Anna Rumińskaarchitektka

antropolożka kultury

Dwie opozycje

"plastyka/sztuka" i "edukacja/anedukacja",

jako podstawy metodologii przestrzennej

edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej

prezentacja uzupełniająca referat wygłoszony na konferencji „Sztuka jako przestrzeń

edukacji. Teoria i praktyka” dla Towarzystwa Kultury Czynnej

3 XI 2010 Wrocław

Przykład 1: „język polski” i opowiadanie

nt.wycieczki szkolnej - myślenie 3D, pisanie 2D

Przykład 2: „plastyka” i zadanie „zaprojektuj pokój”

- wybór między kanonem a kreatywnością

Efekt: ocena niedostateczna za wykonane zadanie

3 trudne aspekty oświaty:

1) zderzenie przestrzennego myślenia

3D i linearnego działania 2D

2) odrębność przedmiotów i brak

mostu między nimi

3) konflikt między edukacją a

kreatywną stymulacją

edukacja vs anedukacja

Jesteśmy

Wciąż

Do

Tyłu

Wolfgang Welsch : pojęcie anestetyzacji

w opozycji do estetyzacji

anestetyzacja – obojętność na bodźce estetyczne

i procesy estetyzacyjne

anedukacja – znieczulenie na działania

edukacyjne placówek oświaty

„ponad połowa

polskich

uczniów

deklaruje, że

nudzi się w

szkole”

[psycholog

społeczny,

Janusz

Czapiński]

coraz większa liczba uczniów jest

obojętna na zabiegi edukacyjne,

szuka alternatywnej szansy

ekspresji w formie

zajęć pozalekcyjnych

lub innego spędzania czasu

wolnego

Estetyzacja nie odnosi się tylko do dziedziny

sztuki i estetyki, ale do całokształtu życia

przykład szkolny: KLUCZ ODPOWIEDZI

klucz jest zaprzeczeniem kreatywności,

stosowany jest we wszystkich przedmiotach

Clifford Geertz – „opis gęsty” i antropologia

interpretatywna

metody tradycyjne,

manualne, 3D,

np. makiety,

mogą realizować

edukację

przestrzenną

w szerokim

zakresie,

tj. kulturowym,

społecznym

i artystycznym

z perspektywy

antropologii społecznej:

dzieci powinny być poprzez

szkołę przystosowywane do

funkcjonowania w systemie

społecznym, strukturze

znaczeń

sztuka pełni też funkcję

akulturacyjną i socjalizacyjną

myślenie 3D vs działanie 2D

propozycja dla oświaty:łączenie metod tradycyjnych

manualnych, 3D z nowoczesnymi

elektronicznymi, 3D

w każdym przedmiocie:przestrzeń, czas, świat, człowiek, społeczność,

środowisko, natura, materia

codzienność:

myślenie 3D

wielokontekstowe

interdyscyplinarne

symultaniczne

multi-tasking

szkoła:

działanie 2D

monodyscyplinarne

silnie linearne

dzieci same podsuwają dorosłym techniki i metody edukacyjne.

diagnostyczne i stymulacyjne, np. poprzez upodobanie do gadżetów,

które nauczyciel może zastosować na lekcji, zamiast wprowadzać

zakazy ich używania lub nawet noszenia do szkoły

makiety, mapping, folding, kolaż + komórka, PSP, iPod, Nintendo, Wii i inne

myślenie 3D + działanie 3D

MÓZG:

- chce wyeliminować informacje zbędne

- nawet 18-latek nie jest gotowy do prowadzenia

auta *Gary Small, Gigi Borgan, Surviving the Technological Alternation of the Modern Mind

- odmienna percepcja przy odmiennych typach

osobowościowych (obserwator, narrator,

intelektualista, ekspert) *M. Błaszczak, Ł. Przybylski, Rzeczy są dla ludzi

szkoła utrudnia analizę wielokontekstową

(antropologiczną, holistyczną) – nie można wszak np.:

…mówić o architekturze bez mówienia o ludziach

…analizować wiersza bez analizowania życia poety i

jego kontekstu kulturowego

…poznawać historii ojczyzny bez poznawania jej

kodów kulturowych i tradycjiilustracja – źródło: www.fizyka.umk.pl

mapping makieta folding – to komplementarne

metody edukacyjne oparte

na myśleniu i działaniu w trzech wymiarach

1 - jako techniki edukacji = nauka stereotypów i standardów:

uczymy dzieci, jak zaprojektować pokoik według typowych norm

ustalonych i stosowanych przez dorosłych

(mapping lub makieta pokoju poprawnego, kanonicznego)

2 - jako techniki diagnozy = badanie recepcji i percepcji dziecka:

badamy dzieci, jak odbierają swój pokoik, jak się w nim czują

(mapping lub makieta pokoju jako zapis problemów)

3 - jako techniki projektu / stymulacji = rozwój intelektu i

kreatywności: wyzwalamy i stymulujemy inwencję i kreatywność:

chcemy wiedzieć, jak dzieci same zaprojektują swój pokoik

(mapping lub makieta pokoju kreatywnego, antykanonicznego)

mapping

mapy, plany, schematy…

mapy i plany

źród

ła:

http

://w

ww

.pol

onic

a.ed

u.pl

/tran

spor

t.htm

l

http

://ne

mo-

to-ja

-fan

tast

yka.

blog

.one

t.pl/M

apy,

2,ID

3534

6014

5,n

http

://el

wiri

a.bl

ox.p

l/htm

l/131

0721

,262

146,

21.h

tml?

5010

30

http

://w

rocl

awzw

ybor

u.bl

ox.p

l/200

9/01

/Obl

ezen

ie-W

rocl

awia

-

1806

1807

.htm

l

http

://w

ww

.fran

cese

rwis

.pl/k

onta

kt.h

tm

mapping projektowy

Bernard Tschumi

linie

punkty

płaszczyzny

arch.Bernard Tschumi

mapping projektu

Parc de la Villette

w Paryżu źródło: http://crisman.scripts.mit.edu/blog/?p=202

arch.Bernard Tschumi / widok perspektywiczny: Parc de la Villette w Paryżu źródło: http://www.dkolb.org/sprawlingplaces/index/threepar/lavillet.html

arch.Bernard Tschumi / widok: Parc de la Villette w Paryżu źródło: http://www.dkolb.org/sprawlingplaces/index/threepar/lavillet.html / http://www.villette.com/fr/

mapping projektowy

Bartosz Haduch

arch.Bartosz Haduch

mapping projektu

„Kwiaty Europy”

Ambasady Europy

na pustyni egipskiejźródło: www.narchitektura.pl/

arch.Bartosz Haduch

przekrój

„Kwiaty Europy” źródło: www.narchitektura.pl/

arch.Bartosz Haduch / widok perspektywiczny / „Kwiaty Europy” źródło: www.narchitektura.pl/

mapping diagnostyczny

szkoła podstawowa

mapa mentalna Tony’ego Buzana – iMindMap (oprogramowanie)

narzędzie do analizy, diagnozy, projektowania, planowania *www.thinkbuzan.com

mapa (plan) pokoju

autorstwa uczennicy kl.4.

mapa (plan) pokoju

autorstwa ucznia kl.0

mapa (plan) pokoju

autorstwa ucznia kl.5.

makieta edukacyjna

szkoła podstawowa

ważne aspekty

makietowania

temat

proporcje

swobodaspokój

formatki

makieta domu

autorstwa uczennicy kl.5.

odtworzenie kanonu według

zasad symetrii i mieszczańskiej

aranżacji fasady i otoczenia

domu

niska kreatywność

wysoka znajomość kanonu

Fot. Anna Rumińska

makieta wnętrza domu autorstwa uczennicy kl.1.

odtworzenie kanonu według zasad mieszczańskiej aranżacji wnętrz

niska kreatywność / dobra znajomość kanonu

Fot. Archiwum eMSA

makieta projektowa

szkoła podstawowa

makieta

projektowanego

domu-szałas

autorstwa ucznia kl.0

zlekceważenie kanonu

na rzecz kreatywności

Fot. Anna Rumińska

makieta

projektowanego

mieszkania

autorstwa ucznia kl.5.

Fot. Anna Rumińska

makieta projektowa

przedszkole (festiwal Family Pro)

miejsca wyjściowe,

zastane przez dzieci

miejsca nowe,

dodane przez dzieci

Fot. Natalia Kulińska

Fot. Anna Rumińska

domek z Afryki

drzewo fabryka

mosty

Fot. Anna Rumińska

makieta projektowa (Kulturka Podwórka)

przedszkole i szkoła podstawowa

makieta nowego, wymarzonego podwórka

autorstwa...

…przedszkolaka

…uczennic kl.4

Fot. Paulina Woźniak / Archiwum eMSA

makieta diagnostyczna

szkoła podstawowa

makiety pałacu

prezydenckiego

(po katastrofie

smoleńskiej)

autorzy:

uczniowie kl.1.

policjant

urzędnik

gwiazda filmowa

nauczycielkaFot. Archiwum eMSA

makiety własnego podwórka

autorstwa dwóch uczennic

kl.6.

przezroczyste pinezki

oznaczają ludzi smutnych,

kolorowe – ludzi wesołych

makiety przedstawiają stan

istniejący

samochód WPO Alba

Ala+Bartek K=B

Fot. Anna Rumińska

most między przedmiotami

przyroda

języki obce

historia

plastyka

język polski

informatyka

technika

matematyka

fragmentaryczna wiedza

alternatywa czasu wolnego

anedukacja

lekcje hybrydowe

techniką 3D

przyroda

języki obce

historia

plastyka

język polski

informatyka

technika

matematyka

lekcje

o przestrzeni

przyroda

języki obce

historia

plastyka

język polski

informatyka

technika

matematyka

nowy przedmiot:

wiedza o przestrzeni

przykładowy temat 1: co to jest przestrzeń

publiczna?

przyroda

języki obce

historia

plastyka

język polski

informatyka

technika

matematyka

w jakim języku

rozmawiam na

ulicy?

jaka jest

historia mojej

ulicy?

jak policzyć

resztę z

zakupów?

co

przeżyje w

mieście?

gdzie w moim

mieście jest

hot-spot?

czym

poruszam

się po

ulicach?

jakie

metafory

tworzą

ludzie?

co to jest

sztuka i

gdzie jest na

ulicy?

nowy przedmiot:

wiedza o przestrzeni

przykładowy temat 2: co to znaczy być

obywatelem?

przyroda

języki obce

historia

plastyka

język polski

informatyka

technika

matematyka

czy obywatel

Polski może być

też obywatelem

Hiszpanii?

czy kiedyś

wszyscy byli

obywatelami?

jak obliczyć

liczbę ludzi w

Hali Stulecia?

czy w

parkach

można

grillować?

czy można

przez Internet

głosować w

wyborach?

co to jest

ergonomia i

jak ją

stosuję na

co dzień?

dlaczego

powinniśmy dobrze

znać nasz język?

kto może

wnioskować

postawienia

pomnika?

sztuka vs plastyka

SZKOŁA:

- ma za zadanie nauczyć standardów

- ma stymulować kreatywność

EFEKT:

- rozterki oświaty

plastyka – łac. plasticus i gr. plasticos – możliwy

do kształtowania i formowania (łac.i gr.plasma: formować,

kształtować)

sztuki plastyczne – dotyczące kształtowania i

formowania; archaiczne rozumienie sztuki –

sztuki wizualne tu się nie mieszczą, np. video-art

podstawa programowa:

cele przedmiotu PLASTYKA:

1 - percepcja sztuki

(odbiór wypowiedzi i wykorzystanie informacji)2 - ekspresja przez sztukę

(tworzenie wypowiedzi)

3 - recepcja sztuki

(analiza i interpretacja tekstów kultury)

wniosek: nieuzasadnione i nieprawne zmuszanie

uczniów w szkołach do nauki „standardów

plastycznych” (kanonu), powielania stereotypów,

eliminowania kreatywności i wrażliwości u dzieci

plakat autorstwa ucznia kl.5 – ocena nauczyciela: 2

uzasadnienie: ludzie-patyczaki („niedozwolone, musza mieć proporcje i części ciała”),

za dużo ludzi („bez sensu”), kwiatki („bez sensu”), niestarannie

zadanie z jęz.polskiego: napisz baśń ilustrowaną – próba twórczości hybrydowej

uczeń kl.4.

c.d. - zadanie z jęz.polskiego: napisz baśń ilustrowaną

uczeń kl.4.

kreatywna makieta

mieszkania

autorstwa ucznia kl.4.

kreatywna makieta

domu

autorstwa ucznia kl.3.

dziękuję za uwagę

prezentacja jest uzupełnieniem referatu konferencyjnego

Anna Rumińska

architektka, antropolożka kultury

eMSA Inicjatywa Edukacyjna

emsa.relacje@gmail.com / www.emsarelacje.pl / tel. 660.968.363