Fundusze Europejskie w Polsce

Fundusze Europejskiew Polsce ISSN 1899-783X • egzemplarz bezpłatny

www.funduszeeuropejskie.gov.pl

Biuletyn Informacyjny nr 27

wrzesień 2012

Fundusze wspierają rozwój miastTransportowa rewolucja na Wschodzie

Letnie pikniki

Na okładce: UM Lublin

Fundusze Europejskie w Polsce Biuletyn wydawany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego • ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa • tel. +48 22 461 39 62 • e-mail: [email protected] – www.funduszeeuropejskie.gov.plKolegium redakcyjne: Marcin Bogusz, Magdalena Dubaniewicz, Magdalena Dziubek-Grudzińska, Magdalena Hajkowska, Aleksandra Huryń, Jarosław Izdebski, Katarzyna Joachimek-Rzepczak, Maciej Kolczyński, Monika Kołtunik, Izabela Krasowska, Marta Parowicz, Aleksandra Reduch, Aneta Rudalska, Marta Ryżewska, Monika Sieradzan, Monika Strzyga, Anna Szybalska-Idzik, Marta Matracka (Publikator), Jarosław Żukowski (Publikator)• Realizacja: Publikator Sp. z o.o. • ul. Andersa 38, 15-113 Białystok • Redakcja: Katarzyna Hryniewicka, Arkadiusz Kaczanowski, Ewa Kozioł, Anna Raducha-Romanowicz, Anna Sołomiewicz, Radosław Zieniewicz • Projekt graficzny i skład: Bogdan Falkowski, Piotr Szachowicz • Zdjęcia nieopisane: archiwum MRRPublikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013.

Ê Nowoczesne miasta

2 Jestem z miasta!

Ê Wywiad

4 Przyszłość Funduszy Europejskich po roku 2013

Ê Nowoczesne miasta

5 Wsparcie rozwoju miast z funduszy EOG

6 Czyste miasta? To możliwe!Rozwój miejskiej infrastruktury chroniącej środowisko

9 Rozwój dolnośląskich miastDolny Śląsk pięknieje dzięki wykorzystaniu wsparcia z Regionalnych Programów Operacyjnych

12 Wenecja nad MotławąGdańsk można już zwiedzać drogą wodną

13 Zamojska twierdza wraca do świetnościFortyfikacje Starego Miasta odzyskują pierwotny kształt

14 Park na miarę EuropyW Elblągu powstaje park turystyczno-rekreacyjny

15 JakDojade.pl pokaże drogęŚrodki POIG wsparły rozwój serwisu, który pomaga podróżnym odnaleźć drogę

16 Transportowa rewolucjaProgram Rozwój Polski Wschodniej zmienia transport miejski w Białymstoku, Kielcach, Lublinie, Olsztynie i Rzeszowie

20 Polskie miasta przyspieszają

22 Rozwój miast ponad granicamiDziałania skierowane w stronę miast realizowane przy współpracy z partnerami z zagranicy

Ê Fundusze na czasie

24 EWT – współpraca prawdziwie europejska

26 Nowe sposoby pozyskania środków z POPTKonkurs dotacji nową formą ubiegania się o środki na realizację projektów

28 O przyszłości Europejskiego Funduszu Społecznego

29 Szwajcarskie pieniądze rozdzieloneSzwajcarsko-Polski Program Współpracy w fazie wdrażania projektów

30 Radzimy, jak korzystać z funduszy

31 Sieć popularyzacji FunduszyWięcej o działalności Centralnego Punktu Informacyjnego w Warszawie

Ê Fundusze z bliska

32 Euroliderzy nagrodzeniPrezentujemy tegorocznych laureatów konkursu Eurolider

34 Lato z funduszamiPodróże po Polsce z Minimiasteczkiem Funduszy Europejskich

Ê Raport

36 Wdrażanie funduszy UE w drugim kwartale 2012 r.

Spis treści

1Fundusze Europejskie w Polsce

Wstęp

Nowocześniejsze i bardziej przyjazne mieszkańcom

Na przestrzeni ostatnich kilku lat polskie miasta zmieniają się na lepsze. Ten nieustanny rozwój ukierunkowany jest na uczynienie ich miejscem,

w którym mieszka się wygodniej, gdzie jednocześnie się uczy, pracuje i wypoczywa. Jest to możliwe także poprzez licznie realizowane w nich projekty dofinansowane z Fun-duszy Europejskich.

Dziś zakończona została już większość konkursów na dofinansowanie w perspektywie finansowej 2007-2013, której głównym nurtem programowania był właśnie wy-miar miejski. Tym bardziej możemy mówić o efektach. W całej Polsce rozbudowywane i modernizowane są drogi i tory tramwajowe, budowane są systemy zarządzania ru-

chem oraz poprawiane jest bezpieczeństwo komunikacyjne. Szczególnie duże wsparcie w tym zakresie przyznane zostało miastom w ramach Programów Regionalnych, Progra-mu Infrastruktura i Środowisko oraz Programu Rozwój Polski Wschodniej. O wybranych realizacjach mogą Państwo przeczytać na kolejnych stronach Biuletynu.

Jednak dofinansowanie unijne miast obejmuje dużo więcej aspektów ich działalno-ści i rozwoju niż tylko infrastruktura drogowa. Od inwestycji wodno-ściekowych i no-woczesnej gospodarki odpadami, przez projekty związane z ochroną środowiska oraz rewitalizacją obszarów zdegradowanych, po dofinansowanie przedsięwzięć związa-nych z remontami i ochroną zabytków, kulturą i edukacją. Czasem aż trudno uwierzyć, w ilu dziedzinach miejskiego życia wykorzystano unijne wsparcie.

Miasto to jednak nie tylko mury, ale i ludzie. Abraham Lincoln powiedział kiedyś „To piękne gdy człowiek jest dumny ze swego miasta, lecz jeszcze piękniej, gdy miasto może być z niego dumne”. Pieniądze nie znalazłyby bowiem właściwego dla siebie zastosowania gdyby nie konkretni ludzie. To właśnie z nich mogą być dziś dumne za-równo miasta i miasteczka, jak również większe i mniejsze społeczności, na rzecz któ-rych działają. Tych najbardziej aktywnych wyróżnia organizowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego konkurs Eurolider. Przedstawiając tegorocznych laureatów ple-biscytu już dziś zachęcamy do poszukania podobnych osób wokół nas i pokazania ich w kolejnej przyszłorocznej edycji konkursu.

Życzę przyjemnej lektury.

Adam ZdziebłoSekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego

fot.

arch

iwum

MRR

PIENIĄDZE NIE ZNALAZŁYBY WŁAŚCIWEGO DLA SIEBIE ZASTOSOWANIA GDYBY NIE KONKRETNI LUDZIE. TO WŁAŚNIE Z NICH MOGĄ BYĆ DZIŚ DUMNE ZARÓWNO MIASTA I MIASTECZKA, JAK RÓWNIEŻ WIĘKSZE I MNIEJSZE SPOŁECZNOŚCI, NA RZECZ KTÓRYCH DZIAŁAJĄ.

2 Fundusze Europejskie w Polsce

Nowoczesne miasta

Zabiegani na co dzień nie zauważamy jak bardzo zmienia się nasze miejskie

otoczenie. Oczywiście – łatwo dostrzec, że na trasie do pracy nie ma już korków lub są zdecydowanie mniejsze, a latem podróżu-je się w przyjemnie klimatyzowanym auto-

busie. Jednak te zmiany to nie tylko efekt cywilizacyjnych przemian, którym ulega-ją zarówno społeczności, jak i miasta. Do przodu pcha je także Unia Europejska.

Zbliżająca się ku końcowi perspektywa finansowa na lata 2007-2013 kładzie wy-

jątkowy nacisk właśnie na finansowanie polskich miast. W szczególności 16 regio-nalnych programów operacyjnych (RPO), Program Infrastruktura i Środowisko, Pro-gram Rozwój Polski Wschodniej, a także programy Europejskiej Współpracy Tery-torialnej wspierają finansowo środowiska miejskie. Każdy z nich główny nurt swego wsparcia kieruje w inną dziedzinę, razem tworząc jeszcze bardziej spójny i nowocze-sny obraz polskich miast.

Cały ten transportOd początku realizacji perspektywy finan-sowej 2007-2013 jednym z głównych ce-lów programów operacyjnych jest rozwój połączeń transportowych w kraju, w tym połączeń między miastami oraz unowo-cześnianie komunikacji miejskiej. Dane Kra-jowego Systemu Informatycznego na ko-niec lipca 2012 r. wskazywały, że aż 27,7% ogólnych wartości podpisanych w ramach RPO umów dotyczyło właśnie transportu. Tylko dzięki dofinansowaniu z 16 Progra-mów Regionalnych wybudowano w Pol-sce łącznie ok. 383 km dróg gminnych, po-

Jestem z miasta!Nowa droga, więcej autobusów, tramwajów, zmodernizowane muzeum, rozbudowana sieć wodno-kanalizacyjna – w ostatnich latach prawie każdy z nas stał się świadkiem rozkwitu swojego miasta. Warto sobie uświadomić, że w głównej mierze za tymi właśnie inwestycjami kryją się Fundusze Europejskie.

NoWoCzesNe tRamWaJe dla gdańszCzaN„Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej – etap III A” - projekt dofinansowany z Unii Europejskiej przysporzył miastu 35 nowych składów tramwa-jowych, a odnowiony tabor zapewni nie tylko lepszy komfort podróży, ale zmniejszy też po-ziom emisji spalin i hałasu. Zakupione tramwaje są niskopodłogowe, posiadają system monitorin-gu, klimatyzację, ogrzewanie i wentylację. Takie warunki na pewno docenią pasażerowie. Ponad-to wybudowana została nowa linia tramwajowa wydłużająca połączenie tramwajowe centrum miasta z południowymi dzielnicami Gdańska, do tej pory obsługiwanymi tylko przez komunikację autobusową. Przebudowano także tory tramwa-jowe, sieci trakcyjne oraz zajezdnię tramwajową „Wrzeszcz”. Inwestycja otrzymała dofinansowanie z UE w ramach Programu Infrastruktura i Środo-wisko w kwocie ponad 305 mln zł

fot. Shutterstock


Nowoczesne miasta

wiatowych i wojewódzkich, a w planach jest kolejne blisko 400 km. Przebudowano już natomiast ok. 4,6 tys. km polskich dróg. Dzięki pieniądzom z RPO zrealizowano po-nadto 43 projekty, których efektem był za-kup bądź modernizacja taboru komunikacji miejskiej. Łącznie w polskich miastach po-jawiło się ponad 400 nowych autobusów, tramwajów i trolejbusów.

Programem mocno zorientowanym na poprawę powiązań transportowych i jako-ści ważnych odcinków dróg wojewódzkich oraz obwodnic jest Program Rozwój Polski Wschodniej. Do tej pory z programu prze-znaczono już ponad 1,6 mld zł na 21 pro-jektów drogowych. W Polsce Wschodniej powstaną dwie zupełnie nowe przeprawy przez Wisłę, około 20 obwodnic, kilkaset km nowych dróg. Ukończono już m.in. zachod-nią obwodnicę Mrągowa oraz obwodnicę Ełku w województwie warmińsko-mazur-skim, przebudowano ul. Gen. Maczka w Bia-łymstoku oraz drogę Mielec-Kolbuszowa na Podkarpaciu. Nowe drogi powstają też na Lubelszczyźnie oraz w województwie świę-tokrzyskim. Lista ta jest o wiele dłuższa. Pie-niądze dla Polski Wschodniej wsparły także rozwój komunikacji miejskiej na tych tere-nach, o czym więcej mogą Państwo prze-czytać w tym wydaniu Biuletynu.

Także w Programie Infrastruktura i Środo-wisko przeznaczono ogromną kwotę po-nad 18 mld zł na rozwój komunikacji miej-skiej. W przeciągu najbliższych 3 lat nowe odcinki obwodnic wsparte ze środków PO-IiŚ zostaną wybudowane w aż 17 miastach Polski. Z zyskiem dla środowiska naturalne-go wybudowanych lub rozbudowanych zostanie blisko 220 km linii tramwajowych i trolejbusowych oraz zakupiony będzie nowy tabor szynowy. POIiŚ wspiera także budowę II linii metra w Warszawie.

Projekty związane z infrastrukturą komu-nikacyjną i transportową realizowane są także w ramach Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej – chociażby w ra-mach projektu „Trolley”, który wspiera ekolo-giczny transport lokalny.

ekologicznie dla wszystkichNa inwestycje wodno-ściekowe i odpado-we w ramach Programu Infrastruktura i Śro-dowisko przeznaczono aż 15 mld zł. POIiŚ wspiera budowę i modernizację kilkunastu tysięcy km sieci kanalizacyjnej, ponad set-ki oczyszczalni ścieków oraz kilkudziesię-ciu zakładów gospodarowania odpadami, w tym budowę 6 spalarni odpadów komu-nalnych. Także w ramach RPO zmodernizo-

wano bądź wybudowano ok. 3,4 tys. km sieci wodno-kanalizacyjnej. A dzięki pro-gramom EWT możliwa jest realizacja mię-dzynarodowych, nowatorskich projektów dotyczących m.in. rekultywacji skażonych

terenów poprzemysłowych (projekt Cobra-Man w ramach Programu dla Europy Środ-kowej). W następstwie tych działań obszary zdegradowane stają się ponownie atrakcyj-ne dla mieszkańców miast.

Więcej kultury – dla mieszkańców i turystów Cóż jednak znaczyłyby miasta bez swojego wymiaru społeczno-kulturowego? To kolejny ważny obszar wspierania miast przez Fundu-sze Europejskie. Zakres prac w tym wymiarze jest niezwykle szeroki i obejmuje zarówno in-westycje w remonty i rewitalizacje terenów ważnych dla miast z perspektywy historycz-nej czy też walorów architektonicznych, ale także wspierania ich rozwoju kulturalnego. W Programie Infrastruktura i Środowisko po-wstają filharmonie, centra sztuki, modernizo-wane są muzea i szkoły artystyczne, a także restaurowane wysokiej klasy zabytki. W ra-mach działania 6.4 „Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym” Programu Innowacyjna Gospodarka dofi-nansowane zostały innowacyjne rozwiązania w obszarze turystyki. Dzięki środkom z PO IG

m.in. powstało Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie, Centrum Geoedukacji w Kielcach, czy rekonstrukcja fortyfikacji wokół zamoj-skiego Starego Miasta. Rozwojowi miast, tak-że w zakresie turystyki i rekreacji służą rów-

nież projekty z poddziałania 6.2.2 „Wsparcie działań studyjno-koncepcyjnych w ramach przygotowania terenów inwestycyjnych dla projektów inwestycyjnych”. Tu przykładem może być prezentowany na łamach biulety-nu elbląski „Europark”. Projektów, w których przeznacza się środki na kulturę można zna-leźć jeszcze więcej – np. fundusze norweskie i EOG wsparły remont i modernizację Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Su-kiennicach.

To tylko kilka przykładów, które są w sta-nie zarysować efekty działań projektów unijnych wspierających polskie miasta. Je-śli dodać, że przedsięwzięcia finansowa-ne z FE prowadzone są także w instytu-cjach ochrony zdrowia, czy też związane są z infrastrukturą uczelni, obraz stanie się konkretniejszy, ale wciąż niepełny. Dlate-go warto obserwować unijne inwestycje przynajmniej w miastach, gdzie dziś toczy się nasze życie. Warto mieć świadomość, ile miasta zawdzięczają Funduszom Europej-skim i ludziom, którzy pracują nad ich po-zyskaniem dla nas wszystkich.

MARTA MATRACKA

fot.

Shut

ters

tock


Wywiad

❚ Programy z perspektywy 2007-2013 już niedługo będą na finiszu. W UE trwają ne-gocjacje nowego budżetu. Czy wiadomo już ile otrzymamy na lata 2014–2020?

Póki co, mamy projekt budżetu przedsta-wiony przez Komisję Europejską. Dla Polski w ramach polityki spójności zostało zapi-sane 80 mld euro. Nie wiemy jednak jaka ostatecznie będzie to kwota. Negocjacje trwają. Również te dotyczące pakietu le-gislacyjnego dla Funduszy Europejskich 2014-2020. Pamiętać należy także o trud-nej sytuacji gospodarczej w całej strefie

euro. Niezależnie od tego, w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego rozpoczęliśmy pra-ce nad propozycją strategicznych decy-zji w sprawie podziału środków unijnych w nowej perspektywie.

❚ Jakie są zatem pomysły MRR na wyko-rzystanie tej prawdopodobnie ostatniej tak dużej transzy środków dla Polski?

Zgodnie z celami strategii Europa 2020 znaczący wzrost nakładów nastąpi w obsza-rze dotyczącym wspierania badań nauko-wych, rozwoju technologicznego i innowa-cji. Zdecydowanie większe znaczenie uzyska także obszar dotyczący przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną. Więcej fundu-szy niż obecnie będą miały do dyspozycji samorządy wojewódzkie. W obszarze ka-pitału ludzkiego nastąpi zwiększenie za-kresu wsparcia dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą oraz wsparcia roz-wiązań polegających na godzeniu życia za-wodowego i rodzinnego, na przykład two-rzenia przedszkoli w firmach czy telepracy. Największy udział w alokacji wciąż będzie mieć cel związany z promocją zrównoważo-nego transportu. Będą pieniądze na rozwój infrastruktury, połączeń kolejowych i drogo-wych, ale też na inwestycje w ochronę śro-dowiska czy energetykę, zwłaszcza „czystą”. Na dotacje dla małych firm także nie zabrak-nie, ale większym i dużym będziemy już ra-czej pożyczać, niż dawać.

❚ A co z regionami Polski wschodniej w ko-lejnej perspektywie?

Województwa te potrzebują dalszego finansowania unijnymi środkami. Dedy-kowane wsparcie dla Polski wschodniej zostało wymienione w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego, a dodatkowo ko-nieczność objęcia tego obszaru szczegól-

nym wsparciem wynika z zapisów Kon-cepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Co istotne, dla mieszkańców tych regionów w ministerstwie prowadzimy już prace nad przygotowaniem projektu no-wego Programu Polska Wschodnia 2014-2020. Podstawę do jego opracowania sta-nowi aktualizowana strategia dla Polski wschodniej, ale też doświadczenia i rezul-taty obecnego Programu. Dodatkowo, nie-zależnie od odrębnego programu opera-cyjnego dedykowanego województwom Polski wschodniej, regiony te będą bene-ficjentem zarówno programów krajowych, jak i zarządzać będą swoimi regionalnymi programami operacyjnymi.

❚ Jak planujemy przekonać pozostałe pań-stwa członkowskie do utrzymania polityki spójności w tych trudnych czasach kryzysu?

Nasz głos staje się coraz ważniejszy, po-nieważ to my jesteśmy zieloną wyspą, od pięciu lat to nasza gospodarka rozwija się najszybciej. Większość pomysłów, co fi-nansować ze wspólnej kasy, jest albo na-sza, albo przez nas popierana. Wiemy, co chcemy zrobić. Tak zmodernizować naszą gospodarkę, że – gdy kiedyś z Brukseli po-płynie mniej pieniędzy – ona sama zapew-ni nam większy dopływ podatków. Od kilku miesięcy spotykam się przedstawicielami państw płatników netto i pokazuję im ko-rzyści, jakie odnoszą wszystkie państwa członkowskie z realizacji polityki spójno-ści. Przykładowo każde euro, które Niemcy wkładają do wspólnej kasy na finansowa-nie polityki spójności, przynosi im 1,25 euro w postaci dodatkowego eksportu. Ograni-czenie budżetu polityki spójności zaszkodzi całej Unii Europejskiej.

❚ Dziękuję za rozmowę

Przyszłość Funduszy europejskich po 2013 rokuUnia Europejska wkroczyła w okres przygotowań nowej perspektywy finansowej na lata 2014-2020. Projekt budżetu zakłada przyznanie Polsce 80 mld euro. Więcej unijnych pieniędzy skierowanych zostanie m.in. na badania naukowe, rozwój technologiczny i innowacje. O czekających nas zmianach w polityce spójności rozmawiamy z minister rozwoju regionalnego Elżbietą Bieńkowską.

fot.

arch

iwum

MRR

Elżbieta Bieńkowska, minister rozwoju regio-nalnego


Nowoczesne miasta

Co więcej, dla właściwego zidentyfiko-wania źródeł i przyczyn problemów

i opracowania metod reagowania na nie, niezbędna jest również współpraca samo-rządów z partnerami społecznymi i gospo-darczymi z danego obszaru. To nie tylko przejaw praktycznej realizacji zasady sub-sydiarności, ale również budowanie społe-czeństwa obywatelskiego.

Wspólne strategieNa potrzeby w tym zakresie odpowiada Pro-gram Regionalny, wdrażany przez Minister-stwo Rozwoju Regionalnego przy udziale środków z funduszu EOG na lata 2009 – 2014. Program ten ma na celu przede wszystkim wzmocnienie partnerskiej współpracy po-między jednostkami samorządu terytorial-nego, dialog społeczny oraz współpracę z partnerami społecznymi i gospodarczy-mi. Współpraca będzie przejawiała się we wspólnym przygotowaniu zintegrowanych strategii rozwoju, planów operacyjnych czy innych dokumentów projektowych, które muszą znaleźć praktyczne zastosowanie dla danego obszaru funkcjonalnego. Oczeku-jemy, że przy wsparciu Programu Regional-nego opracowane zostaną instrumenty od-powiadające na problemy lokalne między innymi w zakresie polityki społecznej, rynku pracy, zadań oświatowo-edukacyjnych, pro-

blematyki zmian demograficznych, polityki mieszkaniowej czy transportowej.

Istotnym elementem wdrażania Progra-mu Regionalnego są działania doradcze (tzw. projekt predefiniowany) równocześnie realizowane od lipca br. przez Związek Miast Polskich w partnerstwie ze Związkiem Władz Lokalnych i Regionalnych w Norwegii oraz we współpracy ze Związkiem Powiatów Pol-skich i Związkiem Gmin Wiejskich RP. W ten sposób wnioskodawcy, a później benefi-cjenci zyskują pomoc ekspercką oraz moż-liwość wymiany wiedzy i doświadczeń z sa-morządami norweskimi zarówno na etapie przygotowania wniosku aplikacyjnego do planowanego konkursu grantowego MRR, jak i w okresie realizacji projektów. Co wię-cej, Związek Miast Polskich na zakończenie realizacji Programu Regionalnego, na pod-stawie wypracowanych modeli współpracy i dobrych praktyk, sformułuje rekomendacje legislacyjne dla rządu, co świadczy o inno-wacyjności i wartości dodanej tego projektu.

Partnerskie sukcesyWarto podkreślić, że powyższe partnerstwo z sukcesem zrealizowało już projekt („Budo-wanie potencjału instytucjonalnego do do-

starczania usług publicznych”) w poprzedniej perspektywie funduszy norweskich i EOG, co gwarantuje nie tylko powodzenie w obec-nych działaniach, ale również rzeczywisty wpływ na grupy docelowe tj. jednostki samo-rządu terytorialnego na różnych szczeblach, w szczególności miasta, a także partnerów społecznych.

Warunkiem przystąpienia do konkursu grantowego, którego rozpoczęcie plano-wane jest przez MRR na grudzień br., jest złożenie dokumentacji aplikacyjnej przez partnerstwo co najmniej dwóch jednostek samorządu terytorialnego, z których przy-najmniej jedna musi być miastem. Szczegó-łowe informacje dotyczące Programu Regio-nalnego znajdą Państwo na stronie: www.eog.gov.pl/EOG_2009_2014/Program_re-gionalny, a dla projektu predefiniowanego pod adresem: www.zmp.poznan.pl.

MARCIN BOGUSZ

Wsparcie rozwoju miast z funduszy eog Miasta jako motory rozwoju regionów muszą na bieżąco reagować na pojawiające się lokalne problemy społeczne i ekonomiczne. Problemy te zazwyczaj mają charakter terytorialny i przekraczają granice miast, dlatego przy ich rozwiązywaniu konieczna jest współpraca kilku czy kilkunastu jednostek samorządu terytorialnego na różnych poziomach.

moŻNa lICzYĆ Na WsPaRCIeAndrzej Porawski, dyrektor Biura Związku MiastKażde z partnerstw, które się zgłosi do naszego projektu otrzyma pomoc indywidualnego doradcy i ekspertów sektorowych, którzy pomogą perso-nelowi partnerstwa w przygotowaniu wniosku aplikacyjnego do MRR oraz głównego załącznika merytorycznego, jakim jest analiza wykonalności przed-sięwzięć objętych tym wnioskiem. Partnerstwa będą mogły się ubiegać o do-tację MRR ze środków MF EOG w wysokości 350 – 550 tys. euro na realizację prac planistycznych i przygotowania konkretnych projektów, które w kolej-nym kroku pozwolą im uzyskać dofinansowanie z Funduszy Europejskich

w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 lub z innych źródeł. Udział w projekcie doradczym nie jest konieczny aby przygotować skuteczny wniosek aplikacyjny do MRR – ale wierzymy, że będzie to użyteczna pomoc dla miast i jednostek samorządu położonych w obszarach funkcjonalnych miast.


Nowoczesne miasta

Czyste miasta? to możliwe!

W każdym większym mieście zma-gamy się z korkami i zatłoczonymi

przez samochody ulicami. W efekcie tra-cimy czas, a jakość powietrza pozostawia wiele do życzenia. Nawet jeśli nie miesz-kamy w mieście, to pracujemy w nim, czy załatwiamy sprawy urzędowe. Wyjściem z sytuacji są przede wszystkim nowe linie tramwajowe, trolejbusowe i szybka ko-lej miejska, czy metro, które nie są uciążli-we dla środowiska i nie hałasują tak moc-no jak samochody. Obwodnice natomiast odciążają ruch samochodowy w centrach

miast. Właśnie na te cele w Programie In‑frastruktura i Środowisko przeznaczono 18,3 mld zł z Funduszy Europejskich.

bezpieczny i ekologiczny transport miejskiDotychczas na rozwój transportu miej-skiego zadysponowano dla samorządów kwotę 5,1 mld zł, tj. ponad 61% budże-tu na ten cel w Programie. Środki unij-ne przyznane dla projektów do poło-wy tego roku pozwolą na wybudowanie ok. 135 km sieci transportu szynowego

Dzięki Funduszom Europejskim z Programu Infrastruktura i Środowisko w miastach rozwijana jest infrastruktura, która zapewnia nam komfort życia i skutecznie chroni środowisko naturalne, w tym zdrowie ludzi, przed szkodliwym wpływem zanieczyszczeń.

We WRoCłaWIu WIęCeJ szYN I CzYstego PoWIetRza Paulina Tyniec, kierownik projektu w Urzędzie Miejskim Wrocławia

Projekt „Zintegrowany System Transportu Szynowego w Aglomeracji i we Wrocła-wiu – Etap I” objął główne ciągi komuni-kacyjne i aż około 60% sieci tramwajowej Wrocławia. Powstało ponad 5 km nowych torowisk tramwajowych, a ponad 37 km zmodernizowano. Zakupiono 39 tramwa-

jów oraz wdrożono system sterowania ruchem z priorytetem dla tramwajów. Powstały również dwa nowe węzły przesiadkowe oraz przebudowano kilkadziesiąt przystanków. Znacznie poprawiła się atrakcyjność połączeń tramwajowych w mieście, co powinno skłonić mieszkańców do korzystania z komunikacji miejskiej, z ko-rzyścią dla środowiska.

❚ Inwestycja otrzymała dofinansowanie z UE w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko w kwocie ponad 362 mln zł.

fot.

UM

Wro

cław

fot. MPK S.A. w Krakowie

Nowa linia tramwajowa w Krakowie powstała dzięki środkom z POIiŚ

❚ W Programie Infrastruktura i Środo-wisko do 2015 r. wybudowane lub roz-budowane zostaną linie tramwajowe i trolejbusowe w kraju o łącznej długości 220 km, a także zakupiony tabor – w 9 ob-szarach metropolitalnych: katowickim, trójmiejskim, warszawskim, wrocław-skim, toruńsko-bydgoskim, łódzkim, kra-kowskim, szczecińskim i poznańskim. Po-nadto przy wsparciu środków unijnych budowana jest II linia metra w stolicy. Z kolei nowe odcinki obwodnic, o łącznej długości 211 km, zyska aż 17 miast.


Nowoczesne miasta

i trolejbusowego, a także na zakup 326 jed-nostek taboru komunikacji miejskiej. Wraz z liniami budowane lub przebudowywane są przystanki, stacje i węzły przesiadkowe, połączone z różnymi rodzajami systemów transportu oraz z parkingami dla samo-chodów i rowerów. System „parkuj i jedź” znacznie redukuje zatłoczenie motoryza-cyjne, emisję spalin i hałas uliczny.

Płynność ruchu w miastach zapewnią systemy automatycznego sterowania ru-chem i zbierania informacji. M.in. w Trój-mieście, we Wrocławiu i Poznaniu prowa-dzone są takie inwestycje dofinansowane w Programie Infrastruktura i Środowisko. Na przystankach pojawią się elektroniczne

tablice z rozkładem jazdy komunikacji miej-skiej, a informacje o objazdach dostępne będą również w nawigacji GPS i telefonach komórkowych. Taki system informacji po-może szybko znaleźć miejsce parkingowe w mieście.

Czysta woda prosto z kranuPrawie każdy samorząd w Polsce podjął już próbę pozyskania dofinansowania z UE na in-westycje wodno-ściekowe. Wiele z nich dąży także do nowoczesnej gospodarki odpadami. Obserwujemy także nowatorskie rozwiązania w projektach, które otrzymały dofinansowa-nie z Funduszu Spójności 2000-2006 i Pro-gramu Infrastruktura i Środowisko 2007-2013.

❚ W Programie Infrastruktura i Środo-wisko realizowanych jest 248 projek-tów wodno-ściekowych i odpadowych w miastach. Samorządy otrzymają łącz-nie prawie 15 miliardów złotych z Progra-mu, m.in. na budowę i modernizację sie-ci kanalizacji sanitarnej o długości około 11 tysięcy kilometrów i aż 122 oczyszczal-ni ścieków. Realizacja tych inwestycji po-zwoli na przyłączenie ponad 900 tysięcy nowych użytkowników do tej infrastruk-tury. Ponadto ze środków Programu zo-staną wybudowane lub zmodernizowane 32 zakłady gospodarowania odpadami. Do budżetów gmin i spółek komunalnych wróciło już 3,4 mld złotych z tytułu zwrotu poniesionych wydatków inwestycyjnych.

fot.

Prze

dsię

bior

stw

o W

odoc

iągó

w i

Kana

lizac

ji sp

. z o

.o. w

Gdy

ni

p Oczyszczalnia ścieków Dębogórze, wsparta z FS2000-2006, zaliczana jest do najistotniejszych dla czystości wód Zatoki Gdańskiej

elektRoCIePłoWNIa sIekIeRkI baRdzIeJ ekologICzNa Adam Siwek, dyrektor Pionu Inwestycji Strategicznych PGNiG TERMIKA SA

Budowa Instalacji Mokrego Od-siarczania Spalin w Elektrociepłow-ni Siekierki stanowi ważny krok do spełnienia wymagań prawnych w zakresie ochrony środowiska, w szczególności dyrektywy o emi-

sjach przemysłowych (IED). Dzięki instalacji odsiarczania spalin stan środowiska naturalnego na terenie miasta War-szawy i województwa mazowieckiego uległ znaczącej po-prawie. Emisja dwutlenku siarki z kotłów objętych instalacją została zmniejszona o 90%, co w skali roku oznacza redukcję emisji SO2 o co najmniej 7 656 ton.

❚ Inwestycje otrzymały dofinansowanie z UE w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko w kwocie 40 mln zł.

fot.

PGN

iG T

ERM

IKA

SA


Nowoczesne miasta

Ważne jest, aby jak najsprawniej realizować zobowiązania akcesyjne w zakresie ochrony wód. Trzeba jednak podkreślić, że te „obo-wiązkowe” inwestycje to również szansa dla rozwoju gmin – na przyciągnięcie inwe-storów i wzrost atrakcyjności turystycznej, przy równoczesnej ochronie środowiska.

Gotowa jest już oczyszczalnia ścieków w Tarnowskich Górach. W trakcie realizacji jest jeszcze ponad 100 oczyszczalni ście-ków, m.in. w Warszawie, Lublinie, Pozna-niu, Zabrzu, Sochaczewie. Rozbudowy-wana jest sieć kanalizacji sanitarnej, m.in. w Białymstoku, Mikołowie i Nowym Sączu.

mniej składowanych odpadówW Programie oddano dotychczas do użyt-ku rozbudowane zakłady gospodarowania odpadami w Gdańsku, w Gorzowie Wlkp., Łomży, w Siedliskach k. Ełku, Chełmie, Biel-sko-Białej. Prowadzone są prace inwestycyj-ne w 26 takich zakładach. Dofinansowano w Programie m.in. budowę 6 spalarni odpa-dów komunalnych – w Krakowie, Poznaniu, Białymstoku, Szczecinie, Koninie i w bydgo-sko-toruńskim obszarze metropolitalnym.

Statystyczny mieszkaniec np. aglomeracji poznańskiej produkuje codziennie ponad ki-logram różnego rodzaju odpadów. W ciągu roku jest to ponad 400 kilogramów na osobę, a w całym Poznaniu powstaje rocznie oko-ło 250 tysięcy ton odpadów komunalnych. Składowiska, jak wiadomo, nie są rozwiąza-niem problemu odpadów – pod względem środowiskowym i ekonomicznym. Zalegają-ce śmieci emitują do atmosfery metan, który ma duży wpływ na efekt cieplarniany (dwu-tlenek węgla powstający podczas spalania odpadów jest gazem 21 razy mniej potęgu-jącym efekt cieplarniany), a ponadto mogą

spowodować zanieczyszczenie wód pod-ziemnych przez szkodliwe związki chemicz-ne wyciekające ze składowiska. Żerujące na składowisku ptaki i gryzonie mogą wpłynąć na pogorszenie stanu sanitarno-epidemio-logicznego okolicy.

Przepisy Unii Europejskiej oraz polskie prawo ochrony środowiska nakazują, by ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, które będą kierowane na składowiska wynosiła w 2013 roku nie wię-

cej niż 50% wagi odpadów wytworzonych w roku 1995. Niewątpliwie osiągnięcie tego celu jest możliwe jedynie poprzez wykorzy-stanie spalarni odpadów.

Tego typu inwestycje pozwolą na znacz-ne zmniejszenie masy odpadów – o 90%. W procesie spalania produkowana jest energia z odpadów, uznana za ekologicz-ną, która będzie wykorzystywana do ogrza-nia domów, szkół oraz innych obiektów użyteczności publicznej. Powstaje możli-wość ponownego wykorzystania odpa-dów poprocesowych, tj. żużlu jako mate-riału w drogownictwie, a także odzysku metali żelaznych i nieżelaznych. Wielkość emitowanych zanieczyszczeń przez funk-

cjonujące w krajach europejskich instalacje są znacząco niższe od regulowanych pra-wem norm emisyjnych i odpowiadają rocz-nie 60 paczkom papierosów. Ponadto no-woczesne instalacje są tak skonstruowane, że nie generują przykrych zapachów.

Już w początkowym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej miasta korzysta-ły z finansowego wsparcia inwestycji in-frastrukturalnych. Warto wspomnieć, że ze środków Funduszu Spójności 2004‑2006

wybudowano w kraju do 2011 r. około 9 tys. km i zmodernizowano 592 km sieci ka-nalizacji sanitarnej, wybudowano 1795 km i zmodernizowano 1 206 km sieci wodo-ciągowej, a także wybudowano 96 oczysz-czalni ścieków komunalnych. Dzięki realiza-cji tych projektów środowiskowych 1,1 mln osób zostało podłączonych do sieci kanali-zacyjnej. Zwiększyła się niezawodność do-staw i polepszyła jakość wody do spożycia. Ponadto zniwelowano ryzyko podtopień te-renów oraz ograniczono wprowadzanie nie-oczyszczonych ścieków do ziemi i wód po-wierzchniowych.

IZABELA KRASOWSKA, INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA POIIŚ

ARKADIUSZ KACZANOWSKI, PUBLIKATOR

ŚmIeCI JuŻ NIe zagRoŻą Wodom szCzeCINa Rozpoczęta w lipcu 2012 r. budowa Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów na Wy-spie Ostrów Grabowski w Szczecinie przyniesie w efekcie lepszą jakość gleby i wód w regionie. – Dyrektywy UE pod groźbą dosyć wysokich kar obligują nas do zmniejszania ilości odpadów składo-wanych, zwiększania ilości odpadów poddanych unieszkodliwianiu oraz odzysku energii zawartej w odpadach – wyjaśnia Tomasz Lachowicz, prezes zarządu ZUO Sp. z o.o. w Szczecinie. Powsta-jący obiekt wykorzystywać będzie najbardziej wydajne metody oczyszczania spalin.

❚ Inwestycja otrzymała dofinansowanie z UE w ramach Programu Infrastruktura i Środowi-sko w kwocie 255 mln zł.

bIelsko-bIała RadzI sobIe ze ŚCIekamIJadwiga Halka, Pełnomocnik ds. Realizacji Projektu w firmie Aqua S.A.

Projekt poprawy stanu gospodarki wod-no-ściekowej w dzielnicach miasta Biel-sko-Biała obejmuje siedem dzielnic o za-budowie jednorodzinnej. Ze względu na brak wystarczających środków finanso-wych wykonanie tak kosztownej inwesty-cji było nieosiągalne. Stało się to możliwe

dopiero dzięki pozyskaniu dotacji ze środków Unii Europejskiej. Do połowy 2014 r. powstanie łącznie 168,6 km sieci wodociągowo--kanalizacyjnej, a zakończenie prac sprawi, że ponad 98,3% miesz-kańców Bielska-Białej będzie miało dostęp do kanalizacji. Rozpo-czął się już proces podłączania nieruchomości do nowej sieci.

❚ Inwestycja otrzymała dofinansowanie z UE w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko w kwocie 107,4 mln zł.

fot.

Aqua

SA


Nowoczesne miasta

Czym są nowoczesne miasta? Pojęcie płynne i uzależnione od czasu. W sta-

rożytności, sztuka planowania miast czyli urbanistyka, przyniosła uporządkowanie i harmonię w budownictwie. W tym cza-sie, nowoczesne miasta wyróżniały sieci kanalizacyjne. Wodę dostarczano za po-mocą akweduktów. W łaźniach publicz-nych stosowano ogrzewanie podłogowe. Place stanowiły przestrzeń dla wymiany poglądów i tworzenia społeczeństwa oby-watelskiego. Świątynie, miejsca kultu, are-ny umożliwiały zaspokojenie potrzeb wyż-szego rzędu.

Wieki później, sposób życia zmienił się ogromnie, a potrzeby ludzkie pozostały. Nadal potrzebujemy wody, by zaspokoić pragnienie i szukamy miejsc, gdzie może-my oddychać świeżym powietrzem. Po-trzebujemy czuć się bezpiecznie i rozwijać swoje pasje. Potrzebujemy przestrzeni do mieszkania, przestrzeni do swobodnego poruszania się; chcemy tworzyć więzi, gru-py społecznościowe oraz rozwijać sprawną i konstruktywną komunikację.

Fundusze Europejskie pozwalają na szybszy rozwój przestrzeni miejskich oraz realizację potrzeb mieszkańców. Szczegól-ne znaczenie w tym rozwoju odgrywają Re-gionalne Programy Operacyjne, które mają za zadanie służyć wsparciu na poziomie lo-kalnym.

bolesławiec wypiękniałProjekt „Poprawa atrakcyjności i wizerunku Starego Miasta – II etap renowacji płyty głów-nej Rynku oraz plant miejskich”, którego be-neficjentem jest Gmina Miejska Bolesławiec, został zakończony w grudniu 2010 roku.

Bolesławieckie planty miejskie, które do-tychczas mieszkańcy i turyści jedynie mijali, zyskały nowe atuty. Stało się to dzięki prze-budowie schodów i tras dla pieszych, prze-prowadzeniu licznych ścieżek rowerowych oraz wprowadzeniu elementów małej ar-chitektury. Dziś to urokliwy zakątek miasta – dobre miejsce do spacerów, z licznymi ła-

Rozwój dolnośląskich miastNowoczesne miasto to całe zaplecze, które pozwala mieszkańcom na komfortowe życie i rozwój osobisty. Są to: infrastruktura drogowa, wodno-kanalizacyjna, komunikacja, zieleń, estetyczna i funkcjonalna architektura, dostęp do Internetu oraz usług medycznych czy zaplecze kulturalne.

p Budynek GEOCENTRUM należący do Politechniki Wrocławskiej zostanie ukończony już w grudniu tego roku. Będzie jednym z najlepiej zaprojekto-wanych i wyposażonych oddziałów tej uczelni

weczkami zachęcającymi do odpoczynku. Estetykę miejsca po przebudowie popra-wia iluminacja poszczególnych obiektów.

W trakcie prac inwestycyjnych związa-nych z projektem unijnym przeprowadzona została także rewitalizacja rynku. Pozwoliło to na przywrócenie mu dawnej świetności

u W Bolesławcu w ramach projektu „Poprawa atrakcyj-ności i wizerunku Starego Miasta – II etap renowacji płyty głównej Rynku oraz plant miejskich” w rynku i na plan-tach wykonano łącz-nie 94 tys. nowych nasadzeń roślin

fot.

Urz

ąd M

iast

a Bo

lesł

awie

c

fot.

Urz

ąd M

arsz

ałko

wsk

i Woj

ewód

ztw

a D

olno

śląs

kieg

o


Nowoczesne miasta

i historycznej formy. Jednym z centralnych miejsc rynku po rewitalizacji stała się nowo-czesna, podświetlana fontanna miejska.

Dzięki dofinansowaniu pokuszono się o przywrócenie bogatych zasobów bo-tanicznych, jakie wcześniej charaktery-zowały ten rejon Bolesławca. W ramach rewaloryzacji szaty roślinnej na rynku i na plantach wykonano łącznie 94 tys. no-wych nasadzeń, dodatkowo efektownie podkreślonych podświetleniem.

Efekty rewitalizacji rynku i plant doce-nili również organizatorzy konkursów: w 2012 r. konkursu na „Najlepiej oświetlo-ną gminę i miasto 2011 roku” (w kategorii gmin i miast poniżej 70 tys. mieszkańców) – nagroda za iluminację związaną z rewi-talizacją płyty głównej rynku oraz plant miejskich, a wcześniej (w 2011 r.) konkursu Towarzystwa Urbanistów Polskich na najle-piej zagospodarowaną przestrzeń publicz-ną w Polsce.

Pacjent jest najważniejszyNiezwykle ważnym elementem komfor-towego życia jest ochrona zdrowia miesz-kańców i łatwy dostęp do lekarzy. Projekt „Dolnośląskie E-Zdrowie”, którego benefi-cjentem (liderem projektu partnerskiego) jest Specjalistyczny Szpital im. dra A. Soko-łowskiego w Wałbrzychu umożliwił zakup oprogramowania oraz ponad 720 sztuk sprzętu informatycznego, a także wdroże-nie e-usług: „Elektronicznego Rekordu Pa-cjenta” oraz „Wspomagania Zarządzania ZOZ na odległość”.

„Elektroniczny Rekord Pacjenta” to baza danych, która gromadzi niezbędne infor-macje o pacjentach (np. wiek, grupa krwi, alergie, stosowane leki, historie chorób) leczących się w 18 placówkach biorących udział w projekcie. Dzięki temu każdy pa-cjent może swobodnie korzystać z porad lekarzy pracujących w tych placówkach, a każdy z nich ma możliwość dostępu do jego dokumentacji medycznej i może ją uaktualniać. Ma gwarancję, że jego dane są gromadzone w całości w jednym miejscu i na bieżąco uzupełniane.

Druga e-usługa wprowadzana w ramach projektu to „Wspomaganie Zarządzania

ZOZ na odległość” – system wspomagający zarządzanie w jednostkach służby zdrowia. Placówki korzystają z oprogramowania, które ułatwia zarządzanie budżetem, a ich jednostkom nadrzędnym (jak np. Urząd Marszałkowski) – kontrolę. Inwestycja zo-stała zrealizowana w kilku szpitalach i przy-chodniach na Dolnym Śląsku, m.in. Głogo-wie, Legnicy, Oławie.

Nowoczesne geocentrum Politechniki WrocławskiejNowoczesne miasto ułatwia także zdoby-wanie wiedzy oraz sprzyja rozwojowi nauki. Projekt „Budowa kompleksu edukacyjno--badawczego GEOCENTRUM Politechniki Wrocławskiej (Etap I)” zostanie ukończony już w grudniu 2012 roku.

Gmach GEOCENTRUM powstaje we Wro-cławiu przy ul. Na Grobli, pomiędzy koryta-mi dwóch rzek: Odry i Oławy. Prócz tego, że doskonale wpisze się w przestrzeń architek-toniczną tego fragmentu miasta, stanie się jednym z najlepiej zaprojektowanych i wy-posażonych oddziałów tej uczelni. Kształ-cić się tu będzie blisko 4 tys. studentów na kierunkach związanych z naukami o Ziemi: Wydziału Budownictwa Lądowego i Wod-nego, Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii oraz Wydziału Mechaniczno--Energetycznego. W znakomicie wyposażo-nych laboratoriach studenci zajmą się m.in. badaniami nad kopalinami Dolnego Śląska czy urządzeniami energetyki odnawialnej.

kino na najwyższym poziomieNiewątpliwie istotnym elementem życia mieszkańców jest rozrywka i kultura. We

p Regionalne cen-trum sortowania, odzysku i unieszkod-liwiania odpadów w Lubawce

u Dolnośląskie Centrum Filmowe we Wrocławiu to miejsce spotkań filmowych dla tych, którzy oczekują od kina czegoś więcej, niż tylko rozrywki

t Bolesławiec jest dziś jednym z pięk-niej iluminowanych miast w Polsce

fot.

Urz

ąd M

iast

a Bo

lesł

awie

c

fot.

Urz

ąd M

arsz

ałko

wsk

i Woj

ewód

ztw

a D

olno

śląs

kieg

o


Nowoczesne miasta

Wrocławiu zrealizowano projekt „Dolnoślą-skie Centrum Filmowe (przebudowa Kina „Warszawa” we Wrocławiu)”, który zakończył się w grudniu 2011 roku. Mieszkańcy zyska-li dzięki niemu nowy obiekt, który powstał na miejscu dawnego, gruntownie przebu-dowanego, wrocławskiego kina „Warszawa”. Od września 2011 roku mają tu miejsce re-gularne seanse.

Projekcje odbywają się w czterech no-wych salach, których nazwy upamiętnia-ją stare wrocławskie kina: „Warszawa”, „Lal-ka”, „Lwów” i „Polonia”. Wszystkie w sumie mieszczą blisko 600 widzów.

DCF to jedno z najnowocześniejszych kin studyjnych w Polsce, wyposażone w nowe projektory analogowe i cyfrowe (z możliwością projekcji 3D), nowoczesne nagłośnienie, klimatyzację i wygodne fote-le. Kino posiada też udogodnienia dla nie-pełnosprawnych.

Centrum jest miejscem spotkań filmo-wych dla tych, którzy oczekują od kina czegoś więcej, niż tylko rozrywki. Reper-

tuar stanowi szeroki wybór światowego, europejskiego i polskiego kina. Wśród ty-tułów polskich pojawiają się także filmy koprodukowane przez Odrę-Film. Poza codziennymi seansami, odbywają się tu także spotkania z twórcami, pokazy spe-cjalne, premierowe i przedpremierowe, projekcje festiwalowe i przeglądy tema-tyczne.

bogata kolekcja sztuki współczesnejW 1999 roku, na dachu nowojorskiego Metropolitan Museum of Art, ustawiono rzeźby Magdaleny Abakanowicz. Wsku-tek wichury wystawa została zniszczona i niemożliwym stało się jej zwiedzanie. Obecnie, wspaniałe prace znalazły swo-je miejsce dzięki projektowi „Przebudowa poddasza nieużytkowego Muzeum Na-rodowego we Wrocławiu na prezentację kolekcji sztuki współczesnej Muzeum Na-rodowego we Wrocławiu z uwzględnie-niem dużego zespołu prac Magdaleny Abakanowicz”.

Powstała przestrzeń do godnej prezen-tacji kolekcji sztuki współczesnej, w tym unikatowych prac z serii ABAKANY – klima-tyzowane, podzielone na sektory pomiesz-czenia z odpowiednimi zabezpieczeniami przeciwpożarowymi i systemem antywła-maniowym. Koszt inwestycji wyniósł po-nad 13 mln zł, a prawie połowa tej kwoty pochodzi z unijnych środków.

mniejszy problem ze śmieciami w lubawceNowoczesne podejście do spraw „śmiecio-wych” proponuje 17 gmin w regionie środ-kowosudeckim.

Projekt „Budowa środkowosudeckiego regionu gospodarki odpadami w oparciu o zakład unieszkodliwiania odpadów w Lu-bawce” jest ostatnim (trzecim) etapem roz-budowy i modernizacji składowiska od-padów w Lubawce. Powstające w ramach projektu centrum sortowania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów o charakterze regionalnym zapewni odbiór odpadów z te-renu aż 17 gmin w regionie środkowosudec-kim. Właściwym przedmiotem projektu jest budowa sortowni i kompostowni oraz za-kup środków transportu do ich obsługi.

Przedsięwzięcie, które zakończy się w paź-dzierniku 2012 roku, przyczyni się do popra-wy stanu środowiska naturalnego w regionie, dzięki zmniejszeniu ilości wytwarzanych od-padów komunalnych oraz zminimalizowa-niu liczby ich składowisk. Realizacja projektu umożliwi optymalną segregację odpadów oraz zwiększenie możliwości odzyskiwania, dzięki nim, surowców i energii.

ANETA RUDALSKA

q Zmodernizowane poddasze Muzeum Narodowego we Wrocławiu służy dziś m.in. prezentacji unikatowych ABAKANÓW Mag-daleny Abakanowicz

fot. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

fot.

Urz

ąd M

arsz

ałko

wsk

i Woj

ewód

ztw

a D

olno

śląs

kieg

o


Głównym założeniem „Programu oży-wienia dróg wodnych w Gdańsku” było

umożliwienie mieszkańcom i turystom od-wiedzającym Gdańsk zobaczenia miasta z nieco innej perspektywy. Nie z zatłoczo-nych deptaków i ulic, ale z pokładów pły-wających Motławą i Martwą Wisłą statków i tramwajów. By było to możliwe należało jednak wykonać szereg prac i przedsię-wzięć przystosowujących rzeki i ich okoli-ce do potrzeb ruchu turystycznego. Dlate-go też w ramach projektu realizowanego od stycznia 2008 do czerwca 2012 roku, stworzono dwie linie tramwaju wodne-go (F5 i F6), które kursują od niedawna

na trasach wyznaczonych przez 10 nowo wybudowanych przystanków, zlokalizo-wanych w następujących miejscach: We-sterplatte, Twierdza Wisłoujście „Nabrzeże Barkowe”, ul. Wiosny Ludów, Targ Rybny, Zielony Most, ul. Żabi Kruk, ul. Sienna Gro-bla II, ul. Tamka, Stogi – Gdańsk Górki Zachodnie i Narodowe Centrum Żeglar-stwa. Z uwagi na warunki pogodowe, tram-waje pływają w okresie od 5 czerwca do 30 września. Nowe linie tramwaju wodnego obsługiwane są przez dwa małe statki: SONI-CA i SONICA I. Statki posiadają możliwość jed-norazowego przewozu 40 osób i 5 rowerów. Wszyscy pasażerowie zapewnione mają miej-sca siedzące w zabudowanym i przeszklonym salonie, gdzie znajdą schronienie przed zim-nem lub deszczem. Warunkiem skorzystania z tramwaju jest oczywiście zakup biletów, któ-rych sprzedaż odbywa się wyłącznie na statku – mówi Magdalena Kuczyńska z biura pra-sowego Kancelarii Prezydenta w Urzędzie Miejskim w Gdańsku.

Tramwaje wodne to nie jedyne udogod-nienie, z jakiego będą mogły korzystać oso-by zwiedzające Gdańsk. Dofinansowanie objęło również modernizację nadbrzeży wraz z zabudową strefy brzegowej (pły-wające pontony cumownicze, pochylnie dla wodowania statków), a także przygo-towanie deptaków, ścieżek spacerowych oraz miejsc postojowych dla ponad 60 sa-mochodów osobowych. W ramach projek-tu zbudowano również infrastrukturę z której bez przeszkód będą mogli korzystać wszy-scy turyści posiadający łodzie i jachty. Cho-dzi o trzy przystanie wodne, przy których za-cumować będzie można nie tylko tramwaje

wodne, ale wszystkie jednostki pływające – dodaje Magdalena Kuczyńska.

Z uwagi na olbrzymi, sięgający niemal38 mln zł koszt inwestycji objętych pro-jektem, ich realizacja nie byłaby możliwa bez dofinansowania ze środków unijnych. Potrzebne fundusze udało się pozyskać z Programu Innowacyjna Gospodarka.

KATARZYNA HRYNIEWICKA

Jedno z najpiękniejszych polskich miast – Gdańsk można już zwiedzać drogą wodną. Dzięki realizacji projektu „Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku”, współfinansowanego z Programu Innowacyjna Gospodarka (POIG), mieszkańcy i turyści najcenniejsze miejskie zabytki mogą teraz oglądać z pokładów tramwajów wodnych kursujących po Motławie i Martwej Wiśle.

Nowoczesne miasta

NoWY PomYsł Na zWIedzaNIe gdańskaMagdalena Kuczyńska z biura prasowego Kancelarii Prezydenta w Urzędzie Miejskim w Gdańsku

Celem „Programu ożywienia dróg wod-nych w Gdańsku” było wykorzystanie potencjału Gdańska, jakim jest położe-nie nad wodą. Sięgając po ten atut wy-kreowaliśmy kolejną atrakcję turystyczną – jak w Wenecji czy Amsterdamie, gdzie wycieczki statkiem lub gondolą są obo-wiązkowym punktem programu każde-go turysty – czyli udostępniliśmy możli-wość zwiedzania miasta od strony wody. To pomysł na odpoczynek i rekreację dla całych rodzin. Inwestycje w infrastruk-turę – a dokładniej stworzenie bosman-tów, hangarów, nowych nabrzeży, pomo-stów cumowniczych stałych i ruchomych znacząco ułatwiły turystom korzystanie z jednostek pływających, choćby przy wsiadaniu i wysiadaniu z nich.

Ê Nazwa projektu: Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku

Ê Program: Innowacyjna Gospodarka

Ê Działanie: 6.4 „Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregio-nalnym”

Ê Beneficjent: Gmina Miasta Gdańska

Ê Wartość projektu: 37,8 mln PLN

Ê Dofinansowanie UE: 14,5 mln PLN

Wenecja nad motławą

p Jeden z nowo wybudowanych przystanków dla tramwajów wodnych przy ul. Żabi Kruk.

fot.

Shut

ters

tock


Nowoczesne miasta

Na listę UNESCO została wpisana rene-sansowa zabudowa Starego Miasta, ale

strefa ochrony konserwatorskiej obejmuje również bastionowe fortyfikacje je otaczają-ce, które powstawały od XVI do XIX wieku. W ciągu stuleci swego istnienia mury obron-ne kilkukrotnie stawiały czoło nieprzyjacio-łom. Niejednokrotnie podlegały również modernizacjom i rozbudowom. W drugiej połowie XIX w., w związku z rozwojem sztuki wojennej, twierdzę uznano za nieprzydatną i została ona wysadzona w powietrze.

szczegółowa rekonstrukcjaPo odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczął się proces rekonstrukcji twierdzy, który trwa do dziś. Ochrona reliktów fortyfi-kacyjnych i rewaloryzacja krajobrazu warow-nego oraz historycznej panoramy Twierdzy Zamość jest jednym z głównych celów pro-jektu pn. „Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki”, przygotowanego przez miasto Zamość, współfinansowanego z Programu Innowacyjna Gospodarka, w ramach dzia-łania 6.4 „Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym”.

Projekt zakłada konserwację, integrację wizualną i rekonstrukcję elementów forty-fikacji – budynków i obiektów ziemnych, m.in. bastionów, fos, wałów obronnych, zlokalizowanych na obszarze około 45 ha.

bliskie spotkania z historiąWażnym założeniem projektu jest adaptacja zrekonstruowanych obiektów twierdzy do celów turystycznych i edukacyjnych. W ra-mach inwestycji, na kompleksie zabytkowych fortyfikacji Starego Miasta, powstaje Park

Kulturowy Twierdzy Zamość, którego bazą jest szlak turystyczny przebiegający przez miejsca o szczególnych walorach historycz-nych i krajobrazowych. Systemy ścieżek prze-prowadzają turystów wśród najciekawszych obiektów twierdzy, tablice informacyjne i in-terpretacyjne, umieszczone przy punktach widokowych, objaśniają oglądane panoramy, przedstawiają rekonstrukcje elementów sła-bo widocznych lub już nieistniejących. Nie-którym fragmentom fortyfikacji przypadła szczególna rola. Odkopane kazamaty (daw-na nazwa schronów w twierdzy) zyskały

funkcję ekspozycyjną – będzie można urzą-dzać w nich wystawy sztuki współczesnej. W budynku po dawnych koszarach kozac-kich powstało natomiast centrum obsługi turystów – „Forteczne Centrum Informacji Historycznej i Turystycznej” z pomieszcze-niem wykładowo-projekcyjnym, stanowi-skami multimedialnymi oraz punktem in-formacji turystycznej. Turyści będą tu mogli spotkać się z przewodnikiem, obejrzeć filmy o Zamościu i regionie, kupić mapy, pamiątki, kartki pocztowe, a także uzyskać informacje dotyczące regionalnych atrakcji turystycz-nych i bazy noclegowej.

Władze Zamościa przewidują, że nowo powstały szlak, biegnący przez pierścień fortyfikacji, wzbogaci ofertę turystyczną miasta i przyciągnie doń jeszcze większe rzesze zwiedzających, zainteresowanych atrakcjami historycznymi i kulturowymi tego miejsca. Większość prac związanych z realizacją projektu została już zakończo-na. Zamknięcie wszystkich działań władze Zamościa zaplanowały jeszcze na ten rok.

ANNA RADUCHA-ROMANOWICZ

zamojska twierdzawraca do świetności Miasto Zamość – nazywane „Perłą Renesansu” lub „Padwą Północy” – to jedno z najwybitniejszych dzieł europejskiej renesansowej myśli urbanistycznej. W 1992 roku znalazło się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO obok innych, najcenniejszych, chronionych dóbr kultury.

tWIeRdza I staRe mIasto uNIkatoWą atRakCJą tuRYstYCzNą Tomasz Kossowski, Zastępca Prezydenta Miasta Zamość

Dzięki realizacji tego projektu zyskujemy niezwykle atrakcyjny i unikato-wy produkt turystyczny w postaci historycznego krajobrazu warownego Twierdzy Zamość XVI-XIX w., jako fenomenu wielkoskalowej organizacji przestrzeni dla celów obronnych. Zmienił się zarówno sposób zagospo-darowania terenów pofortecznych, jak też wygląd i stan techniczny zabyt-kowych obiektów Starego Miasta w Zamościu. Bardziej atrakcyjny stał się również sposób wykorzystania tych miejsc. Mamy nadzieję, że podniesie-nie standardów krajobrazowych dawnych fortyfikacji otaczających obszar

Starego Miasta w Zamościu wpłynie znacząco na zwiększenie intensywności ruchu turystycznego, także poza sezonem.

Ê Nazwa projektu: Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produk-tem turystycznym polskiej gospodarki


Ê Działanie: 6.4 „Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregio-nalnym”

Ê Beneficjent: Miasto Zamość

Ê Wartość projektu: 68 mln PLN

Ê Dofinansowanie UE: 53 mln PLN

fot.

UM

w Z

amoś

ciu


Na wschodnich peryferiach Elbląga roz-ciągają się połacie zapierających dech

w piersiach krajobrazów. Znajduje się tam park leśny, popularnie zwany przez elblą-żan Bażantarnią. Miejsce to od lat stanowi-ło główny cel weekendowych wycieczek mieszkańców miasta. Masowo przybywa-li tu na rowerach i pieszo, a do dyspozycji mieli 4 szlaki turystyczne, pomniki przy-rody i zabytkowy Pałac Augusta Abbega. To jednak wszystko. Teraz sytuacja stop-niowo ulega zmianie – w pobliżu lasu po-wstanie kompleks turystyczno-rekreacyjny EUROPARK.

grunt to dobra koncepcjaW styczniu 2011 r. zakończono I etap pro-jektu „EUROPARK – przygotowanie kon-cepcyjne atrakcyjnych terenów inwestycyj-nych”, na który gmina miasta Elbląg dostała dofinansowanie z Funduszy Europejskich, z poddziałania 6.2.2 Programu Innowacyjna Gospodarka. Dzięki przyznanemu wsparciu można było oszacować przybliżoną wartość przyszłych inwestycji (ok. 90 mln PLN), po-dzielić teren na obszary, w których domino-wać będą funkcje użytkowe i tereny zarezer-wowane dla gospodarki wodno-ściekowej oraz opracować koncepcję urbanistyczną

i architektoniczną. II etap przedsięwzięcia – w trakcie realizacji – zakłada przygotowa-nie dokumentacji technicznej i projektowej odcinka obwodnicy wschodniej pomiędzy Al. Piłsudskiego a drogami wojewódzkimi nr 500 i 504. Plan zagospodarowania tere-nów ma też zawierać szczegółowe studium wykonalności inwestycji oraz analizę wpły-wu obwodnicy na środowisko naturalne. Prace studyjno-koncepcyjne zostaną za-kończone pod koniec 2012 r.

euRoPaRk na zimę i na lato Park poprzecinany będzie dróżkami rowe-rowymi i promenadami, służącymi za głów-ną oś komunikacji dla odwiedzających kompleks. EUROPARK tworzyć będą: zespół basenów wraz z infrastrukturą, planowane centrum sportów zimowych, w tym już dzia-łający wyciąg o wzniesieniu do 126 m n.p.m., szlaki turystyczne, ciekawe trasy spacerowe, rowerowe, a także odnowiona muszla kon-certowa, przeznaczona na koncerty plenero-we – wylicza Anita Pawlak, kierownik Biura Obsługi Inwestora w UM w Elblągu. Kon-cepcja zakłada wykorzystanie górzystego ukształtowania terenu w okolicy pod inwe-stycje rekreacyjne i turystyczne m.in. loty paralotnią, wspinaczkę skałkową, platformę widokową. Choć EUROPARK nie jest jeszcze ukończony już teraz działają pierwsi inwe-storzy, a część obiektów rekreacyjnych od-dano do dyspozycji odwiedzających. Zimą elblążanie mogą m.in. korzystać ze stoku narciarskiego oraz wyciągów snowboardo-wego, saneczkowego i orczykowego, a la-tem przygotowywane są tu ścieżki rowero-we i trasy zorbingowe.

ANNA SOŁOMIEWICZ

Nowoczesne miasta

Park na miarę europy

euRoPaRk – dla elbląŻaN I dla tuRYstÓWAnita Pawlak, kierownik Biura Obsługi Inwestora, UM w Elblągu

Pomysł na nazwę powstał jeszcze w 2003 roku, czyli przed formalną akcesją Polski do Unii Europejskiej. Nazwa EUROPARK miała odzwier-ciedlać aspiracje Polski i samego Elbląga w drodze do członkostwa i być symbolicznym odzwierciedleniem sukcesu, jakim było przystą-pienie do struktur UE. Po kilku latach we Wspólnocie nazwa EURO-PARK nabiera kolejnego znaczenia, będąc wyrazem otwarcia miasta i regionu na mieszkańców Unii, w szczególności na turystów, którzy korzystać będą z tego obiektu. Natomiast nastawienie samych miesz-

kańców miasta do projektu jest bardzo pozytywne, o czym świadczy niesłabnące wykorzysta-nie istniejącej na Górze Chrobrego infrastruktury.

Ê Nazwa projektu: EUROPARK – przygo-towanie koncepcyjne atrakcyjnych terenów inwestycyjnych (etap I i II)


Ê Poddziałanie: 6.2.2. „Wsparcie działań studyjno-koncepcyjnych w ramach przygotowania terenów inwestycyj-nych dla projektów inwestycyjnych”

Ê Beneficjent: Gmina Miasto Elbląg

Ê Wartość projektu: 771 tys. PLN (Etap I), 3 mln PLN (Etap II)

Ê Dofinansowanie UE: 655 tys. PLN (Etap I), 2,5 mln PLN (Etap II)

Tereny sąsiadujące z najpopularniejszym miejscem wypoczynko-wym w Elblągu – parkiem leśnym Bażantarnia – w końcu zostaną wykorzystane. Obszar stanowiący część miasta o najmniejszym stopniu zagospodarowania doczekał się inwestycji z prawdziwego zdarzenia. Na 156 ha powstanie kompleks o dumnie brzmiącej nazwie EUROPARK.

p Góra Chrobrego stanowi idealne miejsce do uprawiania sportów zimowych.

p W EUROPARKU pojawiają się już pierwsi in-westorzy prywatni – przykładem takiej inwe-stycji jest park linowy, otwarty dla odwiedza-jących od połowy lipca br.

fot.

Urz

ąd M

iejs

ki w

Elb

lągu

fot.

Urz

ąd M

iejs

ki w

Elb

lągu


Nowoczesne miasta

Jakdojade.pl pokaże drogę

Wyobraźmy sobie, że jesteśmy w du-żym, nieznanym bliżej mieście. Wiemy

gdzie się znajdujemy (zwykle jest to dworzec PKP), wiemy gdzie chcemy dotrzeć. Tylko jak to zrobić, gdy nie znamy rozkładu jazdy linii komunikacji miejskiej oraz sieci połączeń? Serwis JakDojade.pl, stworzony przez grupę młodych programistów z poznańskiej firmy City-Nav Sp. z o.o., to wirtualny przewodnik, dzięki któremu do celu podróży dotrzemy jak po sznurku. Projekt „Jakdojade.pl – Roz-budowa innowacyjnego planera podróży komunikacją miejską” został dofinansowany ze środków unijnych z Programu Innowacyj-na Gospodarka.

spokojny rozwójZasada działania serwisu jest prosta: wybie-ramy miasto, w którym jesteśmy (w bazie jest obecnie 12 największych ośrodków), podajemy swoją lokalizację i miejsce do którego chcemy dotrzeć. Trasę wyznaczy za nas specjalna aplikacja. Wskaże gdzie znaj-

duje się przystanek, jaką linię wybrać (godzi-ny odjazdów są na bieżąco aktualizowane), gdzie wysiąść (w razie czego podpowie kie-dy się przesiąść) i jak z ostatniego przystan-ku dojść do miejsca docelowego. Wszystko to podane jest na czytelnej mapce, która uwzględnia także aktualne przebudowy i prace drogowe. W czerwcu br. wyszukiwar-ka wygenerowała ponad 3 miliony odwiedzin oraz ponad 8 milionów odsłon – zdradza Bartosz Burek, jeden z twórców serwisu, prezes City-Nav. – Nasza praca nad dosko-naleniem produktu przynosi efekty: z każdym miesiącem systematycznie wzrasta liczba użytkowników serwisu – obecnie jest to pra-wie 1,5 miliona osób – dodaje.

Firma City-Nav Sp. z o.o. powstała w 2008 roku. Dzięki dofinansowaniu z działania 8.1 „Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej” POIG utworzony przez nią serwis rozwija się dyna-micznie i już od 2010 roku zaczął przynosić zyski. Finansowanie rozwoju z prywatnych kie-szeni założycieli byłoby praktycznie niemożliwe. Zaskoczyło nas trochę, że rozwinięcie serwisu, który będzie generował przychody pozwalają-ce na dalszy rozwój, będzie wymagało, aż ta-kich nakładów finansowych – zdradza prezes spółki, dodając jednocześnie, że każdy twór-ca start-upu musi liczyć się z tym, że przez co najmniej półtora roku nie będzie miał zysków z tego co robi. Tymczasem wsparcie ze środ-ków POIG pozwala młodej firmie nie tylko przetrwać na rynku, ale daje jej też spokój po-trzebny do rozwoju.

Jak dojadę po dofinansowanieDroga do uzyskania wsparcia unijnego nie była jednak prosta. Początkowo serwis wspierali prywatni inwestorzy, którzy wie-rzyli w jego sukces (głównie wykładow-cy Politechniki Poznańskiej oraz jej absol-

wenci). Gdy tylko pojawiła się możliwość pozyskania dofinansowania z działania 8.1 POIG twórcy JakDojadę.pl postanowi-li spróbować swoich sił. Napisaliśmy wnio-sek już w pierwszej turze naboru, jednak ze względów formalnych został on odrzucony – wspominają. Wtedy pomógł im profesjo-nalny doradca, pod okiem którego przygo-towali poprawioną wersję dokumentu. Tym razem projekt dostał wsparcie.

Serwis, który dojrzewał w środowisku akademickim, budował swoją pozycję na rynku krok po kroku. Początkowo działał tyl-ko w przeglądarce internetowej oraz jako okrojona wersja mobilna. To był okres sku-pienia się na doskonaleniu oraz usprawnia-niu działania algorytmów i oprogramowania. W odpowiedzi na rosnącą popularność urzą-dzeń mobilnych stworzyliśmy dedykowane wersje serwisu na poszczególne mobilne syste-my operacyjne – zdradzają programiści. I do-dają: dotrzymywanie kroku zmianom w bran-ży IT stanowi największe wyzwanie i wymaga nieustannego napływu funduszy. W przeciw-nym razie innowacyjna usługa prędko może stać się przestarzała. Dziś JakDojade.pl w za-sadzie nie ma groźnej konkurencji, a w pla-nach twórców są już kolejne miasta oraz nowe rozwiązania.

ARKADIUSZ KACZANOWSKI

JakDojade.pl to serwis, który pomaga podróżnym odnaleźć się w obcym mieście i pokazuje im, jak najszybciej dotrzeć do celu swojej wyprawy.

Ê Nazwa projektu: Jakdojade.pl – Roz-budowa innowacyjnego planera po-dróży komunikacją miejską


Ê Działanie: 8.1 „Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodar-ki elektronicznej”

Ê Beneficjent: City-nav Sp. z o.o.

Ê Wartość projektu: 222,4 tys. PLN

Ê Dofinansowanie UE: 155,3 tys. PLN

WsPÓłPRaCa z PRzeWoŹNIkam

Bartosz Burek, jeden z twórców JakDojade.pl, prezes City-Nav

Z każdym rokiem funkcjonowania serwisu współpra-ca z przewoźnika-mi, potwierdzona umowami z Miej-

skimi Przedsiębiorstwami Komunikacji, ukła-da się coraz lepiej. Marka JakDojade.pl jest coraz bardziej rozpoznawana i przewoźnicy, doceniając nasz wkład, chętnie angażują się w projekty mające na celu wspólne promo-wanie komunikacji miejskiej.

duje się przystanek, jaką linię wybrać (godzi-ny odjazdów są na bieżąco aktualizowane),

najszybciej dotrzeć do celu swojej wyprawy.

duje się przystanek, jaką linię wybrać (godzi-

najszybciej dotrzeć do celu swojej wyprawy.

fot. Shutterstock


Nowoczesne miasta

Na ulicach Białegostoku, Kielc, Lublina już pojawiły się dziesiątki nowych autobu-

sów, do Olsztyna po prawie 50 latach wra-cają tramwaje, a Rzeszów w lipcu podpisał umowę o dofinansowanie transportu miej-skiego z Programu Rozwój Polski Wschod-niej. Nowoczesne pojazdy, elektroniczne karty miejskie, zmodernizowane przystanki i przebudowane ulice to najbardziej chwa-

lone przez mieszkańców korzyści transpor-towej rewolucji w Polsce Wschodniej.

białystok – gruntowny liftingBiałystok w ostatnich latach zmienił się nie do poznania. Liczne inwestycje w mie-ście sprawiły, że stolica Podlasia zachwycazarówno mieszkańców, jak i turystów z Pol-ski i zagranicy. Jednym z obszarów, gdzie

najlepiej widać te zmiany jest transport publiczny. Dużo uwagi poświęcono jego unowocześnieniu. Już w 2005 r. miasto roz-poczęło kompleksowy projekt poprawy jakości transportu publicznego. Ze wzglę-du na skalę, przedsięwzięcie podzielono na 3 etapy, przy czym etap II i III uzyskałydofinansowanie z Programu Rozwój Polski Wschodniej. Białystok zyskał system dyna-micznej informacji pasażerskiej i wprowadził elektroniczną kartę miejską. Przebudowa-no też główne ulice i dokończono budowęobwodnicy śródmiejskiej. Liftingowi pod-dano także białostockie autobusy. Po uli-cach jeździ 48 nowych pojazdów – wszyst-kie nowoczesne i jednolicie oznakowane. Teraz zmodernizowane przystanki infor-mują z daleka o nazwie ulicy i kursujących liniach autobusowych. To wszystko w ra-mach etapu II. W ostatnim etapie przebu-dowane zostaną kolejne ulice oraz wpro-wadzony system zarządzania ruchem. W kwietniu miasto przekazało już miesz-kańcom ostatnią partię nowych autobusów, w sumie 70 klimatyzowanych pojazdów, wyposażonych w pełny monitoring.

transportowa rewolucja W Białymstoku bilet można zakodować na karcie miejskiej, karcie kibica klubu piłkarskiego, legitymacji studenckiej lub skorzystać z elektronicznej portmonetki. W Olsztynie znowu pojawią się tramwaje. A lubelskie trolejbusy odmłodnieją. Miasta w Polsce Wschodniej z pomocą Programu Rozwój Polski Wschodniej całkowicie zmieniają swój transport miejski. Wszystko z myślą o mieszkańcach.

komFoRt I ekologIaBogusław Prokop, dyrektor zarządu Białostockiej Komunikacji Miejskiej

Pasażerowie korzystają dziś z niskopodłogowych, wygodnych autobusów. Są ciche i przyjazne środowisku. Jeśli uruchomimy silniki 70 nowych pojaz-dów to emisja spalin będzie mniejsza niż jednego (!) starego ikarusa. Bilet okresowy można kupić bez wychodzenia z domu. Zamówiony i opłacony bilet następnego dnia rano można zakodować na karcie poprzez czytniki zainstalowane przy każdym wejściu do autobusu. Dzięki temu zrezygno-waliśmy z instalowania biletomatów. W naszym systemie, jako pierwszym w Polsce, funkcjonuje karta kibica na-

szego rodzimego klubu Jagiellonia. Bilety można zakodować też na prawie 40 tysiącach legity-macji studenckich. Posiadając kartę miejską pasażer może też z elektronicznej portmonetki kupić dowolny bilet, na każdą z czterech stref taryfowych nie tylko dla siebie, ale również dla 30 osób razem z nim podróżujących. Elektroniczny bilet jest tańszy niż papierowy, bo koszty dystrybucji doładowań są niższe niż biletów papierowych.

źród

ło: U

M B

iały

stok


Nowoczesne miasta

oszCzędNoŚĆ Czasu Katarzyna Piszczatowska, białostoczanka, często podróżuje autobusami

Największym udogodnieniem jest dla mnie karta miejska i możliwośćzaładowania na nią biletu przez Internet. Jest to wygoda i oszczędnośćczasu. Nie trzeba, tak jak dawniej, stać w kolejce po bilet okresowy. Muszę pochwalić też klimatyzowane wnętrza nowych autobusów i udogodnienia, np. dla osób starszych lub kobiet z wózkiem. Wcześniej takie osoby często miały problemy z wejściem do autobusu – teraz ciężko znaleźć w mieście pojazd, który nie byłby niskopodłogowy.

Jak bYło kIedYŚ?

Jak Jest teRaz?

p Do niedawna tak podróżowało wielu białostoczan. I choć sentyment pozostał, większość pasażerów zdecydowanie chwali sobie nowoczesne autobusy.

p W kwietniu 2012 r. mieszkańcy miasta mogli zobaczyć 70 nowo zakupionych pojaz-dów, które zostały dumnie zaprezentowane na miejskim rynku.

t GPS śledzi trasę. Mieszkańcy z ła-twością sprawdzą, za ile minut ich autobus przyjedzie na elektronicz-nych tablicach, zainstalowanych na 10 przystankach. Mogą też uru-chomić usługę wirtualnego moni-tora na komputerze, tablecie lub telefonie komórkowym z analogicz-ną informacją dla każdego z ponad 800 przystanków. Urządzenia wyko-rzystują technologię GPS, za pomo-cą której śledzą ruch autobusów.

q A jest ich ponad 160 – 43 zakupione w 2007 r., 48 w 2010 r. (etap II) i 70 w 2012 r. (etap III). Są eko, klimatyzowane i dosto-sowane do potrzeb ludzi niepełnosprawnych.

p Ikarusy – te legendarne, choć już mocno wysłużone, pomniki dawnej ery komunikacji miejskiej można było zobaczyć na ulicach w Białymsto-ku jeszcze w 2008 r.

źród

ło: K

lub

Miło

śnik

ów K

omun

ikac

ji M

iejs

kiej

w B

iały

mst

oku

źród

ło: K

lub

Miło

śnik

ów K

omun

ikac

ji M

iejs

kiej

w B

iały

mst

oku

źród

ło: M

. Hoł

owni

a U

M B

iały

stok

źródło: UM Białystok

źród

ło: M

. Hoł

owni

a U

M B

iały

stok

t Podróżować nowoczesny-mi autobusami białostocza-nie mogą po przebudowa-nych i zmodernizowanych drogach miejskich. Na zdję-ciu ul. Zwierzyniecka w Bia-łymstoku.


Nowoczesne miasta

kielce – górskie czy autobusowe wycieczki Mieszkańcy miasta i odwiedzający je goście mogą stanąć przed takim właśnie dylematem. Kielecka komunikacja przeszła ostat-nio metamorfozę. Kusi komfortem i nowoczesnymi rozwiązaniami. To największy ze wszystkich projektów współfinansowanych z fun-duszy unijnych realizowanych przez Kielce. Zbudowano nowe dro-gi, utworzono pętle, zatoki, a nawet 2 dworce autobusowe. Wpro-wadzono system informacji pasażerskiej: tablice informacyjne na przystankach, stronę internetową i serwis mobilny, gdzie można sprawdzić czas przyjazdu autobusów. Na najczęściej uczęszczanych przystankach stoją biletomaty.

WaŻNY kRok dla mIeszkańCÓWTadeusz Sayor, zastępca prezydenta Kielc, pełnomocnik ds. projektu

❚ Które z zadań uznają Państwo za najwięk-szy sukces? To przede wszystkim istotna poprawa infrastruktury drogowej. Bardzo spektaku-larnym, ale mniej kosztownym, okazało się też wprowadzenie Systemu Informacji Pasa-żerskiej. Umożliwia to m.in. wyświetlanie na

tablicach rzeczywistego czasu oczekiwania na autobus danej linii, obserwowanie w czasie rzeczywistym położenia autobusów na tra-sach na stronie www i w telefonie komórkowym oraz rejestrowanie wszystkich danych o ruchu autobusów. W ten sposób zyskujemy też bogaty materiał do analiz rozkładów jazdy i linii oraz dalszego udo-skonalania komunikacji.

❚ Czy docierają do Państwa głosy zadowolonych mieszkańców? Prace nad systemem były uważnie śledzone przez mieszkańców Kielc i lokalne media. Było to zainteresowanie bardzo życzliwe, mieszkańcy doradzali różne rozwiązania, informowali o błędach, a efekt końcowy odebrali bardzo pozytywnie – jako ważny krok w kierunku nowoczesnej, przyjaznej dla pasażerów, komunikacji miejskiej. W najbliższym czasie zamierzamy rozbudować system, zwiększając ilość tablic na przystankach. q Zmiany to przede

wszystkim autobu-sy. Kupiono 40 no-woczesnych pojaz-dów marki Solaris, które obsługują 13 nowo utworzonych linii autobusowych w mieście.

u Dwie z nowo wybudowanych pętli autobusowych w Kielcach wypo-sażono w dworce z zapleczem socjal-nym dla kierowców i pasażerów auto-busów.

źród

ło: U

M K

ielc

e

źród

ło: U

M K

ielc

e

Nowoczesne pojazdy, elektroniczne karty miejskie, zmodernizowane przystanki i prze-budowane ulice to najbardziej chwalone przez mieszkańców korzyści transportowej rewolucji w Polsce Wschodniej.

źródło: UM Lublin


Nowoczesne miasta

mYŚleĆ Jak PasaŻeR Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin

Stworzona w wy niku projektu infra stru ktura drogowa oraz systemy zarządzania ruchem miejskim i transportem publicznym na pew-no wpłyną pozytywnie na życie lublinian oraz sąsiednich gmin. Od samego początku staraliśmy się myśleć jak pasażer i skonstruować projekt tak, aby korzyści z jego realizacji były widoczne w mieście i słu-żyły jego mieszkańcom. Autobusy i trolejbusy będą wygodne, czyste, estetyczne i dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Moż-liwość sprawnego dotarcia autobusem lub trolejbusem w różne zakąt-

ki Lublina jest naszym priorytetem. Chcemy także zainspirować kierowców do zastanowienia się, czy nie warto zmienić środka transportu z własnego na miejski autobus lub trolejbus? Będzie na pewno ekonomicznej, szybciej, co najmniej tak samo wygodnie jak we własnym aucie, a korzyści dla środowiska niewymierne.

szeReg udogodNIeńEwelina Wytrzyszczewska, pasażerka MPK Lublin

Komunikacja miejska w Lublinie rozkwita. Wprowadzono szereg udo-godnień dla pasażerów. Przede wszystkim zakupiono nowoczesne, niskopodłogowe autobusy. Ułatwieniem dla pasażerów są również biletomaty w autobusach oraz możliwość jazdy z przesiadkami na jednym bilecie. Zyskali tez niepełnosprawni. Platformy umożliwiające wejście/wyjście pasażerów na wózkach są dziś standardem. Uważam, że warto jeszcze usprawnić komunikację między przedmieściami Lublina oraz zwiększyć liczby kursów w weekendy.

źród

ło: U

M L

ublin

nież komunikacja miejska w Rzeszowie i w Olsztynie. W stolicy Podkarpacia prze-budują drogi i kupią aż 80 nowych auto-busów. Rzeszowski projekt przewiduje również stworzenie całego systemu infor-matycznego, który wspomoże zarządzanie autobusami. Do Olsztyna wrócą tramwaje. Pojawią się też buspasy, przebudowane zostaną skrzyżowania. Wprowadzony zo-stanie zintegrowany system sterowania ruchem, informacja pasażerska i bilet elek-troniczny. ALEKSANDRA HURYń

ANNA SOŁOMIEWICZ

lublin – historia i nowoczesność Lublin to popularny cel wycieczek tury-stów odwiedzających część Polski położoną po wschodniej stronie Wisły. Oprócz malow-niczych uliczek i zabytków miasto zauroczy również fanów komunikacji miejskiej. Stoli-ca Lubelszczyzny otrzymała dofinansowanie – ponad 300 mln zł – ze środków unijnych ma modernizację transportu publicznego. Zakres działań jest równie imponujący, jak wysokość dofinansowania. Lublin to jedyne, obok Gdyni i Tych, miasto w Polsce, które po-siada czynną trakcję trolejbusową. Tego nie można było pominąć przy realizacji projektu.

Inicjatywa zakłada wybudowanie trak-cji trolejbusowych o długości ponad 26 km i zakup 70 energooszczędnych trolejbusów. Entuzjaści autobusów będą mogli podró-żować setką nowoczesnych niskopodło-gowych pojazdów. Zarówno pasażerowie autobusów, jak i trolejbusów o czasie przy-

jazdu pojazdów zawiadamiać będą tablice elektroniczne umieszczone na przystankach.

Inwestycje w Rzeszowie i olsztynieDzięki dofinansowaniu z Programu Roz-wój Polski Wschodniej odmłodnieje rów-

p Na potrzeby nowej trakcji trolejbusowej przebudowano ulice i skrzyżowania znajdują-ce się w jej obrębie.

u Nowoczesne niskopodłogo-we autobusy marki Mercedes przemierzają już ulice malowni-czego Lublina. A miasto wciąż zakupuje nowe...

Więcej o projektach Programu Rozwój Polski Wschodniej na stronie

www.PolskaWschodnia.gov.pl/projekty


Nowoczesne miasta

Obszary miejskie potrzebują specyficz-nych rozwiązań, które pozwolą im peł-

nić rolę ośrodków kreowania i rozprzestrze-niania wzrostu, a z drugiej strony sprostają wyzwaniom demograficznym, stagnacji gospodarczej oraz innym istotnym trudno-ściom. Dzięki nowym rozwiązaniom miasta nie będą traktowane jedynie jako benefi-cjenci polityki spójności, ale aktywni part-nerzy, na których spoczywać będzie więk-sza odpowiedzialność za zaprojektowanie rozwiązań, a także rezultaty poszczegól-nych działań.

Rozwiązania na szczeblu rządowym Istotne znaczenie ośrodków miejskich dla procesów rozwojowych dostrzega-ne jest również na szczeblu rządowym, gdzie od ponad dwóch lat trwają pra-cę nad włączeniem wymiaru miejskiego w procesy planowania społeczno-go-spodarczego i przestrzennego. W lip-cu 2010 r. przyjęta została Krajowa Stra-tegia Rozwoju Regionalnego na lata 2010–2020, natomiast w grudniu 2011 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w spra-

wie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030[1].

Oba dokumenty strategiczne dostrze-gają kluczowe znaczenie miast dla rozwo-ju całego kraju, jednak ze względu na ich horyzontalny charakter oraz poziom szcze-gółowości konieczne jest opracowanie do-kumentu, który uszczegółowiłby rządową wizję rozwoju miast w ciągu najbliższych lat. Aby skutecznie prowadzić zintegrowa-ną politykę wobec miast, Ministerstwo Roz-woju Regionalnego przystąpiło zatem do prac nad przygotowaniem Krajowej Polityki Miejskiej (KPM), która będzie dokumentem uszczegóławiającym zapisy KSRR i KPZK, wyznaczającym ogólnokrajowe cele doty-czące rozwoju miast.

Głównym celem opracowania KPM jest poprawa efektywności działań podmiotów publicznych i koordynacji polityk sektoro-wych na obszarach zurbanizowanych oraz rozwiązanie kluczowych problemów miast. Krajowa Polityka Miejska zajmować się bę-dzie wspieraniem rozwoju społeczno-go-spodarczego polskich miast oraz ustalać priorytety ich rozwoju, które będą wdraża-

ne w ramach polityki regionalnej, przede wszystkim przy wykorzystaniu środków strukturalnych UE. KPM zawierać będzie ze-staw instrumentów wspierających rozwój obszarów zurbanizowanych, w tym propo-zycje instrumentów zachęcających samo-rządy lokalne do współpracy na obszarach

Polskie miasta przyspieszają

Jednym z najważniejszych założeń nowo projektowanej polityki spójności na lata 2014-2020 jest silne jej powiązanie z wymiarem miejskim. Wynika to ze słusznego przekonania, istniejącego we wszystkich państwach UE, iż to właśnie miasta są katalizatorami kreatywności i innowacyjności, stymulującymi procesy rozwojowe, generującymi największy wkład do PKB, ale także borykającymi się ze specyficznymi problemami i wyzwaniami.

fot.

Shut

ters

tock

funkcjonalnych miast. Wskaże ona ponadto możliwe zmiany prawne, które przyczynią się do rozwoju obszarów zurbanizowanych.

Jednym z ważniejszych założeń przy-świecających pracom nad polityką miej-ską jest skupienie się na miastach rozumia-nych funkcjonalnie, a nie administracyjnie, a więc odwoływanie się do miejskich ob-szarów funkcjonalnych obejmujących za-równo gminy miejskie, miejsko-wiejskie, jak i wiejskie. KPM będzie również stano-wić punkt odniesienia dla działań i strategii podmiotów na poziomie lokalnym.

krajowa Polityka miejska – korzyści dla społeczeństwaU podstaw prac nad polityką miejską leży dążenie do poprawy jakości życia miesz-kańców miast i obszarów je otaczających. Dlatego też Krajowa Polityka Miejska:◗ zaproponuje instrumenty sprzyjające

kompleksowej rewitalizacji obszarów zdegradowanych na terenie miast. Kom-pleksowej, to znaczy nie ograniczającej się tylko do odnowy budynków, placów czy elementów miejskiego krajobrazu jak ławki i kosze na śmieci, lecz obejmującej również działania aktywizujące lokalną społeczność m.in. do działania na rzecz swojej lokalnej wspólnoty, co przyczyni się do rozwiązywania problemów spo-łeczno-gospodarczych występujących na tych obszarach;

◗ będzie wspierać rozwój infrastruktury transportowej na obszarach miejskich, tj. rozwój połączeń drogowych i kolejo-wych, a także systemów transportu pu-blicznego. Tym samym nastąpi popra-wa dostępności komunikacyjnej na linii miasto – obszary sąsiadujące, co może skłonić mieszkańców tych obszarów do poszukiwania miejsc pracy w większej od-ległości od miejsca zamieszkania. Popra-wie ulegnie również standard przewozu osób środkami komunikacji miejskiej;

◗ będzie zawierać również rozwiązania słu-żące poprawie ukształtowania przestrzeni miejskiej, tak by tworzyła ona harmonijną całość (ład przestrzenny), z uwzględnie-niem potrzeb społeczeństwa.

Podział kompetencji Ponieważ krajowa polityka miejska będzie in-tegralną częścią polityki rozwoju, kompeten-cje koordynujące w jej zakresie na poziomie krajowym będzie pełnił minister właściwy ds. rozwoju regionalnego, natomiast na pozio-mie województwa rola ta przypadnie wła-dzom regionu. Równorzędnym partnerem i podmiotem polityki miejskiej, wpisanym w system realizacji polityki miejskiej, będą władze poszczególnych miast oraz gmin wchodzących w skład miejskich obszarów funkcjonalnych, a także władze powiatów.

Obecnie trwają w Ministerstwie Rozwo-ju Regionalnego prace nad „Założeniami

Krajowej Polityki Miejskiej”. Pierwszy projekt dokumentu został zaprezentowany 21 maja 2012 r. podczas konferencji „Miasta w polity-ce rozwoju” i spotkał się z pozytywnym przy-jęciem, zarówno ze strony przedstawicieli władz miejskich, samorządów województw, jak i stowarzyszeń skupiających miasta. Do końca czerwca br. otrzymaliśmy uwagi od ponad 70 podmiotów. Wielu opiniodawców podkreślało swoje zadowolenie z rozpoczę-cia prac nad polityką miejską.

„Założenia (…)”, proponując koncepcje krajowej polityki miejskiej, będą podstawą szerokiej debaty społecznej, poprzedza-jącej wypracowanie finalnych rozwiązań wspomagających rozwój polskich miast. Opracowana na ich podstawie Krajowa Po-lityka Miejska, zgodnie z przyjętym harmo-nogramem prac, powinna zostać przyjęta przez Radę Ministrów w czwartym kwarta-le bieżącego roku.

Istotnym elementem budowania krajowej polityki miejskiej są rekomendacje zawar-te w „Przeglądzie krajowej polityki miejskiej w Polsce”, opracowanym na zlecenie Mini-sterstwa Rozwoju Regionalnego przez Orga-nizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Jest to pierwszy przegląd tego typu na świecie opracowany przez OECD. Celem przeprowadzenia tego przeglądu było prze-analizowanie wpływu bezpośredniego i po-średniego polityk rządu oddziałujących na rozwój obszarów miejskich w wymiarach ekonomicznym, społecznym i przestrzen-nym, a także kwestii związanych z zarządza-niem rozwojem miast.

Jednocześnie zachęcam Państwa do za-poznania się z przygotowanym w MRR, w pierwszej połowie 2010 r., opracowaniem „Raport wprowadzający Ministerstwa Rozwo-ju Regionalnego na potrzeby przygotowania Przeglądu OECD Krajowej Polityki Miejskiej w Polsce”, które zawiera kluczowe dane oraz informacje na temat trendów społeczno-go-spodarczych i przestrzennych na obszarach miejskich w Polsce oraz informacje na temat polityk mających wpływ na rozwój obszarów miejskich, a także zaangażowanych w niego instytucji i organizacji[2].

MACIEJ KOLCZYńSKI

[1] Opublikowana dnia 27 kwietnia 2012 r. w Mo-nitorze Polskim (Monitor Polski 2012, poz. 252) jako załącznik do Uchwały Nr 239 Rady Mini-strów z dnia 13 grudnia 2011 r.

[2] Dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego pod adresem: http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_regionalna/rozwoj_miast/rozwoj_miast_w_polsce/strony/rozwoj_miast_w_polsce.aspx


Nowoczesne miasta

fot.

Shut

ters

tock


Nowoczesne miasta

Dzięki programom EWT możliwe jest dofinansowanie międzynarodowych

i transgranicznych projektów. Na ten cel Polska uzyskała z unijnego budżetu ponad 557 milionów euro.

Wiele realizowanych przedsięwzięć zwięk-sza atrakcyjność miast oraz poprawia warun-ki życia ich mieszkańców – zarówno poprzez inwestycje, polegające na modernizacji in-frastruktury i jej wyposażenia, jak i poprzez szereg tzw. projektów miękkich, związanych z edukacją, rozwojem zasobów ludzkich. Przyczynia się również do wzmocnienia inte-gracji między miastami podzielonymi przez granice państwowe, a w konsekwencji do po-wstawania Euromiast. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów.

Promowanie kreatywności i ekologiiPodniesienie konkurencyjności oraz atrak-cyjności miast oraz złagodzenie skutków ich oddziaływania na środowisko natural-ne stanowią priorytety Programu dla Euro-py Środkowej. Przykładami projektów, któ-re wpisują się w te działania są: „Creative Cities”, „Trolley” i „CobraMan”.

„Creative Cities” wykorzystuje potencjał branż kreatywnych, tj. reklama, projekto-wanie graficzne i wzornictwo przemysło-we, przemysł filmowy, fotografia, media, wydawnictwa elektroniczne, przemysł muzyczny oraz sztuki wizualne i scenicz-

ne, na rzecz zwiększenia konkurencyjno-ści i atrakcyjności miast. Partnerzy projek-tu łączą siły, aby zainicjować powstanie ponadnarodowych klastrów miast Europy Środkowej, a także promować przedsiębior-czość oraz wspierać potencjał branż kre-atywnych. Dodatkową wartością z udziału w przedsięwzięciu jest promocja uczestni-czących w nim 10 środkowoeuropejskich ośrodków miejskich (z Polski: Gdańsk) po-przez międzynarodowy marketing (więcej: www.creativecitiesproject.eu).

Celem projektu „Trolley” jest promocja ekologicznego transportu lokalnego. Ini-cjatywa ma się przyczynić do polepsze-nia dostępności transportowej w obrębie miast Europy Środkowej, ze szczególnym

uwzględnieniem transportu miejskiego. Projekt koncentruje się na promocji tro-lejbusów, jako wydajnych i trwałych środ-ków lokomocji, a także jako alternatywy dla tramwajów i autobusów. W Gdyni oraz w innych miastach partnerskich: Salzbur-gu, Brnie, Eberswalde, Parmie, Lipsku oraz w Szeged organizowane są Europejskie Dni Trolejbusa (więcej: www.trolley-project.eu).

Ważną rolę w unikaniu nadmiernego rozrostu miast i poprawie jakości środowi-ska miejskiego odgrywa również rewitaliza-cja terenów zdegradowanych. Założeniem projektu „CobraMan” jest wypracowanie koncepcji zarządzania terenami poprze-mysłowymi. W projekcie uczestniczy pięć miast z Polski, Niemiec, Czech i Słowenii

Rozwój miast ponad granicamiProgramy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) wspierają modernizację i rozwój miast. W odróżnieniu od innych programów, pozwalają realizować te cele we współpracy z partnerami z zagranicy.

fot.

Stad

t Gub

en

fot.

Mia

sto

Gdy

nia

p Wyspa Teatral-na – miejsce spo-tkań mieszkańców Euromiasta Gubin/Guben.

t Pokaz trolejbu-sów podczas pierw-szej edycji Europej-skich Dni Trolejbusa.


Nowoczesne miasta

oraz uczelnie i instytuty badawczo-nauko-we. Dzięki pilotażowi projektu, w Bydgosz-czy zrekultywowano teren nad brzegiem Brdy, na którym w przyszłości powstanie plac zabaw dla dzieci. Opracowano rów-nież i wdrożono program studiów pody-plomowych dotyczących zarządzania tere-nami poprzemysłowymi na uczelni w tym mieście i w Ostrawie. Na stronie projektu www.cobraman.ce-eu dostępny jest link do platformy e-learningowej dotyczącej rekultywacji obszarów miejskich. Inną ko-rzyścią płynącą z projektu jest stworzenie w Urzędzie Miasta Bydgoszczy stanowiska menadżera ds. terenów poprzemysłowych.

Przestrzeń publiczna miastW ramach Programu Południowy Bałtyk, realizowany jest projekt przekształcenia oświetlenia miast poprzez wykorzystanie technologii LED. Partnerzy z Polski, Niemiec, Szwecji i Litwy wspólnie poszukują nowych sposobów oświetlenia parków, ścieżek ro-werowych, obiektów kulturalnych, szkół, terenów wiejskich itp. Oszczędność ener-gii, ochrona środowiska oraz podnoszenie świadomości na temat gospodarowania zasobami energetycznymi to podstawowe cele tego przedsięwzięcia. Gdańsk to jedno z miast realizujących pilotaż. Wykorzystano inspirujący sposób na instalację oświetle-niową – diody ukryto pod żółtymi lampami wykonanymi z żywicy epoksydowej, wyglą-dem przypominającymi bursztyny. Lampy umieszczono w ziemi – są w stanie utrzy-mać ciężar stojących na nich ludzi. Oświe-tlenie jest podłączone do systemu stero-wania, co pozwala na jego samodzielne funkcjonowanie. „Bursztynowe lampy” wy-glądają szczególnie interesująco po zmierz-chu (więcej: www.ledlightproject.eu).

Poprawie jakości infrastruktury miej-skiej służą również projekty realizowane na polsko-słowackim pograniczu. W obrębie Pienińskiego Parku Narodowego, wzdłuż potoku Grajcarek w Szczawnicy, wybudo-wana została promenada spacerowa oraz kładka dla pieszych nad strumieniem. Pro-menada została wybrukowana i oświetlo-na, wzdłuż niej zasadzono zieleń i ustawio-no ławki do odpoczynku. Deptak stał się ulubionym miejscem spacerów mieszkań-ców, jak i turystów odwiedzających miasto (więcej: www.szczawnica.pl).

W Starym Sączu i Lewoczy podjęto nato-miast inicjatywę mającą na celu poprawę estetyki przestrzeni historycznej i stworze-nie ciekawych produktów turystycznych. Na rynku Starego Sącza odnowiono fasa-dy budynków, zainstalowano także stylowe szyldy – kute, rzeźbione i malowane, nawią-zujące do dawnych tradycji handlowych.

W podobny sposób wykonano tablice in-formacyjne dla turystów. Podkreślają one specyficzną tradycję miasteczka i pomagają tworzyć jego niepowtarzalny klimat. Ponad-to wydana została książka promująca oba miasta. Autor barwnym językiem opisuje ich historię, przytacza anegdoty, radzi gdzie się zatrzymać, gdzie spróbować regionalnych specjałów. Publikacja stanowi niezbędnik dla każdego turysty odwiedzającego Stary Sącz i Lewoczę. Ze strony projektu możliwe jest także ściągnięcie na telefon komórkowy bezpłatnej aplikacji z trasami turystycznymi po Starym Sączu (więcej: www.staryszcz- -lewocza.eu).

euromiasto Miasto Gubin/Guben, podzielone po dru-giej wojnie światowej w związku ze zmiana-mi granic na polską i niemiecką część, obec-nie odzyskuje swoje znaczenie jako jeden organizm miejski. Dzięki Programowi Polska--Brandenburgia, wzdłuż niegdyś granicznej Nysy Łużyckiej, zrealizowano projekty, któ-rych celem był rozwój turystyki wodnej i za-gospodarowanie nabrzeża. Opracowano i stworzono wspólną trasę kajakową, powsta-ły ścieżki spacerowo-rowerowe i obiekty ma-łej architektury, zadbano także o zieleń miej-ską. Zrewitalizowano teren Wyspy Teatralnej, gdzie odbywają się liczne imprezy polsko--niemieckie, w których wspólnie biorą udział mieszkańcy całego Euromiasta. Pozyskano także środki na modernizację obiektów rekre-acyjno-sportowych: hali sportowej w Gubi-nie oraz Centrum Sportowego Obersprucke w Guben (więcej: www.gubin.pl).

ALEKSANDRA REDUCH

MARTA RYŻEWSKA

fot.

Gm

ina

Star

y Są

cz

fot.

City

of K

alm

ar

p Lampy LED imitujące bursztyny pod wiaduktem przy ul. Szopy w Gdańsku.

p Stylowe szyldy na rynku Starego Sącza.


Fundusze na czasie

O wyjątkowości programów EWT na tle innych instrumentów UE świadczy ich

międzynarodowy charakter. Kluczowa jest zasada, że wsparcie z programów otrzy-mują tylko działania realizowane wspólnie przez partnerów z różnych krajów.

międzynarodowa współpracaWszystkie programy współpracy terytorial-nej obejmują co najmniej dwa państwa Unii. W drodze negocjacji państwa-part-nerzy wybierają jedno, które będzie pełniło funkcję Instytucji Zarządzającej. Należy jed-nak podkreślić, że wszystkie najważniejsze decyzje w programach, w tym wybór pro-jektów, dokonywane są z udziałem wszyst-kich państw objętych danym programem.

Międzynarodowe są również poszczegól-ne projekty. Dzięki takiemu rozwiązaniu pro-gramy sprzyjają nawiązywaniu partnerstw pomiędzy podmiotami z całej Europy. Reali-zowane partnerstwa pomagają też w inte-gracji społeczności zamieszkujących obsza-ry przygraniczne i przygotowują podmioty otrzymujące wsparcie do funkcjonowania na zintegrowanym rynku europejskim.

Charakter wspieranych działańZaletą programów EWT jest ich różnorod-ność. Wyróżnia się ich trzy podstawowe typy: programy transgraniczne, transna-rodowe i międzyregionalne. Dodatkowo, z państwami spoza UE realizowane są pro-gramy współpracy transgranicznej Europej-skiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partner-stwa. Dla osób po raz pierwszy stykających się z problematyką współpracy terytorial-nej podział ten może nie być zbyt klarow-ny. Zasadniczą różnicą jest zakres teryto-rialny, w ramach którego można realizować wspólne przedsięwzięcia: obszary przyle-gające do granic państwowych w wypad-ku programów współpracy transgranicznej, duże zgrupowania europejskich regionów z kilku lub kilkunastu państw w ramach programów współpracy transnarodo-wej oraz wszystkie regiony UE w zakresie współpracy międzyregionalnej.

Obok zasięgu geograficznego poszcze-gólne typy programów są zróżnicowane pod względem tematyki. Programy trans-graniczne służą przede wszystkim budo-waniu więzi łączących społeczności po obu stronach granicy. Ich realizacja wpływa na

zintensyfikowanie współpracy poprzez wzrost liczby wspólnych inicjatyw dotyczą-cych między innymi ochrony środowiska, rozbudowy infrastruktury, wymiany kul-turalnej czy wzajemnych kontaktów mło-dzieży. Z kolei programy transnarodowe stanowią szansę dla wsparcia bardziej inno-wacyjnych projektów dotyczących zagad-nień istotnych dla obszarów należących do kilku państw i sprzyjają zintegrowane-mu rozwojowi UE poprzez inicjowanie pla-nów i koncepcji prowadzących do realizacji wspólnych, ponadnarodowych przedsię-wzięć. Współpraca międzyregionalna, obej-mująca obszar całej UE służy wymianie do-

eWt – współpraca prawdziwie europejska Kiedy mowa o unijnych funduszach, uwaga koncentruje się na ogół na programach pozwalających sfinansować kosztowne inwestycje, które szybko i spektakularnie zmieniają oblicze Polski. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) są skromniejsze pod względem finansowym, ale stanowią istotne uzupełnienie instrumentów wspierania rozwoju regionów. Jak żadne inne pozwalają na zbliżenie i lepsze wzajemne zrozumienie społeczeństw państw Unii Europejskiej.

PRogRamY eWt zNoszą gRaNICeElżbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego

Największa siła programów EWT wynika z faktu, że oprócz wymiernych efektów, w postaci wykorzystanych środków i zrealizowanych za nie in-westycji, oferują też coś więcej – możliwość działania ponad granicami na rzecz wspólnych celów. Z jednej strony, niezwykle cenna jest współ-praca regionalnych i lokalnych instytucji z różnych państw, która pozwala na dzielenie się doświadczeniem i upowszechnianie najlepszych praktyk. Dlaczego nie skorzystać z doświadczeń sąsiadów lub podzielić się własny-mi? Po drugie, z programów tych finansowane są często niewielkie projek-

ty, zmieniające życie lokalnych społeczności i pozwalające im samym zadbać o własne otoczenie. Dla Polski i innych państw Europy Środkowej, możliwość takiej oddolnej inicjatywy i samodzielnej współpracy jest szczególnie cennym doświadczeniem

PRogRamY eWt z udzIałem PolskI

Ê Europejska Współpraca Terytorialna w Polsce: www.ewt.gov.pl

Ê Polska-Meklemburgia/Pomorze Przed-nie-Brandenburgia: www.interreg4a.info

Ê Polska-Brandenburgia: www.plbb.eu

Ê Polska-Saksonia: www.sn-pl.eu

Ê Czechy-Polska: www.cz-pl.eu

Ê Polska-Słowacja: www.plsk.eu

Ê Południowy Bałtyk: www.southbaltic.eu

Ê Polska-Litwa: www.lietuva-polska.eu

Ê Polska-Białoruś-Ukraina: www.pl-by-ua.eu

Ê Litwa-Polska-Rosja: www.lt-pl-ru.eu

Ê Region Morza Bałtyckiego: wwweu.baltic.net

Ê Program dla Europy Środkowej: www.central2013.eu

Ê INTERREG IV C: www.interreg4c.eu

25Fundusze Europejskie w Polsce 25Fundusze Europejskie w Polsce

świadczeń i dobrych praktyk, a tym samym wzmacnia potencjał instytucji i samorzą-dów w zakresie mechanizmów wspierania rozwoju regionalnego.

Współpraca terytorialna w PolscePolska uzyskała pierwsze doświadczenia w realizacji programów współpracy teryto-rialnej jeszcze przed przystąpieniem do Unii, głównie w ramach Programu PHARE CBC. Od 2004 r. Polska uczestniczy na równych prawach z pozostałymi członkami Unii w re-alizacji wspólnych programów współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyre-gionalnej.

Polskie instytucje aktywnie włączyły się w tworzenie międzynarodowych projek-tów dofinansowanych z programów EWT. Dzięki takiej postawie tworzą się międzyna-rodowe partnerstwa obejmujące całą Euro-pę, poprawia się m.in. dostępność komu-nikacyjna obszarów transgranicznych oraz możliwa jest wymiana doświadczeń po-między instytucjami, samorządami i przej-mowanie dobrych doświadczeń w zakresie zarządzania rozwojem regionalnym.

W obecnej perspektywie Polska uczestni-czy w dziesięciu programach EWT, tj.: w sied-miu współpracy transgranicznej, w dwóch programach transnarodowych: Region Mo-

rza Bałtyckiego i Europa Środkowa, oraz w programie współpracy międzyregional-nej INTERREG IV C. Dodatkowo, Polska bie-rze udział w dwóch programach współpracy transgranicznej z państwami spoza UE: z Bia-łorusią, Rosją i Ukrainą.

Przyszłość europejskiej Współpracy terytorialnejProgramy EWT cieszą dużym uznaniem in-stytucji unijnych. Dzieje się tak, ponieważ programy te, przy relatywnie niewielkich nakładach, przynoszą konkretne korzyści społecznościom lokalnym na obszarach przygranicznych i sprzyjają europejskiej integracji. O uznaniu dla wagi programów EWT świadczy propozycja Komisji Europej-skiej, aby w nowej perspektywie budżeto-wej na lata 2014-2020 ich łączny budżet wzrósł do 11,7 mld Euro, co stanowi około 30% zwiększenie środków w porównaniu do dostępnych obecnie.

Z inicjatywy Komisji oraz państw człon-kowskich UE, 21 września został ogłoszony „Europejskim Dniem Współpracy”. W tym dniu ponad 80 programów zorganizu-je wydarzenia promujące ideę współpra-cy wśród obywateli EU. Więcej informacji na ten temat jest dostępnych na stronach: www.ewt.gov.pl oraz www.ecday.eu.

PRzYszłoŚĆ NaleŻY do PRoJektÓW PoNadNaRodoWYChJan Olbrycht, poseł do Europarlamentu

Większość polityk europejskich jest programowana na poziomie Wspólnoty, ale realizowana przez władze krajów członkowskich. Za-pewne Ojcowie Europy wyobrażali sobie, że przyszłość należy do projektów realizowanych wspólnie, wykraczających poza granice na-rodowe. Działaniami spełniającymi te oczekiwania są projekty reali-zowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Współpraca terytorialna”. To prawdziwie „europejska część” poli-tyk europejskich – projekty przygotowywane wspólnie przez przed-

stawicieli władz lokalnych i regionalnych z różnych państw członkowskich. To często projekty niełatwe, wymagające silnego zaangażowania i przezwyciężenia barier administracyjnych, ale ich europejska wartość dodana jest niekwestionowana.

Fundusze na czasie

opra

c. W

ydzi

ał M

onito

ringu

i Ew

alua

cji,

DW

T, M

RR

Programy z udziałem Polski


Fundusze na czasie

Impulsem dla ogłoszenia konkursu stały się prace nad wdrażaniem Krajowej Stra-

tegii Rozwoju Regionalnego 2010-2020 dotyczące m.in. systemu monitorowania i wspierania usług publicznych. Usługi pu-bliczne, które są przedmiotem zaintereso-wania to usługi edukacyjne, zdrowotne, komunikacyjne, komunalne i kulturalne. Szczególna uwaga skierowana powinna być na wspieranie tego typu działalności na obszarach wiejskich. W efekcie, w kon-kursie preferowane będą działania ukierun-kowane na pomoc tego typu obszarom. Nie oznacza to, że inne obszary pozostaną wykluczone.

analiza w trzech wymiarachBy ocenić sposób, w jaki świadczona jest

usługa publiczna pod uwagę powinny być brane: dostępność, jakość i efektywność. Jako dostępność rozumie się możliwość skorzystania z usługi przez osoby nią zainte-resowane, jakość wiąże się z poziomem za-

spokojenia oczekiwań klientów, natomiast efektywność to relacja między korzyściami i kosztami. Konkurs zakłada, że pełna analiza usług pod kątem tych trzech wymiarów powinna przyczynić się do poprawy zarządzania usługa-mi na poziomie lokalnym oraz do lepszego dostosowania przy-gotowywanych centralnie instrumentów polityki roz-woju do lokalnych po-trzeb i uwarunkowań.

Konkurs jest instrumentem tym bar-dziej wymagającym, że w jego ramach przewidziana jest ograniczona pula środków i określony termin na składa-nie wniosków. Można dostać maksymal-nie 2 mln zł, ale wymagany jest też wkład własny – 10% kosztów projektu. Dofinan-sowanie otrzymają tylko autorzy najlep-szych projektów, zakładających rezultaty w pełni zgodne z celami konkursu, najle-piej realizowanych również z innymi part-nerami. Projekty muszą być także zreali-zowane do 31 grudnia 2014 r.

Nowe sposoby pozyskania środków z PoPtWraz ze zmianą Programu Pomoc Techniczna 2007-2013 pojawiły się nowe możliwości pozyskiwania środków dla jednostek samorządu terytorialnego (JST). Związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego to niektóre z nowych instytucji wspieranych w ramach POPT. Z myślą o tych organizacjach przygotowana została odmienna forma ubiegania się o przyznanie środków na realizację projektów: zamiast składania wniosków o dofinansowanie – konkurs dotacji.

fot. Schutterstock

Jednym z celów kon-kursu jest zwiększenie aktywności i zaangażo-wania obywateli w ży-cie samorządu, czyli w tworzenie społeczeń-stwa obywatelskiego.

Szczegółowe

informacje

www.eog.gov.pl

Szczegółowe

informacje

www.popt.gov.pl


Fundusze na czasie

Rozbudowane celePomysłodawcom konkursu przyświe-cała idea upowszechniania kwestii traktowania usług publicznych jako narzędzi polityki rozwo-ju, wzmocnienia zdolności JST do świadczenia usług pu-blicznych o wysokiej dostęp-ności i jakości oraz wspie-rania współpracy między JST w zakresie realizacji tych usług. Celem konkursu jest również zwiększenie aktyw-ności i zaangażowania obywateli w życie samorządu, a więc postawie-nie kolejnego kroku w kierunku tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Dopełnie-niem założeń konkursowych będzie wy-miana dobrych praktyk pomiędzy JST oraz pogłębienie i uporządkowanie wiedzy nt. świadczonych sług publicznych.

W konkursie będą mogły być realizowa-ne przykładowo takie działania jak: analiza zapotrzebowania na wybrane usługi pu-bliczne, zwiększenie wykorzystania tech-

nologii informatycznych na rzecz popra-wy jakości usług publicznych czy diagnoza przyczyn niesatysfakcjonującej dostępno-ści tych usług.

Instytucja Zarządzająca POPT przewiduje realizację kolejnego konkursu, dotyczące-go stworzenia strategii przygotowania ob-szarów funkcjonalnych i opierający się na wspieraniu jednostek samorządu terytorial-nego. Finansowane będą działania mające na celu wsparcie przygotowania inwestycji lub projektów poprzez tworzenie eksper-tyz, planów i strategii, wsparcie eksperckie, doradztwo czy analizy finansowe. To z ko-lei przedsięwzięcie będzie miało dwie edy-cje: pierwszą w II połowie 2012 r., natomiast drugą – w 2013 r.

Więcej informacji na ten temat znaleźć można na www.popt.gov.pl

KATARZYNA JOACHIMEK-RZEPCZAK

oświata

strażpożarna energetyka

służbazdrowia

wojsko

policja

transportmiejski

budownictwosocjalnetelekomu-

nikacja

gospodarkaodpadami

woda

biblioteki

ochronaśrodowiska

opiekaspołeczna

Szczegółowe

informacje

www.eog.gov.pl

Szczegółowe

informacje

www.popt.gov.pl

Szczegółowe

informacje

www.eog.gov.pl

Szczegółowe

informacje

www.popt.gov.pl

W I etaPIe koNkuRsu FINaNsoWaNe będą dzIałaNIa zWIązaNe z:

Ê wyznaczeniem obszarów funkcjonalnych (miast z powiązanymi obszarami wokół nich),

Ê przygotowaniem dokumentacji projekto-wej dla inwestycji finansowanych ze środ-ków UE, w tym dokumentów przetargo-wych, analiz finansowych,

Ê doradztwem przy przygotowaniu inwe-stycji,

Ê analizą struktury organizacyjnej JST,

Ê podnoszeniem kompetencji pracowni-ków JST,

Ê wymianą doświadczeń między JST,

Ê wyznaczaniem obszarów zdegradowa-nych w gminach – strategie rozwoju tych obszarów.

FINaNsoWaNe dzIałaNIa:

Ê badania i analizy (w tym społeczne: jakościowe i ilościowe),

Ê ekspertyzy,

Ê doradztwo,

Ê szkolenia,

Ê wymiana doświadczeń, współpraca bliźniacza po-między JST,

Ê narzędzia informatyczne ułatwiające współpracę i porównywanie wyników działań


Fundusze na czasie

W spotkaniu, któremu przewodniczył wiceminister rozwoju regionalne-

go Paweł Orłowski, wzięli udział również Mieczysław Struk - Marszałek Wojewódz-twa Pomorskiego, Wiesław Byczkowski – Wicemarszałek Województwa Pomor-skiego oraz Zoltan Kazatsay – zastępca Dyrektora Generalnego Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Inte-gracji w Komisji Europejskiej.

W konferencji uczestniczyli ponadto przedstawiciele wszystkich instytucji zaan-gażowanych w realizację Programu Kapi-tał Ludzki w Polsce, przedstawiciele Komi-sji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i innych instytucji unijnych, a także przed-stawiciele państw członkowskich, partne-rzy społeczno-gospodarczy oraz eksperci zajmujący się tematyką związaną z EFS.

Głównym celem konferencji była dys-kusja na temat wyzwań stojących przed regionalnymi programami operacyjnymi współfinansowanymi z Europejskiego Fun-duszu Społecznego w perspektywie finan-sowej na lata 2014-2020. Doświadczenia państw członkowskich, które w obecnej perspektywie finansowej mają w strukturze

wdrażania EFS regionalne programy ope-racyjne pokazały, że nie ma uniwersalnych rozwiązań, a każde państwo członkowskie powinno podejmować decyzję w sprawie układu programów operacyjnych biorąc pod uwagę szereg zmiennych. Najważniej-sze wnioski z dyskusji dotyczą konieczności zdefiniowania wspólnej wizji celów i zało-żeń w poszczególnych politykach społecz-nych, która powinna dotyczyć wszystkich szczebli zarządzania. Regionalne programy operacyjne nie mogą zatem być osadzone w próżni, lecz w szerszym kontekście stra-tegicznym. Ponadto, niezwykle istotne jest dokonanie analizy własnych potrzeb i po-tencjałów przez regiony, tak by mogły one poprzez dopasowane działania realizować cele krajowe i europejskie. Podczas debaty podkreślano także, że zakres zadań do reali-zacji na poziomie krajowym i regionalnym powinien wynikać z możliwości rozwiąza-nia określonych problemów społecznych na danym poziomie. Jednocześnie bardzo ważne jest zachowanie komplementarno-ści i synergii realizowanych działań. Wy-zwaniem na przyszły okres programowa-nia jest również większe zorientowanie na

efekty oraz poszukiwanie bardziej precyzyj-nych sposobów ich mierzenia.

Więcej informacji nt. konferencji, w tym materiały i prezentacje można znaleźć na stronie internetowej: https://www.mrr.gov.pl/konferencje/esfconference/kon‑ferencja/pl/aktualnosci/strony/aktual‑nosci.aspx

o przyszłości europejskiego Funduszu społecznego

p Uczestnicy lipcowej konferencji p Od lewej: podsekretarz stanu Paweł Orłowski, marszałek Mieczysław Struk i wicemarszałek Wiesław Byczkowski

p Zoltan Kazatsay – zastępca Dyrektora Ge-neralnego Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnie-nia, Spraw Społecznych i Integracji Komisji Europejskiej.

Większa decentralizacja Europejskiego Funduszu Społecznego w kolejnej perspektywie 2014-2020 była tematem międzynarodowej konferencji pn. Regionalne programy operacyjne w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – scenariusze na przyszłość, która odbyła się 3-4 lipca br. w Gdańsku.


Fundusze na czasie

Ze szwajcarskich pieniędzy skorzystają głównie samorządy, ale także jednostki

badawcze, domy opieki społecznej i organi-zacje pozarządowe. Spora suma została prze-znaczona na wsparcie sektora prywatnego – mówi Małgorzata Wierzbicka, dyrektor Departamentu Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej w Ministerstwie Roz-woju Regionalnego. Dofinansowanie przy-

znano m.in. na inwestycje w rozwój trans-portu lokalnego i regionalnego, energię odnawialną, gospodarkę odpadami stały-mi, profilaktykę zdrowotną oraz ochronę granic. Przykładowo, województwo lubel-skie otrzyma ponad 13,2 mln CHF na bu-dowę systemu gospodarowania odpadami azbestowymi, Urząd Marszałkowski Wo-jewództwa Pomorskiego 8,9 mln CHF na zakup czterech spalinowych pociągów do obsługi połączenia Malbork-Grudziądz, na-tomiast Powiat Suski 4,8 mln CHF na mon-taż kolektorów słonecznych na ok. 2300 budynkach mieszkalnych i regionalnym szpitalu w Suchej Beskidzkiej.

Polska południowo-wschodniaSzwajcarsko-Polski Program Współpracy obejmuje swoim zasięgiem całą Polskę, przy czym co najmniej 40% środków zostanie przeznaczone na wsparcie czterech woje-wództw południowo-wschodnich: lubel-skiego, małopolskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. Przykładowo jedynie na terenie tych województw będą realizowa-ne przedsięwzięcia mające na celu rozwój

lokalnej przedsiębiorczości i przetwórstwa produktów rolnych. Fundacja „Partnerstwo dla Środowiska” otrzyma 3,57 mln CHF na wypracowanie systemu identyfikacji i pro-mocji produktów lokalnych. Wypracowane w ten sposób przychody będą inwestowa-ne w rozwój regionów pochodzenia pro-duktów.

Nie tylko „duże” projektyProgram szwajcarski wspiera generalnie „duże” projekty (całą kwotę 464,5 mln CHF przeznaczono na realizację 58 projektów). Stworzono jednak możliwość aplikowania o mniejsze środki. Szansę taką uzyskały m.in. organizacje pozarządowe, małe i średnie przedsiębiorstwa, domy pomocy społecznej czy ośrodki opiekuńczo-wychowawcze.

Więcej informacji można znaleźć na stro-nie: www.programszwajcarski.gov.pl

MONIKA SIERADZAN

szwajcarskie pieniądze rozdzieloneSzwajcarsko-Polski Program Współpracy wkroczył w drugą fazę realizacji. Do czerwca 2012 r. zakontraktowano całość przyznanych Polsce środków, tj. ponad 464,5 mln CHF. Oznacza to przejście do kolejnego etapu: wdrażania projektów. Potrwa on do połowy 2017 roku.

PlaNoWaNe koNkuRsYW ramach niektórych wyłonionych projektów odbędą się konkursy (tzw. re-granting).

Ê W ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych na aktywizację spo-łeczeństwa obywatelskiego odbędą się dwa nabory: na projekty duże (28 września – 28 listopada 2012 r.) i pro-jekty małe (30 marca – 30 maja 2013 r.).

Ê W ramach Funduszu Partnerskiego na wzmacnianie polsko-szwajcarskich partnerstw pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, partnerami społecznymi i instytucjami ogłoszono drugi nabór wniosków, który potrwa do 28 grudnia 2012 r.

Ê W ramach Funduszu Stypendialne-go na wyjazdy stypendialne polskich naukowców do Szwajcarii odbędą się 2 nabory, które potrwają od 1 września do 1 listopada w latach 2012 oraz 2013.

Ê W ramach pilotażowych projektów MŚP dotyczących wdrażania idei spo-łecznej odpowiedzialności biznesu od-będą się dwie rundy konkursu dla MŚP. Ogłoszenie pierwszej z nich nastąpi na przełomie III i IV kwartału 2012 roku, natomiast ogłoszenie II rundy, na prze-łomie II i III kwartału 2013 r.

Ê Nabory w zakresie poprawy po-ziomu usług opieki społecznej będą ogłaszane indywidualnie przez ośrodki polityki społecznej w czterech województwach Polski południowo - wschodniej, począwszy od 2012 r.

u Podział środków Szwajcarsko-Pol-skiego Programu Współpracy

zarządzanieprogramemprzez Szwajcarię

47,7

mln

CHF

24,4

5 m

ln C

HF

32 mln CHF

189,9 mln CHF

9,8

mln

CHF67,9 m

ln CHF

17 mln CHF

21,9 mln CHF

12 mln CHF

30,2 mln CHF

36,6 mln CHF alokacje specjalne

program badawczy

fundusz stypendialny

opieka społeczna

ochrona zdrowia

sektor prywatny

bioróżnorodność

infrastrukturaśrodowiskowa

ochrona granic

rozwój regionalny


Fundusze na czasie

Radzimy, jak korzystać z FunduszyWsparcie dla miast

❚ Katarzyna z Białegostoku: Jadąc na wakacje wielokrotnie widziałam tablice in-formujące o dofinansowaniu budowy tra-sy z Funduszy Europejskich. Czy miasta też mogą starać się o takie środki?

Justyna Wieprzkowicz: Centralny Punkt Infor-macyjny Funduszy Europejskich

Miasta mają duże możliwości korzystania z Funduszy Europejskich. Większość kon-kursów już została zakończona, dlatego teraz bardziej możemy mówić o efektach tych konkursów.

Miasta, jako jednostki samorządu teryto-rialnego (JST), mogły ubiegać się o dofinan-sowanie na budowę lub modernizację infra-struktury drogowej. Wsparcie na ten cel jest przyznawane w ramach programów regio-nalnych, Programu Infrastruktura i Środowi-sko oraz Programu Rozwój Polski Wschodniej.

Programy regionalne realizowane są na poziomie województw. Dzięki ich wsparciu istnieje możliwość dofinansowania zarówno dróg gminnych, powiatowych oraz woje-wódzkich. Każdym regionalnym programem zajmuje się inny Urząd Marszałkowski. Z tego powodu warunki, jakie muszą spełnić wnio-skodawcy, różnią się np. co do terminów na-borów wniosków, budżetów, kryteriów, czy też nazw poszczególnych części programów.

Również w ramach Programu Infrastruk-tura i Środowisko, część VIII „Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe”, mia-sta ubiegały się o wparcie związane m.in. z po-prawą bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Obejmuje ono polepszanie wyposażenia dróg krajowych w urządzenia zwiększające bezpieczeństwo ruchu oraz przedsięwzię-cia mające na celu zmianę postaw i zacho-wań uczestników ruchu. Jednym z przykła-dów projektu, który otrzymał dofinansowanie w ramach Programu Infrastruktura i Środowi-sko jest „Budowa drogi krajowej łączącej ob-

wodnicę północną miasta Rzeszowa z drogą ekspresową S-19 i autostradą A-4”. Beneficjen-tem Działania jest Miasto Rzeszów.

W ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej realizowane są projekty o klu-czowym znaczeniu dla rozwoju społeczno--gospodarczego pięciu województw Polski Wschodniej: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmiń-sko-mazurskiego. Finansowane są m.in. in-westycje zakładające budowę lub moder-nizację wybranych odcinków dróg oraz obwodnic, a także budowę nowych mo-stów czy wiaduktów w ramach części IV: „In-frastruktura transportowa”. Łącznie z progra-mu powstanie ponad 20 obwodnic i kilkaset km dróg w Polsce Wschodniej. Wiele z tych projektów realizują miasta. Przykładem jest Białystok, w ktorym budowana jest tzw. Tra-sa Generalska, czyli obwodnica miasta obej-mującą m.in. przebudowę ul. Gen. Maczka oraz ul. Gen. Andersa.

Inwestycje w obszary miejskie ❚ Anna ze Stargardu Szczecińskiego:

Z jakich źródeł możliwe jest sfinansowanie przebudowy i rewitalizacji rynku miejskiego?

Agnieszka Pogorzelska: Centralny Punkt Infor-macyjny Funduszy Europejskich

Rewitalizacja obiektów miejskich, a także in-westycje w zakresie mieszkalnictwa reali-zowane przez wspólnoty czy spółdzielnie mieszkaniowe są finansowane z programów regionalnych. Są one wdrażane przez Urzę-dy Marszałkowskie w każdym z województw. W większości regionów środki na ten cel zo-stały jednak już wyczerpane. W raportach z wykorzystania środków z Funduszy Euro-pejskich szacuje się, że dotacje na rewitaliza-cję zostały wykorzystane w ponad 95%.

W związku z tym finansowanie działań w zakresie rewitalizacji w programach re-gionalnych uzupełniane jest środkami po-

chodzącymi z innych źródeł – z inicjatywy wspólnotowej JESSICA – instrumentu fi-nansowego Komisji Europejskiej i Europej-skiego Banku Inwestycyjnego.

JESSICA to skrót od angielskiej nazwy Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas, co oznacza wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w ob-szarach miejskich. Pozwala na wykorzysta-nie funduszy UE w systemie zwrotnym, czyli oferuje odnawialne instrumenty finan-sowe, takie jak pożyczki czy gwarancje.

W Polsce JESSICA wdrażana jest tylko w niektórych województwach. Na eta-pie przygotowywania programów regio-nalnych decyzja odnośnie przystąpienia do inicjatywy należała do zarządów wo-jewództw. Dotychczas podjęło ją 5 woje-wództw: wielkopolskie, zachodniopomor-skie, śląskie, pomorskie oraz mazowieckie.

Skorzystanie ze wsparcia na projekty po-legające na rewitalizacji jest możliwe za po-średnictwem Funduszy Rozwoju Obsza-rów Miejskich (wybieranych przez urzędy marszałkowskie), które dysponują środkami w ramach inicjatywy JESSICA. Tam też moż-na poznać szczegółowe zasady ubiegania się o pożyczkę, warunki, na których zostanie ona przyznana oraz zasady jej spłaty.

Warunkiem otrzymania pożyczki jest zło-żenie wniosku wraz z wymaganymi załącz-nikami. Wsparciem mogą być objęte m.in. zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich (np. budowa lub reno-wacja przestarzałej infrastruktury miejskiej, renowacja zabytków, przestrzeń miejska, infrastruktura miejska służąca zwiększeniu bezpieczeństwa). Bardzo istotne jest, aby obszar, który ma być dofinansowany, był ujęty w tzw. Lokalnym Planie Rewitalizacji.

Wątpliwości w zakresie zasad korzystania z inicjatywy wspólnotowej JESSICA mogą być wyjaśnione także przez konsultantów Centralnego Punktu Informacyjnego Fun-duszy Europejskich oraz innych Punktów Informacyjnych działających w sieci Mini-sterstwa Rozwoju Regionalnego (www.fun-duszeeuropejskie.gov.pl/punkty).

Wszyscy zainteresowani mogą uzyskać informacje w Centralnym Punkcie Informacyjnym Funduszy Europejskich przy ul. Kruczej 38/42 i Żurawiej 3/5 w Warszawie, tel. 22 626 06 32, 22 626 06 33, e-mail: [email protected].

fot. Shutterstock


Fundusze na czasie

Pracownicy punktów udzielają porad nie tylko w siedzibie PIFE, ale także w trakcie

imprez plenerowych. Jedną nich była „Euro-pa zmienia Warszawę”. Stoisko Centralnego Punktu Informacyjnego cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem warszawiaków, którzy chcieli dowiedzieć się, jak zdobyć i rozliczyć dofinansowanie. Nie zabrakło też konkursów i zabaw pokazujących, jak w praktyce fundusze zmieniają nasze oto-czenie. Rzetelna informacja oraz edukacja połączona z zabawą – to najkrótsze podsu-mowanie metod działania CPI oraz jego re-gionalnych odpowiedników.

Pierwszy taki punktWarszawski CPI działa od 2008 roku i był pierwszą tego typu placówką w Polsce. Utworzony przez Ministerstwo Rozwoju Re-gionalnego stał się wzorem dla kolejnych ośrodków – dziś jest ich już 108 w całej Pol-sce. Konsultacje odbywają się bezpłatnie, a doradcy telefonicznie, drogą e-mailową albo na osobistym spotkaniu odpowiadają na wszystkie pytania dotyczące możliwości uzyskania dofinansowania, procedur zwią-zanych z naborem i oceną wniosków, reali-

zacji współfinansowanego przedsięwzięcia czy też rozliczania projektu. Zwykle przycho-dzą do nas ludzie z konkretnymi pomysłami, którzy wiedzą czego chcą, są przedsiębiorczy i szukają wsparcia dla rozwoju swoich idei – podsumowuje Przemysław Lewandowski, koordynator CPI. Poza typowymi konsulta-cjami punkt organizuje też spotkania infor-macyjne, wykłady i szkolenia – od 2008 roku było ich ponad 120. Warto śledzić stronę in-ternetową www.funduszeeuropejskie.gov.pl/punkty, gdyż co jakiś czas pojawiają się tam informacje o organizowanych przez całą sieć PIFE wydarzeniach.

atrakcyjne FunduszeKonsultacje na temat źródeł dofinansowania i wsparcie w rozliczaniu projektów to tylko część działalności punktu. Wykłady, lekcje, spotkania informacyjne uzupełniają wa-chlarz jego oferty. Bardzo dużym zaintereso-waniem cieszy się cykl spotkań „Mama może wszystko”. Lista zainteresowanych przekra-cza często możliwości lokalowe punktu. Stąd pracownicy punktu organizują kolejne cykle wykładów i warsztatów. Są one skie-rowane do kobiet, które po przerwie zwią-

zanej z urodzeniem i wychowaniem dziec-ka wracają do pracy. Panie mogą tu poznać możliwości uzyskania dofinansowania na założenie działalności gospodarczej oraz do-wiedzieć się, jakie formy wsparcia z Europej-skiego Funduszu Społecznego są dostępne dla kobiet. W trakcie spotkań nie brakuje też prezentacji dobrych praktyk, zajęć praktycz-nych i indywidualnych konsultacji.

Warszawski punkt, podobnie jak pozo-stałe punkty sieci, organizuje również bar-dzo popularne lekcje o Funduszach Eu-ropejskich, które są częścią cyklu spotkań skierowanych do dzieci, nauczycieli oraz opiekunów. Są one prowadzone w cieka-wy sposób poprzez pokazanie projektów dofinansowanych z Funduszy Europej-skich. Na lekcje odbywające się w CPI za-praszane są warszawskie szkoły. Dodat-kowo organizowane są wykłady dla osób zainteresowanych tematyką dotacyjną. Do przyjścia na nie przyciągają też zaproszeni goście – przedstawiciele instytucji realizu-jących ciekawe projekty współfinansowa-ne z Funduszy Europejskich – np. Filmote-ki Narodowej czy Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.

ARKADIUSZ KACZANOWSKI

sieć popularyzacji FunduszyCentralny Punkt Informacyjny w Warszawie wraz ze 107 swoimi odpowiednikami w regionach tworzy sieć Punktów Informacyjnych o Funduszach Europejskich. Można w nich uzyskać niezbędne informacje na tematy dotacji i realizacji projektów dofinansowanych z FE.

CPI W lICzbaChOkoło tysiąca pytań miesięcznie (ok. 700 telefonicznych, 180 e-mailowych i 120 konsultacji bezpośrednich w punkcie) obsługuje Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Warszawie przy ul. Żurawiej 3/5. Pracownicy udzielają in-formacji na temat wszystkich programów Narodowej Strategii Spójności. Pomagają także rozliczać współfinansowane projek-ty oraz informują o partnerstwie publicz-no – prywatnym.

fot.

Agni

eszk

a Po

gorz

elsk

a, C

PI

t Warszawski Cen-tralny Punkt Infor-macyjny organizuje popularne lekcje o Funduszach Euro-pejskich kierowane do dzieci, nauczycieli oraz opiekunów.


Fundusze z bliska

Konkurs Eurolider organizowany jest przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego z myślą o tych, którzy skutecznie sięgają po środ-

ki z Funduszy Europejskich. W konkursie biorą udział osoby, które w swoich miejscowościach realizują projekty służące rozwojowi lokal-nemu i regionalnemu oraz poprawie warunków życia mieszkańców.

Każdy z Euroliderów zrealizował co najmniej kilka projektów współfinansowanych ze środków FE. Są one bardzo różnorodne, dotyczą zarówno remontów ulic, modernizacji muzeów, wyposa-żenia ośrodków zdrowia, jak i poprawy infrastruktury wodno-ście-kowej. Ważna jest także realizacja projektów, dzięki którym dzieci i młodzież zyskały dostęp do lepszej edukacji, a bezrobotni mo-gli skorzystać z kursów i szkoleń podnoszących ich kwalifikacje. Impulsem do sięgnięcia po środki z Funduszy Europejskich są po-trzeby mieszkańców. Euroliderzy są zatem wnikliwymi obserwato-rami otaczającej ich rzeczywistości, a opracowane przez nich pro-jekty przede wszystkim uwzględniają specyfikę regionu, w którym działają. Ostateczny efekt jest jednak, jak sami podkreślają, wyni-kiem pracy całego zespołu.

Kandydaci do tegorocznej edycji konkursu Eurolider byli zgłaszani w dwóch kategoriach: pracownicy jednostek samorządu terytorial-nego oraz osoby spoza sektora publicznego, w tym pracownicy oraz współpracownicy organizacji pozarządowych. Prawo do zgłaszania kandydatów do konkursu mają osoby fizyczne, a także przedstawi-ciele instytucji oraz organizacji. Konkurs przebiega w dwóch etapach. W pierwszym etapie, spośród wszystkich zgłoszeń, kapituła konkursu wybiera nie więcej niż 10 nominowanych do nagrody. Zwycięzców wskazuje Kapituła, Euroliderzy z poprzednich lat oraz Internauci. Syl-wetki tegorocznych Euroliderów prezentujemy poniżej.

KRYSTYNA JUSZCZUK-BUSZKO

euroliderzy nagrodzeniLudzie przedsiębiorczy, wrażliwi na potrzeby innych, a także pasjonaci i wnikliwi obserwatorzy rzeczywistości – tak w skrócie można przedstawić tegorocznych laureatów konkursu Eurolider. W tym roku nagrody z rąk minister rozwoju regionalnego Elżbiety Bieńkowskiej, odebrały cztery, spośród siedmiu nominowanych osób.

euRolIdeR 2012Lidia Kozieł-Sudut, kierownik Zespołu ds. Pozyskiwania Funduszy w Muzeum Narodowym w Krakowie, woj. małopolskie

Zaangażowana jest w realizację 7 projektów współfinansowanych z Funduszy Europejskich na łączną kwotę przekraczającą 71 mln zł.

Remont i modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach było to przedsięwzięcie istotne nie tylko dla mnie, ale

i dla całego zespołu zaangażowanego w jego realizację.Był to dla nas projekt ważny pod wieloma względami. Po pierwsze, dzię-ki środkom pozyskanym z Funduszy Europejskich udało się przywrócić świetność jednemu z najpiękniejszych zabytków w Polsce – krakowskim Sukiennicom, które nie były remontowane od lat 60. XX wieku. Ponadto mieszkańcy Krakowa oraz wszyscy odwiedzający to miasto zyskali no-woczesny obiekt, spełniający rosnące wymagania odbiorców sztuki. Od otwarcia muzeum, w drugiej połowie 2010 r., po jego trwającym kilka lat remoncie, odwiedziło je 200 tys. osób, podczas gdy przed remontem zwiedzających było 10 razy mniej. Projekt ten miał jeszcze jeden ważny aspekt. Była to jedna z pierwszych, a zarazem największych inwestycji konserwatorskich finansowana ze środków funduszy norweskich. Podczas prac nad projektem musieli-śmy wypracować nowe standardy pracy, a przede wszystkim nauczyć się myśleć o kulturze w kontekście ekonomicznym. Doświadczenie zdo-byte podczas prac nad tym projektem sprawia, że dzisiaj jest nam zdecy-dowanie łatwiej pracować nad kolejnymi przedsięwzięciami.

Fot.

Muz

eum

Nar

odow

e w

Kra

kow

ie

Fot.

MRR

p Jedną z największych inwestycji konserwatorskich w skali europejskiej był gruntowny remont i imponująca modernizacja krakowskich Sukiennic. p Tegoroczni laureaci konkursu Eurolider 2012 w towarzystwie minis-

ter Elżbiety Bieńkowskiej.


Fundusze z bliska

euRolIdeR 2012Izabela Joachimczak, podinspektor ds. zamówień publicznych i rozwoju gminy w Urzędzie Gminy w Wilczynie, woj. wielkopolskie

Zrealizowała 9 projektów współfinanso-wanych z Funduszy Europejskich na kwo-tę około 5 mln zł.

Spośród 9 projektów zrealizowanych z Fun-duszy Europejskich ogromną satysfakcję

przyniosły mi projekty edukacyjne. Dzieci i młodzież z naszej gmi-ny mogły uczestniczyć w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych: logopedycznych, matematycznych, językowych, także interperso-nalnych, dzięki czemu miały okazję wzbogacić swoją wiedzę. Rów-nie satysfakcjonująca była praca nad projektami adresowanymi do osób bezrobotnych. Przeprowadzone kursy i szkolenia umożliwiły osobom pozostającym bez zatrudniania na zdobycie nowych kwali-fikacji, pozwalających na podjęcie pracy. Dla mnie jest ważne to, by reagować na potrzeby mieszkańców na-szej gminy, dlatego też zanim przystępujemy do pracy nad projek-tem, analizujemy ich potrzeby. Projekty, które zostały już zrealizo-wane oraz te, nad którymi obecnie pracujemy, uwzględniają także specyfikę naszego regionu, jako miejsca atrakcyjnego turystycz-nie. Z tego też względu ważna była rewitalizacja terenu Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Wilczynie. Realizacja tego projektu po-mogła nam w wypromowaniu naszej gminy.

euRolIdeR 2012Jolanta Kopeć, kierownik Biura Partnerstwa i Funduszy w Urzędzie Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, woj. łódzkie

Zrealizowała 26 projektów współfinan-sowanych ze środków Funduszy Euro-pejskich na kwotę ponad 386 mln zł. Laureatka wybrana przez Euroliderów z ubiegłych lat oraz Internautów.

Wyróżnienia w konkursie Eurolider to dla mnie miłe potwierdzenie słuszności tego co robię wraz z zespołem ogromnie zaangażowanych ludzi, a także dodatkowa motywacja. Nagroda dotychczasowych Euroliderów to uznanie ze strony moich koleżanek i kolegów po fachu. Bywa, że konkurujemy w wyścigu po środki unijne, ale miło jest konkurować z najlepszymi. Nagroda in-ternautów ma inny charakter. Nie do końca wiem kim są, ale myślę, że oprócz moich znajomych, są to osoby, które zauważyły i doceni-ły zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach w naszym mieście w róż-nych sferach jego rozwoju: gospodarce, kulturze, edukacji, ochro-nie środowiska. Po pierwsze zmieniło się na lepsze nasze otoczenie w wymiarze infrastrukturalnym. Powstały nowe budynki, ulice, sale sportowe itd. Podupadłe dzielnice zyskały nowe oblicze i nowe funkcje. Jednak najbardziej zmienili się ludzie: uwierzyli, że mogą mieć wpływ na to co się wokół nich dzieje, nauczyli się współpraco-wać i jednoczyć wokół wspólnej sprawy. Stali się bardziej wrażliwi na zagrożenia środowiska i przejawy dyskryminacji.

euRolIdeR 2012Krzysztof Margol, prezes zarządu Nidzickiej Fundacji Rozwoju NIDA w Nidzicy, woj. warmińsko-mazurskie

Zrealizował 7 projektów współfinansowanych z Funduszy Europej-skich na łączną kwotę ok. 23 mln zł

Z ostatnich realizowanych projektów ogromnie dużo satysfakcji daje mi projekt „Garncarska Wioska”, w którym wspólnie z partnerami z admini-stracji samorządowej, organizacji pozarządowych i lokalnym biznesem utworzyliśmy przedsiębiorstwo społeczne. To są konkretne, wymierne rezultaty w postaci nowych miejsc pracy dla kilkunastu osób oraz nowej

atrakcji turystycznej w regionie. To niewątpliwie także inspiracja dla wielu osób – bo nie ma takich miejsc, w których nie znajdziemy ludzi gotowych do zmiany i poprawy swojej życiowej sytuacji. Pomysły na projekty są wynikiem wielu rozmów, rozważań i dyskusji w gronie przyjaciół, ludzi z róż-nych „bajek” (organizacje pozarządowe, administracja, biznes, nauczyciele). Później zostaje już tylko dostosowanie pomysłów do potrzeb tych, dla których je piszemy. To jest podstawowa zasada – pomysł i projekt muszą być odpowiedzią na pytanie: czyje i jakie potrzeby będziemy realizowali. Zrealizowane do tej pory projekty to nowe inwestycje w ponad 400 nidzickich przedsiębior-stwach. To także ponad 3 tys. przeszkolonych osób – pracowników lokalnych firm, członków or-ganizacji pozarządowych i pracowników administracji. To utworzenie niemal 200 nowych firm przez osoby pozostające bez pracy. Poza tym wyremontowany nidzicki zamek, przygotowane i oznakowane trasy turystyczne oraz nowe produkty turystyczne.

Fot.

Urz

ąd G

min

y w

Wilc

zyni

e

Fot.

Urz

ąd M

iast

a Pi

otrk

owa

Tryb

unal

skie

go

fot.

Nid

zick

a Fu

ndac

ja R

ozw

oju

NID

A

p Projekty edukacyjne prowadzone w gminie Wilczyn kierowane były do dzieci i młodzieży – zaczynając od przedszkolaków, a na gimnazjalistach kończąc.

p Budowa, a następnie udostępnienie całej społeczności, Sali Spor-towej przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Piotrkowie Try-bunalskim przyczyniły się do popularyzacji aktywności sportowej.

p „Garncarska Wioska” to przedsiębiorstwo społeczne dla osób bezrobotnych.


Fundusze z bliska

Minimiasteczko Funduszy Europejskich towarzyszyło „Latu z Radiem” podczas

dziesięciu weekendowych pikników, które odbyły się w różnych regionach naszego kra-ju. Pięć stoisk miasteczka zapraszało uczest-ników imprezy – mieszkańców odwiedza-nych miast i urlopowiczów – do wzięcia udziału w konkursach dotyczących Unii Eu-

ropejskiej i FE oraz zapoznania się z publika-cjami na ich temat. Na stoiskach pokazywa-ne były również efekty wdrażania funduszy. Z niektórymi projektami można było nawet zapoznać się bezpośrednio – pracowni-cy Instytutu Kardiologii w Aninie, na nowo-czesnym sprzęcie, wykonywali wszystkim chętnym badanie EKG, którego wyniki na

bieżąco analizował i konsultował lekarz. Na odwiedzających czekały gry multimedialne. Można było zrobić sobie pamiątkowe zdję-cie z bohaterem portalu dla dzieci i młodzie-ży – Maksem Europejskim, czyli Euromanem oraz Maurycym Marchewką (ekologiczną maskotką strony internetowej dla dzieci Mi-nisterstwa Środowiska). Gotowe fotografie

lato z funduszami Wakacje to czas kiedy radiowa Jedynka tradycyjnie już wyrusza w letnią trasę koncertową. Odwiedza polskie miasta, spotyka się ze słuchaczami, zaprasza na koncerty gwiazd estrady. W tegorocznej podróży „Lata z Radiem” nie zabrakło również europejskiego Minimiasteczka, na którym każdy chętny otrzymał najświeższe informacje o Funduszach Europejskich.

q Na scenie głównej odbywały się konkursy z wiedzy o Funduszach. Można było popisać się swoją wiedzą i wygrać atrakcyjne nagrody.

q Oczywiście nie zabrakło też gwiazd estrady. Na scenie „Lata z Radiem” wystąpił m.in. zespół Zakopower.

q Euroman i Maurycy Marchewka towa-rzyszyli dzieciom w zabawie.

q Milusińscy chętnie oddawali się w ręce animatorów, którzy malowali na ich skórze kolorowe wzory.


Fundusze z bliska

można było wywołać, a nawet wysłać jako pocztówkę do przyjaciół. A na głównej sce-nie odbywał się konkurs z wiedzy o Fundu-szach Europejskich, najważniejszy punkt programu letniej promocji. Nie zabrakło też atrakcji dla najmłodszych uczestników pikni-ków. Animatorzy przeprowadzali konkursy dla dzieci, malowali kolorowe wzory na bu-

ziach i rączkach, hostessy rozdawały świeże owoce. Milusińscy mogli się również wysza-leć na dmuchanym placu zabaw ze zjeżdżal-nią i basenem z piłeczkami.

Minimiasteczko Funduszy Europejskich to inicjatywa Ministerstwa Rozwoju Regio-nalnego promująca Fundusze Europejskie. Uczestniczyły w niej również Ministerstwo

Zdrowia, Ministerstwo Transportu, Budow-nictwa i Gospodarki Morskiej oraz Minister-stwo Środowiska. Począwszy od 28 lipca miasteczko odwiedziło dziesięć miejsco-wości – Kęty, Turek, Wałcz, Gniezno, Słupsk, Mielno, Jarosław, Zamość, Świeradów Zdrój i Jelenią Górę.

ANNA RADUCHA-ROMANOWICZ, FOT. MRR

u W letnią trasę koncertową wraz z „Latem z Radiem” poje-chało Minimiasteczko Fundu-szy Europejskich.

p Pamiątką z imprezy były fotografie zrobione z Maurycym i Euromanem.

q Minimiasteczko składało się z pięciu stoisk. W nim uczestnicy imprezy mogli np. brać udział w konkursach z wiedzy o Unii Europejskiej i Fundu-szach Europejskich lub ekologii, pograć w gry multimedialne.

u Na stoiskach w Minimiasteczku moż-na było też zapoznać się z publikacjami dotyczącymi Funduszy Europejskich.

q Hostessy rozdawały świeże owoce.

p Najmłodszym uczest-nikom imprezy wiele fraj-dy sprawiły dmuchane atrakcje – przede wszyst-kim zamek ze zjeżdżalnią.


Raport

Do końca czerwca 2012 roku w ramach wszystkich programów realizowanych

w latach 2007-2013 podpisaliśmy łącznie prawie 72 tysiące umów o dofinansowa-nie na kwotę wsparcia unijnego wynoszącą 210 mld zł. Tempo kontraktacji jest bardzo równomierne – w drugim kwartale 2012 r., podobnie jak w pierwszym, uruchomiliśmy kolejne 3 tysiące projektów. Tempo wydat-kowania również utrzymało się na tym sa-mym poziomie – w drugim kwartale 2012 r. beneficjenci ponieśli wydatki w wysokości 14,3 mld zł, wobec 14,1 mld zł w pierwszym kwartale tego roku.

Na co wydają miasta wojewódzkie?W wielu przypadkach trudno jednoznacz-nie rozstrzygnąć i przyporządkować teryto-rialnie dany projekt lub zasięg jego efektów, szczególnie biorąc pod uwagę wyłącznie siedzibę beneficjenta. Niemniej jednak po-kusiliśmy się o wstępne szacunki w tym zakresie i z analiz wynika, że ok. 1/3 licz-by wszystkich projektów realizowana jest przez instytucje zlokalizowane w miastach wojewódzkich. Wartość wsparcia UE dla tych przedsięwzięć to ok. 83 mld zł. Kwota ta nie uwzględnia projektów realizowanych w niektórych kategoriach interwencji zwią-zanych z rozwojem kolei oraz budową au-tostrad i dróg krajowych. Oznacza to, że nie brano pod uwagę m.in. inwestycji Gene-ralnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, która realizuje głównie projekty na terenie całego kraju. Pominięto także projekty Pol-skich Linii Kolejowych S.A.

Z danych na temat projektów unijnych wynika, że w obszarze transportu w mia-stach wojewódzkich najwięcej wsparcia dotyczy rozwoju transportu miejskiego oraz budowy lub modernizacji dróg regio-nalnych – po ok. 6 mld zł na każdą z tych kategorii. W tym obszarze najdroższą i naj-

większą inwestycją jest oczywiście budowa drugiej linii metra w Warszawie. Ponadto, znaczne kwoty ze środków UE zainwesto-wano również w porty lotnicze – łącznie ok. 800 mln zł. W sumie dofinansowanie UE na wsparcie inwestycji związanych z rozwo-jem transportu w miastach wojewódzkich wyniosło do końca czerwca tego roku ok. 15 mld zł.

Choć potrzeby infrastrukturalne w mia-stach są wciąż ogromne, największa część środków unijnych jakie trafiły do miast wo-jewódzkich to wsparcie dla sektora B+R oraz na rozwój przedsiębiorczości. Szaco-wana kwota dofinansowania UE w tym obszarze w miastach wyniosła 20 mld zł. Duża część środków unijnych, które trafiły do miast wojewódzkich to także wsparcie inwestycji w kapitał ludzki. Szacuje się, że instytucje realizujące projekty współfinan-sowane z Europejskiego Funduszu Społecz-nego w miastach wojewódzkich otrzymały ok. 15 mld zł. Natomiast w obszarze ochro-ny środowiska stolice regionów pozyskały ok. 7 mld zł ze środków UE, przy czym po-

nad połowa tej kwoty to środki na poprawę gospodarki wodno-ściekowej i gospodaro-wanie odpadami.

które miasto pozyskało najwięcej środków?Nie jest zaskoczeniem, że największa liczba i wartość projektów unijnych jest przypisa-na instytucjom i podmiotom zlokalizowa-nym w Stolicy. Co jest naturalne w związku z siedzibą wielu ośrodków naukowo-ba-dawczych czy instytucji rządowych i urzę-dów centralnych właśnie w Warszawie. Trze-ba mieć jednak na względzie fakt, że duża część przedsięwzięć realizowanych przez te instytucje to projekty o zasięgu ogól-nopolskim. Jeśli chodzi o pozostałe miasta wojewódzkie, liderami pod względem wy-sokości pozyskanych środków unijnych są: Kraków, Poznań i Wrocław. Przy czym we wszystkich tych miastach największa część środków UE została przeznaczona na inwe-stycje w B+R, innowacje i rozwój przedsię-biorczości.

MAGDALENA HAJKOWSKA

Wdrażanie funduszy ue w drugim kwartale 2012 r.Miasta wojewódzkie wydają unijne środki przede wszystkim na B+R, innowacje i rozwój przedsiębiorczości. W następnej kolejności są inwestycje w kapitał ludzki i rozwój transportu.

p Szacunkowy podział wartości projektów realizowanych przez beneficjentów z siedzibą w mia-stach wojewódzkich wg głównych obszarów wsparcia.

inne, w tym pomoc techniczna4% 5%6%

10%

8%

19%

24%

18%

7%transport (wybrane kategorie)

B+R, innowacje i przedsiębiorczość

kapitał ludzki

ochrona środowiska

społeczeństwo informacyjne

infrastruktura społeczna

turystyka, kultura, rewitalizacja

energetyka

Rozwiązanie krzyżówki (hasło) prosimy przesłać na adres: [email protected] do 15 października 2012 roku. Spośród prawidłowych odpowiedzi wylosowane zostaną trzy, których autorzy otrzymają nagrody (gadżety promocyjne).

Rozwiązanie krzyżówki z Biuletynu nr 26: Spośród osób, które przesłały poprawne hasło „Każde dziecko jest zdolne” nagrodę (gadżety pro-mocyjne) otrzymały: Anna Kwiatkowska, Danuta Turko oraz Kinga Panek. Gratulujemy!

POZIOMO4) podatek dochodowy od osób fizycznych. 6) działanie polegające na ożywieniu zdegra-dowanych obszarów miast. 8) może być wy-ścigowy lub ruchu. 9) wirginijski, krzew wy-korzystywany w ziołolecznictwie i kosmetyce. 10) pływający np. w Gdańsku po Motławie lub „... zwany pożądaniem”. 11) nazwa powstające-go na terenie Elbląga parku rekreacyjno-wypo-czynkowego. 14) w przenośni: sława, chwała. 16) i do telefonu, i do karty. 17) nazwa kon-kursu organizowanego przez MRR wyróżniają-cego osoby, które dzięki FE zmieniają lokalną i regionalną rzeczywistość. 19) inaczej: jantar, amber. 21) w skrócie: dioda elektrolumine-scencyjna. 22) miasto z jednym z piękniej ilu-minowanych rynków w Polsce, którego rewita-lizacja finansowana była ze środków RPO.

PIONOWO1) budowane z myślą o studentach Politechni-ki Wrocławskiej z kierunków związanych z na-ukami o Ziemi. 2) nowatorski i innowacyjny serwis internetowy, taki jak np. JakDojade.pl. 3) spódniczka dla mężczyzny. 5) najbardziej wydajne i ekologiczne środki komunikacji miejskiej. 7) najbardziej znane rzeźby Magda-leny Abakanowicz. 12) atmosferyczny, promie-niotwórczy lub krwi. 13) może być np. dota-cji. 15) do siedzenia, z oparciem, komfortowy. 16) popularna skrótowa nazwa dziedziny zaj-mującej się kształtowaniem relacji. 18) łac. a więc, a zatem. 20) może być natury.

1

6

9

2

10

11 12 13

14

2019

16

18

22

21

15

17

3 4 5

8

712

1

3

13

5

8

7

22

15

10

16 21 19

6

2

11

4

14

9

20

18

17

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 22 utworzą rozwiązanie1 2 3 4 5 6 17 18 19 20 21 227 8 9 10 11 12 13 14 15 16

kRzYŻÓWka FuNduszoWa

Możemy dokonać już pewnych podsumowań dotyczących kosztów, a przede wszystkim korzyści członkostwa Polski w UE, gdyż one są najbardziej widoczne,

a dotyczą także świętokrzyskich miast, gmin i życia zwykłych ludzi. Pozytywnych zmian nie sposób nie zauważyć na co dzień. Moja szkoła dzięki pieniądzom z Brukseli zyska-ła wspaniałą salę gimnastyczną z widownią na 99 osób wraz z zewnętrznym boiskiem wielofunkcyjnym. Jest też sala do gimnastyki korekcyjnej, rehabilitacyjna i gier stoło-wych. UE nie zapomina również o małych dzieciach. Powstają dla nich piękne place za-baw, gdzie mogą się pobawić z rówieśnikami, a rodzice po prostu odpocząć.

Jak rozpoznać, że dana inwestycja jest współfinansowana ze środków unijnych? To bardzo proste. Zawsze przy takiej inwestycji umieszczona zostaje tablica z flagą UE, która informuje z jakiego programu została ona sfinansowana. Takie tablice coraz częściej może-my zobaczyć na ziemi kieleckiej, a będzie ich o wiele więcej, gdyż za kilka lat dzięki Brukseli powstanie jeszcze więcej inwestycji, a ja z dumą będę mogła powiedzieć: „Jak nam to Świę-tokrzyskie pięknieje!” Kiedy się tak zastanawiam, co mi osobiście, jako młodej osobie dało wej-ście Polski do Wspólnoty, to na pewno najbardziej cenną wartością jest fakt, że nie muszę się już czuć obco w wielkiej rodzinie europejskiej, po prostu mogę zapomnieć o kompleksach.

Na razie w szkole w zasadzie nic się nie zmieniło. Dzwonki nadal obwieszczają początek i koniec lekcji, przedmioty nauczania są takie same, a podczas zajęć lekcyjnych nadal korzy-stamy z podręczników napisanych przez polskich autorów. Nie ulega jednak wątpliwości, że dużo się mówi na temat integrującej się Europy. Z dumą chcę podkreślić, że moja szkoła posiada nowoczesną salę komputerową z kilkunastoma stanowiskami, z dostępem do Inter-netu oraz wspaniale wyposażoną bibliotekę. Wszystko to zostało sfinansowane przez EFS.

Myślę, że za kilka lat, dzięki unijnym funduszom, Świętokrzyskie zmieni się jeszcze bardziej. Z pewnością powstanie więcej inwestycji kulturalnych i sportowych. Być może przez Kielecczyznę będzie przebiegać nowoczesna autostrada, a ja do szkoły będę dojeż-dżać superautobusem. Wtedy być może usiądę przy komputerze i napiszę znów pracę na konkurs, a jej tytuł będzie brzmiał: „Co się zmieniło w moim życiu dzięki kilkunastoletniemu członkostwu Polski w UE”.

Fragmenty pracy Eweliny Baran, z Gimnazjum nr 2 im. Batalionów Chłopskich, Rataje Słupskie, laureatki trzeciego miejsca w konkursie „Co się zmieniło w moim życiu dzięki Funduszom europejskim” – linia literacka.

Jak Nam to ŚWIętokRzYskIe PIękNIeJe!

fot. Shutterstock

Ministerstwo Rozwoju Regionalnegoul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa, tel. +48 22 461 39 62e-mail: [email protected] • strony internetowe: www.mrr.gov.pl, www.funduszeeuropejskie.gov.plwww.euroman.gov.pl

Fundusze Europejskie w Polsce

Documents

Transcript of Fundusze Europejskie w Polsce