FUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

IWONA RASZEJA-OSSOWSKA

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na1

Spis treści Wprowadzenie ............................................................................................................... 2

Niepełnosprawny samozatrudniony .............................................................................. 5

Aktywizacja społeczno-zawodowa ................................................................................. 6

Projekty dostępne dla wszystkich .................................................................................. 9

Podsumowanie ............................................................................................................ 13

Źródła ........................................................................................................................... 14

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na2

Wprowadzenie

W Polsce żyje ponad 5 mln osób niepełnosprawnych. Stanowią one ponad 12 proc.

społeczeństwa. Osoby te, mimo szeregu działań różnych podmiotów publicznych i

prywatnych oraz aktywności własnej, ciągle są zagrożone wykluczeniem w różnych

obszarach życia społecznego i zawodowego. Bywają też dyskryminowane. Kluczowe

znaczenie w przeciwdziałaniu wykluczeniu oraz dyskryminacji osób

niepełnosprawnych mają trzy elementy: poprawienie dostępu do rynku pracy,

likwidacja barier architektonicznych i poprawienie dostępności usług.

Dzięki Funduszom Europejskim wspierane są różne projekty, których celem jest

szeroko rozumiana aktywizacja społeczno – zawodowa osób z

niepełnosprawnościami. Wspierane są też pośrednio i bezpośrednio inicjatywy

poprawiające dostępność architektoniczną czy cyfrową, a tym samym dostępność

usług.

O unijne środki mogą się ubiegać osoby fizyczne prowadzące działalność

gospodarczą lub osoby prawne (np. spółki, fundacje, stowarzyszenia). Uzyskane

środki przeznaczają na realizację projektów dla osób z niepełnosprawnościami.

Zatem osoba z niepełnosprawnością, w praktyce, ubiega się o wsparcie u tego

podmiotu, który otrzymał dotację. Nie ubiega się co do zasady o środki na realizację

projektu.

Należy jednak pamiętać, że osoby niepełnosprawne korzystają ze środków unijnych

na równi z osobami sprawnymi. Oznacza to, że mogą brać udział nie tylko w

przedsięwzięciach/ projektach dedykowanych wyłącznie osobom niepełnosprawnym,

ale także korzystać ze wsparcia identycznego, jak w wypadku osób sprawnych.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na3

W latach 2014 -2020 osoby z niepełnosprawnościami mogą, podobnie jak osoby

pełnosprawne, korzystać ze wsparcia oferowanego w kilku programach operacyjnych.

Unijne środki dla osób z niepełnosprawnościami dostępne są przede wszystkim w

programach regionalnych, realizowanych przez poszczególne województwa oraz w

programie operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój (POWER).

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na4

Osoby niepełnosprawne mogą się o nie ubiegać głównie za pośrednictwem instytucji

rynku pracy (urzędy pracy), ośrodków pomocy społecznej i organizacji

pozarządowych, które realizują projekty z zakresu ekonomii społecznej i/lub projekty

wspierające osoby w trudnej sytuacji, m.in. z niepełnosprawnościami.

Wsparcie oferowane w ramach funduszy europejskich może mieć charakter

bezzwrotny i/lub zwrotny.

Wsparcie z funduszy europejskich może przybrać formę:

kredytu lub pożyczki udzielanych na preferencyjnych warunkach;

bonu na odbycie szkolenia, doradztwo dla firmy lub możliwość udziału w

innej usłudze rozwojowej np. w kursie zawodowym;

konferencji czy warsztatów pomagających nawiązać kontakty

przedsiębiorcom i naukowcom;

stypendiów, staży oraz innych form wsparcia ułatwiających podejmowanie

zatrudnienia osobom z problemami na rynku pracy.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na5

Niepełnosprawny samozatrudniony

Osobom z niepełnosprawnościami trudniej znaleźć satysfakcjonującą, dostosowaną

do ich możliwości i potrzeb pracę. Fundusze Europejskie „proponują” im środki na

szkolenia ułatwiające start zawodowy oraz na uruchomienie własnej firmy.

O środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej osoby z niepełnosprawnościami

mogą się starać przede wszystkim za pośrednictwem Powiatowych Urzędów Pracy,

które realizują m.in. programy oferujące finansowe wsparcie w założeniu własnej

firmy. Pierwszym krokiem jest zarejestrowanie się w powiatowym urzędzie pracy

jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy. A potem wystarczy wypełnić wniosek

o wsparcie, dołączyć wymagane dokumenty, m.in. zaświadczenie potwierdzające

niepełnosprawność oraz szczegółowy biznesplan, i złożyć je w powiatowym urzędzie

pracy.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na6

Osoba z niepełnosprawnościami może liczyć na unijną dotację na założenie firmy w

wysokości 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia lub na pożyczkę o niskim

oprocentowaniu, która może zostać umorzona po 2 latach działania firmy. Z takiego

wsparcia można skorzystać tylko raz.

Aktywizacja społeczno-zawodowa

Organizacje pozarządowe mogą ubiegać się o wsparcie projektów mających na celu

aktywizację społeczno-zawodową osób z niepełnosprawnościami. Na

dofinansowanie mogą liczyć w szczególności projekty obejmujące szkolenia i

doradztwo zawodowe dla osób z niepełnosprawnościami oraz pomoc w znalezieniu

pracy.

W ramach programów aktywizacji społeczno-zawodowej osobom niepełnosprawnym

oferowane jest wsparcie doradcze (doradztwo zawodowe, coaching kariery itp.), a

także szkolenia i staże oraz wsparcie samozatrudnienia.

Zarówno szkolenia, jak i staże muszą spełniać określone, wskazane poniżej,

standardy.

Indywidualizacja

wsparcia

i określenie ścieżki

zawodowej

Uzupełnienie i

zdobycie nowych

kwalifikacji i

kompetencji

Zdobycie

doświadczenia

zawodowego

Wsparcie

mobilności

międzysektorowej

i geograficznej

Racjonalne

usprawnienia dla

osób

niepełnosprawnych

Wsparcie

przedsiębiorczości

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na7

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na8

Programy regionalne, jak też POWER wspierają m.in. aktywizację zawodową,

podnoszenie kompetencji, wzmacnianie mobilności na rynku pracy poprzez szkolenia,

staże, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy.

Na wsparcie Funduszy Europejskich mogą też liczyć tzw. przedsiębiorstwa społeczne

zatrudniające osoby niepełnosprawne. Takie formy działalności gospodarczej łączą

cele społeczne i ekonomiczne. Unijne środki na rozwój podobnych firm można

zdobyć dzięki programom regionalnym. Można się o nie ubiegać za pośrednictwem

ośrodka wsparcia ekonomii społecznej1.

1

Kontakt do najbliższego ośrodka: http://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl (zakładka: Ekonomia społeczna i solidarna).

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na9

Projekty dostępne dla wszystkich

Systematycznie znika coraz więcej barier utrudniających osobom z

niepełnosprawnościami podejmowanie aktywności zawodowej i społecznej, a mimo

to tylko 20 proc. z nich jest czynnych zawodowo – ocenia Ministerstwo Rozwoju.

Dlatego tak ważne jest, aby do 2020 r. jeszcze bardziej ułatwić tym osobom dostęp

do projektów realizowanych przez różne podmioty przy wsparciu Funduszy

Europejskich.

Oznacza to, że osoby niepełnosprawne mogą skorzystać z oferty skierowanej

specjalnie do nich, ale także uczestniczyć w innych projektach. W tym celu

Ministerstwo Rozwoju opracowało specjalne zasady ułatwiające dostęp do

wspieranych przez unijne fundusze przedsięwzięć. Zostały one zapisane w

dokumencie „Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i

niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady

równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014–2020”.

Zastosowanie tych wytycznych ma zagwarantować dostępność wszystkich

przedsięwzięć finansowanych z funduszy unijnych dla odbiorców o różnych

potrzebach funkcjonalnych, w tym osób z niepełnosprawnościami.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na1

0

Do czego ma prawo osoba z niepełnosprawnością

w ramach Funduszy Europejskich?

1. Prawo do informacji

Każdy ma prawo uzyskać pełną informację o możliwościach wsparcia w projektach unijnych.

Dowiedzieć się jak zrealizować projekt lub jak z niego skorzystać. Na czym dany projekt

polega, do kogo jest skierowany, gdzie i kiedy się odbywa.

Przykład: strony internetowe projektów i instytucji zajmujących się realizacją Funduszy

Europejskich muszą być dostępne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

2. Prawo do uczestnictwa

Każdy, bez względu na niepełnosprawność, ma prawo uczestniczyć w spotkaniach

informacyjnych, konferencjach, szkoleniach, warsztatach i innych przedsięwzięciach

realizowanych z Funduszy Europejskich.

Przykład: spotkania otwarte, na które niewymagana jest rejestracja powinny być

organizowane w budynkach dostępnych architektonicznie dla osób z niepełnosprawnością.

3. Prawo do korzystania

Każdy ma prawo korzystać z efektów Funduszy Europejskich, czyli ze wszystkiego, co zostało

z udziałem środków unijnych zbudowane, zmodernizowane, kupione, stworzone,

wyprodukowane, wynalezione czy zaprojektowane.

Przykład: nowe pociągi, muzea, wybudowana droga, miejsca opieki w przedszkolach,

pracownie komputerowe muszą być dostępne dla osób z niepełnosprawnością.

„Fundusze Europejskie bez barier. Usprawnienia dla osób z niepełnosprawnością2”

2 „Fundusze Europejskie bez barier. Usprawnienia dla osób z niepełnosprawnością“, Ministerstwo

Rozwoju. Departament Europejskiego Funduszu Społecznego, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/wiadomosci/fundusze-europejskie-otwieraja-sie-na-osoby-z-niepelnosprawnosciami/, online: 12.02.2018 r.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na1

1

Każdy ma prawo wziąć udział w projektach unijnych. Mechanizm racjonalnych

usprawnień pozwala na elastyczne reagowanie na potrzeby osób z

niepełnosprawnościami biorących udział w projektach. Są to m.in. dostosowanie

infrastruktury komputerowej, sfinansowanie usługi asystenta osoby z trudnościami

w poruszaniu się lub asystenta tłumaczącego na język łatwy czy migowy oraz

wynajęcie transportu na miejsce udzielenia usługi. Na tego rodzaju racjonalne

usprawnienia przewidziano dofinansowanie w wysokości 12 tys. zł na jednego

uczestnika.

Projekt dostępny dla wszystkich

„Fundusze Europejskie bez barier. Usprawnienia dla osób z niepełnosprawnością3”

3 Tamże.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na1

2

Szczegółowe informacje na temat wytycznych znajdują się na stronie

www.power.gov.pl/dostepnosc.

Korzystaj z Funduszy Europejskich bez barier

1. Odwiedź Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w swojej okolicy lub

wejdź na stronę Wyszukiwarki Dotacji.

2. Znajdź projekt, który rozwinie Twój potencjał albo dostarczy Ci usług,

których potrzebujesz.

3. Wybieraj spośród wszystkich dostępnych projektów, niekoniecznie tych

skierowanych do osób z niepełnosprawnością.

4. Kiedy będziesz dokonywał zgłoszenia, poinformuj projektodawcę o

potrzebach wynikających z rodzaju i stopnia Twojej niepełnosprawności.

5. Śmiało wyrażaj swoje potrzeby, nawet jeśli brzmią niestandardowo. Każde

zgłoszenie musi być indywidualnie rozpatrzone.

http://www.power.gov.pl/strony/o-programie/fundusze-europejskie-bez-

barier/biore-udzial-w-projekcie/

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na1

3

Podsumowanie

Środki skierowane bezpośrednio na przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób

z niepełnosprawnościami pochodzą z Europejskiego Funduszu Społecznego i są

dostępne w programach regionalnych oraz programie krajowym Wiedza Edukacja

Rozwój.

Finansowane z nich projekty służą przede wszystkim wsparciu osób

niepełnosprawnych w poszukiwaniu pracy, poprzez umożliwianie podnoszenia

kwalifikacji czy odbywanie staży zawodowych. Dodatkową pomocą jest też

możliwość dofinansowania tzw. asystenta osób niepełnosprawnych – to osoba, która

pomaga im przemieszczać się oraz wykonywać w pracy czynności, z którymi mają

problem ze względu na swoją chorobę. Dla osób z niepełnosprawnościami

wymagających stałej opieki finansowane będą też różne formy opieki dziennej

połączonej z zajęciami dostosowanymi do ich możliwości i potrzeb.

Osoby z niepełnosprawnościami pragnące skorzystać ze wsparcia Funduszy

Europejskich oraz działające na ich rzecz organizacje powinny szukać informacji:

w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich;

na portalu: www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: skorzystaj/

wyszukiwarka dotacji)

w najbliższym ośrodku pomocy społecznej,

w powiatowych urzędach pracy.

Poradnik Witryny Wiejskiej

Stro

na1

4

Źródła

1. http://funduszeeuropejskie.gosc.pl/doc/3532606.Fundusze-bez-barier,

online: 12.02.2018 r.

2. https://vod.tvp.pl/video/jak-to-dziala,fundusze-europejskie-odc-8-wsparcie-

dla-niepelnosprawnych,33502171 , online: 12.02.2018 r.

3. https://rpo.warmia.mazury.pl/zdjecia/strona/fundusze_bez_barier/Broszura

_fundusze_bez_barier_internet.pdf, online: 12.02.2018 r.

4. https://www.power.gov.pl/strony/o-programie/dostepnosc/,online:

12.02.2018 r.

5. https://dorzeczy.pl/fundusze-europejskie/46333/Jednakowe-szanse-dla-

wszystkich.html, online: 12.02.2018 r.

6. http://www.tygodnikzamojski.pl/dat/ue/odc8.pdf, online: 12.02.2018 r.

7. http://www.pad.widzialni.org/fundusze-europejskie-bez-

barier,new,mg,4.html,835, online: 12.02.2018 r.

8. http://www.fundusze.malopolska.pl/wiadomosci/program-

regionalny/wiadomosci/pomoc-niepelnosprawnym-w-latach-2014-2020,

online: 12.02.2018 r.