MOŻLIWOŚĆ ANGAŻOWANIA SAMORZĄDOWYCH JEDNOSTEK

ORGANIZACYJNYCH W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA

Współdziałanie służb ratowniczych, sił zbrojnych i społeczeństwa podczas likwidacji skutków klęsk żywiołowych i zwalczania aktów

terroryzmu

Kujawsko – Pomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Włocławku

POWÓDŹ

Podstawowe definicje

Wezbranie• znaczny wzrost stanów wody w ciekach i jeziorach,

wywołany zwiększonym zasilaniem (opady, topnienie śniegu) lub zahamowaniem odpływu (zatory lodowe lub śryżowe, wiatr wiejący przeciwnie do kierunku przepływu wody).

Podtopienia • zalania terenów z innych przyczyn niż powódź.

Przyczynami podtopień mogą być np.: wypełnienie retencji gruntowej zlewni, duże opady deszczu oraz przesiąki wody przez wały przeciwpowodziowe.

Powódź

Czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, wywołane przez wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, z wyłączeniem pokrycia przez wodę terenu wywołanego przez wezbranie wody w systemach kanalizacyjnych.

Przyczyny powodzi

ilość opadów w czasie i na jednostkę

powierzchni

wzrost emisji gazów tzw. cieplarnianych powodujący wzrost

ilości opadów

zmiany sposobu użytkowania ziemi

polegające na zastępowaniu lasów

gruntami ornymi, łąkami czy pastwiskami

zagospodarowanie dolin rzecznych poprzez

budowę np. osiedli mieszkaniowych

postępująca urbanizacja

– utwardzanie powierzchni

zmiana sposobu użytkowania gruntów

▪ niedrożne cieki▪ niesprawne stacje pomp

▪ uszkodzone/nieszczelne wały▪ niesprawne urządzenia hydrotechniczne

Przyczyny powodziObieg wody na terenie zurbanizowanym oraz rolniczym

Źródło: Geiger W., Dreiseitl H.: Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych. Poradnik, 1999

Rodzaje powodzi

W województwie kujawsko – pomorskim, ze względu na proces powstawania, występują trzy rodzaje powodzi:

opadowe przyczyną są silne opady naturalne

czyli o dużym natężeniu lub

rozlewne na dużym obszarze

roztopowe przyczyną jest

gwałtowne topnienie śniegu

zimowe przyczyną jest

nasilenie niektórych zjawisk

lodowych

Rodzaje powodzi

Źródło: IMGW

REJONY SZCZEGÓLNIE ZAGROŻONE POWODZIĄ

chroniony przez:

208 km wałów przeciwpowodziowy

ch, w tym 179 km

administrowanych przez samorząd województwa,

29 stacji pomp o łącznej wydajności

67,08 m3/s, w tym 13

zlokalizowanych wzdłuż Wisły.

kujawsko – pomorskie ok. 41 tys. ha.

Użytkownicy wód współpracują z

organami administracji

rządowej i samorządowej w ochronie przed

powodzią, w zakresie

określonym w przepisach ustawy

oraz odrębnych przepisach.

Jest to zespół środków

zapobiegających powodziom lub

ograniczających ich rozmiary. Jest

zadaniem organów administracji

rządowej i samorządowej.

Ochronę przed powodzią prowadzi

się

z uwzględnieniem:

map zagrożenia powodziowego

map ryzyka powodziowego

planów zarządzania ryzykiem

powodziowym

OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA

Ponadto:

utrzymywanie właściwego stanu koryta rzeki i międzyrzecza, regulacja rzek i potoków górskich.

Stanowią ją obiekty, które zabezpieczają zagrożone tereny lub zmniejszają wielkość fali powodziowej oraz

takie działania, jak budowa:wałów powodziowyc

h

polderów

otwartych

zbiorników przepływowych

i suchych zbiorników bez zamknięć

kanałów ulgi i bram

przeciwpowodziowych

zalesień

Ochrona przeciwpowodziowa bierna

Polega na sterowaniu obiektami hydrotechnicznymi w celu ograniczenia skutków powodzi. Do ochrony czynnej

zaliczamy zatem:

eksploatację zbiorników

retencyjnych

sterowanie zamknięciami

budowli piętrzących i

pozwalających sterować

przepływem wody

lodołamanie

ewakuacja ludności z

zagrożonych terenów i działania

ratownicze

Ochrona przeciwpowodziowa czynna

Dyrektywa Powodziowa

Wstępna ocena ryzyka powodziowego (22 grudzień 2011)

Mapy zagrożenia powodziowego(22 grudzień 2013)

Mapy ryzyka powodziowego (22 grudzień 2013)

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (22 grudzień 2015)

ISOK

ISOK

Wstępna ocena ryzyka powodziowego Identyfikacja

powodzi historycznych

Identyfikacja obszarów, na

których wystąpienie powodzi jest

prawdopodobne

Analizy

Bezpośredni wpływ powodzi na życie

ludzi

Wpływ powodzi na obszary działalności

gospodarczej

Skuteczność istniejących

budowli przeciwpowodziowy

ch

Wyznaczenie obszarów

narażonych na niebezpieczeństw

o powodzi

Wstępna ocena ryzyka powodziowego

OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI W POLSCE

839 rzek o długości 27 161 km

I cykl planistyczny• 253 rzeki o długości

14 481 km

II cykl planistyczny • 586 rzek o długości

12 680 km

Mapa obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi w województwie kujawsko – pomorskim.

Wstępna ocena ryzyka powodziowego

Mapy zagrożenia powodziowego

przedstawiają obszary zagrożone powodzią o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia:

wysokie, wynosi 10%,

czyli raz na 10 lat

średnie, wynosi 1%,

czyli raz na 100 lat

niskie, wynosi 0,2%,

czyli raz na 500 lat

Mapy zagrożenia powodziowego

Opracowano dwa rodzaje map zagrożenia powodziowego:

mapy zagrożenia powodziowego wraz

z głębokościami wody

mapy zagrożenia powodziowego wraz

z prędkościami przepływu wody i

kierunkami przepływu wody

Mapy ryzyka powodziowego

Przygotowane w dwóch zestawach tematycznych:negatywne konsekwencje dla

ludności oraz wartości potencjalnych strat

powodziowych;

negatywne konsekwencje dla środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności

gospodarczej.

budynki mieszkalne i budynki o znaczeniu społecznym

wartości potencjalnych strat powodziowych w zł/m2

granice miejscowości i części miejscowości znajdujących się w obszarze zagrożenia powodziowego

szacunkową liczbę mieszkańców, którzy mogą być dotknięci powodzią

klasy użytkowania terenu

ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych

strefy ochronne ujęć wody

kąpieliska

formy ochrony przyrody: obszary Natura 2000, parki narodowe, rezerwaty przyrody

ogrody zoologiczne

obszary i obiekty dziedzictwa kulturowegopotencjalne ogniska zanieczyszczeń (zakłady przemysłowe, składowiska odpadów, oczyszczalnie i przepompownie ścieków, cmentarze)

Oznaczono:

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym

Diagnoza problemów, do rozwiązania

Zbudowanie wariantów rozwiązań

Wybór najlepszego wariantu

Przygotowanie listy działań

Ustalenie celówCykl planowania

powtarzany co 6 lat

Źródło: Materiały KZGW

Plany zarządzania ryzykiem powodziowymCele główne:

powstrzymanie zwiększania ryzyka

powodziowego

ograniczanie istniejącego ryzyka

ograniczanie skutków w czasie powodzi

ograniczanie skutków po powodzi oraz wnioski

rozwój instrumentów wspomagających

wdrażanie działań

Poprawa systemu ochrony przed powodzią

Cele podstawowe i szczegółowe Powstrzyman

iezwiększania

ryzykapowodzioweg

o

Ograniczanieistniejącego

ryzyka

Ograniczanie

skutkóww czasiepowodzi

Ograniczanie

skutkówpo powodzi

oraz wnioski

Utrzymanie istniejącej zdolności

retencyjnej zlewni

Unikanie wzrostu zagospodarowania na obszarach zagrożonych

Ograniczanie istniejącego zagrożenia

powodziowego

Ograniczanie istniejącego

zagospodarowania

Ograniczanie wrażliwości obiektów

i społeczności

Poprawa systemów

prognozowania i ostrzegania

Poprawa skuteczności reagowania

ludzi, firm i instytucji

Poprawa skuteczności odbudowy po powodzi

Poprawa skuteczności

analiz popowodziowych

Źródło: Materiały KZGW

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym

Realizacja celu

Źródło: Materiały KZGW

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym

Powstrzymanie zwiększania ryzyka powodziowego

Ochrona retencji na obszarach: • leśnych • rolnych • zurbanizowanych

Utrzymanie istniejącej naturalnej zdolności

retencyjnej zlewni

Unikanie wzrostu zagospodarowania na obszarach

zagrożonych

• zakaz/ograniczanie budowy na obszarach: o szczególnym zagrożeniu powodziowym i obwałowanych oraz na obszarach o niskim zagrożeniu powodziowym

• wykup gruntów (na obszarach o szczególnym zagrożeniu powodziowym)

Zielony Dach szkoły sztuk pięknych w Singapurze,

Gromadzenie wody deszczowej zbiorniki podziemne, nadziemne, skrzynki rozsącząjące

www.marley.pl

Przykład: Utrzymanie retencji na obszarach zurbanizowanych Nie uszczelnianie terenu w miastach – „zielony ażurowy parking” i „zielone dachy”

Powstrzymanie zwiększania ryzyka powodziowego

Źródło: Materiały KZGW

Plany zarządzania ryzykiem powodziowymRealizacja celu

Ograniczanie istniejącego ryzyka powodziowego

• zwiększanie retencji naturalnej i sztucznej

• budowa i modernizacja obiektów technicznej ochrony przeciwpowodziowej

wykup budynków,przenoszenie mieszkańców w bezpieczne

miejsca

• zabezpieczanie budynków

• odp. konstrukcje i materiały budowlane

• opracowywanie lokalnych planów zarządzania ryzykiem powodziowym

Ograniczanie istniejącego zagrożenia

powodziowego

Ograniczanie istniejącego

zagospodarowania

Ograniczaniewrażliwości obiektów

i społeczności

Przykład: Uszczelnienie budynku i trwałe zabezpieczenie terenu wokół budynku - Zabezpieczenie okien i drzwi przed powodzią specjalnymi panelami

Fot. R. Konieczny Fot. R. Konieczny

Przykład: Zmiana funkcji budynku na poziomie zagrożonym powodzią

Ograniczanie istniejącego ryzyka

• poprawa działania krajowego systemu prognozowania i ostrzegania

• poprawa lokalnych systemów ostrzegania mieszkańców

• poprawa planów zarządzania kryzysowego

• opracowywanie planów łagodzenia skutków powodzi (reagowania) dla obiektów prywatnych i publicznych

Poprawa systemów prognozowania

i ostrzegania

Poprawa skuteczności reagowania ludzi, firm i instytucji

Ograniczanie skutków w czasie powodzi

Źródło: Materiały KZGW

Plany zarządzania ryzykiem powodziowymRealizacja celu

Źródło: Materiały KZGW

Plany zarządzania ryzykiem powodziowymRealizacja celu

• usprawnienie systemu przywracania funkcji kluczowym elementom infrastruktury • poprawa wsparcia rzeczowego i finansowego• poprawa pomocy zdrowotnej i sanitarnej dla poszkodowanych

• gromadzenie informacji o skutkach powodzi • analizy skuteczności systemu zarządzania ryzykiem i rekomendacje • rozwój badań naukowych• propagowanie doświadczeń i dobrych praktyk powodziowych

Poprawa skuteczności odbudowy po powodzi

Poprawa skuteczności analiz popowodziowych

Ograniczanie skutków po powodzi oraz wnioski

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Kujawsko – Pomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Włocławku