Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos...

49
Notes du mont Royal Ceci est une œuvre tombée dans le domaine public, et hébergée sur « No- tes du mont Royal » dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES Google Livres www.notesdumontroyal.com

Transcript of Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos...

Page 1: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Notes du mont Royal

Ceci est une œuvre tombée dans le domaine public, et hébergée sur « No-tes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

Page 2: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

•^TV:":" • >ww^N\\

; A,

S Y N E S I I E P 1 S C O P I

C Y R E N E S

A D A%^€ A D IVM I M P E R A T O R E M : ._ r

X. I B E R *

D £ R S 0 N 0 B E N E f • -

ADMINISTRANDO, ^

X "

• ?->»-> %v

Stamslao Iknio Pokm InterprHe^ «iD UMTttSSlMVM* MC t&FEnjs^pyM*

f M t & ? H « i s c 0 v 1 v H.

Vemijs, Apud Baptiftatn SomaftsnMy M 0 t X 11 U

Page 3: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

I T :) vr H c

V,:

\ *\ o o 'i \ r\ '\ Z 3L V: R >I Y J

xPUCVKO^Vv tt \v M a H O t A >t a 4 M I

- - , n H .« i J

a w H « o w o ;i x n ct fO<IVCA J l T 2 1 ' M l I / . a A

« • A V W J V .A ( • >. V '/-V (Y • • , ' . \<T V/ >\> ; V/.

AL \ ay: :\j\ :\ \ :\j\ 0 v - « v n v< 1 1 z U T V. '•>- <\'«-«

..M V I V y.->-£-+*. IA v K i a 1 / / c / . - ; :vv. AV—— ""-V\

"' -•-..' v '';•>»"•

r/-\.

;...J

......0. ,:C.-7 ....-. n\\,..,.<* \ , . , i \ v -,V-\,...."t . \ \ '. . \ •.\\V\:'. \\-.;. \ \ , . i . <^ ili-<>;>.V - ' . \ l \5 , / '.

a i i / i a u

Page 4: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Vt :::G T E T R O ^ r ^ C ^ I V t ^ f .;> vw-.-V.'. •:,,T

3 -V JT ^V i i . iT iRjr

••• V : : S T A N I S I L A V S i ^ b v T v W ' ^ , ; , . ^

V* . U < - / o . \ ' . - . : « \ i ,"\. + '.'.'< V,~l\-i ^ ' ^ \ v T ' ' ... V . V \ * Y 7 0 A ', ', vV *•• u~ .- ., \ , V v\/ "v

•,!. •.'V-y.i v^> Vv. i \ :yn t l \ W \ T \ \ v ^ ^ Y ^ i s T

ifkfitm*w , • Vw Mmmcreri *%**%?&> fi$

/tf##v

dx>s>ati)tK>emdienao$ cmfefutot.nawfieoffim^ *hmwradofficitmJ& adwrtutem mfiittttusWl h&Matitsfi^ tmhiigfifehdltlsfam etfamtatihtsqm^ perio^afficidfomue)Mffi,^^ ^ ^ : W ^ m ^ fitA^im^m^i

e&x ferperafOAinfinmdt^ aadetptidpra^ inficffifi^

Page 5: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

niam quJbuWekut) kffife (dedpnt\; qfdtm cateri omnesMorum exempjumimitqthtenerrfur .Hoc

nem curqpfffififgenfta^ tutione ponebantjprQifife.^ ejfrfifyatij tn aulis re-gum vfrfu/antur^ ytfitis epspr?&ceptis tfrmftitu

... tfsprharent. quodd Pftone^/Antisthene,&'alijs - qudmplurimis ,fa3um ejfe accepimus :alij vero auifaftitftthmt^^

. hperdtoddre^ idh uia. &rhtk) infegendispopuUseffet ineunda, prode-

?yr. tatifimH^

^mmfdmeWhunHihru^ v^ttx^ nobis[fi*jpt&

hdmim^mbfiath mahjkHWes^er^efdehsjy mcidfffihrkfeaq} m*\

Jriiptjof^-afte^sa feife diftfte&iffuaM&m^

tmHa\ iml&eWmiH^ ph&eftfc&Virw^ xo*fc dumJitoe&^ete^^ *: - •» - * dubitenu

Page 6: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Mlitm:nM'em%iiffi wi re^m}ftd^0MnW4im iffim. imperatoremj9s irtcwks r^egno t^poteBate^ omvestotiusEur<h\ ti^^i^;0^^fBfuii eimtjneaue eifm**\ cmft fr'tne^m:$ fi^ipWmfittwmmn, cuikrprdphmagmeht m-. bis in hoC Uinyhuebai mtabuU. quadaw exprefi % fit. QuaMumv&dimerfitirt terutn. difapUn^imbfttusonmta jtdgkrixth, & adopimommhommu^rjefirat.) & atm}cjwmo-, rimftrfromnkc an\ ChriBideBrnidmajplicet9i aBhnesfi/omnesJWrpietate^rehgiommetia': ftof\ tUtfft optim\\mM>qw&w Jophorim v (j£rioBrorum&&wiogorjm^ Jkmmdcam&HigeiWia b&imprimtae caufa daw frobatus ell Synefit. hicUber ,*vtnte ienetemnpoiuerim^m^ mtanquantoJJckf^ bus adipteMigendumi^ > firrmtemtrmsftwemx.eftem aeocmfta&aVMSoMtwwt tum modh tdknewm^

eriiait$k/mrl{<jmm nmpjryftemerzftt^ \ ftmfer *umfinmo'ihfbtirfie£e^^

; *' fitm,

Page 7: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

fum faffusmeuUk anguHi/ldfintettja tveqje^ duci:quodku W ^ I M W ^ ' ^ tekus^ honeHis.farandis^aut difficuli/a& f.edit* duuldrx kerfifiangitm\3\nihtl 4tt^cpti^fe/*^%9^ nihiiUuae: dknwn3\tffic^ foffe *.-. Summk i$a^l qae dJoj^Miigentia adhtktta, lifaut» JafH numtfecii&qw^ dicaui •Jn4uetw^attffmub\i.- i3mj*utefn eum iub clarjfunammimjnfesttp cm;mepaido ahm cattf*m&. ndtkmm reft-, tetnr/ Ego Mtfconiotmme)cwn/adhw/ddmo-^ dum-adotefiens Cracouia bttnis literi$infiitue~Vt

rer^sppemim me^iumfefiwsd^fituttkus tuk\ <uaiqs rmdmsftadkdnm• audiffi ,qui cumjtn~\ gdaremindbMrianrtttam Jncredtkskmkumafx njatettrexbttdmfrudettiam tn ceehitn extu~\ ltfent:teprAmea doffrinayte fcientia morumd &U/nwr)um3im^ Zubrwtmwdimsmquo fum*\ erar^facikm-incsfttk rffeajfimnkabfi i quo iaur\ (ZktmtuJirUmfr.mmo okfermndum & eolendwi mckatos *<vt\mmh nttoimrtaliumfo )ss€finnem tkh~\ gmmmjmmteokfitmne^ t&$ed*B\ emm ^k/tskutis^\^\egmm mtnqmm^nitmus,fiffficeretacm omlisferrfr

cogamur

Page 8: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

cdgahiufTquiseni m eBqui u4rtst\titm\ob\^ tiamj qki- Ctmotiem oh Uberalimem^qmTho* WneAfh'pmvytum\ ftufaumw fyfrrmnwmefaMfa W&etii$riu?rmK ffilauafo$rlintik \orum WBre^ufh nat\' Mpletti nh prfpmmiPwwdmo^^ vWen?devet\fiegomrh rmdtis^b.amus i»eori\ rm\fWanikiitui takttmiifc&ferm hklltis k?eiomnmcpauci.Seddscttamm q^Mta^aceep&^ tuammeafotnW^ defBpirtevamyrf etffiitiohe kc^kdmme^ar^ki nm urhertmtt patfonfo:nkht]M ce]fmW$\Mkh$^rer^ Arehfepjfhfxs Gntjf)e]fts bth^a^frjmt^ dic^myvuiq^myte^

principe meo fumma pietatis acprobitatis viro extincToihoffra^in cRepub.quafilumen altquodetu cere exceUentes virtutes tuas. Quare te etiatru

atq\

Page 9: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

dttyetiamdeJ&mhtfer orfa vffihifejemefer^ fuadeas^exhiseffutejof>femantfi colunt, qui id jancfim,jfd^grm Tttm.HHiutvetofmg^ ^kfxuan m&pcqMahqwdfe fvhhumwrimit^^ 4midem;&mimnu^ ,fe4a te frothafttmmdmomnes henigmtate,WnfuJe^ fedex eitis aqm.rmtfrtw am^ ^miftilnlocqtndq^ ejjemtellexero ,omnkms <mihus eontendam, <«* fxofedttm QmffdiSym>fi<vigiU* fmmtxmnmtm *tf*remPV<vemm hacjoa&e-nus. ExfremumumdefvMifcem <vtte rogem, emodquidem enixefaciotvtimein tumerotuorum tjffatmris.idfno tonfecu-tus^f^silarlmf^m^ omnnsmfartesenijar^m hahere eramm^ fi^ Qtnneufa tms mmmiconcedentem. Vakam-^ ffo$im£fatiQW±n$ty « &*-

v - t . . t . • . , . \ J . : ' , . • i i \ / „ i : . - .

4ii--:-^---:rK-F4f4m, 'C. •. \iW-\\,

' l '

Page 10: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Synejii Cyrerui *vita ex Suida.

Y N B s i v s epifcopus e Ptolemaide Pentapo-lisoriunduseft.Iscum iam philofophus facris eflet initiatus, varios libros, cum deGrammati-ca,tumdePhilofbphia gra*ce cortfcripfit.mul-tas etiam orationes de regno ac panegyricos

confecit. Scripfit prarterea encomium caluitiei, ac fummae .' admirationis de prouidentia librum, fic alios quamplurimos ac diuerfi generis, & epiftolas ingenij atq; eruditionis plenas. HaecexSuida.

Eiufderru vita ex Euagrio Scholaftico.

IStam mihi hiftoriam magno ctim Iabore icribenri, agC pro-deatetiam in medium Synefius Cyrenaeus , vt orationera

noftramfiia ipfememoriaornet. Erathic Synefius cum alijs inomnibusdifcipliniseruditus ,tum vel maxime in philofb-phia ,inquatantos progreftus fecerat,vt fumma in admira-tione apud homines Chriftianos eftet fcui neque amore, neq; odioaddudti vllo, ea quae cernuntur iudicant. Perfuaferant itaque ei, ut fe falutari lotione ablueret, ac onus facerdotij fu-iciperet,cum nondum dogmati derefurectione mortuorum aftenfiflet. Augurabanturenimfanctiflimi homineseumreli-quis fuis virtutibus facile hoc quoque confequuturum,pra»-lertim cum diuina gratia nulla parte manca efle poflit. ncc fane eos fpes fefellit, nam qualis hic & quantus fuerit, teftan-tus cumepiftola* eius, quas docte & eleganter poft initum fa-cerdotium elucubrauit, tum etiam liber ad Theodofium,ac cos tera» eius vtiuiujmae vigiliae, qua; ckcunfcruntur. Ha»c Eua-grius.

A

Page 11: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere
Page 12: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

S Y N E S I I IMPERAtQREM

:. -• D E R E G N O L I B E R »

. StANlSLAO ILOVIO.

Pplono Inierprete,

N v B * oS ruil quis ab vrbe ampla 5: opulenta veniat, & orationem ma-gnificam ac pcrdegantem afferat,qua letn Rhetorica & Poetica edere ib-. lentipopulares nirriirumartes,popu-lares fcerus,eum cum huc fe contu-j fcrit vulium demittere oportet ? vt-, pqtecuipoteflasfactanonfitinaula,

fion modo libere loquendi, fed ne hifcendi quidem, cum non toabeat patriam illuftrem, neque difputationes de rebus iu-' Cundis,quales hic quqtidie haberi iblent,irrmediumproferat* 'qnaj& ipfum Imperatore,&eos qui illiin confilioadtunt volu . prateperfundere poflint. An etiam aliquando Philofophiara ad uenierttp recipietis, & quis veftru ipfam agnofcet,qua?hic poft tarn longum interuallum temporis apparet, ac tanquam hoipi-tem benigne excipier,de eacjj honorince loquetur apud eos, a-pud quos decer ? hos enim defiderat honores,non ipfa quidem iua caufa, fed vcftra, ne defpectui habita nihil vtilitatis & adiu-tnenri uobis afferat. Atq; ipfa quidem uobis afferet fermones, flon hikiresillos quidem»nec qui voluptate afficiant adole-lCentes: quippe cum eius oratio neque natura fua diffluat, ne-que verborum ornatu fucatam pulchritudinem oftendet: fed

A a alterius

Page 13: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

s beneadmimftrando alteriuscuiifltilani |jrauioni5,tftqucc*iuiriioris^en"eris,vjrilcs inquanrt&graues,&; eam>gratiam recufantes/quas afleatio-nis ergo a,principibus proficifci lolet. Hi vero fermones a-deoimperrerriti,acirKrepkflfunt,&a rcgum^ilatijs alieni, vtIeforecontentosnegent,etiam fi quiseis hoc dederit,ne omnia ex omni parte^egisacta ,neve regem irifum collaudent; fed dcnuntiant (e, fi quando res feret, moleftiam exhibituros, acminitantarin repreheridendo quamrhaximc'aCcrbos fore: fimodoaliquemita moleftia aflecrum,ad. frugem fe reuoca-repofleviderint.' Oratio profecftd liberdire»is auribus ma-gnixftimandaeft. Nam laus illa qux.temere quamlibet ob

. rem tribuitur, quamuis lanitiam faciat, ftocet tamen pluri-mum, fimilisq; mihi videtur pharmacis illis, qua> improbi ho-

. fflunes tndleobhtriyijs buoscpeivJerc^ctfunt ,|>Otfigtjnr. At) nefds coquinariam condimenta & irritamcnta quxdamfamis aduIterina;parando,corporibushumanis obeffe?artem verd exerdrjttricemacmedcnm,quamuisab initio molcftiarn. ali-quamparianCjpoitrenTbtamQnhc^ Ego itacj tefaluumelTe volo^etiarailtibi falustua molefta futurafit.j Nairi vcral carnes fua vl conftringcns., ipias non patitu,r diffluC re, fic a Jolefcentis Imperatoris animum, quem principatus potentia huc,&illuc rapit, orationis veritas coercet. Qua de caufa xquum eft,nos nouum hoc, atque pcregrinum- oratio

' nis genus rerre, neq; prius ruftidtatis condemnare,aut diceor di filencium imponere,quam paulo longius proceflerit, eb duodlepori non feruiat,neciuuenesrcbus ludicris tenere ftu cfeat, fed quod fit quafi quaedam magiftra morurri, quodquc grauis fit eius congrelfio. quod fi confuetudinem eius patienti animofuftinerepoteritis ,etfi nondum aures veftraeilliilaudi-bus, quibus patere folent delinitx,atque deprauataefunt, Eccc mc tibi,quemmi«it Cyrenae, caput ut auro coronem tuuaji animumverd philolbphia. Cyrene ,inquam vrb$Greca>& quidemvctufta ac venerabilis, veterumq; poetarum Verfibus clariifima. nunc verd egens, abiecfta, acparietinis plena, qua*r que ope ac auxilio Imperatoris opus habeat, fi veUt ahquid aa :• • i• f> tiqua

Page 14: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

DeregrlQ • $ ^icuiailia &a laude. cH lefivolesmedirinam facies,inmanutua enimeft,vt ab am-pla&beataquondam patriameaalteramtibicoronam appor tem. Oratiaautem noftra,nenunc quidem,fplendorem,ac ornamentum ciuitatis defiderat, vt iibere»& fidenter .curn lmperatore vefba facece audeat.Verkas«nim,oratiDni$.fpien-t dor maximuseft,nec propter locum u lla adhuc oratjo, uel tur-j pior,uel llluftribr extitit. Quare r»ac* OPT. MAX, iuuante adremipfamexplicandam ueuiamus, orationemcjue, uelup Uerius ;dicam , actionetrt omnium pulcherrimam aggredia-tniirt.' Quienimidftudet, ut unus Imperator optimu.s tvit,i$ mehetculebTedflirnaminit uiam, ut omnes famiiias,omrie^ ciuitates ,omnes nationes, fiueparuas ,fiuemagnas ,fiue pro-pmquas,fiue ionginquas inftituat,atque corrigat. Nam utcun-cjue rtierit conformatus Imperatoris animus ,eius omhes eflc participes neceflecft. Placet neigicur fic ptincipio faciarnus, utorationern meanv a?quo animo audias ? hominis enim prude tis eft, hon perterrefacerc feram, fi quando ucnatum ierif. fixponamus igitur,qux Imperatorem agere conueniat,qiwe np conueniac, & ptoponamus ipfifimul quae honefta fint, & qua; turpia,uthaecjfequi,iliauitarepoftit.Tuueroad turpia&hoy hefta animum appellens, ubi cognoueris quid te maxime de-ceat,& quid dedeceat, hoc reijeias, illud amplectare, quafi a philofophia comprobatum fit. atque cogita hoc tibi femper fa ciendum efTejllud uero non amplius unquam. Cumautem dc hisfermonernhabebo,tumtu/iquid egeris,quod te dignurrj oon eft,cuius &nbs, & tu ipfe tibi conidus es, facito vt erubc-fcas,atquetibi ipfiiiicceijfeas.neappareatefleinte,quod te cft indign um. Verccundia enim & rubor hic, virrutis ex pce* nitentia maximum eft inditium,atque hic verecundia eft,& Hefiodo videtur,plane diuina. Illeautemquifuis in erratis perfiftit, & quem pudet aTarn infciriam fateri, is nullum frUr tTunv feret exipcenitentia., xieque huic oratione>qua» illurp tnqrboliberet, opusoft, fedtaiern potius ok fapiens pcena dt> gnuirj efle dixerit -Sic fcne o Jmperator in ipfo exorfu afpcui

& dirrici-

Page 15: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

'-'. hene adminiflrando &difficUistTactaTuphilofophiaeft.idc6 enjm iam honhuiloi uoftrum perturbarijiftamque Iibertatem dicendi grauiter & iniquoanimo ferre. At ego pollicituseram mein principio orationis meae moleftum fore: quare ueftrum erat, qui id ante animo perceperatis, uos munire, atque ifti conatui fortitcr ire obuiam. Quamquam tu hxc libentcr audire fbles, omnescjuc id de te prxdicant, in quo ego etiamtibi lubens aflentior, Nullum efle qui tam amplum Imperium poflideat,quam tu,tan, tis^ue te opibus circurofluere, ut iam ipfum etiam Darium 16?

,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere poflet. Ciuitates prarterea taro Tnultaetecolunt&obferuantjUtuixaut neuixquidem numc? Tando percenferi poflinr, quarum plurima» funt, quae texiequ^ prxfentem afpectu perceperunt,nec fe vnquam vifuras fpe? rant, co quod fpectaoulum hoc auguftius ducant,quantvt o? ptare audeant. hxc ita fe habere etiam nos faliirnur <_ Quid igi? tur eft in quo noftra ab illorum diferepet fententia ? in co nirni Tumquodteilliindefummis laudibus in cceium ferunt,bea? tumd>' praedicant: ego vero ex eo minime te laudibus ornaue,-TOjfed rectiffime beatum prxdicauero.non eft ehim eadeia taufe, quare aliquemlaudarevelimus ,& beatumcenfere, fed cliueirfe •. Nam beat» praedicantur ij , qui bonis extcrnis prxdb ti funt', laudibus vero erferuntur illi,qui bonis internis, in qui-busfbelicitasipfafitaeft: Ac beatitas quidem fallax fottunas ctonumeft, laus autemeorutnbonorum,quae proprie noftr* funt .-atqueeam ob caufam laudatio vi fiia ftabilis eft, profpe-ritas autem fluxa & caduca, & ftepe breui terriporjs momento incontrariam partem commutatut.adquam quidem confer-uandam diuino auxilio, ingenio fummo, arte ,occafione,mulr

c4s denicjueactionibusac varijs.-opus eft: quarum nequeexper rientiavllaeft,nequeetiam faciles iimtadexponendum.Non cnim quemadmodum nullo labere hominibus beatitudo adr uenitjficexiamnullo negotio tcnetur. Enimuerb vides qui-bus vitxgcneribusTragedorumfcenx refertxfunt ;nam non

his

Page 16: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

» Deregno 4 his caramitatibus ,'quibusaffliguntiir homines priuati, paruifc queopibus praediti, uerum his in quas homines omni genere copiarum abundantes dijnattae fcilicet&regesuenircfolenc. Parua enim domus magnam calamitatem non capit, neque in rnendicum magna infortunia cadunt: fod qui florenti fortuna} illuftriseft,bicetiarapericulis,atquerebus aduerfls claruseile. potcft. Saepe etiam uirtus initium foit focundae fortunae,& laus beatitudinem pracdfir, quafi erubefcente fortuna, fi debitutri teftimoniumpraeftantiflimisvirtutibusnon tribuerit. Quod fi exemplis hoc corroborandum eft,ne ea quidem foris petamus * fedveniat tibi in mentem pater tuus, cui imperhim virtutis quafimercedemcUtumfdfTecognotces. Fortuna autem uir tutis caufa-nunquam extitit:verum extiterunt nonnulli, qui for tunavelutiinftrumcnto quodam ad uirtutem confoquendairi vfi funt. in quorum numero utinam tu 6 Irnperatorfis, ne etia hoc loco philofophia inverbis faciendis operam perdat. E<> nomine praclarum ducito imperiutn, quod uirtutem fuam ex-coluerit, quodq; tibi materiem talem prabuit, quae amplitudi-nituxrcfponderet,quamaliquis in minori fortuna conftitu-tus capere non poflet. Danda eft igitur opera, vt animum re-gijs vhtutibus exornes, & forturue patrocinium fufcipiendumr eft, ne imprudenter fecilTe videatur, quod non eademtibi ini-tia imperandicum patre fuerint. hie enim militia? laboribus re gnum cofoquutus eft, tu vero poftquam imperium es adeptus» bellum geris, & virtutem tuam fortunae acceptam referre de-bes. ille bona per futnmum laborem fibi quxfiuit, m autcm fi-ne labore haereditario iure ea accepifti. Sed magno labore opus eft, ut ea tuearis, & hoc eft quod iam dudum dico difficil limum efle, magnaq; vigilantia egere, ne id quod fors facere confueuitconuertat foin medio itinercquemadmodum im> probi cojnites folent: Cum his euim uagam & incouftantem fortunamfapientiflimiviricontulerunt. Idexpatris tuieuen-tis faeile intelligi poteft, qui quanquam obres bene geftas de-claratusfit Imperator,non ramen inuidia perraifit,utextre-mura vitae tempus fine laboribustraduceret: neq; tamcn Dcus

coronat

Page 17: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

beneadminiHrando coronae expertem illum reliquit:nam profectus cohtra duos" Tyrannos, ijs fufis, in ipfb pun&o trophei lecundi c vita de-ceffit, nulli mortalium, kd naturae cedens, aduerfus quam ne-<jue arma ulla valcnt, neque mens fagax quicquam excogitare potcft. Acianevirtusipfumadfepulchrum ufq; comitata eft, cum vobk impcrium maxime pacatum, ac tranquillum rcli-qucrit, quod uobis incolumc virtus, & per virtutem Deus fer-uabic. Nam cum omni in re,ac omnibus hominibus diuino au-xilio opus eft, tum uol maxime ijs, qui fub marte, & induftria imperium fibi non pepererint, fed quos fortuna haeredes im-perij fecit, vti vos. Cuius cui maximam partem Deus tribuit, & quem adhuc ualde puerum fummum Imperatorem appella-rivoluitrismaximeomncmlaborem iuicipere,omnem defi-diamabiiceredebct,paululumibmmo,plurimum verb curis dedirus efie, fi modo nomine-imperatorio digne affici uelit. Ve -rum enim eft illud vetus dictum, non multitudinem eorum,qui imperio parent, magis facere Imperatorem,quam Tyrannum'. nam neque ouhim multitudo magis paftorem facit, quam co-quum,qui ipfasideoagir,vtin minutas partes fececqub & ipfe ie expleat, & alijs uoranilas prarbeat. pari interuallo dico Tyrannum& Regem interfediftare,quamuis uterq; eorum uidem fortu nx bonis affedtus fit: vtrique enim eorum in mul-tos homines imperium eft. Sed profectbqui fead res hone-ftas eorum,quibus prareft accommodar,quiq; id vel maxime la borat,ne illi aliqua calamitate affligantur,& qui fe omnibus periculisobijcit,vt fecure & libere lui uitam agant,tum qui omnicura & vigilijscontendit,ne vllo tempore fui aliquam moleftiam capiant, hic eftinter pecudes paftor, intcr homines Uerbrext Quicumque autem imperioad luxum abutitur,& poteftatem advoluptates perfruendas confert,ratusoporte-re feomnes fuas libidines etiam cum lachrimis populi explere; & qui exiftimant hunc fructum imperij eficuel maximum; vt a multis animi fui voluptates foueantur, & vt vno verbo omnia complcctar, quigregcmnon faginat fed ipfe a grege faginari vu!t,cum intcr pccudes coquum,inter homines autem Ty*

rannum

Page 18: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene Admnifkando 5 timriharappeBoL Hancigirur tibhmarri in imperandb norrnarn propone, ad xamdj te ipfumdirige, vifite conuenientem efle . videris»tumiin»optima LnTperatotium jnomen tibi vfurpato: •Chm*rju?*daopeiamvthis.quafpraua funt correctionem ad-ifflbeasifknorinaiteariaptesvnon eninadefpcroquin axas tua nraciSejorflpem acceffionemirktiittscap^ modo ali-- quiseam advirwris ftudium cxcitauetit, atque inflamrnauerif. iMagna enimeft uis adolefcentiae in utranquepartem,& perin--de acmiuij in eam partem maiorfcum impetu prorurripunr, vbi *ipfrsdeftuxuspatct;atojieided eft adolefcenti -lrnpetatoripbikribphia^quseipfumvel adiuuetadvirtutcm af-ftcaiendam,veL auirio,quod utrioque pofitumeft,reuocec.

rAlid enim uitiajalijs uirtutibus vicina funt, & ab omni uirtute . wbricUsefT,non ad uirtutem,fedaduictnuhi ukium lapfus. 'Regnoucso Tyrrannis ita.finitima eft, ut fbrtitucjiniauc|af£ •h'baaiitarirn-oriirlo,&magnanirnus,riilia philofbphia intra i ukturiscancello^^ conqricaiur,fie]uepaululum modo ft extu> i lerk prcrma^naninoo oftentatof & nifi abiectocjue animo e-• aadet.Ncc ulluni aauduitium regni caue ut pem"me£as,quatn ,• Tyrrannidem,ad qnamcognofcendam utere ijs figrris qu; a np bisaliata funt. Praecipuum autem fcitoefft hoc, quod Regis

• uolunras moresq; legi parent, Tyrranni ueroimperant. Impe-ritlm qukfcm quafi communis quaedammateries propofita eft

-ambobus,etiam figenereuiwchderant^I^rtunatiff.itaque& • FotiicimVreis quifque eft,. cuiuis ad uoluntatem omnia natura ' fluunc, uoluotas uero.pr udentia? opteroperat, & cum fit domi-j na rerura externafum, princtpatum tamen concedit potiori illi c contubemati nempe prudeutiae,&.ab ea rerum agendarum qua fitefferamexpedtat.Nonenim imperium ad bene beatx^qe

ifliucndum fatis eft, neque Deus in-uiribus beatitudinem collp -caxrkjftdoportetadefle, imrno uero potius ante fuppeterp

Erudentiam, quas quam redtiffime potentia utatur. Atque egp unc&uirumv&uitaniomnjbttsnumeris abfblutam effc fta-

-tu» i quarutrmquepeifcftaeft, necex alteraparte claudicct> < ck ubiisimperat,quiimperandi artera tenet. Prudenria qui-: . . . . . . . ' ' B dcrat

Page 19: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

? ^^ftoreghoLvvA defn^cruifesii corauricrrfucrirtf, mexr« fianc^faerin^acuclimyfi^^ uiribus reperiaturiracdejutneijatqne expugnxwpoeeirtnoJiiiac ego pnrdentiam Aegi(>ticmm ineo a drurra Curij erfigiem dup cemr eftingere folcant yirruen«riqueiui& feneth coilocent»quofrgnrrxearc uoinoc eUmquraiijs reoVe itti •perarc uolet, debere prudentiamcurhrnriibus habierc coniun-cVam, exiftrmantes alteram fine alcera mancarri atquc inutHem efle. Eadem etiam decauta fphingiscffigiesabipfisiinneftibii-listemplorum collocatm j utdcclaretuinines (omiiesJntcr;fc uiriculo quodam connexas,arqueconftrkftayefiej namfcraro-bur figniticar, homo prudendam^obur eoirn flne pntdenrfa fu-ror quidam eft, cnnniachremifceiac perturbat, & anens finon habeat manus admiiwftras ad rcs agenclasineptaeft wQraamcn -tum itaque regium omnes quidcmuirtutcs fwit vicd.omniutti maxime regia prudentiaeft:hanc to in ceafHium ratuta adhi-

-beas, ieamenim coWequetur,uei«i princip^ -natuihterlQrares<»nhisperf<raioia^ ' nes uirtutes & uichis & belli fbcias habebis Hoe unumiam di-cam,quod qtndem uobis primo afpedhi abuirdum uidebitur, cutti tamen ueri/fimum fit, quando ego irabeciliitatem cum ui-ribuscorporis pertendo,&paupmatem cum opibus, &rc-

'' rum omniurrt incommoda cum commodis, hajcfi rtuda ac flhe •prudentia expendiutur t paupertas, mehercuie j & imbecilii-• tas, uitaque priuata in hominibusminime prudentibus maxi-mo principatu feelicior exiftimanda eft: minus enun homincs peccant, Cum facultatem exequendi, quod animoperceperiat non habent. Nam externabona,quae ab Ariftotilc,& Platonc, quosego duces fequor, inftrumenta uitacuocantnrmon minos uitiorum miniftra fliht, quam uirrutum. proinde eriarn uiri tti ,duo,&omriesquiabipfis Philoiophis rtaxerunt,-rftis:exter-niSbonis nec mdius, nec dererius nomen dpdetnht.*fed ea omncs inftrumenta uocant qria* mocfomaiavmodo; bonacf-fi>pormnt,proratiohceorumqui eis rrtuntur.. quare quetq-admodum optabUe ell,ut homines improbihis anftrardenris • - * carcant

Page 20: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene admmiBrando 6 rtfeant, tie his raftmcti>esncfkras p a t t e m ^ dum, ut fuppetant ijs, qui ea ad utilitatctn omnium urbium , i ac hommum pfroatorumcolteturi nht,neuirttitis indolcs o- • tiofa acinutilis marcefbat, (ed potius omnem JiimfuamadhcH. minesbeneficiocompiectendoscanferatJictuetiatn propofi-t»s iftis bonis utere, nam nulla aliarationehisbonis uti pote- •> ris. Exprudentia autem tua,& chkgehdprcKaicatione priuato-;

rom domus, ciuitates, populi,gentes,terrx, fructum capiant;., quam procurationem qmnium rerum praepotcns. Deus uoluit. efle imagincm prouidehtiae fuariconftituens fc ipfum exemplar in ij,s rebiis, quae ratione^Seintellectu percipiuntur^c (ane baec, rnortaliaadnormam cceleftium regt uom Cbarus igitur uu-; gho illi fegi & Impcfatori, hoc eft, ipfi Deo is eft, qui eodem n6miheintermortalesappeHatur,fi efreceritut iureita poffic. appellari. Cen(equetur autcmhoc, ft alterum nomeh ex his cpjar Deotribui (blent fibiafciuerit. dcquoantequam uerba fa: ciam,non putome uobis rem moleftam fachurum, fi prius ali-cfuid exrnedia philofophia depromptum attulcro, quod ad hunc rcmhtoftrartdum facere poterit. Nullum profccto adhuc nornen inuentum eft,quod Dei OpcMax. naturam peenitus ex ptimcret, uerurn cum humanos fenfiis eftugiat, ex fuis. pperi-buseumftudentcomprehenderc;namfiueipfum patrem opi-ficemdixcris,fiue alioquouis nomineappellaueris,fi princi-pium,ficanfitm, ifta omnianon(unteiusnominapropria,(ed' aftectioncs quaedam ab his rebus deduche, que; abipfo manant. Quarefi jllura regem nominaaeris,comprchendere tu quidcra conaris naturam eius ab ijs rebus fumpraappeHatione, quibus iaipcrat, non tamenueram naturam ,& perfonam ipfius attin-gis. Sediamreliquaeiusnomina,quaj cfiftuleram in hdc tem-pus,utimefa6turumreceperam,exponcreaggrediar. Qupd rfamcftergoeius nomen fimile nomini regis, qui apud nos eft, quod confirmet, & oftendat uerum efle acgenuinum Im-peratorem, non autem falsb ipfiim appellari ? Bonum (cilicet Deum celebrant omnes ubique > tam (apicmes, quam infipien tcspopuh,atqueincoomnesmKrfeJconfcntiunt, cum cce-

B 2 teris

Page 21: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

terit ifi rebas dilficjeant >op*mort^ m'ut>>o ae, naturam cius incorruptam fentenrijs liiis diuerfis diuolkjnt.Vc) rantarrieh ea ipfa bomtas, qiiae fine concrouerlia rjlla jrb pmhiy-bus deo tribuitut, nondum indicat certum Dej naturatti ac e£n ientiarrr, fed cftapofterioribusTnutuofun3pta.non enim ut res • quaedam abfoluta iila boriitasadaures noftias pcrucnit ,fed ex ; eonomenaccepit,quodijsin quos conrenur boria eft. hxc ( cnimeftfententiaiftiusnomints,qu*nuhilaliudnobis decla-; rat>quam.efie Deumauctorem omnium bonorum. £t Lane prae ces etiam illo patrum noftrorum in cacremonijs facris, quae ad, Deumfiunt,non potenriam ipfius exrollimtur-, fed procura-:, tionem praedicant atqne uenerantur. Cum jgitur Deusea no-ri bislargiatur,qua:tpujn3iargiricanueriit,nimjrunT uitani, ef-; fentiaj, mentem,& ccetcraihurafcemodi,qu.je nc*n funt indtgna», j ut a-Dco opr. maxvtniios proficifcantur, tuoe etiam enjnt pac--: tes,non deferercftarionerneaminquacollocatuses,neque, Wscognommibasqne. cum Deocommunia habcs notam jgnp^ rriiniae innurere oUam, fcdtotisiukibu^,«ffic«fe,.utDeuimcuto-. adpoflisimitaripncexprimas. ideritfi ciuit&tes. omnes omnf; genere bcnefidorum cumulaueris, fi teelici.tatem. tantarq, in,» eos, qui tuae ditioni parent conferes, quanwmquifque epjiwri» capeiepoterit.Hocftfeceris tumte:Regem magnum ueceap*] pellarepoterimus,nonhonorem-hunc, cQrifuetudint trjbueriTi tes, non utilkatem captantes, ncc etiam icarar deprecantesoed, fincero arrimi inditio annuentes>& lingiiafine fraudeanimt fen, tenriam irrterpraette.Sed iamorarioheribi RegpmcKpritfiam,) ueiuti fimulachrum quoddam tibianteojejjlpsponens,: tu au-tem fac cfricias utmoueri hociimulachrum& uiuere uideatur». ad qnxjdenragendum,fires poftulauerit, adhtbcbo,ea»qua?ue-teribus ac beatis turts in nrcnlem uenerunt, tu uero nifiilorai- • nushatcquanialialibefitercxcipito:)unnvo ucro libentius,ut pote cuvn regera fine uiio dubio ea deceant, de quibuS cadem,, tituetenrmac recentiorum fcntcntia'. Simulachriautemiftius» fct inde ordiar bafisficma fit ipu>pietas,fuper qoa confti wacBUS, fimttlachramnctoum.>neuUauis unquanj iliud eucrcere pok.

• L fit.Ted

Page 22: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

benevubtynifoando 7 ftl icd batc quamuis in irnafimiilacbri f9m,CoVxfai^»}yHr merrinaliumaffurgct, & tnuki* ink>ds,:potid]mttrn uero in> ucrticeconfpicietur. Hinc uero exordidmducensaflerolin-peratorcmiibi ipfi primum imperarc bpwtere»fuoque ipikis inanimo, ueluti monarchiam quandam inftituere no» cnim tc pMtterirc debet bominem rnukiplex quiddam atque diuerfum efle. Deus enimomnipotens tancam miutiwdinempotefta^ wm»taiKUJarnfrHxtamac uariaminuniushominus conftitutio> nem coiTtulk.ut hbmo iit ipfa hydra monftruofior ,,pluraqj ca- • pita habeat. non enim eadem facukate imeliigiirHis, appeti-: snus., dolemus, irafcimur, lxtamur, tirnemus ,,ied uidesin alia partehominis quiddam cflenirilc,in^al]iaquidVJani>iFeiniba-: tum, in alia fidcntiam inefle, in aka timidkatem, ac ita in une>; 8oeodcm hominc multa infunt .cjua prbrfiis iurejr fe contraria-t iiiotvlneftetiam quxdaminioobjs medij,ime<hasoamesfa-*! cultates natura, quam mcntem appekamus, iftam ego in anK aao rcgis impcrare uolera» CHrwimn perwbationum populari illa poteftate euerfa • Hic enim Imperator uekjti a lare. fuo hoc; eft afeipfoaafpicatus, maxime fecundnrn naruram imperahk.i jwmqmcwBquecaaaiMrniipartes qliae ratibnisexpertes;iiibt»j cicures & manfuqa» reddia^ic^ieaSque.ratione fubjeccrit»? muitiplieemikamicupiditatum uimad fapiens iroperium redi-'

fms,uichombptoecUuinusyhicpriuatus,& Rexerit,fede expotins.quorviamhic uirtutem iuaraornnibus gentibus iro.

pjertit,iiliuiquebonisacuirtutibus mukiqaortales ftuuntur.: In eo enitn neceifceft, ut fir animus quietus a c pacatus, & kh: uuku eius diufoa cu^amtranquiiimsappafcat. noii enim eft • formid;ibiic,(edpotius uenerabiie fpeckacuium is»qui euro, uereeundia quadam rrrinimcitufbuienta deterret amjcos curo, dico bonosuiros dico »inimicbs uerb& ioiprobos perterre-facit. In animo autem taiis RegistnulluSilocus eft pcenitentia?» quicquideniroagit* idagit deaentemiaI& confilio omnium; aniroipartiumraqeEfeconfc^^ parccs ad raftcwsimp«rium;relpJciunt j,nec dedignamur par-j tes »dfc atuuexuittuno^ . qujj:uu>qu$f. i ••: autem

Page 23: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Slteffft^Biiti&affl^ Hifiungir, fack^neut ikrguhe fek orfum Impetiare ueltnt,&4>upofliht fuadeodo CommoBere ani mantemyhominem hunc,inquo raiis fitconfufipnuncuidcy bis animo eflerri, nunc.dcijci ynunc hoc appetcre, ntanc iUud lugefcmultisdenique moleftijsac uokiptatibus ki diucrfa» panestrarH,r*cnnquarri fibiipfi conftare» Vndeillud apud pc^ampt c4atum: quantum malorum fim patraturus.tcio, fcd ira mentcrn uincir dr-prudentiam. Agnofccbat enim hic diuetH fitatem,atquedirTenfionemfacultatumanimi, quae paTri potc* ftate prfcdita? eflent. Proindehoc uel maxime regalc eft, ut fiV bi ipii Rex primum imperet, ac menti fuae,omnes perturbatio* nes,quaeiritusuelutiquaedam fcra? funt, fubijciat.turpc-ete** rameft infinfitis hominibus imperare uellc, cum ipie turprfftV rais donrkiis feruiat jttoluptati ,dolori, & quotquct eius ge-neris ferae in animali. ueriantw. Cum i u fuerit anirnus Rcgis conftitutus,tumprimumcongremtturcumpropincpris&arni» cis fuis, ac in eorumcoetu ckuimnDa-cmnium rertrrn confiilta*: bit.hosuereappellabkamicps,nonutens fimulationis nomi-. ne , neque ut fotent ip qui immanitatem, & feueptatcm domi-. nationis corrigunt, longe hufoaniare nomine quam res ipfa. potiatur. Quaeenimptaeftantibracfirmimr.pofleflio Regi efle. poteft, quam afnici confuetoda ? quis fecundae fortunae iucun-r dior focius? quis ad perfefendas.acerbkates tutiorjuel cerriot? quisin laudando mirms fucatus? quis in admonendo minus raoleftus? (^odueromagisilluftreargumentumpopulo eflc, poteft prudentiaelmperatoris, quam (1 uidcrint Imperatoremi ramiliaresfuosetrehereac beatosplane reddere^ ita enim &. externoruoiamorem fibiconciliabit,&omnesboniin amici-: tiameius uenircconrendent. Eauero omniaprorfiis fimt iru Tyrrannis conrraria,aquibusilludfciuimprouerbium natum eft.Proculalouc&fulmine .namexeoquod ij-fuis famiiiark bus infidias tenduut latiuseiTc aitin otio fine periculo uitam dcgere, quam in negotio,& fpkndorc eum periculo. Nemo enimunquamobTyrrannifamiliarkatem beatus habituseft,; at miicrabilcs multi ob inimicitias. < Verurain Rcge longe ali-

terfc

Page 24: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene&dmimHrando 8 terfctes habet jisenim notiit Deum fcip(o contentnmrnulla, Jaborare penuria, & eiie naturam principemaae. longe anteeur» tem eos r, quipoteitatieiusiu iunt*Hominum autem nan tura>qnx multis & furfimilibus Hnp^^ G U ^ ^"5 efie non po£ itadroirines t es pertpiciendas > cufn ajmicjs ie ce^Hmgeooo^ ejaoddjofickfopplet *& poteftatcm fuatn cum midasjeqrnfcnu^ rocafc*ftaceihmraticme>&Ort cemet,& omrriura auribusaudtet, & omritum denique confiliis ip unum. tenden* tibus confukabic. Verum omni ftudio elaborandum -eft, om* nia^iaulasanrutjfifieri poteft>*d eatn, rem conferenda- funt,n« failat obrepcna aiTentariQj.aimckia; perfonam fufcipiens %ab bac enimfola^ etiam fiuigilias agant pretorianiTnftltes > dki-r pitur>acufcfcftatturiroperium;peruadit enirn nifi ualde arccatuf ad intima penetralia Regis, aggrediturcj; imid,quod praecL-puurrv^tque makimunieft in Kege, animum fcilicet ipfum. A? jnorqutdem in fao^nonpQftrerouro locum tenet iater regia? mrcutes. m'c enimCyrum illum,hic Agefilaum apud Graacos &bacba(i50s cfardsiac nobilesreddidit. Afcq;Rcxquidem ipfa ftather,quid[agehdum fitifehtenttf m,ruer6 fuamJamicorum auicroritate confirroabit, res ueroad exitum ut perducantuj: llium i.multorum 6pera&ftudioopuseft.filaftenus Reg€ cffin ^ximus, qualis intuseiie debeat t nune qualetn foris eura eile dccet mceridnmeftr>Hinc,otaB<a proficifcens Regem excra au-lam produeit, & poft atnicQS tradit militibus, cwi 8c ipfi ueluti :fecundi amici fimc ,deinde eumjn eampo copu^niit,in,quifito-rera eum faciens, uirorum>armorum & equorum.' Ac in cam-poquidemcumeqmfejecjuitenTfepribebitjCum pedite de>

. curret, cum rnilite grauis armatura? armis conrendet, cum ce-trato pekale exercebit,cum milite leuis armatura? iaculabitur, utcornnaurfiQneoperum ad ueratnac germanara fpcieratern jl lcsallicirkineveilfo mdeatur c<>mmilkones eps appelkndo» ftdur reif>J&.cognofcant iiere (e dici ccmrmilito-

i TCSvhomencjue rnetadisipfisduftumeflfer^ftificemur.Fcmaf .fisgrauiter&ioiaqOamr^ ?«ros, fed rrutueredcJaboim corpus Imperatorisirurume at-^ , ' tingere:

Page 25: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

tmgeret CrnuS enlm laboresconfiSicui fiint.hunc labbr mfalme fifaitgit. at Imperatqr dum corpus exercet, dottn fiib dio agkari durri «afcm fuafnift armis traducir, omnibus gentifius fpeea* CuIoefiV: ham&praffentiumoculi inhuncconijciuntur, idcjuo tempcris cafti imperaror aliquid m confpedtn omnium aga) nulliis.aliudintoeriqult, & abfentium aUres pnedare rcbt» geftisimperatorisperfbnant, celebrantar enimab omnibosi Praeterea Imperator frequenter in oculis militum uertendo, iiimmam fibi & firmam beniuolentiam apud eos conciliat: Quoduerofirmiusregnumpbteftefieeo,- quodamofeuelua mocnibusquibufdam ob uallatum eft ? quit porro pfiuatiis^ quis pauper fecurior ac magis rutus efle poteft illo rege, quem hon metuunt flli qui in eiusregnO&ditionefarjt, fed cuimef tuunt? milkare enim genus hominuhv& fimplex eft'; & gene* ix)ftim,facilequeconfuetudinedeuincitur; Vndc Platoipibs cuftodes ftbcat ,&canibus fimiles efleait, qui ebsqacsfemei hiderontatnarit& obfernant, illos uerb quos^rranqoam arpev Ctm percepere locb inimicorum babent. qnid uefo turpius effe pbtcft illo regequeihrfiwteS ftri nbn de facie, fed ex piduris cognofcunc? Necjuefterb hanc fblum Imperator utilitarem per cipietexfrequenti commertk) cum militibus, qubd exerci» tum unum ueluri cofpus eoniuflcTum circum fe nabebit, ied, ;cpibdettamil}a,quatiliisfempc^ ^tibus!eft,gcrftntur,fihtexefCitationes qu*dam rerumbclli-•carum,&prmiordiaacpraparationesucraeexpeditionis alicu ffts, quarmilifcesadrftaiora longe ac eadem magisferia excita-iratbueThfl&mmare folent .Non enimresparuijnornenti eft, iftipfo conflecVu nomihatim compclIare& cohortari duces, rceftturiones figniferos,& milites nobiliores, ac eos qui in exer 'ckfts' ordines diicUrtt. Vndc Homerns qoandam deorum in <prft?Ikfm %ra?cc*arfVadducens, akipfarn,ictii feeptri, roborefir jjrib anifnos iuuentutis irapleuiffe adeb ut animus eorum. ; ". Pugnartdi fubitouehementi arderet amore. Ac fane ita qui "detnomriesardebahrciipiditarc pugnandi.ut nccjue pedes, "ncquc manusconciqere poffent. nam illud Homcri: Iofra pes, ••---.• .1 fupracjuc

Page 26: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene adminifltando $ rupraaiie tnanus gcffare uidentur, nihil alrad fignificat, traarn membra illorumiua fponte ad munera praelij obeunda coramd ta fuifle. Hoc ipfum quoque, mea qu idem fenrentia, Impera-torefficret,imumquemque nomine fud appellando: nam fie & eumquinondnmbellicum cauere audiuit ad ftudiUm lau-ffis excitabit, & beHatorem peritum magis ac magis exacuet * 'tremo enim Iaborem npnlibentcr non fufcipit,fi eius teftem ha brat impcratorem. Atque hanc compeUationem Homerus exi iftimafleiiidetur Imperatori,tum belli ,tum pacis tcmpore,efle" lbnge utiltffimum, qui cum antmaduerttflet qudntum ualeat ad ahimostnilittimnfraandos,negregariumquidcm militem ab imjictatbtfeignorariifecrtAgamemnone^ fdlum nomine jprbpiipapbellanterrMTlffites ,Jfedeundem fratri prafciperc, ut MCbmpdrandis mHiribas ctiamnemmis paterni & gentis "ihefittonefii faclat, &uc eos fummis labdibus ornet, uerd ipfc lefeeffertt. dum enimdicit uteos laudibus extollat, nihft af biJuhlrj^t^m^ut hbnof ifice cOtrimemoret, fi quid egregie. arrfbfoipcVe.iabillisgefturh efletnteHcxerit* Videri, quomo-dqHomerUsfaciat regem Agtmemnonem etiam populatwni ihortimraudatorem,nec fine infuria. QuiseiMiri fanguirtetn iuumn6nlibenterprofundet,fiuiderit fe ab Imperatorc glo-ria&pfa?dicatione efferrf Mtej;hunc fanefrucfum feres ex ffe quenti ufu militum,cognofces pra?terea mores uitamejj ipfbra» rutnetiam,flufus uenerir,qUo qutstjj loco in acie aptecolloca* fipoflrt.riam&hoc 'non efle fiegli^tranrcenfe©.. Omnise-him Imperatoreft ueluti quidam artifex beflorum, perindeac ffatof caicearhentorum: quem fi fnftrumenta artis iua? preterie-rint, ab omnibus ludibrio habebkur. Imperator uero quomo-do beUi inftrumentis, hoc eft fnilitibus utetur, fi eos cognitos5

Son habuerit ? Sedquoniamtne inhunc locum deduxitoratio, oh puto me m.ultum a fcOpo aberraturum, fi aliquid,quod cil

eaoratione, quarifiminibus eft facere poflk,ueluti per dtgreP froneth quOfundam a praHenti tracrationC in rnedium attuTerov l Narh potero fortafte airifrios impellere, dJuiifi-raueant. uc^ raciscnimprafcepuoprodcft. •, . \

C Dico

Page 27: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Zfr-r-effio . . . »

;. Dftcpigfturnyllainaliamrem detcriorem feciflerem Rqma narnl>quaTQilluraapparatum,& cultum,qui circa imperaro* rium cqrpus fumitur, querp illi nobis ueluti lacra facientes oc cultant,$tquodueftraQmniabarbaricum morem praefeferfip. nujium entm habet ueritas cqm fimularionecometrium. Veru tM id iniquo anirnone fcras, namtqum hoc notteft, fed eorutq oui eius mQrbiau&oreS fucrunt, Sqqui haoc prauam confuetu tunern,ycluti pcrmanus alijs adimitandum rradiderunt. Itaq; maieftas.iftaocftra,&bqc!quQd extjmefcitis, ne frequentius UJI confpccf um- Iromihum prode.unclq ,firru'jes'ijljs efficiaminLfaf cit > Utayobis ipfisAncl,qfi,at^ obfefli'fitis,^tn &[pauc^iiaa uideatis ,fo pauciffiniafaucUatis:,quibus cp rebiis prqdeutial quainajftioQeiconfiftiricqilrgqur»arq;ajmparatur^ <Acfticic currifblfij cpfjtWi6 uqhiptati'bus,qmrua;rrtttiamW>.^ bmc,benyinis,yrporequarfoipta^ mm;iqftar tnarini pqlmonis cuiufdam.agitis,. clym, autcm fionuf nesefuj noq,iwlti§>fpdpqtiusmi^ Rftfe otiqnem afiequiniini»; Ica4; iUtboirH'neS:,quqrurn :c6ufuetu4i-njrut.iWntjjinterigpuias & alijsqmnibus temponj^.?qqiby*7 4ueaq^u$,miamsmaulam,qyab duciDus,&cqnt^ipnibtus patcc ,;qyqsq; ut elegantesac uenufti fint tantoptjre cujiiatis. hobinesiftps dicq qui pacuis capitibus funt^acnyfta prppq rnentc,quqs aberrans natura notis quibufdanj falfis f nfigniuir, f no.naluer ac imprqbinumularij adulterjna yurpillriata^ec.lrn-peracori rJoyq. datur ufturh munus, qupq! magts gratyjfft, quam rrrpnftruqfyshqmq,,&,qyantpmonftruofius munus eft, tatjtq maipri ipf^etio^abetur, fjlijriquamhomines eadeb b rc rifum edentes ac lachrimas profundentes ,& uariis fiabltibu$, ac fonis, omnibus alijs cfeniq; rebus,qyibus poffuutjfcurrasa; gentes,exim.untupJbtjstempys, $c utipfius,ia&uram^t^iaris cfficium,,animio;;;ueftri caliginem, in quam eqinpidi^^qiupcl naturab duppnr bjhbendo npp fequinrini^multo niaibricbalo cjejiniunt. horym i^iqutUqscqhceptus, §t uerba, noii cqh^ tttrb.aiibenriusauft^ graue.s fenjtentias .aliejaius apte loquentis, & lucide, deprqmptas ejt phibpfopb£p..£lync , -,; • -> . . - i - • j u ^

Page 28: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene acbninittrando 1 0

aiifemrructjumex hacueftraprajdaradonTteftlca latebraperci-rJitis,qudd eam partem populi, quas prudentior eft, foipectani habetis,& quod ipiriruregio apud illos utimini, at illis qui nol-h'us confflij funt adituS apertoSael uoseffovultis, oiHniacj; ue-ftra cdm illisconfertis. VeruinieirC ctebebas', unamquamqj f em hifdem inftrumentis augeri,qmbus & conftatur ^nam fiafii mOliiftres omnia ubiuis terraruriidilaratainiperiajfiue Partho rum, fiueMacedonum, fiue Perfarum, fiue antiquiflimum illud Medorumifiuc etiam hoc,in qUo degimus, cognofceS homiiies5

plebeios, & milites eos qui fubdio agunt,ac humi in caftris cu-bant,& qui neqjlabori ulliparcunr,nCe];uoluptatem lc&antur > ea amplificalie>ac prbtulifle. Atq; homines cum res prseftantes fibi fumma cum diligentia parauerint, clifficiliter eas, fi pruderi tiaabfit,tenerepofiuntrutdeturenimrbrens fortuna,onusef-fccruouis plumbo ponderofius, ac facile eum, cui illud eft im-pofitum peruertit, nifi fit admodum robuftus-& ualens. Anitni autem robur natura tribuir, exerckatio perficit,ad quam te Irri-perator philofophia rtdrtatur,eauens ne id tibi aliquando con-i ingat,quod cum ratione contingere fblet. unumquodq; enim fois contrarijs diflbluitur. Nebj; ego uelim,ut Imperator a ue-teribus illis inftitutis Romanorum difcedat,fed uetera cum di-co,noriqux heri,aut paulo ante introdu&a funt in rempub.iana deprauaramdico,fcdquaeRomaniturn leruare fblebant,cura tanturri Imperium fibi qucfiuef unt. Nam cedb per genium Im-peratorium,fed uide ut animoebfiftas, nevc perturberis, mor-dax enim hic fermo eft,& moleftus. Quo tempore exiftimas rg Romana meliorein ftatu fuifle ? An poftquam purpureis,&au reis ueftibus indui coepiftis, & gemmas ex montibus, ac mari proculauectas geftarerquas quidempartimcalceis inferitis, partim cingulis apponitis , partim fufpenditis, partim in fi> bulisueftium collocatis, partim etiam in fellis. atc]ue ita la-ne cuafiftis fpeclaculummaxime uarium,omnicj; genere co-Iorurrv inftar pauonum diftinctum, Homericam uobis exe-crationem accerfentes tunicae Iapideae. At uobis ne tunica illa quidera fatis eft. non enim ingredi uobis licetin curiam, ca

C % confii*

Page 29: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

c&niulatum geritis , neque comitiaobire,neque in alium con-ieflum uenire poceftis > nifi ueftcm talem induti tueritis, ac turtv profecioocs homines > quibus ras eft uos cernere in uos folos oculos conijciunt > quafi lbU e numero (enatorum oeati fitis, cum (bli onera magnaauri & gcmmarum geftetis. fed uosone re illo dekctamkii, perinde ac fi quis aureis uinculis & prascic* fiflimis compedibus conftricrus>non fentiat tamen malum, ne-queputetle miferandapati, autin uinculis eflc, magnificen-ria illa, quae in calamkate incft, circumuentus, cum tamen ni-hilo faciltus (e moueri poflit, ac ille quiin ligncas compedes „ easquc moleftiflimas coniectus eft • Iam uero uos ne pauimen-cumquiden»tangitis,ncqueterrampuram,(icuti carteri mor-tales calcatis, fed necefle eft eam arena aurca confpergercqu» quidem nobis cx longinquis regionibus plauftris>& nauibus af fcrtur. eorum uero qui eam fpaigunt ingens numerus eft. nec etiam regium efle exiftimatis, fi calceamentorum coria delica-ta ac prxtiola non fuerint. Num ne igitur mehoriftaru iitnt res ueftrar, ex quo ifte ceremonia? ac religiocirca imperatores con fiftit,&cxquolatebrasqueritis uelutilacertx quardam, quas uix ad lepore iblis,caput elatibulo exerunt, timentes ne ab ho minibus deprehendamini,homines ipfi cum fitis ? An tum cum Imperatores ipfi excrcitus ducebant,in oculiscjue omnium uec (abantur, foleperufti, & qui alijs inrebus fatis fimplici at tenui apparatu utebantur, non dithirambico aut tragico,pileos Iaco* nicos geftantes ? quos nunc pueri inter imagines cum cernunc rident > nec fenes quidem omnes beatos eos.fuiflc exiftimant» fedfi uobifcum pcrtendantur prorfiis infcelices. Atilli non mu nicndo xdes fuas arcebant barbatos,qui uel Afiam,uel Aeuro-

gamincblebant, fed eos rebusa (e prxclare geftis admone-ant ,regnumuti munirent fuum, cum identidem traijcerent,

& euphratem cqntraParthos, & Iftrum eontra Getas, Mafla-getasqueNunGuero illi alia fibi nomina prouiis imponunt, nonnulli etiamora fua arte mutant, quoutdeantur nuper e tcr ra genusuelutiquqddam nouum,&infolens prodijfle,iamquc uos.territare-nqnbubitant uiciflim huc tranfeundo, atque pa-

cem

Page 30: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene adminijk-ando 11 cempecuniaredimereiios cogunt, nifi te ukum oftendensV Verum iam definamus, fi placet, priica cum przienti ftacu re-rum conferre, ne dum monere uolumusj, exprobare uobis ha*c uideamur,oftendendotantum res imperatorias fplendorisac dignitatisamififie,quantum infolentia crcuermt, Sed cmerxit admodumorationoftrainifta ueftra uarietatc commemofan*' daplurimumuerfataeft,itaetiamaliquam partem fui tribuat ueterum imperatorum uitae, quam fiue rufticitateni, fiuetenuk-tatem appelles, nihil impedio. re<5te id fiet, fi uita lumptuofa , & frugalis in medium producentur detraclis ueftibus. Nam fi eas nudas confpexeris amore eomprehendes mebercule ueri regiaepulchvitudinisforrnam,ipreta atque repudiata adulttrtr na.hanc fcilicetopulentia& copijs magna expattedefcripftr tnus, illam uero ijfdem rebus defcribere non poterimus,reruaj iilius dcfcripcio aliunde eft petenda. nonenim illa diuitijs cir-cunfluit, quippe cumin his cumulandis, ftudium& operam nonponatfuam.moreskacjue potius imaginem illius exprir ment.Etquoniam omnefacinus ftatim confpkitur, cum ipr fius uitae germinibus,quae naturam- duecm fequitur, ideo unius Jmpcratorismorcs&facinusinmedium profene fatis fiieritJ nam unum exemplum reliqua-omniaad le trahet. Narratur crv go quidam ex non ualde antiquis,ied ex his quos nofle pofliinc aui eorum, qui nunc funt ingtauefcentcaetate, niiriuuenes ad-modum cum eflent filios fufceperint, & a iuuenibus filijs no> rnen aui acceperint. Narratur inquam, quendam ex illis impc-ratonbus in Arfacidam exercitum duxifle,qui Romanos iniu-ria arfecerat, is cumlimites ArmeniorumattigilTet,& antef quam hoftilcm regionenvinuaderet eiburrrcapeflcre uoluit, rni litibusqueimperauituteaomnia abfumerent quae iecum fer-rent, ut pote qui ex proximis agris, fi opus foret, cibaria con-^ftufieflent.& cum haee loqueretiir digitcrillisoftendebat .Parthorum agros. Hoe cum ille agerer ferunt legatOsab: boAi .busucnifle,qui quidem arbitrabanfurdebere feprimum eorf-4lenireeos,qui:apud: imperarorem gratia plurimum poflcr}?, <autepium familiares quofdamj&iiuernuntios^atqucita exi-

ftima-

Page 31: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

1 1 C> : :I)e rtgrto •••y»

ftrrnabarft fenegotiuni fmHriapudlmperatoremjbafuo ramrpo:. ris fpatio conficere non pofle. at rcs longe aliter aecidit, eueriit %nimut in ipfum Impcratorem camantcm inciderent. nondum *nimerant rfttetorianitriilites, & ex omni cxercitu lectos.qub damexe*citu$v&ewmius,axate Aorenti omnes,ftatura procerl, tJefarieflaua^&proliitavunguentisdelibutocapite, nitida fa-cie, geftantes clipeos argenro,& haftas auro infignes, hos curh Uidemus, Imperatorem adefle colligimus, non iecus ac ex jprseeunte fplcndore Solem : uerum illo tempore uniuerfa phalanx,quaefuummunusruebaturfarellitum erat& Impera-*oris,&imperijIpfiautem Imperatores fimplici tum& uictu •& habitu utebantur, nec ex ornaru,ac fpleridido habitu, fed ex animopotiuslmperatopesdicebantur.bonis internisa multi-tudinediffercbanr.exrernisautemfimiles gregarijs militibus erarit,quoinhabituaiuntCarinumalegatis illis confpedum tuifle, punicea enim erat tunica ueflitus,& in gramine fedebar, jBcenaautemeratilliuilepu!mentumexpifis,& in ipfofruftula •ciuaedamfalfa, ac rancida fuillae carnis. Cum autem legatos coti Ipexiffet, dicunt eum neque furexifle, neq; quid quam immu-tafle,ledillisaccerfitis dixifle, fcire fe eos ad feuenifle,feenim CarinumelTe,iuflitcjue,ut renuntiarcnt adolefcenti fuo regr, nifi illo die ad frugem redire uellct,effecturum fe ut propedicm coriTpiceret omnia nemora omniacpie arua Carini capite longe

-nudiora ,qua? cum dixiflet ferunt eum pileo capiti detra&o ca--pujjluumillisoftcndifle.,inquonOnplus eratj>ilorum, quam m galea eius, quae propc rtf um fita erat. quod fi uero efurirerif, licere eis ttna lecum manUs inpatinam inijcere, fin minus,pro-*inuse-caftrisdifcederent,e6quddiam legationem confecif-fentfuam.Cumautem legatiea omnia quaeuiderant,& qua* acceperant fuis rctuliflent/ama eft hoftium Imperatorem, cce-*erosqueomnesingentihorrore,acmetuperrulbs fuifle. nec -ftiuria:uidebantenimfibiremefle cum his-uiris,quorum dux -Imperator cum effet & caluus, non erubefceret tamen ad appo ifltaropatinamconuiuasuocafle:eruntitacjue regem illum iu-pcrbummctufracrumadCarinum uenifle,& dixifle paratum

fecflc

Page 32: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene admir^Hrando n (c cfle omnid eius imperata facerc. Rex ille tiara'& Tegia uefte ornatus, paratus erat ea omnia facere, quae is,qui uili amiculo teckus erat & pileo, imperaflet, Audis prateiea, ut opinor, ab terum Imperatorem Carino aetate inferiorem: non enim uerifi, mileeft:,que.mquamefle,qucm hoc pranereat: exploratjonej cuai opus eflct> )'n hoftium regionem pcrfimujati.onemj^fpci tjem legatioajs; peneorafle. Nam illis TempPribus muaus Irtn peratorium erat, urbes adminiftrare, exercitus ductare, atque ob id multi imperium reijciebant, & urius ex his, iuu.entutem. ftjam.ornnemiinregnandocumtraduxiftetitandcmjaborisim, patiens. imperjo fq abdicauit, extremumque tempus aeratisfuat) ig jjitapriuara.copfumpfit.' Atque ipfum quoque aomen Regis le$§ noftram jn rempub. rCuow^ eo^fnpljuspppulom Romartu,exQ}uOTarquinios urbeeiecit» t;fle ufum.cx.eo.epim n.Qshupc uobis honorem rribuimus^ ICges appeljamus & fcribimus.uQSjautenifiue fcienteSpfiue.BO, fiupsonfijetudinj hoc qoncedentes,arrogantiam iftjusappella; tiopis. repudiare uidefnini :nanrt cum ad ciuitatem aliquara,uel adhomjirem priuatumi udtad praTeCtum, uel ad principe.ipali qqpm:hatba(TumjrciJbkis .nortTen regiurd nqn ufurpatis jledj Imperatoriu'm:eftautemnomen^ tis inexercjtu, quam penes eft fummapotcftas'. eriam Iphicra tes ,& PericJes Athqnis ipluebant Imperatorcs,nac tatnen no-j nieji illud ofifindebat populum, eum dico, qui omnem potcnh riam maximoiin pdio habi) jt, fed ille ipfe fuifragijsi fiiis irapfc: rjuraillud decepjebat ..Erat .etiam Athenismagjftwtus qiuda,, cui rex uomen e.rat j exilia muoia quadam obibat, referrequq rationemcogeb»tgr.,qubd fcilicet populus illud nomen ludi4 brio habere.t, eurti libertate nitBJs intemperanter uteremr. Vc rmii Imperatbr ijl/j apud ipfos:, nec fphisrefuro poriebaturjSs eratipfius tum flQiflenjtum etiammunus.ferium • ac praiclarunpu, Qujs.igitur.eillyciui jnficias &e pofltt japerturo iftud arguraetv twn rnoderariin.rep,rRoroanoKum ammi effe? QriQdj quanvs uis uoius d9?ni«api phiftiateiaeaotiUryQmotameh eotum malo rum t qaaj en Tyvwnnide praicitotdr * nomen rcgium parce. .-/'.: •<.: uiurpatur.

Page 33: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

' Deregno iiTurpatur. Vnius emm dominatuin inuifum reddit Tyrannis^ at regnum maxime illum commendat. quod Plato diuinum ac fijmmum intermortalesbonumnominat. illudueroquoddi-uintenaturxcomposcft,illeipieuultomni faftuatque fuper-biauacare. Nonenim Deus in omnium oculis , aiit ut prar-ftigiarum magifter quidam , fed tacita quadam rationc iu-fte res humanas gubernat ,omnibuscj; in rebus paratuseft op€' fcrreeis, qui eiuldem pacis & tranquillitatis participes efle

•ftudeant. Talem fane ego uclim regem efle, hoc eft commune quoddam bonum, & ab omni prorfus faftu abhorrere. Quod fiTyranniadmirationem fui commouent fe ie abdedoaccuml admiratione quadam prodeundo, nemo eis hoc uitio det, quP niarnpenuriaueraedignitatisadfimulationem defcendere co^ guntur. in quo cnim nihil eft fhigis,qui^uefeocbene de iepo uk^,fierinonpoteft,ucillepublicumconibcclum non fugiat, cpntemptumcumfugit. At nemoin hodiernum usque dien> fbiem contempfit, cum tamen nullumfit nobis hoc magfe fa<J

miliarc fpectaculum. fic etiam Rex,fi fe uertim efle Regem cpb gnoick ,& omnem culpam in publiCP fi equens appareac: nfc ffflbcmm mifius, uelctiammenerCides magiV fufprcietur daiP ^urnillumqOidemregem,quemXenophonintotP illo bpere in ecelurn fert ,ludibriohabebant, neque ij quos dueebat, ne-> cfue perqOorom regionem ducebat, neque in quos exerciturrf CMCratiat ,quamuis in locismaximepublicis ffequens eflef ,cV? ab qmnibus ijs conipiciebatur, quibus cordi erac intueri SptuM tdnorum ducem. qui cum in Afiam parua cumnjanu tranfifleti pfbpe hominem illum ,quem innumerabiles gentes adorabant rtgno eiecit, faftum certe ipfius contudit. cum autem a magi-ftratibusilliinterdictumeiiet,nein Afia bellumgereret,mul-rosacilluftresexGraecis uictorias rcportauit, neque eo alius ejuisuquam in prxlijs iuperiorfuit, praeteriI10,a quouno AgeJ

Maurn fuperari par erat, cum de frugalkate & panimonia cphA tendercnt. Epaminundas hic erat, quem oioitateS corona do-hantes adepulumuocitabaflt,illeuer6ibatj nec cnim alite* facerelicebat ei qwinilladignitatjcc^^^

ftiscx-

Page 34: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene admmttrXndo 11 n is orpers' efie uoknnet. 8c in illis eonutuijs- actcnirn acetofh bi bebat>ne,utakbatipfe,priuari fiii uirtus in obliuioncm urr-quam ucniret. ctsm auterri adolefcens quidarriAtticusgladij eiusmarumrium irrinrietj qpodexluiii ligno faaMinac minimc elaboratum<rii£t *hocrcff>C4kfim*ab eatulit: Non'ioehercule eomdeceraemus maaabriiexpericris j ^ cmam quidtrmribi pulparenonlicebrti Qopd fi regurn eft impetarcs imperafautemfc, qui eos habct iripoteftatequos oportet, ijs-dueinftitutis & uiuendtgenere utitur ,quo neceiTc eft cum qui regerb didirit,m<Jcmus<rijeoonperegrin^ & faftu, fed mo> dcraiioncy&aemrj^ .exteraai miada ceitceftex irrmerto fiiperbta&ifafhti, cujoniam' impe-rio cumrebus extefnis &;a fe ahenis mhH.rjax3ftedebet; Atque ruoc fiinc oratio noftra. hue proccnerat.- Teuocemus Jgitur & nos orationcm npuram^undeegrefta eft ,&tu.Regera ad pri-ftinumftatum facut redducas.Nccene efl enim fi mdres cdr-r^entur,& modeftiajrdieritjfimul etiam cumhis priftraaoi hV lam kuperij iraicftatem redirc, omniaque illamalacnEri curn his pogtiant in-fu^amdari ac tolhVi Tuigttur 6 Impcrator fac fis iftius feducbomspririreps & ^ Impera-torem miniftrum irriperijjhabeamus. nanrin eo ftatu rerum fiV mus ,in quo]m^iieftJorimaioriftgnicubUieciam,ita me Deus amet, poftumusiongius pedem conferrcjfumus enim nunc om hes inaximom pericula.Qpus hafeet hic pfarfcnsiferiim ftatus, & DejoptuMaxiauxili©, & regisjqUlfatumlmpetij Romani, qucdiamfaeisJctngum rempus parturit, priuse mecria'tollat, quamilradexiftat. ctuodranefatumjreliauias orationis meae firaulpcrfequens.j-&regisfimulachrum a©foluens,quodpuJr cherrimumerangere coeperam nonJpnge abefte dernoftrabo, rrifiraliquispfudco9 &flenuus irrVperator prohibuerit, atcjue tu isfis qui probibtat, e g o , rquanturia. in. mc efl, contendam. Deus quidem bonisfenjperi& ubique praefto eftj ac propitius, nec ebs unquam defitrtps eOefinit. Vndeex induftria iri huius tempofis ftatumineidi» reliflcr.iUo imperatoris fimulachro, quod oraticme noftraexprimereac informare inftitueramus. - . • ; " * D Poftula-

Page 35: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

PotratebatPhitofopruauti Rexfrequens cu fiusrruiitn>u*ucr Jarerw>necinthalamis delitefteret ;dcm6ttiribatcrumbeniuar' lentiani., qu* lbla hrmhiHnum prafidium Imperatoris eft, quo tidiano comcrrio, & ufu coUigi. Qoo igitur cum genere IDJU-tum phUofaphhs amatcrresis ubler, uti Rex corpus cxcrccac foum, & uni multum fit c Nimirmw cum his quos agri, quo» urbes, quos denique uniuerfa regio, quareius irnperio paret» propugiiatores dat, & cuftodes deligit reip.aclegum, fiibqut-ous altiatqueinftituti fimt. hi enim funtquos Plato canibus fi-mUes efteoicit .Sed nequepaftorouquam cumcanibus Jupos collocabit ,eriarn fi ipfi, catuli quandattscumfimdatieflent, ct-•ctu-es iam eftecti utdebuntut, alioqui Ulif magno cumperica-' logregem comitter. nam fiquando in canibus iraa>eciHaateni iut igmuiamaliquamaniihackeTterint, & ipfos canes mecku£ fidius, & gregem>& paftorctn denuljue ipram aggrecfceorirri Neque legiflator onquam arriihconcedct ijs, qui non fitnt na-4jt, &educati fub ipfius legibus: nuliura enim ab his pignus be imuDlcTOtehabei efisenimuiri phuquam audacis^ieJ uatis po-rius cuiutaatn iiuwentutem rnultam ^alibi educatam, futs tno-jribus uiuentem, fua in regione arma tractantem, fi uiderit,non extimefcere. riara aicerum horum ftaruendum eft, aut eos om-«tes fiudio fapiencixdedicos efle^urt fi hoctjontmtemus, Tan-taliiaxumtenuifiioappenfumirnpenderenoatjue reipub. nam • tum eam illi cxterni rntlites inuaderit, quum fibirem benc ccf-furam exiftimabunt. Ac ianeia huiiis mali uelitationes quaedd fiuntylamcjuenonnullajpartesimpcrij ueluri corporisjabo-jrant, cum non poiTinteaquae aliena func ,cumipib corpore co alefcere,&ad harmoniam fanam reduci.Secernenda aucem

.efle, tam a corporibus, quam a ciuitatibus, ea omnia quae funt in ijs aliena, & Medici, & Imperatores cenftnt * Exercitumc-.nimnonconftribere,quiillisc^ponipouit)& ueluti iUi do* .meftici fint; uacationem milirix multisconcedere,& permit-tere fuos alijs rebus operam dare, Qutd obfecro aliud eft, quam in propriatn peruiciem rueree cum afquum eflctiftos

• Scy thas, qui nic arma geftant perfequi, & ab ipfit agriculrora propu-

Page 36: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene admmHrJmda 14 enatofes accerfere, qui eam defendcrenr,atque tucrentur, ac faneusqueadeadelectushabere,ut& Philpfophis e fcholis, &artificibusexofficmis,& tabemarijsetaDernis, & populo illo focordi detheatris, quibus pafcitur excitato, permadea-mustandem omnibus ,ut rebus ferijs prius fmdereincipianc, quamntusinluctumuertatur, neve finant fibi impedimenco efle ullnm genus podoris, quominus popuius Romanus fuis uiribus nirebatur, & proprijs. Nam ut in ramilia, fic etiam in rep.defenfio mariumeft, retum autem domefticaruiri procu-ratiofeminarum. Quomedo igitur rerre pofliimus partes uiri-les in noftrarepub. alicnas, & externas efle ? Quomodo ucfo tnrpiflimis itt rebus non eft fortirfimuni .imperium,concedefe alijs principatum bellicargloriae? atque me fcne, etiam fi ifti multasuictoriaspronobis dccernendo coniequerentur , ha-rumtamen pudcret.Illudquidemcogotcouideoque, perfpi-citenimidquisquementeprxditus, (1 Hli mares & fcemina», neqaegermani,nequeianguineconiuncti fint,foteut illis e-liam quam ininima occafio fatis fit, ut armis mftrudi homi. num urbanorum fe dpminos efle uelint. ac iane decernent ali-quando imbelles cumijs quilein armorum certamine exer-cuerunt.Prius igitur, quam eo quo res tendit perucniatur ,re-uocandi nobis funtRomanorum animi, & ita afluefaciendi, ut ipfl fuo marteuincere ,& poffint,& uelint, necomnino ibcie-tatemullarncumBarbaris ineanr.fed eosomnes dcrpiciant, omnique locp funditus pellant. Priraum itaque magiftratu eij ciantur, & prbcul a curia? honoribus arceantur, quibus per fummum dedecus ea obuenerunc, quae olim apud Romanos habita funt,& reipfa fuerunt honetliflima. Nam & minc Deam Themidem, quar fenatui, & iilud alterum numen,quod exerci» tui ptatfidet obuelare ie arbitror, cum cernat hominem penula fcortea indutum ducem efle chlamydatorum, & quado aliquis uilloiam pellem cxuens quam geftabat, togam fumit, dc rure* maq;rerumcum Romano magifttatu conuiItat,prope ipfiim conlulem fcderts,longe poftcum federrobushis,qnibushire optimo honosilkdebebaW.atqjilhidcroubi paululumecu

D a riacgreuj

Page 37: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

1 \

m<egnrlii racrimv induunti f oganiqrRoma-rtam apud ftiosderidentveo quod impediat enfisteducl lonem. Ego ueroxummultisalijsinrebas,tum uel maxtroe in eo ho-. mihum noftrotumftultitiam,fatis mtrari ncqueo. Nullaeft fa-inilia^quai modo aliquibus diuitijs affluatrcui feruus fcy tba ncV irt,itructor,cocus anaphorarnm gerulns,cuicrjjeft Scytha .illi c-tiarn pediftequi, qui humiles ielks *in ;humeris geftant, fuper quibusdominieorum in foro ftVdeant,fcythx omnes funt,tan-quamillanatio,iamlnde a maioribus luis,idonca declarata m, ad Romanorum feruilia munia obeunda 4.AcFlauos iftos, osEuboico morecomaalentes,apudeofdem raortalespriua tira quidera operara dare, publice uero magiftratus gerere,in*. folens fpectaculum cum fit,maximamadmirationem omnibus mcritd moueredebet,& fi hocnon eft Enigma, aiiud quod di-ci debeat Aenigma, non mehercule uideo. In Gallta quidem Crixus & Spartacus fpedante populo Romano, in theatris & fpeclaculis, uelut-piacuk cjuredam,chgkdiari folebant,at poft-quam ij proragifIent,&:niak qwbusaffickbantur ad animiurt rcuocaftentfuum,bellumquodferuileappellatumeft excita-ucrunt.-quo quidem grauius acpericuloftus populus Rorhanus nullum geftic. ad horum enim conatus comprimendos,& con-fulibus & prattoribus, & Pompeij denique fortuna ipfis opus fuit, cum parum abfueric, quin urbs funditus deletarfit.. At qui ilhqui-cun>SpartacO,& Grixodefeiucrant, neque curo ii-lis,neq;imerfefeipfieiufdemgemi^erant,fedcc>mmunis for-tuna,occafionemnadta,CQncordes jpfosreddiderat. a natura cnimipkoirruKsfermdominorumhoftestum uelmaxime e£' fidurU:ttr,cumini^mueniuntfeeo«uincerep©uc. Numue-ro & apud nos ita feres habet ? an non omnino maiorem matc rkmnosnaalorumalinTUsV ncmenkn apudnOsduo funt ,neq« ci»fcuriij,qtH fediric*erfl confkre poffum,uerua1 exercitus magrH^infcfti^nofeisq^ieruis fanguinecoiundi ,qu> nefcio quomfoeliei,fa«>inrkmiannm irnperium iufluxcrunt .illi fuos duces,habent,nTagharavknoriratk.ukos,nOnfblum apud eos ipfbs>fedeuainapudnos,quodmalum noftra.dedit focordk

:t " s G nobis>

Page 38: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

beneadmintprando * 5 nbWsv PrtBtereosaotemmilitesquos iam habent, feruose-tiam noftros ipfis acceffuros exiftiraatore, feruos inquam cru-deles,audaces,quique nullum genus fceleris adiredubitabunr,

, qub fe in Hbertatem uindicent. Haec itacjue munirio nobis de-molienda eft, &interna caufa morbi pnus tollenda, quam fer uulnasquodlatetpatefaciat. inipfbenim principiotnala faci le tolluntar, at progreffione temporis maxime corroborantur. Pitrgandafuntlmperatori caftra , non aliterac cumulus qui-damtriticijunde&fpekam fecernimus,&alia propc germi-nantiaqux generofoac uero tritico nocumento eflepofflnt. Qued fi tibi uideor confilium dare, de his qua?fada non ita fint facilia, cogkare debes, & quorum tu Imperator fis, & de quo genere hominum uerba facimus, de co nimirum quo cum Ro-manifemperfecundaprxliafecerunt, exquo illorum nomen orbi cognitu eft. Cunctos enim Romani, quibus cfi illis res eft, roanu & confilio longe pra\tereunt, atq; oranem orbem terrarfi ijdemiamperagtarunt,quemadmodumDeos aitHomerus: .

Omnia dum peccata hominum benefa&aq; luftrant. Scythas autem iftos, & Herodotus narrat, & nos ipfi cer-

nimus,morbotimiditatis laborare. hienim funtquiubiq; ter-rarum ferukia explent,quiq; fedem ftabilem, & domicilifi ccr-tum nunquarn habuerunt. Hinc prouerbium illud natum eft» -Schy tarum folitudo,eo quod illi femper patriam fugiilnt fuam. QuosprimumCymerij,utiaiuntij,qui res prifcas memorix mandarunt, e fedibus fuis eieccrunt, deinde alij quidam ,tum mulieresquoque,tuin parentes ueftri,tum etiam Macedo , a quibus pulfi,partira ad internas,paitim etiam inexterrias regiones abierunt. nec prius hi finem fugx faciunt quam ab infequentibus, ad eos qui e regione eorum habkant >• fuerint dcpulfi. Nonnunquaratamen eos, quos nec opinan-. tes adoriuntur aliquantilperperturbatyUt quohdam Affyrios >. Medos, & Paleftinos. Atne noftraquidem «tareadnos uene-runt animo bcllandi ,«erum fupplices ,cum rurfura fiiis e feSx-bus exciti cftcnt. cum autem Romanorum mores, ficuti infup > plices decuit>humaninunos,&non armaexperti eflent genus il.

Page 39: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

? i Tkrtgno lud Barbarum eirri illis, quam eospar erat gratJamrctulit; na • & intblens erat factum, & bencficium in fecollatiim non agno fcebat. quo nomine cum patri tuo, aduerfus. ipfos armato, rrie rkas pcenasdedifIenr,rurfumadmi(ericorJiameius confugie-tesfupplices fe,unacumuxoribus fuis,adpedeseius proijcic-bant. ille ucro, qui quidem in bello femper fuperior fuk, mife ricordix (blum manus dabat,& fuppliccs illos erexit,& belli Po ciosa(ciuit,&ciuitatedonauft,& omnium honorum partici-pes fecit,partem deniq; Romani foIi,fceleratis illis hominibus attribuit. Ille inquam uir, animi magnkudine ac generofita-te nature_ ad clementiam ufus eft, fed Barbari quid (it uirtus no intelligunt. nam proptcrea quod fe illis pater tuus placabilem pracbuit, nosinhancufqjdicm derident,non ignari,& quas peenas meruerant, & quibus honoribus a nobis affecti funt. Haecfaneiam fama humanitatis no(tra?,ctiam uicinis eorum ad nos uiam aperuit. aduentant enim iam ad nos,qui (iimma fa cilitate praedfti (umus, quidam fagittarij equeftres petentes ut fe humanitate complecftamur, illofqj nobis, utpote longe (e mfcriores, in exemplumproponunt. Atque hoc malum uide-tur iam proceflifleadeam quam uulgo perfuafionem neceffita-tis.uocant. nam philofophia de uocabulis nonlaborat, fed quidfcntentiae feruiat qua?rit,ac nonnuquam etiara illud quod. humileeft, ad rem explicandam aftumit, modo id perfpicuum & aptum effe eonftet. Atprofeifto haud facile eft, femel amif-famrecuperare famam,&,

Sedrbus hofce canes diros expellere noftris. . Verirmfi me audies , & difficulcas illafacile tolletur, & res

eritparuinegorij, fi inquam numerum militum adauxeris, fi Romanos aduirtutem excitaueris, fi legiones domefticas con-feripieris. adde amabo illud imperio, quod illi fiia ipfius culpa deeft,quod4ueHomerusuirisuirtute praeftantibus attribuit.

' Ornat diuinos animi uehementia Reges. - AdUerius igituriftosbarbaros animouehementi atque con

citato opus cft, & mox uel agricultur* operam iuffi dabunt, ut aliaMcffenij pofitis armh lacedaemonijs feruitutcm feruie-

iint>

Page 40: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene adminiftrando 16 rint, nelebdem itihere qub uenernnt fugam capeuent, & nun-iiumafterent ijs qui trans alreram ripam Iftri incolunt, noo ampiius elTe apud Romanos illam facilitatem, fcd ducem hos nunc habere iuuenem quendam, excelfi atque aki animi: - •

AcremquincHifontemetiamreprehenderfepolTit. , Atq; hjecdixifle fufficiat de educatione ac bellica rnftitu-

tione imperatoris.hunc autem qualis ki togaefte dfebeatdica-mus. Erit quidem bellator Imperator, ted tamen paci ucl ma-ximeconfuleredebebit.ille enirhfolus pacem poteft colere,1

qui potens eft, in eurrt qui damnum dedit, ahimaduertere. aC mea quidem tententia illfe Imperator pacem oprirne fcruabk» atq; tuebitur, qui, cum ipfe iriiuriamfacere noikmrohibere e« tiampoteft ,nefea aliquis iubrum africkrur. BeMumetiamali-i quartdo ftifcipiet, namnifi id fecerit, beJlo ipfc lacefletur. eft quidem pax multobeitior, quam fit beHiim, quippe cum ob pacem bellam (urcipiatur. quare cum pax finis iit bcjli, meeitcV fetiam bello anteponetur. Preclare kaquefe res habebit, cum cOrpus imperijduabus fcrebus conftet,armata nimirum ic incr tfti muhritudinejfi te imperator utrique parti dediderk, & fi ubt kmilitibusdifceflerit corhrheftium habuferit cum atbibus 8t populis,qui ut tuto agros colcre,& femp. admmiftrare poflint,1

opera militumiam corifcquuti fimt. Ita aufem cum eis uerlabi-tur, ut ipfe eas ciuitates & regiories, quas adire pbterkjuftret acobeat,adqUasautemciuitatesfuxditK)nis peruenire non poterit ,eaf arri curarri gferiee vea ratfonfe-, quae flli omnium opti

' ma uidebitur, Lfegaribrifes autem ciim alijs in loeis magni ra-tiertda* funt ,tuili maxiirie hoc lbco: riam carum bpera & uiii porerit Impefator cognolcere refnota riihilomirius, qUlm pfO pinqua.Neque folo bculorum fcnfu imperij curam definiet, ucrumcoIlapfainftaurabit,quarfiuis eanunquam afpectbaccd perk, egeritibuspopulis operii Feret, a triburis uindicabit eos, qui iampridetri-eis ucxantur, bellum etiam ueniens depellct, praeJens uero potfjitus extiriguet, & fi qua alia re bpuserit, ip ' fe diligenter prouidebk.Haiicutilitatem ex lesationibus ca-

Page 41: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

oi t Deregno tk. quibus &racilis ad eumpatebit aditus, & uelutipater ali-quis, fencm ie ac benignuroillis pr*bebit> fiuc a urcinis, fiue a Kmotis populis ueniant. hocenim uideo femperHomerum dt cere, de illo fuo pacifico rege. Primum igitur edicatur, nc mi-lites moleftifintciuibusacuillarum incoiis memores. qriid la-bpres ipfi eorum caufa fuftjnuerint. ;Nam Imperator ideo bel-lumgerit,utfalua;fint ciuium & rufticanorum hominum fa-cuitates, eamquepb capfam manus cogit. iUc enim qui a me externum hoftem areet, ipfe autem audeji ac immani in me eft aflimp,nmilmihidifferreuidetura cape,quieamob rem lu-pos quamlpngutime abigit, ut ipfeper .otium gregem dila-niet,quem pap ierat,non dirriperegregem, fedcontentum ef-fefitritodi»metc^«rPi^pe lacte ouium ,, quo fc explebat. c^ar<certiu«matprn:paxeft,cum mjlites ita inftituti funt, ut inermesJpcQ fratrum habcant, neque plus eo. accipere Con-«endant, quam pra^criptum eft. Necjue eft regium, tributain-tolerabilia Ciukatibus imperare. bono enim regi, quam ad Kmamabbopuseritmultapecunia^cumneque animo diflbr Iritofufnptusfaciat, neque moderato ufu ofniflb arrogantiaj ftudeat,riequeiuuenihanimoindulgens, ludis fcenicis fiido-rem bonoruni impendat,peque ulla neceflitate adftiingatur bcllum fiequenter uti gerat: cuiusut quidam Lacedaemonius ait, noneft aliquod dimenlum pabulum .-nam frugi atque moT defto regi nullae infidia* tenduntur, nullus bunc aggredietur, jif, qftendiraus.congeftaergotantapecunia, quancaopus eft ad res neceflarias coraparandas, iam redundaatis ririUus eritufus, atillafineuUamoIeftiafuorum confici poterit,« & nonnulla quedam, quanniis necefifjria,remiferit, & hfserit contentus, qux eorum facufiatibus, ojji confcrunt, rcrbondeant. Rex porroauaruscauponeipnge turpioreft,nam,uic inopiam rei fitmiliarisfubleuat, at ijllius animj prauitas? quid pnetendat prorfus npn liabet. Lquidem cum frequeriter animp contenir plari fbleo ,-& prauitates ipfiis .uitiorum & quales nobis eps, qui Ulisjadftriyti funt., efficiajnt, animaduerco etiaminterpri-uatos, hoc gerius hominum quod pecunix cumulancke dedi-. . . " tum

Page 42: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene admini&rdndo i 7 twheft,ohmiummaximeabie(Sram,improbhm, acin primis illiberale eiTe, cuicjue infbla deprauata repub.locus non omni-no ignominiofus iit, quippe cum hi etiara a fe ipfis contemnatt> tur,coquodnaturaruoluntaricogitatio eorumrepugnet inca quod caput eft& plurimi. natura enira corpus ad minifteriun» animideftinauit,res ueroexternas ad.raum corporis,cui ut poftafori,fecundaspartesdedit:atifti& animum&corpus cu tcrtiocopulant. Quiigiturfeipios ignominia afficiunt, & id quod in eis primas partes tenet m fcruitutem dant, hi mediuf-fidiusnihilunquam pneclari gerere, nihil cogitare poterunt-quos ego fi formicis longe ignobiliores ac magis imprudenteft effe dixero, non profecto mentiari.nam bx tantum folummo-: doquaerunt,quantumfatiseft: at illi uitam ipfam metiuntur neccflario ufu quaeftus. Quate abigenda eft, tam ab Imperato-re, quam buic a fiibditis tetra ifta peftis, ut benc bonis impera-» re poflit, & ftudium uirtutis reuocandum,in quo fe& ipfcsRex cxercebit,&alijs,qui fefe excolere uolent, prawiia ptopo-, n£t.jturpeetenimcft,ucdixit quidatn, exerceripubliceiacu-, lis, & cceftibus, & coronas imponi ijs, qui palraam tulerunt, nonautem exercerifbigalitate& uirtute. Certum equidem eft ciuitates, fi ita inftitutum,atqueaffecf um regem habuerint, ui-tam ui&uras prifcam iilam & auream, in qua & lumma penuria omnium rerum malarum futura fit,& ingens ubertasbonarum,. potiflimumque pietatis . ad quam ducem fc alijs prabebit: Rex, deumque inexordiounius.cuiusque rcunuocabit.efte-, nim profccfo iucundifltmum ,& audire& uidere regem in o-; culis populi ad ccelum manus tendere, & adorare communem, ac eundem cum populo fuo Deum, ac Jane ueriflimile eft Deu Opt.Max.regis pij culcu ac ueneratione kmri,atque talem: •>A«-»A**- I i * « * * m i r v i n s J i m / t / \ n i . u n / ) > i / \ r t * > i i K i / • r \ n i i i n « M » f a ^ i M ^ n A -

Page 43: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

Y/s Deregm nunc tjero extra illas, dicimus debere prxterea efle Regem lar gitorem bonorum & propitium. hxc igttur ipfa&alia infuper qux prius attuleramus, quam reccpiflemus rormam Imperato risnos exprefluros iarn in membra conferantur, & fimulachru compleant. quorum iliud erat fiimmum, ncRex, largitor cum fit bonorum, magis defatigeturbenigne faoiendo, quath fol radiosfuosftirpibus &animantibus impertiendo. nonenim ille fplendorem emittendo languefcit, cum natura ipfius fplem dorem comprehendat, & fit ipfe fbns lucis. Ipfe igitur Rex, in iftuduitxgenusingreffos,omniaiHa pcrfeipfum reget, qux tunt uidttione illius, eos uero qui fblio fuouicini funt, quique principem locum inter omnes alios tenent, regia animi inftru-ctione, caloco conftituet, quo profint alijs pro modo potefta tis fibi attribute;. Atq; hac ratione cura horninurn longius pro cedet, cum plurium manibustracfabitur.Sed tamen nihilo-rainus necefie erit, cum tam amplum imperium fit, ut prxfides i adeos mittat, qui longe diftant. Deinde fummacum diligen-tia legendi,&xftirnandi erunt illi,qui iudicijs prxficiantur. hxc enimeft diuina quxdara & multipiex prouidentia.Cuncta enim loca,& omnes nomines ,ac fingulas controuerfias uelle cognofcere majgnx eft circumcur fationis, magnx difficultatis, cuine DionynusilIequidemfatisfacerepotuit,quamuis uni infulx,neq;eitotiimperaret.At paucorumprocuratorura ope. ramultorum curam habere poflumus-. hanc appeliarunt deo conuenientem,& generalem quandam tutelam,quam in fubli-: mi permanentem,atq; ad minimas etiam res refpicientetn, ne minimx quidem res fugiunt. hoc genere tutelx utens Deus,. non ipfe apud nos fubtiliter efficit ftngula,(ed natura,ueluti ma, nuquadam,utitur,infede fuaipfepermanens,&eftfons atq; aucforomniumprorlus bonoru,quippecumipfe fitcaufacau-: farum. atq; hac ratione Imperatori reip.procuratio profequcn da eft. Diftribuat igitur principatum praefidibus quam fieri po-teft iuftiflimis & opthnis. Longe enim facilius cognofcet pau-eos,quammultos,&ciriuspauconimdeli<ftaaut benefactaa-nimaduertet. Ex optimis iucjue,non ex his quibus ampla, ; res,

Page 44: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene adminiftrando 18 'Tes eft,utnunc fir ,legantur \\ > quibus magiftratus mahdehtuf. • nam nec hls medicis comittimus corpus, cjui diuitijs affluunt, fed Ulis qui artis fuae peritiflimi habentur. hac fane multo ma-gis is qui magiftratum geret legendus eft,non locuples,fed gu

•bernandi peritus,fiquidem per eumplura uel melioris, uel dete -rioris ftatus aleam fubire debent. Quid enim ? fi quis ex eo , quod uir nequa eftet,opes congefllt,dignum ne eft amabo huic -magiftratumcommitterefan pottus homini pauperi illi qui-dem,fed probo tamen, & iufto quem ideo quod iuftus eft pau perem efte non pudeat clile enim qui opibus circumfluit,magi ftratu pecunia comparato,nelcietprofect6 iuftitiam colere^it-.queius luumunicuiquetribuere.namqui magiftratum emit, -hunc meo iudicio,non facile in iniuftitiam odium capiet,nec is pecunia pro nihilo ducet, fed ius pretio potras,quam xquitate defcribet. non enim credibile eft,hunc toruis oculis auru intui

* turum,uerum illud reuerebitur,ac amplectetur, ut cui acceptu referat,qu6dpartediuitiarum impenfa rempub.comparaue-Tit, & quod, uti res aliae iblent, ita ciuhatum gubernationera mercedeconduxerit. uidet enim & opera diuhiarum in magi-ftracum uenifle, uidet fe fufpici >cum ab alia multitudine, tura etiamab hominibus iuftis,ac egentibus. Tu autem fac efficias, ut uirtus in admiratione omnkimfit,ac plurimi fiat, quamuis homo paupereafit prxditus.nontelatentulliusuiripruden-tia, iuftitia ,ac cceterx omnes animi uirtutes, etiam fi uili tega tur uefte., fed ih modium prodacito hunc , & mandes uirtu* temuti publicet fiiam, quam non decet in obfcuro efte,iierura rh luccdi puluere. Non enimite praeterire debet,te in praefentia quidemillosprxdicaturum, at qui ad omncm immortalita-tem prxdicetur eum te fore, quia beati regni fpecimen pofte-r i« rar»Wnpric O r r / i r l f r t M fi»r»ric . r»rr«rw»«Ti/»nn rprnpc frvrt* ,•*»

Page 45: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

:; i Deregrio . '

flari tribrjcrrt,ttfrri nihrl eft', quod magis fufpiciendufh efic putcm,quamquddillain animis populi tantamuimhabeat* Imperator enim facile mutat opinionem moris, quamuis diu-turna confuetudine & ufu confirmata fit, quoties apparetcon-irarijs eum rebus honorem tribuere, atque eas plurimi facerc • . nam eas res quibus Imperator gaudet, necefle eft ftarim auge-feere, multorumque ftudijs coli .Sed quoniam me in hunc lo-iumdeduxitaratio,uoloquxdamdearnoribusmeis nora fa-cere.Faxit Deus opt. max. olmperator, ut aliquando amore philofophiae ac uerx inftitutionis capiaris, ex his cnim, qux ram dicta funt, perlpicuum eft, ficri non pofle, ne non multos riualcs, qui magni momentifuturi funt, habeas. Nam ea nunc efthominumnegligentia,utpericulumfit,nc ftudia philofo •jmix ita extinguancur, ut ne fcintilla quidem relinquatur, un-:de fi quando quisrurfurnadeaferefferreuellet, accendipof-iint. nunc igitur pro philofophia folum hxc uota fufeepi ? an il- • la deteriore conditione non erit, etiam fi apud mortales domi-•cilium habuerit nullum? fedem enim illa domefticam habet apud Deum, cum quo quamuis hic fit, perfepe tamen aliquid rerum agit, & quoties eam defeendentem non recipit terrena bxc regio,apudpatrera remanet, ac tum iure optimo illud no-bisdecerepoiIet,mihinonopus ifto,

Eft honor, aetherij patris fed lxtor honorc. • Ver iun res hurnana?, ut bax abeft, utcj; prefens cft, ita dete-riores feu meliores >uel prorfusbeatx, autmiferxefficiuntur. pro his jgitur uota feci, cum de philofbphia feci. atque utinam cbmpos eife poiTcm uoti mei, cuius Plato compos effe non po tuit.utinamteuideamin repub. adminiftranda adhiberephi-lofbphiam . Neque me iam plura de regnooptime adminb firando diflerentemquiiquamaudiet,uerurn iatn tempus cft utfinemdicendi faciara,uideor(enim hocuooomniaquxuo-lebam complexus efle. Pollidtus quidem eram , me Imperata ris effigiemtfoiorationeexjrcciTurutri: eft eriim bratio umbra rei ,quodquidemiamine cffecifle arbitror; ate uerb uieiffim petij > ut quam egbirnaginemoratione >tufacTis effingeres >ac i . i expri-

Page 46: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

bene adminijtrando 19

cxprimeres. quod te propcdiem effedcurum fpero, nec ambi-goquinofficium imperatoris egregiefis facfurus, fi modo uer-ba orationis mcae aures tuas non praeterfluxerint,fedin ani-mii ipfum usque penetrarint, ac in eius intimo receffu degere uoluerint. Nec fane fine diuino numine philofbphiam ad hancadmonitionem defcendifle mihi perfuadeo, cum Deus magno ftudio res tuas extollendas atque amplificandas fufce-pent,quodmultis argumentis uidere licet. Verum ego iu-re optimo,primus omnium frui debeo germine confitionis mex, fruar autem, fi talem te mihi prebueris, tum cum ciuita-tumpoftulataexponam, & relponfa abfte auferam, qualem oratione mea exprefli,atque efnnxi.

F I N I S

.<• C*r »•

S/: 3if. 7 •»'.

;&•£•'

/

Page 47: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere

r 1

Page 48: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere
Page 49: Notes du mont Royal · ,-se pr3ctereas,ac nullum efle qui plures equites alat, autperitos fagittarios&loricatos, quibusft ftrenuusduxeflet, nulla ires eftet tanta, qux illisreftftere