Gospodarka drewnem

prowadzona przez Państwowe Gospodarstwo Leśne

Lasy Państwowe

Materiał informacyjny na posiedzenie

Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa

Warszawa, październik 2009

2

SPIS TREŚCI:

I. CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW SUROWCOWYCH 3

II. ZASADY SPRZEDAŻY DREWNA 6

III. REALIZACJA PLANU POZYSKANIA I SPRZEDAŻY DREWNA W 2009 R. 8

IV. KSZTAŁTOWANIE SIĘ CEN DREWNA 9

V. SYTUACJA NA RYNKU DRZEWNYM 10

VI. WNIOSKI 14

3

I. Charakterystyka zasobów surowcowych

W 2008 r. wielkość zasobów drzewnych w lasach Polski oszacowano na 1914 mln m3

grubizny brutto. Zasoby drzewne w PGL LP na początek 2008 r. oszacowano na ponad

1676,2 mln m3 grubizny brutto, a ich przyrost w stosunku do roku 2007 wynosił 47 mln m

3.

Największy udział, w wielkości masy drzewnej wykazują drzewostany w wieku 41–60

i 61–80 lat (ponad 50% zasobów drzewnych - GUS 2008).

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

1967 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2008

ogółem ogółem (szacunek) Lasy Państwowe

mln m3

Ryc. 1. Wielkość zasobów drzewnych w lasach Polski w latach 1967–2008, w mln m3

grubizny brutto (Raport o stanie lasów 2008).

Wzrosła także przeciętna zasobność drzewostanów, wyrażona w m3 na 1 ha

powierzchni leśnej. Według aktualizacji stanu powierzchni leśnej i zasobów drzewnych

przeprowadzonej w 2008 r. przeciętna zasobność w PGL LP wynosiła 240 m3/ha i w stosunku

do 2007 r. był to wzrost o 4 m3/ha. Sukcesywny wzrost zasobów leśnych jest z jednej strony

efektem zwiększania powierzchni lasów w wyniku prowadzonych od wielu lat zalesień,

z drugiej zaś przestrzegania zasad trwale zrównoważonej gospodarki leśnej.

Według danych z Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (BULiGL) w okresie

1988 r. do 2008 r. w lasach zarządzanych przez PGL LP przyrost grubizny brutto wyniósł

około 1017mln m3. W tym czasie pozyskano 558 mln m

3, co oznacza, że pozostałe

459 mln m3 grubizny brutto, tj. około 45% całkowitego przyrostu, zwiększyło zasoby

drzewne na pniu. Przeciętny przyrost roczny miąższości grubizny brutto, liczony za okres

1988-2008, z różnicy miąższości na końcu i na początku tego okresu, z uwzględnieniem

pozyskania i w przeliczeniu na 1 ha gruntów leśnych zarządzanych przez PGL LP, wynosił

7,3 m3/ha. Natomiast przeciętny roczny przyrost miąższości grubizny brutto, obliczony w ten

sam sposób, za okres ostatnich pięciu lat, wynosi w PGL LP 9,5 m3/ha. Struktura wiekowa

drzewostanów PGL LP, ich rosnąca zasobność oraz produkcyjność wszystkich drzewostanów

stwarzają warunki sprzyjające dalszemu wzrostowi zasobów drzewnych.

Obecna struktura gatunkowa w dużej części odzwierciedla strukturę siedliskową lasów.

Dominują gatunki iglaste zajmując ¾ powierzchni lasów.

4

Ryc. 2. Procentowy udział powierzchni lasów w zarządzie PGL LP wg. składu gatunkowego

drzewostanów

Podstawą poziomu użytkowania jest zasada trwałości lasów i zwiększania ich zasobów.

Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną według planów urządzenia lasu, sporządzanych

dla poszczególnych nadleśnictw, konsekwentnie zwiększają powierzchnie lasów oraz

pozyskują drewno w rozmiarze nie przekraczającym możliwości biologicznych lasu (stosunek

wielkości pozyskania do przyrostu w ciągu ostatnich 20 lat kształtował się na poziomie

ok. 60%). W planach urządzania lasu określony jest 10-letni etat użytkowania głównego

wyrażony w miąższości grubizny netto. Etat łączny na 10 lat dla nadleśnictwa zatwierdzany

jest przez ministra właściwego ds. środowiska i może ulec zmianie tylko w przypadku klęski

lub szkody zagrażającej stabilności lasu. Dla celów zarządzania i statystyki przyjęto nazywać

„etatem” rocznym w PGL LP dziesiątą część sumy 10-letnich etatów wszystkich nadleśnictw.

Tak obliczony roczny rozmiar pozyskania („etat”) wynosił na dzień 1 stycznia 2009 r.

30 005 tys. m3 grubizny netto. Wielkość ta utożsamiana jest z obowiązującą roczną normą

pozyskania drewna w PGL LP. Ścisłe przestrzeganie tej „normy” rocznej nie jest wymagane

prawem; co więcej „norma” ta nie może być ściśle przestrzegana w praktyce, ponieważ

zarówno potrzeby hodowlane drzewostanów jak i popyt na drewno są zmienne i znacznie

zróżnicowane w poszczególnych latach. Pamiętać jednak musimy o żelaznej zasadzie,

że przekroczenie tej „normy” w jednym roku musi skutkować zmniejszeniem podaży w latach

następnych. Istnieją także ekonomiczne i przyrodnicze bariery swobodnego kształtowania

podaży w poszczególnych latach, jak chociażby konieczność zachowania odpowiedniego

następstwa cięć, czy też w miarę równomiernego kształtowania popytu na usługi leśne.

Wielkość tzw. użytków przedrębnych, przewidywanych do pozyskania w drzewostanach

młodszych w ramach zabiegów pielęgnacyjnych, ma charakter przybliżony i może ulegać

zmianie w zależności od bieżących potrzeb hodowlanych i sanitarnych.

W roku 2008 w PGL LP pozyskano 30,7 tys. m3 grubizny netto (około 102,3%

orientacyjnego etatu miąższościowego cięć), z czego w ramach cięć rębnych 14,1 tys. m3

(94,1% etatu), natomiast w cięciach przędrębnych – 16, 6 tys. m3 (110,5% etatu). Miąższość

5

zrealizowana w ramach porządkowania stanu sanitarnego lasu, wynikająca z pozyskania

posuszu, złomów i wywrotów powstałych w procesach naturalnych oraz na skutek

oddziaływania wiatrów, gradacji szkodliwych owadów, zakłóceń stosunków wodnych,

zanieczyszczeń powietrza oraz anomalii pogodowych, wyniosła w 2008 r. 7,5 mln m3,

co stanowiło 24,5% całości pozyskania grubizny.

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Tys. m3

Pozyskanie grubizny w tym posusz, złomy i wywroty

Ryc. 3. Udział pozyskania posuszu, złomów i wywrotów w użytkowaniu ogółem w PGL LP

w okresie 1985 - 2008 w tys. m3 grubizny netto (dane DGLP).

Porównania wieloletnie wskazują, że w PGL LP w okresie ostatnich 20 lat

(1989-2008) w użytkowaniu rębnym możliwości etatowe zostały wykorzystane w 89,4%,

natomiast wykonanie użytkowania przedrębnego (w wymiarze miąższościowym),

określonego w planach urządzenia lasu jako orientacyjne, przekroczyło o 17,0% zakładaną

wielkość.

W ostatnich 5 latach obserwuje się w PGL LP stabilizację wielkości pozyskania drewna

wyrażoną w miąższości grubizny netto, przypadającą na jeden hektar powierzchni leśnej na

poziomie 4,0-4,5 m3/ha (w 2005 r. – 4,00 m

3/ha, w 2007 r. – 4,58 m

3/ha, zaś w 2008 r.

– 4,35 m3/ha). Poziom pozyskania nie przekracza jednak dopuszczalnych możliwości

użytkowania. O intensywności użytkowania lasów w Polsce świadczyć może porównanie

odpowiednich wskaźników dla grupy państw o zbliżonych warunkach geograficznych. Na

ryc. 4 zestawiono miąższość drewna przyrastającego i pozyskiwanego na powierzchni 1 ha

w ciągu 1 roku z lat 2001-2005. Analiza wykresu wskazuje, że podobnie jak w Polsce (55%),

w większości państw regionu pozyskuje się ponad 50% przyrostu. Wyjątek wśród

wymienionych na rysunku krajów stanowią Włochy (26%) oraz Niemcy (40%).

tys. m³

6

0 2 4 6 8 10 12

Białoruś

Litwa

Ukraina

Polska

Czechy

Węgry

Słowacja

Austria *

Niemcy *

Szwajcaria *

Francja

Hiszpania

Włochy

Finlandia

Norwegia

Szwecja

[m3/ha/rok]

Przyrost netto po uwzględnieniu pozyskania

Pozyskanie

Ryc. 4. Udział pozyskania drewna w rocznym przyroście (SoEF 2007)

* dane z roku 2000

Stosunek wielkości przyrostu do pozyskania jest obecnie powszechnie używanym

wskaźnikiem trwałego i zrównoważonego rozwoju, stosowanym zwłaszcza przez specjalistów

spoza leśnictwa. Wskaźnik ten nie może jednak być interpretowany bezkrytycznie, obecne

jego wartości wynikają w dużym stopniu ze struktury wiekowej lasów, charakteryzujących się

znacznym udziałem drzewostanów o dużym przyroście i stosunkowo niskim użytkowaniu.

Wraz z upływem czasu sytuacja ta może się zmienić i wskaźnik ten ulegnie zwiększeniu, co

nie powinno być utożsamiane z prowadzeniem eksploatacyjnej gospodarki leśnej. Na wartość

tego wskaźnika mają również wpływ ekstremalne warunki pogodowe, przede wszystkim

huraganowe wiatry, oraz szkody biotyczne (owady, grzyby) które mogą powodować

wielkopowierzchniowe uszkodzenia lasu, co skutkuje zwiększonym pozyskaniem biomasy

drzewnej.

II. Zasady sprzedaży drewna

Stosownie do wniosków zgłaszanych przez klientów PGL LP, w 2008 r. podjęto prace

mające na celu nowelizację zasad sprzedaży drewna na 2009 rok. Głównym celem

powołanego do tego celu zespołu miało być uproszczenie procedur zakupu drewna przez

przedsiębiorstwa i ułatwienie dostępu do rynku nowym podmiotom.

W wyniku postępowania prowadzonego przez Urząd Ochrony Konkurencji

i Konsumentów przeciwko PGL LP za ograniczanie dostępu do surowca dla nowych klientów

ze względu na ocenę składanych ofert uzależnioną od historii zakupów, PGL LP opracowało

wolnorynkowy projekt zasad sprzedaży drewna.

Projekt ten ostatecznie został odrzucony przez przedstawicieli przemysłu drzewnego.

W celu wypracowania kompromisowego rozwiązania, w oparciu o powyższy projekt, odbyło

się szereg spotkań z przedstawicielami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,

7

Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Skarbu, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa

Środowiska, przemysłu drzewnego i PGL LP.

W przyjętym Zarządzeniem nr 89 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia

20 listopada 2008 r. systemie zasad sprzedaży drewna w PGL LP na 2009 r., nastąpiło

uwolnienie do sprzedaży rynkowej 30% drewna z dotychczasowej puli drewna. Pozostała

część drewna została sprzedana w formule ograniczonych przetargów internetowych,

w których uczestniczyli przedsiębiorcy posiadający „historię zakupu drewna”. Oznacza to, że

sprzedaż drewna w 2009 r. w PGL LP odbyła się w trybie ogłaszanych dwukrotnie w ciągu

roku ograniczonych przetargów internetowych (oferta wyniosła 2x35% całkowitej rocznej

oferty LP) i systemowych aukcji internetowych w aplikacji e-drewno (oferta wyniosła 2x15%

całkowitej rocznej oferty). W przetargach brali udział przedsiębiorcy, którzy w 2008 roku

kupowali drewno w PGL LP (posiadający tzw. historie zakupów); kryteria oceny ofert to

oferowana cena (waga 80%) i wartość zakupów w okresie rozliczeniowym (waga 20%).

Systemowe aukcje e-drewno otwarte były dla wszystkich klientów, a jedynym kryterium

oceny oferty była cena. Trzeba zaznaczyć, że zgodnie ze stanowiskiem UOKiK, limitowanie

dostępu do ograniczonych przetargów internetowych tylko dla przedsiębiorców posiadających

historię zakupu stanowi przejaw ograniczenia konkurencji, w związku z czym w przyszłości

ta forma sprzedaży, chroniąca w pewnym zakresie krajowych przedsiębiorców, musi zostać

wyeliminowana.

W lipcu 2009 r. rozpoczęły się konsultacje w celu wypracowania wieloletniego,

stabilnego systemu sprzedaży drewna, na zasadach akceptowalnych zarówno dla przemysłu

drzewnego jak i PGL LP. W tym celu Pan Janusz Zaleski – Podsekretarz Stanu

w Ministerstwie Środowiska powołał nieformalny międzyresortowy zespół ds. przygotowania

kierunków zmian zasad sprzedaży drewna okrągłego w PGL LP. Efektem pracy ww. zespołu

było opracowanie rekomendacji do zasad sprzedaży drewna, które po akceptacji przez

Ministra Gospodarki i Ministra Środowiska zostały przekazane Dyrektorowi Generalnemu LP

w celu przygotowania ostatecznego ich kształtu. Dyrektor Generalny LP po przygotowaniu

zasad sprzedaży drewna zwrócił się do urzędu antymonopolowego o opinię. Zasady

sprzedaży drewna przewidują przeznaczenie połowy rocznej puli drewna do sprzedaży

firmom, które wcześniej były klientami LP oraz nie posiadają należności przeterminowanych

i niezabezpieczonych, na internetowym przetargu ograniczonym na Portalu leśno-drzewnym.

Pozostałe 50 proc. drewna Lasy sprzedadzą wszystkim zainteresowanym na systemowych

aukcjach internetowych obsługiwanych przez serwis e-drewno – także tym, którzy nie byli

przedtem klientami LP. Takie rozwiązanie umożliwia klientom właściwą ocenę i prognozy

ryzyka inwestycyjnego oraz dostosowanie swojego funkcjonowania do zmiennych warunków

rynkowych. Powyższe zasady umożliwiają stopniowe wdrażanie mechanizmów rynkowych

przy sprzedaży surowca drzewnego. W obecnej sytuacji gospodarczej tego typu rozwiązanie

jest korzystne dla LP i przemysłu drzewnego. Wg UOKiK-u otwieranie rynku drewna

w coraz większym stopniu, eliminowanie barier ograniczających przedsiębiorcom dostęp do

tego surowca można uznać za działanie pozytywne z punktu widzenia prawa konkurencji.

8

III. Realizacja planu pozyskania i sprzedaży drewna w 2009 r.

Zjawiska dekoniunktury jakie wystąpiły nie tylko na polskim rynku surowca

drzewnego i wyrobów drzewnych spowodowały znaczne opóźnienia w pozyskaniu

i sprzedaży drewna od początku roku. Po I kwartale 2009 r. sprzedaż drewna opóźniona była

w stosunku do planu sprzedaży o około 5%, a największe opóźnienia odnotowano w drewnie

tartacznych iglastym i liściastym około 10%.

21,51 21,18

15,14

28,89

20,04 19,70

15,81

20,61

15,04

26,40

23,91

17,85

0,00

4,00

8,00

12,00

16,00

20,00

24,00

28,00

Drew no ogółem Grubizna ogółem Tartaczne iglaste Papierów ka iglasta Tartaczne liściaste Papierów ka liściasta

% poz % sprz

3 m-c = 25%

Ryc. 5. Procent wykonania planu pozyskania w porównaniu do procentu wykonania planu

sprzedaży po 3 miesiącach.

Sytuacja niewiele zmieniła się na koniec I półrocza. Nadal istniało opóźnienie

sprzedaży w stosunku do upływu czasu w drewnie ogółem wynoszące około 2 %. W drewnie

tartacznym iglastym opóźnienie wyniosło około 9%, a w drewnie tartacznym liściastym około

14%. Najniższe tempo sprzedaży drewna wystąpiło w rdLP : Białystok, Kraków (opóźnienie

7%), Katowice, Lublin (opóźnienie 4%), a najwyższe tempo sprzedaży odnotowano w rdLP:

Poznań, Piła, Warszawa, Łódź.

41,05

54,06

51,40

38,54

45,7646,25

33,89

56,83

51,40

35,95

47,87 47,49

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

90,00

100,00

Drewno ogółem Grubizna ogółem Tartaczne iglaste Papierówka iglasta Tartaczne liściaste Papierówk liściasta

% poz % sprz

6 m-c = 50,00%

Ryc. 6. Procent wykonania planu pozyskania w porównaniu do procentu wykonania planu

sprzedaży po 6 miesiącach.

9

W wyniku internetowych przetargów ograniczonych na I półrocze 2009 r. sprzedano

83,5% oferty, a około 1,6 mln m3 drewna przeszło do oferty w sprzedaży w systemowej

aukcji internetowej w aplikacji e- drewno. W wyniku tej aukcji sprzedano 55% oferty,

a pozostało nie sprzedane około 2,5 mln m3 drewna. Podobna sytuacja wystąpiła

w procedurach sprzedaży drewna na II półrocze 2009. W wyniku internetowego przetargu

ograniczonego na II półrocze sprzedano 71% oferty w wyniku czego 2,7 mln m3 drewna

przeszło do oferty sprzedaży w systemowej aukcji internetowej w aplikacji e-drewno. W tej

aukcji na II półrocze 2009 sprzedano jedynie 54% oferty, a do sprzedaży w internetowych

aukcjach w aplikacji e-drewno pozostało 3,1 mln m3 drewna.

Sytuacja w sprzedaży drewna dynamicznie zaczęła zmieniać się począwszy od lipca br,

w którym to miesiącu sprzedaż drewna była w PGL LP wyższa w porównaniu z rokiem

ubiegłym. Według stanu na dzień 15 września br. opóźnienie w stosunku do planu sprzedaży

ogółem wynosiło już jedynie 1,9%. Nadal odnotowuje się jednak brak zainteresowania

zakupem drewna wielkowymiarowego liściastego, w którym opóźnienie w sprzedaży

w stosunku do upływu czasu wynosi 29,4%. Opóźnienie w sprzedaży drewna

wielkowymiarowego iglastego kształtuje się na poziomie 8 – 9%. Największe problemy ze

sprzedażą drewna istnieją w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych Białystok, Lublin

i Olsztyn i jest to wynikiem opóźnień w sprzedaży drewna wielkowymiarowego sosnowego.

Problemów ze sprzedażą tego sortymentu nie odnotowuje się już w regionalnych dyrekcji

Lasów Państwowych zlokalizowanych na zachodzie Polski tj. Wrocław, Zielona Góra,

Szczecin, głównie z powodu zakupu drewna przez klientów z Niemiec, Republiki Czeskiej

i Austrii. Podobna sytuacja występuje w zakupach drewna papierówkowego iglastego.

Przy tak trudnym rynku, celem niedopuszczenia do nadmiernych zapasów drewna

i jego deprecjacji jednym z głównych zadań jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych

było właściwe skorelowanie tempa pozyskania z możliwościami sprzedaży drewna. Wielkość

zapasów drewna utrzymywana jest na poziomie dającym podstawę do realizacji ciągłości

sprzedaży i nie przekracza od wielu miesięcy w skali LP 2,0 mln m3 tj. około 5 - 6%

wielkości pozyskania.

IV. Kształtowanie się cen drewna

Spadkowy trend cen drewna jaki wystąpił w kolejnych miesiącach 2008 r. był oznaką

rozpoczynającego się okresu dekoniunktury na rynku.

W roku 2009 na koniec lipca średnia cena drewna ogółem w porównaniu do średniej

ceny uzyskanej w 2008 r. była niższa o 9%, w drewnie tartacznym iglastym i liściastym

o 11%. Wzrost cen wystąpił w drewnie papierówkowym liściastym.

10

Ryc. 7. Porównanie cen drewna z roku 2008 i lipca 2009 w ujęciu walutowym oraz procencie

zmiany.

Według stanu na 15 września 2009 r., cena drewna ogółem oscyluje na poziomie

135,8 zł/m3 i jest niższa w stosunku do grudnia 2008 roku o 3,9%. Cena drewna tartacznego

iglastego wynosi 184,7 zł/m3 i jest niższa w stosunku do cen z grudnia 2008 roku o 4,8%,

a drewna tartacznego liściastego o 6,2%. Nadal cena drewna papierówkowego liściastego jest

wyższa do cen z roku 2008 o 5%, a w stosunku do grudnia 2008 o 6%.

V. Sytuacja na rynku drzewnym

Sektory gospodarki oparte na drewnie mają istotne znaczenie dla rozwoju całej

polskiej gospodarki. Ich udział w tworzeniu produkcji globalnej wynosi 4,3%, a w wartości

dodanej brutto 3%. Generują one 11% produkcji sprzedanej przemysłu i koncentrują 7%

zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw. Jednocześnie wytwarzają 13,5% produkcji

globalnej przetwórstwa przemysłowego, 16% wartości dodanej brutto pochodzącej z tej grupy

przemysłów, blisko 13% ich produkcji sprzedanej oraz skupiają ponad 16% zatrudnionych.

W sektorze drzewnym głównym partnerem handlowym są Niemcy. Na ten rynek trafia

ok. 80% produktów pochodzących z drewna pozyskiwanego w PGL LP. Bilans obrotów

zagranicznych jest tradycyjnie bardzo korzystny dla rodzimego przemysłu drzewnego

i wykazuje znaczną przewagę eksportu nad importem. W 2008 r. Główny Urząd Statystyczny

odnotował eksport produktów drzewnych na łączną kwotę 14 159 mln PLN, gdy tymczasem

import był niższy o ponad 65% i wyniósł 4 933 mln PLN. Wyniki za 2009 r. zapewne będą

jeszcze bardziej pomyślne mając na względzie ostatnie dane opublikowane przez Niemiecki

Urząd Statystyczny w Wiesbaden. Według niemieckich danych, aż o 30% wzrosły dostawy

tarcicy iglastej polskich producentów w pierwszym półroczu 2009 r., do tego kraju.

186

107

241

116

149

208

113

215

113112

136

110-9

-11

-4 -3

-11

5

0

50

100

150

200

250

300

Drewno ogółem Tart. iglaste Pap. So Pap. Św/Jd Tart. liściaste Pap. liściasta

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

2008 lipiec 2009 %

PLN

11

Kraj dostawy

2008 2009

zmiana

%

styczeń -

czerwiec

styczeń -

czerwiec

Szwecja 274 800 311 887 13

Austria 169 068 128 994 -24

Finlandia 184 886 121 905 -34

Republika

Czeska 103 791 105 480 2

Łotwa 32 607 51 690 59

Belgia 61 588 45 223 -27

Polska 24 133 31 405 30

Litwa 38 493 29 573 -23

Francja 23 493 19 175 -18

Holandia 12 717 17 838 40

Estonia 11 553 17 078 48

Tab. 1. Dostawy tarcicy iglastej do Niemiec w m3 z wybranych krajów UE.

Nie mniej optymistyczne dla polskich producentów są dane dotyczące dostaw tarcicy

iglastej do naszego kraju przez producentów niemieckich. Świadczą one o utracie pozycji

poważnego konkurenta na polskim rynku.

Kraj dostawy

2008 2009 zmiana

% styczeń -

czerwiec

styczeń -

czerwiec

Francja 583 404 -31

Austria 365 387 335 221 -8

Włochy 432 416 301 434 -30

Holandia 319 744 234 496 -27

Belgia 314 941 220 460 -30

Polska 133 666 84 341 -37

W. Brytania 145 095 62 531 -57

Republika

Czeska 27 973 37 865 35

Dania 42 744 24 013 -44

Hiszpania 55 038 23 978 -56

Tab.2. Dostawy tarcicy iglastej z Niemiec w m3 do wybranych krajów UE.

W tej dość skomplikowanej sytuacji rynkowej, dekoniunkturze trwającej od pierwszych

miesięcy 2008 r. działalność jednostek organizacyjnych PGL LP skupiła się na bieżącym

monitorowaniu zachodzących zjawisk. Należy zaznaczyć, że w 2007 r. przy wzroście

koniunktury wielkość sprzedaży drewna ogółem w stosunku do 2006 r. wzrosła o prawie 8%

i wyniosła prawie 33,5 mln m3. W ofercie tej znalazło się także drewno pozyskane w wyniku

likwidacji zjawisk klęskowych. Oferta sprzedaży drewna na 2008 r. została ustalona na

poziomie 32,4 mln m3, w efekcie intensyfikacji sprzedaży drewna w ostatnim kwartale, było

możliwe wykonanie planu sprzedaży. Charakterystyką rynku sprzedaży drewna w Polsce, jest

12

sytuacja, w której od strony podażowej dominująca jest oferta PGL LP, a w okresach

koniunktury występuje okresowy niedobór drewna. W tej sytuacji nawet w okresie

dekoniunktury, celem niedopuszczenia do ograniczania podaży oraz mając na uwadze

możliwość ukształtowania się bez ograniczeń ceny równowagi na poszczególne sortymenty

i grupy handlowe oferta sprzedaży drewna Lasów Państwowych na 2009 r. nie została

zmniejszona i została ustalona na poziomie 32,4 mln m3. Ta wielkość oferty nie tylko

zdecydowanie równoważy popyt z podażą, ale daje podstawę do stwierdzenia, że na rynku

sprzedaży drewna w Polsce zaistniała nadpodaż drewna.

Ryc. 8. Sprzedaż drewna ogółem w latach 2006 – 2008 oraz plan 2009 (tys. m3).

Należy dodatkowo zaznaczyć, że obecnie wielkość pozyskania drewna ogółem wzrosła

w stosunku do 2000 r. o prawie 7 mln m3 tj. o prawie 27%, a w rekordowym 2007 r. o około

33%. W roku 2009 planuje się pozyskać 10,8 mln m3 drewna tartacznego iglastego, 9,8 mln

m3 papierówek iglastych; 2,8 mln m

3 drewna tartacznego liściastego oraz 3,9 mln m

3

papierówek liściastych.

0

5 000 000

10 000 000

15 000 000

20 000 000

25 000 000

30 000 000

35 000 000

40 000 000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Plan 2009

drew no ogółem grubizna ogółem

Ryc. 9. Pozyskanie w PGL LP w latach 2000 – 2009.

tys. m3

13

W 2008 r. ze względu na niepewną sytuację rynkową nabywcy drewna jeszcze pod

koniec roku nagromadzili znaczne zapasy drewna okrągłego. W styczniu i lutym 2009 r.

nastąpił gwałtowny spadek popytu na półprodukty i wyroby z drewna. W efekcie nastąpiło

załamanie realizacji harmonogramów zakupu surowca drzewnego.

W tej sytuacji PGL LP podjęły decyzję o wprowadzeniu systemu bonifikat cenowych

na niektóre grupy handlowo-gatunkowe drewna, sprzedane na I półrocze 2009 r. w wyniku

internetowego przetargu ograniczonego (2 powtórzenia) oraz systemowej aukcji e-drewno.

Celem bonifikat była intensyfikacja sprzedaży drewna do poziomu zapewniającego

finansowanie wykonania ustawowych zadań PGL LP oraz usunięcie z lasu pozyskiwanego

sezonowo surowca najpóźniej na początku sezonu wegetacyjnego, aby zapobiec jego

deprecjacji. Bonifikaty zostały przyjęte na okres od 23 lutego 2009 do 30 kwietnia 2009 r.,

a następnie przedłużone zostały do końca I półrocza. Dodatkowo sukcesywnie zostały

wprowadzone korekty do obowiązujących pierwotnie bonifikat zwiększające ich zakres.

Wysokość bonifikat była zróżnicowana w poszczególnych regionalnych dyrekcjach Lasów

Państwowych lub grupach nadleśnictw, w zależności od stopnia pokrycia ofert

i zaawansowania sprzedaży. Wysokość bonifikat została ustalona wspólnie przez

nadleśniczych i dyrektorów regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych.

Przyjęty system bonifikat na drewno sprzyjał stopniowej aktywizacji rynku i został

uwzględniony w poziomie cen minimalnych, jakie jednostki organizacyjne PGL LP

zaproponowały do internetowych przetargów ograniczonych i aukcji systemowych

w aplikacji e-drewno na II półrocze 2009 r.

Podobną procedurę obniżek cen na drewno, z uwagi na początki trudnej sytuacji

rynkowej, zastosowano w PGL LP już w 2008 r. Pomiędzy styczniem a grudniem 2008 cena

drewna ogółem spadła o 9,6 % . W przypadku drewna tartacznego iglastego w tym okresie

obniżka cen w skali PGL LP wyniosła 5,7 % a w przypadku papierówki sosnowej 5,1%.

Ryc. 10. Procent wzrostu cen drewna w stosunku do ceny w 1995 r. w PGL LP (narastająco).

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 07

% ceny bazowej

Drewno ogółem Tart. iglaste Pap. So

Tart. liściaste Pap. liściasta Kopalniak

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

14

Podobna sytuacja jak w Polsce wystąpiła na rynkach zagranicznych. Od maja

2009 r. widoczne jest ożywienie w sprzedaży produktów drzewnych w Niemczech, co na

pewno wzmaga konkurencyjność polskiego przemysłu drzewnego. Na główne produkty

wytwarzane przez przemysł tartaczny cena w sierpniu 2009 wzrosła o 17% w stosunku do

roku ubiegłego. Wzrost cen oraz zwiększony popyt w Niemczech występuje na niemal

wszystkie produkty wytwarzane z drewna, a w szczególności na materiały klejone i płyty.

Optymistyczne są informacje dotyczące podpisywanych kontraktów na następne miesiące.

Zwiększony popyt na wyroby drzewne wpływa bezpośrednio na ceny drewna

okrągłego na rynkach zagranicznych, którego zaczyna brakować w bieżących ofertach

sprzedaży. Dotyczy to szczególnie drewna świerkowego, którego oferta sprzedaży w roku

bieżących praktycznie się wyczerpała. Według aktualnych informacji cena podstawowych

sortymentów drewna okrągłego na rynku niemieckim już wzrosła o około 10 EUR/m3. Należy

dodatkowo uwzględnić fakt, że w I półroczu 2009 ceny drewna tartacznego sosnowego

i papierówki sosnowej oscylowały na rynku polskim i niemieckim na podobnym poziomie.

Oznacza to, że w chwili obecnej ceny drewna okrągłego na rynku polskim są jeszcze bardziej

atrakcyjne dla przedsiębiorców zagranicznych.

VI. Wnioski

1. Dzięki zrównoważonej gospodarce leśnej prowadzonej przez PGL LP zasoby drzewne

kraju ciągle rosną;

2. Dyrektor generalny Lasów Państwowych reagując na sytuację na rynku drzewnym

w 2008 r. wprowadził system bonifikat;

3. Największe problemy ze sprzedażą występują w stosunku do drewna

wielkowymiarowego liściastego, którego opóźnienia w stosunku do planu na dzień

15 września 2009 r. wynosi 29,4%;

4. Średnia cena m3 drewna na dzień 15 września 2009 r. wyniosła 135,8 zł i była niższa

w porównaniu z grudniem 2008 r. o 3,9 %;

5. Na rynkach międzynarodowych zauważalny jest wzrost popytu na produkty drzewne,

powodując tym samym wzrost cen drewna okrągłego;

6. W dniu 14 października 2009 r. Dyrektor Generalny Lasów Państwowych wprowadził

nowy system sprzedaży drewna na rok 2010.