Jestem za, a nawet przeciw, czyli o ocenie gotowości do...

NAZWA INSTYTUCJI

MENU WIDOK -> WZORZEC SLAJDÓW• wpisać nazwę instytucji• usunąć ramkę z tym opisem• przejść na slajd z układem śródtytułu, j.w.MENU WIDOK -> NORMALNY

Uniwersytetim. A. Mickiewiczaw Poznaniu

Jestem za, a nawet przeciw, czyli o ocenie gotowości do nauki dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym

Dr Paweł KlekaZakład Podstaw Badań PsychologicznychInstytut Psychologii UAM

NAZWA INSTYTUCJI


UNIWERSYTET IM. A. MICKIEWICZA, INSTYTUT PSYCHOLOGII

współautorzy badań:

dr hab. Błażej Smykowski - badania nad gotowością

dr Sławomir Jabłoński - badania nad mową pisaną

2

NAZWA INSTYTUCJI



3

- Wiek szkolny

- Za i przeciw

- Wyniki badań własnych

- Wnioski i rekomendacje

Agenda

NAZWA INSTYTUCJI



4

- Wiek szkolny

- Za i przeciw



Agenda


Wiek szkolny w Europie5

Źródło: tvn24.pl


Wiek szkolny w Europie

Na świecie, tak jak w Europie, większość krajów wysyła 6-latki do szkoły

6

Wiek Kraj

Cztery (1) Irlandia Północna

Pięć (5) Cypr, Anglia, Malta, Szkocja, Walia

Sześć (23) Austria, Belgia, Chorwacja, Czechia, Dania, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Liechtensztajn, Luxemburg, Holandia, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwajcaria, Turcja

Siedem (7) Bułgaria, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Serbia, Szwecja


Udział czterolatków w systemie edukacji (przedszkola)7


Kilka uwag podsumowywujących

Wiele krajów posiada system edukacji zajmujący się większością dzieci przed pójściem do szkoły.

Kilka krajów pozwala dzieciom na wcześniejsze rozpoczęcie szkoły po konsultacji z nauczycielami i /lub na podstawie wyniku testów

W kilku krajach wiek pójścia do szkoły jest wiekiem maksymalnym i większość dzieci rozpoczyna edukację przed tym wiekiem

Np. W Anglii i Walii oficjalnie po skończeniu 5 lat, praktycznie mając 4 ponieważ przyjmowane są w roku w którym skończą 5 lat

8


Ciekawostka?

Pierwsza dyskusja nad wiekiem rozpoczęcia edukacji odbyła się w Angli w 1870

Wiek poniżej 6\7 podyktowany był dwoma powodami:

zabranie dzieci z domów, w których były wykorzystywane (brak praw ograniczających pracę dzieci)

zabranie dzieci z ulic

Obecnie jest to powód głównie polityczno-ekonomiczny:

wcześniejsza edukacja to wcześniejsze wejście na rynek pracy co przekłada się na PKB

9


System edukacji w Polsce

Od lipca 1961 obowiązywała ustawa o rozwoju systemu oświaty i wychowania.

Funkcjonował następujący schemat organizacji szkolnictwa:

1 szkoła podstawowa - 8-letnia

2 zasadnicza szkoła zawodowa

3 szkoły średnie, które kończyła matura

4 szkolnictwo wyższe - uniwersytety, akademie, politechniki;

W 1991 roku wprowadzono ustawę o systemie oświaty, która została znowelizowana w roku 1999. Główne zmiany to nauczanie religii w szkołach, programy autorskie, możliwość funkcjonowania różnych typów szkół, na przykład wyznaniowych czy prywatnych.

Schemat organizacji szkolnictwa obejmuje:

1 przedszkole

2 zerówka - obowiązkowa

3 szkoła podstawowa - 6 lat

4 gimnazjum - 3 lata

5 szkoła średnia - (matura)

6 studia wyższe

10


System edukacji w Polsce11

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Żłobek Przedszkole „0“ szkoła podstawowa Gimnazjum sz.średnia

nauka obowiązkowa

Okres sensytywny

NAZWA INSTYTUCJI



12

- Wiek szkolny

- Za i przeciw



Agenda


Zdaniem rodziców:

Minusy wcześniejszego pójścia:

• O rok mniej swobodnej zabawy i beztroskiego życia,

• Pierwszoklasiści przerabiają ten sam materiał co klasa „0”, tylko szybciej i już jako obowiązek,

• Zarówno dla dziecka jak i dla nas, ogromne zmiany i większe poświęceniu czasu,

• Wcześniejsze wydatki na książki i przybory szkolne,

• Ryzyko iż dziecko nie jest gotowe na taki skok oraz, że sobie nie poradzi, co może mu zaszkodzić,

• Zajęcia w przedszkolu trwają 8 godzin, szkoła ma różny plan lekcji, co utrudnia nam rodzicom spokojną pracę, gdyż musimy się podporządkować pod plan lekcji dziecka,

• W przedszkolu dzieci są pilnowane z jedzeniem, higieną itp. w szkole zaś jest zdane samo na siebie. Rodzice nie są więc pewni czy ich 6 latek nie chodzi głodny i brudny,

• Dokuczanie przez starsze dzieci.

Plusy wcześniejszego pójścia do szkoły:

• Wcześniejsze zdobycie wiedzy i możliwości zdobycia osiągnięć w przyszłości,

• W przypadku dzieci zdolnych oraz rozwijających się szybciej od rówieśników, prawidłowy rozwój,

• Szybsze usamodzielnienie i nauka odpowiedzialności,

• Szybsza nauka nawiązywania kontaktów i pracy w zespole.

13


Z punktu widzenia psychologii rozwoju

Minusy wcześniejszego pójścia:

• O rok mniej swobodnej zabawy i beztroskiego życia,

• Pierwszoklasiści przerabiają ten sam materiał co klasa „0”, tylko szybciej i już jako obowiązek,

• Zarówno dla dziecka jak i dla nas, ogromne zmiany i większe poświęceniu czasu,

• Wcześniejsze wydatki na książki i przybory szkolne,

• Ryzyko iż dziecko nie jest gotowe na taki skok oraz, że sobie nie poradzi, co może mu zaszkodzić,

• Zajęcia w przedszkolu trwają 8 godzin, szkoła ma różny plan lekcji, co utrudnia nam rodzicom spokojną pracę, gdyż musimy się podporządkować pod plan lekcji dziecka,

• W przedszkolu dzieci są pilnowane z jedzeniem, higieną itp. w szkole zaś jest zdane samo na siebie. Rodzice nie są więc pewni czy ich 6 latek nie chodzi głodny i brudny,

• Dokuczanie przez starsze dzieci.

Plusy wcześniejszego pójścia do szkoły:

• Wcześniejsze zdobycie wiedzy i możliwości zdobycia osiągnięć w przyszłości,

• W przypadku dzieci zdolnych oraz rozwijających się szybciej od rówieśników, prawidłowy rozwój,

• Szybsze usamodzielnienie i nauka odpowiedzialności,

• Szybsza nauka nawiązywania kontaktów i pracy w zespole.

14


Co na to „amerykańscy naukowcy“ ;-) ?

Raport National Association for the Education of Young Children w podsumowaniu stwierdza, że:

1. nauczanie młodszych dzieci wydaje się dobre na krótką metę, ale badania nie potwierdzają przewagi tych dzieci nad zaczynającymi naukę później,

2. Dla większości dzieci 5 lat to zbyt wcześnie,

3. Uczenie 5-latków czytania i pisania zmniejsza ich zainteresowanieksiążkami w późniejszym wieku

Badania w USA nad wiekiem rozpoczęcia nauki szkolnej

1. Zezwolenie na posyłanie dzieci wg oceny rodziców, zwiększa zróżnicowanie wiekowe w klasach, co jest bardzo niewygodne dla nauczycieli

2. Brak dowodów na zalety lub wady późniejszego rozpoczęcia szkoły

15


Wiek pojawienia się gotowości do nauki pisania

4 i 5 latki potrafią rozróżnić litery od znaków bez znaczenia

(Yannicopoulou, A. (2006). The influence of environmental print on preschoolers’ literacy development in a two-alphabet society. L1 – Educational Studies in Language and Literature 6 (1), 1-12)

Przedszkolaki badane w Grecji potrafią w 87% poprawnie rozpoznać złość i w 83% grzeczność w dymkach komiksowych

(Yannicopolou, A. (2004). Visual aspects of written texts: preschoolers view comics. L1 – Educational Studies in Language and Literature 4: 169–181)

16


Jak klimat wokół 6-latków w szkole jest u nas?

Polski resort edukacji przywołuje wyniki badania przeprowadzonego przez Wyższą Szkołę Nauk Społecznych "Pedagogium", które opublikowano w ubiegłym roku.

Wynika z nich, że 87 proc. ankietowanych rodziców, którzy posłali swoje dzieci w wieku 6 lat do szkoły, zauważyło u nich pozytywne zmiany.

79 proc. rodziców ponownie podjęłoby decyzję o wcześniejszymrozpoczęciu nauki przez ich dzieci.

89,4 proc. rodziców oceniało: „dobrze” lub „dobrze z zastrzeżeniami” poziom przygotowania szkoły do rozpoczęcia prac z uczniami sześcioletnimi.

17


Różnice między 6 i 7-latkami w szkole

Nawet jeśli niektóre badania pokazują dobroczynny wpływ wcześniejszej edukacji na niektóre zdolności dzieci, to uczenie się jest zawsze silniejszym efektem niż wiek.

Starsze i młodsze dzieci korzystają w równym stopniu z edukacji (Oshima & Domaleski, 2006; Stipek, 2002).

Dzieci, które później zaczynają szkołę częściej obciążone są problemami z zachowaniem, choć wyniki badań nie są jednoznaczne (Byrd, Weitzman, & Auinger, 1997; Lincove & Painter, 2006; Mayer & Knutson, 1999).

Cook, J.L. (2009). Child Development Principles and Perspectives, p. 176.

18


Wiek a wyniki egzaminacyjne na koniec szkoły podstawowej w Polsce19

Dolata, R., Pokropek, A. (2015) ,,Czy warto urodzić się w styczniu? Wiek biologiczny a wyniki egzaminacyjne” za smarterpoland.pl

M =

10

0, S

D =

15

NAZWA INSTYTUCJI



20

- Wiek szkolny

- Za i przeciw



Agenda

NAZWA INSTYTUCJI



21

Dwa obszary badawcze:

1. Gotowość do nauki czytania i pisania

2. Gotowość do nauki szkolnej


Czynniki rozwoju mowy pisanej22

Źródło: Jabłoński (2013)


Bateria do badania czytania i pisania

1. Co to jest? [odróżnianie rysunków i pisma]

2. Co ja robię? [odróżnianie czynności rysowania i pisania]

3. Znajdź taki wyraz

4. Porównaj wyrazy

5. Napisz wyraz

6. Przeczytaj wyraz

7. Napisz zdanie

8. Podziel na zdania

9. Ułóż opowiadanie

23

Stadiu

m N

aiwn

e

Stadiu

m Zew

nętrzn

e

Stadiu

m W

ewn

ętrzne


Badania własne

Próba dzieci zaczynających szkołę jako 6 i 7-latki:

120 dzieci z klasy I

116 dzieci z klasy 2

78 dzieci z klasy 3

Dobrane parami pod względem:

- urodzenia z dokładnością do dnia

- kolejność narodzin

- liczby dzieci w rodzinie

- wykształcenie matki (wyższe w klasach 1 i 3 dzieci 6-letnich)

- wykształcenie ojca (wyższe w klasie 1 dzieci 6-letnich)

24


25


Wiek a wyniki szkolne

Dlaczego dzieci o rok młodsze nie różniły się umiejętnościami czytania i pisania skoro radzą sobie systematycznie słabiej?

26


Badanie inteligncji płynnej

Dlaczego dzieci o rok młodsze nie różniły się umiejętnościami czytania i pisania?

27


Wnioski z badań nad mowa pisaną

Skoro zaczynający edukację jako 6-latki są mniej zróżnicowani pod względem inteligencji niż ich starsi koledzy z badanej próby, możemy przypuszczać, że są także mniej zróżnicowane niż ich rówieśnicy z całej populacji.

Uczniowie zaczynający edukację w młodszym wieku osiągnęli taki sampoziom rozwoju umiejętności posługiwania się pismem, jaki ich starsi o rok koledzy

Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem efektu zrównania poziomów mowy pisanej w porównywanych grupach są lepiej rozwinięte predyspozycje wrodzone, wyrażane wyższymi wynikami Testu matryc Ravena oraz wyższy status społeczny rodziny, wynikający z wyższegowykształcenia rodziców.

28


Badania ogólnopolskie

Dzieci rozpoczynające naukę w wieku 6 lat były starsze średnio o 6 tygodni i nieco wyższe od sześciolatków uczęszczających do zerówek (Kaczan i Rycielski, 2014).

Wynik ten można interpretować w kategoriach poziomu rozwoju biologicznego, nieco bardziej zaawansowanego u pierwszej grupy dzieci.

Ustalono również, że rodzice, którzy posłali dziecko sześcioletnie do klasy pierwszej byli nieco lepiej wykształceni od rodziców sześciolatków w oddziałach przedszkolnych.

Raportowane więc przez różnych badaczy bardzo dobre wyniki dzieci posłanych do szkoły o rok wcześniej niż zwykle (w porównaniu z siedmiolatkami) mogą wynikać ze specyficznych predyspozycji grupy.

Badania IBE w 2012 i 2013 na 3029 dzieciach 6 letnich

29

NAZWA INSTYTUCJI



30

2. Gotowość do nauki szkolnej


Kontekst rozwoju dziecka31

Kulturowo-historyczna teoria rozwoju wyższych funkcji psychicznych(Wygotsky, L.S. 1971)

Rozwój biologiczny Normy społeczneRozwój psychiczny

Rozwijające się Dziecko Dorośli i ich światinternalizacja


Teoria rozwoju wyższych funkcji psychicznych 2/332

Dorośli i ich światDorośli i ich światPragnienia

Cele

Reguły fizyczne i społeczne

Konflikty

Motywacja dounikania nieprzyjemności


Momentintelektualny

Teoria rozwoju wyższych funkcji psychicznych 3/333

Motywacja dounikania nieprzyjemności

Motywacja dorozwoju społecznego

Rozwój mowy

Pragnienia Cele


Dynamika sposobu funkcjonowania dziecka przedszkolnego34

Źródło: Smykowski 2015, na podstawie Wygotski, 1971


Naturalność kryzysu 7-latka

Około 7 roku życia dziecko również pod nieobecność dorosłego dąży do rozpoznania społecznego znaczenia tego co przeżywa i zachowania się zgodnie z tym rozpoznaniem.

Moment intelektualny realizuje więc funkcję, którą wcześniej realizował dorosły.

Dziecko, odwzorowując intelektualne działania dorosłego, samo podejmuje się rozpoznania społecznego znaczenia swojego przeżycia. W efekcie jego przeżycia nabierają usensownionego i uogólnionego charakteru

Zachowanie dziecka z kolei jest reakcją na to rozpoznanie.

35


Psychometryczne bla bla bla ;-)36

Skala SR-S (Smykowski, B., Kleka, P. (2016)


Wyniki wstępne37


Plany dotyczące narzędzia SR-S

Kolejny etap prac nad narzędziem będzie związany z badaniem dzieci w wieku 7-9 lat

Dla tej grupy wiekowej będzie to informacja o domykającym się procesie rozwojowym i o końcu rozwojowej funkcji nauczania reaktywnego.

Dalszy rozwój, i jego kulturowa stymulacja, będzie związany z innymi procesami, niż uczestniczące w zmianie spontanicznego na reaktywny sposób funkcjonowania.

38

NAZWA INSTYTUCJI



39

- Wiek szkolny

- Za i przeciw



Agenda


Zagrożenia i szanse

Wcześniejsze wystawienie na wymagania szkolne jest skorelowane z wyższym poziomem lęku, niższą samooceną oraz niższą motywacją do uczenia się

Różnice w umiejętności czytania zanikają w trakcie edukacji, lecz dzieci zaczynające wcześniej mają mniej pozytywne nastawienie do czytania

(badania w Nowej Zelandi: porównanie 11-latków zaczynających jako 5 i 7-latki)

Badania w 55 krajach na świecie nie wykazały związku między wiekiem rozpoczęcia szkoły a umiejętnością czytania w wieku 15 lat

Badania w Angli na 3000 dzieci z trudnych domów wykazały duży wpływ na wyniki szkolne edukacji przedszkolenj opartej na zabawie.

http://www.cam.ac.uk/research/discussion/school-starting-age-the-evidence#sthash.r2k0Bp0u.dpuf

40


Wpływ środowiska41

Dom z książkami

Rodzice pozytywnie nastawieni do czytania

Dziecko zaczyna czytać wcześniej

Formalna nauka czytania

Zrównanie wyników dzieci


Rekomendacje dla oświaty - Ważność zabawy!

1. Promować świadomość ogromnego znaczenia nauki przez zabawę

2. Umożliwiać i wspierać organizację czasu i przestrzeni do zabawy

3. Projektować sytuacje sprzyjające podejmowaniu ryzyka i budowaniu odporności na porażki podczas zabawy

42

NAZWA INSTYTUCJI



43

To nie dzieci powinny być gotowe do szkoły -to szkoła powinna być gotowa na dzieci, bez względu na poziom umiejętności i zasoby jakie mają przychodząc do niej.

Słowo na koniec

NAZWA INSTYTUCJI



44

Jabłoński, S., Kleka, P. (2015). Wiek rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej a poziom rozwoju mowy pisanej u uczniów klas 1-3: analiza porównawcza. Edukacja 1(132), 7-9.

Smykowski, B., Kleka, P. (w druku). Skala Spontaniczność-Reaktywność (S-RS): podstawowe założenia i badania.

Literatura

Jestem za, a nawet przeciw, czyli o ocenie gotowości do...

Documents

Transcript of Jestem za, a nawet przeciw, czyli o ocenie gotowości do...