Teoremat Coase’a

Letnie Seminarium AustriackieRadziejowice, 12 września 2010

Jacek Kubisz, Szymon Chrupczalski

Teoremat Coase’aCzym jest i jakie ma coasekwencje?

I. Pojęcie kosztu społecznego

II. Rekonstrukcja twierdzenia Coase’a

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

IV. Krytyka teorii Coase’a

2

I. Pojęcie kosztu społecznego

Koszt społeczny – negatywne efekty zewnętrzne

Koszty narzucane osobom trzecim, nieuczestniczącym

w produkcji i wymianie danego dobra, powstałe w związku z wytwarzaniem dobra i nieobciążające ich emitenta.

• zatruwanie wody, zanieczyszczenie powietrza• hałas, krzesanie iskier na cudzą ziemię, zjadanie upraw przez bydło

I. Pojęcie kosztu społecznego

Niedoskonałość rynku

Koszt społeczny – koszt zewnętrzny

I. Pojęcie kosztów społecznych Koszty vs. korzyści zewnętrzne

5

Mainstream: marginalna korzyść jednostkowa jest mniejsza niż marginalna korzyść społeczna.

• Mainstream: suboptymalna produkcja -> dobra publ.

• Paradoks: nawet korzyści mogą stać się kosztami (subsydia)

Mises: Korzyści zewnętrzne nie są odwrotnością kosztów zewnętrznych, dotyczą odrębnej sfery i mają swoją specyfikę.1.Istotne korzyści – wszelkie koszty (np: ogród, elektrownia wodna,

zapory przeciw lawinom). 2.Wysokie koszty – podział między uczestników (np. efekty sieci).

R.H. Coase (29.12.1910 - )„Nobel”: 1991 r.

II. Rekonstrukcja twierdzenia Coase’a Coase – outsider mainstreamu

Czym jest koszt społeczny (prawo)? Przykład: Sturges vs Bridgman (1879, Londyn):

• Spostrzeżenie Coase’a - natura problemu jest dwojaka: negatywne efekty zewnętrzne wytwarzane przez jeden podmiot przynoszą drugiemu stratę, lecz zakazanie szkodzenia jest automatycznie stratą dla pierwszego.

1960 r: The Problem of Social Cost (J. of L. & E.).• Impuls do rozwoju ekonomicznej analizy prawa.• Jeden z najczęściej cytowanych artykułów. • Podstawa do sformułowania Teorematu Coase’a.

II. Rekonstrukcja twierdzenia Coase’aEkonomia przed Coasem

A.C. Pigou – ekonomia dobrobytu= =(kapitalizm + socjalizm).Podatek Pigou nakładany jest na emitenta kosztu zewnętrznego i wysokość podatku równa się kosztowi zewnętrznemu. Ma to przywrócić rynek do równowagi (np.PPP.)

• Coase: społecznie efektywne jest minimalizowanie całkowitej szkody, ponieważ dzięki temu maksymalizowana jest całkowita społeczna produkcja.

• Coase: rozwiązania Pigou są błędne.

II. Rekonstrukcja twierdzenia Coase’a Przykład liczbowy

8

Zabłąkane bydło hodowcy niszczy plony farmera na sąsiadującej działce.Zboże -1$ za tonę Płot - 9$ rocznie

Pogłowie Zniszczone zboże w tonach

Zniszczone zboże w t wskutek zwiększenia pogłowia o 1

1 1 1

2 3 2

3 6 3

4 10 4

Sytuacja prawna 1: hodowca ponosi odpowiedzialnośćDo 3 sztuk –hodowca płaci za szkody, 4 i więcej- wybudować płot.

Sytuacja prawna 2: hodowca nie ponosi odpowiedzialnościDo 3 sztuk –farmer ponosi straty, 4 i więcej – wybudować płot.

Sytuacje 1 i 2 → Rezultat jest społecznie identyczny i efektywny. Ingerencja zbędna (strony zawrą porozumienie).

II. Rekonstrukcja twierdzenia Coase’a Teoremat Coase’a

9

Interpretacje:• Zawsze i tylko wtedy, gdy koszty transakcyjne wynoszą zero,

efektywna alokacja prawa własności danego dobra nastąpi niezależnie do tego, komu to prawo było początkowo przyznane (…) (wersja UJ).

• Jeśli założymy racjonalność, brak kosztów transakcyjnych i brak przeszkód dla negocjacji, wszelkie błędne alokacje zasobów zostaną w pełni naprawione na rynku dzięki negocjacjom (Calabresi, 1968)

• Gdy strony mogą negocjować i współpracować przy rozwiązaniu sporów, ich zachowanie będzie efektywne, bez względu na obowiązujące prawo (Cooter and Ulen, 1988)

Coase: Nie sformułowałem tej nazwy ani dokładnego brzmienia teorematu, wszystko to zawdzięczamy [Georgowi] Stiglerowi.

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

D. Allen: „Na początku Coase ukuł termin koszty transakcyjne, a pojęcie było bez formy i puste, a ciemność

unosiła się nad nim”.

Wynikają z niedoskonałej informacji

John Hicks i koszty handlu 1935…

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

Cooter i Ulen w podręczniku „Ekonomiczna Analiza Prawa”: Wymiana 3-etapowa: poszukiwania kontrahenta, negocjacji

dotyczących ceny oraz egzekwowania kontraktu.

Oliver Williamson:Koszty transakcyjne w ekonomii jak tarcie w fizyce.

Kenneth ArrowKoszty transakcyjne hamują, a w szczególnych przypadkach całkowicie

blokują powstawanie rynków

Koszty odrębne od kosztów produkcji

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

Janina Godłów-Legiędź i koszty podziału pracy

Pogłębianie i poszerzanie podziału pracy

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

D. Allen: Ujęcie neoklasyczne:

W modelach neoklasycznych ujmowane analogicznie do kosztów transportu

Koszty poszukiwania informacji o kontahentach, cenach

Koszty zarządzania i zawierania kontraktów(negocjacji)

Koszty kontroli wykonania kontraktu

Koszty przenoszenia praw własności – brak w socjalizmie i wewnątrz firmy.

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

D. Allen: Ujęcie ekonomiki praw własności

Wszelkie koszty związane z:

Ustanowieniem

Utrzymaniem

Zarządzaniem

Przenoszeniem

Ochroną

PRAW WŁASNOŚCI

III. Pojęcie kosztów transakcyjnychUjęcie Harolda Demsetza

Koszty – neoklasyczne

Teoria – ekonomika praw własności

Czy słusznie?

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

Wnętrze firmy – kontrakty pracodawca-pracownik

Koszt wymiany praw własności czy koszt własności?

Koszty transakcyjne czy koszty produkcji?

III. Pojęcie kosztów transakcyjnychRonald Coase i paradoksy

Coase – neoklasyk czy teoretyk praw własności?

Koszty używania mechanizmu cenowego

Świat Coase'a:

Koszty niepewności – niepewność wyniku negocjacji?

„Przyspieszenie transakcji”

Koszty alokacji praw własności?

III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

Koszty transakcyjne są mniejsze Koszty transakcyjne są większe

1. Przedmioty wymiany są standardowe. 1. Dobra są szczególnego rodzaju.

2. Prawa i uprawnienia stron są jasnozdefiniowane.

2. Prawa i uprawnienia stron są niejasne.

3. W wymianie uczestniczy niewielka liczba stron.

3. W wymianie uczestniczy wiele stron.

4. Stosunki między stronami są przyjazne. 4. Stosunki między stronami są wrogie.

5. Strony znają się. 5. Strony nie znają się.

6. Wymiana ma charakter natychmiastowy. 6. Wymiana rozłożona jest w czasie.

7. Wymiana jest bezwarunkowa. 7. Zastrzeżony jest warunek bądź termin.

8. Dochodzenie wykonania wymiany w sądzie jest łatwe i tanie.

8. Trudne i kosztowne dochodzeniewykonania wymiany w sądzie.

9. Brak możliwości zachowań strategicznych 9. Występują zachowania strategiczne

IV. Krytyka teorii Coase'aKrytyka twierdzenia o efektywności (mainstream)

19

1. Niefalsyfikowalność tezy o efektywności (mieszanka metodologii K. Poppera i M. Friedmana) – nieefektywne rozwiązanie jest wynikiem wcześniej nieznanych czy niezauważonych kosztów. Jednak aby przetestować teorię, trzeba wcześniej oznaczyć zbiór kosztów jakie mogą być wzięte pod uwagę. Stąd występuje wewnętrzna niemożliwość falsyfikacji teorii.

2. Ahistoryczny charakter tezy o efektywności – twierdzenie o efektywności jest statyczne, nie uwzględnia ewolucji stosunków społecznych.

3. Efektywność w praktyce prawnej – strony tocząc spór w sądzie nie żądają rozwiązań efektywnych, lecz jakiegokolwiek orzeczenia, które zmniejszy stan niepewności.

IV. Krytyka teorii Coase'aTworzenie i stosowanie prawa (Austriacy)

20

1. Teoria praw własności (czynników produkcji) Don Corleone (propozycje nie do odrzucenia).

2. Wydawanie orzeczeń w oparciu o teoremat Coase’a (na czym opiera się sąd?).

Keep your cattle off my land!

W świecie rzeczywistym są koszty transakcyjne :-)

Efekty dochodowe reguł odpowiedzialności

Ignorowanie kosztów psychicznych

IV. Krytyka teorii Coase'aKrytyka twierdzenia

Tradycyjne podejście cechowała tendencja do zaciemniania natury

wyboru, którego należy dokonać. Pytanie, zwykle stawiane w sytuacji,

gdy A wyrządza krzywdę B, dotyczące tego, jaką należy podjąć

decyzję, brzmi: jak powinniśmy powstrzymać A? Jednak to podejście

jest błędne. Mamy tu bowiem do czynienia z problemem natury mającym dwa aspekty. Oszczędzenie krzywdy B wyrządziłoby

krzywdę A. Prawdziwe pytanie, na które trzeba odpowiedzieć, brzmi: czy zezwolić A krzywdzić B lub czy zezwolić B krzywdzić A?

Problemem jest uniknięcie poważniejszej krzywdy

(Coase 1988, s.96).

IV. Krytyka teorii Coase'aPostulat normatywny

Odrzucenie tradycyjnej zasady ścisłej odpowiedzialności

(relatywizm etyczny)

Kalkulacja użyteczności a subiektywność kosztu

Skłonność do zapłaty (willingness to pay)

IV. Krytyka teorii Coase'aKrytyka postulatu normatywnego.

Dochodowość - efektywność - prawa własności

Koszt zewnętrzny Coase'a

IV. Krytyka teorii Coase'aKonsekwencje teorii

Podsumowanie

25

-Teoremat Coase’a jest tautologią, nie wnosi nic nowego, czego nie wiedzieliby Austriacy.

+Coase zapoczątkował debatę nad kosztami transakcyjnymi.

-Teoremat Coase’a jest niestosowalny w prawie i próba stosowania doprowadziłaby do zakwestionowania praw własności.

-Prawa własności są podstawą efektywności na rynku a-priori (konieczność internalizacji kosztów).

+Coase przekonał część ekonomistów, że rynek, w odpowiednich warunkach, jest w stanie efektywnie działać bez ingerencji instytucji państwowych.

Dziękujemy za uwagę!

Jacek KubiszSzymon Chrupczalski