem”.

Comarch stale szkoli i wspiera Partnerów, zarówno pod kątem oferowania klientowi najlepszych rozwiązań jak i odpowiadania na pytania aktualnych użytkowników. Między innymi w tym celu Partnerzy mają zapewniony dostęp do telefonicznego wsparcia najlepszych specja-listów Comarch, organizowane są szkolenia z zakresu systemów CDN oraz inne, dotyczące np. dotacji unijnych – Partnerzy także w tym zakresie są w stanie wspierać i doradzać klientom.

Partnerzy Comarch mogą uzyskać dwie specjalności w zakresie produktów CDN – specjalność MSP (produkty CDN Klasyka, CDN OPT!MA) oraz specjalność ERP (pro-dukt CDN XL). W obu tych specjalnościach Partnerzy mogą zdobywać statusy, w prosty sposób pozycjonujące ich pod względem kwalifikacji i uzyskiwanego poziomu przychodów.

Taka struktura jest czytelna zarówno dla klientów jak i Comarch, a jednocześnie jest niewątpliwym motywatorem dla Partnerów do osiągania wyższych statusów. Potencjalny klient może w prosty sposób zdecydować i wyszukać odpo-wiedniego dla siebie Partnera kierując się jego kompeten-cjami, które to są odzwierciedlone w statusie.

Partnerzy Comarch to firmy zatrudniające od kilku do kil-kunastu osób, w większości specjalizujące się w sprze-daży oraz obsłudze systemów do zarządzania. Wiedza i doświadczenie firm są ogromne i pozwalają na sprawną obsługę klienta od zbadania potrzeb, poprzez przygoto-

wanie oferty i sprzedaż, aż do opieki i utrzymania systemu w późniejszym okresie. Partnerzy – w ramach CDN ASYSTA – są odpowiedzialni także za dostarczanie nowych wersji programów. Comarch dba o to, aby każdy klient używający systemów CDN był pod stałą „opieką” jednego Partnera. W rezultacie tego Partner zna specyfikę i potrzeby każdego klienta, a w przypadku ewentualnych problemów są one szybko i sprawnie rozwiązywane.

Współpraca Comarch z Partnerami została zdefinio-wana w Programie Partnerskim Comarch, wprowadzonym na rynek w kwietniu 2004 roku. Jej głównym efektem było między innymi wprowadzenie czytelnych statusów i ich pozycjonowania. Informacje z rynku które otrzymujemy świadczą o tym, że zostało to bardzo dobrze przyjęte przez klientów. Program Partnerski Comarch będzie na pewno rozwijany w niedalekiej przyszłości z korzyścią tak dla klien-tów jak i Partnerów.

Paweł Jachyra, Dyrektor Sprzedaży MSP Wojciech Salwiński, Dyrektor Sprzedaży ERP

Partnerzy Comarch odgrywają jedną z najważniejszych ról w dostarczaniu klientowi najwyższej jakości produktów oraz zwiększaniu jego satysfakcji. Comarch na co dzień współpracuje z ponad 650 partnerami handlowymi, którzy – jako niezależne firmy – reprezentują firmę na lokalnych rynkach.

Sieć Partnerska Comarch

Złoty

Partner

Srebrny

ERP

Złoty

Partner

Srebrny

MSP

http://ocean.comarch.pl/genrap

OCEAN GenRapDotknij danych – stwórz raport!

OCEAN GenRap to nowe oblicze Business Intelligence zwrócone w stronę małych i średnich przedsiębiorstw. Stanowi innowacyjne połączenie

narzędzia raportującego i analitycznego w przystępnej, dobrze znanej formie standardowej aplikacji biurowej. Użytkownik nie mający do tej

pory do czynienia z technologiami bazodanowymi, dzięki OCEAN GenRap z łatwością dokona zaawansowanej analizy danych, przedstawiając na

bieżąco jej wyniki w postaci profesjonalnego raportu.

Comarch jest polskim dostawcą światowej klasy oprogramowania

oraz usług informatycznych w kraju i za granicą. Na rynku pol-

skim działa jako integrator systemów informatycznych i dostawca

własnych produktów dla najważniejszych sektorów gospodarki,

w tym rozwiązań wspierających zarządzanie: w dużych i średnich

przedsiębiorstwach (CDN Egeria, CDN XL) oraz w małych i średnich

firmach (CDN OPT!MA, CDN Klasyka).

Za granicą Comarch działa jako producent oprogramowania, a roz-

wiązania Spółki wspomagają działanie przedsiębiorstw na czterech

kontynentach.

Kapitał firmy to akademicki rodowód, wieloletnie doświadczenie

oraz zaufanie i zadowolenie Klientów. Comarch zatrudnia ponad

1500 najwyższej klasy specjalistów na całym świecie. Spółka notowana

jest na GPW w Warszawie. Firma zdobyła wiele wyróżnień i nagród,

między innymi: Nagrodę Prezydenta RP dla Najlepszego Polskiego

Przedsiębiorstwa, tytuł Pioniera Technologii Światowego Forum

Ekonomicznego w Davos oraz Godło Promocyjne TERAZ POLSKA.

Unikalną przewagą firmy jest ogólnopolska sieć Partnerów Comarch,

którą tworzy ponad 650 firm. Z rozwiązań do zarządzania firmą korzy-

sta ponad 40 000 Klientów, a programy Comarch są zainstalowane

na ponad 160 000 komputerów w Polsce.

Comarch SAAl. Jana Pawła II 41d, 31-864 Krakówtel.: (12) 681 43 00fax: (12) 681 43 01www.comarch.pl/cdnklient

Nowoczesne Zarzadzanie 3/2005

Documents

Transcript of Nowoczesne Zarzadzanie 3/2005