Język haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej. Opracowanie Maria Wołoszyn
description
Transcript of Język haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej. Opracowanie Maria Wołoszyn
11
Język haseł Język haseł przedmiotowychprzedmiotowych
Biblioteki Narodowej.Biblioteki Narodowej.
Opracowanie Maria Wołoszyn
22
Prezentacja przygotowana na spotkanie Prezentacja przygotowana na spotkanie wewnątrzbibliotecznego zespołu wewnątrzbibliotecznego zespołu
samokształceniowego samokształceniowego Pedagogicznej Biblioteki WojewódzkiejPedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej
w Rzeszowie i Filii. w Rzeszowie i Filii. kwiecień 2009
33
JHP BNJHP BN
Jest to język
informacyjno-wyszukiwawczykonstruowany w celu:
sporządzania opisów rzeczowych wyszukiwania tych opisów poszczególnych publikacji w zbiorze informacyjnym(funkcja informacyjna, adnotacyjna) (funkcja wyszukiwawcza)
44
JHP BNJHP BN
Jak każdy język posiada swoje
słownictwo i gramatykę.
Słownictwo
Tematy - samodzielne jednostki leksykalne
Określniki - niesamodzielne jednostki leksykalne
55
TematTemat
jest to ustalony termin (pochodzący
z języka naturalnego) stosowany dla wyrażenia przedmiotu dokumentu.
66
Przedmiot dokumentuPrzedmiot dokumentu
to obiekt (rzecz, idea, pojęcie) opisany w treści dokumentu.
Gdy w publikacji występuje jeden przedmiot ważny jest to przedmiot główny.
Jeżeli przedmiotów ważnych jest kilka są to przedmioty równorzędne.
Jeżeli występują przedmioty luźno związane z przedmiotem głównym są to przedmioty poboczne.
77
Rodzaje tematów Rodzaje tematów (przykłady)
rzeczowe: : Prawo; Etyka; Pedagogika pracyPrawo; Etyka; Pedagogika pracy
osobowe:: Twardowski, Jan (1915-2006)Twardowski, Jan (1915-2006)
korporatywne: : ONZ; Armia KrajowaONZ; Armia Krajowa
tytuł ujednolicony:: Biblia. ST. Pięcioksiąg; Biblia. ST. Pięcioksiąg;
Polityka (czasop.)Polityka (czasop.)
geograficzne: : Ameryka; Polska; Sowie, GóryAmeryka; Polska; Sowie, Góry
88
DopowiedzeniaDopowiedzenia to wyrażenia (w nawiasie okrągłym), które dodane
do tematu czynią go jednoznacznym np.: dopowiedzenia identyfikujące - przy terminach homonimicznych Rak (med.), Rak (zool.); Rehabilitacja (med.), Rehabilitacja (prawo) - często w postaci dat życia Kapuściński, Ryszard (1932 - 2007)
dopowiedzenia lokalizujące Rzeszów (woj. podkarpackie)
99
OkreślnikiOkreślniki
to wyrażenia, które dodane do tematu (po kresce poziomej - myślniku)
wskazują na aspekt, punkt
widzenia, ujęcie
precyzują kontekst
lokalizują przedmiot dokumentu
w czasie i przestrzeni
wskazują na formę piśmienniczą i
wydawniczą dokumentu
wskazują na adresata dokumentu
1010
Rodzaje określników:Rodzaje określników:
rzeczowe: : historia; stylistyka; historia; stylistyka; socjologia
geograficzne: : AzjaAzja; ; Polska; Bizancjum Bizancjum
chronologiczne: : 19 w.; 1918-1939 r.
formalne: : poradnik; wydawnictwa dla dzieciporadnik; wydawnictwa dla dzieci
1111
Hasło przedmiotowe Hasło przedmiotowe (hp)
to zdanie języka haseł przedmiotowych, które wyraża przedmiot dokumentu (treść) oraz
jego cechy. Może mieć postać:
samego tematu (hasło proste): Botanika; Terroryzm; Kara śmierci
tematu z określnikiem / określnikami (hasło rozwinięte): Dziecko niepełnosprawne umysłowo - psychoterapia; Oświata - prawo - Polska - stan na 2008 r. - poradnik
1212
Budowa hpBudowa hp
hasło przedmiotowe buduje się zgodnie z zasadami gramatyki pozycyjnej: każdy element ma określone miejsce w zdaniu.
1313
Budowa hpBudowa hp
Temat
Określniki rzeczowe - x
Określnik geograficzny - z
Określnik chronologiczny - y
Określnik formalny - v
1414
Opis przedmiotowyOpis przedmiotowy
jest to zestaw haseł przedmiotowych przydzielonych jednemu dokumentowi.
Opis utworzony z jednego hp to opis jednokrotny: Encyklopedia powszechna PWNHp Encyklopedia polska
Opis, na który składa się kilka hp to opis wielokrotny: Mity Greków i Rzymian / Wanda MarkowskaHp Mitologia grecka Mitologia rzymska
1515
Artykuł przedmiotowyArtykuł przedmiotowy
to termin przyjęty jako temat oraz terminy z nim powiązane: :
temat/okr. NU = nie używaj (termin odrzucony) TS = termin szerszy (nadrzędny) TW = termin węższy (podrzędny) TK = termin kojarzeniowy
1616
Alfabetycznie uporządkowane tematy i Alfabetycznie uporządkowane tematy i określniki, hasła przyjęte i odrzucone określniki, hasła przyjęte i odrzucone wraz z informacjami o relacjach wraz z informacjami o relacjach zachodzących między nimi tworzą zachodzących między nimi tworzą słownik języka haseł przedmiotowych słownik języka haseł przedmiotowych (SJHP).(SJHP).
1717
Wyszukiwanie Wyszukiwanie
haseł przedmiotowychhaseł przedmiotowych
Wyszukiwanie przez Wyszukiwanie przez SJHP BN SJHP BN1.1.
1818
1919
2020
Artykuł przedmiotowy
2121100 - hasło wzorcowe 400 - terminy odrzucone NU
Rekord hp w formacie MARC 21
2222 400 - terminy odrzucone NU 667 - uwaga identyfikująca 550 - termin kojarzeniowy TK
Rekord hp w formacie MARC 21
2323
Wyszukiwanie Wyszukiwanie
haseł przedmiotowychhaseł przedmiotowych
Wyszukiwanie przez Wyszukiwanie przez katalog katalog
komputerowy BNkomputerowy BN(INNOPAC)
2.2.
2424
2525
2626
2727
2828
2929
3030
3131
3232
3333
Wyszukiwanie Wyszukiwanie
haseł przedmiotowychhaseł przedmiotowych
Wyszukiwanie przez Wyszukiwanie przez katalog NUKATkatalog NUKAT3.3.
3434
NUKATNUKAT Należy pamiętać, że w Centralnej Kartotece
Haseł Wzorcowych (CKHW) stanowiącej zasadniczą część katalogu NUKAT znajdują się:
rekordy opisów bibliograficznych rekordy haseł wzorcowych:
formalnych (indeks: Autor, Tytuł) przedmiotowych (indeks: Hasło przedmiotowe)
stosowane są trzy języki informacyjno- wyszukiwawcze: JHP BN, KABA, MeSH
3535
3636
3737
3838
3939
100 - hasło wzorcowe 400 - terminy odrzucone
550 - termin kojarzeniowy 667 - uwaga identyfikująca
4040
Wyszukiwanie przez katalog NUKATWyszukiwanie przez katalog NUKAT
4141
4242
150 - hasło wzorcowe 450 - terminy odrzucone 550 - terminy wchodzące w relacje
4343
Wyszukiwanie przez SJHP BNWyszukiwanie przez SJHP BN
4444
4545
Artykuł przedmiotowy
hasło wzorcowe terminy odrzucone NU terminy wchodzące w relacje TW, TK, TS
4646 1XX - hasło wzorcowe 4XX - terminy odrzucone 5XX - terminy wchodzące w relacje
4747
Pola grupy 4XX -
terminy odrzucone- (tropy zob.)
Pola grupy5XX -
terminy wchodzące w relacje - (tropy
zob. też)
g = termin szerszy
h =termin węższy
Podpole nie wypełnione
= termin kojarzony
zawartość podpola w
Pola grupy 1XX -hasło
wzorcowe
Zawartość rekordu wzorcowego hp w formacie MARC 21
4848
Pola grupy 5XX - terminy wchodzące
w relacje rozróżniane na
podstawie zawartości podpola
w
*jeśli zawiera kod g = termin szerszy
TS
*jeśli zawiera kod
h = termin węższy TW
*podpole nie jest wypełnione =
termin kojarzeniowy TK
Przykład 1.
4949
Pola grupy 5XX - terminy wchodzące
w relacje rozróżniane na
podstawie zawartości podpola
w:
*podpole nie jest wypełnione = termin kojarzeniowy TK
*jeśli zawiera kod g = termin szerszy
TS
*jeśli zawiera kod
h = termin węższy TW
Przykład 2.
5050
Witryna zawierająca informacje o JHP BNWitryna zawierająca informacje o JHP BN
5151
5252
Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę