KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY TOWARZYSTWA …bratkowice.pl/files/ziemia.bratkowicka/38.pdf ·...

NR 38listopad 2016

CENA: 5 zł

B r a t k o w i c k aB r a t k o w i c k aKWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW ZIEMI BRATKOWICKIEJ

ZIEMIA

Fot. Andrzej Bednarz

Czesław Janczarski

Powiewa flaga, gdy wiatr się zerwie,A na tej fladze, biel i czerwień,Czerwień to miłość,Biel serce czyste,Piękne są nasze barwy ojczyste.

„Barwy ojczyste”


Czas wciąż biegniew stronę wieczności

ile zostawimy po sobie miłości- prawdziwe skarbyprawdziwy nasz blaski sens życiaktóre mija…

Wiesław Janusz Mikulskiz cyklu „Krople snu”

1 listopada- UroczystośćWszystkich Świętych

1 listopada- UroczystośćWszystkich ŚwiętychCmentarz parafialny w Bratkowicach

ZIEMIA BRATKOWICKA nr 38/2016 3

SPIS TREŚCIZatrzymaj się to przemijanie masens... ................................................... 4

110 lat OSP Bratkowice pod wodząśw. Floriana ......................................... 5

Koncert Pieśni Patriotycznych podpatronatem Starosty Rzeszowskiego ... 8

Historia powstania Chóru Męskiego„Resonantae” ................................... 10

Spotkanie u Królowej Pokoju ......... 12

XI Koncert Pieśni Maryjnych .......... 14

„Bądźcie świadkami miłosierdzia” ... 15

Jak skutecznie uczyć się językówobcych? .............................................. 17

77 rocznica powołania SłużbyZwycięstwu Polski ............................. 18

Żywa lekcja historii ........................... 19

Odpust ku czci św. Huberta– patrona myśliwych ......................... 20

Wspomnienie o śp. LudwikuSawickim ............................................ 21

Kto ty jesteś? Polak Mały ................. 23

Czasem niemożliwe staje sięmożliwe .............................................. 24

Warto przeczytać .............................. 24

„Gminna Belferiada”, czyli DzieńEdukacji Narodowej na sportowo ... 25

Światowe Dni Młodzieży, czyliŚwiadectwo, Dobroć, Miłość! .......... 27

Wiesław Janusz Mikulski ................. 29

Z życia Powiatu Rzeszowskiego ...... 30

Jesienne przesilenie ......................... 32

Wspólne czytanie w bratkowickiejksiążnicy ............................................. 34

Sołtys informuje ............................... 35

Pielgrzymowanie na rowerze ........... 36

...Tylko koni brak ............................... 38

Przedszkolakiem każdy z nas,pasowania nadszedł czas... .............. 40

Inauguracja roku szkolnegow Niepublicznej Szkole Podstawowejw Bratkowicach ................................. 41

Kiedy do logopedy? ......................... 42

Piękniejsze otoczenie szkoły ............ 43

Pasowanie na uczniaw Niepublicznej SzkolePodstawowej w Bratkowicach ......... 44

Zebranie Wiejskie ............................ 45

Futbol amerykański – sport dlaludzi szukających mocnych wrażeń ... 46

Półkolonia w Niepublicznej SzkolePodstawowej w Bratkowicach ......... 47

Akademia Piłkarska „Bratek” ......... 48

Trzeci sezon „Bratka” Bratkowicew V lidze ............................................ 50

Tryptyk rzymski – ZdumienieZatoka lasu zstępujew rytmie górskich potokówten rytm objawia mi Ciebie,Przedwieczne Słowo.Jakże przedziwne jest Twoje milczeniewe wszystkim, czym zewsząd przemawiastworzony świat...co razem z zatoką lasuzstępuje w dół każdym zboczem...to wszystko, co z sobą unosisrebrzysta kaskada potoku,który spada z góry rytmicznieniesiony swym własnym prądem...– niesiony, dokąd?

Co mi mówisz górski strumieniu?w którym miejscu ze mną się spotykasz?ze mną, który także przemijam –podobnie jak ty...Czy podobnie jak ty?(Pozwól mi się tutaj zatrzymać –pozwól mi się zatrzymać na progu,oto jedno z tych najprostszych zdumień.)Potok się nie zdumiewa, gdy spada w dółi lasy milcząco zstępują w rytmie potoku– lecz zdumiewa się człowiek!Próg, który świat w nim przekracza,jest progiem zdumienia.(Kiedyś temu właśnie zdumieniu nadano imię «Adam».)

Był samotny z tym swoim zdumieniempośród istot, które się nie zdumiewały– wystarczyło im istnieć i przemijać.Człowiek przemijał wraz z nimina fali zdumień.Zdumiewając się, wciąż się wyłaniałz tej fali, która go unosiła,jakby mówiąc wszystkiemu wokoło:«zatrzymaj się! – masz we mnie przystań»«we mnie jest miejsce spotkaniaz Przedwiecznym Słowem» –«zatrzymaj się, to przemijanie ma sens»«ma sens... ma sens... ma sens!»

ZIEMIA BRATKOWICKA nr 38/20164

Zatrzymaj sięto przemijanie

ma sens...Listopad to chyba najbardziej re-fleksyjny czas w ciągu roku. Całaprzyroda przypomina nam o prze-mijaniu. Liście, które jeszcze wlecie były zielone, dziś nabierająkolorów jesieni i spadają z drzew.

W tym czasie licznie odwiedzamygroby naszych bliskich zmarłych. Moż-na powiedzieć tak obrazowo, że każdycmentarz to taki duży znak stop. Musi-my się zatrzymać i pomyśleć. Będąc nacmentarzu w sposób namacalny do-świadczamy kruchości i przemijalno-ści naszego życia. Widzimy, że grobówna cmentarzu nie ubywa, ale przybywa.Mamy świadomość, że kiedyś na cmen-tarzu stanie nasz grób. Z naszym imie-niem i nazwiskiem, datą urodzenia iśmierci.

Zatem, czy wobec tych wszystkichfaktów mamy wpadać w panikę i roz-pacz? Na pewno nie. Ludzkość w histo-rii dziejów poczyniła ogromne postępy.Widzimy je choćby w technice czy me-dycynie. Mamy coraz lepsze technolo-gie, komunikacje. Medycyna poradziłasobie już z wieloma chorobami. Alemamy świadomość jednej rzeczy. Poludzku, tylko o własnych siłach nie po-radzimy sobie ze zjawiskiem śmierci.Mówi się, że śmierć jest najbardziej de-mokratyczna. Bo umiera zarówno bied-ny i bogaty, umiera profesor i człowiek,który skończył kilka klas szkoły podsta-wowej. Nawet najlepszy lekarz możenasze życie przedłużyć dzięki zabiegommedycznym o kilka lat, ale nie może spo-wodować, że nie umrzemy.

Dlatego jako ludzie wiary uświada-miamy sobie, że tylko wiara w Boga jestjedyną odpowiedzią na przemijanie iśmierć człowieka. Ludzie niewierzącyczęsto w chwili śmierci swoich bliskichpopadają w rozpacz. Bo uważają, żeśmierć już wszystko skończyła, że śmierćto zderzenie się w wysokim murem, zaktórym już nic nie ma. Natomiast dlanas ludzi wierzących śmierć nie jestkońcem, ale dopiero początkiem nowe-

go życia z Bogiem w niebie. My wierzy-my, że w momencie śmierci staniemyprzed drzwiami nieba, które otworzynam Bóg. Wierzymy, że oprócz Boga,Matki Bożej, wszystkich świętych, anio-łów spotkamy tam swoich bliskichzmarłych. Co ważne w niebie nie będziejuż bólu, łez i cierpienia. Będzie to zu-pełnie inna jakość życia.

Jednak, żeby po śmierci trafić donieba, trzeba już teraz na ziemi żyć zBogiem. Chrystus wyraźnie nam mówiw Ewangelii: „Ja jestem zmartwych-wstaniem i życiem. Kto we Mnie wie-rzy, choćby i umarł, żyć będzie.” (J 11,25). Jeżeli wierzymy w Chrystusa. Spo-tykamy się z Nim na modlitwie, do-świadczamy Jego łaski w sakramentachpokuty i pojednania oraz spowiedzi, tojuż teraz nosimy w sobie życie wiecz-ne. Natomiast, gdy żyjemy w grzechachciężkich, to niestety sami zamykamy sięna wieczność. Dlatego ceńmy sobiechwilę obecną. Przeżywajmy ją z razemz Bogiem. Bo czas to wielki dar otrzy-many od Boga. Ma to do siebie, że nieda się już go cofnąć. Przeszłości niezmienimy, przyszłość jest niepewna inieraz do końca od nas nie zależy. Je-dyne na co mamy wpływ to chwila obec-na. Te chwilę możemy dobrze przeżyć.Ta chwila może nas przybliżyć dowieczności. Dlatego żyj na co dzień, zezmartwychwstałym, a sam zmartwych-wstaniesz. Na koniec kilka ciekawychmyśli sprzyjających refleksji nad wła-snym życiem.

Oto rzeczy najczęściej mówioneprzez osoby umierające, naprawdęotwiera oczy!

Po wielu latach pracy bez satysfak-cji, Bronnie Ware postanowiła poszukaćczegoś, co byłoby zgodne z jej wartościa-mi. Podjęła się pracy w hospicjum, gdzieprzez wiele lat pomagała osobom umie-rającym. Jakiś czas później spisała listępięciu rzeczy najczęściej żałowanychprzez jej pacjentów.

1. Szkoda, że nie miałem odwagi żyćtak jak naprawdę chciałem, a nie takjak inni tego ode mnie chcieli.

„To jest rzecz najczęściej żałowana.Gdy ludzie zdają sobie sprawę, że ichżycie dobiega końca patrzą wstecz iwidzą wyraźnie jak wiele z ich marzeńnigdy się nie spełniło. Większość ludzinie wypełniła nawet połowy swoich ma-rzeń i umarli z przekonaniem, że byłotak przez wybory, których dokonali.

Zdrowie daje nam wolność, której niedoceniamy, dopóki jej nie stracimy.”

2. Żałuję, że tyle pracowałem„Każdy mężczyzna, którym się opie-

kowałam tego żałował. Ominęło ichdorastanie swoich dzieci czy czas spę-dzony z żoną. Kobiety czasem też wyra-żały żal, że za dużo pracowały, ale po-nieważ większość była ze starszego po-kolenia, to zwykle zamiast pracowaćopiekowały się domem. Wszyscy męż-czyźni, którymi się opiekowałam żało-wali, że spędzili tyle czasu na pracy”

3. Szkoda, że nie miałem odwagiwyrazić prawdziwych uczuć

„Wiele osób chowa prawdziwe uczu-cia z obawy, by nie wywołać konfliktu zinnymi. W wyniku tego zgadzają się naśrednie życie i nigdy nie osiągają tego,co mogliby osiągnąć. Wiele z tych osóbrozchorowało się między innymi przezgorycz, którą nosili w sobie.

4. Mogłem więcej czasu poświęcić nautrzymanie kontaktu z przyjaciółmi

„Często ludzie nie dostrzegają korzy-ści jakie dają im starzy przyjaciele, ażdo ostatnich chwil życia. Często nie jestnawet możliwe odnalezienie takich przy-jaciół. Wiele osób dało się tak porwaćwirowi życia, że utracili w międzycza-sie swoich przyjaciół. Widziałam wieleżalu o niepoświęcanie przyjaciołomwystarczającej ilości czasu. Każda oso-ba tęskni za przyjaciółmi, gdy odchodzi”

5. Żałuję, że nie pozwoliłem sobiebyć szczęśliwszym

„To jest zaskakujące częste zdanie.Wiele osób dopiero na końcu życia zda-ło sobie sprawę, że bycie szczęśliwymto wybór. Tak bardzo trzymali się sche-matów i nawyków. Tak zwany „kom-fort” znajomych rzeczy zwyciężył nademocjami, a także nad ich życiem. Oba-wa przed zmianą zmusiła ich, by uda-wali przed innymi, a także przed samy-mi sobą, że są szczęśliwi, podczas gdygdzieś głęboko w środku tęsknili dotego, by w ich życiu znów pojawiło siębeztroskie śmianie się”.

Te rady są piękne i prawdziwe. Na-wet jeśli trudno nam w tej chwili myślećo tak ciężkich sprawach jak umieranie,to warto przemyśleć te kilka zdań. Lu-dzie, którzy je wypowiadali mieli zupeł-nie inną perspektywę niż my, zabieganii zatraceni w codzienności. Nie popeł-niajmy tych samych błędów.

Ks. Marcin Graboś


Taki był początek...

Mieszkańcy Bratkowic wiele latprzed założeniem Ochotniczej StrażyPożarnej, nękani byli częstymi plaga-mi pożarów. Niszczycielski żywioł, ja-kim bez wątpienia jest ogień, obracałw zgliszcza dorobek ludzkiego życia.Drewniane wówczas budynki z dacha-mi krytymi strzechą lub gontem, stwa-rzały ogromne zagrożenie pożarowe.Ogień bezlitośnie trawił nie tylko po-jedyncze budynki, ale całe zagrody zdobytkiem. W rozszalałych płomie-niach ginęli niekiedy ludzie i zwierzę-ta gospodarskie. Mieszkańcy byli cał-kowicie bezradni w nierównej walce ztym groźnym żywiołem. Nic dziwne-go, że coraz częściej zaczęli myśleć ozałożeniu we wsi straży ogniowej, do-statecznie przygotowanej do ratowaniadobytku w razie pożaru i wyposażonejw podstawowy sprzęt gaśniczy. W1906 roku, ówczesna Rada GminyBratkowice na czele z Wójtem Stani-sławem Lisem, zwołała zebranie wiej-skie, na którym wspólnie z mieszkań-cami, podjęto śmiałą decyzję o zało-żeniu we wsi Ochotniczej Straży Po-żarnej. Niemal natychmiast do strażyzapisało się 23 gospodarzy, gotowychbezinteresownie spieszyć z pomocąmieszkańcom na wypadek pożaru czyinnego zagrożenia. Z pośród siebiewybrali Zarząd OSP, na czele któregostanęli: Stanisław Lis – prezes i JanSzalony – naczelnik.

W 2016 roku upłynęło 110 lat odhistorycznej chwili rozpoczęcia działal-ności statutowej bratkowickiej strażypożarnej.

Jubileusz 110-lecia OSP

W niedzielę 11 września 2016 rokuOchotnicza Straż Pożarna w Bratkowi-cach, obchodziła 110-lecie swojejchlubnej działalności. Uroczystość za-inaugurowała Msza św. w miejscowymkościele parafialnym pw. św. JanaChrzciciela.

Liturgii mszalnej sprawowanej w in-tencji strażaków, ich rodzin oraz zmar-łych druhów, przewodniczył ks. PawełSamborski – kapelan Komendy Woje-wódzkiej i Miejskiej PSP w Rzeszowie.W koncelebrze Mszy św. uczestniczyli

110 lat OSP Bratkowice pod wodzą św. Florianaponadto: ks. kan. Józef Książek – ka-pelan powiatowy strażaków, proboszczbratkowickiej parafii, kapelan miejsco-wej OSP oraz ks. Jan Ziemiński – pro-boszcz parafii w Szufnarowej, wikariuszw Bratkowicach w latach 1998-2001,kapelan OSP.

Przed rozpoczęciem Mszy św. miej-scowy Chór Męski „Resonantae” podkierownictwem Jakuba Pięty odśpiewałHymn Związku OSP RP. Okoliczno-ściową homilię nawiązującą do trudówstrażackiej służby i postaci św. Florianapatrona strażaków, wygłosił ks. P. Sam-borski. Podczas Mszy św. wszyscy stra-żacy pod przewodnictwem ks. kan. J.Książka odnowili strażackie ślubowa-nie. Nabożeństwo zakończyło się wspól-nym odśpiewaniem pieśni kościelnej„Boże coś Polskę...”.

Główna część uroczystości

Bezpośrednio po Mszy św. PocztySztandarowe OSP i strażacy na czelez dh. Bogdanem Ciochem – komen-dantem gminnym ZOSP RP w Świl-czy oraz zaproszeni goście, udali sięna miejscowy stadion sportowy, gdzieodbyła się oficjalna część uroczysto-ści jubileuszowej. Po uroczystej cere-monii podniesienia flagi na maszt iodegraniu hymnu państwowego AdamMajka – spiker uroczystości, powitałw imieniu prezesa OSP dh. Mieczy-sława Leji wszystkich gości honoro-wych i strażaków. Następnie dh M.Leja wygłosił okolicznościowy referatz uwzględnieniem historii bratkowic-

kiej jednostki od początku jej założe-nia. Po jego wystąpieniu odbyła sięceremonia wręczenia medali „Za Za-sługi dla Pożarnictwa”, odznak „Stra-żak Wzorowy”, „Za wysługę lat” orazdyplomów honorowych.

Strażacy na medal

Tak mówi się o ludziach, którzyprzez wiele lat swojej bezinteresownejstrażackiej służby, spieszyli na pomocspołeczeństwu w razie pożaru, powodziczy innego zagrożenia. To oni przez dzie-sięciolecia mocno angażowali się wewszystkie ważniejsze inicjatywy i przed-sięwzięcia na rzecz swojej jednostki, miej-scowości i parafii. To oni w swoim lo-kalnym środowisku nadal, godnie kul-

tywują tradycje chrześcijańskie i patrio-tyczne swoich przodków. Nic więc dziw-nego, że strażacy wśród mieszkańcówBratkowic cieszą się niesłabnącymuznaniem i autorytetem.

Jubileusz 110-lecia bratkowickiejstraży pożarnej był okazją nie tylko dopodziękowań, gratulacji i życzeń dlawszystkich strażaków. Wielu z nich, tychnajbardziej zasłużonych, uhonorowa-nych zostało medalami „Za Zasługi dlaPożarnictwa”, odznakami: „StrażakWzorowy” i „Za wysługę lat”. Najstarsistażem członkowie OSP, wyróżnienizostali dyplomami uznania z podzięko-waniem za długoletnią ofiarną służbę,przyznanymi przez Zarząd OddziałuWojewódzkiego Związku OSP RP wRzeszowie.


Złote Medale „Za Zasługi dla Pożar-nictwa”, otrzymali druhowie: JózefMazan, Tadeusz Mytych, Stanisław Ro-gala, Marek Rządeczka, Józef Wojton iEdward Ząbczyk. Srebrne: Tadeusz Bed-narz, Władysław Dziedzic, Józef Jucha,Bogdan Majda, Stanisław Piątek, Euge-niusz Przywara, Stanisław Przywara iGrzegorz Surowiec. Brązowe: TadeuszCzech i Jan Stec.

Młodsi stażem druhowie, ale najbar-dziej zaangażowani w działalność bo-jową jednostki uhonorowani zostali od-znakami „Strażak Wzorowy”: Dawid Ju-cha, Mateusz Jucha, Michał Kwas, Grze-gorz Pięta, Krzysztof Plizga, Paweł Stec,Grzegorz Górski i Piotr Wojton.

Odznakami „Za wysługę lat” wyróż-nieni zostali druhowie: Bronisław Kwo-ka (55), Mieczysław Lewicki i TadeuszRogala (50), Tadeusz Bielenda, Stani-sław Jucha, Józef Przywara i EdwardZąbczyk (45), Mieczysław Pięta i Tade-usz Zając (40), Bogdan Jucha, Jan Kwo-ka i Władysław Pięta (35), ZbigniewBułatek, Jan Górski, Józef Jucha, PiotrJucha, Władysław Kwoczyński, Zbi-gniew Lewicki i Bolesław Lis (30), Ja-nusz Kania i Marek Rządeczka (25),Piotr Kwoka (20), Marcin Górski, AdamJucha i Sławomir Wojton (15), Krzysz-tof Kania (10), Mateusz Jucha, MichałKwas, Mateusz Mierzwa, Krzysztof Pli-zga, Paweł Stec, Ryszard Stanisławczyki Łukasz Warzocha (5).

Ponadto druhowie z ponad pięćdzie-sięcioletnim stażem służby w szeregachOSP, wyróżnieni zostali dyplomami ho-norowymi: Tadeusz Przywara (61 lat),Bronisław Kwoka (59), Władysław Ju-cha (54 lata – nadal aktywny członekczynny), Tadeusz Rogala (51) i Mieczy-sław Lewicki (51).

Medale, odznaki i dyplomy, wręcza-li: dh Edward Szlichta, st. bryg. Kazi-

mierz Witek, dh Tomasz Kwoka, AdamDziedzic, ks. Paweł Samborski, dh Mie-czysław Leja prezes OSP, dh Jan Gór-ski naczelnik OSP w Bratkowicach.

Goście honorowi

Strażacką tradycją jest od dawna za-praszanie na swoje jubileusze, okolicz-nych jednostek OSP wraz z pocztamisztandarowymi oraz gości honorowych.Niewątpliwie podkreśla to szczególnąrangę każdej uroczystości. Tak było wBratkowicach, gdzie na Jubileusz 110-

lecia miejscowej OSP, Zarząd tej jed-nostki zaprosił liczne grono gości, awśród nich: dh Edward Szlichta – dy-rektor Zarządu Wykonawczego Oddzia-łu Wojewódzkiego ZOSP RP w Rzeszo-wie, st. bryg. Kazimierz Witek – zastęp-ca komendanta miejskiego PSP w Rze-szowie, Adam Dziedzic – Wójt GminyŚwilcza i jego zastępca Sławomir Sty-ka, ks. kan. Józef Książek – KapelanPowiatowy Strażaków, proboszcz brat-

kowickiej parafii pw. św. Jana Chrzci-ciela, kapelan miejscowej OSP, ks.Paweł Samborski – Kapelan KomendyWojewódzkiej i Miejskiej PSP w Rze-szowie, wikariusz w parafii pw. bł. Ka-roliny Kózki w Rzeszowie, ks. Jan Zie-miński – proboszcz parafii w Szufnaro-wej, wikariusz w parafii Bratkowice wlatach 1998-2001, kapelan OSP, ks.Marcin Graboś i ks. Witold Pazdanwikariusze miejscowej parafii, WojciechWdowik – Regionalny Dyrektor Ochro-ny Środowiska w Rzeszowie, Anna Cy-merys – przedstawicielka Biur Posel-

skich: Stanisława Ożoga-Posła Parla-mentu Europejskiego oraz Mieczysła-wa Miazgi – Posła na Sejm RP, Tade-usz Pachorek – członek Zarządu Po-wiatu Rzeszowskiego i Tomasz Woj-ton radny powiatu rzeszowskiego,Piotr Wanat – Przewodniczący RadyGminy Świlcza wraz z radnymi: Bar-barą Buda, Natalią Skuba-Więcław iDominikiem Bąkiem. Robert Klaudel– prezes Przedsiębiorstwa Produkcji i


Handlu „Restol” w Bratkowicach orazMarek Rogala – kierownik produkcjiw tym zakładzie, Jerzy Chłopek – Nad-leśniczy Nadleśnictwa w GłogowieMłp. oraz Bernard Dworak – Leśni-czy Leśnictwa w Bratkowicach, dyrek-torzy placówek oświatowych w Bratko-wicach: Barbara Wasilewska-Naróg –Szkoła Podstawowa nr 2 im. św. JanaPawła II, Janina Gaweł – Niepublicz-na Szkoła Podstawowa im. ŻołnierzyArmii Krajowej i Krystyna Kubas –Przedszkole Publiczne im. św. JanaPawła II, dh Tomasz Kwoka – prezesZarządu Oddziału Gminnego ZOSPRP w Świlczy, dh Kazimierz Czyż –prezes Zarządu OG ZOSP RP w Świl-czy w latach 2002-2016, RyszardChmaj – inspektor UG w Świlczy. Prze-wodnicząca i prezesi organizacji spo-łecznych działających w Bratkowicach:Maria Nowożeńska – Koło Gospodyń

Wiejskich, Bogdan Wójcik – LudowyKlub Sportowy „Bratek”, Tadeusz Pię-ta – Towarzystwo Miłośników ZiemiBratkowickiej oraz Ryszard Franczyk– sołtys wsi Bratkowice.

Ponadto w gronie zaproszonych go-ści byli przedstawiciele podmiotów go-spodarczych, współpracujących z brat-kowicką jednostką OSP m.in. Bożena iPiotr Czapka – Zakład Drzewny w Czar-nej Sędziszowskiej, oraz przedstawicie-le i handlowcy z Bratkowic: KrzysztofCiszewski, Maria Pokrywa, AdamSmajdor, Tadeusz Surowiec, JózefOrzech, Marek Kowal i Ryszard Lis.Uroczystość jubileuszową zaszczyciliswą obecnością również mieszkańcyBratkowic i rodziny strażaków.

Wystąpienia okolicznościowezaproszonych gości

Są stałym punktem harmonogramustrażackich uroczystości i jubileuszy. Zmównicy przekazywane są wówczas gra-tulacje, podziękowania i życzenia, kie-rowane do wszystkich druhów z jednost-ki jubilatki. Także w Bratkowicach, go-ście honorowi w swych wystąpieniach,podkreślali dotychczasowe dokonaniastrażaków, ich osiągnięcia, sukcesy iofiarność podczas prowadzenia akcjiratowniczo-gaśniczych. Oprócz szcze-rych życzeń, składanych na ręce prezesaOSP dh. Mieczysława Leji wygłaszają-cy mowy przekazywali listy gratulacyj-ne, okolicznościowe „grawertony”, pa-miątkowe statuetki i puchary.

Mowy okolicznościowe wygłaszalikolejno: Adam Dziedzic – Wójt Gminy

Świlcza, dh Edward Szlichta – dyrek-tor ZWOW ZOSP RP w Rzeszowie, st.bryg. Kazimierz Witek – zastępca ko-mendanta miejskiego PSP w Rzeszowie,Tadeusz Pachorek i Tomasz Wojton –radni powiatu rzeszowskiego, przekaza-li oni list gratulacyjny od Starosty Rze-szowskiego, Wojciech Wdowik – Regio-nalny Dyrektor Ochrony Środowiska wRzeszowie, który dodatkowo przekazałlist gratulacyjny od Posła na Sejm RPZbigniewa Chmielowca, Piotr Wanat –Przewodniczący Rady Gminy Świlczaoraz radni: Natalia Skuba-Więcław,Barbara Buda i Dominik Bąk. RobertKlaudel – prezes PPiH „Restol” w Brat-kowicach i dh Tomasz Kwoka – prezesZOG ZOSP RP w Świlczy.

Adam Dziedzic – Wójt Gminy, taknapisał w swoim liście gratulacyjnym dobratkowickich strażaków:

„Szanowni Druhowie – członkowieOchotniczej Straży Pożarnej w Bratkowi-cach. Proszę przyjąć wyrazy uznania i gra-tulacje z okazji pięknego Jubileuszu 110-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Brat-kowicach. Wasza jednostka stała się nietylko miejscem doskonalenia umiejętno-ści gaśniczo-ratowniczych, ale takżeostoją patriotyzmu, tradycji i kultury lu-dowej Waszego środowiska. Z szacun-kiem przywołuję wszystkie pokolenia brat-kowickich strażaków – ochotników orazbudowniczych Domu Strażaka.

Życzę dalszego dynamicznego rozwo-ju jednostki i doskonalenia Waszych uro-czystości ratowniczych. Niech św. Flo-rian, nieustający Patron strażaków po-zwoli Wam godnie pełnić służbę Bogu,Ojczyźnie i ludziom”.

Na zakończenie, dh M. Leja podzię-kował wszystkim mówcom za przeka-zane gratulacje i życzenia. Podziękowałrównież wszystkim przedstawicielomurzędów, instytucji, Związku OSP RP,Państwowej Straży Pożarnej, firm i pry-watnym przedsiębiorcom, za dotych-czasową konstruktywną współpracę,pomoc i wsparcie w działalności statu-towej bratkowickiej OSP.

Spotkanie integracyjne

Po zakończeniu uroczystości na sta-dionie, wszyscy strażacy i zaproszeni go-ście, udali się do Domu Strażaka nawspólny obiad i poczęstunek. W trakciespotkania, wszyscy jego uczestnicy, do-konywali symbolicznego „wbijania”gwoździ z wygrawerowanymi nazwiska-mi w tablicę pamiątkową, przygotowanąz okazji 110-lecia OSP. Na sali wyekspo-nowano siedem tomów kronik bratko-wickiej jednostki z jej bogatą historią. Wjednej z nich zaproszeni goście i przed-stawiciele jednostek OSP z naszej gmi-ny, dokonywali okolicznościowych wpi-sów z życzeniami i gratulacjami dla jed-nostki jubilatki. Wszyscy zaproszeni go-ście i strażacy, otrzymali pamiątkowedługopisy z nadrukiem: „110 lat Ochot-niczej Straży Pożarnej w Bratkowicach”.

Wspólne spotkanie przy kawie i her-bacie, sprzyjało życzliwym rozmowomi wspomnieniom. Jubileuszowy tortufundował Krzysztof Ciszewski – Ho-tel i Restauracja „Zacisze” w Bratkowi-cach. Przyjacielska i rodzinna atmosfe-ra, jak panowała w trakcie biesiadnegospotkania dowiodła, że strażacy z gmi-



Wisława Szymborska

„Gawęda o miłoścido ziemi ojczystej”

Bez tej miłości można żyć,mieć serce suche jak orzeszek,malutki los naparstkiem pićz dala od zgryzot i pocieszeń,na własną miarę znać nadzieję,w mroku kryjówkę sobie uwić,o blasku próchna mówić „dnieje”,o blasku słońca nic nie mówić.

Jakiej miłości brakło im,że są jak okno wypalone,rozbite szkło, rozwiany dym,jak drzewo z nagła powalone,które za płytko wrosło w ziemię,któremu wyrwał wiatr korzeniei jeszcze żyje cząstkę czasu,ale już traci swe zieleniei już nie szumi w chórze lasu?

Ziemio ojczysta, ziemio jasna,nie będę powalonym drzewem.Codziennie mocniej w ciebie wrastamradością, smutkiem, dumą, gniewem.Nie będę jak zerwana nić.Odrzucam pusto brzmiące słowa.Można nie kochać cię – i żyć,ale nie można owocować.

Inicjatywa tego wydarzenia powsta-ła w 2015 roku, a pierwsza jego edycjaspotkała się z dużym zainteresowa-niem. Organizatorem koncertu była

tyczną, patronat honorowy nad tymprzedsięwzięciem zgodził się objąćStarosta Rzeszowski – pan Józef Jo-dłowski. Koncert poprzedziła Msza św.

parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Brat-kowicach i Chór Męski RESONAN-TAE z Bratkowic. Już od pierwszejedycji spotkania z muzyką patrio-

ny Świlcza, są doskonale zintegrowaninie tylko podczas różnych uroczystości,ale przede wszystkim podczas prowa-dzenia wspólnych akcji ratowniczo-ga-śniczych i powodziowych.

Podziękowanie

Jubileusz 110-lecia bratkowickiejOSP, został zorganizowany perfekcyjniedzięki dużemu zaangażowaniu i pracyZarządu tej jednostki, strażaków i innychosób. Prawidłowa organizacja, przygo-towanie i sprawne przeprowadzenie uro-czystości nie byłoby możliwe bez wspar-cia i pomocy finansowej niektórychurzędów, instytucji i prywatnych firm.

Zarząd OSP szczerze docenia tę po-moc i pragnie serdecznie podziękować,szczególnie: Adamowi Dziedzicowi –Wójtowi Gminy Świlcza, Jerzemu Chło-pek – Nadleśnictwo w Głogowie Młp.Józefowi Jodłowskiemu – StarościeRzeszowskiemu, Robertowi Klaudel –prezesowi PPiH”Restol” sp. z.o.o. wBratkowicach, Mieczysławowi Miazga– Posłowi na Sejm RP, właścicielowi fir-my „Smak-Górno”, Adamowi Majce –dyrektorowi Gminnego Centrum Kul-tury, Sportu i Rekreacji w Świlczy z/s wTrzcianie, Bożenie i Piotrowi Czapka –Zakład Drzewny w Czarnej Sędziszow-skiej, Marii Pokrywa – Sklep Wielo-branżowy w Bratkowicach, Krzysztofo-wi Ciszewskiemu – Hotel „Zacisze” wBratkowicach, Edwardowi Sudoł, – Za-kład Kamieniarski w Kłapówce orazprzedsiębiorcom i handlowcom z Brat-kowic: Adamowi Smajdor – firma„Drewnex”, Tadeuszowi Surowcowi –FHU „Węglozłom, Józefowi Orzech –Sklep Spożywczo-Przemysłowy, Da-mianowi Kwoce – prezesowi firmy

„Bratcar”, Markowi Kowalowi – firma„Marpol” i Ryszardowi Lisowi – firma„Bratex”.

Ponadto Zarząd OSP szczególniedziękuje Panu Adamowi Majce – dyrek-torowi Gminnego Centrum Kultury,Sportu i Rekreacji w Świlczy z/s w Trzcia-nie, za wszelką pomoc w organizacji iprofesjonalnym przeprowadzeniu jubile-uszu 110-lecia jednostki. Zarząd dziękujerównież dh. Bogdanowi Ciochowi, Ko-mendantowi Gminnemu ZOSP RP wŚwilczy, za przygotowanie strażaków doceremoniału 110-lecia OSP oraz godnepełnienie zaszczytnej funkcji dowódcyuroczystości. Serdeczne podziękowanieZarząd składa na ręce Pani Marii Nowo-żeńskiej – przewodniczącej miejscowe-go Koła Gospodyń Wiejskich oraz człon-kiniom tej organizacji, za wzorowe przy-gotowanie kulinarnej oprawy strażackie-go jubileuszu. Serdeczne podziękowaniaZarząd OSP kieruję do Pana AndrzejaBednarza, redaktora kwartalnika Zie-mia Bratkowicka za bardzo profesjonal-ne udokumentowanie fotograficzne i au-dio-wizualne naszych strażackich uro-czystości.

Wiele własnego czasu i pracy w or-ganizację swojej uroczystości, poświęcilibratkowiccy strażacy. Szczere podzię-kowanie Zarząd kieruje szczególnie dotych druhów, którzy najmocniej zaanga-żowali się w jej przygotowanie i prze-prowadzenie. Jednak słowa najwyższe-go uznania i podziękowania, moim zda-niem, należą się dh. Mieczysławowi Leji– prezesowi OSP oraz dh. Janowi Gór-skiemu – naczelnikowi, za ciężką pracęi poświecenie najwięcej swojego czasuw organizację i przebieg uroczystości110-lecia OSP.

Oprac. Władysław Kwoczyński

Koncert Pieśni Patriotycznychpod patronatem Starosty Rzeszowskiego

Z okazji Święta Niepodległości w niedzielne popołudnie 13 listopada w kościele parafialnym pw. Św. JanaChrzciciela w Bratkowicach już po raz drugi odbył się „Koncert Pieśni Patriotycznych” połączony z 20-leciempowstania Chóru Resonantae.


o godz. 16.00 w intencji Ojczyzny i ju-bileuszu 20-lecia powstania chóru, któ-rej przewodniczył ks. Jerzy Paradysz– dziekan Dekanatu Rzeszów – Zachódw asyście ks. Józefa Książka – pro-boszcza parafii Bratkowice. Homilięwygłosił ks. Marcin Graboś – bratko-wicki wikariusz, który powiedziałm.in., że trzeba nam dziękować tymwszystkim, którzy za wolną Polskę wal-czyli, którzy przelewali za Nią krew,bo dzięki ich silnej wierze wyszła iskrado wolności. Nawiązał również do koń-czącego się Roku Miłosierdzia, 1050.Rocznicy Chrztu Polski i Aktu Przyję-cia Jezusa za Króla i Pana. Na zakoń-czenie podkreślił, że jeśli będziemyposłuszni Jezusowi, to możemy byćspokojni o naszą Ojczyznę. Oprawę li-turgii mszalnej uświetniły przybyłe nakoncert chóry.

Koncert pieśni patriotycznych roz-począł się o godz. 17.30 od występuprzedszkolaków z Publicznego Przed-szkola w Bratkowicach. Dzieci podczujnym okiem swoich wychowawcówpani Ewy Kwoki i pani Lucyny Trze-ciak zaśpiewały dwie piosenki Polska iMoja Ojczyzna.

Przesłanie pieśni patriotycznych jestnierozerwalnie związane z tematyką re-ligijną. Maryja – Królowa Polski – tobohaterka wielu pieśni zarówno reli-gijnych jak i patriotycznych. Każdy znas doskonale zna te słowa, jednej z po-pularniejszych pieśni maryjnych:

Z dawna Polski Tyś Królową, Maryjo!Ty za nami przemów słowo, Maryjo!Miej w opiece naród cały,Który żyje dla Twej chwały,Niech rozwija się wspaniały, Maryjo!

Jako pierwszy z chórów wystąpiłChór CREDO z parafii pw. Wniebo-wzięcia NMP Rzeszów – Zalesie, któ-ry m.in. wykonał właśnie tę pieśń orazModlitwę obozową. Dyrygował panWojciech Bednarczyk.

Gdyby szukać odpowiedzi na pyta-nie: która z pieśni jest najbardziej zwią-zana z Świętem Niepodległości, to moż-na pokusić się o stwierdzenie, że są topieśni powstałe podczas I wojny świa-towej. Tak jest z pieśnią Białe róże (po-wszechnie znana jako Rozkwitały pąkibiałych róż). Dlaczego? O ile pierwo-wzór tekstu pieśni powstał w 1914 roku,to nową wersje tekstu stworzono wła-śnie w 1918 roku, a w okresie między-wojennym pieśń ta była powszechnieznana w wojsku. Podobnie sytuacja ma

się z dobrze wszystkim znaną Piechotą,która prawdopodobnie również po-wstała pod koniec I wojny światowej.Obydwie te pieśni zaprezentował ChórCANTUS przy GCKSiR w Świlczy zsiedzibą w Trzcianie. Dyrygował panŁukasz Adamus.

O Ziemio Polska!Ziemio trudna i doświadczona!Ziemio piękna! Ziemio moja!Bądź pozdrowiona!

Mało która postać wywierała (i na-dal wywiera wpływ) na polskich arty-stów w takim stopniu jak św. Jan PawełII. Te słowa wypowiedziane przez OjcaŚwiętego Jana Pawła II stały się kanwąkompozycji Juliusza Łuciuka z 1987roku. Pieśń tę oraz Modlitwę o Pokójusłyszeliśmy w wykonaniu chóru CAN-TAMUS parafii pw. Św. Józefa Robot-nika w Pstrągowej. Dyrygował panPaweł Łącki.

Mimo, że następne dwie pieśni po-wstały w okresach, które dzieli ponad150 lat różnicy, to łączy je bardzo wie-le. Starsza (z roku 1816) Boże coś Pol-skę i młodsza (lata 90. XX wieku) Oj-czyzno ma to dwie pieśni, które ojczy-znę traktują jako najwyższą wartość.Obydwie te pieśni usłyszeliśmy w wy-konaniu Chóru ALBA CANTANS pa-rafii pw. Miłosierdzia Bożego Rze-szów – Biała. Dyrygowała pani Korne-lia Ignas.

Miłość, przyjaźń, wiara – trzy wiel-kie wartości w życiu każdego mężczy-zny. Rozmaryn – w wierzeniach ludo-wych to symbol miłości i wierności.Pierwowzór pieśni O mój rozmaryniesięga prawdopodobnie już kampaniinapoleońskiej. Michał Sokolnicki, wswoich wspomnieniach napisał, że je-den z członków kompanii krakowskie-go Strzelca, nauczył jej resztę oddzia-łu, w trakcie marszu z Lanckorony doKrakowa, w dniu 14 kwietnia 1913 r.Pisze: „Nie wiem, skąd ją przyniósł, zjakiej tradycji wydostał młodzieniec,który maszerował wówczas w naszejpierwszej czwórce. Swoim młodym, tro-chę jeszcze dziecinnym głosem zanuciłją nam z początku sam; monotonniew takt ociężałego, nieskładnego mar-szu pochwyciły ją to i ówdzie żołnier-skie głosy. [...] Należałem do tych, coprosili wciąż o jej powtarzanie, od in-nych więc śpiewów wracaliśmy do niej iw końcu jeszcze przed Krakowem umia-ła ją cała nasza kompania na pamięć iwybijała ciągle jej takt swym marszem.

Tak przeszła ona potem do innych od-działów, weszła do skarbu wojska, za-częła swoją długą wędrówkę po szere-gach chodzących po Polsce”. W wyko-naniu gospodarzy koncertu ChóruMęskiego RESONANTAE, którymdyrygował pan Jakub Pięta usłyszeli-śmy pieśni skierowane do trzech wiel-kich wartości w życiu każdego męż-czyzny – do Kobiety, do Przyjaciela ido Boga. Były to pieśni: O mój rozma-rynie, Sadźmy przyjacielu róże, Boże,chroń i ocal ten nasz kraj.

Na zakończenie uroczystego kon-certu, w wielkim finale tego wieczoru,połączone chóry wykonały Gaude Ma-ter Polonia – hymn z trzynastowiecznejłacińskiej historii rymowanej. Jego pe-łen majestatu i podniosły charaktersprawił, że już w okresie średniowie-cza zyskał dużą popularność. Przezwieki śpiewany (aż do dzisiaj) w chwi-lach szczególnie uroczystych. Dyrygo-wał pan Jakub Pięta. Licznie zgroma-dzona publiczność w bratkowickiejświątyni ze wzruszeniem wysłuchałapieśni narodowych i gromkimi brawa-mi nagradzała każdy występ uczestni-ków. Koncert bardzo sprawnie prowa-dził ks. Marcin Graboś.

Za udział w Koncercie Pieśni Pa-triotycznych wszystkie chóry otrzyma-ły od organizatorów podziękowania ipamiątkowe statuetki, które w imieniuStarosty Rzeszowskiego wręczyli: panTadeusz Pachorek – członek Zarządupowiatu rzeszowskiego, pan TomaszWojton i pan Sławomir Miłek radnipowiatu rzeszowskiego, ks. Józef Ksią-żek – proboszcz parafii Bratkowice ipan Bogdan Wójcik – prezes chóruResonantae.

Organizatorzy koncertu składają ser-deczne podziękowania:– Staroście Rzeszowskiemu panu Jó-

zefowi Jodłowskiemu za honorowypatronat i ufundowanie pamiątko-wych dyplomów i statuetek.

Sponsorom:– panu Krzysztofowi Ciszewskiemu –

właścicielowi hotelu Zacisze (Brat-kowice)

– państwu Bożenie i Andrzejowi Za-bawskim – firma Usługi Gazowo-Sanitarne (Rzeszów)

– panu Michałowi Flis – firma Drew-profil (Bratkowice – Dąbry)

– państwu Alinie Goldman i Krzyszto-fowi Dąbrowskiemu – firma ERRIS.

Jakub Pięta


dziedzinami, które według niego niero-zerwalnie się łączą, szczególnie w od-niesieniu do zagadnień dziedziny jakąjest chóralistyka.

Jakub jest pomysłodawcą nowej na-zwy dla chóru, która brzmi: Chór Męski„Resonantae” z Bratkowic. Słowo „re-sonantae” pochodzi z języka łacińskie-go. Można tłumaczyć pośrednio jakoecha, odgłosy, ale przede wszystkimbrzmienia. Nadanie takiej nazwy chóro-wi miało niejako charakter symbolicz-ny, gdyż kojarzyć się może z nową erązespołu, który dąży do uzyskania nowychbrzmień, przejawiających się również wdoborze innowacyjnego repertuaru. Wrepertuarze chóru nadal znajdują się tra-

dycyjne pieśni religijne (eucharystyczne,pasyjne, maryjne, kolędy), jednak corazczęściej chór sięga po młodzieżowe pie-śni religijne, opracowując je i aranżującw klasyczny sposób (oczywiście w odnie-sieniu do zdobyczy tradycji), przez conadaje im nowatorski charakter. Dodat-kowo w repertuarze chóralnym znajdująsię pieśni biesiadne, popularne, a nawetpatriotyczne. Aktualnie w chórze śpie-wa 19 mężczyzn. Prezesem chóru jestBogdan Wójcik.

Andrzej Bednarz

Chór Parafialny w Bratkowicachzostał utworzony jesienią 1995roku. Jest on kontynuatorem idziedziczy tradycje chóru powsta-łego na początku lat 70-tych ubie-głego wieku.

Jego założycielem był ówczesny wi-kariusz parafii ks. Krzysztof Gac, któryzarazem pełnił funkcję dyrygenta, kie-rownika i opiekuna duchowego chóru.Po raz pierwszy chór zaprezentował sięze swoim repertuarem podczas ŚwiątBożego Narodzenia. W sierpniu 1996

roku po odejściu z parafii ks. Gaca, obo-wiązki dyrygenta i opiekuna chóruprzejął miejscowy organista pan JózefPepera. Na krótko, bo od września 2003roku do lipca 2004 roku chórem kiero-wał ks. Marek Prajsnar. Członkowiechóru to amatorzy, których łączy wspól-na pasja – muzyka i zamiłowanie do śpie-wu. Poprzez wspólny śpiew poszerzająnie tylko wiedzę muzyczną, ale realizują

swoje muzyczne zainteresowania. W ichrepertuarze znajdują się pieśni i utworyreligijne dla poszczególnych okresówroku kościelnego, a także pieśni patrio-tyczne i biesiadne. Chór swoim śpiewemubogaca także Msze św. ślubne. Od 2014roku jest współorganizatorem koncer-tów bożonarodzeniowych w Bratkowi-cach, a od 2015 roku koncertów pieśnipatriotycznych.

Jesienią 2015 roku nowym dyrygen-tem chóru został Jakub Pięta z zawodumuzyk instrumentalista w specjalnościfortepian. Ukończył Państwową SzkołęMuzyczną II stopnia przy Zespole SzkółMuzycznych nr 1 im. Karola Szymanow-skiego w Rzeszowie. Jest absolwentemWydziału Historycznego UniwersytetuJagiellońskiego, kierunek: muzykolo-gia, gdzie w 2012 roku obronił tytuł li-cencjata, a dwa lata później uzyskał tytułmagistra muzykologa w specjalności re-cepcja i estetyka muzyki. Dodatkowo w

2015 r. ukończył bu-downictwo (w spe-cjalności konstruk-cje budowlane i inży-nierskie) na Poli-technice Rzeszow-skiej im. IgnacegoŁukasiewicza. Na codzień pracuje w bran-ży budowlanej, a tak-że spełnia się jako na-uczyciel w szkołachmuzycznych, gdzieuczy gry na fortepia-nie. Swoją przyszłośćwiąże z obydwiema

Założyciel Chóru ks. Krzysztof Gac.

Historia powstania Chóru Męskiego„Resonantae”

Jakub Pięta – obecny dyrygent.

Józef Pepera – długoletni dyrygent i kie-rownik chóru.

Rok 1995. Chórzyści z ks. Krzysztofem Gacem.


Jubileusz 20-lecia Chóru Męskiego „Resonantae”(fotoreportaż)


Chórzyści i zaproszeni goście na sali w Domu Strażaka. Podziękowanie dla p. Józefa Pepery.

Gratulacje składają Radni Powiatu Rzeszowskiego i Wójt Gminy Świlcza.

Chór Alba Cantans. Chór Cantus.

Chór Credo. Chór Resonantae z urodzinowym tortem.


Spotkanieu Królowej

Pokoju„Góra z górą się nie spotka,a człowiek z człowiekiem zawsze”.

Podczas miesięcznego pobytu w Me-djugorie, doświadczyłam sprawdzeniasię tego przysłowia. Pewnego dnia wy-brałam się samotnie na drogę krzyżową.Wspinając się na górę Kriżawec, docho-

dziłam, o ile dobrze pamiętam doczwartej stacji drogi krzyżowej i nagleusłyszałam moje imię. Rozglądnęłam sięskąd dochodzi ten głos i zobaczyłamprzyjazne oblicza. Jakież było moje zdzi-wienie, gdy okazało się, że są to państwoCecylia i Ryszard Homa z Bratkowic.Miło było spotkać swoich na „obcej zie-mi’, tym bardziej, że oni przyjechali zpielgrzymką z Rzeszowa, a ja z grupąniepełnosprawnych z Ukrainy.

Chciałabym podzielić się z Czytel-nikami Ziemi Bratkowickiej przeżycia-mi związanymi z pobytem w tym szcze-gólnym miejscu jakim jest Medjugorie(nazwa pochodzi od położenia tej miej-scowości pomiędzy górami).

Medjugorie (znajdujące się w Bośni-Hercegowinie) jest obecnie miejscempielgrzymowania tysięcy ludzi z całegoświata, w związku z trwającymi tam od35 lat objawieniami Matki Bożej. Jed-nak miejsce to jest szczególne, także

przez to, że przez wieki tamtejsi miesz-kańcy odważnie bronili i wyznawaliswoją wiarę w Boga, nawet w obliczuwielkich prześladowań. Dlatego też,zgodnie z wolą Bożą, Najświętsza Dzie-wica Maryja zaczęła się tam objawiaćgrupie sześciorga dzieci od 1981 roku.Objawienia do tej pory nie są potwier-dzone przez Kościół, ponieważ ciągletrwają. Odpowiednia komisja kościelnabada je i przedstawia Ojcu Świętemu.Nigdy do tej pory w historii Kościołanie było objawień, które trwałyby takdługo. Do tej pory codzienne objawie-nia ma troje wizjonerów: Wicka, Mariai Iwan. Troje pozostałych wizjonerów:Iwanka, Mirjana i Jakub, otrzymali jużwszystkie tajemnice, które Maryja chcia-

ła im przekazać i teraz mają objawieniatylko raz w roku.

Dane mi było przebywać w Medju-gorie akurat w okresie przygotowań doświętowania Jubileuszu 35-lecia obja-

wień. W związku z tym, podczas 9- dnio-wej nowenny przed tą uroczystością,uczestniczyłam wraz ze wspólnotą Świa-tło Maryi, w codziennej pielgrzymce nagórę Podbrdo (góra objawień). Wspina-nie się na tę górę jest związane z mo-dlitwą różańcową, którą podczas nowen-ny, każdego rana prowadził ktoś z wi-zjonerów. Modlitwa kończyła się naszczycie góry, przy figurze Maryi (usta-wionej tam przez małżeństwo z Korei,jako votum wdzięczności za cudowneuzdrowienie ich głuchoniemego dziec-ka). Na zakończenie modlitwy każdegoporanka, ktoś z wizjonerów dawał świa-dectwo objawień Maryjnych, wspomina-jąc początki tych objawień i przekazu-jąc najważniejsze orędzia. Czynili to wsposób bardzo prosty i dostępny dla każ-dego. Podobnie jak bardzo prostymi sąorędzia Maryi. To, do czego szczególnienawołuje Maryja przez te wszystkie lataJej objawień, można przedstawić w pię-ciu punktach (Maryja w objawieniachokreśla je jako 5 kamieni w walce z go-liatem-złym duchem):1. Modlitwa sercem – modlitwa różań-cowa.2. Eucharystia.3. Pismo Święte.4. Post.5. Spowiedź.

Przemierzając uliczki Medjugorie,często zwracałam uwagę na ludzi z ró-żańcami. Nierzadko widziałam męż-czyzn z różańcem w ręku albo na szyi,to co jest raczej rzadkim widokiem winnych miejscach. Ludzie modlili się wciszy, albo głośno, jeśli szli w grupie.Matka Boża w objawieniach prosi szcze-gólnie o modlitwę różańcową. Znamwielu ludzi, którzy są bardzo związani zMedjugorie i starają się codziennie od-mawiać 3 części różańca. Mi niestety


jeszcze się to nie udaje na co dzień. Tamw Medjugorie, to było bardzo łatwe i by-wało, że w ciągu jednego dnia odmawia-łam więcej różańców, częściowo wspól-nie, a częściowo indywidualnie. W cen-trum życia parafii w Medjugorie jest Eu-charystia. Wprawdzie jest to miejsce ob-jawień Maryjnych, ale sama Maryja ni-gdy nie zatrzymuje na sobie. Ona przy-chodzi po to, by prowadzić swe dziecido Boga i pomagać im rozeznawać Jegowolę. Duszpasterze Medjugorie takżebardzo troszczą się o to, by w centrumuwagi pielgrzymów był Jezus. Trzy razyw tygodniu wieczorami mają miejscebardzo piękne, głębokie adoracje Naj-świętszego Sakramentu, a w pozostałedni są inne nabożeństwa po Mszy świę-tej. W lecie w związku z tym, że przy-bywa dużo pielgrzymów, na ogół Litur-gia Eucharystyczna i inne modlitwymają miejsce na ołtarzu polowym. Li-turgia jest zawsze bardzo uroczysta ipięknie przygotowana. Jeśli ktoś wybie-ra się do Medjugorie, to dobrze jestwziąć ze sobą słuchawki do telefonu,bo na ogół jest tłumaczenie na językpolski i można podczas Eucharystiisłuchać we własnym języku, uruchamia-jąc radio w telefonie komórkowym. Jadwukrotnie użyczyłam moich słucha-wek paniom z Polski, które były bardzowdzięczne, że dzięki temu mogły zro-zumieć homilię. Podczas trwającej no-wenny przed rocznicą objawień, troje wi-zjonerów każdego dnia na wieczornejEucharystii modliło się odmawiającMagnificat, jako dziękczynienie PanuBogu za dar objawień Maryjnych.

Matka Boża w Medjugorie, nie obja-wia niczego nowego. Ona wytrwale za-

chęca do czytania Biblii i przypominato, co Bóg mówi w Swoim Słowie. Ma-ryja podczas pierwszych objawień wMedjugorie przedstawiła się jako Kró-lowa Pokoju i bardzo często w swychorędziach wzywa do modlitwy o pokójna świecie. Prosi także, byśmy pielęgno-wali pokój w naszych sercach i staralisię budować go w relacjach rodzinnych,sąsiedzkich oraz w miejscach pracy,wszędzie tam dokąd Bóg nas posyła.Podczas pobytu w Medjugorie częstouświadamiałam sobie, że to miejsceistotnie przepełnia głęboki pokój. My-ślę, że bardziej byłam uwrażliwiona nawyczuwanie tego, także przez to, że przy-jechałam z kraju dotkniętego od dwóchlat wojną. Maryja wzywa swe dzieci nietylko do częstej modlitwy, ale prosi tak-że o post o chlebie i wodzie dwa razy wtygodniu. Dla wielu ludzi wydaje się tobardzo trudnym wymogiem, dla mnieosobiście też. Jednak w Medjugorie jestjakaś szczególna łaska postu. We wspól-nocie w której mieszkałam, a która au-tentycznie stara się żyć orędziami Ma-ryi, istotnie ten post jest zawsze zacho-wywany. Niezależnie od tego czy na po-siłku byli obecni jacyś goście, (a byli tamniemalże na co dzień, bo wspólnota po-sługuje pielgrzymom ze wschodu), nastole był tylko chleb i woda. Wyjątek byłtylko dla osób chorych. Post ma wielkąwartość w oczach Bożych i Bóg przezMaryję przypomina o nim. Osoby, któ-re ze względu na stan zdrowia, nie mogąpościć, powinny na inny sposób składaćofiarę Panu Bogu. Jednym z pięciu ka-mieni w walce ze złym duchem, jest Sa-krament Pojednania, do którego Maryjazachęca, aby przystępować przynajmniej

raz w miesiącu. Medjugorie jest nazy-wane konfesjonałem świata, z tego wzglę-du, że spowiada się tam tysiące ludzi ikażdy ma możliwość spowiedzi we wła-snym języku. Bywa, że niektórzy ludziedotknięci szczególną łaską Bożą, od-ważają się na spowiedź po wielu latach.Byłam świadkiem tego, jak jeden z męż-czyzn – niewidzący, zdecydował się naspowiedź po 20 latach. Prowadzony zarękę przez Księdza, podczas wspinacz-ki na górę Podbrdo, został dotkniętyłaską nawrócenia i schodził już z tejgóry przemieniony, po odbytej w dro-dze spowiedzi.

Podczas pobytu w Medjugorie do-świadczyłam wielu łask, usłyszałampiękne historie nawróceń i wzruszająceświadectwa uzdrowień, których tam sątysiące. Szczególnym jednak czasemłaski był dla mnie pobyt na seminariumdla osób niepełnosprawnych. Po raz pią-ty parafia w Medjugorie zorganizowałamiędzynarodowy, bezpłatny, 3 dniowypobyt dla osób z różną niepełnospraw-nością i ich opiekunów. Niesamowitybył widok tak wielu osób chorych, zograniczoną możliwością poruszania się(bardzo dużo było na wózkach inwalidz-kich), a tak promieniujących radością.Do tej pory mam przed oczyma ich ro-ześmiane oblicza i przejrzyste spojrze-nia. Piękne świadectwo wiary dawali,także mieszkańcy Medjugorie, którzyprzyjmowali pielgrzymów z wielką go-ścinnością w swoich hotelach. Niektó-rzy z nich przeżywali rozczarowanie,gdy z różnych przyczyn jakaś grupa niedotarła do nich na nocleg. Słyszałam owłaścicielce jednego z hoteli, która pła-kała z tego powodu. Spotkałam w Me-djugorie bardzo wielu ludzi, którzy dogłębi są przeniknięci orędziami Maryi.Oni są tam, bo czują się wezwani przezMatkę, by być przedłużeniem Jej rąk,Jej głosu, Jej serca. Jeśli kogoś z Czy-telników Ziemi Bratkowickiej, to mojeskromne świadectwo zachęci do wybra-nia się z pielgrzymką do tego miejsca,to będę się cieszyć, ale jeszcze bardziejpragnę i modlę się, by orędzia Maryidotknęły serca i miały odzwierciedle-nie w naszym codziennym życiu. Awówczas z łatwością będziemy rozpo-znawać Maryję przychodzącą na nasząbratkowicką ziemię i przemawiającą donas w naszych domach przez naszychnajbliższych.

Z serdecznymi pozdrowieniami zUkrainy

s. Marta Przywara,Służebnica Ducha Świętego


Pod pięknym i ponadczasowym ha-słem zaczerpniętym z pieśni „Śluby ja-snogórskie” odbył się XI Koncert Pie-śni Maryjnych zorganizowany przezparafię p.w. Wniebowzięcia NMP wRzeszowie-Zalesiu w dniu 16 paździer-nika 2016 r.

Koncert rozpoczął się uroczystąMszą świętą pod przewodnictwem pro-boszcza parafii ks. Leszka Bachty, poktórej utwory o tematyce maryjnej za-prezentowało osiem zaproszonych na tęokoliczność zespołów:1. Chór „Benedictus” z parafii Św. Trój-

cy w Czudcu (dyr. P. Szymon Stec),2. Chór Ave Maria z parafii MB Sale-

XI Koncert Pieśni Maryjnych„Królowo Polski przed Twym TronemOdnowić śluby nasze chcemyBy jak przed laty móc powiedziećŻe przyrzekamy! Ślubujemy!...”

tyńskiej w Rzeszowie (dyr. P. Mie-czysław Biały),

3. Chór Kantylena z parafii Św. JózefaKalasancjusza oo. Pijarów w Rzeszo-wie (dyr. P. Roman Olszowy),

4. Chór „Sancta Familia” z parafii Św.Rodziny w Rzeszowie (dyr. P. An-drzej Szypuła)

5. Zespół La Strada z parafii Wniebo-wzięcia NMP w Rzeszowie (dyr. PBarbara Chruściel, p. Jacek Bereś),

6. Chór „Alba Cantans” z parafii Mi-łosierdzia Bożego w Rzeszowie (dyr.P. Kornelia Ignas),

7. Chór męski „Resonantae” z parafiiŚw. Jana Chrzciciela w Bratkowi-

cach (dyr. p. Jakub Pięta),8. Chór „Credo” z parafii Wniebowzię-

cia NMP w Rzeszowie (dyr. P. Woj-ciech Bednarczyk).Koncert przebiegał w duchu modli-

twy i dziękczynienia Bogu za wszelkieotrzymane za przyczyną Maryi łaski zprośbą o dalsze błogosławieństwo i opie-kę dla chórzystów i ich rodzin. Był rów-nież wyrazem wdzięczności Opatrzno-ści Bożej w 1050 Rocznicę Chrztu na-szej Ojczyzny.

Prezentowane utwory podczas kon-certu pokrzepiały serca i przenosiły słu-chacza w świat niepowtarzalnej modli-twy – modlitwy poprzez śpiew – niesio-nej jak mówi jedna z pieśni – „splotamizgodnych głosów” przed tron MatkiBożej Wniebowziętej czczonej w Zale-siu od wieków.

Wspaniały poziom artystyczny kon-certu był również niezaprzeczalnymdowodem wielkiego zaangażowania wpracę w chórze ich członków i opieku-nów, dla których wielogodzinne próby,czasem wyrzeczenia stały się poniekądsposobem na życie.

Ksiądz proboszcz przemawiając nazakończenie podkreślił wartość modli-twy poprzez śpiew, dziękując chórzy-stom za trud i za „wspaniałą” ucztę du-chową” prosząc zarazem o bycie wier-nym wspaniałej chóralnej tradycji w służ-bie Bogu, Maryi, Ojczyźnie i ludziom.

Koncert zakończył się pięknym ak-tem zawiązania wspólnoty i śpiewempieśni pt. „Zapada zmrok” ze wszystki-mi obecnymi w świątyni.

Bardzo dziękujemy wszystkimuczestnikom koncertu, mając nadzieję,że spotkamy się już za rok jeszcze licz-niej i jeszcze bardziej radośnie przeży-wając nasze wspólne święto.

Prezes Chóru CREDO– Michał Skiba

Chór Credo.

Michał Skiba – konferansjer XI Koncer-tu Pieśni Maryjnych.

Chór Resonantae.



Celem konkursu było wzbogacanie wiedzy na temat pon-tyfikatu Jana Pawła II, poznanie sylwetek Świętych, uzna-nych za „Świadków Miłosierdzia”, wzbudzenie refleksji natemat różnych aspektów miłosierdzia ukazywanego w prak-tyce życia, rozwijanie zainteresowań plastycznych uczniówinspirowanych życiem i działalnością Jana Pawła II.

Konkurs podzielony był na trzy kategorie:Pierwsza kategoria dla grup przedszkolnych i klas 1-3 to

konkurs plastyczny. Uczniowie oddziałów przedszkolnychilustrowali wybrany przez siebie uczynek miłosierdzia, nato-miast starsi uczniowie wykonali albumy dotyczące uczynkówmiłosierdzia względem ciała i ducha.

Drugą kategorią dla klas 4-6 szkół podstawowych byłkonkurs literacki na temat; „Jest moim gorącym życzeniem,aby chrześcijanie przemyśleli podczas Jubileuszu uczynkimiłosierdzia względem ciała i względem ducha. W jaki spo-sób, twoim zdaniem, współczesny człowiek może realizowaćto przesłanie papieża Franciszka”.

W kategorii trzeciej należało przygotować prezentacjęmultimedialną na temat: Przedstaw sylwetkę wybranego Bło-gosławionego lub Świętego, o którym można powiedzieć, żebył Świadkiem Miłosierdzia.

Zebranych uczestników i zaproszonych gości powitaładyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Brat-kowicach p. Barbara Wasilewska-Naróg.

Wśród zaproszonych gości byli: wójt gminy Świlcza – AdamDziedzic, radny powiatowy – Tomasz Wojton, radny gminny –Dominik Bąk, sołtys Bratkowic – Ryszard Franczyk, dyrektorGCKSiR – Adam Majka, dyrektor Gminnej Biblioteki – Do-rota Madej, dyrektor Zespołu Szkół w Bratkowicach – JoannaRóżańska, dyrektor Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Brat-kowicach – Janina Gaweł, dyrektor Szkoły Podstawowej wMrowli – Janusz Ostrowski, przyjaciel szkoły – Andrzej Bed-narz oraz ks. Józef Książek – proboszcz.

Finał XI edycji konkursu rozpoczęła część artystyczna wwykonaniu uczniów naszej szkoły, którą otwierał odśpiewa-

ny przez wykonawców hymn Światowych Dni Młodzieży „Bło-gosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią”.Część artystyczna przygotowana przez Bogumiłę Majkę i Elż-bietę Borciuch ukazywała przesłanie św. Jana Pawła II nawo-łujące do czynienia uczynków miłosiernych braciom swoim,jak również nawiązywała do postaci św. Faustyny – świadka iorędowniczki miłosierdzia.

Po pięknie przedstawionej części artystycznej odbył siępokaz prezentacji multimedialnych. Były to następujące pre-zentacje: „Św. Jan Paweł II” przygotowana przez WiktorięGuzik i Natalię Szczepańską z Zespołu Szkół w Bratkowi-cach, „Św. Faustyna – świadek miłosierdzia” przygotowana

przez Miłosza Szydełko z Rudnej Wielkiej;„Św. Teresa z Kalkuty” przygotowana przezMaksymiliana Miguta z Rudnej Wielkiej, „Św.Faustyna – sekretarka miłosierdzia” przygoto-wana przez Jakuba Półtoraka i Adriana Książ-ka ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Bratkowi-cach, „Być dobrym jak chleb” przygotowanaprzez Natalię Gaweł i Julię Dworak z Niepu-blicznej Szkoły Podstawowej w Bratkowicach,„Bł. Frasatti” przygotowana przez Jakuba Ko-peć z tej samej szkoły, „Św. Faustyna Kowal-ska” przygotowana przez Gabrielę Baran i Bry-gidę Wojton ze Szkoły podstawowej nr 2 w Brat-kowicach, „Matka Teresa z Kalkuty” przygo-towana przez Joannę Trzeciak z Niepublicznej

Szkoły Podstawowej w Bratkowicach.Wyboru najlepszych prezentacji dokonali dorośli widzo-

wie zgromadzeni na sali w anonimowym głosowaniu. Pod-czas liczenia głosów, głos zabrał ks. proboszcz Józef Książek,który przypomniał, że uczynki miłosierne co do ciała, to war-tości uniwersalne, wspólne wszystkim religiom. Jan Paweł IIstarał się łączyć ludzkość na fundamencie miłosierdzia, bu-dować pokój i zgodę. Miłosierdzie ma być szerzone poprzezsłowo, czyn i modlitwę. Na potwierdzenie tego ostatniego

„Bądźcie świadkami miłosierdzia”– finał XI edycji Konkursu Papieskiego „Z Wadowic do Świętości”

w Szkole Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Bratkowicach

18 X 2016 r. w naszej szkole odbył się finał XI edycji konkursu papieskiego „Z Wadowic do Świętości”, któryw tym roku odbywa się pod hasłem „Bądźcie świadkami miłosierdzia”.


zgromadzeni odmówili Koronkę do Bożego Miłosierdzia.Następnie pani Dyrektor ogłosiła laureatów konkursu.

I miejsce w kategorii prezentacja multimedialna zajęły:Gabriela Baran i Brygida Wojton ze Szkoły Podstawowej nr 2w Bratkowicach, II miejsce Jakub Półtorak i Adrian Książekrównież ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Bratkowicach, IIImiejsce Wiktoria Guzik i Natalia Szczepańska z ZespołuSzkól w Bratkowicach oraz Joanna Trzeciak z NiepublicznejSzkoły Podstawowej w Bratkowicach. Pozostali uczestnicytrzeciej kategorii zostali wyróżnieni nagrodami rzeczowymi.

Nagrody zwycięzcom i wyróżnionym wręczył wójt gminyŚwilcza – Adam Dziedzic. Podsumowano także pozostałe ka-tegorie.

W kategorii plastycznej wpłynęło 48 prac. Wśród grupyprzedszkolaków i miejsce zajęli: Adam Ząbczyk z Bratkowicoraz Kamila Wołowiec z Dąbrowy. II miejsce: Anna Kloc zRudnej Wielkiej oraz Zuzanna Ślęzak z Trzciany. III miej-sce: Sebastian Pająk z Dąbrowy i Daria Szopa z Bratkowic. Wkategorii klas 1-3 wyniki przedstawiały się następująco: Imiejsce Karolina Kwaśny z Mrowli oraz Jakub Ciosmak zeSzkoły Podstawowej nr 2 w Bratkowicach. II miejsce: Miko-łaj Nowiński z Zespołu Szkół w Bratkowicach oraz SzymonCzapka z Dąbrowy. III miejsce: Klaudia Para z Rudnej Wiel-kiej oraz Filip Półtorak ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Brat-kowicach. Jako ostatnia została rozstrzygnięta kategoria lite-racka, w której wyróżniony został Jan Cwynar z Rudnej Wiel-kiej, III miejsce zdobyli Wojciech Ślączak ze Świlczy oraz

Natalia Szczepańska zZespołu Szkół w Brat-kowicach, II miejscezdobyli Jakub Kopećz Niepublicznej Szko-ły Podstawowej wBratkowicach orazMartyna Nowak zeSzkoły Podstawowejnr 2 w Bratkowicach.Zwycięzcami w kate-gorii literackiej zostaliBartosz Frączak zMrowli oraz Marceli-na Lis z Rudnej Wiel-kiej.

Podsumowując te-goroczny finał, pani

dyrektor Barbara Wasilewska-Naróg,zaznaczyła, że świętość nie jest zarezer-wowana dla nielicznych, ale dla każde-go z nas i można ją osiągnąć także dzię-ki uczynkom miłosierdzia. Po częścioficjalnej uczestnicy oraz opiekunowiezostali zaproszeni na skromny poczę-stunek. Dziękujemy wszystkim uczest-nikom, opiekunom i gościom za udziałw konkursie. Mamy nadzieję, że naszkonkurs będzie się nadal cieszył takdużym zainteresowaniem, przyczynia-jąc się zarazem do poznania życia i dzie-ła naszego Wielkiego Patrona – Święte-go Jana Pawła II.

Bogumiła Majka



– Co zdecydowało, że wybrałyście zawódnauczyciela języka obcego?

– Tak naprawdę stało się to za sprawąwielu czynników. Nie był to plan naprzyszłość od początku liceum. Pasjado języków obcych rozwinęła się w trak-cie nauki w szkole średniej. W tym cza-sie bardzo brakowało nauczycieli an-gielskiego, więc ze względów czystoekonomicznych, ale również, a możeprzede wszystkim, dzięki ogromnemuzainteresowaniu tym językiem, posta-nowiłyśmy kontynuować naukę na ta-kim kierunku studiów. Będąc na ostat-nim roku studiów właściwie praca nasznalazła w osobie obecnej pani dyrek-tor, która poszukiwała dwóch anglistekw VIII Liceum i jesteśmy w tym samymmiejscu pracy już 20 lat.

– Dzisiaj dzieci i młodzież bez problemówposługują sie przynajmniej jednym z ję-zyków obcych. Gorzej z osobami w śred-nim i starszym wieku. Zatem jak skutecz-nie nauczyć się języka obcego w tym przy-padku języka angielskiego. Jakie są me-tody i zasady nauki?

– To prawda. Osoby w średnim i star-szym wieku trudniej przyswajają językobcy nie tylko dlatego, że zaczynająpóźniej, ale również dlatego, że dużorzadziej z niego korzystają na co dzień.Nie ma jednakowej metody dla wszyst-kich takich osób. Jest to bardzo indy-widualna sprawa i zależy to zarównood typu osobowości, ilości czasu po-święcanego na naukę oraz praktyczne-go wykorzystania zdobywanych umie-jętności językowych. Bardzo ważna jestczęstotliwość. Nie można oczekiwaćspektakularnych efektów ucząc się razw tygodniu. Dobrze jest również uroz-maicać sposoby uczenia się wykorzy-stując ogrom możliwości jaki obecniejest w Internecie. Równocześnie więc zzajęciami na kursie czy korzystając zprywatnych lekcji dobrze jest na przy-kład obejrzeć film w wersji oryginal-nej, albo przynajmniej z napisami, czyobejrzeć i posłuchać wywiadu z naszymulubionym aktorem. Różnorodnośćmetod uczenia się sprawia, że nie jest

to żmudne i monotonne zajęcie, alerównież pokazuje sens używania tegojęzyka w realnych sytuacjach. Wieleosób dorosłych zaczyna naukę językadla potrzeb zawodowych, czy dla sa-mych siebie i niejednokrotnie rezulta-ty są naprawdę niesamowite.

– Czy jeśli będę konsekwentny w tym corobię, to w jakim czasie jestem w stanieopanować język w stopniu komunikatyw-nym?

– I znów musimy powiedzieć, że tonaprawdę zależy to od wielu rzeczy.Motywacja jest takim elementem, któ-ry potrafi zmobilizować każdego – je-śli czujemy, że jest to dla nas niezbęd-na umiejętność, to jesteśmy w staniezrobić bardzo dużo, żeby opanować ję-

zyk w stopniu komunikatywnym. Czaspoświęcony nauce jest również istotny,bo nie możemy spodziewać się płynne-go posługiwanie się językiem po krót-kim i mało intensywnym czasie ucze-nia się. Ponadto ważne są predyspozy-cje. Wśród osób, z którymi miałyśmyokazję pracować były takie, którym na-uka języka przychodziła łatwo, słownic-two, wyrażenia, zwroty po prostu paso-wały im w danym kontekście, i tacy, dlaktórych była to żmudna praca przy za-pamiętywaniu ogromnej ilości słów, niewiedząc za bardzo jak je potem wyko-

rzystać. To naprawdę jest sprawa indy-widualna, ważne jest „bombardowaniesię” językiem w trakcie nauki. W dzi-siejszych czasach, w dobie wszechobec-nego dostępu do Internetu chcąc na-uczyć się zrozumieć naszego rozmów-cę w danym języku i jego tok myśleniamusimy oglądać programy w wersjioryginalnej (nie zniechęcając się pokilku odcinkach, że nic nie rozumiem),sprawdzać teksty ulubionych pioseneki rozumieć ich słowa, starać się miećczęsty kontakt poprzez znajdywanietego co mnie interesuje w wersji orygi-nalnej. Jak widać nie da się jednoznacz-nie wyznaczyć, znaleźć recepty naszybką naukę języka.

– Na rynku jest obecnie bardzo dużo ma-teriałów do nauki języków. Które wedługWas byłyby godne polecenia?

– To prawda, wybór materiałów jestogromny i tak naprawdę to też jest kwe-stia tego, po co uczymy się danego ję-zyka. Na pewno ważne są materiały,które zawierają w sobie słownictwo zróżnych dziedzin, z możliwością ichpóźniejszego wykorzystania, ćwiczeńkomunikacyjnych, czy podstawowe ele-menty gramatyki. Jednak mimowszystko możliwość korzystania zeźródeł Internetu daje nam szansę nasłuchanie ludzi mieszkających w da-nym kraju, czy też płynnie posługują-cych się językiem. Jest to źródło dar-mowe, dostępne cały czas i dla komu-nikacji z pewnością jednym z najbar-dziej efektownych. Oczywiście są oso-by, które uczą się języka nie tylko dlasamej komunikacji, więc podręcznikido nauki są dla nich niezbędne. Ważnejest jednak, żeby dobrać materiały tak,żeby ta nauka dawała efekty, nie byładla nas przykrym obowiązkiem, ale da-wała choć trochę zadowolenia. Żmud-ne ćwiczenia gramatyczne, czy ogrom-ne ilości słów na początku nauki na-prawdę mogą skutecznie zniechęcić dokontynuowania pracy. Zawsze możnazwrócić się o pomoc do osoby, którajest w stanie doradzić odpowiednie ma-teriały do danej potrzeby.

– Dziękuję za rozmowę.

Z nauczycielkami języka angielskiego w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiegow Rzeszowie panią Anną Sawicką i Katarzyną Wołowiec rozmawia Andrzej Bednarz.

Jak skutecznie uczyć się języków obcych?


77 rocznica powołania Służby Zwycięstwu Polski27 września br. w Rzeszowie odbyły się obchody 77 rocznicy powołania konspiracyjnej armii o nazwie Służba ZwycięstwuPolski i Szarych Szeregów. Służba Zwycięstwu Polski została powołana 27 września 1939 roku czyli jeszcze w czasietrwającej walki obronnej Polski z najeźdźcami. Pierwszym dowódcą SZP został generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz.

Przemarsz pod pomnik AK pocztów sztandarowych i pozo-stałych uczestników uroczystości.

Delegacja naszej szkoły z wiązankamikwiatów.

Druga część uroczystości pod pomnikiem AK.

Pamiątkowe zdjęcie pod pomnikiem AK.

Celem Służby Zwycięstwu Polskibyło „podjąć zdecydowaną i nieustę-pliwą walkę z najeźdźcą do czasu wy-zwolenia Polski”. Ta konspiracyjna or-ganizacja stała się zalążkiem przyszłe-go Polskiego Państwa Podziemnego,które było ewenementem w okupowa-nej Europie. Posiadało podziemny par-lament, administrację, sądownictwo,oświatę, służby wojskowe i własną ar-mię – Armię Krajową. Powołana wewrześniu 1939 roku armia (Służba Zwy-cięstwu Polski), została przekształconaw grudniu tego roku na Związek WalkiZbrojnej, a w lutym 1942 roku w ArmięKrajową. W połowie 1944 roku ArmiaKrajowa liczyła ok. 400 tys. żołnierzy.Była to największa armia podziemna IIwojny światowej. Oprócz walki bieżącej(wywiad, dywersja, sabotaż, akcje odwe-towe, akcje samoobrony) AK od począt-ku swego istnienia przygotowywała się

do walki zbrojnej z okupantem – do po-wszechnego powstania.

Od 1995 roku ten dzień był Świę-tem Szkoły Podstawowej nr 3, a od 2013roku jest Świętem Niepublicznej Szko-ły Podstawowej w Bratkowicach. W tymroku klasy III – VI wraz z pocztem sztan-darowym, 27 września czyli w DniuŚwięta Szkoły, wyjechały do Rzeszowana wojewódzkie obchody rocznicy po-wstania Służby Zwycięstwu Polski –pierwszych struktur Polskiego PaństwaPodziemnego. Obchody rozpoczęłaMsza święta celebrowana pod przewod-nictwem ks. biskupa Kazimierza Gór-nego w czasie, której ksiądz biskup wy-głosił piękną, patriotyczną homilię. Póź-niej wszyscy uczestnicy uroczystościudali się pod pomnik Żołnierzy ArmiiKrajowej. Przemarszowi pod pomniktowarzyszyło wycie syreny, której przej-mujący dźwięk chociaż trochę uświado-

mił nam jak wyglądały wrześniowe dniw 1939 roku. Pod pomnikiem nastąpiłouroczyste wciągnięcie na maszt flaginarodowej i wspólne odśpiewanie Ma-zurka Dąbrowskiego. Następnie wygło-szone zostały okolicznościowe przemó-wienia i odbył się Apel Poległych. Pa-mięć poległych uczczono salwą hono-rową. Później zostały pod pomnikiemzłożone wieńce i kwiaty. Delegacja na-szej szkoły także złożyła piękną biało-czerwoną wiązankę kwiatów. Uroczy-stość zakończył krótki program arty-styczny w wykonaniu uczniów Gimna-zjum nr 8 im. Armii Krajowej w Rze-szowie. W obchodach 77 rocznicy po-wstania Polskiego Państwa Podziemne-go uczestniczyły władze wojewódzkie,powiatowe, europosłowie i posłowie,władze kościelne, kombatanci i mło-dzież szkolna.

Janina Gaweł


Na zaproszenie pani dyrektor JoannyRóżańskiej przybył na nie ze Śląska panStanisław Sawicki z żoną Joanną oraz panJózef Styka z Bratkowic. Niestety z powo-dów zdrowotnych nie mógł przybyć panJerzy Styka z Krakowa i pan ZdzisławBednarz z Zakopanego. Ponadto w tymintegracyjnym spotkaniu wzięli równieżudział: sołtys wsi pan Ryszard Franczyk,dyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 w Brat-kowicach pani Barbara Wasilewska-Na-róg, przewodnicząca Koła Gospodyń Wiej-skich z Bratkowic pani Maria Nowożeń-ska, redaktor kwartalnika „Ziemia Brat-kowicka” pan Andrzej Bednarz, dyrektorPublicznego Przedszkola w Bratkowicachpani Krystyna Kubas, pani AleksandraStyka z Rzeszowa, przedstawiciele Towa-rzystwa Miłośników Ziemi Bratkowickiejpan Stanisław Grędysa z żoną Danutą ipan Dariusz Jamuła, pani Janina Bąk orazprzyjaciele szkoły państwo Władysława iMieczysław Sawiccy z Rzeszowa – pomy-słodawcy spotkania.

Uczniowie mieli możliwość wysłu-chać wspomnień pana Stanisława Sawic-kiego, który w ciekawy sposób opowia-dał o latach nauki w szkole podstawowej,studiach i pracy zawodowej. Pan Stani-sław z zawodu jest inżynierem mechani-kiem. W 1962 roku ukończył Politech-nikę Krakowską (Wydział Mechaniczny– budowa samochodów i ciągników). Jestbudowniczym ówczesnej Fabryki Samo-chodów Małolitrażowych w Tychach, wktórej to na stanowiskach kierowniczychprzepracował kilkadziesiąt lat. Obecnieprzebywa na emeryturze.

Spotkania takie mają ogromny poten-cjał o wymiarze społecznym i uczą nietylko szacunku do historii, ale równieżdo ludzi. Pozytywne przykłady z życialudzi, ich sukcesy zawodowe trafiają doświadomości młodzieży i są jej potrzeb-ne do naśladowania w dorosłym już życiu.Na zakończenie, wszystkim w ciepłychsłowach podziękowała pani dyrektor Jo-anna Różańska. Młodzież została poczę-stowana cukierkami, a goście ciastkiem ikawą, przy której toczyły się ciekawe roz-mowy i wspomnienia z dawnych lat.

Dariusz Jamuła

Żywa lekcja historiiByło to już kolejne spotkanie młodzieży szkolnej z Zespołu Szkółw Bratkowicach z absolwentami tejże szkoły, którzy ukończyli jąw latach 1950-1970. Odbyło się ono 23 września br. na małej saligimnastycznej.

StanisławSawicki

Pani dyrektor Joanna Różańska przedstawiła szkic dawnej szkoły podstawowej.

Młodzież licznie wypełniła salę.

Zaproszeni goście.


Tym miejscem jest Huta Polańska, niegdyś jedyna rdzen-na polska wioska w tej części Beskidu Niskiego, ze wszyst-kich stron otoczona łemkowskimi siołami.

To właśnie tu w przepięknym koście-le p.w. św. Jana z Dukli i św. Huberta, wblasku płonących świec, dwa razy doroku, w drugą niedzielę lipca i w pierwsząniedzielę po Uroczystości WszystkichŚwiętych odbywa się uroczysty odpustgromadzący dawnych mieszkańców, piel-grzymów i turystów. W tym roku mija 25lat, kiedy to w tym miejscu pod ruinamikościoła została odprawiona pierwszaMsza święta.

W niedzielę, 6 listopada 2016 r. ogodz. 11.00 uroczystej, jubileuszowej Su-mie odpustowej ku czci św. Huberta –patrona myśliwych przewodniczył ks. In-

fułat Stanisław Mac z Rzeszowa w asyście ks. Prałata JanaDelekty – proboszcza Katedry Rzeszowskiej, ks. Kazimie-rza Płonki – proboszcza parafii Pstrągowa, ks. Rafała Przę-dzika, ks. Tadeusza Pieniążka i ks. Zdzisława Drozda. Wuroczystej Sumie licznie uczestniczyli nie tylko wierni zokolicznych miejscowości, ale także z Rzeszowa, Ropczyc,Jasła i Krosna. Obecni byli również myśliwi z Koła Łowiec-kiego „Zacisze” z Krosna z pocztem sztandarowym. Opra-wę muzyczną Mszy św. uświetnił chór „Resonantae” z Brat-kowic pod batutą Jakuba Pięty. Przed rozpoczęciem litur-gii, chór wykonał trzy pieśni: „Będę śpiewał Tobie”, „PanJezus do serca” i „O usłysz mój głos”. Psalm responsoryjnyzaśpiewał Jakub Pięta. W trakcie liturgii mszalnej chór wy-

konał jeszcze pieśni: „Nie mam nic”, „Jezu w Hostii utajo-ny”, „Barkę”, „Schowaj mnie” i na zakończenie wspólnie zwiernymi „Boże coś Polskę”.

W homilii ks. Infułat nawiązał dożycia św. Huberta, który żył w VII wieku,przedstawiając go jako wzór do naślado-wana. Wspomniał, że życie tego św. bi-skupa nacechowane było wielką mądro-ścią i szacunkiem do krzyża, który pro-mieniujący objawił mu się w Wielki Pią-tek w porożu białego jelenia. W dalszejczęści homilii kaznodzieja nawiązał wła-śnie do krzyża i jego świętości. Mówił:„Krzyż jest symbolem miłości Boga doczłowieka. Jest drabiną każdego człowie-ka do zabawienia. Jest symbolem i syn-tezą naszej wiary...” Na zakończenie przy-pomniał, że ciało św. Huberta pomimoupływu czasu nie uległo rozkładowi i jestkolejnym cudem jakie Bóg uczynił.

W darze ofiarnym przedstawicieleKoła Łowieckiego „Zacisze” na ręce ks.

Odpust ku czci św. Huberta – patrona myśliwychPośród gór i lasów Magurskiego Parku Narodowego w Beskidzie Niskim, nad słowacką granicą jest takiejedno szczególne i unikalne miejsce, gdzie szumiący górski strumień i kołyszące się na górskich zboczachdrzewa, zdają się opowiadać o tętniącej niegdyś życiem wsi, której jedynym śladem jest murowany zkamienia kościół i niewielki cmentarz.


Chór męski Resonantae z Bratkowic.

Koncelebransi jubileuszowej sumy.

Poświęcenie kapliczki.


Wspomnienieo śp. Ludwiku

SawickimUrodził się w 1912 roku w Bratko-

wicach. Z zawodu był krawcem. Kra-wiectwa uczył się w Rybniku, gdzie wy-jechał zaraz po wojsku, wróciwszy zjednostki ze Stanisławowa (dzisiejszaUkraina). Po powrocie do Bratkowiczałożył rodzinę. Jego żoną zostałaAnna Pająk niedaleka sąsiadka. Mieliczworo dzieci. Śp. Pan Ludwik specja-lizował się w krawiectwie ciężkim. Szyłubrania, płaszcze, suknie ślubne, hafto-wał chusty. Od dziecka miał zmysł italent artystyczny, inaczej mówiąc fachw rękach i artyzm w duszy. W swojąpracę wkładał wiele czasu i serca, dla-tego spod jego rąk wychodziły prawdzi-we arcydzieła. Wszystko to dawało muniesamowitą satysfakcję. Jego praw-dziwą pasją było rękodzieło, w szcze-gólności wykonywanie wieńców dożyn-kowych. Znał się na rękodziele jak niktinny i był w tej dziedzinie profesjona-listą. Projekt wieńca miał w głowie. Niepotrzebował do tego żadnego rysunkuani szkicu. Latem zbierał kłosy zbóż iprzygotowywał solidną konstrukcję.Każdy wieniec wykonywał bardzo pre-cyzyjnie, wręcz z zegarmistrzowskądokładnością. Spod jego ręki wyszło ichkilkanaście. W 1966 roku na Tysiącle-cie Chrztu Polski wykonał ze słomyprzepiękne Jasnogórskie Sanktuarium.Oprócz wspomnianych wieńców do-żynkowych robił szkatułki na biżute-

rię, pająki, kołacze, rózgi, ozdobne ta-lerze. Całą zimę przygotowywał rekwi-zyty, ciął słomę, przypalał. Wiele jegoprac trafiło do skansenu w Kolbuszo-wej. Nawiązał również współpracę zówczesnym stowarzyszeniem „Mille-nium” z Rzeszowa, dla którego wyko-nywał kapelusze ze słomy, które póź-niej trafiały za granicę. Interesował siętakże ziołolecznictwem. Sam zbierał isuszył zioła, robił nalewki. Był praw-dziwym społecznikiem. Organizowałprzedstawienia teatralne, jasełka, do-żynki, wygłaszał okolicznościowe prze-mówienia, układał wiersze. Był czło-wiekiem głębokiej wiary. Kochał Boga,ludzi i umiłowaną bratkowicką ziemię.Emanował dobrocią dla drugiego czło-wieka. Z każdym życzliwie porozma-wiał, z uśmiechem pocieszał ludzi za-smuconych. Był ceniony i szanowany

przez mieszkańców Bratkowic. Co-rocznie brał udział w procesji BożegoCiała niosąc krzyż. Był też organizato-rem i uczestnikiem pieszych pielgrzy-mek do Leżajska. Przez pewien czaspracował jako woźny w Szkole Podsta-wowej nr 2 na Czekaju. W tym czasieprzed budynkiem szkoły komponowałz żywych kwiatów piękne dekoracje.

Pomimo natłoku pracy zawsze dbało rodzinę. Chciał, by dzieci się kształci-ły i wyrosły na dobrych i mądrych ludzi.Bardzo boleśnie przeżył śmierć swojej16 letniej córki Marysi. Na jej pogrze-bie wygłosił wzruszające pożegnanie.Sam wykonał jej pomnik i napisał po-niższe słowa:

Wznieś myśli rozwiń skrzydłaniby lotne ptaszęWzleć w niebo co zabrałocałe szczęście naszePo którym pozostała pamięćświęta czystaSzacunek uwielbieniei miłość wieczystaA gdy nam smutnymtrudno żyć będzieNiech JEZUS miłosiernyna pomoc przybędzie.

W 1974 roku nagle zachorował. Cier-pienie, które trwało kilka lat znosił po-godnie i cierpliwie. Zmarł w 1982 roku.Jego doczesne szczątki spoczywają nacmentarzu w Bratkowicach.

Opr. Dariusz Jamuła

PS: Składam wyrazy podziękowaniadla pani Janiny Bak – córki śp. LudwikaSawickiego za przekazanie niezbędnychinformacji i udostępnienie zdjęć z ro-dzinnego archiwum.

Jana Delekty wręczyli obraz św. Jana Pawła II namalo-wany przez absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Kra-kowie. Było to wotum wdzięczności za opiekę Bożą i licz-ne łaski za wstawiennictwem świętego Huberta. Jubile-uszowa uroczystość zakończyła się procesją na pobliskicmentarz, gdzie zostały odprawione modlitwy za zmar-łych. Później zaproszeni goście udali się na obiad do po-łożonego opodal kościoła domu duszpasterskiego „Beta-nia”. Po obiedzie odbyła się jeszcze plenerowa wystawaobrazów namalowanych przez studentów UniwersytetuRzeszowskiego i krótka uroczystość poświęcenia kaplicz-ki Chrystusa Frasobliwego wybudowanej przy „Betanii”.Poświęcenia dokonał ks. Infułat Stanisław Mac. W po-dziękowaniu za uświetnienie tej uroczystości każdy z chó-rzystów otrzymał pamiątkową książkę o Hucie Polań-skiej autorstwa ks. Sławomira Zycha.

Dariusz Jamuła

Kościół pw. św. Huberta w Hucie Polańskiej.


Rękodzieławykonane przez

śp. Ludwika Sawickiego


Przegląd został zorganizowany zokazji przypadającej 11 listopada 2016r. 98 rocznicy odzyskania przez PolskęNiepodległości. Celem przeglądu byłokształtowanie więzi z krajem ojczy-stym, szacunku dla państwa, kształto-wanie tożsamości narodowej i współ-uczestnictwa w pielęgnowaniu tradycjii poszanowania symboli narodowych.W przeglądzie wzięło udział 9 zespo-łów. Dwie grupy z Publicznego Przed-szkola w Świlczy, dwie grupy z Publicz-

Konstanty Ildefons Gałczyński

„Sen żołnierza”

Płynie w łodzi zielonej...ach, do domu tak blisko!chwila jeszcze i schyli sięnad córeczki kołyską.Żona zaklaszcze w dłonie,jak ptak do furtki pomknie –zaczerwienią się mocniejna klombach pelargonie.Przy furtce pocałunki,przy furtce łzy rzęsiste...Jak cicho! Córka śpi.Dzięki Ci za to, Chryste!– Matka zdrowa? – Zdrowiutka.Ot, wszystko po dawnemu.Co było – przeminęło,dziękować Najwyższemu!– Głodnyś? – Nie, nie! nie trzeba– A może chcesz herbaty?– Nie, nie. Daj się zapatrzećw ciebie, w dziecko i w kwiaty.

nego Przedszkola w Bratkowicach,dwie grupy z Oddziału Przedszkolne-go przy Zespole Szkół w Trzcianie, ze-spół z Przedszkola w Mrowli, zespół zPrzedszkola w Dąbrowie oraz zespółze Szkoły Podstawowej nr 2 w składzie:Sybilla Książek, Anna Grendysa, Ja-kub Jakubczyk, Jakub Warzocha, Mi-kołaj Ślemp i Tomasz Ziółkowski.Dzieci z naszego oddziału przedszkol-nego wykonały utwór „Pieśń o wodzumiłym”, której wykonanie ćwiczyły podokiem pań W. Juchy i E. Borciuch.Dzieci z pozostałych grup wykonałym.in. „Serce w plecaku”, „Przybyli uła-ni pod okienko”, „Pierwszą kadrową”.Komisja Przeglądu w składzie: ZofiaDziedzic – Redaktor Kwartalnika

Trzcionka, Sławomir Styka – ZastępcaWójta Gminy Świlcza, Artur Szary –Chorąży Związku Strzeleckiego orazMariusz Piątek – starszy szeregowy,biorąc pod uwagę dobór repertuaru,wyrazistość tekstu, stroje, wyraz arty-styczny i pomysłowość przyznała dzie-ciom ze Szkoły Podstawowej nr 2 jed-no z czterech równoważnych wyróż-nień. Dzieci otrzymały ponadto oko-licznościowe dyplomy i upominki, awychowawcy podziękowania. Przeglądprzebiegł w sympatycznej, ale równieżpodniosłej atmosferze, a nasi najmłod-si patrioci mogli poprzez uczestnictwow takiej imprezie poznać pokrótce hi-storię oraz nabyć umiejętności wyraża-nia swoich emocji związanych z uro-czystościami patriotycznymi.

Władysława Jucha

Kto ty jesteś? Polak Mały– I Gminny Przegląd Piosenki Patriotycznej „Mały Patriota”

W dniu 7 listopada 2016 r. grupa dzieci z Oddziału Przedszkolnego ze Szkoły Podstawowej nr 2 im. JanaPawła II w Bratkowicach wzięła udział w I Przeglądzie Piosenki Patriotycznej „Mały Patriota” organizowa-nym przez Publiczne Przedszkole w Świlczy.


To zawód, w którym liczą się umie-jętności i odpowiednie predyspozycje. Towłaśnie pielęgniarka uczestnicząca wprocesie leczenia, ma z chorym najczęst-szy kontakt. O swojej pracy opowiadapani Teresa Chruściel z Bratkowic –pielęgniarka z 27-letnim stażem pracy.

Wybór tego zawodu nie był przypad-kowy. Już w 6 klasie szkoły podstawo-wej wybrałam Liceum Medyczne jakokontynuację nauki, a później do końcaszkoły podstawowej utwierdziłam się wtym wyborze. Zaraz po ukończeniuszkoły średniej podjęłam pracę w Szpi-talu Wojewódzkim w Rzeszowie na od-dziale Dermatologii, gdzie przepraco-wałam 16 lat. Następnie przez 2 lata pra-cowałam na oddziale Chemioterapii,zdobywając inne doświadczenie pracypielęgniarskiej, bo każdy oddział maswoją specyfikę. Praca na tym oddzialei kontakt z chorymi onkologicznie na-uczyła mnie innego patrzenia na życie.Przebywając z tak ciężko chorymi ludź-mi oraz widząc ich walkę o każdy dzień,człowiek zmienia własne priorytety.Życie nabiera głębszego sensu. Człowiekumie dostrzegać w swoim życiu sprawyważne, ale także potrafi bardziej cieszyć

się z tych wszystkich drob-nych spraw i zdarzeń, którego spotykają. Obecnie od 9lat pracuję na oddziale Chi-rurgii Urazowej KlinicznegoSzpitala Wojewódzkiego Nr 2w Rzeszowie. Oprócz chorych potypowych zabiegach chirurgicznych,mam pod opieką pacjentów po różnegorodzaju wypadkach; komunikacyjnych,upadkach z wysokości, pobitych, ura-zach mechanicznych oraz poparzonych.Bardzo często chorzy po urazach to lu-dzie z problemem alkoholowym i przezpewien okres dochodzenia do zdrowiasą pacjentami bardzo niebezpiecznymiz powodu agresji fizycznej i słownej.Chorzy chirurgicznie zanim ponowniedojdą do zdrowia są zdani na opiekę pie-lęgniarską, czasami całkowitą i wtedy

praca przy nich wymaga dużego wysił-ku fizycznego. Do tego dochodzi ogrom-ne obciążenie psychiczne, ponieważ od-powiedzialność za życie i zdrowie dru-giego człowieka wyklucza całkowitybrak zaistnienia pomyłki. Praca w szpi-talu wymaga zapewnienia ciągłości opie-ki, czyli pracy w porze nocnej i dni świą-teczne. To kolejne czynniki wpływające

na uciążliwość mojej pracy, szcze-gólnie jako matki. Na oddzia-le pracuję z koleżankami o po-dobnym stażu pracy i wieku.Młodsze z nas szukają pracy

lżejszej lub bardziej płatnej, czyliwyjeżdżają z Polski. Wyjazd do pracy wpaństwach Unii Europejskiej bardzoułatwia im obecny system kształceniaoraz znajomość języków obcych. Processtarzenia się naszego społeczeństwa spo-wodował duże zapotrzebowanie na opie-kę pielęgniarską i wiem, że dużo moichkoleżanek w ten sposób dorabia do pen-sji. Ja z tej możliwości nie korzystam,gdyż obecnie realizuje się jako babcia.Jest to nowe, ale przyjemne doświadcze-nie towarzyszeniu w życiu kolejnemupokoleniu. Choć moja praca jako pielę-gniarki nie jest łatwa i lekka, to wszel-kie niedogodności rekompensuje radośći wdzięczność wracających do zdrowiapacjentów oraz świadomość, że mam wtym swój udział. Ogromną pomoc i siłędo pracy zawodowej i codziennego życiaczerpię z wiary, bo realnie doświad-czam, że niemożliwe po ludzku staje sięmożliwe.

Warto przeczytać„O krakowskich psach i kleparskich kotach”.Polskie miasta w baśni i legendzie– Barbara Tylicka

Narodziny miast giną w mro-kach dziejów. Zwykliśmy je na-zywać bajecznymi, legendarnymi.Archeolodzy dopiero od XIXwieku świadomie drążą ziemię,odkrywając tajemnice zagubio-nych cywilizacji. Wykopaliskapoświadczają, że źródłem rozwo-ju cywilizacji, kultury i nauki odtysięcy lat były miasta. To one wy-powiadały wojny, zawierały po-kój, stawały się łupem grabież-ców, ginęły od zarazy i klęsk

żywiołowych. Książka zawiera 34 legendy o wszystkich pol-skich miastach wojewódzkich i kilku mniejszych ośrodkach.

„Dziewczyny z Syberii”– Anna Herbich

Wszystkie bohaterki tejksiążki pamiętają to samo: wa-lenie kolbami w drzwi, kilkachwil na spakowanie rzeczy,płacz, wagony bydlęce i trzaskryglowanych drzwi. Kilka tysię-cy kilometrów podróży w nie-znane. Czekały je niewolniczapraca w sowieckich łagrach,walka o życie swoje i bliskich,głód, choroby i straszliwe sybe-ryjskie mrozy. Doświadczyłyniewyobrażalnego cierpienia, jednak nic nie było w stanie ichpokonać. Amnestia była wybawieniem. Część wyruszyła wwędrówkę z armią Andersa. Wiele zaczęło nowe życie w róż-nych zakątkach świata. Inne zdecydowały się na powrót doojczyzny. Niektóre nigdy nie opowiedziały bliskim o tym, coprzeżyły na Syberii. Anna Herbich w przejmujący sposóbpokazuje, jak naprawdę wyglądała walka o przetrwanie nanieludzkiej ziemi.

Czasem niemożliwe staje się możliweZawód pielęgniarki jest wyjątkowy, ponieważ na co dzień wymaga onkontaktu z osobą dotkniętą tak trudnym doświadczeniem jakim jestchoroba.


Z tej okazji w czwartek 13 paździer-nika 2016 r. odbyła się gminna uroczy-stość, którą uświetniły władze naszejgminy – Wójt Adam Dziedzic, ZastępcaWójta – Sławomir Styka, Pani Małgo-rzata Nowińska-Zgurska z KuratoriumOświaty, radni powiatowi – SławomirMiłek, Tadeusz Pachorek i Tomasz Woj-ton, radni gminy Świlcza na czele z Prze-wodniczącym Rady Piotrem Wanatem,ks. Ryszard Tokarz – duszpasterz na-uczycieli, przewodnicząca RegionalnejNSZZ „Solidarność” – Pani BogusławaBuda, Prezes Zarządu oddziału ZNPJanusz Biliński, dyrektorzy jednostekorganizacyjnych gminy Świlcza; ElizaOleszak (CUW), Benedykta Piątek(GOPS), Dorota Madej (GBP), AdamMajka (GCKSiR), Jacek Lis – kierow-nik z UG Świlcza, dyrektorzy i wicedy-rektorzy szkół i przedszkoli z terenugminy Świlcza, a także Zofia Dziedzic –redaktor naczelna kwartalnika „Trzcion-ka” oraz Roman Olszowy – dyrygent

„Córka piekarza”– Sarah McCoy

W 1945 r. Elsie Schmidt jestnaiwną nastolatką, marzącą oswym pierwszym łyku szampanai pierwszym pocałunku.

Ona i jej rodzina chronieni sąprzed skutkami wojny przez wy-soko postawionego oficera SS,który chce się ożenić z Elsie. Kie-dy w wigilię Bożego Narodzeniana progu jej domu pojawia sięmały żydowski uciekinier, dziew-

czyna musi podjąć dramatyczna decyzję. Sześćdziesiąt latpóźniej, w El Paso w stanie Teksas, Reba Adams zbiera ma-teriał do felietonu świątecznego dla lokalnego czasopisma.Gdy rozpoczyna wywiad z właścicielką niemieckiej piekar-ni „U Elsie”, nie spodziewa się, że wróci tam wiele razy.

Usłyszana historia ożywia w niej wspomnienia własnej dra-matycznej przeszłości, zaś pytania Reby przypominają Elsiebolesne wydarzenie posępnego, ostatniego roku II wojny świa-towej. Obie kobiety muszą zmierzyć się z nieprzyjemnymi praw-dami z przeszłości i znaleźć w sobie odwagę, by wybaczyć.

Opracowała Lidia Bułatek

„Gminna Belferiada”, czyli DzieńEdukacji Narodowej na sportowo

Tegoroczne gminne obchody Dnia Edukacji Narodowej zwanego po-tocznie Dniem Nauczyciela miały miejsce w Zespole Szkół w Trzcianie.

chórów i instruktor kapeli „Muzykan-ty”, przedstawiciele organizacji społecz-nych na czele z sołtysem wsi Kazimie-rzem Łagowskim oraz nauczyciele,uczniowie, pracownicy obsługi i admi-nistracji. Wójt Gminy wygłosił okolicz-nościowe przemówienie, wręczył nagro-dy dla wyróżniających się pracą dyrek-torów szkół i nauczycieli oraz bony edu-kacyjne na doposażenie pracowni w ZSTrzciana i ZS Bratkowice.

Tradycją obchodów Dnia EdukacjiNarodowej w naszej Gminie stają sięsportowe rozgrywki pomiędzy samorzą-dowcami pod przewodnictwem i z ak-tywnym udziałem Wójta Gminy, a pra-cownikami oświaty pod wdzięczną nazwą„Gminna Belferiada”. Przy gorącym do-pingu radnych gminnych i powiatowychm.in. Barbary Budy, Piotra Wanata, To-masza Białego, Tomasza Wojtona, Tade-usza Pachorka oraz Sławomira Miłka,zaproszonych gości, nauczycieli i dyrek-torów szkół i przedszkoli odbyły się emo-

cjonujące zawody sportowe. Zacięta wal-ka toczyła się w kilku konkurencjach:wyścigi rzędów, piłkarzyki, rzuty do ko-sza, hula hop, przeciąganie liny, skokiprzez skakankę oraz mecz piłki siatko-wej. Drużyna nauczycieli odniosła zwy-cięstwo w przeciąganiu liny, wyścigachrzędów i siatkówce. Drużyna samorzą-dowców w hula-hop, piłkarzykach i rzu-tach do kosza, zremisowaliśmy natomiastw skokach na skakance. Jak się okazało,po niezwykle emocjonującej dogrywce,zwycięstwo odniosła jednak drużyna sa-morządowców i do niej powędrował poraz kolejny puchar, który wręczył prowa-dzący całą imprezę dyrektor GCKSiRAdam Majka. Zarówno uczestnicy spor-towych zmagań, jak i wierni kibice zgod-nie przyznali, że „Belefriada” powinnana stałe zagościć w cyklu dorocznychimprez środowiskowych w gminie Świl-cza, co jak widzimy się dzieje. Mamy na-dzieję, że na kolejne tego typu rozgrywkinie będziemy musieli czekać aż do na-stępnego Dnia Nauczyciela za rok, adobrą okazją do powtórki okaże się np.Dzień Samorządu Terytorialnego obcho-dzony corocznie 27 maja. Dodać trzeba,że na wszystkich gości gminnych obcho-dów Dnia Edukacji Narodowej czekałpoczęstunek. Docenili go zwłaszcza, wy-czerpani ciężką rywalizacją „sportowcy”.

Monika Piątek

Maria Konopnicka

Ojczyzna

Ojczyzna moja – to ta ziemia droga,Gdziem ujrzał słońce i gdziem poznał Boga,Gdzie ojciec, bracia i gdzie matka miłaW polskiej mnie mowie pacierza uczyła.Ojczyzna moja – to wioski i miasta,Wśród pól lechickich sadzone od Piasta;To rzeki, lasy, kwietne niwy, łąki,Gdzie pieśń nadziei śpiewają skowronki.Ojczyzna moja – to praojców sława,Szczerbiec Chrobrego, cecorska buława,To duch rycerski, szlachetny a męski,To nasze wielkie zwycięstwa i klęski.Ojczyzna moja – to te ciche pola,Które od wieków zdeptała niewola,To te kurhany, te smętne mogiły –Co jej swobody obrońców przykryły.Ojczyzna moja – to ten duch narodu,Co żyje cudem wśród głodu i chłodu,To ta nadzieja, co się w sercach kwieci,Pracą u ojców, a piosnką u dzieci!


WKŁAD

„Gminna Belferiada” (fotoreportaż)

110-lecie110-lecieOchotniczej Straży Pożarnej w BratkowicachOchotniczej Straży Pożarnej w Bratkowicach


KoncPatri

cert Pieśniiotycznych

Bratkowice, 13 listopada 2016 r.


Młodzież z Bratkowicna Światowych Dniach Młodzieży w Krakowie


DKA ŚRODEK

Światowe Dni Młodzieży to międzynarodowe spotka-nie młodych, którzy gromadzą się w jednym miej-scu, aby wspólnie wyznać wiarę w Jezusa Chrystusa.

Dzięki naszej pracy i dobroci naszych parafian, którymbardzo serdecznie chcemy podziękować, mogliśmy doświad-czyć wspólnoty Kościoła. Tematem XXXI Światowych DniMłodzieży są słowa, które wypowiedział Jezusa w kazaniu nagórze: „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdziadostąpią”. Kraków i temat ŚDM są duchowo ze sobą powią-zane. Miały one na celu poprowadzić nas do iskry miłosier-dzia. Kraków jest znany jako światowe centrum Bożego Miło-sierdzia. W ten sposób upamiętniamy dla nas jednego z naj-ważniejszy świętych – Jana Pawła II oraz sekretarkę BożegoMiłosierdzia – siostrę Faustynę.

ŚDM trwają około dwóch tygodni, ale spotkanie wymagadługiego okresu przygotowań duchowych. Mieliśmy okazjępoczuć przedsmak tych dni, podczas Festiwalu Młodych, któ-ry odbył się 23 lipca, na Hali Podpromie w Rzeszowie. Jużwtedy poznaliśmy osoby innej narodowości i poczuliśmy du-cha wspólnoty. Był to czas śpiewu i radości, a kulminacyjnympunktem była adoracja Najświętszego Sakramentu. 25 lipca wParku Papieskim, odbyła się Msza święta, podczas której otrzy-maliśmy błogosławieństwo od Księdza Biskupa Jana Wątroby,które umocniło nas duchowo i dodało odwagi. Od tego mo-mentu zaczął się dla nas okres przygotowań również material-nych. Mieliśmy okazję spotkać się i porozmawiać z ks. Krzysz-tofem Golasem, który był jednym z głównych organizatorówŚDM w naszej diecezji. Podpowiedział nam, na co zwrócićuwagę, co będzie nam potrzebne podczas tych kilku dni w Kra-kowie. Podekscytowani wyruszyliśmy w środę, 27 lipca, w go-dzinach wieczornych, na spotkanie z młodymi, którzy pragnę-li, tak jak my, doświadczyć wspólnoty. Podróż minęła nam wbardzo miłej atmosferze, z radością i śpiewem na ustach. Podrodze zatrzymaliśmy się w parafii Matki Bożej Dobrej Radyw Krakowie po odbiór pakietów i identyfikatorów, które po-zwoliły nam wziąć udział we wszystkich punktach programu.Po dokonaniu rejestracji otrzymaliśmy Pakiet Pielgrzyma, któryskładał się z plecaka, chusty, peleryny, różańca, szalika, prze-wodnika oraz modlitewnika. Miejscem naszego zakwaterowa-nia był budynek przy Kościele parafialnym w Radziszowie.Mieliśmy nocleg bardzo blisko centralnych wydarzeń. Para-fianie wraz z panią Sołtys przyjęli nas bardzo serdecznie i zdobrocią serca. Dzień zakończyliśmy wspólną modlitwą, któ-ra pomogła nam zawiązać naszą małą wspólnotę.

Czwartek, 28 lipca, rozpoczęliśmy Mszą świętą w koście-le św. Wawrzyńca, a następnie udaliśmy się na rynek w Kra-kowie. Widok krakowskich ulic przepełnionych młodymiludźmi z całego świata radośnie śpiewających i chwalącychBoga przerosło nasze oczekiwania. Korzystając z czasu wol-nego udaliśmy się na zwiedzanie Krakowa i zabytków. Kunaszemu zaskoczeniu mimo różnic kulturowych, nawiązali-śmy wspólny język z każdym kogo spotkaliśmy na naszej dro-dze – czy to z pielgrzymami z Portugalii, czy z osobami zinnych kontynentów. Wspólnych zdjęć również nie zabrakło,

które przypominają nam teraz ten piękny czas. Duch Świętyudzielił nam swoich łask, wręcz w namacalny sposób, którypoczuliśmy w postaci deszczu. Nie ugasiło to naszej radościoraz zapału, więc zaczęliśmy wielbić Boga śpiewem i tańcem.Po chwili cały rynek zaczął wraz z nami cieszyć się tą chwilą.Nie ubiegło to uwadze mediom, które towarzyszyły wszyst-kim wydarzeniom. Kilka osób miało okazję udzielić wywia-du telewizji TVN czy TVP, które transmitowały nasze uwiel-bienie. Następnie udaliśmy się na Błonie, gdzie odbyła sięCeremonia Powitania Ojca Świętego. Było to dla nas bardzogłębokie przeżycie, ponieważ mieliśmy pierwszą taką okazjęzobaczyć i usłyszeć na żywo namiestnika Chrystusa. Po ofi-cjalnym powitaniu Papieża, wysłuchaliśmy Słowa Bożego ipierwszego przemówienia Ojca Świętego. Ceremonia miałacharakter międzynarodowy. Papież podkreślił, że jest bardzoszczęśliwy, z naszej obecności mimo obaw i sytuacji jaka jestobecna na świecie. Papież zwrócił również uwagę na mło-dzież, która traci piękne lata swego życia i swoje siły na uga-nianiu się za sprzedawcami fałszywych iluzji. Ojciec Świętyostrzegł nas abyśmy się nie dali ograbić z energii, radości,marzeń, dając w zamian fałszywe złudzenia. Napełniło nas tododatkową energią i chęcią uczestniczenia w kolejnych dniachmłodych. Po Liturgii Słowa udaliśmy się dworzec i powróci-liśmy do miejsca noclegu.

Piątek jest tradycyjnym dniem celebracji Drogi Krzyżo-wej. Przed dotarciem na Błonie, udaliśmy się na stadion Cra-covii na katechezę skierowaną do polskiej młodzieży oraz naMszę świętą. W słowach wygłoszonych do nas, podkreślonojak ważne jest, abyśmy odkryli swoje powołanie. Ksiądz Pry-mas Wojciech Polak utwierdził nas w przekonaniu że: „Po-wołanie to odkrycie i spełnienie marzenia Boga wobec Nas”.Z tymi słowami ruszyliśmy na Błonie, gdzie odbyła sie DrogaKrzyżowa. Przedstawiciele młodzieży nieśli krzyż ŚDM wprocesji, który przy ostatniej stacji młodzi wnieśli na ołtarz.Rozważania Drogi Krzyżowej nawiązywały do uczynkówmiłosierdzia wobec ciała i duszy. Każda stacja była dodatko-wo podkreślona sceną, która nie tylko przybliżała nam mękęnaszego Pana, ale także dodawała odwagi do czerpania siłyod Niego. Następnie papież skierował do nas słowa w którychpodkreślił jak ważne powinny być dla nas uczynki miłosier-dzia. Wymaga, od nas młodych, abyśmy byli gotowych po-święcić swoje życie w bezinteresownej służbie braciom naj-uboższym i najsłabszym, na wzór Chrystusa, który oddał sięcałkowicie dla naszego zbawienia.

Po zakończeniu nabożeństwa odbył się Koncert Uwiel-bienia. Mieliśmy okazję posłuchać największych zespołówreligijnych i świadectw osób, w których było widoczne dzia-łanie Boga.

Była to kolejna okazja na zawiązanie wspólnoty z innymnarodami. Wspólna zabawa dostarczyła nam mnóstwo rado-ści i poczucia, że mimo różnic między nami względem wyglą-du, koloru skóry czy języka, jesteśmy stworzeni przez tegosamego Ojca i powołani do bycia szczęśliwymi.

W sobotę, 30 lipca, w przedostatni dzień naszego pobytuw Krakowie uczestniczyliśmy w całonocnym Czuwaniu zOjcem Świętym. Po spakowaniu się i uczestnictwie w Eucha-

Światowe Dni Młodzieży,czyli Świadectwo, Dobroć, Miłość!


rystii wyruszyliśmy w kierunku Brzegów. To właśnie tam odbyłsię najbardziej osobisty moment dla uczestników ŚDM. Dzieńten wymagał od nas wiele wysiłku, zarówno fizycznego jak iduchowego. Podróż na Campus Misericordiae, czyli PoleMiłosierdzia trwała bardzo długo. Po kilkunastu kilometrach,które przebyliśmy pieszo, z plecakami i śpiworami dotarli-śmy na miejsce. Około godziny 19:00, wraz z przybyciemOjca Świętego rozpoczął się obrzęd przejścia przez BramęMiłosierdzia. Odczytano początek Bulli Misericordiae Vul-tus, a następnie rozpoczęło się czuwanie z Papieżem. Franci-szek przestrzegał, nas młodych, przed niebezpieczeństwamidzisiejszego świata. Młodzi ludzie zaczynają stawać sie ospa-li, ogłupiali, otumanieni. „Nie przyszliśmy na świat aby „we-getować”, ale po to, aby zostawić po sobie ślad. Musimy po-rzucić wygodną kanapę i włożyć wyczynowe buty!” – podkre-ślił Papież.

Moment adoracji Najświętszego Sakramentu był bardzoprzejmujący. Widok kilku milionów ludzi, którzy spotkalisię w jednym miejscu, aby wielbić tego samego Boga, zostaniena zawsze w naszej pamięci. Jest to widok, którego nie da sięująć w słowa. 2 miliony młodych, w tym samym czasie prze-praszała, dziękowała i prosiła Boga w różnych językach świa-ta. Mimo różnic, które nas dzielą, wszyscy czuliśmy we-wnętrzną więź.

Po błogosławieństwie Najświętszym Sakramentem, poczu-cie tej wyniosłej chwili długo gościła w naszych sercach. Dźwię-ki gitar, bębnów i śpiewu na chwałę Bożą była słyszalna dobardzo późnych godzin wieczornych. Był to czas modlitwy,medytacji i śpiewu, który rozpalił nasze serca na działaniełaski Bożej. Po tym pełnym przeżyć dniu, ułożyliśmy się do

snu. Dla większości z nas był to pierwszy raz, gdy mieliśmymożliwość spania pod gwiazdami. Czuliśmy się jak w hoteluwielogwiazdkowym. Dzięki Opatrzności Bożej noc była bez-chmurna i bardzo ciepła, więc obyło się bez płaszczy, folii iniepotrzebnych atrakcji.

W niedzielny poranek zbudziło nas zamieszanie, którezaczęło się koło naszego sektora. Dowiedzieliśmy się, że za-raz koło nas przejedzie Ojciec Święty. Podekscytowani cze-kaliśmy z niecierpliwością na przyjazd Papieża. Ten widokuśmiechniętego Franciszka, jadące zaledwie kilka metrów odnas i niosącego radość i miłość dla całej zgromadzonej mło-dzieży, pokazuje jak piękne i radosne było to wydarzenie.

Dla większości z nas była to jedyna okazja do zobaczeniaOjca Świętego z tak bliska. Msza święta Posłania była ostatnimz Wydarzeń Centralnych. Jest to uroczyste podsumowanie ŚDM– moment kulminacyjny wszystkich spotkań. W Homilii, którąskierował do nas Papież, podkreślił, że dzisiejszy świat wyma-ga od nas młodych, gotowości do głoszenia. Nie powinniśmyzapominać również o tym, że zostaliśmy powołani do wiecznejradości z Bogiem. Podczas tej Eucharystii Papież „posłał mło-dych na świat”. To rozesłanie umocniło nas, by w naszym życiukonsekwentnie realizować hasła Światowych Dni Młodzieży.Na koniec, po skończonej modlitwie Anioł Pański, Papież Fran-ciszek – tradycyjnie już – ogłosił miejsce i datę kolejnych Świa-towych Dni Młodzieży.

Po ostatniej Eucharystii, przepełnieni mocą Ducha Świę-tego, wróciliśmy do miejsca naszego zakwaterowania. Ku na-szemu zaskoczeniu czekała na nas uczta, którą przygotowałydla nas panie z Koła Gospodyń. Po obfitym posiłku, swojąobecnością zaszczyciła nas kapela z tutejszej miejscowości,która specjalnie dla nas dała mini koncert.

Nie obyło się bez niespodzianek. W miejscowości w którejbyliśmy goszczeni, nocleg znalazło również około 1500 Fran-cuzów. Niestety w skutek nieporozumienia nie mogli oni po-wrócić z Eucharystii. W ten sposób mieliśmy okazję spełnićuczynek miłosierdzia, wysyłając nasz autokar po „zaginionych”pielgrzymów. Na szczęście wszystko skończyło sie szczęśli-wie, a Francuzi dotarli na swoje miejsce zakwaterowania.

Jednak to nie koniec przygód związanych z obywatelamiFrancji. W drodze powrotnej do domu dostaliśmy telefon opomyłce jaka zaszła podczas pakowania bagaży. Okazało się,że przez pomyłkę razem z nami do Bratkowic, jechała waliz-ka jednego z tamtejszych pielgrzymów. Dzięki szybkiej reak-cji księdza Marcina, oddaliśmy bagaż, a nasza podróż konty-nuowana była już bez żadnych incydentów.

W późnych godzinach wieczornych szczęśliwi i zmęcze-ni dotarliśmy do naszych domów, w których czekali na nasnajbliżsi.

Mimo tego, że mówiliśmy odmiennymi językami oraz róż-niliśmy się kulturą i obyczajami, w Krakowie byliśmy jednąwspólnotą, którą łączyła wiara w Jezusa Chrystusa. Każdy znas wrócił w jakimś stopniu odmieniony – przepełniony ra-dością i miłością Bożą, którą już od kilku miesięcy dzielimysię w naszych środowiskach. Światowe Dni Młodzieży to coś,co trzeba poczuć osobiście. Te kilka dni spędzonych we wspól-nocie Kościoła wznowiło i umocniło naszą wiarę. Wierzymy,że ziarno które zostało zasiane w naszych sercach, wyda licz-ne owoce w przyszłości. To wydarzenie, które było jednym znajważniejszych w naszym życiu, dodało nam odwagi do re-alizacji naszych marzeń, celów i ideałów, które pozwolą namna piękne przeżycie naszych młodych lat.

Karolina Kwas

ks. Jan Twardowski

Śpieszmy się

Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzązostaną po nich buty i telefon głuchytylko co nieważne jak krowa się wleczenajważniejsze tak prędkie że nagle się stajepotem cisza normalna więc całkiem nieznośnajak czystość urodzona najprościej z rozpaczykiedy myślimy o kimś zostając bez niego

Nie bądź pewny że czas masz bo pewność niepewnazabiera nam wrażliwość tak jak każde szczęścieprzychodzi jednocześnie jak patos i humorjak dwie namiętności wciąż słabsze od jednejtak szybko stąd odchodzą jak drozd milkną w lipcujak dźwięk trochę niezgrabny lub jak suchy ukłonżeby widzieć naprawdę zamykają oczychociaż większym ryzykiem rodzić się niż umrzećkochamy wciąż za mało i stale za późno

Nie pisz o tym zbyt często lecz pisz raz na zawszea będziesz tak jak delfin łagodny i mocny

Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodząi ci co nie odchodzą nie zawsze powrócąi nigdy nie wiadomo mówiąc o miłościczy pierwsza jest ostatnią czy ostatnia pierwszą


Wiesław JanuszMikulski

Urodził się 12 lipca 1959 roku wOstrołęce w rodzinie robotniczej o ro-dowodzie chłopskim. Ukończył teolo-gię w Akademii Teologii Katolickiej wWarszawie (dzisiejszy Uniwersytet Kar-dynała Stefana Wyszyńskiego), studiapodyplomowe filologii polskiej o spe-cjalności nauczycielskiej w WyższejSzkole Humanistycznej im. AleksandraGieysztora w Pułtusku (dzisiejsza Aka-demia Humanistyczna im. A. Gieyszto-ra) oraz bibliotekarstwo w PaństwowymStudium Kulturalno-Oświatowym i Bi-bliotekarskim w Ciechanowie. Obecniepisze pracę doktorską z literaturoznaw-stwa pod kierunkiem prof. dra hab.Edwarda Kasperskiego z UniwersytetuWarszawskiego. W latach 1987-1992pracował jako bibliotekarz w Woje-wódzkiej Bibliotece Publicznej im. Wik-tora Gomulickiego w Ostrołęce. Od1992 r. pracuje jako nauczyciel religiirównolegle w Zespole Szkół Zawodo-wych Nr 1 im. Józefa Psarskiego w Ostro-łęce oraz w II Liceum Ogólnokształcą-cym w Ostrołęce. W latach 1994 – 2014naucza jako katecheta oraz polonista wZespole Szkół Zawodowych Nr 4 im.Adama Chętnika w Ostrołęce. Jest na-uczycielem dyplomowanym. Debiutowałjako poeta 2 sierpnia 1992 roku na łamach„Zielonego Sztandaru”. Jest żonaty zpoetką Janiną Żanetą z d. Jakubiak, z wy-kształcenia polonistką i biblioteko-znawcą, autorką wielu bibliografii.

Odbył kilka podróży zagranicznych,m.in. do Leningradu, Moskwy, do Lwo-wa, do Francji i Monako, do Włoch,Watykanu i San Marino, do Grecji, doHolandii, Belgii i Luksemburga, doCzech, Słowacji, Austrii i na Węgry, doIzraela – Ziemi Świętej i na Litwę.

Dotychczas ukazały się samodziel-ne zbiory wierszy Mikulskiego: „Ikar”(1995), „Dotykanie nieba” (1997),„Opadanie czasu” (2000), „Krajobrazyciszy” (2002), „Dotyk Twojej miłości”(2008), „Kielich jesieni” (2008), „Na-dzieja i czas” (2010), „Brzegi wieczno-ści” (2011), „Poetyckie dzwony. Wier-sze wybrane z lat 1992 – 2015” (2015).

W. J. Mikulski jest współautoremwielu antologii poezji, m.in. następują-cych: „A Duch wieje kędy chce...” (Lu-blin 1994), „Modlitwy znane i na nowoodkryte” (Kraków 1996), „Miłość jak

ziarno odwagi. Antologia poezji religij-nej” (Białystok 2000), „Ogrody prze-obrażeń” (Łódź 2001), Tom VIII „An-tologii Poezji Emigrantów” (USA2001), „Krzyż – Drzewo Kwitnące”(Warszawa 2002), „Furtka słońca...”(Bydgoszcz 2004), Antologia „Contem-porary Writers of Poland” (Nowy Jork2005; tłum. Danuty Mieczkowskiej na j.angielski); „Tu się tylko gościem jest,tam się do domu powraca. Śmierć iwieczność w polskiej poezji współcze-snej. Antologia” (Kraków 2005),„Wieczność nie ma kalendarza. Epigra-mat w polskiej liryce religijnej 1939 –2005. Antologia” (Kraków 2006),„POSTscriptum. Antologia” (Kraków2008), „ANTOLOGIA POEZJI Gru-py Młodych Artystów i Literatów” (Łódź2008), „Poetycka Poczta” (Kielce2008).

Poezje Mikulskiego były publikowa-ne w kilkuset pismach krajowych i po-lonijnych. W sumie ukazało się ponaddwa tysiące sześćset publikacji drukiem,m.in. w następujących czasopismach:POEZJA DZISIAJ (Warszawa), Deka-da Literacka (Kraków), Magazyn Lite-racki (Warszawa), Twórczość (Warsza-wa), Lektura (Kraków), Fraza (Rze-szów), Akant. Miesięcznik Literacki(Bydgoszcz), Integracje (Warszawa),Pro Arte. Pismo Kulturalno – Literac-kie (Poznań), Autograf (Gdańsk), Su-plement. Pismo Stowarzyszenia Auto-rów Polskich (Kraków); Regiony (War-szawa), Przekrój (Kraków), Więź (War-szawa), Kwartalnik Kulturalny „SE-KRETY ŻAR-u” (Warszawa), AspektyKulturalne (Poznań), Arkusze Literac-kie (Wrocław), ZNAJ. Kwartalnik Ar-tystyczno-Naukowy. Ogólnopolskie Pi-smo Stowarzyszenia Autorów Polskich(Płock), ZNAK. Miesięcznik (Kra-

ków), Myśl Polska. Miesięcznik Poświę-cony Życiu i Kulturze Narodu (Warsza-wa); Orzeł Biały (Londyn), Głos Kato-licki (Paryż), Głos Polski (BuenosAires), Słowo (Berlin), Nasza Misja(Kolonia), Głos Polski (Toronto), Sło-wo Ojczyste (Grodno), Nasza Gazeta(Wilno), The Life of Polonia (Boston),The Sarmatian Review (Houston) –tłum. na j. angielski, Kurier Praski (Pra-ga), Teraz. Miesięcznik Społeczno-Kul-turalny /magazyn/ (Filadelfia), Teczka(Paryż), Rycerz Niepokalanej (Rzym),Ognisko (Kopenhaga), Kraj (Brisbane),Monitor Polonijny (Bratysława), Spo-tkania (Wilno), Gazeta Lwowska(Lwów), Polonia Węgierska (Buda-peszt), Głos znad Pregoły (Kalinin-grad), Słowo YU – Polonii (Belgrad),Dziennik Kijowski (Kijów), PanoramaPolska. Niezależny Magazyn Kultural-ny (Edmonton), Gazeta Polska (Mo-skwa), Quo Vadis (Rzym), Czyn Kato-licki (Londyn), Kurier Ateński (Ateny),Nasza Wspólnota (Bruksela), Notatki(Kopenhaga), Przyjaźń (Krasnojarsk),Magazyn Polski (Grodno), Relacje(Sztokholm), POLONIA – MagazynSpołeczno-Kulturalny (Oxford), PO-LISH NEWS. America‘s Leading Bilin-gual Illustrated Monthly (Chicago),„VAGABOND Pages” (Toronto; tłum.na j. angielski Danuty Mieczkowskiej),Biuletyn Polonijny (Montreal), Moni-tor (Chicago), Kurier Wileński (Wilno),Tydzień (Londyn), Nasza Wspólnota(Wiedeń), Dwukropek (Kapsztad), Co-oltura. Polish Weekly Magazine (Lon-dyn), Kurier Galicyjski (Lwów), NaszGłos (Dublin), Głos Polonii (Żyto-mierz), Listy z Daleka. Pismo Ogólno-światowego Korespondencyjnego Klu-bu Emigrantów. Periodyk Społeczno-Kulturalny i Literacki (Liege), TygodnikPolski. Polish Weekly. Sydney – Mel-bourne – Adelaide – Canberra – Bris-bane – Perth – Hobart – New Zealand(Melbourne) oraz w tygodniku izrael-skim „Nowiny Kurier” (Tel-Aviv).

Wiersze tego poety można spotkaćw licznych – w ponad dwustu – porta-lach internetowych, w tym na jego stro-nie domowej: www.wjmikulski.prv.pl.Publikowane są w czasopismach inter-netowych, m.in. w The Scrolls. An In-ternet Cultural Periodical (Edmonton).

Twórczość Mikulskiego była prezen-towana m.in. na antenie Radia Polonia(Warszawa), Radia Maryja (Toruń), Ra-dia Alfa (Kraków), Katolickiego RadiaWarszawa, Radia Rezonans (Sosno-wiec), Radia Łódź S.A., Katolickiego


Radia As (Szczecin), Radia Emaus(Łódź), Polskiego Radia Lwów oraz wTelewizji Detroit (USA).

W. J. Mikulski jest publicystą wielupism (także w wersji internetowej), m.in.korespondentem „Głosu Katolickiego”,tygodnika diecezji łomżyńskiej. Otrzy-mał od redaktora naczelnego tygodnikaogólnopolskiego „Niedziela” medal„Mater Verbi”. Wspomniany pisarz jestautorem książek: „35 lat naszej wspól-nej drogi. Monografia Zespołu SzkółZawodowych Nr 4 im. Adama Chętni-ka w Ostrołęce (1968-2003)” (zarysmonograficzny, Ostrołęka 2002); „Dzie-je ostrołęckiej <<Czwórki >>. Mono-grafia Zespołu Szkół Zawodowych Nr 4im. Adama Chętnika w Ostrołęce(1968-2005)” (kilkusetstronicowa, zaneksami, zdjęciami, przypisami, Ostro-łęka 2007).

Został odznaczony przez Prezyden-ta Rzeczypospolitej Polskiej SrebrnymKrzyżem Zasługi oraz przez MinistraEdukacji Narodowej – Medalem Komi-sji Edukacji Narodowej. Medal „MaterVerbi” nadał mu redaktor naczelny ogól-nopolskiego tygodnika katolickiego„Niedziela”; zaś medal III KrajowejKonferencji Samorządy RP dla JanaPawła II „Kultura w nauczaniu JanaPawła II” – Burmistrz Kamieńska.

Otrzymał Nagrodę Zarządu MiastaOstrołęki i odznakę honorową „Za za-sługi dla miasta Ostrołęki”. Zarząd Kra-jowej Rady Spółdzielczej przyznał W. J.Mikulskiemu odznakę „Zasłużony Dzia-łacz Ruchu Spółdzielczego”. Jest człon-kiem Związku Literatów Polskich.

Poniżej prezentujemy wybrane wier-sze poety.

Od Redakcji: Autor nawiązał z namikontakt mailowy z prośbą o zamieszcze-nie jego biografii i wybranych wierszyw naszym kwartalniku.

z cyklu „Krzyk wiatru”

Panie oto stągwiektóre napełniłem tęsknotąpełno wokół chorychtrędowatych sparaliżowanych ślepychprzyjdź i dotknijuzdrówumarłych przywróć życiuoczyma wypełnionymi po brzegimiłością przywróć spokójnaszym duszomgdy stopy Twoje rosimy łzamigdy wchodzimy na drzewa

naszych osamotnieńwypatrując Ciebie

z cyklu „Marzenie słońca”

kiedy wznoszę do Ciebie serceniebo rośnie we mniegwiezdną faląkołysze się kołysze sięnoc

kiedy wznoszę do Ciebie sercecisza wzbiera sięw morze tęsknotymorzem tęsknotyfaluje noc...

z cyklu „Pustynia światła”

w Twojej łascejak w słońcudojrzewam

niby owocktóry strąciwiatr

w Twoim słońcurumienię sięczekam

bym dla Ciebiejuż dojrzałyspadł...

POWOLI ODCHODZIMYPOZA CZASPOZA BÓL

wszystko przemijai życie

i śmierć zaczyna pachniećżarzącymi się w słońcu wspomnieniamiprzy grobachtych co żyli

oni gotowali sobiew czajnikachherbatęzaparzali kawę

chodzili do szkółna kursyukładali chodnikii kostki na swoich podwórkach

wszystko przemijaa uczoność tyle się nadana ile skłoni nas wszystkich

do miłości

tę przyjmie Bógjako miły sobie dari ofiarę życia

z cyklu „Rozrzucone sny”

z dzbanów marzeńwypłukuję kurzokruszyny wspomnieńliście lata

płynie życiewartkim nurtem dniz tego światado tamtego świata...

z cyklu „Samotność gwiazd”

tak wiele interesów sprawuliczek krętych naszych godzinPanie oczyść nas i sprawby zachwyt Tobą miłość rodził

w zmęczeniu minut w pocie dniktóre jak chmury przemijająoczyść nas Panie i spraw bydeszczem spadały w ziemię czasu

tak wiele interesów sprawi słów i słów zbyt wiele padaoczyść nas Panie z kłamstwa prawdmiłością swoją wyspowiadaj...

z cyklu „Twarze miłości”

NA CMENTARZUtu są wasze chorobyzmartwienia i lękitroski o pieniądzepierwsze i ostatnie miłościodeszły stąd w zaświatynieustanne boje o prawdępozostały tu pobojowiskazwycięzców i zwyciężonych...

z cyklu „W nurcie godzin”

W obręczach Twojej łaskiciągnę swój życia wózprzede mną cienie i blaskiza mną czas jak gruz

idę znużony drogąw ciszę w nieznany światciągnę noga za nogąmój wóz z kołami lat...


Z życia Powiatu RzeszowskiegoPowiat rze-

szowski, jak coroku wykonujewiele znaczą-cych i zauważal-nych dla jegomieszkańcówzadań inwesty-

cyjnych. W tym roku działania te zosta-ły zauważone i docenione również przezautorytety, osobowości i kapituły kilkunagród i wyróżnień w tym najważniej-sze to przyznanie:– Podkarpackiej Nagrody Samorządo-wej– Powiat Rzeszowski „Liderem Samo-rządności” w województwie podkarpac-kim w 2016 roku

– wyróżnienie dla Najlepszego Staro-sty w województwie podkarpackim w2015 roku dla Starosty Rzeszowskie-go p. Józefa Jodłowskiego

Podczas Gali Finałowej konkursu „Bu-dowa Roku Podkarpacia 2015” PowiatRzeszowski jako inwestor otrzymał:– nagrodę II stopnia w kategorii„Oświata i kultura” za budowę Maneżuprzy Zespole Szkół Techniczno-Wetery-

naryjnych w Trzcianie,– nagrodę I stopnia oraz tytuł budowyroku 2015 w kategorii „Obiekt w ko-munikacji Podkarpacia” za most drogo-wy z kompozytów FRP na rzece Ryjakw Błażowej,– nagrodę II stopnia w kategorii„Obiekt w komunikacji Podkarpacia”za inwestycję pn. „Przygotowanie tere-nów inwestycyjnych pod budowę ParkuNaukowo-Technologicznego Rzeszów-Dworzysko”. Inwestycja ta otrzymałarównież Statuetkę i Tytuł „Nasze Do-bre Podkarpackie 2016”.

Konkurs Nasze Dobre Podkarpac-kie organizowany jest już od 13 lat przezgazetę codzienną Nowiny. Nadrzędnymcelem konkursu jest promocja lokal-nych firm i marek, które oferują znako-mite produkty i usługi.

Misją Parku Naukowo-Technolo-gicznego jest wspieranie przedsiębior-czości, a dynamiczny rozwój przedsię-biorstw przyczyni się do zmniejszeniastopy bezrobocia w regionie poprzezzatrudnianie nowych pracowników.

Pierwszy inwestor, firma OKOFFI-CE Rączy Spółka Jawna. (Jest to rozwi-jające się przedsiębiorstwo z branży pa-pierniczej. Firma będzie zajmować sięprodukcją artykułów szkolnych i biuro-wych). Już początkiem września tegoroku rozpoczęła na terenie PNT budo-wę nowoczesnej hali produkcyjno-ma-gazynowej.

Kolejne przetargi dotyczące sprze-daży naszych działek są już ogłoszone icieszą się dość dużym zainteresowa-niem.

Kolejna, jakże ważnainwestycja

W styczniu ubiegłego roku (o czympisałem w ZB nr 32/2015) w jednym zbudynków Domu Pomocy Społecznej wGórnie doszło do pożaru, w którym zgi-nęły 4 osoby. Zdaniem ekspertów obiektnie nadawał się do remontu – został więcrozebrany. W tym miejscu powstał nowypawilon, większy i bardziej funkcjonal-ny niż poprzedni. Oferuje 30 (poprzed-ni 19) miejsc dla podopiecznych orazspecjalistyczne gabinety lekarzy i innychspecjalistów oraz pomieszczenia wspól-ne pensjonariuszy. Budowę i wyposaże-nie sfinansował Powiat Rzeszowski orazBudżet Państwa.

Budynek został w pełni wyposażo-ny. W ramach projektu zakupiono me-ble do pokoi mieszkalnych tj. łóżka zmateracami przeciwodleżynowymi, szaf-ki przyłóżkowe, szafy, komody, mebledo gabinetów, kuchni, świetlico-jadalni,a także regały magazynowe, szafki szat-niowe, sprzęt AGD i RTV, pościel, kocei wyposażenie kuchni

Całkowity koszt projektu: 2 292914,72 zł, w tym dofinansowanie środ-kami pochodzącymi z budżetu państwazadania z obszaru pomocy społecznej:1 306 092,35 zł

Na uwagę zasługuje szybki okres re-alizacji rzeczowej projektu: wrzesień2015 – czerwiec 2016 rok. Powierzch-nia zabudowy: 741,87 m2.

W dniu 21.09.2016 r. nastąpiło uro-czyste otwarcie i poświęcenie przez JegoEkscelencję Księdza Biskupa JanaWątrobę tego nowego budynku.

W tym samym dniu w SPZZOZ „Sa-natorium” odbyło się seminarium zokazji Światowego Dnia Choroby Alzhe-imera.

W Polsce już ponad 300 tysięcyosób cierpi na chorobę Alzheimera.Wielu z nich nie korzysta z pomocymedycznej, bo nie zostali odpowiedniozdiagnozowani. Na zespoły otępienianie ma leku, ale dostępne są różne for-my wsparcia dla chorych i ich opieku-nów. Według geriatrów, pacjentów cier-piących na Alzheimera, inne chorobyotępienia czy zaburzenia psychiczneprzybywa. Nawet u co trzeciej osoby po80 roku życia możemy mieć do czynie-nia z otępieniem, a problem narasta.Dlatego ważne jest by powstawały ko-lejne ośrodki zapewniające chorymodpowiednią opiekę.

Specjaliści podkreślają, że choć cho-roby Alzhaimera nie można wyleczyć,to jej wczesne rozpoznanie daje szansena zahamowanie postępów. Jednak zbytczęsto chorzy trafiają do specjalistów wzbyt zaawansowanym stadium, kiedy napomoc jest za późno.

Rada Powiatu widząc potrzebę za-pewnienia opieki dla większej liczbymieszkańców powiatu, i wychodząc na-przeciw temu problemowi podjęła de-cyzję o budowie kolejnego pawilonu dlaDPS w Górnie.

Sprawy bieżące

Rada Powiatu rozpoczęła pracenad przygotowaniem strategii rozwo-ju dla powiatu rzeszowskiego na lata


2016-2023. Dokument ten przy udzia-le wielu podmiotów, oraz po przepro-wadzonych badaniach i analizachopracuje firma Synergia z Lublina.Wyznaczenie priorytetowych jak i ope-racyjnych celów pozwoli na właściwei szybkie zaspokojenie najważniej-szych potrzeb mieszkańców powiaturzeszowskiego.

Rada Powiatu na posiedzeniach ple-narnych jak i podczas prac w komisjachzajmowała się licznymi sprawami narzecz lokalnej społeczności. Najważniej-sze sprawy dotyczyły min. bezpieczeń-stwa publicznego, na którego temat in-formacje i prowadzone działania przed-stawili:– Komendant Miejski Straży Pożarnej –Waldemar Wilk,– Komendant Miejski Policji – Bogu-sław Kania.

Informacje i działania na temat bez-pieczeństwa zdrowotnego mieszkańcówprzedstawili:– Powiatowy Inspektor Sanitarno-Epi-demiologiczny – Jaromir Ślaczka,– Dyrektor Powiatowego Centrum Po-

mocy Rodzinie – Agnieszka Gabrow-ska,– Dyrektor Samodzielnego Publiczne-go Zakładu Opieki Zdrowotnej nr 2 wRzeszowie – Aleksander Panek,– Dyrektor Samodzielnego Publiczne-go Zespołu Zakładów Opieki Zdrowot-nej „Sanatorium” im. Jana Pawła II wGórnie – Elżbieta Burzyńska.

Dyrektorzy jednostek przedstawilizakres i ilość spraw i zadań którymi sięzajmują. Wskazali problemy z jakimi naco dzień muszą się zmierzać oraz licznepotrzeby podległych im placówek.

Podczas obrad i dyskusji nad spra-wozdaniami z zakresu opieki zdrowot-nej obecni na sesji Rady Powiatu byliprzedstawiciele Sejmu RP – Pani posełKrystyna Wróblewska oraz SejmikuWojewództwa Podkarpackiego – PanStanisław Kruczek.

Podzielili się z radnymi licznymiuwagami i spostrzeżeniami jakie zauwa-żają w funkcjonowaniu placówek służ-by zdrowia na terenie Podkarpacia i ca-łej Polski. Wskazali kierunki zmian ja-kie są i nadal będą wprowadzane by

Zarówno przesilenie wiosenne, jak ijesienne nie są terminami medycznymi.Nie jest to więc choroba, ale szereg ob-jawów osłabienia organizmu, które sązwiązane ze zmieniającymi się warun-kami pogodowymi. Po ciepłym, pełnymświatła i kolorów lecie nastaje czas je-siennej szarości, zachmurzenia, ciągłychopadów, a co za tym idzie złego samo-poczucia. Z pewnością każdy z nas od-czuł nie raz taki stan, który w dłuższejperspektywie może poważnie zaszko-dzić naszemu codziennemu życiu. Wte-dy świat traci urok, znajomi schodzą nadrugi plan, a my marzymy o świętymspokoju.

Złe samopoczucie

W porze jesiennej niekorzystne sa-mopoczucie wywołuje u nas zła pogoda.I jest to prawda, ale tylko wtedy, kiedy

nie trwa długo. Rzeczywiście jesień toczas nostalgii i smutku, na co wpływ mamiędzy innymi wcześniej zapadającyzmrok czy niższa temperatura. Jeśli jed-nak nasz zły stan trwa dłużej niż kilkatygodni, należy zdecydowanie zadać so-bie pytanie „Co się ze mną dzieje?”.

Przyczyny apatii

Poza niekorzystnymi warunkami po-godowymi, na nasze samopoczuciewpływ mają także inne czynniki. Przedewszystkim po wzbogaconym świeżymiowocami i warzywami lecie, nastał czasna kaloryczne, tłuste i ciężkostrawnepotrawy. Jesienne menu jest ubogie wwarzywa i owoce, które trudniej dostać.Poza tym, latem często przebywaliśmypoza domem, uprawiając różne sporty ioddając się chwilom błogiego relaksu na

świeżym powietrzu. Teraz w pochmur-ne i szare wieczory częściej przebywa-my w pomieszczeniu przed telewizorem,a smutek często staramy się „zajeść” sło-dyczami, tłustymi chrupkami i kalorycz-nymi napojami. Taka radykalna zmianastylu życia destrukcyjnie wpływa na na-sze zdrowie.

Jest jeszcze jednej ważny czynnikwpływający na nasilenie złego jesienne-go samopoczucia. W okresie letnim mie-liśmy bardzo dużo światła, którego wpływna nasze zdrowie i nastrój jest nieocenio-ny. W lecie na plaży nasilenie światła jest100 razy większe niż w okresie jesienno-zimowym. Niedomiar światła objawia sięmiędzy rozdrażnieniem, ospałością, bra-kiem motywacji i ogólną apatią. Naukow-cy zdefiniowali ten stan rzeczy nazywa-jąc go SAD (Seasonal Affective Disor-der), czyli sezonową chorobą afektywną.Jest ona spowodowana krótszym dniemi zmniejszoną ilością światła słoneczne-go. Występuje częściej u ludzi młodych,ujawnia się między 20 a 30 rokiem życia.Bardziej narażone są na nią kobiety.

Najczęstsze objawy

Każdy z nas miał z pewnością doczynienia z sezonowym złym samopo-

Jesienne przesileniePo 10 godzinach spania budzisz się jeszcze bardziej zmęczony, na nicnie masz siły i ochoty, a co najgorsze, nie znasz przyczyny swojegozłego stanu. Uważaj więc, bo możesz cierpieć na tak zwane przesileniejesienne.

usprawnić działanie systemu opiekizdrowotnej. Docenili i podkreślili fakt,że w powiecie rzeszowskim służba zdro-wia na tle całego kraju działa wręczmodelowo, a zarząd mimo wielu prze-ciwności ciągle rozwija i usprawnia dzia-łalność swoich placówek.

Rada podjęła szereg uchwał w spra-wie współpracy z gminami z terenu ca-łego powiatu, by przy wsparciu z Budże-tu Państwa wykonać liczne zadania in-westycyjne zwłaszcza w infrastrukturzedrogowo mostowej. Szerzej na ten temat,wraz ze wskazaniem zadań i przezna-czonych na nie kwot zwłaszcza na tere-nie gminy Świlcza zamieszczę w następ-nym numerze ZB.

Mogę powiedzieć, że zaplanowanew budżecie inwestycje są realizowanebez większych przeszkód. W przypad-ku pojawienia się nowych możliwościwspółpracy i finansowania Rada nie-zwłocznie przystępuje do zmian w bu-dżecie by wykorzystać jak najlepiej moż-liwość rozwoju powiatu rzeszowskiegoi gmin z jego terenu.

Tomasz Wojton


Późna jesień

Mówisz – „Smutna pora roku.Drzewa straciły liście.Niebo szare nad nami.”Ale ja to widzę inaczej.– Spójrz na drzewa!Zakwitły!? Czarnymi gawronami!

Na jarzębinie koraliczerwonych kiście.I trawa ciągle zielona,Dąb zachowa brązowe liścieaż do wiosny.A zielonych igiełeknie zgubią wcaleświerki, jodły i sosny.

Postrzępione smugi mgiełrozciąga wiatr nad łąkami.Misterna pajęcza sieć,rozwieszona między trawami,błyszczy się i skrzy,srebrnymi kropelkami.

Honorata K.

czuciem, którego w racjonalny sposóbnie można wytłumaczyć. Pomimo bra-ku dużych problemów osobistych nieczujemy się najlepiej, nic nam się niechce i najchętniej odcięlibyśmy się odreszty świata w swoich czterech kątach.Po czym najłatwiej poznać, że nasze sa-mopoczucie uzależniło się od jesien-nej pogody?

Jesteśmy przygnębieni, czujemybeznadziejność, doświadczamy poczu-cia niewyjaśnionego smutku. Nadmier-nie odczuwamy senność, apatię, draż-liwość, lęk i wahania nastroju. Mamyduży apetyt, brak energii i motywacjido działania, zobojętnienie i tracimyswoje dotychczasowe zainteresowania.U kobiet nasilają się objawy zespołunapięcia przedmiesiączkowego.

Oznaki przesilenia jesiennego moż-na również poznać po swoim zachowa-niu. Najczęściej objawia się przez nie-chęć do kontaktów interpersonalnych,czyli po prostu całkowicie tracimy chęćwidywania się z innymi ludźmi. Zda-rza się to także osobom, które z naturysą „duszą towarzystwa”. Nasz wyglądrównież mówi sam za siebie. Jeśli za-czyna nam być obojętne, co mamy nasobie, jak wyglądamy – a wcześniej ni-gdy nam się to nie zdarzało – wówczasjest to dla nas sygnał.

Innym objawem choroby sezonowejjest utrata dotychczasowych zaintere-sowań, które stanowiły dla nas źródłosatysfakcji i radości. Zły nastrój stara-my się poprawić jedzeniem, jednak niejest to tylko zaspokajanie głodu, alezwykłe objadanie się. Niekiedy oznakamoże być inna, unikamy jedzenia, tra-cimy apetyt, a to, co spożywamy, niema żadnego smaku.

Najpopularniejszeprzeziębienie

Jesień to najbardziej przychylnapora roku dla przeziębienia. Jeśli do-damy do tego nasze ogólne osłabienie,niechęć do wszystkiego i spadek odpor-ności, wówczas możemy być pewni, żeprzesilenie jesienne doprowadzi do za-każenia górnych dróg oddechowych.Stajemy się wtedy bardziej podatni nawirusy, które powodują chorobę. Zaraz-ki przenoszone są drogą kropelkowąlub przez kontakt brudnych rąk ze ślu-zówkami górnych dróg oddechowych.Jesienią szczególnie jesteśmy narażeni

na rhinowirusy, których do tej pory zi-dentyfikowano ponad 110 gatunków.

Po 2-4 dniach zaczynają występo-wać objawy przeziębienia, takie jak ka-tar, ból gardła, kaszel, chrypka, czasa-mi gorączka. Średnio choroba trwa ok.7 dni, jednak zdarza się również prze-ziębienie 14-dniowe. Od 2 do 4 dobyprzeziębienia osoby chore najbardziejzakażają. Do najczęstszych metod le-czenia przeziębienia należy pójście dołóżka, wyspanie się i odpoczynek. Przygorączce stosuje się leki zawierająceparacetamol, który dodatkowo uśmie-

rza ból. Na kaszel zaleca się preparatyprzeciwkaszlowe i wykrztuśne. Ból gar-dła załagodzą z kolei tabletki do ssa-nia. Odpowiedni lek warto skonsulto-wać z farmaceutą z apteki, który z pew-nością pomoże w wyborze. Będąc waptece warto dodatkowo kupić witami-nę C, najlepiej z rutyną, która powodu-je lepsze przyswajanie przez organizm.

Jesienne przesilenie– jak sobie z nim radzić?

Przede wszystkim należy zadbać oskomponowanie właściwej, energetycz-nej diety. W związku z tym w jesien-nym jadłospisie powinny znaleźć sięświeże warzywa i owoce. Dla zwięk-szenia odporności niezbędne są wita-miny z grupy B, odpowiadające za pra-widłowe funkcjonowanie układu ner-wowego. Dostarczą ich produkty peł-noziarniste, kasze, ciemny ryż, a takżekiełki i rośliny strączkowe. W jesien-ne dni można sobie pozwolić na odro-binę czekolady, która jest bogata wżelazo i magnez – pierwiastek, którypomaga łagodzić stres i poprawić kon-centrację.

Należy pamiętać o przyjmowaniu2,5 l płynów dziennie, nie tylko w po-staci wody mineralnej, lecz także her-bat ziołowych, zup warzywnych czy

świeżo wyciskanych soków.Dieta na jesień ma rozgrzać orga-

nizm i wzmocnić odporność.Aby organizm mógł prawidłowo

funkcjonować, potrzebuje odpowied-niej dawki ruchu. W czasie wykonywa-nia ćwiczeń dochodzi do regulacji pra-cy serca, układu krążenia i stymulacjitrawienia. Jednak co najważniejsze,ćwiczenia regulują oddech, tonizującnasz układ nerwowy.

Uwaga!!!

Przeziębienia nie można zlekcewa-żyć, ponieważ nieleczone może dopro-wadzić do grypy, która ma poważniej-sze objawy. Chory czuje się coraz go-rzej, silnie boli gardło, mięśnie, brzuchoraz ma wysoką gorączkę (nawet ok.39 stopni Celsjusza). Choroba ta możetrwać długo, zaś później może powo-dować powikłania w postaci zapaleniapłuc, mięśnia serca lub opon mózgo-wych. Grypa może nawet doprowadzićdo śmierci.

Opracowała Cecylia Homa


Wspólne czytaniew bratkowickiej książnicy

Wspólne czytanie jest formą mądrego kontaktuz dzieckiem i doskonałą metodą wychowawczą. Wszy-scy jako rodzice chcemy przekazać swoim dzieciomto, co najlepsze. Pragniemy, aby dobrze się rozwija-ły, nie miały problemów w przedszkolu czy szkole,a na swojej drodze spotykały samych życzliwych ludzi.

By tak się stało, wcale nie musimy stosować nowoczesnychmetod lansowanych w wielu podręcznikach dla rodziców.Jedną z pierwszych inwestycji w rozwój dziecka jest niewąt-pliwie czytanie mu książek, a później zachęcanie do samo-dzielnego czytania. To właśnie w książkach dzieci znajdą wska-zówki, w jaki sposób zbudować własny system wartości.

Współczesny świat jest dla dzieci często trudny i nieprzyja-zny. Pośpiech i stres, brak czasu dla dziecka, ignorowanie ichpotrzeb psychicznych, nadmiar mediów elektronicznych po-wodują, że coraz więcej dzieci ma problemy emocjonalne icoraz gorzej zna język. Dziecko, które nie rozumie języka i mamały zasób słów nie jest w stanie samo czytać, gdyż jest to dlaniego za trudne i zbyt nudne, zwłaszcza w dobie atrakcyjnej i

Tadeusz Kubiak

„Tu wszędzie Polska”

Tu, gdzie jest dom nasz, twój i mój,gdzie lasy są i rzeki nasze,gdzie każdy ojciec szedł na bój,gdzie Biały Orzeł na sztandarze.

Gdzie w Gdańsku Neptun lśni trójzębem,gdzie nad Krakowem dźwięczy hejnał,gdzie wolna droga wiedzie w zboże,gdzie chwiejna trzcina na jeziorze.

Tyś się tu rodził, ojciec i wuj,tu się rodziła twoja matka.Dziad orał ziemię, wdychał kurz,a jego dom to nędzna chatka.

Gdzie klucz żurawi nad łąkami,gdzie Mysia Wieża ponad Gopłem,w Szczecinie biały transatlantyk,w morzu stalowy, czujny okręt.

Gdzie wiosną słowik w krzakach gęstych,jesienią rżyska snute dymem,gdzie latem słońce nad Bałtykiem,a zimą świerszcze za kominem.

Gdzie dom poety w Czarnolesie,gdzie nurtem śpiewnym płynie Wisła.Tu biały sad jest, czarny węgiel,tu wszędzie Polska, tu – Ojczyzna!

nie wymagającej wysiłku telewizji. Dziecko, któremu rodziceczytają książki tworzy swój własny świat, samodzielnie kreuje iidentyfikuje głównego bohatera, razem z nim przeżywa jegoprzygody. Rozwój tak cenionych we współczesnym świeciecech, jak kreatywność, twórczość czy empatia, to tylko niektó-re zalety wynikające z czytania książek. Bardzo praktyczne zna-czenie ma szybsze doskonalenie się umiejętności lingwistycz-nych wśród dzieci, które już od najmłodszych lat zetknęły się zliteraturą. Czytanie bajek pozwala dziecku poznać zasady pra-widłowej konstrukcji zdań, zaznajamia je z regułami ortografii,

przyspiesza proces rozpoznawania liter oraz sprawia, że naszmaluch lepiej będzie radził sobie w szkole. Dodatkowo, wie-czorna lektura pozwala dziecku wyciszyć się i uspokoić. Książkipozwalają ponadto lepiej rozumieć świat.

Dostrzegając wszystkie walory tej formy lektury z inicjaty-wy Polskiej Izby Książki w 2001 roku ogłoszono Ogólnopol-ski Dzień Głośnego Czytania obchodzony 29 września.

Bratkowicka Biblioteka od kilku lat włącza się w obchodytego święta czytelniczego. W tym roku „wspólne czytanie” roz-poczęliśmy z uczniami kl. 2 Szkoły Podstawowej w Bratkowi-cach i ich wychowawczynią Panią Elżbietą Bąk. Wszyscy chęt-nie zarówno uczniowie, wychowawczyni jak i bibliotekarka czy-tali wybrane przez siebie teksty. Natomiast na czytanie z przed-szkolakami zaprosiliśmy Państwa Władysławę i MieczysławaSawickich, członków Towarzystwa Miłośników Ziemi Bratko-wickiej. Goście nasi mimo, że są mieszkańcami Rzeszowa bar-dzo chętnie wracają do Bratkowic, swoich rodzinnych stron. Wewspólnym czytaniu z Państwem Sawickimi uczestniczyły wszyst-kie grupy Przedszkola Publicznego w Bratkowicach. Dzieci pięk-nie słuchały wierszy, bajeczek i opowiadań czytanych przez PaniąWładysławę, jak również przez wychowawczynie Panią Małgo-rzatę Głodek, Panią Bogumiłę Ostrowską i Panią AgnieszkęToton. Nasi goście poza czytaniem tekstów opowiadali przed-szkolakom o dzieciństwie spędzonym w Bratkowicach i swoichwnukach. Ufundowali również dla dzieci słodycze. Bardzo dzię-kujemy wszystkim za udział, a specjalne podziękowania kieruje-my do Państwa Sawickich za piękne czytanie, słodycze i wspo-mnienia, którymi się z nami podzielili.

Wróćmy do starych, dobrych sposobów spędzania wolne-go czasu. Sięgajmy po ciekawą lekturę, a przede wszystkimczytajmy dzieciom codziennie!!! Jak zauważył Umberto Eco„kto czyta książki, żyje podwójnie”. Jeżeli więc nie chcemyby Nasze dzieci żyły w jednowymiarowym świecie wypranymz prawdziwych emocji, postarajmy się by polubiły literaturę,a to w przyszłości z pewnością zaowocuje.

Lidia Bułatek


– Wykonano nowy odcinek oświetlenia ulicznego w Sit-kówce od stacji benzynowej w stronę Mrowli (wstawio-no 5 nowych słupów wirowych wraz z lampami LED).

– Na zalewie w Bratkowicach zamontowano huśtawki dladzieci i przebieralnię. Wyremontowano i wymalowanoławki i stoły. Przygotowano wraz z wyposażeniem bo-isko do siatkówki plażowej. W okresie wakacyjnym ką-pielisko było strzeżone przez ratowników WOPR.

– Na palcu targowym zamontowano słupki drogowe oddzie-lające plac od drogi na cmentarz i monitoring. Ma to po-prawić bezpieczeństwo dla korzystających z placu i drogi.

– Na przystankach PKS, stadionie, przy drogach powia-towych zamontowano dodatkowo kosze na śmieci.

– W celu poprawy bezpieczeństwa na drogach publicz-nych zamontowano 2 lustra drogowe (na Cieniakach iCzekaju).

– Na prośbę mieszkańców wydłużono czas oświetleniaulicznego do godz. 22.15 i dodatkowo od 23.45 do24.00.

– W lipcu na drogach gminnych doraźnie załatano dziuryi pęknięcia (Zastawie I), a pracownicy gminy oczyściliprzydrożne rowy ze śmieci na trasie Bratkowice –Trzciana.

– W sierpniu Zarząd Dróg Powiatowych wykonał obu-stronne koszenie rowów przy drogach powiatowych wBratkowicach.

– 5 września firma EKO – MAX przeprowadziła zbiórkęodpadów wielkogabarytowych. Zebrano dużą ilośćopon, mebli, sprzętu RTV i AGD.

– Na placu przed wejściem do Zespołu Szkół w Bratko-wicach wykonano skwer z alejką i ławkami.

– Przeprowadzono remont drogi gminnej w przysiółkuBlich – Skworca na dł. 50 m.

– Utwardzono kamieniem odcinek drogi gminnej na Za-polu na dł. 80 m.

– We wrześniu i listopadzie przyjmowałem III i IV ratę po-datku rolnego. Dziękuję Państwu za terminowe wpłaty.

– Pracownicy UG wyczyścili rynny na budynku pocze-kalni PKS w centrum i umocnili galanterią betonowąprzydrożny rów przy drodze na cmentarz.

– 21 sierpnia odbyły się w Woliczce dożynki gminne. So-łectwa z naszej gminy zaprezentowały piękne wieńcedożynkowe.

– W okresie wiosennym na placu targowym w Bratkowi-cach powstało miasteczko ruchu drogowego. Ma to po-prawić umiejętność poruszania się na drogach publicz-nych naszych dzieci i młodzieży.

– W czasie wakacji w szkołach i w Akademii Piłkarskiej„Bratek” UG zorganizował i sfinansował półkoloniedla dzieci.

– W Zespole Szkół pracownicy UG przeprowadzili kapi-talny remont pokoju nauczycielskiego (wymiana pod-łogi, malowanie) oraz korytarzu na parterze. Wykona-no także wiele drobnych prac naprawczych.

– Pracownicy UG wykonali także kapitalny remont kuch-ni i zamontowali nowe wyposażenie w Domu Ludowym(filia GCKSiR).

– We wrześniu UG przeprowadził odbiór eternitu z po-sesji mieszkańców naszej miejscowości. Zajęła się tymwyspecjalizowana firma.

– Lekarz weterynarii pan Rodzoń przeprowadził na tere-nie Bratkowic akcję szczepienia psów i kotów przeciw-ko wściekliźnie. Przypominam, że szczepienie jest obo-wiązkowe.

– W szkole podstawowej nr 2 na Czekaju wyremontowa-no 2 sale lekcyjne, sekretariat i gabinet dyrektora.

– W Publicznym Przedszkolu w Bratkowicach odmalo-wano 6 sal do zajęć, klatkę schodową, kuchnię i zaple-cze kuchenne, pomieszczenia gospodarcze i wykonanoprace naprawcze na placu zabaw.

– Wyremontowano i wymalowano metalowe zabezpiecze-nie przy parkingu obok kościoła.

– Wyrównano kamieniem dalszą część drogi strategicz-nej w kierunku zachodnim.

– Po sugestiach mieszkańców podnoszonych na ostatnimzebraniu wiejskim w sprawie czyszczenia chodników,pan Wójt zorganizował akcję „Sprzątanie świata”. 17września 9 osobowa brygada uprzątnęła chodnik przydrodze powiatowej w Sitkówce.

– Na Piaskach naprzeciw hotelu „Zacisze” wydłużono o 6 mzabudowę rowu przydrożnego poprzez montaż rury o śred-nicy 400 mm i wykonanie przyczółka betonowego.

– Zbliża się okres zimowy i w związku z tym pracownicyUG na terenie wsi zamontowali siatki przeciwśnieżne.

– W najbliższym czasie na terenie Bratkowic zostanie za-montowanych 24 dodatkowych lamp oświetlenia ulicz-nego.

Sołtys Ryszard Franczyk

Adam Mickiewicz

Pytasz, za co Bóg...

Pytasz, za co Bóg trochą sławy mnie ozdobił?Za to, com myślił i chciał. Nie za to, com zrobił!Myśli i chęci jest to poezyja w świecie:Wykwita i opada, jak kwiat, w jednym lecie.Lecz uczynki, jak ziarna w głąb ziemi zaryte,Aż na przyszły rok ziarna wydadzą obfite.Przyjdzie czas, gdy błyszczące imiona pogniją,Z cichych ziaren wywite kłosy świat okryją.Huk mija, musim minąć z blaskiem i gawędą.Błogosławieni cisi, oni świat posiędą.Niechże prawdę zrozumie, kto Chrystusa słyszy;Kto pragnie ziemię posiąść, niechaj siedzi w ciszy.


Współcześnie coraz więcej ludzi prze-siada się na rowery nie tylko ze wzglę-dów rekreacyjnych, ale też i zdrowotnych.Są też grupy, które organizują dłuższewyprawy czy pielgrzymki rowerowe doróżnych miejsc, nie tylko w Polsce aleteż i za granicą. Sam uczestniczyłem dotej pory w 30 pielgrzymkach rowerowychw tym do Częstochowy, Wilna, oraz wie-lu innych na terenie Europy. Pracując wBratkowicach, chcę wykorzystać tą tra-dycję jaka tu jest i dla parafian zacząłemorganizować wyjazdy rowerowe. Na po-czątek jednodniowe w miarę krótkie, boprzecież w naszej okolicy też jest co zo-baczyć. Do tej pory były to 4 wyprawy.

W sobotę 21 maja kilkuosobowagrupa z naszej parafii udała się na rowe-rach w pielgrzymce do Sanktuarium Ma-ryjnego w Zawadzie k. Dębicy. Trasę ołącznej długości 73 km pokonaliśmyprzy pięknej słonecznej pogodzie. Wczasie pobytu w Zawadzie była możli-wość zwiedzenia Sanktuarium oraz przy-legających dróżek różańcowych; był tak-że czas na osobistą modlitwę przed ob-razem Matki Bożej Nadziei Zrozpaczo-nych Jedynej.

Natomiast w sobotę 11 czerwca od-była się pielgrzymka rowerowa do Sank-tuarium Maryjnego w Leżajsku. Wzięłow niej udział 14 kolarzy z Bratkowic

Pielgrzymowanie na rowerzeTym co wyróżnia naszą miejscowość w całej okolicy od niepamiętnychczasów jest tradycja poruszania się mieszkańców na rowerach. Swojądrogą zdrowo i tanio można się dostać gdzie tylko się chce.

oraz Strzyżowa, Boguchwały, Rzeszowa,Nowej Wsi i Głogowa Młp. Trasa wio-dła przez Rogoźnicę, Rudną Małą, Ta-jęcinę, Jasionkę, Stobierną, MedynięGłogowską, Węgliska, Rakszawę, Brzó-zę Stadnicką i Królewską. Po dotarciuna miejsce i modlitwie przed obrazemMB Leżajskiej, zwiedzaliśmy Bazylikęoraz dróżki w lesie klasztornym. O godz.12 uczestniczyliśmy we Mszy św., poktórej tą samą trasą pokrapiani desz-czem wróciliśmy do Bratkowic.

Kolejna wyprawa miała miejsce wsobotę 9 lipca. Kilka osób wraz ze mnąudało się na rowerach w kolejną wypra-wę. Tym razem na trasie znalazły się:Sanktuarium Maryjne – Jasna Góra Ró-żańcowa w Borku Starym, SanktuariumMaryjne MB Łaskawej w Chmielnikuoraz kościółek św. Marii Magdaleny nawzgórzu w Malawie. Pogoda dopisywa-ła, a dwa przelotne deszcze udało sięprzeczekać pod zadaszeniem. Trasa li-czyła łącznie 73 km.

Grupa parafian z Bratkowic uczestni-czyła także w 37 Pielgrzymce Rowerowejim św. Krzysztofa z Rzeszowa na JasnąGórę w dniach 6-8 sierpnia. Pielgrzymkarozpoczęła się Mszą św. w bazylice o. Ber-nardynów w Rzeszowie pod przewodnic-twem bpa Jana Wątroby. Po Mszy św. gru-pa 270 kolarzy oraz odprowadzający zo-stała eskortowana przez Policję do granic

Rzeszowa. Na pierwszym postoju w Ka-mionce odbył się podział na grupy i stam-tąd uczestnicy podzieleni na 9 grup ozna-czonych kolorami, udali się w dalszą dro-gę. W miejscowości Łączki Brzeskie wtamtejszym kościele odbyła się modlitwapołudniowa połączona z konferencją.Kilkanaście km dalej w Jamach spotka-liśmy się z Rzeszowską Pieszą Piel-grzymką. Później w deszczu dojechali-śmy do Wiślicy, gdzie zakończyliśmypierwszy etap. Wieczorem w Kolegiaciewiślickiej pielgrzymi spotkali się na na-bożeństwie. Kolejny dzień pielgrzymo-wania to etap z Wiślicy do Olsztyna podCzęstochową. We Mszy św. uczestniczy-liśmy w miejscowości Nawarzyce. Wostatnim dniu wcześnie rano wyjechali-śmy z Olsztyna i po ponad godzinie jaz-dy dotarliśmy na Jasną Górę, gdzie o9:30 byłą Msza św. dla Pielgrzymów wKaplicy Cudownego Obrazu Matki Bo-żej, a po niej Droga Krzyżowa na jasno-górskich wałach. Po drodze krzyżowejnastępuje zakończenie pielgrzymki.

Ostatnia wyprawa miała miejsce wpiękną sobotę 1 października. Wybrali-śmy się wówczas na kolejną wyprawę ro-werową. Tym razem celem było Muzeumw Markowej poświęcone pamięci rodzi-ny Ulmów, która została rozstrzelanaprzez hitlerowców 24 marca 1944 rokuza ukrywanie rodziny żydowskiej. Trwaich proces beatyfikacyjny. W marcu br.przy udziale władz państwowych i samo-rządowych zostało oddane Muzeum. Pojego zwiedzeniu zatrzymaliśmy się kil-kaset merów dalej w Skansenie. Następ-nie udaliśmy się do Łańcuta na krótkispacer po zamkowym parku. Akurat wtym czasie przygotowywał swój kolejnyprogram Robert Makłowicz na zaprosze-

Obraz Matki Bożej Nadziei Zrozpaczo-nych Jedynej w Zawadzie. Przed leżajskim Sanktuarium.


nie łańcuckiego Towarzystwa im św. Bra-ta Alberta. Mieliśmy okazję skosztowaćprzygotowanej przez niego zupy orazotrzymać pamiątkowy podpis. Ostatnimprzystankiem było sanktuarium MB Fa-timskiej i św. o Pio w Terliczce. Łącznie

przejechaliśmy 90 km.Także i dla uczniów Zespołu Szkół

w Bratkowicach, gdzie pracuję, zorga-nizowałem wyprawy rowerowe: z gim-nazjalistami do Parku Historycznego wBliźnie, natomiast dla starszych klas

Szkoły Podstawowej do Centrum Pro-mocji Obszarów Natura 2000 w BudachGłogowskich. Gdyby ktoś był chętny nadalsze wyprawy rowerowe zapraszam nastronę akcjakrasne.pl.

Ks. Witold Pazdan

Obraz Matki Bożej Leżajskiej. W Sanktuarium w Borku Starym.

Przed Muzeum Ulmów w Markowej. W skansenie.

Przed zamkiem w Łańcucie. Spotkanie z Robertem Makłowiczem.


Zaniechanie upraw pociągnęło za sobą również likwida-cję pogłowia zwierząt gospodarskich – krów, koni, kóz,owiec. Dla ludzi starszego pokolenia jest to smutne i niezro-zumiałe, że łąki i pola wiejskie zostały pozbawione przezczłowieka tych dawnych uroków. W czasach nie tak jeszczeodległych, bo do 1980 roku, nie do pomyślenia było, żeby

rodzina mieszkająca na wsi nie posiadała przynajmniej jed-nej krowy. Uważano wówczas, że krowa jest żywicielką ro-dziny, bo dla małych dzieci podstawą wyżywienia było wła-śnie mleko. W czasach mojej młodości ludzie młodzi niezawierali związku małżeńskiego jeżeli nie otrzymywali odrodziców „posagu” tj. jednej morgi pola (ok. 0,56 ha) i przy-najmniej 0,15 ha łąki. Taka wielkość gospodarstwa pozwala-ła na utrzymanie jednej krowy. Były takie przypadki, że natzw. „zmówinach” nie doszło do uzgodnienia w sprawie tzw.„wiana” tj. minimum do utrzymania krowy i wówczas ślubui wesela nie było. Gospodarze, którzy w swoim gospodar-stwie mieli tylko jedną krowę byli niedoceniani przez miesz-kańców wsi. Uważano ich za biednych. Im więcej inwenta-rza było w gospodarstwie, tym gospodarz był zamożniejszy.W gospodarstwie o powierzchni rolnej do 2 ha nie było moż-liwości hodować konia. Stąd też ci gospodarze korzystali zusług innych rolników, którzy mieli konie. Za usługi płaco-no pieniężnie lub odpracowaniem w polu.

Hodowla zwłaszcza krów i koni wymagała dużego na-kładu pracy rolników przede wszystkim w przygotowaniuodpowiedniej ilości paszy na zimę tj. dobrej jakości siana,zboża, ziemniaków, buraków, rzepy i słomy. Zwierzętomdomowym należało zapewnić nie tylko odpowiednią ilośćpaszy i wody do picia, ale także zadbać o ich czystość. Woborze, w której przebywały zwierzęta, wyścielona była

...Tylko koni brakW poprzednim wydaniu kwartalnika „Ziemia Brat-kowicka” wyraziłem ubolewanie z powodu zanie-chania upraw rolnych. W dzisiejszym krajobrazie wsizamiast łanów zbóż, ziemniaków, buraków, łąk peł-nych kopek siana, pojawiły się nieużytki, chwasty irosnące w szybkim tempie krzaki.

ściółka ze słomy lub z liści drzew. Codziennie należało usu-wać zwierzęce odchody na pryzmę obornika. Koniecznączynnością, którą wykonywali gospodarze przynajmniej razw tygodniu było czesanie krów i koni. Służyło do tego spe-cjalne zgrzebło i szczotka. Inną czynnością było kucie koni.Zajmowali się tym kowale, których warsztatem pracy byłakuźnia. Konie kuto na „ostro” tzn. do podkowy wkręcanotzw. „orcyle” (ostry lub H-a) albo na gładko i wówczas dopodkowy nie wkręcano „orcyli” tylko używano specjalnychgwoździ. Bez podkucia, konie nie mogły się poruszać nadrogach utwardzonych i w okresie zimy. Dawniej uważano,że końska podkowa przynosi szczęście, stąd też gospodarzeprzybijali ją przy wejściu do budynku mieszkalnego.

Dla gospodyń bardzo uciążliwe było ręczne dojenie krówtrzy razy dziennie (rano, w południe i wieczór). Czas doje-nia był ściśle przestrzegany. Czynności te wymagały dużegosprytu w palcach, zwłaszcza wtedy, kiedy krowa miała twar-de wymię. Przed dojeniem gospodyni ciepłą wodą myła wy-mię krowy i wycierała ścierką. Mleko dojono do skopca lubwiader. Po wydojeniu na wierzchu utrzymywała się dużapiana. Często podczas dojenia na progu, w drzwiach oborystały dzieci z garnuszkami i czekały na świeże mleko zpianką. Na swoją porcję czekał również kot lub koty. Mlekopo wydojeniu cedzone było przez specjalne sitko. Z mleka wgospodarstwie wytwarzano śmietanę, z której robiono ma-sło oraz zsiadłe mleko, z którego robiono sery, a także serysuszone z kminkiem tzw. „gomółki”. Masło wyrabiano ręcz-nie w tzw. „maśniczce” i już gotowe formowano w tzw. „osęł-kę” często zdobioną w różne wzory. Produktem ubocznympodczas wyrabiania masła była maślanka. Świeża służyła dopicia lub była spożywana z ziemniakami lub pęcakiem. Zkolei z zsiadłego mleka po zebraniu śmietany i uprzednimpodgrzaniu na blasze kuchennej wyrabiano sery. Wlewano

wówczas całą zawartość podgrzanego mleka do specjalnychlnianych lub tetrowych worków i wieszano tak długo, ażodejdzie serwatka czyli produkt uboczny wyrobu sera. Białyser (twaróg) używany był do bezpośredniego jedzenia lubpieczenia, a także do produkcji suchego sera. Twaróg w wor-ku wkładano wówczas do tzw. „praski” w celu całkowitegowyciśnięcia z niego serwatki. Żeby otrzymać suchy ser nale-żało twaróg suszyć dość długo np. w piekarniku lub na piecukaflowym. Taki suchy ser podawano dawniej do spożycia naweselach lub rozdawano gościom w ramach tzw. „szynkiweselnej”.

Poprzez obecny artykuł jak i poprzedni starałem się zo-brazować i przypomnieć Czytelnikom jak wyglądało daw-


Gdzie te mendle?

(refleksje po przeczytaniu artykułu Pana Mieczysława Sawic-kiego „Gdzie się podziały tysiące kopek siana i mendli zboża”)

Tak, Panie Mieczysławie,zgadzam się całkiem z Panem.Tęskno człowiekowi do wsi lat dziecięcych,kiedy w czerwcu łąki pachniały sianemi od rana głos klepanych kos dźwięczał.

Zobaczyć jeszcze choć przez chwilępola uprawiane tak pieczołowicie,te zagony żyta, pszenicy, ziemniaków,przypominające kolorową szachownicę.

I zobaczyć te rozległe pastwiska zielone,pełne pasącego się bydła.A potem ujrzeć, jak do syta najedzonewraca wieczorem do domu polnymi dróżkami.Obok ziemniaków, wzdłuż ścierniska,gdzie mendle pszenicy lub żyta,żniwiarze ustawili jak wojsko – czwórkami.

„Kopa”, „mendel”, „snopek”, „powrósło” –znaczenia tych słów młodzież już nie zna wcale.Obecnie „komórka” rozlega się wszędzie,ale każdy wie, a szczególnie malec,że nie chodzi o składzik na narzędzia.

„Facebook”, komputer, laptop i Internet –to dziś powszechnie słyszane słowa.I choć ma się lat...dzieści a nawet...dziesiątto bez nich także już trudno funkcjonować.

Honorata K.

Rys. Władysław Kwoczyński

niej życie ludzi na wsi i jak ciężka była praca na roli, bo dlamłodego pokolenia jest to bowiem obcy i całkiem nie znanyobraz życia naszych ojców i dziadków.

Mieczysław Sawicki


W dniu 4 listopada 2016 r. po raz pierwszy w SzkolePodstawowej nr 2 w Bratkowicach miało miejscewydarzenie „Pasowania na Przedszkolaka”.

Dzieci z klasy „0” wraz z wychowawczynią przygotowałyuroczystość na wzór popularnego „Pasowania na ucznia”.Najmłodsze dzieci ze szkoły przez kilka tygodni z przejęciemćwiczyły wiersze, piosenki i tańce, aby móc je zaprezentowaćstarszym kolegom i koleżankom, a także rodzicom, którzy zradością przyjęli zaproszenie na ich małą uroczystość. 4 li-stopada odświętnie ubrane przedszkolaki zgromadziły się naprzystrojonej specjalnie na tą okazję sali gimnastycznej, byprzed panią dyrektor Barbarą Wasilewską-Naróg złożyć swo-je pierwsze w życiu ślubowanie. Złożenie przyrzeczeń po-przedziła część artystyczna, w której dzieci zaprezentowałyten wycinek wiedzy, który od września zdążyły posiąść. Przed-stawiły go też częściowo w formie wierszy i piosenek orazodpowiadały na pytania i zagadki zadawane przez swoją wy-chowawczynię. Pytania były i poważne, i humorystyczne, aprawidłowe odpowiedzi na nie były warunkiem późniejszegopasowania. Każde z dzieci śpiewająco zdało egzamin dojrza-łości przedszkolnej i przejęte powtarzało za panią słowa przy-rzeczenia: „Ja przedszkolak dzielny, będę zawsze uśmiech-nięty. Będę słuchał swoje panie i zjadał całe śniadanie. Będęgrzecznie się bawił i pilnie uczył, żebym mamy i taty nigdynie zasmucił.” Następnie każdy mały przedszkolak zostałuroczyście pasowany przez panią dyr. Wasilewską-Naróg. Spo-śród pasowanych dzieci, te które podejmą naukę w klasiepierwszej w przyszłym roku zostały pasowane na „starszegoprzedszkolaka”, wszyscy natomiast otrzymali pamiątkowedyplomy, a przez rodziców zostali obdarowani upominkami.Następnie zostali przez wychowawcę grupy wywołani rodzi-ce przedszkolaków, którzy złożyli również swoje przyrzecze-nie: „Dziecko jest moim największym skarbem i postaramsię ze wszystkich sił być najlepszym rodzicem na świecie.Obiecuję kochać swoje dziecko mądrze i czasem skarcić, gdyna to zasłuży, ale też wskazywać mu ścieżki, po których po-winno kroczyć.”

Przedszkolakiem każdy z nas, pasowania nadszedł czas...– uroczystość „Pasowania na przedszkolaka” w Szkole Podstawowej nr 2

im. Jana Pawła II w BratkowicachDzieci z grupy „0” miały okazję po raz pierwszy wystąpić

ze swoim repertuarem przed społecznością szkolną, rodzica-mi i nauczycielami, nauczyły się pokonać lęk przed publicz-nym wystąpieniem i zaprezentowały swoje talenty. Z pewno-ścią było to dla nich duże przeżycie i ważne wydarzenie wżyciu szkolnej społeczności. Na zakończenie dzieci udały sięna mały poczęstunek.

Władysława Jucha

Ignacy Krasicki

„Hymn do miłości ojczyzny”

Święta miłości kochanej ojczyzny,Czują cię tylko umysły poczciwe!Dla ciebie zjadłe smakują truciznyDla ciebie więzy, pęta niezelżywe.

Kształcisz kalectwo przez chwalebne bliznyGnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe,Byle cię można wspomóc, byle wspierać,Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.


Inauguracjaroku szkolnegow Niepublicznej

SzkolePodstawowej

w Bratkowicach1 września rozpoczął się nowy rokszkolny 2016/2017. Inauguracjęnowego roku szkolnego w Bratko-wicach rozpoczęła Msza św. w ko-ściele parafialnym, w której uczest-niczyły poczty sztandarowe zewszystkich trzech szkół, uczniowie,rodzice i nauczyciele.

W Niepublicznej Szkole Podstawo-wej w klasach I-VI naukę rozpoczęło61 uczniów. O godz. 9.15 na sali gim-nastycznej odbyło się spotkanieuczniów wszystkich klas z panią dyrek-tor i gronem pedagogicznym. W spo-tkaniu uczestniczyli także rodzice. Wobecności sztandaru odśpiewany zostałhymn Polski. Następnie pani dyrektorprzywitała wszystkich rodziców, pra-cowników i uczniów, a szczególnie ser-decznie powitała pierwszoklasistów.

W dalszej części wystąpienia poin-formowała zebranych o zmianach wnowym roku szkolnym. Zmianą, któraucieszyła przede wszystkim uczniówVI klasy, jest zlikwidowanie spraw-dzianu szóstoklasisty.

Bardzo ważną dla naszej szkołyzmianą było podjęcie 20 czerwca br.,na Zebraniu Walnym członków Sto-warzyszenia Przyjaciół Szkoły „NaszaTrójka”, uchwały o nadaniu szkoleimienia Żołnierzy Armii Krajowej. Nauroczystości inaugurującej nowy rokszkolny przedstawiciel Zarządu Sto-warzyszenia Pani Jolanta Olbrot wrę-czyła Pani dyrektor Akt Nadania szko-le imienia. Nazwa szkoły obecniebrzmi: Niepubliczna Szkoła Podsta-wowa im. Żołnierzy Armii Krajowejw Bratkowicach.

Inauguracyjne spotkanie uczniów, rodziców i nauczycieli.

Uroczyste rozpoczęcie nowego roku. Prezentacja nowego sztandaru.

Joanna Białobrzeska

„Moja mała Ojczyzna”

Jest na mapie mała kropka,ja tu mieszkam, tu mnie spotkasz.Jakie ciekawie i wesołow moim świecie naokoło.

Na podwórku trzy kałuże,położyły się przy murze,trzepak bardzo dziś kaprysi –duży dywan na nim wisi.

Słońce z cieniem gra tu w berka,pan kominiarz z dachu zerka,teraz chyba każdy przyzna,że jest piękna ma Ojczyzna!

Po wręczeniu aktu nadania imienia,został zaprezentowany nowy sztandarszkoły. Nowy sztandar wszystkim sięspodobał (jest podobny do starego, róż-ny się tylko nazwą szkoły, wyglądem go-dła, kształtem literek i symboli).

Po prezentacji nowego sztandaru od-była się krótka pogadanka związana z 77.rocznicą wybuchu II wojny światowej.Pamięć wszystkich poległych w czasie tejokrutnej wojny uczczono minutą ciszy.

Po tej uroczystej części ogłoszonezostały komunikaty związane z organi-zacją nowego roku szkolnego. Następniewszyscy uczniowie z radością udali siędo swoich odnowionych klas (w dwóchklasach wymienione zostały w czasie wa-kacji nawet stare drewniane podłogi) napierwsze powakacyjne spotkanie z wy-chowawcami.

Danuta Rudzka


••••• po 30 m.ż.– wykazuje niechęć do słuchania krót-

kiego czytanego tekstu, np. wierszyka– nie buduje zdań 2-3 elementowych– nie używa przyimków••••• po 36 m.ż.– nie wypowiada/nieprawidłowo wypo-

wiada głoski szeregu syczącego (np.z językiem między zębami): s, z, c, dz(pod koniec 3 r.ż.)

– nie zwiększa zasobu używanych słów– nie buduje prostych zdań informują-

cych o swoich oczekiwaniach i po-trzebach (zdań złożonych współrzęd-nie i podrzędnie)

– nie oblizuje językiem otwartych ust– wykazuje niechęć do słuchania krót-

kiego czytanego tekstu prozą– nie rozumie i nie przyswaja społecz-

nych reguł językowych– nie wykazuje oznak dominacji stron-

nej (lateralizacji)••••• po 4 r.ż.– nie wypowiada/nieprawidłowo wypo-

wiada głoski szeregu szumiącego: sz,ż, cz, dż (np. – zamienia je na s, z, c,dz lub ś, ź, ć, dź)

– w sposób charakterystyczny dla wcze-śniejszego etapu rozwojowego zmięk-cza spółgłoski

– niepoprawnie wypowiada spółgłoskip, b, m, t, d, n, l, k, g, f, w, ś, ź, ć, dź, s,z, c, dz

– nie posługuje się zdaniami rozwinię-tymi, złożonymi

– nie nazywa prostych związków przy-czynowo-skutkowych, relacji czaso-wych, przestrzennych (brak użyciaprzyimków)

– nie używa przymiotników, przysłów-ków (wyrazów nazywających cechy)

– nie zadaje pytań– nie wybrało jeszcze ręki (proces

kształtowania lateralizacji jest niedo-kończony)

••••• po 5 r.ż.– nie wypowiada prawidłowo spółgło-

ski „r” pod koniec 5 r.ż.– mówi niespójnie– nie zadaje pytań, dotyczących wyja-

śnienia rzeczywistości– nie używa metafor, porównań

Konsultacja z logopedą wskazanajest kiedy dziecko:••••• nadmiernie się ślini••••• ssie wargę, kciuk lub policzek••••• obgryza paznokcie, ołówki, wkłada

do buzi różne przedmioty••••• ma problemy z przyjmowaniem, od-

gryzaniem i żuciem pokarmów (jakoniemowlę ma trudności ze ssaniem)

••••• nawykowo oddycha przez usta••••• ma ograniczone ruchy języka (nie

Kiedy do logopedy?Od wielu lat odnotowuje się stały wzrost dzieci z zaburzeniami mowyw zakresie, zarówno artykulacji, jak i emisji głosu, a także zasobusłownictwa. Budzi to obawy rodziców, którzy dociekają przyczyn tegostanu rzeczy.

Niewątpliwie składa się na to wieleczynników: poziom intelektualny, zabu-rzenia o podłożu neurologicznym, śro-dowiskowym. Bywa, że brak naturalnej,wczesnej stymulacji mowy, m.in. poprzezzabawę, powoduje, że już w przedszkoludziecko musi trafić do logopedy, a prze-cież o wiele lepiej byłoby zastąpić tera-pię profilaktyką. Jeśli bacznie obserwu-jemy swoje dziecko od pierwszych dniżycia, bardzo wcześnie możemy zauwa-żyć pewne symptomy nieprawidłowegorozwoju mowy, które powinny skłonić dojak najszybszej konsultacji z logopedą.Czekanie, aż deficyt sam się wyrówna tozbyt wielkie ryzyko. Dzieci, którychmowa rozwija się wolniej i samodzielnienadrabiają zaległości to wyjątki. Wartowiedzieć, że opieka logopedyczna, sty-mulowanie rozwoju mowy, a nawet tera-pia logopedyczna możliwa jest już odpierwszych miesięcy życia dziecka.Wczesne zaś rozpoznanie jakichkolwieknieprawidłowości w rozwoju mowy jestszansą na krótszy i bardziej efektywnyproces terapeutyczny.

Od urodzenia dziecko ćwiczy narzą-dy mowy podczas: ssania, gryzienia, po-łykania, żucia i oddychania. Wymawia-nie każdej głoski wymaga innego ułoże-nia narządów artykulacyjnych i wyspe-cjalizowanej pracy mięśni. Prawidłoweruchy narządów zależą w dużej mierzeod poprawnego wykonywania takichczynności jak ssanie, oddychanie czy gry-zienie. Według prof. D. Pluty-Wojcie-chowskiej „czynności prymarne, to pew-ne aktywności w przestrzeni ustno-twarzo-wo-gardłowej, które są wcześniejsze niżmowa, a pojawiające się w życiu dzieckaprzed artykulacją. Budują one biomecha-niczną bazę mowy artykułowanej, czyliprzygotowują narzędzia, którymi dzieckobędzie w przyszłości wytwarzało dźwiękimowy. Czynności prymarne to w szczegól-ności: oddychanie, jedzenie i picie. Są dladziecka ważniejsze niż mowa, gdyż dziec-ko musi jeść, oddychać, pić. Natura jestniezwykła, ponieważ do spotkania z fone-mem, głoską przygotowuje dziecko już odurodzenia, a nawet wcześniej. Wiele czyn-ności prymarnych zaczyna rozwijać się jużw okresie prenatalnym. Natura przygoto-

wuje dziecko do spotkania z głoską i fo-nemem w sposób niezwykle uporządko-wany. Dzieci z błędnymi technikami lubsłabym odruchem ssania należą do grupyzagrożonych rozwojem wad wymowy”.(Forum Logopedy, nr 5/2015).

Warunkiem prawidłowego wyma-wiania wszystkich głosek jest sprawnedziałanie narządów mowy. Przyczynąwadliwej artykulacji jest obniżona spraw-ność ruchowa aparatu artykulacyjnego,co może być spowodowane m.in.: nie-prawidłową budową tych narządów, wa-dami zgryzu, skróconym wędzidełkiemjęzyka, bądź przewlekłymi stanami za-palnymi górnych dróg oddechowych orazzłymi nawykami środowiskowymi. Za-burzenia czynności fizjologicznych wobrębie narządu mowy są ściśle powią-zane z wadami wymowy, gdyż dzięki pra-widłowemu ssaniu, połykaniu, gryzieniu,żuciu oraz oddychaniu kształtuje się pra-widłowa artykulacja u dzieci.

Patrząc na rozwój mowy dziecka wwieku przedszkolnym, konsultacja z lo-gopedą jest niezbędna kiedy dziecko:••••• po 24 m.ż.– nie wykonuje prostych poleceń

(połóż, przynieś, podaj)– nie łączy wyrazów w wypowiedzi

dwuwyrazowe– nie dzieli wspólnego pola uwagi z

dorosłym– nie skupia uwagi podczas czytania mu

książeczki, opowiadania krótkiej hi-storii

– nieprawidłowo wymawia samogłoski– nie wymawia lub nieprawidłowo wy-

mawia spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, k,g, f, w, ś, ź, ć, dź

– mówi niewyraźnie, zrozumiale tylkodla otoczenia


potrafi oblizać warg, wyczyścić języ-kiem ząbków po jedzeniu)

••••• w czasie mówienia, zabawy, każdejinnej aktywności wkłada język mię-dzy zęby

••••• nie potrafi posłać całuska (usta uło-żone w dzióbek)

••••• mówi niepłynnie (powtarza dźwiękimowy, sylaby, wyrazy i/lub przeciągadźwięki mowy w wyrazach i/lub blo-kuje się na początku wypowiadanegosłowa)

••••• mówi bezdźwięcznie (np. zamiastwoda – fota, buda – puta)

••••• mówi niewyraźnie••••• nie nawiązuje kontaktu wzrokowego

z rozmówcą.Zaburzenia artykulacji stanowią taki

rodzaj zaburzenia mowy, który wymagaprzekształcenia nawyków. Jako takie wy-magają systematycznej i codziennej pra-cy. Warunkiem powodzenia terapii lo-gopedycznej i realizacji celów jest aktyw-na postawa dziecka i rodziców, przekła-dająca się na codzienne systematycznećwiczenia (ok. 15 min dziennie) wedługzaleceń i instruktażu logopedy.

Pamiętajmy, że najbardziej jawnymzaburzeniem, zauważanym w pierwszejkolejności, jest zaburzenie mowy. A prze-cież właśnie mowa jest jedną z ważniej-szych form aktywności człowieka,zwłaszcza małego dziecka. Jest ona klu-czem do wiedzy i ważnym czynnikiemkształtującym osobowość. Mowa jest na-turalną potrzebą, atutem w nawiązywa-niu kontaktów społecznych, daje możli-wość precyzyjnego porozumiewania się,stanowi narzędzie w zdobywaniu infor-macji, pozwala na wyrażanie sądów iuczuć. Jej zaburzenia powodują poważ-ne i długotrwałe konsekwencje poznaw-cze i społeczne. Istnieje przecież ścisławspółzależność między mową a myśle-niem, owo zaburzenie utrudni dzieckuosiągnięcie sukcesów w szkole. Częstoniestety dzieci z zaburzeniami mowy sąw grupie ryzyka dysleksji. Statystyki, któ-re pokazują rozmiar występowania zja-wiska zaburzeń mowy, są pesymistycz-ne. Sprawozdania z licznych badań do-wodzą, że problem poprawnej wymowydotyczy wielu dzieci, w wieku zarównoprzedszkolnym, jak i szkolnym. Dlacze-go tak się dzieje? Przyczyn można szu-kać wszędzie, ale jedno jest pewne. Za-biegani rodzice coraz mniej czasu po-święcają swoim dzieciom. Nie czytają imbajek na dobranoc, nie potrafią słuchać,bagatelizują dziecięce problemy. Zadbaj-my zatem o prawidłowy rozwój mowynaszych pociech tak, aby ich mowa byłaich wizytówką.

Katarzyna Żuraw

W piątkowe popołudnie 16 września2016 r. na placu przed Zespołem Szkółw Bratkowicach zgromadzili się rodzi-ce i nauczyciele wraz z dyrektor JoannąRóżańską, a także pracownicy UrzęduGminy wraz z Wójtem Adamem Dzie-dzicem, by wspólnymi siłami zrealizo-wać projekt „skwerek przed szkołą”.Projekt nasadzenia i ozdobne krzewyprzygotowane zostały przez lokalną fir-mę p. Lucyny Machowskiejze Świlczy. Akcja nasadzeńprzeprowadzona była bar-dzo sprawnie. Wszyscy wsympatycznej i rodzinnej at-mosferze pracowali charyta-tywnie na rzecz szkoły. Wtrakcie pracy można było sięposilić smacznym, grillo-wym poczęstunkiem, przy-gotowanym przez panie zobsługi szkoły. W kolejnychdniach, jako, że nieudało się

wykonać wszystkich prac jednego popo-łudnia, wysypano ozdobny kamyk i zain-stalowano ławeczki. Usytuowanie skwer-ku na wprost wejścia do szkoły uatrak-cyjniło z pewnością czas wypoczynku wczasie przed i poza lekcyjnym, jak i ozdo-biło plac przed szkołą. Służył on będziezapewne nie tylko uczniom, ale równieżspołeczności lokalnej.

Monika Piątek

Piękniejsze otoczenie szkoły


Uroczystość prowadził SamorządUczniowski pod przewodnictwem prze-wodniczącej Gabrieli Jucha. Po wspól-nym odśpiewaniu Mazurka Dąbrow-skiego uczniowie klasy pierwszej zapre-zentowali przygotowany program arty-styczny. Na program złożyły się wierszei piosenki związane ze szkołą, regionemi ojczyzną, a także tańce narodowe.

Występy pierwszaczków miały cha-rakter egzaminu, który kandydaci na

Pasowanie na uczniaw Niepublicznej Szkole Podstawowej w Bratkowicach

21 października 2016 roku w Niepublicznej Szkole Podstawowej w Bratkowicach odbyła się uroczystośćpasowania uczniów klasy I.

uczniów zdawali w obecności rodziców,babć, nauczycieli oraz starszych kole-gów i koleżanek. Ich wiedzę sprawdzalitakże starsi uczniowie w czasie przed-stawienia „Ślubowanie”. Po prezentacjiprogramu cała społeczność szkolnauznała jednomyślnie, że pierwszaczkidoskonale zdały swój pierwszy egzamini nastąpiła ceremonia ślubowania nasztandar szkoły. Po ślubowaniu odbyłosię symboliczne pasowanie na ucznia

dużym ołówkiem i pamiątkowy wpis dokroniki.

Bohaterowie dnia otrzymali oko-licznościowe dyplomy oraz liczne upo-minki od dyrekcji szkoły, samorząduszkolnego oraz rodziców. Zadowoleni iuśmiechnięci stanęli do wspólnego zdję-cia, a następnie udali się na przygoto-wany przez rodziców poczęstunek.

Janina Gaweł

Pamiątkowy wpis do kroniki.

Ceremonia ślubowania.

Pamiątkowe zdjęcie uczniów z nauczycielamiProgram artystyczny w wykonaniu kla-sy I.

Pasowanie na ucznia.


ZebranieWiejskie

13 września 2016 r. o godz. 12.00w Zespole Szkół w Bratkowicachodbyło się kolejne w tym rokuZebranie Wiejskie.

Otworzył je sołtys wsi Ryszard Fran-czyk, który powitał mieszkańców Brat-kowic i zaproszonych gości, wśród któ-rych byli: Wójt Gminy Świlcza – PanAdam Dziedzic, Doradca Wójta GminyŚwilcza – Pan Jacek Lis, Dyrektor Za-kładu Wodociągów i Kanalizacji w Świl-czy, Radny Rady Powiatu – Pan Tade-usz Pachorek. Radni Rady Powiatu –Pan Tomasz Wojton i Pan SławomirMiłek. Radni Rady Gminy – Pani Bar-bara Buda, Pani Natalia Skuba-Więcławi Pan Dominik Bąk. Komendant StrażyGminnej – Pan Krzysztof Sadowskioraz Członkowie Rady Sołeckiej.

Na wstępie sołtys wsi Ryszard Fran-czyk odczytał informację o wykonanychpracach i realizowanych przedsięwzię-ciach w Bratkowicach w okresie od12.01.2015 r. do 11.04.2015 r. Z koleiWójt Gminy Świlcza powitał mieszkań-ców i przedstawił informację o wyko-nanych pracach i realizowanych przed-sięwzięciach na terenie Bratkowic.I tak m.in.:1. Wykonany został remont drogi

powiatowej 1333R, powstały chod-niki (3 miejscowości Mrowla, Brat-kowice, Rudna Wielka), wybudo-wane zostały również perony przy-stankowe.

2. Wyremontowano drogę gminną wBratkowicach (droga do Zalewu –remont drogi – wypełnienie kru-szywem).

3. Wykonano remont drogi strate-gicznej – 100 mb.

4. Utwardzono drogę w przysiółku„Skworca” oraz wykonano jedenpunkt oświetleniowy.

5. Wyremontowano schody wejścio-we w Zespole Szkół nr 1 w Brat-kowicach.

6. Poprawiono ogrodzenie przy Szko-le Podstawowej nr 2.

7. Dokończono ogrodzenie, zamonto-wano rynny deszczowe, położonowykładzinę w salach zajęciowych orazwymieniono szafki ubraniowe zgod-ne z wymaganymi atestami w Publicz-nym Przedszkolu w Bratkowicach.

8. Inwestycje energetyczne – wykona-no prace dotyczące internetu (świa-tłowody) na słupach które zostaływymienione będzie można monto-wać internet. Na końcu Bratkowictj. „Piaski Koniec”, „Dąbry” oraz„droga strategiczna” w tym roku bę-dzie wykonane oświetlenie uliczne.

9. Kąpielisko „Zalew” w Bratkowi-cach – wyczyszczono, wykonanonową zasuwę, zamontowano ławki,stoły, ubikacje. Kąpielisko w okre-sie wakacji było strzeżone.

10. Plac Targowy w Bratkowicach –budowa sanitariatów.

11. W Bratkowicach zostaną sukce-sywnie zainstalowane oznaczeniadrogowe, dojazdy do posesji na za-montowanych tabliczkach.

12. Informacja GOPS – rezygnacja zpomocy finansowej na rzecz wy-żywienia.

13. Zorganizowano dowóz do szkółwraz z opiekunami dla dzieci peł-nosprawnych i niepełnosprawnych.Jako przewoźnik przetarg wygrałPan Marek Kowal.

14. Ze względu na wysokie ceny pro-duktów spowodowane suszą orazwymagania Ministerstwa Edukacjidot. sposobu żywienia dzieci, pod-niesiono stawkę żywieniową wszkołach i przedszkolach na 3,60zł. Zwiększenie porcji warzyw iowoców w posiłkach.

15. Trwa przetarg na sprzedaż nieru-chomości położonej w Bratkowi-cach dz. nr 3608/24,o pow. 2,8864ha. Jest możliwość uzbrojenia te-renu w Bratkowicach (działki zaParkiem).

16. Zadłużenie Gminy w obecnymczasie wynosi 20 900 739,65 zł.

Wystąpienie Wójta Gminy Świlczazostało podparte przekazem multime-dialnym. Zebranie Wiejskie podjęłouchwałę w sprawie przeznaczenia środ-ków Funduszu Sołeckiego na 2016 r. wwys. 25 685.15 zł. Mieszkańcy zdecydo-wali przeznaczyć:– kwotę 6000 zł na doposażenie placu

zabaw obok przedszkola w Bratko-wicach w nowe urządzenia do zabawdla dzieci,

– kwotę 18 086,37 zł na wykonanieinstalacji centralnego ogrzewaniabudynku filii GCKSiR w Bratkowi-cach (budynek Domu Ludowego),

– kwotę 2000 zł dla LKS „Bratek”Bratkowice na zakup sprzętu spor-towego.W dyskusji mieszkańcy Bratkowic

pytali m.in. o dalsze remonty dróg, uty-lizację eternitu, o płatności za śmieci,wodę i kanalizację, usunięcie zadrze-wień przy drogach.

Wioletta Bajek

OgłoszenieOd nowego roku odpady komunalne

z terenu gminy Świlcza odbierać będzienowa firma Przedsiębiorstwo Handlowo-Produkcyjno-Usługowe „Zagroda” Sp. zo.o. ze Strzyżowa. Za rok wykonywaniausługi gmina zapłaci 920 400 zł brutto.Obecna firma TRANS-FORMERSKARPATIA Sp. o.o., w przetargu zajęłaaż czwarte miejsce.

Elżbieta Drużbacka

Bo ludzie...

Zobaczyłam,Jak siedzisz w skupieniuPrzy łożuUmierającego człowieka.Poczułam,Twój smutek i ból.Bo ludzie...Ciągle przychodzą i odchodzą.Taki przedziwny korowódChwilowych istnień.Wrota bez wrót...A przejściom nigdyNie ma końca.I my, zawieszeniPomiędzy światami,Trwający w oczekiwaniuNa swój czas...Czas, ostatniej podróżyNa drugą stronę Życia.Bo ludzie...Ciągle przychodzą i odchodzą.


Rodzaj uprawianych dyscyplin spor-towych na przestrzeni lat zmienił się. Terodzime nie straciły na popularnościjednakże pojawiły się nowe, które budząrównie duże emocje i zainteresowanie.Dyscypliny sportowe, które znaliśmy zkolorowych, zdjęć, bilbordów, telewizjiuważając za odległe i niedostępne m.in.z uwagi na kraj pochodzenia, na stałewpisane zostały do naszej rzeczywisto-ści. Pytań jest wiele czy mamyodpowiedni, klimat, obiektysportowe, możliwości tech-niczne, które przestają jednakmieć znaczenie, gdy zauważy-my, że na polski grunt z powo-dzeniem przeniesiono nie-jedną dyscyplinę sportową ijest coraz więcej sportowców,którzy ją rozwijają i promują.Być może nie wszyscy z naswiedzą, że w Rzeszowie zosta-ła założona drużyna futboluamerykańskiego, której zawod-nikiem jest mieszkaniec Brat-kowic pan Dawid Rydel, któryzechciał się z nami podzielićswoimi wrażeniami, spostrze-żeniami i doświadczeniem.

– Od jakiego czasu mieszka pan wBratkowicach i skąd pan pochodzi?

– Pochodzę z Kraczkowej w Gmi-nie Łańcut. Do Bratkowic przeprowa-dziłem się trzy miesiące temu – po ślu-bie. Z tego miejsca chciałbym od razupozdrowić moją żonę Anetkę i przyja-ciół z drużyny.

– Czy ta dyscyplina sportowa jestpopularna w Polsce?

– Moim zdaniem futbol amerykań-ski jest dość popularnym sportem wPolsce. Dowodem na to jest udział w li-dze w sezonie 2015/2016 blisko 89 dru-żyn.

– Jak się zaczęła się pana przygodaze sportem? Czy był to od razu futbolamerykański?

– Moja przygoda ze sportem zaczęłasię w liceum. Postanowiłem się zapisaćsię na tzw. zajęcia Szkolnego Koła Spor-towego, na których graliśmy w siatków-kę, w tym samym czasie trenowałemtakże kickboxing. Sport odgrywał bar-dzo ważną rolę w moim życiu, a zrozu-miałem to w trzeciej klasie liceum, gdyzrezygnowałem z treningów na rzeczprzygotowań do matury. Po pewnym

czasie zaczęło mi brakować jakiegokol-wiek sportu, jednakże zawsze chciałemspróbować „legendarnego” sportu zeStanów, dlatego będąc na studiach zapi-sałem się do Drużyny Futbolu Amery-kańskiego Rzeszów Rockets, która po-wstała w 2014 roku w Rzeszowie.

– Jakby pan mógł scharakteryzo-wać w skrócie na czym polega ta dyscy-plina sportowa?

– Oczywiście. A więc aby zdobyćpunkty, które gwarantują zwycięstwo(wygrywa ten zespół, który ma ich wię-cej) należy wprowadzić piłkę do polapunktowego rywala, wbiegając tam znią, bądź łapiąc ją w tym polu, za codostaje się 6 punktów. Piłkę można też

kopnąć do bramki, która wy-gląda jak widelec z dwomaząbkami i zyskać za to 3punkty. Oczywiście, futbolamerykański jest najlepszy!!!Myślę, że każdy kto go do-brze „zasmakował” nie zre-zygnował by z niego na kosztinnej dyscypliny sportowej.

– Ile lat uprawia pan tądyscyplinę sportową? Czypana drużyna ma osiągnię-cia?

Obecnie zagrałem swój 5sezon. Największe osiągnię-cie to brązowy medal plfa-8w 2015roku (Polska Liga Fo-

otballu Amerykańskiego), a 8 jest tooznaczenie formuły, w której gra się w8 osób.

– Jak wyglądają treningi? Czy od-bywają się one cały rok?

– Trenujemy przez cały rok. Po za-kończeniu sezonu mamy tylko dwuty-godniową przerwę i jest to czas przezna-czony na regenerację po ciężkich me-czach, rzadko występują inne przerwy.W okresie letnim gramy na murawie,a w zimowym na halach sportowych.Pracuję również zawodowo w firmie zaj-mującej się klimatyzacją. Nieraz kosz-tuje to naprawdę dużo wysiłku, aby uda-ło się „zaliczyć” wszystkie treningi,szczególnie w sezonie kiedy mam naj-więcej pracy i treningów.

– Czy łatwo w tej dyscyplinie spor-towej o kontuzje?

Futbol amerykański – sport dla ludzi szukającychmocnych wrażeń

Sport stanowi nieodłączny element naszego życia, a szczególnie przybiera na znaczeniu jeżeli mamy z nimdo czynienia już od najmłodszych lat. Oddziaływuje on w znaczący sposób na młodego człowieka, uczącpracy w zespole, systematyczności, umiejętności podejmowania szybkich i trafnych chociaż niejednokrot-nie trudnych decyzji wpływając tym samym na rozwój jego osobowości.

Dawid Rydel.


– Uważam, że to kwestia przygoto-wania i szczęścia. Tak jak w każdej dys-cyplinie sportu zdarzają się kontuzje, wtej również, ale nie powiedziałbym, żesą one bardzo częste. Futbol amerykań-ski słynie z gry w ochraniaczach, na któ-re składają się shoulder-pad (zbroja nators), kask, ochraniacze na kolana i udaoraz ochraniacz na szczękę – jest tosprzęt bardzo wygodny, który pozwalana dużo silniejsze i odważniejsze ude-rzenia.

– Co jest najtrudniejsze w tej dyscy-plinie sportowej?

– Jest to sport drużynowy więc naj-ważniejsze i najtrudniejsze jest zsynchro-nizowanie się z resztą chłopaków, tak bycały zespół chodził jak w szwajcarskimzegarku. Przed każdym meczem trenu-jemy po 6-10 nowych taktyk w zależno-ści od rywala, z którym będziemy grać.

– Jak można zostać zawodnikiemczy trzeba posiadać określone predys-pozycje?

W I turnusie półkolonii, trwającymod 27 czerwca do 1 lipca uczestniczyło33 dzieci, a w turnusie II od 4 do 8 lipca– 24 dzieci. Zajęcia odbywały się co-dziennie od 8.30 do 14.30, a od 6.30 do8.30 i od 14.30 do 16.00 była zapewnio-

na opieka w świetlicy. Oba turnusy byłyszczegółowo zaplanowane i wypełnio-ne ciekawymi zajęciami oraz wyjazda-mi do miejsc wypoczynku i rekreacji wnajbliższej okolicy. Inauguracja półko-lonii odbyła się w leśniczówce na Buga-

ju, gdzie było ognisko z pieczeniem kieł-basek, gry sportowe i zabawy na placuzabaw na Czekaju. W pierwszym tygo-dniu odbyły trzy wyjazdy do Rzeszowa:do kina na seans filmowy „Gdzie jestDory”, do kręgielni Kula, do Kinderpla-nety i na przystań żeglarską pod LisiąGórą, gdzie uczestnicy półkolonii pły-wali katamaranem po Wisłoku, podzi-wiając piękno tego zakątka Rzeszowa.Później dzieci spędziły wesoło czas ba-wiąc się na tamtejszym placu zabaw,odpoczywając oraz karmiąc kaczki iłabędzie. W czasie wycieczek do Rze-szowa dzieci zwiedziły także MuzeumDiecezjalne i miały okazję uczestniczyć

Półkolonia w Niepublicznej SzkolePodstawowej w Bratkowicach

Przez pierwsze dwa tygodnie wakacji w Niepublicznej Szkole Podsta-wowej w Bratkowicach została zorganizowana półkolonia.

Odpoczynek na rzeszowskich bulwarach. Zwiedzanie Muzeum Diecezjalnego.

– Przede wszystkim trzeba mieć du-cha walki i silne ciało – z takimi warun-kami każdy się nadaje. Na stronie http://rzeszowrockets.pl podane są wynikirozegranych meczy, zapowiedzi nadcho-dzących oraz statystyki personalne i dru-żynowe. Dodatkowo jest też zakładka zobecnymi sponsorami i taka, w którejmożna zapytać jak dołączyć do naszejdrużyny. Ja również posiadam konto nafacebooku, więc chętnie odpowiem nakażde skierowane do mnie pytanie.

– Czego uczy ta dyscyplina sportu,jakie cechy kształtuje?

– Może nie konkretnie ta dyscyplinaco ogólnie sport – buduje charakter.Uczy, by się nie poddawać i walczyć za-wsze do końca.

– Jest to też sposób na spędzeniewolnego czasu?

– W moim przypadku jest to czaspoświęcony na odpoczynek i regenera-cję. Futbol to nie tylko ciężkie treningina których wylewamy hektolitry potu,

ale też obowiązkowa siłownia. Po 5-6treningach w tygodniu nie marzę o ni-czym innym jak tylko porządnie się wy-spać.

– Pana zdaniem w jakim wieku po-winno się zacząć trenować określonądyscyplinę sportową?

– Moim zdaniem powinno zacząć sięjuż na etapie nauczania początkowego,bo jest to konieczne do tego aby wyro-bić sobie odpowiednią motorykę, spo-sób zachowania i intuicję.

– Czy rozdaje pan autografy?– Zabawne pytanie. Wydaje mi się,

że nie doszedłem jeszcze do takiej po-pularności, abym mógł rozdawać auto-grafy.

– Bardzo dziękuję za rozmowę. Cóżmożna Panu życzyć. Z pewnością wielusukcesów, wytrwałości, a przede wszyst-kim zdobycia złotego medalu.

Rozmawiała Beata Krupa


Po zakończonym sezonie AkademiaPiłkarska „Bratek Bratkowice” zorga-nizowała półkolonię „Wakacje ze spor-tem i tradycją” dla 50 dzieci w wieku od7-13 roku życia, która trwała od 1-12.08.2016 r. W okresie 10 dni dzieciwesoło, ciekawie, a przede wszystkimaktywnie spędziły czas pod wykwalifi-kowaną opieką. Półkolonię zorganizo-wano dzięki środkom własnym, dotacjiz Kuratorium Oświaty w kwocie 3000złoraz z Urzędu Gminy Świlcza w kwo-

w seansie filmowym w 6D. W pierw-szym tygodniu odbył się także wyjazddo Bud Głogowskich do Ośrodka Na-tura 2000, gdzie było grillowanie, byłygry sportowe i na koniec zwiedzanieścieżki przyrodniczej.

W drugim tygodniu odbył się kolej-ny wyjazd do leśniczówki na Bugaju orazdwa wyjazdy do Rzeszowa: do kina naseans filmowy „Szajbusy i pingwiny”, domini zoo w CH Majster i Centrum Za-baw „Fantazja”. W czasie II turnusu pół-koloniści spędzili także jeden dzień wZabajce i jeden dzień w Głogowie Ma-łopolskim w nowym ośrodku rekreacyj-no-sportowym w NTB Active Club. WZabajce dzieci zwiedziły stadninę konii mini zoo. Wesoło spędziły czas grającw siatkówkę i odpoczywając, a takżeuczestnicząc z zaangażowaniem w za-bawie w podchody. Bardzo ciekawy oka-zał się wyjazd do Głogowa Małopolskie-go do nowego ośrodka rekreacyjno-spor-towego, który dysponuje atrakcyjnymidla dzieci miejscami zabaw i gier spor-towych (golf, plac do gry w boulle itp.).W świetnie wyposażonym ośrodku każ-dy znalazł dla siebie odpowiednie miej-sce do gry lub zabawy.

Uczestnicy półkolonii mieli zapew-niony codziennie ciepły posiłek np.:pierogi, knedle, zupę, pizzę, lub kiełba-ski na gorąco i chleb. Półkolonia w NSPw Bratkowicach została dofinansowa-na przez Stowarzyszenie „Nasza Trój-ka” i Urząd Gminy, za co serdeczniedziękujemy.

Janina Gaweł

W czasie rejsu dzieci obserwowały ptactwo wodne kaczki, łabędzie, mewy a na-wet czaple.

Zabajka – zabawa w podchody.

Akademia Piłkarska „Bratek”W dniu 18.06.2016 r. Akademia Piłkarska „Bratek” zakończyła rok tre-ningowy 2015/2016. Wszystkie dzieci w tym dniu otrzymały nagrody idyplomy za swoją aktywność w szkółce.

cie 2500 zł. Zarząd Akademii Piłkar-skiej serdecznie dziękuje za wsparciefinansowe oraz za życzliwą i fachowąpomoc w czasie trwania zajęć:– Zespołowi Szkół w Bratkowicach,– Przedszkolu Publicznemu w Bratko-wicach,– p. Adamowi Majce za udostępnieniestadionu sportowego wraz z zapleczem.

Nowy sezon w szkółce rozpoczął się5 września 2016 r. Serdecznie zapra-szam wszystkie chętne dzieci do udzia-

łu w zajęciach z lekkoatletyki i piłkinożnej. Wszystkie informacje znajdująsię na stronie szkółki.

Harmonogram zajęć

Zajęcia lekkoatletyczne:

– poniedziałek godz. 16.00 opiekun A.Kulczycka

Zajęcia z piłki nożnej:

– wtorek i czwartek rocznik 2003-2005godz.16.00-17.30 opiekun K. Hejnig

– wtorek i czwartek rocznik 2007-2008godz.17.30-19.00 opiekun D. Homa

– środa i piątek rocznik 2009-2010godz. 16.00-17.30 opiekun A. Bielenda

– środa i piątek rocznik 2007-2006godz. 17.30-19.00 opiekun A. Bielenda


Nasze wakacje (fotoreportaż)


Nasz zespół do kolejnego sezonu przystąpił nadal pod wodzątrenera Jacka Sowy praktycznie bez ubytków kadrowych. Wy-nik pierwszego spotkania nie napawał optymizmem. W pierw-szym meczu nie wystąpiła połowa naszych podstawowych za-wodników, gdyż nie wrócili oni z wakacji, co wykorzystały re-zerwy „Resovii” wygrywając na własnym boisku 4-0. Kolejnemecze w optymalnym składzie pokazały, że z „Bratkiem” każ-dy musi się liczyć w tym sezonie. Przekonała się o tym drużyna„Wisłoka” Strzyżów głównego faworyta ligi z zawodnikamitrzecio i czwartoligowymi w składzie remisując z Bratkowica-mi na własnym stadionie 1-1. Kolejne spotkania przebiegałypod dyktando naszego zespołu, aż do momentu gdy na skuteknieszczęśliwego zdarzenia zostały uszkodzone bramki na sta-dionie w Bratkowicach i musieliśmy mecz z „Iskrą” JawornikPolski rozegrać na obiekcie w Niechobrzu. To wybiło nas tro-chę z uderzenia i niestety grając jako gospodarze tylko zremi-sowaliśmy 1-1, a w kolejnych dwóch meczach ponieśliśmy po-rażki. Udało się wyjść z tego dołka i Bratkowiceodniosły jeszcze kilka zwycięstw między innymi 5-1 ze Stobierną, 4-0 z Błażową oraz wysokie 6-1 wHandzlówce. Do końca rundy pozostał jeszczemecz z niepokonanym w tym sezonie „Sokołem”Sokołów Młp., ale w tym momencie „Bratek” zgro-madził już 21 pkt, co pozwala na spokojne przygo-towywanie się w zimie do rundy rewanżowej. Nauwagę zasługuje dobra postawa Pawła Czaji, któryprowadzi w klasyfikacji strzelców V ligi rzeszow-skiej.„Resovia” II Rzeszów – „Bratek” Bratkowice 4-0„Bratek” Bratkowice – „Astra” Medynia Głog. 1-0 (P. Czaja)„Wisłok” Strzyżów – „Bratek” Bratkowice 1-1 (M.Kowal)KS Dąbrówki – „Bratek” Bratkowice 0-2 (M. Bed-narz, M. Hejnig)

„Bratek” Bratkowice – „Iskra” Jawornik Polski 1-1 (P. Czaja)„Crasnovia” Krasne – „Bratek” Bratkowice 2-0„Bratek” Bratkowice – „Sawa” Sonina 0-1LKS Jasionka – „Bratek” Bratkowice 0-1 (P. Czaja)„Bratek” Bratkowice – KS Stobierna 5-1 (P. Czaja x 3, K.Kurowski x 2)„Jedność” Niechobrz – „Bratek” Bratkowice 2-0„Bratek” Bratkowice – „Korona” Rzeszów 0-2„Grom” Handzlówka – „Bratek” Bratkowice 1-6 (M. Bed-narz x 2, P. Czaja x 2, K. Sałagaj, R. Łoboda)„Bratek” Bratkowice – „Błażowianka” Błażowa 4-0 (K. Hej-nig, M. Hejnig, M. Bednarz, B. Nosek)„Strumyk” Malawa – „Bratek” Bratkowice 2-1 (M. Bednarz)„Bratek” Bratkowice – „Dynovia” Dynów 0-0

Damian HejnigZ OSTATNIEJ CHWILI: „Bratek” Bratkowice pokonał dru-żynę „Sokoła” Sokołów Młp. 1-0 (P. Czaja).

Trzeci sezon „Bratka” Bratkowice w V lidzeDwa sezony spędzone na boiskach piątoligowych sprawiły, że zespół „Bratka” Bratkowice okrzepł i wszyscykibice liczyli, że w trzecim sezonie „Bratek” nie popełni błędów z przeszłości słabo grając w rundzie jesien-nej, by na wiosnę z obawą walczyć o utrzymanie.

KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY „ZIEMIABRATKOWICKA”.WYDAWCA: Towarzystwo Miłośników Ziemi Bratkowic-kiej, Samorząd Gminy Świlcza, Gminne Centrum Kultu-ry Sportu i Rekreacji.REDAGUJE ZESPÓŁ.e-mail: [email protected]. GRAF.: Dorota WadiakDRUK: DUET, tel. 17 863 55 44, 871 12 81.Za treść i formę ogłoszeń redakcja nie odpowiada.Nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzegasobie prawo segregowania nadesłanych materiałów,dokonywania skrótów i poprawek.Zarejestrowano w Sądzie Okręgowym w Rzeszowie

Wydział Cywilny. Sygn. akt I Ns Rej. Pr. 9/07.

Dożynki Parafialne w BratkowicachDożynki Parafialne w Bratkowicach

15 sierpnia 2016 r15 sierpnia 2016 r


Pożegnanie jesieniPożegnanie jesieni

Fot. Dariusz Jamuła

KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY TOWARZYSTWA …bratkowice.pl/files/ziemia.bratkowicka/38.pdf ·...

Documents

Transcript of KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY TOWARZYSTWA …bratkowice.pl/files/ziemia.bratkowicka/38.pdf ·...