ERGONOMIA - wprowadzenieErgonomia vs. Higiena Przemysłowa vs Invs. Inżynieria Bezpieczeynieria...

ERGONOMIAERGONOMIA wprowadzeniewprowadzenieERGONOMIA ERGONOMIA -- wprowadzeniewprowadzenie

Wykład Wykład -- 11

20042004--FebFeb K. J. Czarnocki Ph.D.K. J. Czarnocki Ph.D. 11

DefinicjeDefinicje

Ergonomia jest naukąErgonomia jest naukąErgonomia jest nauką Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwościpsychicznych i fizycznych możliwościpsychicznych i fizycznych możliwości psychicznych i fizycznych możliwości człowieka.człowieka.


Ergonomia Ergonomia vs. Higiena Przemysłowa vs. Higiena Przemysłowa vs Inżynieria Bezpieczeństwavs Inżynieria Bezpieczeństwavs. Inżynieria Bezpieczeństwavs. Inżynieria Bezpieczeństwa

ErgonomiaErgonomia koncentruje się na tym jakkoncentruje się na tym jakErgonomiaErgonomia koncentruje się na tym jak koncentruje się na tym jak praca szkodzi człowiekowi,praca szkodzi człowiekowi,Higiena przemysłowaHigiena przemysłowa bada wpływ bada wpływ czynników środowiska pracyczynników środowiska pracyczynników środowiska pracy czynników środowiska pracy (mieszkania) na zdrowie człowieka,(mieszkania) na zdrowie człowieka,Inżynieria bezpieczeństwaInżynieria bezpieczeństwa ma na ma na cel elimino anie błęd c ło iekacel elimino anie błęd c ło iekacelu wyeliminowanie błędu człowieka.celu wyeliminowanie błędu człowieka.


Elementy środowiskaElementy środowiskaElementy środowiska Elementy środowiska dalszegodalszegodalszegodalszego

AtmosferaAtmosferaAtmosferaAtmosferaWodaWodaGlebaGleba


Elementy środowiskaElementy środowiskaElementy środowiska Elementy środowiska bliższegobliższegobliższegobliższego

Czynniki fizyczneCzynniki fizyczneCzynniki fizyczneCzynniki fizyczne–– Hałas,Hałas,

D i h i ( ib j )D i h i ( ib j )–– Drgania mechaniczne (wibracje)Drgania mechaniczne (wibracje)–– Promieniowanie elektromagnetyczne:Promieniowanie elektromagnetyczne:

IR (podczerwień),IR (podczerwień),Widzialne (świetlne),Widzialne (świetlne),UV (ultrafioletowe)UV (ultrafioletowe)


Elementy środowiska ….Elementy środowiska ….

Promieniowanie widm radiowychPromieniowanie widm radiowychPromieniowanie widm radiowychPromieniowanie widm radiowych–– UHF, VHF, WHFUHF, VHF, WHF

Promieniowanie widm rozpaduPromieniowanie widm rozpadu–– αα ββ γγ χχ–– αα, , ββ, , γγ, , χχ

Promieniowanie laserowePromieniowanie laserowePromieniowanie laserowePromieniowanie laserowe



PyłyPyłyPyłyPyły



Czynniki chemiczneCzynniki chemiczneCzynniki chemiczne,Czynniki chemiczne,–– Gazy (aerozole mgły, dymy)Gazy (aerozole mgły, dymy)

Trujące,Trujące,Duszące,Duszące,Duszące,Duszące,Obojętne,Obojętne,



–– CieczeCiecze–– CieczeCieczeTrujące,Trujące,ŻŻŻrące,Żrące,Obojętne,Obojętne,

–– Ciała stałeCiała stałeCiała stałeCiała stałe


Elementy środowiska …Elementy środowiska …

MikroklimatMikroklimatMikroklimatMikroklimat–– Temperatura powietrza,Temperatura powietrza,–– Wilgotność (względna),Wilgotność (względna),

Prędkość ruchu powietrzaPrędkość ruchu powietrza–– Prędkość ruchu powietrza,Prędkość ruchu powietrza,–– (promieniowanie cieplne).(promieniowanie cieplne).


Elementy środowiska …Elementy środowiska …

Obciążenie pracąObciążenie pracąObciążenie pracąObciążenie pracą–– Praca dynamiczna Praca dynamiczna

(wydatek energetyczny),(wydatek energetyczny),–– Obciążenie statyczneObciążenie statyczneObciążenie statyczne,Obciążenie statyczne,–– Obciążenie neuroObciążenie neuro--psychiczne,psychiczne,


UwarunkowaniaUwarunkowaniaUwarunkowania Uwarunkowania wewnętrznewewnętrznewewnętrznewewnętrzne

Budowa (organizmu)Budowa (organizmu)Budowa (organizmu),Budowa (organizmu),Zdolności (wrodzone i nabyte),Zdolności (wrodzone i nabyte),( y ),( y ),Sprawność,Sprawność,Choroby (przebyte i trwające),Choroby (przebyte i trwające),Inne cechy osoboweInne cechy osoboweInne cechy osoboweInne cechy osobowe


Monotonia pracyMonotonia pracy

Obciążenie monotonią uzależnione jest od intensywności Obciążenie monotonią uzależnione jest od intensywności t i t j h l tót i t j h l tówystępowania następujących elementów:występowania następujących elementów:

I. NIEZMIENNOŚĆ I. NIEZMIENNOŚĆ -- JEDNOSTAJNOŚĆ PROCESU PRACYJEDNOSTAJNOŚĆ PROCESU PRACY(proste czynności wykonywane są w jednostajnym rytmie)(proste czynności wykonywane są w jednostajnym rytmie)

II. NIEZMIENNOŚĆ OTACZAJĄCYCH WARUNKÓWII. NIEZMIENNOŚĆ OTACZAJĄCYCH WARUNKÓW((b k b dź ó fi h i hi h i j h k t kt t i )b k b dź ó fi h i hi h i j h k t kt t i )((brak bodźców fizycznych i psychicznych urozmaicających kontakt z otoczeniem)brak bodźców fizycznych i psychicznych urozmaicających kontakt z otoczeniem)

III. KONIECZNOŚĆ STAŁEJ KONCENTRACJI UWAGIIII. KONIECZNOŚĆ STAŁEJ KONCENTRACJI UWAGI(zaabsorbowanie pracą które uniemożliwia(zaabsorbowanie pracą które uniemożliwia nie związane z pracąnie związane z pracą myślenie i kontakty zmyślenie i kontakty z(zaabsorbowanie pracą, które uniemożliwia (zaabsorbowanie pracą, które uniemożliwia -- nie związane z pracą nie związane z pracą -- myślenie i kontakty z myślenie i kontakty z

otoczeniem)otoczeniem)

IV. PRYMITYWIZM I ŁATWOŚĆ PRACY ELIMINUJĄCA IV. PRYMITYWIZM I ŁATWOŚĆ PRACY ELIMINUJĄCA ÓÓPOTRZEBĘ PROCESÓW INTELEKTUALNYCHPOTRZEBĘ PROCESÓW INTELEKTUALNYCH

((myślenia, rozumowania i oceniania)myślenia, rozumowania i oceniania)


Monotonia …. cd

Kryteria oceny:Kryteria oceny:

Duże obciążenie monotonią (gdy występują w/w cztery elementy).

Średnie obciążenie monotonią (gdy występują trzy elementy z w/w).


MONOTYPOWOŚĆ RUCHÓWMONOTYPOWOŚĆ RUCHÓWMONOTYPOWOŚĆ RUCHÓWMONOTYPOWOŚĆ RUCHÓW/wg H. Kirschnera//wg H. Kirschnera/gg

Ocenę monotypowości ruchów roboczych naOcenę monotypowości ruchów roboczych naOcenę monotypowości ruchów roboczych na Ocenę monotypowości ruchów roboczych na stanowisku pracy przeprowadza się w oparciu o stanowisku pracy przeprowadza się w oparciu o tabelę uwzględniając:tabelę uwzględniając:

Stopień ograniczenia ruchowego, jakie nastręcza Stopień ograniczenia ruchowego, jakie nastręcza wykonywana operacja robocza,wykonywana operacja robocza,liczbę monotypowych jej powtórzeńliczbę monotypowych jej powtórzeńliczbę monotypowych jej powtórzeń,liczbę monotypowych jej powtórzeń,wielkość rozwijanych sił mięśniowych przy wielkość rozwijanych sił mięśniowych przy wykonywanych ruchach,wykonywanych ruchach,

Monotypowość występuje podczas powtarzających się Monotypowość występuje podczas powtarzających się operacji roboczych, które obciążają te same grupy mięśni. operacji roboczych, które obciążają te same grupy mięśni. Ma to miejsce głównie w potokowym i taśmowym systemieMa to miejsce głównie w potokowym i taśmowym systemieMa to miejsce głównie w potokowym i taśmowym systemie Ma to miejsce głównie w potokowym i taśmowym systemie pracy.pracy.


Efekty spełnienia wymagańEfekty spełnienia wymagańEfekty spełnienia wymagań Efekty spełnienia wymagań ergonomiiergonomiiergonomiiergonomii

Zmniejszenie zachorowań urazówZmniejszenie zachorowań urazówZmniejszenie zachorowań, urazów Zmniejszenie zachorowań, urazów i kwot odszkodowańi kwot odszkodowań..Wzrost wydajności pracyWzrost wydajności pracyWzrost wydajności pracyWzrost wydajności pracy..Poprawa samopoczucia psychicznegoPoprawa samopoczucia psychicznego..Zmniejszenie absencji i fluktuacjiZmniejszenie absencji i fluktuacji..Podniesienie morale pracownikówPodniesienie morale pracowników..Podniesienie morale pracownikówPodniesienie morale pracowników..


Urazy zaburzenia powodowane przezUrazy zaburzenia powodowane przezUrazy zaburzenia powodowane przez Urazy zaburzenia powodowane przez niewypełnianie zasad ergonomiiniewypełnianie zasad ergonomii

CTD’s (cumulative trauma disorders)CTD’s (cumulative trauma disorders)CTD s (cumulative trauma disorders) CTD s (cumulative trauma disorders) RSI’s (repetitive stress injuries)RSI’s (repetitive stress injuries)( p j )( p j )RMI’s (repetitive motion injuries)RMI’s (repetitive motion injuries)MSD’s (musculoskeletal disorders)MSD’s (musculoskeletal disorders)MSD’sMSD’s odnoszą się do mięśniodnoszą się do mięśniMSD s MSD s odnoszą się do mięśniodnoszą się do mięśni, , ścięgienścięgien, , nerwównerwów, , stawów i stawów i ęgęgkręgosłupakręgosłupa..


Nasz kręgosłupNasz kręgosłup


Pozycja neutralnaPozycja neutralna


Kręgosłup ….Kręgosłup ….


Mi t i b i jMi t i b i jMistrzowie bezpiecznej pracyMistrzowie bezpiecznej pracy


Wydatek energetycznyWydatek energetyczny metodametodaWydatek energetyczny Wydatek energetyczny –– metoda metoda Lehman’aLehman’aPozycja ciała Wydatek energetyczny y j y g y y

kcal/min

siedząca 0,3ą ,

na kolanach 0,5

w kucki 0,5

stojąca 0,6

stojąca pochylona 0,8

chodzenie 1 7 3 5chodzenie 1,7-3,5

wchodzenie bez obciążenia po pochyłości 10°

0,75 na 1m wzniesienia


pochyłości 10

Rodzaj pracyWyd. energet.

kcal/min

Praca palców, dłonii przedramienia

lekka 0,3-0,6średnia 0,6-0,9

i żk 0 9 1 2ciężka 0,9-1,2

Praca jednego ramienia

lekka 0,7-1,2średnia 1 2-1 7ramienia średnia 1,2 1,7ciężka 1,7-2,2

Praca obu ramion lekka 1,5-2,0średnia 2,0-2,5ciężka 2,5-3,0

Praca mięśni kończyn i tułowia

lekka 2,5-4,0średnia 4,0-6,0ciężka 6 0 8 5ciężka 6,0-8,5

bardzo ciężka 8,5-11,5


Stopień obciążenia Pozycja ciała przy pracyą y j p y p y

SI siedząca niewymuszonastojąca niewymuszona, z możliwością okresowej ją y ą jzmiany na siedzącąsiedząca lub stojąca na przemian z chodzeniem

SII siedząca wymuszona, nie pochylona bądź nieznacznie pochylonastojąca wymuszona nie pochylona z możliwościąstojąca wymuszona, nie pochylona z możliwością zmiany pozycji na siedzącą

SIII stojąca wymuszona, nie pochylona bez możliwości III ją y , p yzmiany pozycji na siedzącąklęcząca, w przysiadzie i inne nienaturalne pozycje

stojąca wymuszona, pochylona, niezależnie od możliwości zmieniania pozycji


Stopień ciężkości

Wydatek energetycznyciężkości pracy kcal brutto

na 1 minutękcal efekt./ 8 godzinną

zmianę robocząkJ efekt./ 8 godzinną

zmianę robocząż ź i k bi t ż ź i k bi tmężczyźni kobiety mężczyźni kobiety

bardzo lekka <2,5 <300 <200 <1256 <837

lekka 2,5 - 5,0 300 - 800 200 - 700 1256-3349 837-2931

średnio ciężka 5,0 - 7,5 800-1500 700- 1000 3349 - 6280 2931 -4187

ciężka 7,5 - 10,0 1500-2000 1000- 1200 6280 - 8374 4187-5024

bardzo ciężka 10,0-12,5 >2000 >1200 >8374 >5024


i lk ść d tkparametry fizjologiczne

Stopień i żk ś

wielkość wydatku energetycznego

kcalciepłota skóryoddychanie

krążenie

ciężkości pracy

°Cczęstość oddechó wentylac częstość

ciśnienie

rozkur-czbrutto na min.

netto na 8h pracy

w na min.

ja płuc [1]

zużycie tlenu [1]

ętętna na

min.skur-czow

e

owe

Bardzo lekka

2,5 300 20 8-10 0,5 75 N N 37,5lekka

Lekka 2,5-5,0 300-800 20-25 10-20 0,5-1,0 75-100 N N 37,5

Średnia 5,0-7,5 800-1500 25-30 20-30 1,0-1,5 100-125 N+20 N 37,5-38,0

Ciężka 7,7-10,0 1500-2000 30-35 30-50 1,5-2,0 125-150 180 N+20 38,0-38,5ę , , , , , ,

Bardzo ciężka

10,0-12,5 2000-3000 35-40 50-65 2,0-2,5 150-175 180-200 N+40 38,5-39,0

Krańcowo ciężka

12,5 3000 40 65 2,5 175 200 N+40 39,0


Pytania ….?Pytania ….?

KontaktKontaktKontaktKontakt–– Pok. 113 bud. ZPok. 113 bud. Z–– dydaktyka @czarnocki.netdydaktyka @czarnocki.net


ERGONOMIA - wprowadzenieErgonomia vs. Higiena Przemysłowa vs Invs. Inżynieria Bezpieczeynieria...

Documents

Transcript of ERGONOMIA - wprowadzenieErgonomia vs. Higiena Przemysłowa vs Invs. Inżynieria Bezpieczeynieria...