Biznes Benchmark Magazyn #4

68
BIZNES benchmark magazyn #4 / 12 / 2013 BIZNES benchmark.pl Praktyka inżynierska Nowoczesne oprogramowanie 3D i sprzęt dla inżyniera Wywiad Certyfikacja inżynierów Drony polskiej firmy RoboKopter s. 64 Rozmowa z Mirko Baeckerem, dyrektorem marketingu Tecnomatix na region EMEA w Siemens PLM Software s. 43 Niezbędne potwierdzenie umiejętności zawodowych s. 66 Inżynier w firmie Wybieramy komputer dla inżyniera s. 6

description

Czwarty numer Biznes Benchmark Magazyn poświęcony jest szeroko pojętym zagadnieniom inżynierskim. W numerze znajdują się zarówno artykuły dotyczące najnowszych wersji oprogramowania CAD 3D, darmowym do komercyjnego wykorzystania aplikacjom CAD, zagadnieniom programowania maszyn numerycznych, systemom CAM, analizie FEM, praktyce inżynierskiej, m.in. dotyczącej projektowania w systemach CAD for wtryskowych, poprzez artykuły dotyczące systemów SCADA pozwalających inżynierom bezpośrednio sterować parametrami technicznymi produkcji, a na manipulatorach 3D, drukarkach 3D oraz stacjach roboczych i inżynierskich laptopach skończywszy.

Transcript of Biznes Benchmark Magazyn #4

Page 1: Biznes Benchmark Magazyn #4

BIZNESb e n c h m a r k m a g a z y n # 4 / 12 / 2013

BIZNESbenchmark.pl

Praktyka inżynierska

Nowoczesne oprogramowanie 3D i sprzęt dla inżyniera

Wywiad

Certyfi kacja inżynierów

Drony polskiej fi rmy RoboKopter s. 64

Rozmowa z Mirko Baeckerem, dyrektorem marketingu Tecnomatix na region EMEA w Siemens PLM Software s. 43

Niezbędne potwierdzenie umiejętności zawodowych s. 66

Inżynierw fi rmie

# 4 / 12 / 2013 Wybieramy komputer

dla inżynieras. 6

Page 2: Biznes Benchmark Magazyn #4

siemens.com/plm/pl/free-solid-edge

Wypróbuj za darmo Solid Edge! Zobacz, dlaczego jesteśmy lepsi od konkurencji.

Rozwiązania dla przemysłu.

Teraz możesz, bez jakichkolwiek zobowiązań, wypróbować pełną wersję pakietu Solid Edge. Zobacz, w jaki sposób Solid Edge zapewnia szybkość i prostotę bezpośredniego modelo-wania dzięki elastyczności i możliwościom projektowania parametrycznego - wszystko to zaś w jednym, łatwym w użyciu pakiecie. Projektuj szybciej, bardziej intuicyjnie - po prostu lepiej.

Pobierz Solid Edge już teraz, otrzymasz dostęp do interak-tywnych materiałów szkoleniowych, filmów instruktażo-wych i forum użytkowników, które pomogą Ci poznać możli-wości oprogramowania.

Pobierz pakiet Solid Edge ze strony

siemens.com/plm/pl/free-solid-edgelub zadzwoń pod numer +4822 339 3523

SolidEdge_freetrial_A4_2013_pl.indd 2 13-08-23 14:15

siemens.com/plm/pl/free-solid-edge

Wypróbuj za darmo Solid Edge! Zobacz, dlaczego jesteśmy lepsi od konkurencji.

Rozwiązania dla przemysłu.

Teraz możesz, bez jakichkolwiek zobowiązań, wypróbować pełną wersję pakietu Solid Edge. Zobacz, w jaki sposób Solid Edge zapewnia szybkość i prostotę bezpośredniego modelo-wania dzięki elastyczności i możliwościom projektowania parametrycznego - wszystko to zaś w jednym, łatwym w użyciu pakiecie. Projektuj szybciej, bardziej intuicyjnie - po prostu lepiej.

Pobierz Solid Edge już teraz, otrzymasz dostęp do interak-tywnych materiałów szkoleniowych, filmów instruktażo-wych i forum użytkowników, które pomogą Ci poznać możli-wości oprogramowania.

Pobierz pakiet Solid Edge ze strony

siemens.com/plm/pl/free-solid-edgelub zadzwoń pod numer +4822 339 3523

SolidEdge_freetrial_A4_2013_pl.indd 2 13-08-23 14:15

Page 3: Biznes Benchmark Magazyn #4

3www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Jeszcze 30 lat temu, typowy inżynier kojarzył z osobą pochyloną

nad deską kreślarską, która uzbrojona jest w przykładnicę, ekierki,

suwmiarkę, suwak logarytmiczny oraz zwinięte rulony kalki tech-

nicznej zapełnione rysunkami. Jeśli taka osoba udawała się „na

produkcję” to nieodłącznie towarzyszyły jej rulony papieru z doku-

mentacją techniczną, koniecznie kask i gumiaki – obraz taki, w po-

staci inż. Stefana Karwowskiego, świetnie utrwalił w swoim serialu

„Czterdziestolatek” Jerzy Gruza.

Dzisiaj praca inżyniera wyglądają zupełnie inaczej. Rewolucja związana

z rozwojem i wejściem w latach 90. XX wieku do codziennego, maso-

wego użytku komputerów, a obecnie smartfonów nie mogła pozostać

bez wpływu na pracę wykonywaną na co dzień przez rzeszę inżynie-

rów. Trudno sobie już wyobrazić inżyniera, który nie wykorzystywałby

komputerów i programów wspierających jego pracę. Zazwyczaj są to

aplikacje do komputerowo wspomaganego projektowania CAD (Com-

puter Aided Design), komputerowo wspomaganego wytwarzania CAM

(Computer Aided Manufacturing), zarządzania cyklem życia produktu

PLM (Product Lifecycle Management), nadzorowania przebiegu procesu

technologicznego lub produkcyjnego SCADA (Supervisory Control And

Data Acquisition) czy programowania obrabiarek numerycznych CNC –

to tylko cześć z wielu rodzajów inżynierskich programów, na temat któ-

rych piszemy w bieżącym wydaniu Biznes Benchmark Magazyn.

Oprogramowanie wykorzystywane przez inżynierów jest jednym

z  najważniejszych elementów pozwalających sprawnie funkcjono-

wać przedsiębiorstwom produkcyjnym i to niezależnie od branży. Bez

niego nie da się bowiem zaprojektować szybko nowych, zgodnych

z życzeniami klientów, wyrobów, zanalizować kosztów serwisu i opła-

calności produkcji, zapewnić ciągłości wytwarzania i sterowania linia-

mi technologicznymi, ani też zastosować optymalnych, a co za tym

idzie konkurencyjnych metod wytwarzania. Wszystkie te zagadnienia

obejmują programy inżynierskie i programy do sterowania produkcją,

z których to dane w czasie rzeczywistym przekazywane są m.in. do

systemów wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem ERP i  po-

zwalają podejmować trafne decyzje biznesowe.

Aplikacje inżynierskie wykorzystywane są także nie tylko, co oczywi-

ste, w biurach konstrukcyjnych i projektowych, ale również w pracow-

niach znanych projektantów zajmujących się designem i wzornictwem

przemysłowym. Mało tego, goszczą też w studiach reklamy. Jako cie-

kawostkę, można podać fakt, że wiele reklam nowych samochodów

tworzonych jest wirtualnie, jeszcze zanim taśmę produkcyjną opusz-

czą pierwsze prototypy. Realistycznie wyglądające wirtualne samo-

chody generowane są bezpośrednio w programach inżynierskich, lub

na podstawie wyeksportowanych z nich danych.

Stanowisko pracy inżyniera to również sprzęt. Kluczowy jest tutaj

dobrze dobrany komputer bądź laptop, który „udźwignie” wymaga-

jącą aplikację inżynierską. Trudno bowiem oczekiwać od inżyniera

wydajności, kiedy na wykonanie najmniejszej operacji mu czekać

„godzinami”. Warto zatem zapoznać się jaka konfi guracja kompute-

ra wymagana jest do zastosowań inżynierskich i  jakie manipulatory

3D pomogą w sprawnej obsłudze nowoczesnych systemów CAD.

W pracy projektowej pomocna może się też okazać drukarka 3D, na

której da się wydrukować trójwymiarowy model projektowanej czę-

ści – o  tych zagadnieniach również piszemy na łamach bieżącego

numeru Biznes Benchmark Magazyn, który w tym miesiącu poświę-

ciliśmy oprogramowaniu i  sprzętowi wykorzystywanemu w  trudnej,

inżynierskiej pracy. Zapraszam do lektury.

Redaktor naczelny Benchmark BiznesMarcin Bieñkowski

Jeszcze 30 lat temu, typowy inżynier kojarzył z osobą pochyloną

Inżynier i komputery

Od redakcjiFo

to: M

. Soł

tysi

ak

siemens.com/plm/pl/free-solid-edge

Wypróbuj za darmo Solid Edge! Zobacz, dlaczego jesteśmy lepsi od konkurencji.

Rozwiązania dla przemysłu.

Teraz możesz, bez jakichkolwiek zobowiązań, wypróbować pełną wersję pakietu Solid Edge. Zobacz, w jaki sposób Solid Edge zapewnia szybkość i prostotę bezpośredniego modelo-wania dzięki elastyczności i możliwościom projektowania parametrycznego - wszystko to zaś w jednym, łatwym w użyciu pakiecie. Projektuj szybciej, bardziej intuicyjnie - po prostu lepiej.

Pobierz Solid Edge już teraz, otrzymasz dostęp do interak-tywnych materiałów szkoleniowych, filmów instruktażo-wych i forum użytkowników, które pomogą Ci poznać możli-wości oprogramowania.

Pobierz pakiet Solid Edge ze strony

siemens.com/plm/pl/free-solid-edgelub zadzwoń pod numer +4822 339 3523

SolidEdge_freetrial_A4_2013_pl.indd 2 13-08-23 14:15

Page 4: Biznes Benchmark Magazyn #4

4 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Redaktor naczelny: Marcin BieńkowskiRedaktorzy: Katarzyna Janik Artur Pęczak Maciej Stanisławski

Artur Żarski Alicja ŻebruńDyrektor Operacyjny: Sebastian Jaworski, tel.: 606 942 501 e-mail: [email protected]ł sprzedaży reklam: Michał Michniewicz, tel.: 668 205 183 e-mail: [email protected] i skład: Kuba KuczmaWydawca: Benchmark Sp. z.o.o., ul. Wołczyńska 37, 60-003 Poznań, NIP: 779-232-24-08Prezes zarządu: Sławomir Komiński

BIZNESbenchmark.pl

W numerze

Sprzęt dla inżynieraJak wybrać stację roboczą i notebook dla inżyniera s. 6

Profesjonalne, certyfi kowane karty grafi cznedo zastosowań CAD/CAM – case study s. 10

Bezpieczeństwo urządzeń mobilnych

– Samsung KNOX, artykuł sponsorowany s. 12

Manipulatory 3D do systemów CAD s. 14

Rapid Prototyping – drukarki 3D s. 17

Oprogramowanie CAD/CAMFunkcjonalności wprowadzone w najnowszym oprogramowaniu CAD 3D s. 19

Przyszłość oprogramowania 3D – wywiad z dyrektoremodpowiedzialnym za rynki Europy Centralnejw spółce SolidWorks Deutschland, panem Uwe Burk s. 23

Solid Edge ST6 – Wielozadaniowe narzędzie dla projektanta s. 24

ZW3D – Zintegrowany system CAD/CAM/FEM s. 30Od modelu do produktu, czyli projektowanie w systemie TopSolid 7 s. 35

Darmowe oprogramowanie CAD s. 36

Oprogramowania CAD 2D z perspektywy inżyniera,rozmowa z Krzysztofem Godyniem, specjalistą ds. CADz działu CAD Mechanika w fi rmie Datacomp s. 40

Systemy projektowania CAD 2D s. 41

Inżynier na produkcji Komputerowa optymalizacja procesów produkcji – wywiad z Mirko Baeckerem,dyrektorem marketingu Tecnomatix na region EMEA w Siemens PLM Software s. 43

Systemy informatyczne wspierające produkcję i utrzymanie ruchu s. 46

Industry 4.0: zmiana modeli procesów produkcji i form zarządzania s. 50

Analiza i symulacja procesów produkcyjnychw systemie Tecnomatix – case study s. 56

Praktyka inżynierska Analiza technologiczna form wtryskowych w oprogramowaniu CAD/CAM s. 58

Specjalizowane oprogramowanie CAD/CAM dlaprzemysłu drzewnego i meblarskiego s. 60

Interaktywne programowanie obrabiarek CNC z poziomu systemu CAD/CAM s. 62

Drony fi rmy RoboKopter zaprojektowane w systemie SolidWorks - case study s. 64

Certyfi kacja inżynierów pracujących w oprogramowaniu CAD/CAM s. 66

Więcej informacji:[email protected]

www.3dconnexion.eu facebook.com/3dconnexion twitter.com/3dconnexion

Przedstawiamy nowySpaceMouse WirelessZe SpaceMouse® Wireless w ręku możesz swobodnie rozwijaćswą kreatywność. Masz zagwarantowany porządek na biurku. Możesz cieszyć się zaawansowaną nawigacją w 3D.

Wejdź w trójwymiarowy świat!

IDEALNA DLA INŻYNIERII, ARCHITEKTURY, PROJEKTOWANIA, MODELOWANIA, ANIMACJIORAZ DOBREJ ZABAWY

BEZPRZEWODOWAMYSZKA 3D

PIERWSZA NA ŚWIECIE

Page 5: Biznes Benchmark Magazyn #4

Więcej informacji:[email protected]

www.3dconnexion.eu facebook.com/3dconnexion twitter.com/3dconnexion

Przedstawiamy nowySpaceMouse WirelessZe SpaceMouse® Wireless w ręku możesz swobodnie rozwijaćswą kreatywność. Masz zagwarantowany porządek na biurku. Możesz cieszyć się zaawansowaną nawigacją w 3D.

Wejdź w trójwymiarowy świat!

IDEALNA DLA INŻYNIERII, ARCHITEKTURY, PROJEKTOWANIA, MODELOWANIA, ANIMACJIORAZ DOBREJ ZABAWY

BEZPRZEWODOWAMYSZKA 3D

PIERWSZA NA ŚWIECIE

CloudiA Cloud Computing

Centra danych

Outsourcing IT

Integracja sieciowa

Atende S.A.TE

+48 22 29 57 [email protected]

www.atende.pl

Reklama Wprost - 2013-08-28.indd 1 29.08.2013 14:14

Page 6: Biznes Benchmark Magazyn #4

6 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Dopasować do potrzeb

– komputer dla inżynieraTrudno wyobrazić sobie współczesnego inżyniera, który nie korzystałby z komputera. Jednak inżynier, inżyniero-

wi nierówny i różne też będą potrzeby w zależności od wykonywanej pracy. Zupełnie inne potrzeby będzie miał inżynier pracujący „na produkcji”, a inne projektant używający aplikacji CAD.

Sprzęt dla inżyniera

Page 7: Biznes Benchmark Magazyn #4

7www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Komputery wykorzystywane we współcze-

snej inżynierii wspomagają swoich użytkow-

ników na każdym etapie pracy inżynierskiej.

Wykorzystywane są do projektowania, pro-

gramowania obrabiarek CNC, zarządzania

produkcją i czasem życia produktu. Pozwa-

lają też wykonywać skomplikowane obli-

czenia wytrzymałościowe i  pomagają przy

serwisowaniu urządzeń. Do każdych z  tych

zadań komputer powinien spełniać nieco

inne oczekiwania. Stacja robocza CAD musi

być wyposażona w  bardzo wydajną kartę

grafi czną, a notebook używany na produkcji

musi odznaczać się dużą wytrzymałością na

uderzenia i być odporny na warunki otocze-

nia – za to nie musi być specjalnie wydajny.

Komputer dla projektantaMaszyna przeznaczona dla projektanta

musi cechować się bardzo dużą wydajno-

ścią. Standardem dla tej klasy urządzeń

jest wyposażanie ich w  profesjonalne kar-

ty grafi czne przeznaczone do współpracy

z  programami CAD/CAM. Są to karty Nvidii

z rodziny Quadro lub AMD FirePro. Karty tego

typu charakteryzują się zwiększoną wydaj-

nością w aplikacjach inżynierskich oraz ste-

rownikami dostosowanymi do wykonywania

specyfi cznych dla tego środowiska opera-

cji – inne są wymagania programów CAD,

a  inne w  grach. Ponadto profesjonalne kar-

ty grafi czne przechodzą proces certyfi kacji

w laboratoriach producenta oprogramowania

CAD/CAM. Karty profesjonalne stosowne są

również w generowaniu grafi ki 3D w fi lmach

i  studiach grafi cznych – wspomagają pracę

oprogramowania typu DCC (Digital Content

Creation), takiego jak MAYA 3D, czy 3ds max.

Karty te współpracują także z  oprogramo-

wanie GIS (Geographic Information System),

a także wspierają wizualizacje naukowe.

Dostępne na rynku profesjonalne karty gra-

fi czne bazują zawsze na którejś ze stan-

dardowych generacji układów grafi cznych

przeznaczonych dla graczy, ale są, jak już

wspomniałem, zoptymalizowane do operacji

typowych dla zastosowań profesjonalnych,

które nie są istotne z punktu widzenia gier.

Segment profesjonalnych kart grafi cznych,

podobnie jak ma to miejsce w wypadku do-

mowych akceleratorów 3D, podzielony jest

na tzw. karty entry-level o najniższej wydaj-

ności, średni segment, oraz urządzenia naj-

droższe i jednocześnie najbardziej wydajne.

W wypadku kart Nvidia Quadro bazujących

na architekturze Kepler są to odpowiednio

karty Quadro K600 (entry-level), Quadro

K2000 i K4000 (medium range) oraz Quadro

K5000 i K6000 (performance). AMD oferuje

odpowiednio karty z najnowszą architektu-

rą GCN (Graphics Core Next) w  segmen-

tach performance (FirePro W9000), medium

range (FirePro W8000, W7000) i najniższym

(W5000). Starszą generację układów AMD

z  architekturą VLIW5 znajdziemy zaś jesz-

cze w  dalszym ciągu w  średnim (FirePro

Foto

: Fot

olia

V7900, V5900, V5800) i  najniższym seg-

mencie (FirePro V4900 i  V3900) produko-

wanych przez tę fi rmę kart.

Karty z  poszczególnych segmentów róż-

nią się wydajnością (w  tym liczbą zastoso-

wanych grafi cznych procesorów strumie-

niowych), dostępną pamięcią (np. Quadro

K6000 ma 12 GB pamięci grafi cznej, Fire-

Pro W9000 6 GB, a  Quadro K4000 3GB,

zaś FirePro W5000 2 GB), taktowaniem

zegara, szerokością magistrali pamięci itp.

szczegółami technicznymi. Generalnie, karty

z  segmentu najniższego, to karty wykorzy-

stywane w  niezbyt wymagających projek-

tach lub w maszynach gdzie trzeba czasami

uruchomić aplikację CAD. Do większości za-

stosowań inżynierskich wystarczają karty ze

średniego segmentu rynku, zaś najszybsze

stosuje się wszędzie tam, gdzie mamy do

czynienia z dużymi złożeniami.

Karty profesjonalne pozwalają też na pracę

wielomonitorową i, podobnie jak ma to miej-

sce w wypadku zwykłych kart grafi cznych,

mogą też pracować w konfi guracjach z wie-

loma kartami grafi cznymi zamontowanymi

w stacji roboczej (AMD CrosFire, Nvidia SLI).

W pracy wielomonitorowej na jednnej karcie,

dzięki technologii Eyefi nity przewagę ma ją

produkty fi rmy AMD – pozwalają na jedno-

czesną pracę na sześciu monitorach. Karty

Nvidii są w  stanie pracować jednocześnie

z  czterema wyświetlaczami. Standardową

rozdzielczością dla pojedynczego monitora

dla współczesnych profesjonalnych kart jest

rozdzielczość 4096 × 2160 pikseli.

Jeśli chodzi o procesor do grafi cznej stacji

roboczej, to im jest on szybszy tym lepiej.

W  komputerze dla inżyniera powinien się

znaleźć któryś z  modeli procesorów fi rmy

Intel Core i7 lub AMD FX-8000. Jeżeli nie ma

Sprzęt dla inżyniera

Dopełnieniem komputera dla inżyniera projektanta powinien być profesjonalny, duży monitor co najmniej 24-calowy przeznaczony do prac z systemami CAD i rozdzielczości rzędu 2560×1600 pikseli. 

Page 8: Biznes Benchmark Magazyn #4

8 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Sprzęt dla inżyniera

potrzeby korzystania z aż tak szybkiej stacji

roboczej, wówczas można zakupić kom-

puter z procesorem z serii Intel Core i5 lub

AMD FX-6000. Wymagana pamięć do kom-

putera dla inżyniera to minimum 8 GB. Przy

standardowej pamięci 4 GB mogą pojawić

się niekiedy problemy z  szybkością pracy

z niektórymi dużymi złożeniami. Dysk twardy

powinien być również duży (2-4 TB) i w mia-

rę szybki, koniecznie z  interfejsem SATA III.

Dobrze spisują się w tej roli modele fi rmy WD

z serii Black lub Seagate Constellation.

W stacji roboczej dla inżyniera elektroniczny

dysk SSD raczej nie ma sensu – jest zbyt

drogi w stosunku do oferowanej pojemno-

ści i nie ma aż takiego wpływu na szybkość

pracy oprogramowania CAD. Może być on

zastosowany jedynie, podobnie jak w kom-

puterach domowych, jako dysk z  zainsta-

lowanym systemem operacyjnym w  celu

ogólnej poprawy wydajności systemu. Dys-

ki zamontowane w inżynierskiej stacji robo-

czej warto połączyć w macierz RAID zwięk-

Foto 1: Notebook dla inżyniera, który ma zastąpić tradycyjną stację roboczą musi charakteryzować się bardzo dużą wydajnością. Aspekty mobilności takie jak masa i czas pracy na bateriach są w tym wypadku sprawami drugorzędnymi. Na zdjęciu: wyposażony w 17,3-calowy ekran i moduł Nvidia Quadro, Fujitsu Celsius H920. [źródło: Fujitsu]

W wypadku obliczeń inżynier-skich pomocne mogą się okazać akceleratory obliczeniowe, wspomagające pracę jednostki centralnej komputera. Najbar-dziej znanym akceleratorem obliczeniowym, bazującym na architekturze kart grafi cznych jest Nvidia Tesla. Innym przy-kładem może być Intel Xeon Phi. Akceleratory tego typu montowane są w stacji roboczej i dzięki odpowiednim sterowni-kom i bibliotekom mogą wspo-magać obliczenia inżynierskie realizowane w programach do symulacji czy np., aplikacjach takich jak MathCAD.

montowane są w stacji roboczej i dzięki odpowiednim sterowni-kom i bibliotekom mogą wspo-magać obliczenia inżynierskie realizowane w programach do symulacji czy np., aplikacjach 

i dzięki odpowiednim sterowni-kom i bibliotekom mogą wspo-magać obliczenia inżynierskie realizowane w programach do symulacji czy np., aplikacjach takich jak MathCAD.

Akceleratory obliczeniowe

szając bezpieczeństwo danych.

Dopełnieniem komputera dla inżyniera pro-

jektanta powinien być profesjonalny, duży

monitor co najmniej 24-calowy monitor

przeznaczony do prac z  systemami CAD

i  rozdzielczości rzędu 2560×1600 pikseli.

Tego typu monitory wyposażone są zwykle

w matryce typu IPS lub S-IPS o dużych ką-

tach widzenia rzędu 178 stopni w poziomie

i w pionie oraz matrycy o proporcjach

16:10 lub 16:9. Przykładem

takiego monitora może

być 30-calowy monitor

U3014 Premier Color fi rmy

Dell lub 27-calowy BenQ BL2710PT.

Monitory profesjonalne oprócz dużych roz-

dzielczości i przekątnych ekranu charaktery-

zują się również równomiernym świeceniem

i  dobrym odwzorowaniem kolorów (prze-

strzeń barwna pokrywająca przynajmniej

100% przestrzeni sRGB). Kontrast i jasność

nie są zaś aż tak istotnymi parametrami – za-

zwyczaj kontrast to ok. 1000:1 zaś jasność

to 350-450 cd/m2. Oddzielną kwestię stano-

wią zaś inżynierskie manipulatory i  klawia-

tury ułatwiające obsługę programów CAD.

O tym piszemy szerzej na kolejnych stronach

Biznes Benchmark Magazyn.

Jeśli chodzi o komputer dla inżyniera nie bę-

dącego projektantem, który sporadycznie

korzysta z  programów inżynierskich CAD,

to w  zupełności wystarczy zwykły biurowy

komputer z nieco lepszym procesorem (kla-

sy Intel Core i5 lub AMD FX-6000) oraz pro-

fesjonalną kartą grafi czną klasy entry-level.

W większości wypadków zadowolić można

się też pamięcią RAM o  wielkości 4  GB,

1-2 TB dyskiem twardym oraz zwykłym mo-

nitor o rozdzielczości Full HD.

Notebook dla inżynieraJeśli chodzi o  notebooki dla inżyniera to

trzeba pamiętać, że wydajność maszyn mo-

bilnych jest zawsze niższa niż zakupionych

w  tej samej cenie komputerów stacjonar-

nych. Na korzyść tych ostatnich przemawia

dodatkowo łatwość rozbudowy konfi guracji,

co nie jest możliwe w  wypadku notebo-

oka. Laptopy mają też mniejszy, dyspo-

nujący zwykle niższą rozdzielczością

ekran. Przewagą notebooka jest za to

mobilność, która może mieć w  wielu

wypadkach kluczowe znaczenie dla inży-

szając bezpieczeństwo danych.

Dopełnieniem komputera dla inżyniera pro-

jektanta powinien być profesjonalny, duży

monitor co najmniej 24-calowy monitor

przeznaczony do prac z  systemami CAD

i  rozdzielczości rzędu 2560×1600 pikseli.

Tego typu monitory wyposażone są zwykle

w matryce typu IPS lub S-IPS o dużych ką-

tach widzenia rzędu 178 stopni w poziomie

i w pionie oraz matrycy o proporcjach

U3014 Premier Color fi rmy

Dell lub 27-calowy BenQ BL2710PT.

niera, w tym inżyniera projektanta.

W wypadku notebooka dla inżyniera, istotne

jest również to, aby wyposażyć go w profe-

sjonalny moduł grafi czny (tego typu maszy-

ny często nazywane są po angielsku mobile

workstation). Dobierając model do potrzeb

warto kupić urządzenie z mobilnym układem

Nvidia Quadro z serii M lub AMD FirePro rów-

nież z  serii M. Należy jednak pamiętać, że

najsilniejsze kości mobilne odpowiadają pod

względem wydajności co najwyżej średniej

klasy układom stacjonarnym, niemniej kolejnej

generacji układy są zwykle znacznie bardziej

wydajne od swoich poprzedników.

Jeśli chodzi o procesor to tutaj obowiązuje też

zasada że im szybszy procesor, tym lepszy

w  zastosowaniach inżynierskich. Rozsądne

minimum to układ klasy Intel Core i5 (note-

booki z  procesorami mobilnymi fi rmy AMD

sprzedawane są śladowych ilościach) oraz 4

GB pamięci RAM. Dysk twardy powinien mieć

pojemność co najmniej 500 GB. W wypadku

mobilnej stacji roboczej używanej do projekto-

wania przekątną ekranu to 17,1 cala w innym

wypadku wystarczy 15,1 cala. Czas pracy na

zasilaniu bateryjnym nie jest już tak istotny,

gdyż sprzęt ten zwykle pracuje podłączony na

stałe „do prądu”. Oddzielną kategorię stano-

wią zaś odporne na warunki zewnętrzne urzą-

dzenia mobilne używane na produkcji, ale to

już temat na osobny artykuł.

Marcin Bieńkowski

Page 9: Biznes Benchmark Magazyn #4

Najwydajniejszy na rynku zintegrowany pakiet do projektowania i obróbki form wtryskowych

CAMdivision Sp. z o.o.

T E P S PLM NX P E S 2013

Park Przemysłowy Błonie Źródła k. Wrocławiaul. Sosnowa 10, 55-330 Błonie

tel.: +48 71 780 30 20, kom.: 504 20 60 [email protected]

Serdecznie zapraszamy zainteresowanych na:

► Seminarium DMG Aerospace RoadShow • Rzeszów • 20-21.11.2013► Warsztaty NX Mold Wizard – konstrukcja form wtryskowych • Wrocław • 28.11.2013

► Szkolenie Sandvick (Mold & Die) – obróbka form i tłoczników • Katowice • 28-29.11.2013

► Warsztaty NX Progressive – konstrukcja tłoczników • Wrocław • 6.12.2013

Szczegóły i formularz rejestracji: www.nxmold.pl

NX CAD/CAM & NX Mold Wizard

Firma z największym doświadczeniem w Polsce we wdrożeniach specjalistycznych modułów NX CAM & NX Mold Wizard

www.nxmold.pl

Page 10: Biznes Benchmark Magazyn #4

10 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Testy kompatybilności kart

AMD FireProw laboratorium Dassault Systèmes

Przyjęło się mówić, że trójwymia-rowa grafi ka stała się uniwersal-

nym językiem komunikowania się między fi rmami, fi rmami a klientami oraz jest bardzo dobrym sposobem na bezpośrednie trafi enie z projek-tem do konsumentów. Aby sprostać grafi cznym wymaganiom „komu-nikacyjnym” projektanci używa-jący aplikacji inżynierskich muszą również korzystać z nowoczesnych, profesjonalnych kart grafi cznych.

LaboratoriumDassault Systèmes Jednym z  czołowych producentów opro-

gramowania inżynierskiego 3D i  aplikacji

PLM (Product Lifecycle Management) jest

fi rma Dassault Systèmes. W ofercie tej fi rmy

znajdują się takie znane programy jak m.in.

SolidWorks, CATIA, SIMULIA czy DELMIA.

Programy te muszą bezproblemowo współ-

działać z  profesjonalnymi, inżynierskimi

kartami grafi cznymi 3D. Testowaniem kom-

patybilności zajmuje się m.in. Christophe

Dobór profesjonalnego akceleratora 3D do

zastosowań inżynierskich nie jest sprawa

prostą. Jednym z najważniejszych kryteriów

jest tutaj nie tyle wydajność, co współpraca

z używaną w fi rmie w procesie projektowa-

nia aplikacją CAD. Przyjrzyjmy się na przy-

kładzie kart z serii AMD FirePro V9800 i jakie

warunki musi spełnić profesjonalny akcele-

rator grafi czny, aby producent aplikacji CAD

włączył go do zestawu rekomendowanych,

w  pełni wspierających jego produkt profe-

sjonalnych kart grafi cznych 3D.

Sprzęt dla inżyniera

Page 11: Biznes Benchmark Magazyn #4

11www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

milionów wielokątów. Zespół badawczy wyko-

rzystał te złożenia do testów kompatybilności

kart grafi cznych AMD FirePro V9800 w  pro-

gramach CATIA V5 i CATIA V6. Testy koncen-

trowały się w  szczególności na cieniowaniu

i sprawdzaniu wydajności renderowania.

Eyefi nity w akcjiWedług Christopha, który prowadzi zespół

badawczy ds. wizualizacji w Dassault Systè-

mes, podłączenie konfi guracji sześciu moni-

torów było dosyć proste. – Wkładamy kartę

grafi czną do stacji roboczej z systemem Win-

dows 7. Podłączamy sześć monitorów LCD

HD o rozdzielczości 1920×1200 pikseli i usta-

wiamy konfi gurację obrazu za pomocą opro-

gramowania AMD Catalyst. Rozpoczęliśmy

z programem CATIA i wszystko działało bez

problemu. – stwierdził Christophe Delattre.

Zespół sprawdził też obsługę OpenGL, dy-

namiczne manipulowanie cieniowanymi mo-

delami i montażem, pamięcią wideo zarówno

dla dużych zbiorów danych oraz tekstur, jak

i  tworzenia w czasie rzeczywistym foto-reali-

stycznego renderingu.

Christophe testował również funkcję kompen-

sowania ramek w oprogramowaniu AMD Ca-

talyst, która umożliwia inżynierom odkładanie

poprawki na krawędzi każdego wyświetlacza.

– Nie musieliśmy usuwać żadnych pikseli i tra-

cić jakiejkolwiek części obrazu. W programie

CAD wyświetlanie jednolitego obrazu jest na-

prawdę ważne. – mówi Christophe Delattre.

Cztery gigabajty pamięci grafi cznej umożli-

wiają, przy wykorzystaniu profesjonalnej karty

grafi cznej AMD FirePro V9800, proste podłą-

czenie i obsługę wielu monitorów. Co ważne,

koszt takiego rozwiązania jest znacznie niższy

niż zbudowanie klastra PC, który byłby w tej

sytuacji wymagany do obsługi kilku monito-

rów. Rozwiązanie takie również wymagałoby

dodatkowych umiejętności informatycznych.

– Możliwość obsługi systemu z  sześcioma

wyświetlaczami przez jeden produkt jest zde-

cydowanie właściwym kierunkiem rozwoju

profesjonalnych kart grafi cznych. To niezwy-

kłe, że jedna karta grafi czna może obsłużyć

zarówno jeden projektor wysokiej rozdziel-

czości jak i całą, wielką ścianę czy nawet po-

mieszczenie wyświetlaczy wraz z dźwiękiem

stereo. To niewątpliwie kolejny krok naprzód

związany z wyświetlaniem podczas prezenta-

cji dla klientów realistycznych projektów 3D.

– podsumowuje Christophe Delattre.

Artykuł powstał na bazie materiałów

dostarczonych przez fi rmę AMD

Delattre pracujący w paryskim centrum ba-

dawczym fi rmy Dassault Systèmes.

– Wydajna karta grafi czna jest obowiązko-

wym wyposażeniem inżynierskiej stacji robo-

czej podczas obsługi dużych zbiorów danych

w  aplikacjach, takich jak CATIA. W  naszym

dziale badawczym regularnie przeprowadzi-

my testy zgodności naszego oprogramowa-

nia na różnych konfi guracjach sprzętowych.

Z  jednej strony staramy się zweryfi kować to,

czy sprzęt może wspierać nasze oprogramo-

wanie, z  drugiej natomiast chcemy również

wiedzieć czy nasze oprogramowanie jest

zaprojektowane tak, aby w  pełni korzystać

z tego co dostarcza sprzęt. – mówi Christo-

phe Delattre z  paryskiego centrum badaw-

czego fi rmy Dassault Systèmes.

Do testów zgodności zespół badawczy Das-

sault Systèmes korzysta z  kilku ulubionych

projektów, które reprezentują typowe złożenia,

jakie zazwyczaj są projektowane przez klien-

tów. Złożenia te składają się z kilkuset części,

a więc zawierają bardzo duże zestawy danych

– projekt taki składa się z od jednego do pięciu

Delattre pracujący w paryskim centrum ba-

trowały się w  szczególności na cieniowaniu

i sprawdzaniu wydajności renderowania.

Według Christopha, który prowadzi zespół

badawczy ds. wizualizacji w Dassault Systè-

mes, podłączenie konfi guracji sześciu moni-

torów było dosyć proste. – Wkładamy kartę

grafi czną do stacji roboczej z systemem Win-

dows 7. Podłączamy sześć monitorów LCD

HD o rozdzielczości 1920×1200 pikseli i usta-

niż zbudowanie klastra PC, który byłby w tej

Foto 1: Prykładowy obraz złożenia silnika lotniczego wyświetlany na sześciu monitorach dzięki technologii AMD Eyefi nity. [źródło: AMD]

Foto 3: Fotorealistyczny rendering złożenia samochodu w programie CATIA V6 otrzymany przy wykorzystaniu kart grafi cznych AMD FirePro V9800. [źródło: AMD]

Foto 2: Kart grafi czna AMD FirePro V9800. [źródło: AMD]

Sprzęt dla inżyniera

Page 12: Biznes Benchmark Magazyn #4

12 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Sprzęt dla inżyniera

czyli jak połączyć wodę z ogniem Mobilna rewolucja sprawiła, że te same prywatne tablety i smartfony co-

raz częściej służą użytkownikom zarówno w pracy, jak i w domu. Trend ten określany często nazwą BYOD (ang. Bring Your Own Device), mimo wielu korzyści jakie ze sobą niesie (m.in. są to: wzrost produktywności, satysfakcji zawodowej pracowników oraz oszczędności), spędza również sen z powiek administratorów fi rmowej infrastruktury IT. Urządzenia te tworzą bowiem ogromną wyrwę w fi rmowym systemie bezpieczeństwa.

Urządzenia prywatne użytkowników za-

logowane do fi rmowej sieci niosą ze sobą

szereg zagrożeń związanych z bezpieczeń-

stwem danych. Najważniejszym z nich jest

możliwość zainfekowania złośliwym opro-

gramowaniem wewnętrznych zasobów

fi rmy. Użytkownicy bardzo często nonsza-

lancko podchodzą do kwestii bezpieczeń-

stwa swoich urządzeń. Często instalują na

swoich smartfonach najróżniejsze aplikacje

nie zawsze pochodzące z  ofi cjalnych źró-

deł. Istnieje też ryzyko ściągnięcia złośliwe-

go oprogramowania ukrytego w ogólnodo-

stępnych, legalnych zasobach.

Kolejnym istotnym zagrożeniem jest wyciek

poufnych danych. Korzystając z  własnego

smartfona z  dostępem do fi rmowej sieci,

pracownik łatwo może zupełnie przypad-

kowo podzielić się służbowymi danymi ze

znajomymi na portalu społecznościowym,

wysłać je do pracującego w  publicznej

chmurze systemu wymiany plików takiego

jak np. Dropbox czy Google Drive czy po

prostu zgubić urządzenie z niezabezpieczo-

nymi, znajdującymi się na nim fi rmowymi

danymi. Oczywiście istnieją metody prze-

ciwdziałania tym zagrożeniom, ale wyma-

gają wdrożenia odpowiednich, nie zawsze

łatwych w  implementacji, systemów i  spe-

cjalnych procedur w fi rmie.

Technologia Samsung KNOXRozwiązaniem powyższych problemów

związanych z umożliwieniem wykorzystania

prywatnych urządzeń w  fi rmie jest opra-

cowana przez fi rmę Samsung technologia

KNOX. Co ważne, jest to jedyny dostępny na

rynku system zabezpieczający przed zagro-

żeniami związanymi z modelem BYOD, który

opracowany został przez producenta urzą-

dzeń mobilnych. Dzięki temu gwarantuje on

bezpieczeństwo na poziomie styku sprzętu

i  oprogramowania. Jednocześnie zdejmu-

je z  integratorów czy fi rmowych działów IT,

czyli jak połączyć wodę z ogniem

ARTUKUŁ SPONSOROWANY

Page 13: Biznes Benchmark Magazyn #4

13www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Sprzęt dla inżyniera

konieczność opracowania lub wdrożenia

własnych rozwiązań, które będą chroniły fi r-

mowe dane, jednocześnie zapewniając pra-

cownikom dużą swobodę.

Samsung KNOX to rozwiązanie, które dzieli

telefon lub tablet fi rmy Samsung na dwa śro-

dowiska – służbowe i  prywatne. To pierw-

sze jest środowiskiem zabezpieczonym,

w  którym administrator działu IT decyduje

o  uprawnieniach użytkownika i  aplikacjach

jakiem można w nim instalować. Środowisko

prywatne daje pełną kontrolę nad urządze-

niem użytkownikowi. Administrator nie musi

się nim zajmować, bo jest ono w pełni od-

dzielone od środowiska fi rmowego. Użyt-

kownik ma do dyspozycji dwa odrębne pul-

pity, pomiędzy którymi może się przełączać.

Bezpieczny profi l pozwala na przechowywa-

nie fi rmowych danych w  odrębnym zaszy-

frowanym kontenerze, dzięki czemu są one

niedostępne z poziomu profi lu prywatnego.

Kontener Samsung KNOX to wyodrębnio-

ne i  zabezpieczone środowisko w  obrębie

urządzenia przenośnego, które obejmuje

własny ekran główny, program uruchamia-

jący, a  także własne aplikacje i  widżety.

Kontener korzysta z  oddzielnego systemu

szyfrowania plików funkcjonującego nie-

zależnie od aplikacji pozostających na ze-

wnątrz kontenera. Szyfrowanie danych re-

alizowane za pomocą 256-bitowego klucza

AES (Advanced Encryption Standard).

Samsung KNOX jest zgodny z  powszech-

nie używanymi modelami infrastruktury

korporacyjnej. Obsługiwane są wirtualne

sieci prywatne VPN zgodne z normą FIPS,

szyfrowanie na urządzeniu, zabezpieczenia

przed wyciekiem danych, mechanizm jed-

nokrotnego logowania fi rmowego SSO (En-

terprise Single Sign ON), usługi katalogowe

Active Directory czy uwierzytelnianie wielo-

składnikowe z  wykorzystaniem kart Smart

Card. Kontener Samsung KNOX zapewnia

również obsługę wirtualnej sieci prywatnej

w  architekturze IPSec, w  tym algorytmu

kryptografi cznego Suite B.

Bezpieczeństwo platformyW  środowisku Samsung KNOX bezpie-

czeństwo platformy zostało zapewnione

dzięki wykorzystaniu trzech technologii

kontroli dostępu – Customizable Secure

Boot, ARM TrustZone-based Integrity Me-

asurement Architecture (TIMA) oraz jądra

z wbudowaną technologią Security Enhan-

cements for Android (SE for Android).

Technologia Customizable Secure Boot od-

powiada za to, żeby na urządzeniu urucha-

miane było tylko sprawdzone i dopuszczone

do użytku oprogramowanie. Umożliwia ona

także bezpieczne zastosowanie certyfi ka-

tu bezpiecznego rozruchu po dostarczeniu

urządzenia. Z  kolei architektura TIMA od-

powiada za nieprzerwane monitorowanie

integralności jądra systemu Linux. W  razie

wykrycia naruszenia integralności jądra lub

programu rozruchowego w oparciu o usta-

lone reguły podejmowane jest odpowiednie

działanie. Może to być np. zablokowanie do-

stępu do jądra oraz wyłączenie urządzenia.

Security Enhancements for Android to za-

awansowany mechanizm wydzielania infor-

macji w oparciu o wymogi w zakresie pouf-

ności i  integralności. Technologia pozwala

na tworzenie wydzielonych obszarów prze-

chowywania aplikacji i danych z myślą o mi-

nimalizacji ryzyka i  skutków naruszenia lub

obejścia zabezpieczeń poprzez wprowadze-

nie do systemu złośliwego lub wadliwie za-

bezpieczonego oprogramowania. Najwyższy

poziom bezpieczeństwa gwarantowany przez

Samsung KNOX docenił m.in. Departament

Obrony Stanów Zjednoczonych, który dopu-

ścił do użytku w swoich sieciach urządzenia

mobilne wykorzystujące to rozwiązanie.

Warto dodać, że Samsung KNOX ma rów-

nież własny system dystrybucji certyfi kowa-

nych aplikacji – Knox Appstore. Znaleźć tam

można m.in. aplikacje fi rm takich jak: SAP,

IFS, czy Salesforce. Platforma Samsung

Knox jest obecnie dostępna dla wybranych

urządzeń mobilnych fi rmy Samsung – są to

m.in. Samsung Galaxy S3, Samsung Galaxy

S4, Samsung Galaxy Mega, Samsung Ga-

laxy Note 2 oraz Note 3, a także najnowsze

tablety Samsung Galaxy Tab.

ARTUKUŁ SPONSOROWANY

Page 14: Biznes Benchmark Magazyn #4

14 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

3DPracując z programami CAD

posługujemy się przede wszyst-kim myszką, klawiaturą i czasami wspieramy się tabletem grafi cznym CAD. Istnieją jednak specjalizowane urządzenia ułatwiające projekto-wanie w systemach CAD 3D. Są to manipulatory 3D.

dla inżynierów

Może trudno w  to uwierzyć, ale manipula-

tory 3D przeznaczone do oprogramowania

CAD, głównie za sprawą założonej w 2001

roku przez Logitecha fi rmy 3Dconnexion,

które dostępne są na masowym rynku już od

ponad dziesięciu lat, to nadal często są nie-

znane wśród osób pracujących na co dzień

z oprogramowaniem inżynierskim.

Sama historia manipulatorów 3D zaczyna

się jeszcze wcześniej – pierwszy manipulator

powstał na początku lat 70. ubiegłego wie-

ku w  Niemieckiej Agencji Kosmicznej DLR

(Deutschen Zentrums für Luft- und Raum-

ManipulatoryManipulatory

Foto 1: Mysz 3D SpaceController fi rmy Space Control występuje w dwóch wersjach – z chwytem w postaci kulki i gałką sterującą. [źródło: Space Control]

Sprzęt dla inżyniera

Page 15: Biznes Benchmark Magazyn #4

15www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

fahrt) jako urządzenie pozwalające sterować ramieniem robota w przestrzeni kartezjańskiej.

Na początku lat 90. Niemiecka Agencja Kosmiczna zastosowała w swoich manipulatorach

3D niedrogi system pomiaru położenia wykorzystujący sześć jednowymiarowych optycznych

czujników położenia, na który to uzyskała patent w 1993 roku. W tym samym roku pod nazwą

Magellan na rynek wprowadzona została, bazująca właśnie na tym patencie, pierwsza mysz

3D produkowana przez fi rmę Logitech.

W 1995 roku na rynku zadebiutował zaś przeznaczony dla graczy, a produkowany przez fi r-

mę Spatial Systems Inc. manipulator, w którym wykorzystano również sterowanie o sześciu

stopniach swobody 6DoF (ang. Six Degrees of Freedom). Ten manipulator 3D o nazwie

SpaceBall Avenger oraz jego druga znacznie lepiej znana wersja – SpaceOrb 360, z 1996

roku, wywodziły się wprost z opracowanego przez Johna Hiltona z Uniwersytetu w Sydney

w Australii urządzenia o nazwie SpaceBall 1003 – pierwszego dostępnego na rynku od

1988 roku manipulatora 3D do programów CAD. Co ciekawe, jego prototyp przygotowy-

wany na zlecenie NASA powstał już w 1983 roku, a więc na 10 lat przed rynkowym debiutem

Magellana. Tak narodziły się manipulatory 3D.

Producenci manipulatorów 3DPodobnie jak w wypadku swoich protoplastów manipulatory 3D oferują sześć stopni swobo-

dy – kierunki: prawo, lewo, góra, dół, przód, tył. Do tego dochodzą kierunki pośrednie, będą-

ce wypadkową tych podstawowych. Daje to ogromne możliwości manipulowania obiektem,

o czym może się przekonać każdy, kto położył kiedykolwiek swoją dłoń na którymś z urzą-

dzeń oferowanych obecnie przez trzech producentów.

Pierwszym jest australijska fi rma Spatial Freedom założona przez Johna Hiltona tuż po jego odejściu

ze Spatial Systems Inc. Oferuje ona swoją mysz 3D, która notabene od lat nie jest już rozwijana, pod

nazwą Astroid. Drugim producentem jest wspomniany, założony przez Logitecha, 3Dconnexion,

do którego wraz z częścią praw patentowych za sprawą połączenia się w 2001 roku z Logitechem

fi rmy Labtec 3D Motion Control Technology trafi ł wspólnik Johna Hiltona z fi rmy Spatial Systems

Inc., Bernd Gombert . Firma Labtec 3D Motion Control Technology była zaś bezpośrednim następ-

cą Spatial Systems Inc. i produkowała od 1999 kontroler 3D o nazwie Spaceball 4000 FLX, który

trafi ł później do oferty Logitecha, a następnie 3Dconnexion. W 2003 roku z 3Dconnexion odchodzi

Bernd Gombert i powołuje do życia własną fi rmę Space Control GmbH, która zaoferowała podobne

urządzenie, wyposażone w dodatkowe funkcjonalności. Przyjrzyjmy się zatem teraz dostępnym

obecnie na rynku myszkom 3D, które można nabyć u trzech różnych producentów.

Astroid Spatial Freedom Astroid to podstawowy i zarazem jedyny model manipulatora 3D, który dostępny jest w ofercie

fi rmy Spatial Freedom (www.spatialfreedom.com). Stylizacyjnie nawiązuje on do urządzeń z  lat

90. i pod tym względem manipulator wygląda nieco archaicznie. Kula wykorzystywana do mani-

pulowania nie każdemu musi przypaść do gustu. Firma 3Dconnexion poszła pod tym względem

inną drogą i wybrała dla swoich urządzeń inny kształt „chwytu”.

W  wypadku Astrioida można mieć zastrzeżenia do użytego tworzywa, kolorystyki, ergonomii

programowanych przycisków. Podobać się za to może malutki joystick pozwalający na szybkie

przemieszczanie obiektów w poziomie. Producent zapewnia sterowniki do najpopularniejszych

systemów operacyjnych i rozwiązań CAD dostępnych na rynku. Urządzenie można nabyć po-

przez stronę internetową, zamawiając je bezpośrednio u producenta.

3D-Maus SpaceControllerMysz 3D SpaceController fi rmy Space Control (www.spacecontrol.de) to obecnie jedyny model

tego producenta – premiera drugiego została skutecznie i zgodnie z prawem zablokowana przez

konkurencję. Muszka jest starannie wykonana i przemyślana oraz wygląda bardzo atrakcyjnie

pod względem stylistyki. Model występuje w z chwytem w dwóch wariantach – kulą, tak jak

w wypadku Astroida o gałką sterującą jak w ma to miejsce w wypadku urządzeń 3Dconnexion.

Produkt zapewnia wsparcie praktycznie dla wszystkich systemów CAD i  dla wielu innych

Firma 3Dconnexion w tym roku wprowadziła na rynek pierwszy bezprzewodowy model myszki 3D – SpaceMo-use Wireless. Ten manipulator 3D bazuje pod względem stylistycznym i pod względem możliwości na najprostszym modelu SpaceNavigator. Niemniej SpaceMouse Wireless łączy w sobie opatentowany przez 3Dconnexion sensor wykorzystujący technologię sześciu stopni swobody ruchu (6DoF) z bezprzewodową tech-nologią 2,4 GHz. SpaceMouse Wireless ma wbudowaną lito-wo-jonową baterię, która działa do miesiąca pracy (przy zało-żeniu pracy 8 godzin dziennie, 5 dni w tygodniu). Co ważne, podczas ładowania za pomo-cą dołączonego do zestawu kabelka ze złączem mikro-USB z myszki można normalnie korzystać. Zachowane przy tym zostają wszystkie dane i ustawienia, dzięki czemu użytkownicy mogą po prostu podłączyć kabel do ładowania i kontynuować pracę.

Pierwsza bezprzewodowa myszka 3D

fahrt) jako urządzenie pozwalające sterować ramieniem robota w przestrzeni kartezjańskiej.

Na początku lat 90. Niemiecka Agencja Kosmiczna zastosowała w swoich manipulatorach

3D niedrogi system pomiaru położenia wykorzystujący sześć jednowymiarowych optycznych

czujników położenia, na który to uzyskała patent w 1993 roku. W tym samym roku pod nazwą

Magellan na rynek wprowadzona została, bazująca właśnie na tym patencie, pierwsza mysz

W 1995 roku na rynku zadebiutował zaś przeznaczony dla graczy, a produkowany przez fi r-

mę Spatial Systems Inc. manipulator, w którym wykorzystano również sterowanie o sześciu

wany na zlecenie NASA powstał już w 1983 roku, a więc na 10 lat przed rynkowym debiutem

Pierwsza

Sprzęt dla inżyniera

Page 16: Biznes Benchmark Magazyn #4

16 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

aplikacji. Dodatkowo został wyposażony

w zastrzeżone patentem rozwiązanie, które-

go nie znajdziemy u konkurencji – pierścień

(tzw. PowerWheel) umocowany u podstawy

chwytu, pozwalający na ruch w  prawo-le-

wo, który aktywuje konfi gurowalne menu

ekranowe. Rozwiązanie to jest wygodne,

ale jego zastosowanie sprawiło, iż całość

chwytu uniosła się nieco wyżej, niż w kon-

strukcjach konkurencji. Może to niestety po-

wodować pewien dyskomfort podczas pra-

cy i  niewykluczone, że szybsze zmęczenie

nadgarstka. Z drugiej strony producent za-

pewnia, iż wziął to pod uwagę przy opraco-

waniu kształtu obudowy, który istotnie różni

się od rozwiązań 3Dconnexion i  wymusza

ułożenie dłoni pod kątem.

SpacePilot, SpaceNavigator, SpaceMouse…Firma 3Dconnecion (www.3dconnexion.eu)

oferuje największa gamę manipulatorów 3D.

W ofercie dostępne są zarówno proste mo-

dele składające się praktycznie z samej „gałki”

(np. SpaceNavigator), bardziej rozbudowane

urządzenia (m.in. SpaceMouse Pro), aż po

najbardziej zaawansowane manipulatory (np.

SpacePilot Pro) wyposażone we własny ko-

lorowy wyświetlacz LCD z asystentem pracy.

Dla przykładu, zaawansowany model Spa-

cePilot Pro wyposażony jest w pięć w pełni

konfi gurowalnych, dwufunkcyjnych „inteli-

gentnych” klawiszy funkcyjnych, które po-

zwalają na stały dostęp do dziesięciu naj-

częściej używanych komend. Urządzenie

rozpoznaje aktywną aplikacje, środowisko

oraz tryb pracy i  automatycznie wyznacza

odpowiednie komendy. Z kolei kolorowy wy-

świetlacz LCD pokazuje zaś przypisaną do

klawisza funkcyjnego komendę, co pozwala

optymalnie pracować z programem CAD lub

inną aplikacją grafi czną. Ponadto wyświe-

tlacz LCD oferuje opcję szybkiego przeglą-

danie poczty e-mail oraz zadań i  wpisów

w  kalendarzu. Klawisze szybkiej nawigacji

(QuickView Navigation) usprawniają

natomiast wykrywanie

błędów oraz prze-

gląd i  prezentację

projektów poprzez

umożliwienie szyb-

kiego dostępu do

32 standardowych

widoków – krótki nacisk aktywuje pierwotne

komendy widoków przypisane do klawisza,

a  naciśnięcie i  przytrzymanie klawisza włą-

cza wtórne komendy widoków.

Całość zamknięto w  ładnej, stylistycznie

i  ergonomicznie wyprofi lowanej obudowie

wyposażonej w  odpowiedni wyprofi lowa-

ne miejsce na nadgarstek. Dzięki temu dłoń

przyjmuje w  sposób naturalny ergonomicz-

ną pozycję. Najczęściej używane klawisze

zostały wygodnie umiejscowione w  zasięgu

palców, a symetryczne rozmieszczenie przy-

cisków funkcyjnych sprawia, ze z urządzenia

mogą korzystać zarówno osoby prawo-, jak

i  leworęczne. Manipulatory 3D fi rmy 3Dcon-

nexion obsługują ponad 130 aplikacji z  róż-

nych dziedzin – nie tylko systemów CAD czy

aplikacji do tworzenia grafi ki trójwymiarowej.

Przyszłość manipulatorówJesienią tego roku, podczas prezentacji

rozwiązań Autodesk i Siemens, poka-

zano manipulator, czy też raczej

urządzenie odczytujące gesty dłoni, za po-

mocą fal ultradźwiękowych. Na podstawie

odczytanego położenia palców i  nadgarst-

ków obu dłoni użytkownika, Leap Motion

(www.leapmotion.com), bo o  nim mowa,

umożliwia zmianę położenia wyświetlanego

na monitorze wirtualnego obiektu w  prze-

strzeni 3D, jego modyfi kacje itp. Urządzenie

jest małe, przenośne, a koszt jego zakupu

nie przekracza obecnie 80 dolarów. Produ-

cent zapewnić wsparcie dla coraz większej

liczby aplikacji i  systemów, także progra-

mów CAD – obecnie mogą z  niego swo-

bodnie korzystać m.in. użytkownicy NX 9.0.

Czy tak będzie wyglądała w najbliżej przy-

szłości obsługa komputerów, za kilka lat się

o tym przekonamu.

Maciej Stanisławski

Foto 2: Manipulatory 3D produkowane przez fi rmę 3Dconnexion występują w różnych wariant antach dopasowanych do potrzeb i zasobności portfela użytkowników. [źródło: 3Dconnexion]

Sprzęt dla inżyniera

Page 17: Biznes Benchmark Magazyn #4

17www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Stworzenie fi zycznego, trójwymiarowego modelu projektowanego elementu czy całej maszyny często jest niezbędnym etapem podczas prowadzenia

prac konstrukcyjnych. Niestety, tradycyjne metody przygotowywania modeli są często bardzo drogie i czasochłonne. W takim wypadku inżynierom z pomocą mogą przyjść mogą nowoczesne technologie prototypowania, określane wspólnym mianem Rapid Prototyping, a jedną z nich jest technologia druku trójwymiarowego nazywana po angielsku 3D printing.

Podstawy technologii trójwymiarowego druku

opracowane zostały już w 1986 roku na słyn-

nym uniwersytecie technologicznym MIT – Mas-

sachusetts Institute of Technology. Pierwsze se-

ryjne urządzenia pojawiły się w połowie lat 90.

XX wieku. Obecnie wykorzystuje się trzy metody

druku przestrzennego – FDM (Fused Deposition

Modeling), metodę proszkową oraz SLS (Selec-

tive Laser Sintering), czyli selektywne spiekanie

laserem. W uproszczeniu, pierwsza z nich spro-

wadza się do natryskiwania, tak jak ma to miej-

sce w  komputerowych drukarkach atramen-

towych, warstw płynnego, szybkoschnącego

tworzywa sztucznego. Druga, polega na utwar-

dzaniu warstwa po warstwie, sproszkowane-

go materiału, nanoszonego przez dozownik

głowicą natryskującą klej lub specjalną żywicą.

Trzecia, podobna jest do drugiej metody, z tym,

że zazwyczaj metaliczny proszek utwardzany

(spiekany) jest silnym światłem laserowym, a nie

sklejany natryskiwanym klejem.

FDM w akcjiW wypadku metody FDM, trójwymiarowe mo-

dele drukuje się polimerowego „drutu” wyko-

nanego z takiego materiału jak np. ABS. Ma-

teriał ten nazywany jest materiałem bazowym

i z niego powstaje drukowany przedmiot . Aby

drukowany model podczas tworzenia się nie

wywrócił lub nie połączył się jego fragmenty

bądź elementy, które mają być od siebie od-

dzielone, niezbędne jest jeszcze użycie dru-

giego, dodatkowego materiału. Materiał ten

nazywa się materiałem podporowym i jest to

zwykle inny łatwy do usunięcia plastik lub np.

specjalnie utwardzana skrobia. W pierwszym

wypadku po wydrukowaniu przedmiotu ele-

menty podporowe modelu po prostu się od-

cina, w drugim rozpuszcza się je w wodzie.

Materiał bazowy i  podporowy nanoszone

są prze oddzielne dysze, a sposób działania

drukarki 3D jest taki sam jak zwykłej drukarki

atramentowej – głowica z dyszami podający-

mi materiał bazowy i podporowy przemiesz-

cza się w  płaszczyźnie XY i  nanosi w  od-

powiednich miejscach, zamiast atramentu,

warstwę materiału polimerowego. Po jego

zastygnięciu, co twa nie dłużej niż sekundę,

obniżana jest płyta podstawy (w  wypadku

drukarki atramentowej następuje przesunię-

cie kartki), nazywana stołem modelowym. To

na nim powstaje drukowany obiekt. Po ob-

niżeniu o ułamek milimetra stołu modelowe-

go można przystąpić do drukowania kolejnej

warstwy, itd. – cały proces jest powtarzany aż

do chwili ukończenia drukowania przedmiotu.

W  wypadku najnowszych drukarek 3D ko-

rzystających z  techniki FDM minimalna gru-

bość ścianki drukowanego przedmiotu to

ok. 0,2-0,4, mm, starszych ok. 0,6 mm. Gru-

bość nakładanej warstwy to zwykle 0,1 mm,

choć zdarzają się modele operujące warstwą

o grubości 0,05 mm. Komora modelująca ty-

powej drukarki 3D pozwala drukować obiekty

o  wielkości nie przekraczającej 30–50 cm.

Drukarki FDM drukują zwykle tylko w jednym

kolorze, zależnym od koloru użytego do dru-

ku polimeru. Wydruk przedmiotów o większej

liczbie kolorów wymaga dodania dodatko-

wych dysz do głowicy, co podniosłoby i  tak

niemałe koszty urządzenia, dlatego w prakty-

ce, poza nielicznymi wyjątkami, nie spotyka

się drukarek FDM, które mogły by drukować

więcej niż jednokolorowe modele.

Bardzo istotną zaletą technologii FDM jest

to, że wykonane przy jej pomocy prototypy

można poddawać obróbce – np. szlifowaniu,

wierceniu, malowaniu, chromowaniu itp. Mo-

dele można też ze sobą łatwo sklejać, two-

rząc większe rozmiarowo niż wspomniane,

50-centymetrowe obiekty.

Proszek w akcjiMetoda proszkowa wykorzystywana jest przede

wszystkim w  drukarkach fi rmy Z  Corporation.

W tych drukarkach 3D na przemian, warstwami,

nanosi się spoiwo i specjalny proszek o odpo-

WYDRUKUJTO CO ZAPROJEKTOWAŁEŚ!

Sprzęt dla inżynieraFo

to: S

trat

asys

Page 18: Biznes Benchmark Magazyn #4

18 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

wiednio dobranej granulacji. Spoiwo nanoszone

jest przez głowicę drukującą, a proszek nakłada,

podając go z  podajnika, specjalny zgarniacz.

Cykl nanoszenia spoiwa i  proszku powtarzany

jest na przemian, aż do zakończenia procesu

drukowania przedmiotu. Na końcu, przed wyję-

ciem gotowego przedmiotu odczekuje się około

godziny po to, aby zaszły do końca chemiczne

procesy wiązania spoiwa.

Druk nie wymaga tutaj materiału podporo-

wego – drukowany przedmiot trzyma się

w  odpowiedniej pozycji dzięki temu, że jest

„zanurzony” w niesklejonym proszku. Nieste-

ty, wytrzymałość modelu nie jest duża i po to,

aby go wzmocnić po wyjęciu pokrywa się go

specjalnym lakierem Z-Bond lub płynną, roz-

cieńczoną żywicą epoksydową.

Istotną zaletą metody druku 3D z  proszku

jest możliwość drukowania w  kolorze. Na

przykład drukarka ZPrinter 450 wyposażona

jest dodatkowo w  zwykłą głowicę atramen-

tową, która nanosi na każdą warstwę dru-

kowanego modelu barwny tusz, taki sam jak

w drukarkach atramentowych, dzięki czemu

model 3D jest od razu kolorowy. Drukowane

przedmioty mogą mieć też cieńsze ścianki niż

w wypadku metody FDM i ich grubość to od

0,05-0,1 mm. Tej samej grubości nakładana

jest pojedyncza warstwa proszku. Wadą me-

tody proszkowej jest stosunkowo duża kru-

chość drukowanych obiektów (obiekty mają

porównywalne wymiary jak w metodzie FDM),

co wynika z wytrzymałości mechanicznej za-

stosowanych podczas druku spoiw.

Laserem po modeluMetoda SLS została wynaleziona i  opatento-

wana przez dr Carla Deckarda z Uniwersytetu

Teksańskiego w Austin. Polega ona na nosze-

niu, cienkich 0,1-milimetrowych warstw prosz-

ku i ich utwardzaniu promieniem lasera, tak jak

w wypadku zwykłej drukarki laserowej. Laser

rysuje drukowany wzór na każdej warstwie i na

skutek podniesienia temperatury, w miejscach

na które padła wiązka światła, materiał jest

spiekany. Cykle świecenia i nanoszenia prosz-

ku powtarzane są naprzemiennie, aż do chwili

otrzymania gotowego modelu, który cechuje

się bardzo dużą trwałością.

W metodzie SLS wykorzystuje się proszki po-

liamidowe lub polistyrenowe, lasery większej

mocy pozwalając na drukowanie obiektów

metalowych, głownie z aluminium. Wówczas

do druku stosowany jest proszek metaliczny

o  odpowiednim składzie (mieszanina metali

lub metale oraz proszki ceramiczne), który

pozwala na wytworzenie trwałych i  równych

spieków metalicznych. Modele wykonane

metodą SLS cechują się bardzo dużą pre-

cyzją wykonania i można je obrabiać mecha-

nicznie. Co ciekawe, metodą SLS drukuje się

nie tylko modele i  prototypy elementów ale

również używane w przemyśle formy do for-

mowania wtryskowego tworzyw sztucznych,

formy odlewnicze oraz pełnowartościowe na-

rzędzia do produkcji seryjnej takie jak uchwy-

ty, matryce, a nawet elementy dysz stosowa-

ne w silnikach samolotów odrzutowych.

OprogramowanieTworzenie wydruków 3D bazuje na trójwy-

miarowych plikach elementów opracowy-

wanych w programach CAD. Aby móc wy-

drukować model, musi on zostać zapisany

w formacie .STL. Eksport do takiego formatu

oferowany jest przez większość programów

CAD, lub wtyczek doinstalowywanych do

aplikacji CAD. Model w formacie STL wczy-

tuje się do oprogramowania sterującego dru-

karką 3D, a sterowniki na podstawie modelu

3D tworzą kolejne poziome przekroje obiek-

tu. Przekroje, już jako obiekty dwuwymia-

rowe, przenoszone są na kolejne warstwy

wydruku. Co ciekawe, w  ten sam sposób

do drukarki 3D przenieść można przekroje

pochodzące z diagnostycznej aparatury me-

dycznej takiej jak tomografy komputerowe

czy urządzenia do rezonansu magnetyczne-

go. Dzięki temu lekarze mogą np. stworzyć

model kości pacjenta i  lepiej przygotować

się do planowanej operacji.

Drukarki 3D nie należą do najtańszych. Pro-

ste przemysłowe urządzenia kosztują ok.

10–15 tys. złotych. Na lepsze modele profe-

sjonalne przeznaczyć już trzeba co najmniej

100 tys. zł. Na szczęście pojawiły się na ryn-

ku, małe, tanie drukarki 3D, które można na-

zwać „domowymi” lub „osobistymi”. Kosztują

one ok. 2000–4000 zł. Za przykład tego typu

urządzeń mogą posłużyć kosztująca zaled-

wie 2 tys. zł drukarka Prusa i3 xPJD produ-

kowana przez fi rmę PJD Automatyka (www.

pjd-automatyka.pl), GolemD za 2800 zł opra-

cowany przez fi rmę AXE PRIM (www.3d3.pl).

Warto też pamiętać, że wiele fi rm i  instytu-

tów badawczych dysponuje odpowiednimi

Sprzęt dla inżyniera

drukarkami 3D, na których odpłatnie świad-

czą usługi wykonywania wydruków 3D. Dzię-

ki temu każdy kto ma taką potrzebę może

wykonać trójwymiarowy model obiektu, nie

kupując przy tym drogiego urządzenia – wy-

starczy, że zlecić jego wykonanie fi rmie świad-

czącej tego typu usługi.

Marcin Bieńkowski

Foto 1: Utwardzanie i czyszczenie modelu uzyskanego na proszkowej drukarce 3D. [źródło: Z Corporation]

Page 19: Biznes Benchmark Magazyn #4

19www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Wśród tegorocznych rowowości dotyczących oprogramowania inżynierskiego warto odnotować dwa wydarzenia z branży CAD – premierę SolidWorks 2014 i NX 9.0. W przypadku obu systemów, choć przeznaczone są one dla

różnych odbiorców, wprowadzono wiele oczekiwanych ulepszeń. Niektóre z nich można śmiała nazwać rewolucyjnymi.

Synchronous Technology, jako oryginalne

i nowatorskie rozwiązanie fi rmy Siemens PLM

Software, jest już od kilku lat obecna w opro-

gramowaniu CAD tej fi rmy, ale jak do tej pory

dotyczyła jedynie obszaru projektowania

i modelowania w 3D. W tym roku zadebiuto-

wała także w 2D, a użytkownicy liczą na to, że

wkrótce pojawi się nie tylko w systemie NX,

ale również w Solid Edge, a być może również

w bezpłatnym Solid Edge 2D Drafting.

Zmiana sposobupracy z danymi 2DWprowadzenie Technologii Synchronicznej do

edycji rysunków 2D w najnowszej wersji NX 9.0

zdecydowanie usprawnia i  skraca czas mody-

fi kowania istniejących rysunków i szkiców. Jest

to sytuacja analogiczna do tej, która miała miej-

sce wcześniej w przypadku geometrii 3D. Teraz

modyfi kacja danego detalu nie wymaga ko-

nieczności „ręcznego” poprawiania elementów

rysunku, poprzedzonego defi niowaniem skom-

plikowanych powiązań i  relacji między liniami,

odcinkami, profi lami itp. Modyfi kacje w zasadzie

sprowadzają się do wskazania tych elementów

szkicu, które chcemy, aby reagowały na zmiany

wprowadzane przez nas w  innym elemencie –

system sam już dalej zadba o to, aby pozostały

one asocjatywne. Podczas dynamicznej zmiany

szkicu – przesuwania krzywych – wymiary są

aktualizowane o wartość przesunięcia.

Nowe funkcjonalności w oprogramowaniu

CAD 3D

Oprogramowanie CAD/CAM

Foto 1: NX 9.0 przystosowano do współpracy z wykorzystującym ultradźwięki, bezdotykowym manipulatorem Leap Motion. Dzięki niemu za pomocą gestów rąk można nie dotykając ani myszki, ani klawiatury, swobodnie obracać i przesuwać obiekty oraz wykonywać polecenia związane z modelowaniem. [źródło: Leap Motion]

Page 20: Biznes Benchmark Magazyn #4

20 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Synchronous 2D ma szczególne zastosowanie przy importowanej do-

kumentacji, z której w szybki sposób możemy wykonać szkic i modyfi -

kować go w dowolny sposób, już w środowisku NX 9.0.

Wprawdzie modelowanie trójwymiarowe jest preferowaną metodą

projektowania, to jednak dwuwymiarowe rysunki i dane produktów

– w bardzo zróżnicowanych formatach cyfrowych – wciąż są wyko-

rzystywane w praktycznie każdej branży przemysłowej na pewnych

etapach rozwoju produktu. Co więcej, warto pamiętać o  tym, iż

nadal w skali globalnej dominuje wykorzystywanie systemów CAD

2D, siłą rzeczy „generujących” projekty w postaci dwuwymiarowej.

Technologia Synchro-

niczna do danych 2D

eliminuje problemy

n iekompatyb i lnośc i

struktur danych i  nie-

spójność technologii

CAD, właśnie poprzez

wprowadzenie swo-

istej „inteligencji” do

danych dwuwymia-

rowych, bez koniecz-

ności dokonywania

ich translacji. Dzię-

ki temu użytkownik

może intuicyjnie i – wg

producenta – nawet

pięciokrotnie szybciej edytować pliki 2D pochodzące z  różnych

systemów CAD. Jest to szczególnie przydatne w tych branżach,

w których występują duże ilości dwuwymiarowych danych pocho-

dzących ze starszych systemów CAD.

Co więcej w NX 9.0Technologia Synchroniczna w 2D nie jest oczywiście jedynym uspraw-

nieniem, jakiego doczekali się użytkownicy fl agowego systemu Sie-

mens PLM Software. Osobiście zwróciłbym szczególną uwagę na

funkcjonalność Real Shape (narzędzie NX Realize Shape), będącą

nowym rozwiązaniem do projektowania powierzchni swobodnych,

zintegrowanym bezpośrednio w środowisku NX 9.0.

Pakiet NX Realize Shape to nic innego, jak środowisko projektowania

swobodnych form, sprawdzające się w przygotowywaniu produkcji

wyrobów o  mocno stylizowanych kształtach lub skomplikowanych

powierzchniach. Wygląda na to, że istotnie jest to obecnie jedyne

tego typu rozwiązanie w systemie CAD, w którym płynnie zintegro-

wano zaawansowane, łatwe w obsłudze i  elastyczne narzędzia do

projektowania form swobodnych.

Niestety NX Realize Shape ma pewne ograniczenia – np. nie da się

go wykorzystać do modyfi kowania, czy też tworzenia powierzchni ,

a w każdym razie, nie bezpośrednio. W pracy z Real Shape należy

najpierw stworzyć bryłę, wokół której powstanie „przezroczysty” pro-

stopadłościan zawierający punkty sterujące kształtem powierzchni

projektowanej bryły. Użytkownik defi niuje na nim siatkę, a następnie

za jej pomocą może swobodnie dokonywać zmian kształtu obiek-

tu, wykorzystując dodatkowo defi niowane cechy symetrii, lustrzane

odbicie itp. Proste w użyciu narzędzie potrafi przekształcić wyjścio-

wą formę np. sferę, w najbardziej skomplikowany kształt. Co więcej,

nowa funkcjonalność aż „prosiła się” o nowe urządzenie pozwalające

użytkownikowi na pełne wykorzystanie jej potencjału. Czy poza my-

szami 3D można było „zaprząc” do NX 9.0 coś więcej? Owszem, NX

9.0 został przystosowany do pracy z  nowym manipulatorem Leap

Motion, czy też raczej urządzeniem, odczytującym gesty rąk.

Technologia Synchroniczna w obszarze modelowania 3D w NX 9.0

pozwoliła na dodanie poleceń ułatwiających, czy wręcz pozwala-

jących na automatyczne tworzenie wzmocnień w  postaci podpór,

żeber itp. Ciekawie przedstawia się także możliwość wykonania po-

chylenia wybranej części ścianki bez konieczności jej wcześniejszego

dzielenia. Nie wdając się w szczegóły, po wskazaniu powierzchni, do

której będzie wykonywane pochylenie, pochylane ścianki traktowane

są jako osobny obiekt. Nowością w  NX 9.0 jest także możliwość

modyfi kowania kształtu bryły lub powierzchni nie poprzez przesuwa-

nie ścianki, ale – jej krawędzi. Kształt ścianki będzie się dynamicznie

dopasowywał odpowiednio do wprowadzanych zmian.

W obszarze CAE (symulacje i analizy) nie tylko skupiono się na po-

System NX 9.0 przystosowano do pracy z ekranami dotykowymi, a także zapewniono obsługę pióra i gestów rąk. Tym samym jest jednym z nielicznych systemów CAD/CAM/CAE wpierających nowe urządzenie Leap Motion do bezdotykowej obsługi programu.

Oprogramowanie CAD/CAM

Foto 2: Funkcja stylu splajnu, a także funkcja regulacji zaokrągleń stożkowych pozwalają na szybsze i bardziej precyzyjne tworzenie złożonych powierzchni i kształtów organicznych. [źródło: SolidWorks]

Foto 3: Conic Fillet Control pozwala na większą kontrola defi niowanych kształtów. [źródło: SolidWorks]

Page 21: Biznes Benchmark Magazyn #4

21www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Nowości w programieInventor 2014

Oprogramowanie CAD/CAMOprogramowanie CAD/CAM

prawie pracy pojedynczych narzędzi (m.in.

wprowadzono automatyczną kontrolę nad

siatką mesh), ale usprawniono całościowe

procesy, m.in. symulacji silników lotniczych,

skracając czas konfi gurowania skompli-

kowanych warunków granicznych o  75

procent. Nowy równoległy solwer NX CAE

przyspiesza pracę nad wielkoskalowymi

modelami, dostarczając wyników w  krót-

szym czasie. Udoskonalenia oprogramowa-

nia NX Nastran, sprawdzonego pod wzglę-

dem wydajności obliczeniowej, dokładności

i  skalowalności solwera MES, pozwalają

także o połowę skrócić czasy symulacji ha-

łasu, wibracji i kultury pracy podzespołu.

Nowe możliwości oprogramowania NX do

produkcji zapewniają zwiększoną kontrolę

w  zakresie szybszego i  bardziej elastycz-

nego programowania CAM i  CMM. Do

wytwarzania form i  matryc wprowadzono

nową funkcję zarządzania regionem obrób-

ki, która umożliwia bardziej efektywne pro-

gramowanie m.in. dzięki grafi cznemu inter-

fejsowi użytkownika, co skraca czas pracy

nad skomplikowanymi częściami i zapewnia

precyzyjną kontrolę nad doborem strategii

obróbki. Użytkownik zyskuje w zasadzie peł-

ną kontrolę nad metodą obróbki dla każde-

go regionu, wspomniany grafi czny podgląd

i  edycję regionów, precyzyjne dopasowanie

osi narzędzia do regionu, a w efekcie m.in.

wysoką jakość powierzchni po obróbce.

Po wskazaniu obszaru do obróbki programi-

sta ma możliwość jego kontroli poprzez po-

dział kątowy, przypisanie określonej strategii

obróbki i narzędzia do danego obszaru jesz-

cze przed generowaniem właściwych ście-

żek. Obszary obróbki można interaktywnie

łączyć, dzielić i usuwać. Dodatkowo można

dynamicznie zmienić oś narzędzia (na obra-

biarkach wieloosiowych), by uniknąć kolizji

przy obróbce na krótkim wysięgu. Przydatna

okazuje się także konwersja ścieżek 3-osio-

wych na 5-osiowe (również stosowana dla

uniknięcia kolizji z  oprawką w  przypadku

krótkich narzędzi), która została rozszerzo-

na na operację obróbki zgrubnej i  obsługę

podcięć. Wspomnę jeszcze o  funkcji Flow-

Cut, dzięki której operacja obróbki resztek

automatycznie wyznacza obszary obróbki

oraz optymalnie dobiera wzór ścieżki w za-

leżności od pochylenia ścian w jednej opera-

cji (z możliwością stosowania technik HSM).

Rozmowa z Tomaszem Gajem, Specjalistą ds. CAD w fi rmiePROCAD, www.procad.pl

Biznes Benchmark: Jakie najważniejsze, nowe funkcje pojawiły się w kolejnej wersji programu Autodesk Inventor. W jaki sposób usprawnią one projektowanie 3D?

Tomasz Gaj: Programiści Autodesku dokładają wszelkich starań aby sprostać wymaganiom użytkowników aplikacji. Do najbardziej istotnych usprawnień, które pojawiły się w najnowszej wersji programu możemy zaliczyć poprawę algorytmów matematycznych podstawowych operacji modelowania dzięki czemu użytkownik otrzymuje znacznie szerszą paletę możliwości projektowania części. Ważną kwestią jest także usprawnie-nie pracy z dużymi zespołami. Dzięki nowej technologii ekspresowego otwierania zespołów oraz możliwości tworzenia dokumentacji płaskiej jako widoki rastrowe użytkownik oszczędza znaczną ilość czasu, który w obec-nych czasach jest bezcenny. Bardzo ciekawymi rozwiązaniami są także nowego typu wiązania tzw. POŁĄCZENIA ,dzięki którym uzyskujemy dodatkowe możliwości zarządzania stopniami swobody oraz analizy tych zespołów w module symulacji dynamicznej. Dostępne są także nowe trans-latory umożliwiające kooperacje z innymi systemami CAD-owskimi (moż-liwość exportu: Parasolid wersja 9.0 przez 25.0, Pro/ENGINEER Granite version 1 przez 8.0, CATIA V5 version R10 przez V5-6R2012; możliwość importu: CATIA V5 wersja R6 przez V5-6R2012, NX version Unigraphics 13 przez NX 8.0, SolidWorks wersja 2001 plus przez 2012.

Biznes Benchmark: W jaki sposób wspierają Państwo społeczność inżynierów i projektantów korzystających z Państwa oprogramowaniem Jakie elementy tego wsparcia są najważniejsze dla Państwa, a jakie dla użytkowników.

Tomasz Gaj: Staramy się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom naszych klien-tów poprzez oferowania najwyższej jakości usług. Pracownicy PROCAD to starannie dobrana grupa osób wzajemnie uzupełniających swoje kompeten-cje. Dla nas kluczową kwestią jest dobranie odpowiedniego rozwiązania dla każdego klienta. Różnie specyfi kacje fi rm wymuszają podejścia indywidual-nego do każdego klienta i skrupulatnego rozpoznania jego potrzeb. Dzięki doświadczonej załodze handlowców, inżynierów wsparcia technicznego, programistów jesteśmy w stanie sprostać oczekiwaniom najbardziej wyma-gających klientów. Dzięki cyklicznie organizowanym seminariom, pokazom na żywo oraz przez Internet, corocznym targom PROCAD EXPO staramy się nawiązać trwałą relację z klientami. Dla nas najważniejszym jest właśnie utrzymanie długotrwałych relacji z klientami. Użytkownicy natomiast ocze-kują fachowej porady, skutecznej pomocy, konkurencyjnej ceny.

Biznes benchmark magazyn

Page 22: Biznes Benchmark Magazyn #4

22 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Nowości w programieSolid EdgeNowości w programie

Rozmowa z Russellem Brookiem, Dyrektorem Marketingu Velocity na region EMEA, Siemens PLM Software

Biznes Benchmark: Jakie najważniejsze nowości wprowadzili Państwo w swoim oprogramowaniu inżynierskim 3D?

Russell Brook: Najnowsza wersja Solid Edge zawiera zaawansowane funkcjonalności do projektowania kształ-towanych i tłoczonych części metalowych, usprawnienia w projektowaniu złożeń i części blaszanych. Dodatkowo Solid Edge ST6 umożliwia szybszą pracę z dużymi złoże-niami oraz ochronę adresu IP podczas dzielenia wrażliwych danych z dostawcami. Wprowadziliśmy też rozszerzone narzędzia wizualne dla projektów Solid Edge for SharePo-int oraz funkcjonalność Solid Edge Coversion ułatwiającą użytkownikom innych systemów przejście do Solid Edge. Narzędzie to pozwala na edycję zaimportowanych danych za pomocą Technologii Synchronicznej.

Biznes Benchmark: W jaki sposób wspierają Państwo społecz-ność inżynierów i projektantów związaną z Państwa oprogra-mowaniem. Jakie elementy tego wsparcia są najważniejsze dla Państwa, a jakie dla użytkowników?

Russell Brook: Nowa integracja Solid Edge z serwisem YouTube umożliwia poznawanie i dzielenie się pomocny-mi wskazówkami. Nowe możliwości pozwalają rejestro-wać i udostępniać pliki wideo w serwisie. Posiadamy też specjalną stronę społeczności, na której klienci dzielą się informacjami i doświadczeniem. Użytkownicy znajdą tam sekcję newsów, pytań i odpowiedzi, forum dyskusyjne i bazę wiedzy.

Biznes Benchmark: Czy istnieją branże w Polsce i na Świecie, które szczególnie chętnie korzystają z Państwa oprogramowania?

Russell Brook: Nasze systemy są chętnie wykorzystywane przez fi rmy z branży maszynowej, szczególnie przemysło-wego przetwórstwa spożywczego, obróbki materiałów oraz urządzeń budowlanych. Oprogramowanie to jest również popularne wśród fi rm projektujących sprzęt medyczny i to-wary konsumpcyjne trwałego użytku.

SolidWorks 2014Nowości wprowadzone w najnowszym pakiecie SolidWorks

pogrupować można w trzy główne kategorie:

• usprawnienia narzędzi do projektowania,

• zintegrowane toki pracy,

• rozszerzona wizualizacja ułatwiająca współpracę.

Jeśli o chodzi o narzędzia do projektowania, na uznanie zasłu-

guje nowa funkcja stylu splajnu, a  także regulacji zaokrągleń

stożkowych, które umożliwiają użytkownikom szybsze i  pre-

cyzyjniejsze tworzenie złożonych powierzchni i  kształtów or-

ganicznych. W obszarze pracy z 2D wprowadzono możliwość

zastępowania elementów szkicu, automatycznego skalowania

szkiców (podczas dodawania pierwszego wymiaru), stały wy-

miar długości splajnów, a także wymiar długości ścieżki dla wie-

lu elementów szkicu (pasów, łańcuchów, kabli, obwodów itp.).

Usprawniona została obsługa arkusza blachy. Nowe funkcje

(operacja wzmocnienia, wykończenie narożników, zgięcia po

profi lach) umożliwiają szybsze tworzenie geometrii arkusza bla-

chy oraz sprawniejsze tworzenie danych produkcyjnych. Cieszy

możliwość tworzenia żeber usztywniających, takich jak wcięte

części wsporników montażowych, umożliwiające zmniejszenie

wagi i zwiększenie odporności na siły działającej na część.

Poprawiono tok pracy w programie SolidWorks Enterprise PDM.

Dzięki nowej funkcji integracji z  pakietem Microsoft Offi ce

oraz rozbudowanemu klientowi internetowemu z podglądem

grafi cznym, ułatwiono zarządzanie większą ilością danych.

Zapewniono także ściślejszą integrację dodatku SolidWorks

Electrical z  oprogramowaniem SolidWorks Enterprise PDM

i  eDrawings, co umożliwia obecnie użytkownikom łatwiejsze

optymalizowanie, udostępnianie i  śledzenie projektów elek-

trycznych, znacznie usprawniając współpracę.

Zmniejszony został też stopień skomplikowania konfi guracji pro-

gramu Simulation. W  SolidWorks 2014 automatycznie wyko-

rzystuje ono istniejące dane inżynieryjne w symulacjach, dzięki

czemu nie trzeba ponownie wykonywać tych samych działań,

a wspólna praca nad projektami przebiega sprawniej. Zadbano

także o  szybsze i  łatwiejsze tworzenie złożeń dzięki nowemu,

kontekstowemu paskowi narzędzi szybkich wiązań oraz wiąza-

niom szczeliny. W przypadku złożeń w widokach przekroju użyt-

kownicy mogą uwzględniać lub wykluczać wybrane składniki, co

przyspiesza tworzenie atrakcyjnych widoków przekroju.

Jak widać, Technologia Synchroniczna w 2D nie była jedy-

nym tegorocznym usprawnieniem, na które warto było zwró-

cić uwagę. Szkoda, że zapowiadana premiera SolidWorks

Mechanical Conceptual, systemu przeznaczonego do mo-

delowania koncepcyjnego i z założenia będącego uzupełnie-

niem funkcjonalności SolidWorks została przesunięta. Sys-

tem ten zostanie ofi cjalnie zaprezentowany i  udostępniony

poprzez Internet na przełomie stycznia i  lutego 2014 roku,

prawdopodobnie podczas konferencji SolidWorks World

2014. Na kolejną rewolucję w CAD trzeba zatem będzie jesz-

cze trochę poczekać.

Maciej Stanisławski

Oprogramowanie CAD/CAM

www.biznes.benchmark.pl

Page 23: Biznes Benchmark Magazyn #4

23www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

O polskim rynku programów CAD, przyszłości oprogramowania CAD 3D i najnowszej, wprowadzonej niedawno na rynek wersji programu SolidWoks

2014 z dyrektorem odpowiedzialnym za rynki Europy Centralnej w spółce SolidWorks Deutschland GmbH, Panem Uwe Burk rozmawia Marcin Bieńkowski.

SolidWork to jeden z  najpopularniejszych

obecnie systemów CAD/CAM, który używany

jest przez wielu inżynierów i projektantów na

całym Świecie. Niedawno na rynku pojawiła

się najnowsza wersja tego programu – So-

lidWorks 2014. Jej premiera w  Polsce zbie-

gła się ze zorganizowanym przez fi rmę CNS

Solutions 12. spotkaniem fanów SolidWorks

oraz technologii CAD/CAM/CAE/PDM, któ-

re odbywało się na Stadionie Pepsi Arena

w  Warszawie. W  konferencji brał również

udział Uwe Burk z którym to mieliśmy okazję

porozmawiać. Pełni on w  fi rmie SolidWorks

należącej do 3DEXPERIENCE Company

Dassault Systèmes funkcję Country Manager

Central Europe.

Marcin Bieńkowski: Jednymi z  najważ-

niejszych rynków dla inżynierskiego opro-

gramowania 3D w są z pewnością Niemcy,

Francja, Wielka Brytania czy Szwajcaria. Czy

polski rynek jest również istotnym rynkiem

dla SolidWorks.

Uwe Burk: Polska jest dla Dassault Sys-

tèmes jednym z  najbardziej interesujących

rynków w tej części Europy, a dla SolidWorks

jest obecnie drugim pod względem wielkości

rynkiem w Europie Centralnej. Nowe funkcje

symulacji i komunikacji wprowadzone w naj-

nowszej wersji oprogramowania SolidWorks

2014 stwarzają atrakcyjne możliwości rozwi-

jania zaawansowanych technologii również

dla klientów w  Polsce. Najnowsze oprogra-

mowanie 3D fi rmy Dassault Systèmes sta-

O polskim rynku programów CAD, przyszłości oprogramowania CAD 3D O polskim rynku programów CAD, przyszłości oprogramowania CAD 3D O

SolidWorks 2014 i przyszłość oprogramowania 3D

Oprogramowanie CAD/CAM

nowi stały składnik portfolio produktów Das-

sault Systèmes i przeznaczone jest na rynek

ogólnych aplikacji inżynierskich. Tylko w  za-

kresie klasycznych programów CAD w ciągu

ostatnich 12 miesięcy w  oprogramowanie

SolidWorks wyposażono ponad tysiąc pol-

skich stanowisk pracy, przy czym nowi klienci

stanowili grubo ponad 50%. Nasze produk-

ty, dzięki zastosowanych w nich efektywnym

technologiom pozwalają klientom w  krótkim

czasie na uzyskanie znacznej wartości doda-

nej w ich działalności.

Marcin Bieńkowski: Oprogramowanie

SolidWorks 2014, które wprowadzono nie-

dawno na rynek ma zaimplementowane

nowe oraz rozszerzone funkcje zwiększające

produktywność i  jest, co potwierdzają opi-

nie wielu użytkowników, bardziej przyjazne

w obsłudze. Czym spowodowana jest ta do-

bra ocena funkcjonalności użytkowej wśród

użytkowników tego pakietu CAD 3D.

Uwe Burk: Nie jest żadną tajemnica że nasi

programiści i inżynierowie ściśle współpracują

z  użytkownikami naszego oprogramowania,

uważnie analizując ich uwagi i  sugestie. In-

nymi słowy, prace rozwojowe nad pakietem

SolidWorks są ściśle związane z  życzeniami

klientów, i  tym razem około 75% wszystkich

wprowadzonych nowości wynika właśnie

z sugestii użytkowników pakietu. Najnowsza

wersja oprogramowania SolidWorks 2014,

oferuje użytkownikom nowe funkcje związa-

ne z symulacjami, wykorzystaniem urządzeń

mobilnych, projektowaniem układów elek-

trycznych oraz tzw. ekonomii doświadczeń

(experience economy).

Marcin Bieńkowski: Dlaczego zaintereso-

wali się Państwo wykorzystaniem urządzeń

mobilnych?

Uwe Burk: Nowe funkcje SolidWorks doty-

czące aplikacji mobilnych to reakcja na trend,

który również w Polsce powinien utrwalać się

dzięki coraz większej dostępności sieci i  po-

pularności urządzeń mobilnych takich jak ta-

blety czy smartfony. SolidWorks 2014 współ-

pracuje z  urządzeniami z  systemami Android

i iOS, dzięki którym klienci z każdego miejsca

i  w  każdym czasie mają dostęp do nowych

programów 3D. Moim zdaniem, mobilne za-

rządzanie danymi dotyczącymi projektowa-

nych produktów stanie się „hitem” na rynkach

zorientowanych na szczupłe zarządzenie i „od-

chudzanie fi rm”. Dzięki aplikacji eDrawings

można oglądać przygotowane w  SolidWorks

konstrukcje w  3D, przekazywać je i  demon-

strować, jak projektowane produkty będą

zachowywać się w rzeczywistych warunkach.

To narzędzie do szybkiej i  łatwej technicznej

komunikacji, z uwzględnieniem rzeczywistości

rozszerzonej (augmented reality).

Marcin Bieńkowski: Jakie nowe elementy

platformy SolidWorks są szczególnie intere-

sujące dla polskich użytkowników?

Uwe Burk: Autoryzowani dystrybutorzy So-

lidWorks obserwują rosnące zainteresowa-

nie wydajnymi narzędziami do projektowania

i  symulacji oraz nowym oprogramowaniem

SolidWorks Electrical wszędzie tam, gdzie

mamy do czynienia jednocześnie z  mecha-

niką i  elektryką. To, co oferuje obecnie So-

lidWorks Electrical w  zakresie projektowania

układów elektrycznych, jest jak dotąd unikal-

nym narzędziem w branży. Dla polskich fi rm

zajmujących się przetwórstwem blach nowa

wersja otwiera możliwości, które dokładnie

odpowiadają potrzebom polskiego rynku. Dla

przykładu nowe funkcje umożliwiają szybszą

konstrukcję geometrii blach i  usprawnienie

generowania danych do produkcji. Dzięki

temu użytkownicy mają większą kontrolę nad

obróbką krawędzi i możliwość wykonania że-

ber usztywniających z, na przykład, wydrąże-

niami we wzmocnieniach dla redukcji ciężaru

i sił oddziaływujących na dany element.

Page 24: Biznes Benchmark Magazyn #4

24 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Oprogramowanie CAD/CAM

WIELOZADANIOWE NARZĘDZIE DLA

PROJEKTANTA

Najnowsza wersja Solid Edge pozwala również na migrację złożeń, części i rysunków z programu SolidWorks. 

Page 25: Biznes Benchmark Magazyn #4

25www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Oprogramowanie CAD/CAM

W najnowszej wersji oprogra-mowania Solid Edge ST6

programiści uwzględnili ponad 1300 propozycji użytkowników. Dzięki temu inżynierowie mogą znacznie szybciej projektować części, podze-społy i całe wyroby, jednocześnie minimalizując koszty i czas realizacji całego przedsięwzięcia. W pakiecie Solid Edge ST6 ułatwiono również projektowanie wielu różnych grup produktów – począwszy od stylizo-wanych ergonomicznych części po komponenty blaszane. Pakiet opty-malizuje też dopasowanie i położenie części przy użyciu zautomatyzowa-nych narzędzi, ułatwia wizualne zro-zumienie złożonych danych projek-towych i zmian inżynieryjnych oraz zarządzanie nimi, Program pozwala także na szybką, zbiorczą migrację, istniejących modeli, zaprojektowa-nych w innych systemach CAD/CAM do formatu Solid Edge ST6.

Wprowadzając na rynek pięć lat temu pa-

kiet Solid Edge w wersji ST (Synchronous

Technology – technologia synchroniczna),

firma Siemens zmieniła swoje podejście

do modelowania i  projektowania inżynier-

skiego. Zrezygnowano wówczas z  metod

projektowania bazujących na historii ope-

racji i  listy cech na rzecz metody opartej

na bezpośredniej edycji i przesuwania oraz

przeciągania obiektów myszką na ekra-

nie. Technologia synchroniczna, bo o  niej

mowa, stale ewoluuje i stała się już znacz-

nie bardziej dopracowana. Zniknęły też

początkowo istniejące bariery pomiędzy

podejściem do projektowania opartym na

porządku i historii, a nowymi możliwościa-

mi związanymi z dynamicznym modelowa-

niem. Poprawiła się też wzajemna integra-

cja obu sposobów projektowania.

Modelowanie synchronicznePakiet Solid Edge ST6 zawiera kilka ulepszeń

poprawiających modelowanie synchroniczne.

Uchwyt sterujący jest duży i  można łatwiej

określić jego położenie oraz orientację. Teraz

można używać tego samego uchwytu reali-

zującego ruch w trzech kierunkach, który do-

datkowo zapewnia kontrolę obrotu, zarówno

do tworzenia, jak i modyfikacji, a także prze-

suwania oraz zmiany orientacji obiektów. Co

ważne, wielkość koła sterującego można do-

pasować do rozdzielczości monitora i prefe-

rencji użytkownika. Menedżer rozwiązań jest

bardziej intuicyjny i przewidywalny. Użytkow-

nik ma też większą kontrolę nad sposobem

wykorzystania koloru w Menedżerze rozwią-

zań i raportowaniem błędów.

Operacje synchroniczne, takie jak wycięcia,

wycięcia obrotowe, otwory, zaokrąglenia

i  fazy oraz informacje dotyczące wytwarza-

nia produktu (PMI – Product Manufacturing

Information) można zdefiniować na zapisy-

walnej części docelowej podczas pracy nad

złożeniem. Ułatwia to interakcję pomiędzy

modelowaniem części a  projektowaniem

złożeń, przyspieszając tym samym proces

rozwoju produktu. Rozwiązanie to pozwala

też zwiększyć efektywność projektowania po-

przez bezpośrednie wykorzystanie wystąpień

złożeń jako synchronicznych narzędzi logicz-

nych umożliwiających szybsze tworzenie od-

stępów między częściami. Ulepszenia wzor-

ców synchronicznych znacznie zwiększają

użyteczność, jakość zachowań i  możliwość

umieszczania wyśrodkowanych wzorów.

Oprogramowania Solid Edge ST6 można

też użyć do rozpoznawania szeregu równo-

ległych otworów i  ponownego definiowania

ich jako jednego wzoru, co zwiększa moż-

liwości ponownego wykorzystania importo-

wanych danych. Występujące w  modelach

zaokrąglenia można częściowo usuwać, co

ułatwia oczyszczanie importowanych mo-

deli. Istnieje też możliwość propagacji cech

synchronicznych utworzonych w  środowi-

sku modelowania złożenia do komponentów

źródłowych. Możliwość ta jest przydatna

podczas tworzenia cech obejmujących kilka

części, które będą np. ze sobą spasowywa-

ne przy montażu.

Usprawniono też realizację wyciągania po-

wierzchni płaskiej, która pojawiła się w wer-

sji Solid Edge ST5. Funkcja ta pozwala

zbudować żądaną geometrię z  istniejącej

powierzchni w  taki sposób, żeby była ona

dokładnie dopasowana do pozostałych ele-

mentów. W wersji Solid Edge ST6 wprowa-

dzono większą kontrolę nad tym, w jaki spo-

sób wybierane są wewnętrzne powierzchnie

do wyciągnięcia w  zależności od sposobu

ich dalszego wykorzystania.

Modelowanie powierzchni stylizowanychNowe polecenie przedefiniowania powierzch-

ni zastępuje wiele „zwykłych” lic jednym li-

cem inteligentnym. Projektanci mogą teraz

udoskonalić kształt lica zastępczego, doda-

jąc krzywe punktów charakterystycznych na

podstawie lic pierwotnych, i określić granice

ciągłości krzywizny w celu tworzenia bardzo

gładkich powierzchni pomiędzy istniejącymi

licami. Intuicyjną, lokalną edycję krzywizny

można wykonać przy użyciu całkowicie no-

wych uchwytów kontroli ciągłości 3D przy

granicach krzywych i  powierzchni. Ciągłość

krzywizny lub styczności określa się za po-

mocą uchwytu kontroli styczności, nato-

miast wielkość każdego warunku krzywizny

modyfikuje się interaktywnie za pomocą

uchwytu wielkości styczności. Ograniczone

powierzchnie umożliwiają teraz stosowanie

krzywych wiodących zapewniających lepszą

kontrolę nad kształtem, a  jednocześnie ob-

sługują warunki graniczne ciągłości krzywizny

pozwalające na sprawne dopasowanie do

przylegających lic.

W nowej wersji Solid Edge ST6 znalazło się

także kilka usprawnień w samych uchwytach

kontroli 3D wykorzystywanych do sterowania

powierzchnią w  trakcie jej edycji. Pojawiło

się narzędzie do umieszczania grzebienia

krzywizny (grzebienie krzywizny stanowią

rozszerzoną reprezentację graficzną nachyle-

nia i krzywizny większości elementów szkicu

w  dokumentach części, złożenia i  rysunku),

które jest widoczne przy tworzeniu geome-

trii. Dzięki niemu możliwa jest identyfikacja

punktów zagięcia, niemniej działa ono tylko

w  aktualnej płaszczyźnie, co ogranicza jego

przydatność podczas podglądu sąsiednich

geometrii. Nowe narzędzia do modelowania

refleksyjnego pozwalają zaś na wyświetlenie

odbicia samej grafiki geometrii na całej robo-

czej płaszczyźnie środkowej tak, aby można

W nowej wersji Solid Edge ST6 znalazło się także kilka usprawnień w samych uchwytach kontroli 3D wykorzystywanych do sterowania powierzchnią w trakcie jej edycji.

Page 26: Biznes Benchmark Magazyn #4

26 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

przekrojów liniowych wzdłuż krzywej lub krawędzi. Wynikowe lico może

być styczne lub prostopadłe do istniejącego. Uniwersalne polecenie do-

tyczące powierzchni, BlueSurf, zawiera nowe rozszerzenia wizualizacji,

takie jak zdefi niowana przez użytkownika gęstość krzywej UV, jak rów-

nież opcjonalne grzebienie krzywizny z możliwością dostosowania wiel-

kości. Dzięki temu użytkownik otrzymuje informacje zwrotne w czasie

rzeczywistym podczas doprecyzowania kształtów powierzchni.

Pomiary powierzchni zostały uproszczone poprzez wprowadzenie na-

rzędzia krzywizny przekroju. Ten wirtualny wskaźnik konturu wyświetla

grzebienie krzywizny na wspólnej płaszczyźnie, przecinając wiele lic jed-

nocześnie i uwidaczniając wszelkie nierówności. Analiza importowane-

go modelu została wzbogacona o narzędzie kontroli krzywizny. Błędy

w stylizowanych częściach można zidentyfi kować, wyświetlając kontury

powierzchni w stosunku do pozycji UV na wielu licach.

Za pomocą symetrycznego odbicia modelu można sprawdzić formę

modelu bez konieczności wykonywania odbicia lustrzanego bryły,

co jest szczególnie przydatne w  modelowaniu złożeń. Modyfi kowa-

nie powierzchni jest szybsze, a wiele lic można przycinać i  przedłu-

żać w jednym kroku. Ponadto innowacja ta sprawia, że lista operacji

staje się krótsza. Intuicyjne zachowanie uchwytu sterującego w połą-

czeniu z wizualnym zróżnicowaniem punktów kontrolnych i uchwytów

upraszcza edycję krzywych 2D. Ulepszenia krzywych punktów cha-

rakterystycznych obsługują warunki ciągłości i zakończenia krzywizny,

a uchwyty kontroli 3D i podglądy w czasie rzeczywistym ułatwiają ma-

nipulowanie krzywymi 2D. Zaokrąglenia obsługują teraz warunki cią-

głości krzywizny wzdłuż granic.

Modelowanie części blaszanychZa pomocą oprogramowania Solid Edge ST6, podobnie jak w  po-

przednich wersjach projektować tłoczone lub dziurkowane elementy

blaszane. W najnowszej odsłonie dodano funkcje usprawniające projek-

towanie prostych, prasowanych krawędziowo lub walcowanych części

blaszanych. Funkcje te są szczególnie przydatne w  zastosowaniach

wymagających złożonego pakowania, tłoczenia blach, wytwarzania ele-

mentów z tworzyw sztucznych i projektowania maszyn ciężkich.

Pakiet Solid Edge ST6 ułatwia tworzenie wgłębień, wgłębień liniowych,

wycięć z  zagięciem i  żaluzji w  zagięciach. W  najnowszym wydaniu

części blaszane można umieszczać na zwykłych częściach sekwen-

cyjnych o jednolitej grubości bez konieczności przekształcenia części

w blachę, co zapewnia wyjątkowo skuteczną metodę projektowania

tłoczonych części metalowych. Kolejne ulepszenie projektowania tło-

czonych części metalowych umożliwia defi niowanie kołnierzy konturo-

wych na krawędziach istniejących kołnierzy konturowych.

Pakiet Solid Edge ST6 obsługuje możliwość tłoczenia lub wygniatania

bryły docelowej innym narzędziem bryłowym. Można to wykonywać za-

równo w środowiskach części, jak i blach. Tworzenie części tłoczonych

jest szybsze i umożliwia natychmiastowe rozpoczęcie projektowania na-

rzędzi. Udoskonaleniu uległy narzędzia do rozwijania. Pozwalają one za-

chować fazy, zaokrąglenia i otwory we wszystkich zagięciach. Wgłębie-

nia i wycięcia z zagięciem obsługują wiele profi li zamkniętych w jednym

elemencie. Tabela zmiennych zawiera zmienne dla przyciętych modeli

blaszanych. Zmienne te mogą być powiązane z arkuszami kalkulacyjny-

mi, dzięki czemu możliwe jest prowadzenie dalszych obliczeń.

Oprogramowanie CAD/CAM

Foto 1: Nowe narzędzie edycji powierzchni rozwijalnych pozwala użytkownikom dodać kształt do projektu po jego utworzeniu lub na zaimportowanych modelach, a krzywe wiodące mogą być używane na ograniczonych powierzchniach do dodawania kształtów podczas wypełniania brakujących fragmentów. Na rysunku przedstawiono nowe powierzchnie rozwijalne, które upraszczają tworzenie cech łatwych do formowania. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 2: W programie Solid Edge ST6 dodane zostały nowe narzędzia kontroli powierzchni, które pomagają zilustrować jakość powierzchni oraz ciągłość pomiędzy sąsiednimi powierzchniami. Na rysunku pokazano, jak za pomocą uchwytu kontroli styczności można wpływać na kształt edytowanej powierzchni poprzez modyfi kacje przekrojów krzywizny. Użytkownicy mogą dostosować uchwyty kontroli styczności lub krzywe wiodące monitorując grzebień krzywizny tak, aby uzyskać pożądany kształt powierzchni. [źródło: Siemens PLM Software]

było ocenić, jak będzie wyglądała powierzchnia wzdłuż całej płaszczy-

zny. Dostępne są także narzędzia do dopasowywania izolinii umożliwia-

jące zsynchronizowanie linii UV z pierwotnej, zalążkowej powierzchni.

Wprowadzono także nowe dodatki, które będą przydatne przy two-

rzeniu bardziej złożonych geometrii. Nowe narzędzie powierzchni

obrotowej tworzy kontrolowane zwężenie bryły przez przeciągnięcie

Page 27: Biznes Benchmark Magazyn #4

27www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Istnieje też możliwość stworzenia narzędzia bryłowego do formowania

projektowanego elementu blaszanego i wykorzystania go do zdefor-

mowania danych geometrycznych opisujących ten blaszany element.

Po właściwym, wzajemnym ustawieniu narzędzia/matrycy i wytłacza-

nej blachy, program automatycznie przekształci dane geometryczne.

W ten sposób forma narzędzia/matrycy zostanie idealnie dopasowa-

na, a jednocześnie zachowane zostaną odpowiednie grubości ścianek

wytłaczanego elementu. Tę funkcję można również zastosować pod-

czas modelowania form odlewniczych lub elementów kutych, a także

przy projektowaniu opakowań strukturalnych (np. wytłoczek ze styro-

pianu) wykorzystywanych podczas transportu.

Program pozwala również dodawać elementy wzmacniające, takie jak

np. użebrowania do płaskich form, a następnie odpowiednio je zagiąć

po to, aby dopasować je do istniejących już krzywizn. Możliwe jest

również dodawanie cech elementów tłoczonych, takich jak wzmocnie-

nia do jednolitych, grubych części.

Uproszczenie projektowania dużych złożeńW najnowszej wersji pakietu Solid Edge znalazło się wiele narzędzi do

zarządzania złożeniami, które ułatwiają modelowanie w wypadku du-

żych projektów. W zupełnie nowym środowisku złożenia uproszczo-

nego projektanci mogą doprecyzować reprezentacje dużych złożeń.

Dostępne są wszystkie polecenia modelowania części sekwencyj-

nych, a także kilka nowych narzędzi. Funkcjonalność ta jest szczegól-

nie cenna dla producentów OEM i dostawców, którzy muszą usunąć

zastrzeżone dane ze złożeń przed wysłaniem modeli producentom

wyrobów końcowych.

Za pomocą polecenia zamykania komponentów projektanci mogą re-

prezentować lub zastępować wybrane komponenty prostymi kształ-

tami geometrycznymi. Otrzymana kostka lub walec są powiązane

z  wybranymi komponentami i  można je modyfi kować za pomocą

operacji sekwencyjnych w celu ujawnienia tylko istotnych szczegółów

zewnętrznych. Powielanie brył pozwala projektantom kopiować i kon-

struować szyki uproszczonych obiektów bryłowych składających się

z  jednej lub wielu brył, co umożliwia szybkie tworzenie reprezentacji

wielkoskalowego rysunku koncepcyjnego zwykłych i  zastrzeżonych

komponentów. Dzięki nowej technice wyświetlania w oprogramowa-

niu Solid Edge ST6 płynność wyświetlania złożeń podczas przesu-

wania, powiększania i obracania widoku złożenia została dwukrotnie

zwiększona bez pogorszenia jakości generowanego obrazu.

Ulepszono również modelowanie złożeń. Ścieżki konstrukcji ramo-

wych można np. wyznaczać za pomocą krawędzi komponentów

części umieszczonych w  złożeniu. Elementy równorzędne, takie jak

krawędzie i punkty centralne, mogą być umieszczane podczas szkico-

wania geometrii w kontekście złożenia. Odejmowanie Boole'a modyfi -

kuje zaś geometrię części wchodzących w skład złożenia.

Tworzenie rysunków technicznychW  nowym Pakiecie fi rmy Siemens poprawiono również tworzenie

dokumentacji projektowej. Moduł Solid Edge ST6 Drafting znacz-

nie szybciej obsługuje dużą liczbę obiektów 2D. Ulepszono również

funkcje wyświetlania kreskowania oraz przewijania, powiększania

i przesuwania. Można cofnąć też aż do 500 operacji. Dokumenta-

Oprogramowanie CAD/CAM

Foto 3: W wypadku projektowania elementów blaszanych, Solid Edge ST6 pozwala na dodawanie elementów wzmacniające, takich jak np. użebrowanie do płaskich form, a następnie zaginać je tak, aby dopasować je do istniejącego już modelu projektowanego elementu blaszanego. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 4: W programie Solid Edge ST6 zaimplementowano mechanizmy upraszczające projektowanie dużych złożeń. Upraszczanie jest szczególnie efektywne w wypadku złożeń liczących ponad milion części. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 5: W poprzednich wersjach programu Solid Edge ST zawsze kładziono silny nacisk na zautomatyzowanie procesu rysowania. Podobnie w najnowszej wersji ST6 pojawiły się nowe narzędzia, które przyspieszają tworzenie rysunku. Za pomocą jednego kliknięcia myszy wymiary mogą zostać starannie ułożone i wyrównane na każdym widoku. [źródło: Siemens PLM Software]

Page 28: Biznes Benchmark Magazyn #4

28 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

cja rysunków koncepcyjnych instalacji elek-

trycznych i rurociągów jest też bardziej efek-

tywna w  stosunku do poprzedniej wersji,

ponieważ bloki schematyczne można teraz

edytować lokalnie.

W celach informacyjnych wyświetlana jest cała

otaczająca geometria, którą można dodawać

do lub usuwać z bloku. Solid Edge ST6 umoż-

liwia też automatyczne generowanie schema-

tycznych tabel blokowych lub list części na

rysunkach. Można również zaznaczać wszyst-

kie bloki na arkuszu w  widoku rysunku lub

zaznaczać je ręcznie, w tym także przy użyciu

zaznaczenia zbiorczego. Istnieje możliwość

wyświetlania takich informacji, jak nazwy blo-

ków, właściwości i  etykiety, a  także automa-

tycznego tworzenia symboli pozycji. Rozwinię-

to funkcje dostosowywania tabel, umożliwiając

bezpośrednie, lokalne modyfikowanie czcionki

i wyrównania tekstu. Ponadto w ramach tabeli

można zastępować poszczególne komórki.

Poprawiona została również możliwość wy-

równywania widoku rysunku. Dowolne dwa

widoki można wyrównać przy użyciu asocja-

tywnych punktów charakterystycznych lub

środków widoków. Praca w  rozszerzonych

widokach jest znacznie łatwiejsza, ponieważ li-

nie przerwania w przekrojach są powiązane ze

źródłem, a zmiany wprowadzone w źródle są

automatycznie aktualizowane na przekroju. In-

nym istotnym ulepszeniem jest automatyczne

rozmieszczenie wymiarów – indywidualnie lub

za pomocą jednej z dwóch metod zaznaczania

jednoczesnego, jakimi są zbiorcze zaznaczenie

lub zidentyfikowanie widoku rysunku i uchwy-

cenie wszystkich wymiarów w tym widoku.

Czyszczenie rysunku jest również bardzo

proste dzięki możliwości powiązania wyrów-

Oprogramowanie CAD/CAM

nanych wymiarów liniowych i jednoczesnego

przeniesienia. W najnowszej wersji ST6 łatwiej

jest też zidentyfikować, zdefiniować i zmody-

fikować okręgi otworów pod śruby. Okręgi te

można umieszczać za pomocą łuków, ukry-

tych linii, a nawet ukrytych otworów. Można

je tworzyć też za pomocą dwóch punktów na

średnicy i  przycinać w  celu utworzenia czę-

ściowego okręgu otworu.

Ulepszono też mechanizm lokalizacji symboli

pozycji listy części. Obecnie można określić

lokalizację symbolu pozycji, jak również kolej-

ność numeracji elementów zgodnie z ruchem

wskazówek zegara lub przeciwnie do niego,

a  Solid Edge automatycznie wygeneruje se-

kwencję elementów. Kolejnym ulepszeniem

jest wprowadzenie polecenia Kształt wyrów-

nania. Symbole pozycji oraz wymiarowanie

geometryczne i  tolerancje można wyrównać

do kształtów prostokątnych, liniowych lub

nieregularnych. Zmianę położenia adnotacji

uzyskuje się przez jego przeciągnięcie w nowe

miejsce lub modyfikując kształt wyrównania.

W  kreatorze widoku rysunku wprowadzo-

no z  intuicyjną w obsłudze wstążką poleceń

z  dynamicznym podglądem widoku rysunku

i możliwością zapisania wspólnych ustawień

widoku w  celu ponownego wykorzystania.

Ulepszone menu skrótów przyspiesza two-

rzenie arkuszy rysunków i kart arkuszy. Moż-

na określić unikatowy schemat kolorów dla

różnych rodzajów arkuszy. Osadzone doku-

menty, takie jak arkusze kalkulacyjne, prezen-

tacje i  pliki tekstowe, można edytować przy

użyciu macierzystego interfejsu użytkownika

wykorzystywanego standardowo w  progra-

mie, z którego pochodzi osadzony obiekt bez

„wychodzenia z rysunku”.

Współpraca przy wykorzystaniu narzędzi społecznościowychW  nowym pakiecie oprogramowania Solid

Edge ST6 wprowadzono możliwość pobie-

rania, wysyłania, udostępniania i  nagrywania

filmów instruktażowych. Filmy te składowane

na serwisie YouTube i mogą być wyświetlane

w specjalnym osadzonym a programie Solid

Edge okienku. Projektant może nagrać sesję

modelowania, dodać do niej dźwięk i  prze-

słać ją do serwisu YouTube. Podobnie, w ten

sposób da się również wyszukać „ na YouTu-

be’ie” inne nagrania dotyczące projektowania

w Solid Edge. Dzięki temu projektant bez pro-

blemu może znaleźć rozwiązania problemów,

z którymi wcześniej zetknęli się już inny użyt-

kownicy Solid Edge’a.

W  ten sposób rozwiązaniami problemów lub

materiałami z filmami szkoleniowymi można się

dzielić z szeroką publicznością lub tylko z ko-

legami z  zespołu w  ramach zamkniętej, spe-

cjalnie utworzonej w tym celu „na YouTube’ie”

grupy. Opcję współdzielenia się wiedzą na

serwisie YouTube da się, oczywiście, wyłączyć

w ustawieniach administracyjnych systemu.

Innym narzędziem, które może posłużyć do

dzielenia się wiedzą lub do zaprezentowania

projektu bezpośrednio u  klienta jest aplikacja

Solid Edge Mobile Viewer. Współpracuje ona

z  mobilnymi urządzeniami takimi jak tablety

i smartfony z systemem iOS lub Android. Po-

zwala ona też na wyświetlanie bardziej skom-

plikowanych rysunków lub złożeń na kilku urzą-

dzeniach jednocześnie, co można wykorzystać

np. podczas prezentacji w sali konferencyjnej.

Symulacja i optymalizacjaSolid Edge ST6 udostępnia dwie zautoma-

tyzowane metody sprawdzania poprawności

modelu przy użyciu jednej lub wielu zmien-

nych. Chodzi tu o  tradycyjne narzędzia sy-

mulacyjne bazujące na analizie elementów

skończonych (MES, ang. FEA, FEM) oraz

narzędzia do analizy celów 2D. Ta druga me-

toda oparta jest na geometrycznym określe-

niu zmiennych i  zoptymalizowaniu ich przez

system w  taki sposób, aby osiągnąć prede-

finiowane docelowe wartości właściwości

fizycznych (np. masę, objętość, określoną

wartość powierzchni) – tzw. cel. W poprzed-

nich wersjach Solid Edge, narzędzia te po-

zwalały jedynie na rozwiązywanie problemów

mechanicznych 2D. W  wersji ST6 szukanie

wyników dostępne jest również dla obiektów

3D. W  tym celu można wykorzystać np. ta-

belę zmiennych właściwości fizycznych, które

są dostępne do iteracji, zarówno w trybie syn-

chronicznym, jak i sekwencyjnym.

Jeśli chodzi o  symulacje wykorzystujące

narzędzia MES, to optymalizacja projektu

realizowana jest przy wykorzystaniu struk-

tur danych wejściowych oraz celów, które

nie polegają tylko na modyfikacji parame-

trów. Nowe, oparte na technologii Femap

narzędzia wykonają optymalizację geome-

tryczną, niemniej uwzględniają w  tym pro-

W najnowszej wersji ST6 łatwiej jest też zidentyfikować, zdefiniować i zmodyfikować okręgi otworów pod śruby. Okręgi te można umieszczać za pomocą łuków, ukrytych linii, a nawet ukrytych otworów.

Page 29: Biznes Benchmark Magazyn #4

29www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Oprogramowanie CAD/CAM

cesie takie czynniki, jak znalezienie równowagi pomiędzy sztywno-

ścią a masą komponentu, dzięki czemu optymalizacja może być

zastosowana do określenia optymalnej grubości materiału, przy

zachowaniu określonej wytrzymałości czy masy.

Funkcja optymalizacji w  Solid Edge Simulation udostępnia pro-

jektantom scenariusze wariantowe, umożliwiające przewidywanie,

jak część będzie reagować na określone warunki obciążenia pod-

czas iteracji jednej lub wielu niezależnych zmiennych w określo-

nym przedziale wartości. Wyświetlanie siatki jest niezależne od

polecenia siatki, co ułatwia wizualizację części analizowanych

w  ramach złożenia. Nowe polecenie tworzenia powtórnej siat-

ki umożliwia utworzenie siatki z  poszczególnych części zamiast

z całego złożenia. Wskaźnik stanu jakości siatki ma obecnie za-

stosowanie do każdej części w złożeniu.

Zarządzanie danymi CADFirma Siemens w poprzednich wersjach pakietu Solid Edge oferowała

system zarządzania danymi bazujący na popularnej platformie Sha-

rePoint fi rmy Microsoft. W najnowszej wersji ST6 zachowano funkcję

znane z pakietu Solid Edge Insight XT umożliwiające archiwizowanie

dokumentów niezbędnych do współpracy w ramach zespołu, ale jed-

nocześnie wprowadzono nowe, bardziej rozbudowane narzędzia do

zarządzania danymi CAD pozwalające na zarządzanie danymi powią-

zanymi z innymi dokumentami biurowymi związanymi z projektem oraz

na zarządzanie zmianami i aktualizacjami. Przy okazji zmieniono nazwę

modułu na Solid Edge SP (od SharePoint), co ma podkreślić, że opro-

gramowanie oparte jest na programie Microsoftu.

Wśród nowości wprowadzonych w najnowszej wersji programu zna-

leźć można nową kartę podglądu zapewniającą bezpośredni dostęp

do wszystkich dokumentów powiązanych z zarządzaną pozycją oraz

do ich aktualizacji. W przeglądarce relacyjnej umieszczono nowe ikonki

(miniaturki) modeli 3D części i złożeń Solid Edge, do których istnieją od-

wołania w strukturze produktu wyświetlanej hierarchicznie, organicznie

i przy użyciu symboli pozycji. Pokazane są tam powiązane z modelem

3D dokumenty, ich wzajemne relacje oraz ich bieżący wygląd.

Raportowanie zgłoszeń zmian inżynieryjnych (ECR), zleceń zmian inży-

nieryjnych (ECO) i projektów zostało rozszerzone tak, aby menedżero-

wie mogli szybko sprawdzić stan zadań inżynierskich i zidentyfi kować

potencjalne opóźnienia na wczesnym etapie projektowania. Gotowe

przepływy pracy do celów zarządzania zmianami również zostały ulep-

szone i są w znacznie bardziej efektywny sposób zintegrowane z pro-

gramem Microsoft Outlook.

Przez wiele lat oprogramowanie Solid Edge udostępniało narzędzia do

masowej migracji danych dla oprogramowania Autodesk Inventor, Pro/E

i Siemens NX I-deas. Najnowsza wersja Solid Edge pozwala również na

migrację złożeń, części i rysunków z programu SolidWorks. Narzędzie

do przenoszenia części, złożeń i rysunków podczas migracji zachowuje

kluczowe elementy, takie jak więzy złożeń, otwory, rozpoznawanie wzor-

ców, materiały, części, alternatywne położenia i itp., zwiększając możli-

wości wykorzystania istniejących już danych.

Artykuł powstał na bazie materiałów

dostarczonych przez fi rmę

Siemens PLM Software

Foto 6: W pakiecie Solid Edge ST6 istnieje teraz możliwość rejestrowania w postaci materiału wideo kolejnych etapów projektowania i bezpośredniego wysyłania zarejestrowanego materiału na konto użytkownika w serwisie YouTube. Podczas rejestracji można dodać opisującą proces narrację. W interfejsie użytkownika Solid Edge osadzony został panel, który zawiera listę popularnych fi lmów dotyczących projektowania w Solid Edge. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 7: Oprogramowanie Solid Edge ST 6 zawiera narzędzia do prowadzenia symulacji bazujących na metodzie elementów skończonych (MES) oraz narzędzia do analizy celów 2D i 3D. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 8: Wśród nowości do zarządzania danymi CAD w Solid Edge ST6 znalazła się nowa karta podglądu pozwalająca na bezpośredni dostęp do wszystkich dokumentów i ich aktualizacji powiązanych z daną pozycją. [źródło: Siemens PLM Software]

Page 30: Biznes Benchmark Magazyn #4

30 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn30 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Oprogramowanie CAD/CAM

CADCAMFE M ZIN

TEG

ROW

AN

Y SY

STEM

30 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Page 31: Biznes Benchmark Magazyn #4

31www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 31www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Oprogramowanie CAD/CAM

W wielu wypadkach systemy CAD chociaż niezbędne

w procesie projektowania produktu okazują się niewystarczające do jego wdrożenia. W tym wypadku pomocne okazują się zintegrowane systemy CAD/CAM, które umożli-wiają nie tylko modelowanie, ale również wdrożenie produktu. Jedną z takich aplikacji jest ZW3D. Z ko-lei podczas projektowania części i zespołów maszyn bardzo ważnym aspektem są kwestie związane z wy-trzymałością. Tutaj pomocne okazać się może oprogramowanie Geoma-gic Design z dodatkowym pakietem Dynamics i Simulate.

Oprogramowanie ZW3D jest niedrogim,

zintegrowanym środowiskiem CAD/CAM,

pozwalającym na pracę z  projektem od

momentu pojawienia się pomysłu, aż po

wdrożenie go do produkcji. Program wspie-

rany jest przez wbudowany system na-

uki Show-n-Tell pozwalający we własnym

zakresie poznawać tajniki projektowania.

Daje również możliwość wymiany danych,

pozwalającą na sprawne użycie i udostęp-

nianie projektów z  zewnątrz. Wyposażony

został m.in. w  narzędzia do projektowania

form i  matryc, bibliotekę części PartSolu-

tion oraz inteligentną i adaptacyjną obróbkę

CNC od 2 do 5 osi. ZW3D znalazł zastoso-

wanie w wielu branżach, między innymi w:

produktach konsumenckich, przemyśle sa-

mochodowym, projektowaniu maszyn, for-

mach odlewniczych i matrycach, przemyśle

medycznym, obróbce CNC i wielu innych.

ZW3D pozwala na otwarcie i  bezpośrednią

edycję plików: SolidWorks, ProEngineer,

CATIA 4, CATIA 5, NX, Inventor, SAT. Daje

możliwość importu plików: PTC /ACIS/DWG

/DXF /IGES /STEP /Parasolid /STL /VDA,

oraz eksportu do formatów: DWG/DXF/

IGES/STEP/STL/Parasolid.

Pozwala również na tworzenie plików PDF

3D, zapewniając tym samym lepszą komuni-

kację między użytkownikami oraz klientami.

ZW3D w  wersji 2013 został wyposażony

w  nowy wstążkowy interfejs uzytkownika.

Możliwość konfi guracji do indywidualnych

potrzeb użytkownika w dużej mierze wpływa

na przyspieszenie procesu projektowania.

Środowisko projektowePodstawowe i uniwersalne narzędzia projek-

towe wykorzystywane najczęściej znajdują

się w pasku "Operacje". Dzięki ZW3D można

bardzo szybko generować bryły takie jak: pro-

stopadłościan, stożek, kula, czy walec nie po-

sługując się szkicem. Jest to bardzo wygodny

i  efektywny sposób projektowania, bazujący

na funkcji generującej gotowe bryły zaraz

po wskazaniu punktu startowego. Uzyskane

przez to kształty są w pełni parametryczne.

Korzystając z  podstawowych operacji takich

jak: wyciągnięcie, czy dodanie przez obrót,

użytkownik może modelować kształty w opar-

ciu o szkice powstałe na płaszczyznach. Moż-

liwość wyciągnięcia po ścieżce i wyciągnięcie

po profi lach, pozwala na uzyskanie bardziej

skomplikowanych i fi nezyjnych kształtów.

ZW3D umożliwia również klasyczne podejście

do modelowania. Opiera się ono na stworzeniu

szkicu 2D, a następnie korzystając z operacji

wyciągnięcia lub obrotu, uzyskanie zamierzo-

nego modelu trójwymiarowego. Dzięki Szkico-

wi 3D użytkownik nie jest już ograniczany do

rysowania elementów tylko na płaszczyźnie.

Operacje swobodnego formowania pozwala-

ją na tworzenie dowolnych kształtów. ZW3D

daje możliwość nie tylko projektowania bryło-

wego, jest również wyposażony w narzędzia

do tworzenia modeli powierzchniowych. Jest

to spore ułatwienie dające konstruktorowi

możliwość tworzenia projektów 3D nawet

o bardzo wyszukanych kształtach.

Dzięki narzędziom do bezpośredniej edy-

cji możemy edytować i  dostosowywać do

własnych potrzeb modele zaimportowane

z  innego oprogramowania CAD 3D. Jest to

opcja, która w znacznym stopniu ułatwia pra-

cę konstruktora i oszczędza czas poświęco-

ny na wprowadzania zmian w projekcie.

Oprogramowanie ZW3D wyposażono do-

datkowo w moduł form wtryskowych – aby

poprawnie zaprojektować formę wtrysko-

wą, należy posiadać ogromne doświadcze-

nie i świetną wyobraźnię przestrzenną, dla-

tego każde usprawnienie pracy jest cenne.

ZW3D może znacznie ułatwić pracę kon-

struktorom zajmującym się projektowaniem

form wtryskowych.

Moduł form wtryskowych wyposażono w na-

rzędzia pozwalające na m.in.:

analizę i  dodawanie pochyleń umożliwiają-

cych wypchnięcie wypraski z formy. Narzę-

dzie to ma również możliwość analizy po-

chylenia modelu w oparciu o określony kąt;

tworzenie linii podziałowej, na podstawie któ-

rej zostanie utworzona powierzchnia podziału;

tworzenia powierzchni podziałowej oddzie-

lającej matrycę i stempel;

narzędzia ułatwiające przygotowanie kana-

łów chłodzących oraz elektrod;

tworzenie oprzyrządowania formy, korzy-

stając z biblioteki normaliów form znanych

producentów, jak chociażby Meusburger.

Dodatkowo ZW3D ma spore możliwości kon-

fi guracyjne, w wypadku obróbki CAM można

skorzystać z  niezależnych modułów obróbki

2 oraz 3 osi.

Obróbka od 2 do 5 osi płynnychZW3D oferuje zaawansowane funkcje CAM

w  jednym zintegrowanym środowisku, zdol-

nym do generowania ścieżek narzędzia dla

maszyn CNC od 2 do 5 płynnych osi. Au-

tomatyczna analiza modelu w  ZW3D, dzięki

wbudowanemu modułowi optymalizacji stra-

tegii, umożliwia identyfi kację kieszeni, otwo-

rów, topologii, adaptacyjnie dostosowuje naj-

bardziej odpowiednie narzędzia i taktyki.

Taktyki obróbek zgrubnych i wykańczających

analizują naddatki i resztki materiału, minima-

lizując „cięcie powietrza”. W tym czasie ada-

ptacyjny system regulacji prędkości posuwu

modyfi kuje parametry skrawania, zależnie od

użytego narzędzia, zwiększając jego żywot-

ność i poprawiając jakość gotowego detalu.

Obróbki HMS (High Speed Milling) pozwalają

na pracę z twardymi materiałami, zapewniając

wygładzone ścieżki oraz jednorodne i gładkie

powierzchnie obrabianego elementu. Obróbka

w ZW3D skraca zwykle czas programowania

o ok 50%, a czas maszynowy o 30%, dając

użytkownikom automatyczny system, z możli-

wością elastycznej modyfi kacji przy obróbkach

bardziej skomplikowanych elementów.

Każdy technolog wie, że w  100% samowy-

starczalny i wydajny park maszynowy ma na

31www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Geomagic Design Dynamics posiada bogaty zestaw funkcji, pozwalających na budowanie funkcjonalnych prototypów. 

Page 32: Biznes Benchmark Magazyn #4

32 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

stanie oprócz centrów frezujących przynajmniej jedną tokarkę. ZW3D

jest uniwersalnym narzędziem, pozwalającym na generowanie G-kodu

zarówno na tokarki jak i frezarskie centra obróbcze.

Oprogramowanie wyposażono w  sporą bazę darmowych postpro-

cesorów wiodących fi rm. ZW3D daje również możliwość tworzenia

własnych postprocesorów, a  zadanie to ułatwia wbudowany edytor

postprocesorów.

Parametryczne modelowanie bryłowe Geomagic Design to z kolei program do projektowania CAD 3D, któ-

ry umożliwia parametryczne modelowanie bryłowe. Pozwala przede

wszystkim na modelowanie części, modelowanie blach i modelowa-

nie złożeń, oferując jednocześnie możliwość tworzenia dokumentacji

montażowej oraz wykonawczej 2D.

Geomagic Design pozwala na projektowanie i „pracę w drewnie” np. pro-

jektowanie mebli czy projektowanie elementów drewnianych. Możliwości

Geomagic Design pozwalają na wykorzystanie go w fi rmach związanych

z wzornictwem przemysłowym czy projektowaniem form wtryskowych.

Modelowanie częściProjektowanie parametryczne jest obecnie standardem w  projekto-

waniu 3D urządzeń mechanicznych i produkcyjnych. Parametryzacja

oznacza tworzenie „inteligentnych" części, złożeń i  rysunków, które

mogą być później łatwo aktualizowane przy minimalnym nakładzie pra-

cy. Zmiany są nanoszone wszędzie, gdzie używana jest dana część,

np. w złożeniu, tabeli części lub rysunku płaskim.

Geomagic Design został opracowany od podstaw, jako w pełni para-

metryczne oprogramowanie CAD. Wszystkie moduły są ze sobą po-

wiązane, a zmiany w projekcie są tylko kwestią dwukrotnego kliknięcia

wymiaru w oryginalnym projekcie i wpisania nowej wartości. Po otwarciu

złożenia zmodyfi kowana część aktualizuje się automatycznie. Po otwar-

ciu rysunku 2D aktualizowane są również wszystkie widoki (w tym wido-

ki częściowe) i przekroje. Modyfi kowane są także wymiary, dzięki czemu

nie trzeba tracić czasu na ponowne wykonanie rysunków 2D.

Geomagic Design umożliwia łatwe połączenie wielu elementów w zło-

żenie. Opcje „Chwyć i upuść" oraz „Podgląd w czasie rzeczywistym"

pozwalają skupić się na projektowaniu, a  nie na mechanicznych

aspektach projektu. Geomagic pozwala automatycznie tworzyć widok

rozstrzelony, używać go w dokumentacji 2D, sprawdzać właściwości

fi zyczne, takie jak masa, wykrywać kolizje i łatwo zamieniać lub mody-

fi kować część bezpośrednio z okna złożenia.

Geomagic Design oferuje możliwość publikowania modeli trójwymia-

rowych części i  złożeń do pliku PDF 3D. Umożliwia on prezentację

trójwymiarowego modelu projektu kontrahentowi lub klientowi bez ko-

nieczności posiadania systemu CAD.

Modelowanie blachModuł projektowania elementów blaszanych w Geomagic Design to

szybkie i łatwe w użyciu narzędzie do projektowania elementów two-

rzonych z arkuszy materiału (metalu i nie tylko). Jest on w pełni zin-

tegrowany z przestrzenią roboczą Geomagic Design i ze specjalnymi

narzędziami do projektowania elementów czy konstrukcji z blachy.

Narzędzie „Wyciągnięte zagięcie” umożliwia płynne przejście z profi lu

Oprogramowanie CAD/CAM

Foto 1: Wyciągnięcia po ścieżce i wyciągnięcie po profi lach, pozwala na uzyskanie skomplikowanych kształtów. [źródło: Datacomp]

Foto 2: Operacje swobodnego formowania pozwalają na tworzenie dowolnych kształtów. [źródło: Datacomp]

Foto 3: ZW3D pozwala na generowanie G-kodu zarówno na tokarki jak i frezarskie centra obróbcze. [źródło: Datacomp]

Page 33: Biznes Benchmark Magazyn #4

33www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

kwadratowego do okrągłego. W  Geomagic

Design dostępne jest narzędzie pozwalające

przetwarzać elementy bryłowe na konstrukcje

z blachy, lub zaginać blachę z użyciem szkicu.

Dokumentacja 2Dw Geomagic DesignPrzetwarzanie modeli 3D i  złożeń w  rysunki

techniczne w Geomagic Design jest możliwe

dzięki modułowi „Tworzenie rysunku 2D”. Wy-

biera się w nim, które widoki modelu chcesz

uzyskać, a program automatycznie generuje

wymiary, osie, znaczniki środków otworów,

opisy otworów gwintowanych i  wykorzystu-

jąc właściwości modelu, uzupełnia tabliczkę

rysunkową. Następnie można samodzielnie

dopracować rysunek do wymaganej postaci.

Funkcje dokumentacji technicznej takie jak

np. widok cieniowany, nie tylko pozwalają na

lepsze zrozumienie wizji projektanta, ale i znaj-

dują zastosowanie podczas tworzenia dodat-

kowych materiałów dla klientów, takich jak

instrukcje obsługi czy materiały marketingowe.

RenderingKeyShot dla Geomagic fi rmy Luxion to narzę-

dzie umożliwiające przekształcanie modelu

3D w fotorealistyczny obraz (rendering). Pro-

gram ten pozwala szybko i łatwo tworzyć re-

alistyczne wizualizacje modeli. Metoda „Prze-

ciągnij i  upuść materiał”, ustawienie światła

i  podgląd w  czasie rzeczywistym pozwalają

na uzyskanie wspaniałego rezultatu końco-

wego w bardzo krótkim czasie.

Program posiada minimalistyczny interfejs

użytkownika, dzięki czemu bez specjalistycz-

nej wiedzy każdy użytkownik może w prosty

sposób wykonać fotorealistyczną wizualizacji.

Rendering w czasie rzeczywistym daje moż-

liwość natychmiastowego śledzenia każdej

zmiany w programie, i tym samym ocenienia

wykonywanych postępów.

Biblioteka programu zawiera setki gotowych

do użycia materiałów, których konstrukcja

opiera się na rzeczywistych właściwościach

fi zycznych materiałów. Setki kolejnych ma-

teriałów można pobrać bez dodatkowych

opłat, tworzonych przez zewnętrznych part-

nerów fi rmy Luxion. Użytkownik z  łatwością

może również tworzyć nowe materiały po-

przez edycję już dostępnych.

Program obsługuje pliki grafi czne, np. w for-

macie jpg., pełniące rolę koloru materiału,

wskazujące miejsca, w  których materiał

może lub ma nie odbijać światła, defi niujące

wypukłości materiału lub miejsca przeźroczy-

stości. Użytkownik może również podczas

tworzenia własnego materiału skorzystać

z już zaimplementowanych w programie tek-

stur takich jak np. drewno czy skóra.

W  programie jest również możliwe dodane

plików grafi cznych pełniących rolę różne-

go rodzaju napisów czy całych etykiet, co

zwłaszcza znajduje zastosowanie w wszelkie-

go rodzaju wizualizacjach mających głownie

zastosowanie marketingowe.

Modelowanie powierzchnioweMoment of Inspiration (MoI) jest prostym

w  użyciu programem do modelowania po-

wierzchniowego. Szybkie i koncepcyjne mo-

delowanie stanowi bramę do świata modeli

CAD 3D. Swoje projekty tworzone w  MoI

można przenieść do praktycznie każdego

programu grafi cznego (takiego jak Blender,

SketchUp czy Maya).

Bezpośrednia edycjaBezpośrednia edycja jest zestawem narzę-

dzi do edycji importowanych plików z  mo-

delami 3D i  składa się z  narzędzi, które

zostały zaprojektowane specjalnie do mo-

dyfi kacji geometrii projektu.

Używanie narzędzia jest bardzo łatwe. Podczas

pracy z  plikami pobranymi z  internetu lub od

dostawcy rzadko można uzyskać plik z pełną

historią operacji. Zmiany tych plików zwykle są

czasochłonne i często wymagają zastosowania

metod inżynierii odwrotnej.

Czasochłonne jest również przeprojektowanie

modeli CAD na potrzeby analiz FEM (MES) przed

wysłaniem ich na zewnątrz przy jednoczesnej

ochronie IP. Narzędzie bezpośredniej edycji po-

maga rozwiązać każdy z tych problemów.

Alibre VaultAlibre Vault działający w  oparciu o  M-Fi-

les jest w  pełni zintegrowanym systemem

do zarządzania dokumentacją i  procesami

w  fi rmie. Narzędzie to pozwala na kontrolę

kontaktów, projektów, danych CAD, kontro-

lę wersji i obsługę praktycznie każdego typu

plików, oferując jednocześnie szybki i  ela-

styczny mechanizm wyszukiwania.

Wdrożenie Alibre Vault w fi rmie eliminuje du-

plikaty dokumentów, zapewnia jeden bez-

pieczny magazyn plików i system zarządzania

przedsiębiorstwem.

Projektowanie konfi guracjiKonfi guracje projektu to funkcja dostępna

w Geomagic Design, która pozwala na two-

rzenie typoszeregów części i mechanizmów.

Oszczędza czas i  ułatwia życie, pozwala-

jąc na przechowywanie podobnych części

w jednym pliku, zamiast tworzenia i aktualizo-

wania wielu plików oddzielnie.

Symulacja i analiza ruchuGeomagic Design Dynamics to narzędzie do

symulacji kinematyki i dynamiki ruchu. Umoż-

liwia tworzenie i  testowanie funkcjonalności

oraz pełną analizę zachowania w  ruchu wir-

tualnych prototypów projektów. Program im-

portuje z  Geomagic Design geometrię, wła-

ściwości fi zyczne, masy oraz relacje. Pozwala

Oprogramowanie CAD/CAM

Foto 4: Wstążkowy interfejs użytkownika. [źródło: Datacomp]

Bezpośrednia edycja jest zestawem narzędzi do edycji importowanych plików z modelami 3D i składa się z narzędzi, które zostały zaprojek-towane specjalnie do modyfi kacji geometrii projektu. 

Page 34: Biznes Benchmark Magazyn #4

34 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

na dodanie ruchu do konkretnych elementów

modelu w celu uzyskania w pełni funkcjonal-

nego roboczego prototypu. Symulacja ru-

chu wykorzystuje zaawansowane algorytmy

matematyczne i  fi zyczne, prezentując wyniki

w postaci wielu wykresów lub danych nume-

rycznych. Dzięki temu, możliwe jest szybkie

sprawdzenie, czy projekt spełnia stawiane

przed nim wymagania, czy też konieczne są

do wprowadzenia zamiany.

Program pozwala na łatwą symulację i wykrycie

kolizji poszczególnych części, w takich mecha-

nizmach jak grzechotki, zaciski, uchwyty oraz

inne, których działanie opiera się na kontakcie

dwóch lub więcej części podczas ruchu. Siły

powstałe na styku elementów podczas ich kon-

taktu lub wynikające z tarcia elementów są wyli-

czane i możliwe do zobrazowania.

Silniki, napędy liniowe i  siły mogą być stero-

wane w Geomagic Design Dynamics poprzez

tworzenie formuł, tabeli danych lub wartości

w arkuszu kalkulacyjnym Excel. Symulacja ru-

chu modelu pozwala na: analizę uruchomienia

silnika i określenie jego charakterystyki, zbada-

nie zmiennych prędkości siłowników lub kon-

trolerów elektro-mechanicznych.

Geomagic Design Dynamics posiada potężny

kreator formuł, który umożliwia symulację ru-

chu dla wartości globalnych oraz chwilowych

lub wyrażeń matematycznych, które możemy

wykorzystywać w  danej symulacji. Formuły

mogą być także wykorzystane do defi niowa-

nia sposobu wyświetlania wyników.

Geomagic Design Dynamics oblicza prze-

mieszczenie, prędkość i przyspieszenie każde-

go elementu w modelu podczas ruchu oraz siły

reakcji, które działają na każdą część; w  tym

ruch oraz siły będą-

ce wynikiem wszyst-

kich kolizji między

częściami. Uzyska-

ne wyniki mogą być

wyświetlone w  po-

staci formuł lub tabeli

w  raporcie HTML.

Silniki oraz siłowniki

mogą raportować

informacje donośnie

sił i  mocy, aby po-

móc projektantowi

właściwie określić

wymagany rozmiar

tych elementów oraz

straty wynikające z tarcia.

Czasem pojawia się potrzeba stworzenia ani-

macji poza samą symulacją. Geomagic Desi-

gn Dynamics wykorzystuje technologie two-

rzenia klatek kluczowych. Dzięki nim, można

określić sposób ruchu, który nie jest oparty

na fi zyce. Przykładowo można przypisać

klatkę kluczową do złożenia w  rozstrzeleniu.

Przypisywanie klatek kluczowych do kame-

ry pozwala tworzyć animacje jej ruchu, np.

w  formie zbliżenia eksponując funkcje pro-

duktu. W celu tworzenia złożonych sekwencji

ruchów można łączyć przemieszczanie się

części wynikające z symulacji ruchu z przypi-

sywaniem klatek kluczowych do kamery.

Geomagic Design Dynamics zawiera moduł

do renderingu. Dostępne są różne rodza-

je źródeł światła, mapowanie tekstur i  cieni

oraz inne efekty. W połączeniu z możliwością

tworzenia animacji, możliwe jest produkowa-

nie foto-realistycznych fi lmów obrazujących

działanie mechanizmu. Stworzone statyczne

obrazy oraz animacje mogę być wyeksporto-

wane do formatów, które umożliwiają umiesz-

czenie plików na stronach internetowych,

w dokumentach czy prezentacjach.

Jednoczesna symulacjaruchu i analiza MESSimulate for Geomagic Design umożliwia

sprawdzenie funkcjonalności części i  me-

chanizmów, zarówno pod kątem analizy

kinematycznej, dynamicznej jak i wytrzyma-

łościowej. W jednym środowisku można wy-

konywać symulację ruchu i analizę MES i to

w  jednym czasie. W  przypadku złożonych

projektów z ruchomymi elementami, analiza

Foto 5: Integralność modułów CAD i CAM pozwala zaś na uzyskanie pełnej asocjatywności ścieżki narzędzia z projektowanym detalem. [źródło: Datacomp]

kinematyki i  dynamiki staje się wyzwaniem,

a  siły dynamiczne i  naprężenia są jeszcze

trudniejsze do obliczenia. To oprogramo-

wanie pozwala w  łatwy sposób mierzyć:

prędkości, przyspieszenia, siły itp., co daje

nam możliwość odpowiedzi na podstawowe

pytania: „czy to działa?” i  „czy to wytrzyma

obciążenia?”. Ujednolicone środowisko wy-

korzystuje dane symulacji ruchu i MES aby

uczynić ten proces jeszcze prostszym.

Jak działa połączeniesymulacji i analizyWyliczenie dynamicznych sił, które należy

użyć do symulacji ruchu może być trudne.

Dzięki Simulate for Geomagic Design wystar-

czy na początku zdefi niować ruch mechani-

zmu i przeprowadzić symulację, a następnie

można włączyć analizę MES:

siły działające na wiązania (np. płaszczyzny

styku części) są konwertowane na obciążenia

obciążenia inercyjne są przekazywane do

modelu

naprężenia i odkształcenia są obliczane na

każdym kroku symulacji

Dzięki takiemu podejściu można symulować

naprężenia w pełnym zakresie ruchu mecha-

nizmu i  analizować wyniki MES jako zmianę

naprężenia w czasie.

Siatka H-AdaptivitySimulate for Geomagic Design umożliwia

znaczną kontrolę nad wielkością siatki w miej-

scach, w których kumulują się naprężenia, dla

lepszych wyników analizy.

Funkcja H-Adaptivity to nowa jakość tworze-

nia siatki. Podczas symulacji MES, program

oblicza dokładność z jaką podawana są wyniki

naprężeń. Te wyniki mogą być wykorzystane

do dopracowania siatki polegającym na za-

gęszczeniu jej oczek w miejscach kumulacji na-

prężeń. Program przelicza kilkukrotnie siatkę,

stopniowo ją zagęszczając, aż błąd nie będzie

przekraczał założonego przez użytkownika.

Oprogramowanie umożliwia analizę wielu

wyników jak naprężenia, również cieplne,

odkształcenia, tworzenie izo-powierzchni,

itp. Wyniki analiz można przedstawić w po-

staci raportu HTML.

Marek Orłowski, Piotr Sieńko,

Robert Raimann,

Autorzy artykułu są pracownikami fi rmy

Datacomp, www.datacomp.com.pl

Oprogramowanie CAD/CAM

Page 35: Biznes Benchmark Magazyn #4

35www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Oprogramowanie CAD/CAM

Zdarza się, że użytkownicy programów CAD

mają problemy z  tolerancjami poszczegól-

nych wymiarów niezbędnymi do obróbki me-

chanicznej. Taka sytuacja właściwie wymusza

rysowanie modelu CAM od podstaw. Często

wymagane jest też określenie naddatku pod

szlifowanie, rezerwowanie naddatku, mody-

fi kowanie lub dostosowywanie powierzchni

do typu obróbki. Co więcej, właściwości i ce-

chy otworów nie są przenoszone i większość

użytkowników traci czas na uzupełnieniu tych

informacji. Dlatego przy projektowaniu ele-

mentów przeznaczonych do obróbki warto

korzystać ze zintegrowanego środowiska

CAD/CAM, w którym tego typu problemy nie

występują. Jednym z  takich programów jest

system TopSolid 7.

Narzędzia dodefi niowania tolerancjiWspomniany przed chwilą system TopSolid

jest zintegrowanym środowiskiem CAD/CAM,

w  którym dla utworzonych modeli opisany

powyżej problem nie występuje. Żadne infor-

macje nie są tutaj tracone ponieważ brak jest

w  systemie pliku przejściowego pomiędzy

CAD i CAM. Oprócz tego w aplikacji zaimple-

mentowano szereg narzędzi pomagających

w  projektowaniu części przeznaczonych do

obróbki mechanicznej.

Jednym z  nich jest funkcja „FreeShape”,

która pozwala dla dowolnej bryły zdefi nio-

wać pole tolerancji i modyfi kować geometrię

w zależności od potrzeb użytkownika. Łatwe

wówczas staje się na przykład odsuwanie

wybranych powierzchni w  celu określenia

naddatku, ponieważ obecność w pełni funk-

cjonalnego modelera pozwala użytkownikom

dokonać wszystkich niezbędnych zmian.

Dla konkretnego tolerowanego wymiaru mo-

Projektowanie w programie

TopSolid 7Część zaprojektowana przez konstruktora zwykle różni się od cyfrowego

jej modelu wykonanego na potrzeby obróbki, chociażby tym, że wszystkie wymiary są nominalne. Importując element z użyciem interfejsu np. z innego środowiska do projektowania CAD musimy się też liczyć z tym, że nasz model nie będzie spełniał wymagań w zakresie obróbki CAM.

żemy określić czy wymiar ma przyjąć dół/śro-

dek/czy górę tolerancji (patrz: Fot. 1). Techno-

logia „FreeShape” pozwala utworzyć drzewo

operacji dla zaimportowanych modeli dla któ-

rych tego drzewa nie ma. W prosty sposób

możemy wyciągnąć lub zmodyfi kować fazo-

wania, zaokrąglenia i otwory.

Uwalnianie powierzchniModyfi kacja położenia dowolnych powierzch-

ni sprowadza się do automatycznego nadania

więzów geometrycznych prostopadłości, osio-

wości itp., a następnie „uwolnienia” wybranych

powierzchni lub płaszczyzn które wy-

miarujemy, zmiana uwolnionej geo-

metrii sprowadza się teraz do zmiany

nadanego wcześniej wymiaru.

Można zauważyć, że model zacho-

wuje się wtedy jakby był narysowany

w środowisku TopSolid a nie zaimpor-

towany. Wszelkie zmiany w  modelu

mają swoje odzwierciedlenie w CAM

– mamy pełną asocjatywność. Widać

że powyższa technologia pozwala

uniknąć ponownego rysowania mo-

delu, oczekiwania na przesłanie na

przykład przez kontrahenta poprawio-

nego modelu czy wykonanie popra-

wek przez konstruktora.

Ręczne narzędziatworzenia cechJeśli chodzi o  funkcje TopSolid’CAM

został on wzbogacony o  funkcjonal-

ności, które pozwalają użytkowniko-

wi po automatycznej analizie określić

pewne cechy otworu opierając się na

jego topologii. Możliwość ta uzupeł-

niona jest ręcznym narzędziem, które

pozwala tworzyć nowe cechy i/lub

modyfi kować już istniejące. Możemy dla przy-

kładu do otworu przypisać odpowiednią tole-

rancje z szeregu ISO lub własną (patrz: Fot. 2).

Będą one rozpoznawane później w obróbce.

Zatem gdy otwór był gwintowany system sam

dobierze odpowiedni proces technologiczny

składający się np. z  nawiercania, wiercenia

i gwintowania a z kolei dla otworu tolerowa-

nego proces będzie zawierał wiercenie i roz-

wiercanie (ewentualnie wytaczanie).

Wszystkie zmiany jakie wykonujemy czy to

w modelu czy w pliku CAM możemy zapa-

miętywać jako kolejne rewizje do których,

możemy w dowolnym momencie powrócić.

Tą funkcjonalność daje nam wbudowany

system PDM, który zarządza wszystkimi

dokumentami i  projektami w  środowisku

TopSolid, dba o  integralność danych i  ich

asocjatywność. PDM jest zintegrowany

w systemie TopSolid i nie jest sprzedawany

osobno. Może występować w  dwóch wer-

sjach jednostanowiskowej i sieciowej.

Artykuł powstał na bazie materiałów

dostarczonych przez fi rmę TopSolution;

www.tsintegracje.pl

Fot. 1: Wymiar tolerowany. [źródło: Topsolution]

Fot. 2: Cecha otworu. [źródło: Topsolution]

Page 36: Biznes Benchmark Magazyn #4

36 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Jeśli miałbym sięgnąć do początków bez-

płatnych rozwiązać CAD do użytku komer-

cyjnego, to jedną z  pierwszych aplikacji był

najprawdopodobniej DWG Editor. Miał on słu-

żyć promowaniu środowiska 3D wśród osób,

które do tej pory pracowały z systemami 2D.

W  jaki sposób, skoro był aplikacją 2D? Cóż,

z założenia miał umożliwiać „płynne przejście”

od „standardowego” AutoCAD’a 2D do mode-

lowania 3D w SolidWorks. I z defi nicji i samej

nazwy DWG Editor istotnie otwierał wszystkie

formaty DWG i DXF, a sam producent podkre-

ślał duże podobieństwo między tą aplikacją,

BEZPŁATNY CAD– zaczęło się od 2DIm szybciej będą rozwijać się

darmowe aplikacje CAD 2D, tym silniej wypierać będą komercyjne rozwiązania CAD. Czy stanie się tak również z systemami 3D?

a AutoCAD-em. Niewykluczone, że gdyby

DWG Editor był oferowany bezpłatnie nie tylko

z komercyjną wersją SolidWorks, ale również

dla każdego zainteresowanego (tak jak obec-

nie DraftSight), współczesny rynek systemów

CAD wyglądałby inaczej.

Przygotowany przez SolidWorks „DWG Edi-

tor”, oparty o IntelliCAD, rzeczywiście zdumie-

wał swym podobieństwem do konkurencyjne-

go, komercyjnego rozwiązania. I nie chodziło

tutaj tylko o  „czarne tło”, czy też praktycznie

identyczny interfejs użytkownika, ale także

o  elementy sięgające dalej. W  przypadku

DWG Editora na pewno było to pole poleceń

tekstowych pozwalające na wykorzystanie

tzw. „lisp”, charakterystycznych dla środo-

wiska AutoCAD i  bardzo cenionych przez

jego użytkowników. Identyczne były także

skróty klawiaturowe, siatki, sposoby rysowa-

nia obiektów itp. Ale opinie o DWG Editorze,

szczególnie wśród osób pracujących z Auto-

CAD, nie były przychylne – pomimo zorgani-

zowania przez SolidWorks sprawnej kampanii

marketingowej związanej właśnie z  wprowa-

dzeniem DWG Editora i  samej fi lozofi i udo-

stępnienia bezpłatnie aplikacji umożliwiającej

przejście z 2D do 3D. Dlaczego tak się działo?

Eksperyment DWG Editor – zbyt blisko AutoCAD-a, za daleko SolidWorksaW  powyższym stwierdzeniu tkwiło właśnie

sedno problemu. DWG Editor, chociaż był

dobrym narzędziem jako CAD 2D, pozwala-

jącym na pełną obsługę standardu AutoCAD,

w  tym wspomnianych formatów zapisu da-

nych, w żaden sposób nie nawiązywał w swej

obsłudze i  funkcjonalności do pakietu So-

Oprogramowanie CAD/CAM

Page 37: Biznes Benchmark Magazyn #4

37www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

oferowanej od ponad trzech lat przez Siemens

PLM Software, czyli o Solid Edge 2D Drafting.

Podobnie jak DWG Editor jest on przykładem

podobnej fi lozofi i pozwalającej użytkownikom

na przejście ze środowiska systemów 2D do

3D, ale realizowanej w odmienny sposób.

Przede wszystkim Solid Edge 2D jest dostępny

za darmo dla każdego (tutaj podobieństwa do

DraftSight w  zasadzie się kończą). Wystarczy

zarejestrować się na stronie Siemens PLM

Software, by pobrać wersję instalacyjną progra-

mu przeznaczonego, bez praktycznie żadnych

ograniczeń – pomijając projektowanie wyposa-

żenia terrorystycznego, tak, taki zapis znajdzie-

my w licencji – do zastosowań komercyjnych.

Program obsługuje standardowe formaty

2D, jakimi są DWG i DXF. A co więcej – jest

bliźniaczo podobny do Solid Edge ST, cho-

ciaż jego funkcjonalność ograniczona została

tylko do projektowania (szkicowania) w  2D.

Podobieństwo to wynika z  faktu, iż Solid

Edge 2D Drafting jest tak naprawdę częścią

„pełnej” wersji systemu 3D – jej modułem

„Draft”, przeznaczonym do rysunku i  doku-

mentacji płaskiej, która została wyodrębniona

z całości systemu i udostępniona oddzielnie.

Świadczy o  tym także fakt, iż np. po zain-

stalowaniu w  systemie pełnej wersji Solid

Edge ST i podczepieniu do niej pliku licencji

od wersji Solid Edge 2D, uruchomi nam się

jedynie 2D Drafting. W  konsekwencji mamy

tutaj pełną zgodność formatu dokumentacji

DWG Editor, chociaż był dobrym narzędziem jako CAD 2D, pozwalającym na pełną obsługę standardu AutoCAD, w żaden sposób nie nawiązywał w swej obsłudze i funkcjonalności do pakietu SolidWorks.

płaskiej – zarówno tej, przygotowanej w wer-

sji Solid Edge ST, jak i Solid Edge 2D Drafting.

O  wynikających z  tego korzyściach nie

trzeba wspominać, pamiętać jednak należy

o  tym, że nie ma prostej możliwości zain-

stalowania na jednym stanowisku obu apli-

kacji niezależnie – musimy wybrać, albo 2D

Drafting, albo Solid Edge ST. Dla polskich

użytkowników istotny będzie fakt, iż spol-

szczenia do każdej aktualizowanej wersji

Solid Edge 2D są dostępne stosunkowo

szybko i  można je uzyskać na stronach

VAR oprogramowania Siemens PLM So-

ftware – opis instalacji spolszczenia można

znaleźć np. na SolidEdgeblog.pl).

DraftSightJeszcze kilka lat temu, poza DWG Editorem,

który dostępny był jedynie dla użytkowników

pakietu SolidWorks, spośród „markowych”

darmowych systemów CAD 2D można było

wymienić tylko Solid Edge 2D Drafting. Oczy-

wiście istnieje duża grupa darmowych aplika-

cji powstających dzięki zaangażowaniu entu-

zjastów na zasadach Open Source, ale nie są

one powiązane ze znanymi, „dużymi” dostaw-

cami rozwiązań CAD. Na szczęście pojawił się

DraftSight od Dassault Systèmes, a Autodesk

przygotował własne rozwiązanie pracujące

„w  chmurze” pod nazwą „Project Butterfl y”,

który to wyewoluował najpierw do postaci Au-

toCAD WS, a obecnie AutoCAD 360.

DraftSight moim zdaniem, pod względem

wyglądu zbliżony jest do AutoCAD-a, a wie-

le internetowych opinii mówi wprost, że ma

ono stanowić darmową, bezpośrednią kon-

kurencję dla pakietu AutoCAD LT. DraftSi-

ght zachowując interfejs zbliżony do klonów

AutoCAD-a, nie rezygnuje z  funkcjonalno-

ści dostępnych w  pakietach CATIA, czy też

w  SolidWorks (chociażby gesty myszy). Za-

chowana została możliwość wpisywania ko-

mend, korzystania z  lispów itp., ale, podob-

nie jak w wypadku DWG Editora nie można

powiedzieć, iż aplikacja ta w  jakiś znaczący

sposób promuje rozwiązania 3D oferowane

przez Dassault Systemes.

Niestety, użytkownik nie otrzymuje czytelne-

go sygnału, że jeśli rozpocznie pracę w  tym

bezpłatnym systemie 2D, to z czasem będzie

mógł łatwiej pójść o krok dalej i wejść w śro-

dowisko SolidWorks, czy też nawet CATIA

w 3D. I tutaj rysuje się główna różnica między

lidWorks. W jaki zatem sposób miał przyspie-

szyć przejście z 2D do 3D? Tylko w  ten, że

przyszły użytkownik SolidWorksa otrzymywał

go „gratis”, razem z systemem 3D, aby móc

z początku kontynuować pracę z  rysunkami

utworzonymi w  AutoCAD, w  lepiej znanym

środowisku, a przygodę z aplikacją 3D mógł

zaczynać równolegle.

Niestety pakiet nie miał żadnego podobień-

stwa interfejsu do SolidWorks, a dodatkowo

brak było w  nim możliwości odczytywania

dokumentacji płaskiej pochodzącej z  So-

lidWorks. Trzeba też było wziąć pod uwagę

fakt, że ten darmowy system jednak koszto-

wał – wymagana była konieczność zakupu

licencji na SolidWorks. Te przesłanki przesą-

dziły o niewielkiej popularności DWG Editora.

Nawiasem mówiąc, od edycji SolidWorks

2011 nie ma już DWG Editora, zamiast niego

pojawił się 2D Editor, zapewne jako konse-

kwencja procesu trwającego między fi rmami

SolidWorks należącej obecnie do Dassault

Systèmes i Autodesk, o wykorzystanie w na-

zwie programu nazwy formatu DWG.

Na pierwszy rzut oka trudno było wykazać

jakiekolwiek różnice między DWG Editorem

2009, a 2D Editorem – chociaż owszem, zmia-

ny nastąpiły. Ale nie tak radykalne, by można

było mówić o  zupełnie nowej aplikacji. Taką

w wypadku programów fi rmy Dassault Systè-

mes niewątpliwie jest obecny już od kilku lat

i dostępny bez ograniczeń DraftSight – obec-

na aktualna wersja to V1R4.0, a wcześniejsze

wersje dostępne są w zasadzie na wszystkie

systemy operacyjne i platformy sprzętowe.

Solid Edge 2D DraftingZanim przejdziemy do wspomnianego Draft-

Sight, zatrzymajmy się na chwilę przy innym

rozprowadzanym bezpłatnie programie 2D

pochodzącym także od dostawcy rozwiązań

3D. Mowa tutaj o darmowej aplikacji CAD 2D

Oprogramowanie CAD/CAM

Darmowe oprogramowanie inżynierskie to nie tylko aplika-cje CAD. Na rynku dostępne są również  darmowe systemy CAE, CAM czy PLM. Poniżej przedsta-wiamy kilka przykładów:• CAE (MES) – CalculiX, Z88 Aurora,• CAM – FreeMILL, HSMXpress, Delcam for SolidWorksXpress,

• PDM/PLM – Aras#.

Nie tylko CAD

Page 38: Biznes Benchmark Magazyn #4

38 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

DraftSight i Solid Edge ST. Podobieństwa pozostają dwa: oba systemy

są bezpłatne i umożliwiają wykorzystanie do celów komercyjnych, oba

ograniczono do projektowania 2D.

AutoCAD 360Trudno podejrzewać, że system 2D oferowany przez fi rmę Autodesk

jako bezpłatna aplikacja ma stanowić wewnętrzną konkurencję dla

Foto 1: DraftSight to bezpłatna alternatywa dla programu AutoCAD LT. Możemy pracować jak w systemie fi rmy Autodesk, ale korzystając także z udogodnień dostępnych dla użytkowników systemów CATIA i SolidWorks. Na ilustracji widoczne jest koło tzw. „gestów myszy”.

Foto 2: Ekran roboczy AutoCAD360 nie przypomina tego znanego z AutoCAD-a LT, ale oferuje całkiem spore możliwości.

Foto 3: LibreCAD to rozprowadzany na zasadach Open Source w pełni funkcjonalne środowisko CAD 2D. [źródło: LibreCAD]

Oprogramowanie CAD/CAM

AutoCAD-a LT. Ponieważ, aplikacja ta ma duże, stale rozwijane moż-

liwości projektowania 2D, można przypuszczać, że po osiągnięciu

wystarczającej popularności część funkcjonalności stanie się płatna.

Sprzyja temu chmurowy model dystrybucji tej aplikacji. Bazowa wer-

sja AutoCAD-a 360 na pewno pozostanie bezpłatna, niemniej bardziej

zaawansowane funkcje 2D oraz, jak można przypuszczać, funkcje 3D

będą dostępne dla tych użytkowników, którzy uiszczą stosowne opłaty.

Obecnie aby skorzystać z AutoCAD-a 360 wystarczy wejść na stronę

internetową aplikacji, założyć konto, zalogować się i można już praco-

wać. Co ważne, AutoCAD 360 działa zarówno na stacjach

roboczych, jak i na netbookach, tabletach i smartfonach działających

pod kontrolą systemu Android iOS. Usługa działa w oknie przeglądar-

ki, zarówno w Internet Explorerze, jak i w Firefoxie, czy Chrome. W tym

ostatnim spisuje się moim zdaniem najlepiej.

Open Source’owa alternatywaPoza opisanymi, bezpłatnymi systemami CAD 2D opracowanymi

przez dużych producentów warto odnotować obecność darmowych

rozwiązań opracowanych przez mniejszych producentów. Do bardziej

znanych darmowych systemów należy m.in. DoubleCAD XT (www.do-

ublecad.pl) fi rmy IMSI Design. Niestety, jego obecna wersja TurboCAD

LTE jest już odpłatna, ale w sieci wciąż można znaleźć darmowe insta-

lacje poprzedniej wersji programu – można ją poprać także ze strony

producenta po uprzedniej rejestracji. Warty odnotowania jest także

rosyjski nanoCAD (www.nanocad.com). Program ten oferuje niezbęd-

ne do projektowania funkcje i narzędzia oraz jest zgodny z formatami

DWG i DXF z najnowszej wersji AutoCAD-a LT Na uwagę zasługuje

też zaimplementowana możliwość pracy na warstwach. Innym darmo-

wym programem, niestety licencja nie obejmuje zastosowań komer-

cyjnych, jest progeCAD Smart! (www.progecad.pl) fi rmy progeSOFT.

Wśród dostępnych bezpłatnie CAD-owskich projektów Open Source

znaleźć można dziesiątki mniej lub bardziej udanych programów CAD

2D i coraz częściej 3D. Dużą popularnością cieszy się Askoh freeCAD

(www.askoh.com). Jest to prosty, program do projektowania CAD, ale

co ciekawe, wyposażony w dość przyzwoicie rozbudowany moduł sy-

mulacji ruchu. Nie można też zapomnieć o dostępnym na platformy

Windows, Mac OS X oraz Linux LibreCAD (www.librecad.org), który

rozprowadzany jest na zasadzie otwartej licencji publicznej GPLv2.

Istnieją również darmowe, specjalizowane systemy CAD. Przykładem

takiego darmowego, rozwijanego przez rzeszę pasjonatów CAD-a dla

architektów jest projekt Archimedes: An architecture open CAD (http://

sourceforge.net/projects/arquimedes/). Co ciekawe, projekt ten został

rozpoczęty przez grupę brazylijskich studentów z  University of Săo

Paulo, którzy przy jego tworzeniu bazują na doświadczeniach wła-

snych i i profesjonalnych architektów.

Bezpłatny CAD 3DPowoli pojawiają się na rynku również darmowe aplikacje 3D. Na razie

tworzone są one głównie przez entuzjastów. Najbardziej znanym tego

typu programem jest parametryczny FreeCAD (www.freecadweb.org).

Aplikacja jest już całkiem dojrzałym pakietem projektowania 2D i  3D.

Oprócz standardowych narzędzi kreślarskich pozwalających ryso-

wać różnego rodzaju linie, czy krzywe oraz narzędzi do kreślenia fi gur

Page 39: Biznes Benchmark Magazyn #4

39www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

przestrzennych możliwe jest wykonywanie

przekształceń przestrzennych takich jak wy-

ciąganie, wyciąganie na podstawie obrotu,

tworzenie zaokrągleń, przekrojów, wycięć, łą-

czenia itp. Co ważne, twórcy programu prze-

widzieli dostęp do samouczków z poziomu sa-

mego programu, jeszcze przed rozpoczęciem

pracy. Warto też wspomnieć, że możliwa jest

też praca na kartach.

Warto też zwrócić uwagę na stosunkowo dużą

liczbę obsługiwanych formatów danych. Moż-

liwy jest też zapis projektu do formatu PDF, co

pomaga w przedstawieniu gotowego projektu

klientowi. Funkcjonalność aplikacji może być

rozbudowywana za pomocą dodatków i wła-

snych skryptów pisanych w  języku Python.

Można też zautomatyzować proces pracy de-

fi niując samodzielnie makra. Oprogramowanie

dostępne jest na platformy Windows, Mac OS

X, Ubuntu i Fedora Linux.

Inną aplikacją CAD 3D jest BRL-CAD (www.

brlcad.org) – program do modelowania bryło-

wego. Dostępny jest on na platformy Windows,

Mac OS X, Linux, Solaris, BSD i  Irix. Ciekawa

jest jego historia sięgająca lat 70. XX wieku,

kiedy to w biurach armii amerykańskiej zaczęły się prace nad nowym

systemem wspomagającym komputerowe projektowanie. Podczas

tych prac narodził się BRL-CAD, który posłużył do zaprojektowania

znacznej części uzbrojenia armii amerykańskiej. W 2004 roku opu-

blikowany został kod źródłowy i aplikacja stała się powszechnie do-

stępna. Niestety jej wadą jest trudna obsługa wymagająca częstego

używania wiersza poleceń.

Innym popularnym, darmowym programem 3D jest OpenSCAD

(www.openscad.org). Nie jest to jednak typowy program CAD 3D. Słu-

ży on bowiem do tworzenia modeli 3D, podobnie jak ma to miejsce

w wypadku takich programów jak 3ds max czy Blender, z tym, że nie

skupia się on na artystycznych aspektach modelowania 3D, ale zo-

rientowany jest on na aspekty typowe dla programów CAD. Aplikacja

przydatna jest do tworzenia modeli 3D części maszyn.

Przyszłość darmowego oprogramowania CADWprowadzenie darmowych aplikacji CAD 2D przez uznanych produ-

centów aplikacji inżynierskich to element szerszej strategii mającej na

Foto 4: FreeCAD jest obecnie najbardziej znanym i dojrzałym darmowym programem CAD do projektowania 3D. [źródło: FreeCAD]

Foto 5: Aras Corporation oferuje bezpłatnie system PDM/PLM – Aras Innovator. System ma bardzo duże możliwości, ale brak jest wsparcia dla darmowej wersji.

Oprogramowanie CAD/CAM

Powoli pojawiają się na rynku również darmowe aplikacje 3D. Na razie tworzone są one głównie przez entuzjastów. Najbardziej znanym tego typu programem jest parametryczny FreeCAD.

celu walkę z  konkurencyjnymi rozwiązaniami. Użytkownik jednego

systemu ma w  ten sposób możliwość poznania rozwiązań oferowa-

nych od innego producenta i dokonania wyboru, kierując się własnymi

kryteriami. Z kolei darmowe, rozwijane przez entuzjastów oprogramo-

wanie ma na celu pomoc tym użytkownikom, którzy z różnych wzglę-

dów, głównie fi nansowych lub ideologicznych (np. zwolennicy wolne-

go oprogramowania), nie mogą pozwolić sobie (lub nie chcą) na pełne

komercyjne pakiety oprogramowania CAD.

Wydaje się, że o ile w najbliższej przyszłości wypieranie przez darmo-

we pakiety komercyjnych rozwiązań 2D będzie powoli następowało,

o tyle, jeśli chodzi o programy 3D, nie można na to specjalnie liczyć.

Niemniej, jesteśmy obecnie świadkami doskonalenia oprogramowania

CAD 3D, a konkurencja wśród producentów systemów CAD staje się

coraz większa, a systemy CAD 3D oferowane są po coraz niższych

cenach. Na chwilę obecną możemy w każdym razie mówić o tym, iż

rynek systemów CAD jest rynkiem klienta. Nikt nie ma monopolu. I oby

ta sytuacja utrzymała się jak najdłużej.

Maciej Stanisławski

Page 40: Biznes Benchmark Magazyn #4

40 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

O wykorzystaniu oprogramowania CAD 2D z perspektywy dzisiejszego inżyniera z Krzysztofem Godyniem, specjalistą ds. CAD z działu

CAD Mechanika w fi rmie Datacomp rozmawia Marcin Bieńkowski.

Oprogramowanie inżynierskie 3D zadomowiło

się na rynku w takim stopniu, że niewiele osób

korzysta obecnie z  tradycyjnych aplikacji

CAD/CAM 2D. Niemniej oprogramowanie 2D

jest wciąż w niektórych sytuacjach niezastą-

pione. O wykorzystaniu oprogramowa-

nia inżynierskiego 2D rozmawialiśmy

z  Krzysztofem Godyniem, specjalistą

ds. CAD z działu CAD Mechanika w fi r-

mie Datacomp.

Marcin Bieńkowski: W jakich

sytuacjach i przy jakich operacjach

technologicznych lepiej jest obecnie

korzystać z oprogramowania 2D

zamiast 3D?

Krzysztof Godyń: W dzisiejszych cza-

sach, podczas procesu projektowania

panuje wysoka specjalizacja. Aby spro-

stać konkretnym wymaganiom musi-

my korzystać zarówno z  programów

projektowych w  2D jak i  3D. Proszę

spojrzeć na pracę projektanta instalacji elek-

trycznych, większość jego pracy to tworze-

nie schematów. Rysunki tego typu powstają

właśnie w oprogramowaniu 2D, na przykład

takich jak BircsCAD z  nakładkami branżo-

wymi. Przy bardzo dużych projektach często

stosowane są specjalistyczne systemy, gdzie

poza samym rysunkiem schematycznym za-

warte są dodatkowe informacje – nierzadko

połączone z  bazą danych zastosowanych

komponentów np. CADWorx E&I.

Projektowanie 2D stosowane jest również

w  branży chemicznej, oczyszczalniach ście-

ków – wszędzie tam, gdzie rysunek schema-

tyczny jest najważniejszy. Tutaj jako przykład

programu, który sprosta tym wymaganiom,

możemy polecić program fi rmy Intergraph

CADWorx P&ID. Ponadto nie możemy zapo-

mnieć, że rysunek 2D to ciągle podstawowy

sposób komunikacji projektantów i wykonaw-

ców. Proszę spróbować przesłać dokumen-

tację elementu do wycięcia wodą plazmą,

bądź laserem – wszyscy proszą o  właśnie

o 2D. Na pewno bardzo ważnym czynnikiem

zainteresowanie programami tego typu jest

cena – software do modelowania w 2D jest

zdecydowanie tańszy. Licencja wspomniane-

go wcześniej BricsCAD-a  na dzień dzisiejszy

to ok. 1500 złotych netto.

Marcin Bieńkowski: Co sprawia, że mo-

dele 2D są jeszcze stosowane przez wielu

inżynierów?

Krzysztof Godyń: Rysunki 2D mają nieza-

przeczalną zaletę – możemy je przenieść na

papier wraz z wszystkimi niuansami konstruk-

cji. W  przypadku konstrukcji typowo mecha-

nicznych, dzięki zastawaniu rzutów, prze-

krojów oraz innych zabiegów rysunkowych

Czy korzystanie z oprogramowanieCAD 2D w dzisiejszych czasach ma jeszcze sens?

Oprogramowanie CAD/CAM

możemy wyeksponować szczegóły, które po

wydruku widoku modelu stworzonego w  3D

byłby po prostu nie niewidoczne.

Marcin Bieńkowski: Jakie ograniczenia

niesie ze sobą stosowanie modeli 2D?

Krzysztof Godyń: Modele 2D w  większości

przypadków nie są tworzone parametrycznie.

Oznacza to, że wprowadzenie czasem bar-

dzo niewielkich poprawek, może wymagać

znaczących nakładów pracy i  konieczności

poświecenia na to znacznej ilości czasu, a co

gorsza, obarczone są większym prawdopo-

dobieństwem popełnienia błędu. Odbiegając

od samych kwestii konstrukcyjno-projekto-

wych, jeśli robimy projekt w 2D, dla klienta „nie

z  branży” modele 2D mogą być nieczytelne.

Bazując na rysunku 2D nie lada wyzwaniem

jest stworzenie atrakcyjnej wizualizacji.

Marcin Bieńkowski: Czy

w projektowaniu 2D możliwe

jest stosowanie relacji pomiędzy

obiektami? Jak takie zależności są

defi niowane?

Krzysztof Godyń: W  przypadku więk-

szości programów dostępnych na rynku

tworzenie relacji w  rysunkach płaskich,

jest albo niemożliwe, albo czasochłonne.

Jednym z wyjątków jest BricsCAD. Pro-

ducent oddał w  ręce projektantów na-

rzędzia podobne do tych, z którymi spo-

tykamy się w  czasie tworzenia szkiców

płaskich w  programach do modelowani

przestrzennego. Aby nadać relacje pierw-

szym krokiem jest określenie jej typu. Wy-

bierać możemy z 20 dostępnych rodzajów np.

takich jak symetria, styczność, prostopadłość,

równoległość, blokowanie wymiaru pionowe-

go, poziomego itp. Po zdefi niowaniu relacji

przy elementach pojawia się ikona informująca

o rodzaju zastosowanego wiązania.

Budowanie modeli 2D z  zastosowaniem re-

lacji ułatwia modyfi kację modelu – jeśli zmie-

nimy jedną składowa, wszystko inne powią-

zane z  nią zostaną przebudowane według

istniejących relacji – taki system pracy zdecy-

dowanie ułatwi pracę każdemu projektantowi.

Dodatkowo możemy powiązać wymiary rów-

naniami, np. sprawiając, że po zmianie sze-

rokości prostokąta, jego wysokość zawsze

będzie dwukrotnie większa od szerokości. To

jest właśnie parametryczność.

Foto 1: Programemem 2D pozwalającym na projektowanie parametryczne jest m.in. BricsCAD. [źródło: Bricscad]

Page 41: Biznes Benchmark Magazyn #4

41www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Na początku warto zadać sobie pytanie – czy używanie oprogramowanie CAD 2D ma jeszcze sens? Odpowiedź na tak postawione pytanie jest wbrew pozorom prosta i bardzo krótka – brzmi ona „tak”. Zdecydowanie

ciekawsze będzie natomiast jej uzasadnienie, tym bardziej, że w znacznej mierze może być ono polemiką z radykalnymi zwolennikami odejścia od projektowania 2D na rzecz prowadzenia całości prac projektowych w trzech wymiarach. Nie sposób pominąć też milczeniem faktu, że obojętne, czy projekt powstanie w 3D, czy w 2D, dokumentacja techniczna w większości przypadków przybierze na końcu postać płaskiego rysunku.

Szacuje się, że tylko niewielka część współ-

cześnie prowadzonych prac projektowych

polega na tworzeniu nowego produktu całko-

wicie od podstaw. Większość działań polega

na dokonywaniu zmian, modyfi kacji, ulep-

szeń w obszarze już istniejącej dokumenta-

cji. Najczęściej – dokumentacji płaskiej. Nie

można bowiem zapominać o tym, iż historia

systemów CAD 3D liczy sobie niewiele wię-

cej ponad dwie dekady, systemów CAD 2D

– o  kilkanaście lat więcej (oczywiście w  ro-

zumieniu współczesnych systemów CAD,

pracujących na platformie PC), a  projekty

architektoniczne, mechaniczne, itp., powsta-

ją od wieków. Znakomita większość z  nich

pozostaje dostępna w postaci rysunków lub

wydruków na papierowych arkuszach.

Dostępne systemydwuwymiaroweWspółczesne systemy CAD 2D stanowią „in-

teligentne” odpowiedniki używanych przez

dziesięciolecia desek kreślarskich. Można

Oprogramowanie CAD/CAM

tu użyć słowa „inteligentne”, ponieważ sys-

temy te oferują wyspecjalizowane narzędzia

grafi czne i  integrują w sobie możliwości nie

tylko tradycyjnego piórka, tuszu, gumki i su-

waka logarytmicznego, ale pozwalają rów-

nież na budowanie relacji i powiązań pomię-

dzy elementami projektu. Co więcej, dostęp

do nich staje się coraz bardziej powszech-

ny ponieważ uznani producenci systemów

CAD zaczynają oferować darmowe, prze-

znaczone do użytku komercyjnego systemy

2D takie jak pracujące lokalnie DraftSight

czy Solid Edge 2D Drafting, lub też działają-

ce w chmurze jak ma to miejsce w wypadku

AutoCAD-a 360.

Nie brak także rozwiązań tworzonych przez

entuzjastów, które nierzadko zaskakują spe-

cjalizacją i wyjątkowymi możliwościami w da-

nej dziedzinie. Wreszcie – jeśli ktoś zdecyduje

się na odpłatny system CAD 2D, może wy-

bierać wśród ogromnej oferty systemów, któ-

rych zakup oznacza także dostęp do serwisu

i wsparcie zapewniane przez producenta – tu

uwidacznia się wyższość odpłatnych syste-

mów CAD nad ich darmowymi odpowiedni-

kami – a także łatwość korzystania z nakładek

branżowych i  rozszerzeń (dla przykładu sys-

temy AutoCAD, BricsCAD, GstarCAD, Turbo-

CAD, ZWCAD etc.). Co więcej, systemy 2D

kosztują znacznie mniej niż rozwiązania 3D.

CAD 2D kontra 3DZwolennicy systemów 3D mogą w  tym mo-

mencie powiedzieć, że w takim razie wyższość

systemów CAD 2D sprowadza się w zasadzie

do ich dostępności i  ceny. Nie jest to jednak

do końca prawdą. Nadal istnieją takie dziedzi-

ny i obszary działalności projektowej, w których

podejście 2D może równoprawnie konkurować

z projektowaniem 3D. Gdy pracujemy nad pro-

jektem naprawdę wielkich złożeń (okręty, instala-

cje fabryczne, itp. ), nierzadko projekt 3D może

okazać się nieprzyjazny dla użytkownika, a pra-

ca nad nim, jako nad całością, uciążliwa i wyma-

gająca wielu zasobów ludzkich i systemowych.

Oczywiście na przestrzeni zaledwie kilku

Foto 1: AutoCAD 360 to obecnie jeden z popularniejszych systemów 2D. Aplikacja ta dostępna jest w chmurze.

Foto 2: Projektowanie 2D w SiemensSolid Edge 2D Drafting.

Wykorzystanie oprogramowania CAD 2D

Page 42: Biznes Benchmark Magazyn #4

42 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

ostatnich lat pojawiły się rozwiązania, które sprawiają, iż nawet

system CAD 3D potrafi szybko przetwarzać obraz wielkiego, zło-

żonego projektu (służą do tego funkcjonalności pozwalające na

„ukrywanie” części danych niepotrzebnych na danym etapie pracy

z projektem), a  jednak liczne grono użytkowników świadomie po-

zostaje przy systemie 2D.

Niektórzy twierdzą także, że projektowanie 2D pozwala na rozwijanie

wyobraźni, jest łatwiejsze w użytkowaniu i  sprawia, że inżynier może

skupić się na „esencji” tego, co jest obiektem jego pracy i wysiłku, a nie

rozprasza się korzystając z wielu narzędzi, czy wręcz „gadżetów”, jaki-

mi obrosły systemy 3D. Co do rozwijania wyobraźni – to chyba można

się z  tym zgodzić, co do łatwości pracy... cóż, dobrze funkcjonujący

system 3D i tak posłuży nam do wygenerowania dokumentacji 2D, co

więcej, pozwoli nam na uzyskanie takiej liczby rzutów, przekrojów itp.,

o jakich w przypadku pracy z CAD 2D moglibyśmy jedynie pomarzyć.

I w tej sferze marzeń niestety zmuszeni bylibyśmy pozostać.

Prawdą jest także, że w  zasadzie do pracy w  systemach CAD 3D

wystarcza znajomość samego oprogramowania i nie trzeba być inży-

nierem projektantem, by skutecznie posługiwać się takim narzędziem.

Pozostaje oczywiście pytanie, czy projekt stworzony przez laika, na-

wet z wykorzystaniem najlepszych dostępnych rozwiązań 3D, będzie

poprawny np. pod względem technologicznym, tzn. czy uda się go

z  powiedzeniem wykonać. Ale

z  drugiej strony praca w  2D

wcale nie musi oznaczać, iż

projekt pozbawiony będzie błę-

dów. Praktyka wskazuje, iż wie-

le z  nich można wyeliminować

właśnie projektując od początku

w środowisku 3D. A  i  tak efekt

końcowy zależeć będzie od kla-

sy projektanta, który będzie po-

sługiwał się danym narzędziem,

chociaż możliwości, jakie dają

systemy 3D, są oczywiście nie-

porównywalnie większe.

I  jeszcze jedno: ostatnio w pra-

sie tematycznej i  w  branży po-

jawia się coraz więcej głosów

wskazujących na to, że więk-

szość systemów CAD 3D to tak

naprawdę aplikacje CAD 2D/3D,

a system 3D stanowi „nadbudowę” do funkcjonalności 2D. Co więcej,

sposób pracy, fi lozofi a projektowania pozostają takie, jak w przypadku

2D i przynajmniej teoretycznie ograniczają potencjał użytkownika.

Gdy mówimy o rynku systemów CAD, nadal znaczna część sprzedawa-

nych rozwiązań (w skali światowej) to systemy 2D, z czego od lat korzysta

fi rma Autodesk ze swoim programem AutoCAD LT, chociaż powoli traci

na korzyść systemów będących w pewnym stopniu jego „klonami”, opar-

tymi np. na jądrze IntelliCAD. Warto też zauważyć, że niemal w każdym

przedsiębiorstwie stosunek licencji systemów 2D do 3D będzie przema-

wiał na korzyść tych pierwszych. Co więcej wiele wskazuje na to, że sys-

temy 2D przeżywać będą wkrótce swego rodzaju renesans.

Patrząc na rozwój narzędzi IT, w tym również na rozwój programów wspomagających proces pro-jektowy, należy brać zawsze pod uwagę punkt wi-dzenia docelowego użytkownika. Obecnie z opro-gramowania CAD 2D korzystają przede wszystkim projektanci. Ta grupa zawodowa jest grupą, która się stale kształci i rozwija. Dzięki temu inżyniero-wie, którym do tej pory wystarczały rozwiązania 2D szukają czegoś, co pozwoli im pracować nie tylko szybciej, ale też jednocześnie pozwoli unikać błędów wynikających z braku wiedzy o „prze-strzeni” projektowanego obiektu, czyli wiedzy 3D. Z ich punktu widzenia technologia 2D jest obecnie technologią przestarzałą.Jeżeli jednak pomyślimy o inżynierach zajmujących się końcową dokumentacją w postaci rzutów i prze-krojów płaskich, to dla nich narzędzie do pracy 2D jest jak najbardziej przydatne. Dlatego coraz częściej na rynku pojawiają się systemy mobilne pozwalające korzystać z takiej płaskiej dokumentacji na bieżąco np. bezpośrednio na hali fabrycznej. Przykładem takiej aplikacji jest m.in. AutoCAD WS, program przeznaczony do pracy na przysłowiowym „placu budowy” pozwalający na podejrzenie dokumentacji, która stworzona została w pracowni.

Dominik Malec, inżynier specjali-zujący się w zagadnieniach zwią-zanych z modelowaniem, analizą statyczno-wytrzymałościową oraz tworzeniem dokumentacji rysun-kowej w fi rmie Robobat Polska;www.robobat.pl

Przyszłość systemów 2DPierwszy krok w kierunku zapewnienia przyszłości i dalszych dróg roz-

woju systemom 2D zrobił Autodesk wraz z projektem o nazwie „Project

Butterfl y”, który dość szybko przekształcony został na AutoCAD WS.

Projekt ten obecnie znany jest pod nazwą AutoCAD 360. Pozwala on

na pracę z projektem CAD „w chmurze”, w oknie przeglądarki, bez ko-

nieczności instalowania aplikacji lokalnie na komputerze użytkownika.

Co więcej, działanie systemu w  chmurze daje nam możliwość pracy

z dowolnego miejsca i, w zasadzie, z dowolnego urządzenia mobilnego

mającego dostęp do Internetu. AutoCAD 360 jest obecnie traktowany

jako swego rodzaju wyznacznik kierunku rozwoju systemów 2D.

Drugi krok uczynił Siemens, implementując możliwości Technologii Syn-

chronicznej do obszaru szkicownika i dokumentacji płaskiej w najnow-

szej wersji prawdziwego „kombajnu” CAD 3D, jakim jest NX 9.0. Co

prawda, możliwości te odnoszą się – przynajmniej na razie – do środo-

wiska 2D w ramach systemu 3D, ale myślę, że pozostaje tylko kwestią

czasu, kiedy rozwiązanie to trafi do Solid Edge ST, a następnie do Solid

Edge 2D Drafting. Jest to jednak temat na oddzielny artykuł.

Maciej Stanisławski

Niektórzy twierdzą także, że projektowanie 2D pozwala na rozwijanie wyobraźni, jest łatwiejsze w użytkowaniu i sprawia, że inżynier może skupić się na „esencji” tego, co jest obiektem jego pracy i wysiłku, a nie rozprasza się korzystając z wielu narzędzi, czy wręcz „gadżetów”, jakimi obrosły systemy 3D. 

Oprogramowanie CAD/CAM

Page 43: Biznes Benchmark Magazyn #4

43www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazynwww.biznes.benchmark.pl

Inżynier na produkcji

Z Mirko Baecker pełniącym funk-cję Dyrektora Marketingu Tec-

nomatix na region EMEA w fi rmie w Siemens PLM Software na temat możliwości zastosowania oprogra-mowania Tecnomatix w praktyce przemysłowej i inżynierskiej roz-mawia Marcin Bieńkowski.

Inżynierskie narzędzia

do planowaniai projektowania

procesów produkcji

Wytwarzanie coraz bardziej skomplikowanych

wyrobów przekłada się w  bezpośredni spo-

sób na złożoność procesów produkcyjnych.

Na te ostatnie wpływa nie tylko sama specy-

fi ka produktów, ale również coraz wyższy po-

ziom automatyzacji i nowe techniki wytwarza-

nia. Innym czynnikiem zwiększającym stopień

komplikacji procesów produkcyjnych jest wy-

korzystanie globalnych centrów inżynierii i wy-

twarzania. Firmy rozszerzają swoją działalność

na cały glob ziemski z wielu powodów. Przede

wszystkim chcą wykorzystać najbardziej efek-

tywne kosztowo rozwiązania przy sprzedaży

produktów na globalnym rynku oraz dotrzeć

do klientów na rynkach lokalnych. Dodatkowo

mogą ograniczyć koszty związane z opodat-

kowaniem czy transportem.

Ponadto fi rmy produkcyjne starają się skró-

cić czas dostarczenia produktu na rynek

oraz czas do rozpoczęcia produkcji seryjnej.

Zależy im więc na bardziej efektywnym pla-

nowaniu i wytwarzaniu, które możliwe są do

osiągnięcia dzięki optymalizacji procesów

produkcyjnych jeszcze przed rozpoczęciem

produkcji. Wreszcie, fi rmy dążą do wdroże-

nia zasad zrównoważonego rozwoju, a co za

tym idzie, muszą działać zgodnie z regulacja-

mi i  w  ich ramach ograniczać do minimum

powstające odpady oraz zminimalizować Foto

: Fot

olia

Page 44: Biznes Benchmark Magazyn #4

44 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

zużycie energii. Powyższe czynniki sprawiają,

że przedsiębiorstwa poszukują skutecznych

rozwiązań informatycznych pozwalających

na zoptymalizowanie produkcji. Jednym z ta-

kich systemów jest Tecnomatix fi rmy Siemens

PLM Software. Na temat tego programu mieli-

śmy okazję porozmawiać z Mirko Baeckerem,

Dyrektorem Marketingu Tecnomatix na region

EMEA w fi rmie Siemens PLM Software.

Marcin Bieńkowski: Tecnomatix jest jed-

nym z mniej znanych pakietów oprogramo-

wania będącego w  ofercie Siemens PLM

Software. Moim zdaniem, wynika to z  jego

specyfi ki jako zestawu narzędzi IT wspoma-

gających procesy wytwarzania, które jeszcze

w wielu fi rmach traktowane są po macosze-

mu. Jakie procesy mogą być zoptymalizo-

wane przy wykorzystaniu systemu Tecno-

matix, obecnie dostępnego w wersji 11?

Mirko Baecker: Najnowsze wydanie Tec-

nomatix umożliwia uproszczenie planowania

i  optymalizację produkcji dla wielu fabryk

i modeli, pomaga zagwarantować efektyw-

ność i  bezpieczeństwo pracowników. Za

pomocą rozwiązania Manufacturing Pro-

cess Planner dostarcza pełne procesowa-

nie Body-in-White oraz zamyka lukę między

produktem a produkcją, dzięki usprawnionej

integracji PLM i MES oraz nowym rozwiąza-

niom gwarantującym jakość złożeń.

Tecnomatix 11 pomaga użytkownikom szyb-

ciej dostarczyć produkty na rynek, jednocze-

śnie poprawiając produktywność, eliminując

marnotrawienie zasobów oraz optymalizując

procesy montażu, poprzez wykorzystanie

trzech głównych segmentów systemu:

• Zarządzanie procesem produkcyjnym,

• Symulacja i  sprawdzanie poprawności

produkcji,

• Rozpoczęcie wytwarzania i produkcja.

Marcin Bieńkowski: System Tecnomatix

pozwala na wprowadzanie innowacji w pro-

cesie produkcji i  planowania jej przebiegu

dzięki połączeniu dziedzin dotyczących sa-

mej produkcji z zagadnieniami inżynierii pro-

duktu. Uwzględnia się tutaj sam projekt oraz

układ linii produkcyjnych, symulację proce-

sów wytwórczych, a także zarządzanie pro-

dukcją. Częścią tego systemu jest również

opisywane na naszych łamach oprogramo-

wanie Teamcenter. Jakie korzyści daje użyt-

kownikowi połączenie obu systemów?

Mirko Baecker: Tecnomatix to komplekso-

we portfolio rozwiązań cyfrowych do obsługi

produkcji, zwiększające innowacyjność, dzięki

połączeniu wszystkich dziedzin produkcji z in-

żynierią produktu, wymienić tu można:

– Planowanie i  zarządzanie. Możliwości Tec-

nomatix w  tym zakresie opierają się na plat-

formie Teamcenter i  polegają na konsolidacji

informacji dotyczących produktu, procesów,

zakładu produkcyjnego i  zasobów. Danymi

można zarządzać z  uwzględnieniem rewizji,

wersji, konfi guracji, zarządzania zmianą oraz

przepływami pracy w całym przedsiębiorstwie;

– Symulacja i  sprawdzanie poprawności. Ta

dziedzina obejmuje rozwiązania z portfolio Tec-

nomatix do symulacji i  sprawdzania popraw-

ności dla ludzi, maszyn i  systemów. Zawiera

się w tym ergonomia, programowanie robotów

offl ine oraz logistyka zdarzeń dyskretnych;

– Wprowadzanie nowych produktów. Roz-

wiązania te umożliwiają kombinację korzy-

ści płynących ze współpracy nad rozwojem

produktu i  procesów oraz odpowiedniego

zaplanowania pierwszej produkcji. Pozwa-

la to na ograniczenie ryzyka i  niepewności

Foto 1: Tecnomatix RobCAD to środowisko cyfrowej produkcji przeznaczone do weryfi kacji cel robotów i programowania ich w trybie offl ine. [źródło: 4D Systems]

Foto 2: Tecnomatix Plant Simulation jest jednym z bardziej znanych elementów wchodzących w skład systemu Tecnomatix. Pozwala on na tworzenie cyfrowych modeli systemów logistycznych, np. produkcji, przy pomocy, których można sprawdzić charakterystyki projektowanego lub udoskonalanego systemu produkcyjnego i zoptymalizować wydajność. [źródło: Siemens PLM Software]

Inżynier na produkcji

Page 45: Biznes Benchmark Magazyn #4

45www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

w kluczowym momencie dla cyklu rozwoju

nowo-wprowadzanego produktu.

Marcin Bieńkowski: W jaki sposób Tec-

nomatix może pomóc w  optymalizacji

procesów biznesowych, które bezpo-

średnio wpływają na zdolność fi rmy do

wprowadzenia produktów na rynek? Czy

w systemie tym bierze się pod uwagę rze-

czywistą wydajność produkcji i potencjał

produkcyjny przedsiębiorstwa oraz wa-

runki zewnętrzne wpływające na nie?

Mirko Baecker: Tecnomatix bazuje na po-

jedynczym źródle wiedzy o produkcie i pro-

cesach, dzięki czemu walidacja montażu

i  możliwości produkcyjnych może zostać

przeprowadzona na wcześniejszym etapie.

W  konsekwencji zespoły odpowiedzialne

za projekt i  procesy szybko otrzymują in-

formację zwrotną, podczas gdy integracja

wykazu materiałów (BOM) inżynieryjnych

i  produkcyjnych z  wykazem procesów

(BOP) gwarantuje uporządkowanie kompo-

nentów produktu i minimalizuje prawdopo-

dobieństwo popełnienia błędu.

Dzięki Tecnomatix klienci mogą zidentyfi ko-

wać i wdrożyć najlepsze procesy, korzysta-

jąc z  dedykowanych szablonów. Pozwala

to skrócić czas wymagany do tworzenia

procesów aż o  40 procent. Co więcej,

koszty zainwestowanego kapitału można

zmniejszyć poprzez uwspólnienie i ponow-

ne wykorzystanie informacji.

Tecnomatix udostępnia użytkownikom sze-

roką gamę narzędzi pomagających zwięk-

szyć wydajność procesów projektowania

fabryki. Korzystanie z  wizualizacji 3D po-

zwala aż o 50 procent ograniczyć czas od

powstania koncepcji projektu aż po instala-

cję, w porównaniu do tradycyjnych technik

2D. Zarówno statyczne jak i  dynamiczne

analizy mogą zostać przeprowadzone dla

całego środowiska produkcyjnego – łań-

cuchów dostaw, zasobów i  procesów,

zmniejszając koszty obsługi materiałów

o 70%, skracając czas produkcyjny o 20-

60 procent i  zwiększając produktywność

o 15-20 procent.

Poprzez optymalne zarządzanie procesa-

mi Tecnomatix może znacząco ograniczyć,

a nawet wyeliminować przerwy w produkcji

wywołane zakłóceniami na hali produkcyj-

nej. Optymalizacja linii produkcyjnych może

zostać osiągnięta poprzez wirtualne przeka-

zanie do użytkowania, w konsekwencji skra-

cając czas do rozpoczęcia produkcji seryjnej

aż o  80 procent. W  połączeniu z  lepszym

wglądem w  kwestie związane z  jakością

otrzymujemy węższe okna startowe, zwięk-

szoną wydajność fabryki i  lepszą kontrolę

kosztów materiałów. Dzięki integracji symu-

lacji i walidacji ergonomicznych z procesem

powstawania produktu można zoptymalizo-

wać procesy pracy manualnej.

Marcin Bieńkowski: Na czym polega

otwarta architektura systemu Tecnoma-

tix? Czy można go zintegrować z  innymi,

dowolnymi systemami np. systemami kla-

sy PDM (Product Data Management) do

zarządzania dokumentacją produktu?

Mirko Baecker: Jednym z  największych

wyzwań, jakie stoją przed producenta-

mi jest efektywne zarządzanie produktem

w  ciągu całego cyklu życia. Funkcjonal-

ności Tecnomatix bazują na Teamcenter

– systemie stanowiącym ramę PLM zarów-

no dla inżynierii produktu, jak i  produkcji.

Otwartość platformy Teamcenter to od wie-

lu lat jedna z naszych głównych strategii.

Nasza strategia otwartego systemu PLM

obejmuje kulturę, dane, produkty oraz spo-

łeczności. Dostarczamy produkty otwarte

pod względem architektury, zastosowania,

elementów i  infrastruktury. Otwarta archi-

tektura umożliwia integrację z  innymi sys-

temami dla przedsiębiorstw – również do-

tychczas eksploatowanymi. Jako przykład

można tu podać integrowanie produktów

Siemens PLM Software ze specyfi cznymi

dla klienta systemami

biznesowymi lub zasto-

sowaniami typowymi

dla danej branży. Czy

dotyczy to większych

przedsiębiorstw czy też sektora MSP, pod-

stawowe korzyści z  integracji systemu do

zarządzania dokumentacją produktu z roz-

wiązaniem MES jak najbardziej występują

i w większości przypadków taka integracja

jest technicznie możliwa.

Chciałem w tym miejscu wspomnieć o tym,

że fi rma Siemens wspiera Kodeks Otwarto-

ści PLM (CPO – Codex of PLM Openness),

inicjatywę ProSTEP iViP, której celem jest

promocja otwartości systemów IT w  kon-

tekście PLM wśród użytkowników, sprze-

dawców oraz dostawców usług IT. CPO

idzie o krok dalej niż zapewnienie standar-

dów IT i powiązanych interfejsów. Defi niuje

mierzalne kryteria dla kategorii takich jak:

interoperacyjność, infrastruktura, rozsze-

rzalność, interfejsy, standardy, architektura

oraz partnerstwa. Tecnomatix spełnia wy-

mogi CPO w każdym z tych kryteriów.

Marcin Bieńkowski: Aplikacje z  pakietu

Tecnomatix zostały tak zaprojektowane,

aby wspierać i  doskonalić procesy cha-

rakterystyczne dla wielu różnych branż

przemysłowych. W jakich w branżach naj-

częściej wykorzystywany jest ten system?

Czy z  tego oprogramowania korzystają

również chętnie polscy przedsiębiorcy

i inżynierowie?

Mirko Baecker: System Tecnomatix jest

wykorzystywany przez przedsiębiorstwa

w  różnych branżach. Najczęściej po roz-

wiązanie to sięgają dostawcy i producenci

OEM z branży motoryzacyjnej, fi rmy zajmu-

jące się transportem, przemysłem maszy-

nowym, branża magazynowa i  logistyczna

oraz lotnicza i  obronna. Polskie przed-

siębiorstwa dostrzegają korzyści płynące

z  używania systemów cyfrowej produkcji,

a popularność Tecnomatiksa stale wzrasta.

Tendencję wzrostową widać szczególnie

w  wypadku modułu do produkcji części,

wchodzącego w skład pakietu Tecnomatix.

„Tecnomatix bazuje na pojedynczym źródle wiedzy o produkcie i procesach, dzięki czemu walidacja montażu i możliwości produkcyjnych może zostać przeprowadzona na wcześniejszym etapie.”

Mirko Baecker, Dyrektor Marketingu Tecnomatix na region EMEA w fi rmie Siemens PLM Software.

Inżynier na produkcji

Page 46: Biznes Benchmark Magazyn #4

46 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Inżynier na produkcji

Nowoczesne systemy informatycznewspierające produkcjęi utrzymanie ruchu

46 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Foto

: BA

SF

Page 47: Biznes Benchmark Magazyn #4

47www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Inżynier na produkcji

Obecnie kiedy fi rmy produk-cyjne muszą bardzo szybko

reagować na zmiany trendów rynkowych, dostęp do wiary-godnych informacji o procesach i produkcji w czasie rzeczywistym staje się niezbędny do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Łatwy dostęp do tych informacji przekłada się na możliwość szybkiego podejmowa-nia trafnych decyzji rzutujących na efektywność i rentowność przed-siębiorstwa. Aktualnie, na rynku dostępnych jest szereg mniej i bar-dziej zaawansowanych systemów informatycznych wspierających zarządzanie informacją z procesów i produkcji.

żącego i  historycznego przebiegu produkcji,

wydajności maszyn oraz jakości produkcji.

Dane produkcyjne gromadzone w sposób au-

tomatyczny w systemach klasy MES gwaran-

tują wiarygodność pozyskiwanych informacji,

a  następnie mogą zostać wykorzystane do

podniesienia efektywności istniejących zaso-

bów oraz zwiększenia zdolności produkcyj-

nych przy zachowaniu wysokiej jakości wy-

twarzanych produktów. Najpopularniejszym

oprogramowaniem klasy MES na rynku Pol-

skim jest wielokrotnie nagradzany system za-

rządzania produkcją Wonderware MES.

CMMS (Computerized Main-tenance Management System) Systemy CMMS zapewniają służbom utrzy-

mania ruchu dostęp do kompleksowych in-

formacji na temat aktualnego stanu parku

maszynowego, umożliwiają łatwy dostęp do

raportów o  aktualnych awariach i  planowa-

nych remontach maszyn oraz pozwalają na

zarządzanie zespołem pracowników.

Standardowym elementem dobrego systemu

CMMS jest moduł zarządzania magazynem

części zamiennych oraz środkami eksploata-

cyjnymi. Pozwala on na szybki i łatwy dostęp

do szeregu informacji związanych z urządze-

niami, częściami zamiennymi i narzędziami, co

w istotny sposób wpływa na funkcjonowanie

Działu Utrzymania Ruchu, a w efekcie na zdol-

ności produkcyjne całego przedsiębiorstwa.

Korzyści płynące z użytkowania systemów IT wspierających produkcjęWdrażając dedykowane rozwiązania infor-

matyczne w obszarach: monitorowania i wi-

zualizacji produkcji, zarządzania produkcją

oraz wspierania prac utrzymania ruchu, fi rmy

produkcyjne mogą odnieść szereg korzyści,

które przekładają się między innymi na lep-

szy dostęp do informacji, niższą awaryjność,

Systemy informatyczne wspierające produk-

cję i  utrzymanie ruchu możemy podzielić na

trzy główne grupy: systemy odpowiedzialne

za monitoring i wizualizację procesów, syste-

my odpowiedzialne za zarządzanie produkcją

i  monitoring efektywności maszyn oraz sys-

temy do zarządzania informacją dotyczącą

stanu parku maszynowego.

Do najważniejszych systemów informatycz-

nych wspierających monitoring i  nadrzędne

sterowanie procesami produkcyjnymi należą

systemy SCADA. W warstwie kompleksowego

zarządzania informacją z procesów i produkcji,

prym wiodą zaawansowane systemy informa-

tyczne klasy MES. Z kolei w celu zapewnienia

służbom utrzymania ruchu łatwego dostępu

do informacji o  stanie parku maszynowego

wykorzystywane są systemy CMMS. Przed

przystąpieniem do omówienia korzyści jakie

niesie ze sobą wykorzystywanie systemów

IT zakładach produkcyjnych oraz możliwości,

które daje synergia systemów IT dla produkcji

i  utrzymania ruchu, przyjrzyjmy się defi nicjom

oraz przykładom popularnych rozwiązań.

Systemy SCADA(Supervisory ControlAnd Data Acquisition) Oprogramowanie SCADA pozwala na uzyska-

nie szybkiego wglądu w  faktyczny stan urzą-

dzeń produkcyjnych i wykonawczych. W war-

stwie grafi cznej odpowiadają za jednoznaczne

zaprezentowanie dynamicznie zmieniającej się

informacji. Jednocześnie zdefi niowane przez

użytkownika algorytmy logiczne przyspieszają

i wspomagają operatora w jego pracy.

System SCADA jest także podstawowym

źródłem danych dla systemów nadrzędnych

i przemysłowych baz danych. Najpopularniej-

szym oprogramowaniem klasy SCADA na ryn-

ku Polskim jest rozwiązanie fi rmy Wonderware:

Wonderware InTouch oraz Platforma Systemo-

wa Wonderware.

MES (ManufacturingExecution System) Systemy MES pozwalają fi rmom produkcyj-

nym w  rozwiązaniu problemów związanych

z  brakiem szybkiego dostępu do rzetelnych

informacji o szczegółach aktualnie realizowa-

nych i  już zrealizowanych zleceń produkcyj-

nych. Systemy MES pozwalają na śledzenie

procesów produkcyjnych w  obszarach: bie-

Systemy MES pozwalają na śledzenie procesów produkcyjnych w obszarach: bieżącego i historycznego przebiegu produkcji, wydajności maszyn oraz jakości produkcji.

Page 48: Biznes Benchmark Magazyn #4

48 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

zmniejszenie ilości przestojów, podniesienie

wydajności produkcji oraz obniżenie kosztów

operacyjnych. Korzyści te z kolei przekładają

się na podniesienie konkurencyjności przed-

siębiorstwa oraz zwiększenie zysków.

Do głównych korzyści wynikających z użytkowa-

nia systemu SCADA należy przede wszystkim

dostęp do wiarygodnych danych o stanie proce-

su pochodzących wprost z urządzeń automaty-

ki, czujników pomiarowych, przemysłowych baz

danych oraz innych systemów przemysłowych

wykorzystywanych w przedsiębiorstwie. System

SCADA pozwala nie tylko na zamianę języka ma-

szyn na język ludzi, ale także umożliwiają szybką

lokalizację alarmów, podstawowe logowanie da-

nych czy też automatyczną reakcję na określone

sygnały pochodzące z urządzeń.

Z kolei w przypadku wdrożenia systemu kla-

sy MES korzyści możemy rozważać w trzech

następujących obszarach:

1. W  obszarze zarządzania operacjami pro-

dukcyjnymi system MES pozwala na po-

zwala m.in. na redukcję liczby gotowych

wyrobów kierowanych do poprawy, zwięk-

szenie zysku poprzez stabilizację procesu

oraz zmniejszenie kosztów materiałowych,

utrzymanie jakości na wysokim poziomie

poprzez zarządzanie procedurami i  eli-

minację błędów popełnianych przez ope-

ratorów oraz zwiększenie elastyczności

operacyjnej, a  tym samym szybsze wpro-

wadzanie produktów na rynek.

2. W  obszarze zarządzania efektywnością

dzięki systemowi MES osoby zarządzają-

ce wydajnością produkcji oraz operatorzy

mogą redukować wydatki kapitałowe, po-

prawiać wykorzystanie zasobów, zwiększać

efektywność istniejących zasobów oraz

wdrażać najlepsze praktyki produkcyjne.

3. W  obszarze zarządzania jakością system

MES pozwala na redukcję kosztów związa-

nych z zarządzaniem jakością, dostarczając

rozwiązania do mierzenia zgodności pro-

duktów z obowiązującymi normami oraz re-

jestrowania w czasie rzeczywistym odchyłek

od specyfikacji, dzięki czemu możliwe jest

sukcesywne eliminowanie marnotrawstwa

wynikającego ze złej produkcji.

Do głównych korzyści dla działu utrzyma-

nia ruchu wynikających z wdrożenia syste-

mu CMMS należy możliwość zapanowania

nad posiadanym parkiem maszynowym

oraz magazynem części zamiennych i na-

Do głównych korzyści dla działu utrzymania ruchu wynikających z wdrożenia systemu CMMS należy możliwość zapanowania nad posiadanym parkiem maszynowym oraz magazynem części zamiennych i narzędzi, dzięki możliwościom modelowania struktur instalacji w systemie.

ERP

SCADA

MASZYNY/PLC

MES CMMS

INTEGRACJA

Wizual izacja i s terowanie procesem

Zar ządzanie pr zedsiębiorst wem

Zar ządzanie produkcją Utr z ymanie ruchu

INTEGRACJA

INTEGRACJA

INTEGRACJA INTEGRACJA

Inżynier na produkcji

Foto 1: Integracja systemów IT w przedsiębiorstwach produkcyjnych. [źródło: ASTOR]

Page 49: Biznes Benchmark Magazyn #4

49www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

rzędzi, dzięki możliwościom modelowania

struktur instalacji w systemie. Dzięki syste-

mowi klasy CMMS dział UR może spraw-

nie zarządzać działaniami prewencyjnymi

takimi jak przeglądy i  remonty oraz łatwo

analizować awaryjność poszczególnych

maszyn. Poprawnie wdrożony nowocze-

sny system klasy CMMS przynosi szereg

korzyści zarówno dla działu utrzymania ru-

chu, jak również działu produkcji i  całego

przedsiębiorstwa poprzez:

• szybszy automatyczny przepływ informacji

między produkcją i  utrzymaniem ruchu –

dzięki integracji systemów produkcyjnych

SCADA/MES i systemu CMMS,

• szybszy dostęp do informacji o awariach,

• zwiększenie efektywności dokonywanych

napraw,

• lepsze harmonogramowanie i przypomina-

nie o realizacji zadań związanych z przeglą-

dami i remontami maszyn,

• efektywniejsze zarządzanie zespołem,

• gromadzenie wiedzy w  przedsiębiorstwie

nt. realizowanych zadań i serwisów i łatwy

dostęp do tej wiedzy,

• ułatwiony dostęp do dokumentacji w  for-

mie cyfrowej,

• dostęp do raportów analitycznych.

Dlaczego nowoczesne zakładyprodukcyjne wykorzystująspecjalistyczne systemy IT w produkcji?Zakłady produkcyjne, które chcą wykorzystać

pełny potencjał dostępnych na rynku syste-

mów informatycznych wspierających produk-

cję i  utrzymanie ruchu decydują się na roz-

wiązania dedykowane, ponieważ tylko takie

podejście pozwala na zaspokojenie potrzeb

wszystkich użytkowników.

Często spotykamy się z pytaniem dlaczego

nie warto wykorzystać w tym celu oprogra-

mowania klasy ERP? Otóż zarówno z punk-

tu widzenia produkcji jak i służb utrzymania

ruchu oprogramowanie klasy ERP nie jest

dedykowane do ich potrzeb. Systemy ERP

są rozwiązaniami z  wyższej warstwy war-

stwy, dedykowanymi dla biura. Pozwalają

na sprawne zarządzanie przedsiębiorstwem

ale nie są przystosowane operowania na da-

nych gromadzonych w czasie rzeczywistym

wprost z warstwy maszynowej.

Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest

Inżynier na produkcji

wdrożenie dedykowanych systemów dla

poszczególnych działów: systemu klasy

CMMS – do wspomagania pracy działu

utrzymania ruchu, systemu klasy SCADA

– do monitorowania, wizualizacji procesów

oraz systemów klasy MES - do zarządza-

nia realizacją produkcji w czasie rzeczywi-

stym. Wdrażając rozwiązania dedykowane

dla poszczególnych działów należy zwrócić

uwagę na to czy rozważany system jest

otwarty na integrację z innymi rozwiązania-

mi, ponieważ integrując ze sobą systemy

CMMS, SCADA, MES oraz ERP otrzymamy

rozwiązanie, które będzie spełniało specy-

fi czne wymagania poszczególnych działów,

a  także pozwoli na prowadzenie szerokich

analiz danych w różnych kontekstach. Taka

integracja wypłynie także pozytywnie na

szybkość przepływu informacji pomiędzy

poszczególnymi działami (utrzymanie ru-

chu, produkcja, biuro).

Trendy na rynkuoprogramowaniaprzemysłowegoNowoczesne rozwiązania informatyczne dla

produkcji oraz działów utrzymania ruchu

to także takie rozwiązania, które nadążają

za aktualnymi trendami technologiczny-

mi. Niewątpliwie, jednym z  dominujących

obecnie trendów jest dostęp do informacji

gromadzonych w  systemach IT wspierają-

cych produkcję przez urządzenia mobilne.

Przykładowo, dotarcie do informacji o aktu-

alnym stanie pracy maszyny bądź całej linii

produkcyjnej, poprzez urządzenia takie jak

tablety lub smartfony, sprawia, że kierow-

nicy produkcji oraz pracownicy utrzymania

ruchu mogą znacznie szybciej zareagować

na sytuacje awaryjne oraz efektywniej reali-

zować swoje obowiązki dzięki swobodzie

w dostępie do danych.

Kolejną tendencją jest potrzeba integracji

systemów IT dla produkcji z  innym opro-

gramowaniem występującym w  przedsię-

biorstwie. Pozwala ona na znacznie szyb-

szy przepływ danych pomiędzy systemami

eliminując ryzyko błędów jakie niesie ze

sobą ręczne wprowadzanie danych. Dzię-

ki integracji jesteśmy w  stanie zapewnić

właściwym osobom w  fi rmie produkcyjnej

dostęp do właściwych danych w  odpo-

wiednim czasie. Dane o  nieplanowanych

przestojach płynące z systemu MES mogą

z  powodzeniem zostać wykorzystane do

natychmiastowego poinformowania Służb

Utrzymania Ruchu o  zaistniałej sytuacji.

Dzięki wykorzystaniu rozwiązań klasy

CMMS nowej generacji (np. Profesal Ma-

intenance), które z  łatwością integrują się

z oprogramowaniem przemysłowym, prze-

pływ informacji między produkcją a  utrzy-

maniem ruchu zostaje zautomatyzowany

i wielokrotnie przyspieszony.

Arkadiusz Rodak

Autor artykułu jest specjalista ds. oprogra-

mowania przemysłowego w fi rmie ASTOR,

www.astor.com.pl

Foto 2: Przykład wizualizacji procesu w systemie Wonderware InTouch. [źródło: ASTOR]

Foto 3: Wizualizacja wartości wskaźnika OEE (Overall Equipment Effectiveness) w systemie Wonderware MES. [źródło: ASTOR]

Foto 3: Modelowanie struktur parku maszynowego w systemie CMMS Profesal Maintenance. [źródło: ASTOR]

Page 50: Biznes Benchmark Magazyn #4

50 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Termin „czwarta rewolucja przemysłowa”, czyli Industry 4.0, odnosi się do maszyn, sprzętu przemysłowego, wyrobów i komponentów sys-

temów, które mogą wymieniać się między sobą danymi w czasie rzeczy-wistym. Współczesne systemy IT i systemy informatyczne wspomagające zarządzanie produkcją coraz częściej spełniają ten warunek aby mogły zostać nazwane terminem Industry 4.0.

Czwartarewolucja przemysłowa,a systemy IT zarządzające produkcją

Obecnie eksperci używają różnych termi-

nów do opisania zachodzących na naszych

oczach zmian, które są konsekwencją prze-

mian zachodzących w  produkcji, potrzebach

klientów, modelach biznesowych prowadzenia

działalności gospodarczej, udostępniania za-

Inżynier na produkcji

Foto

: Fot

olia

Page 51: Biznes Benchmark Magazyn #4

51www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Inżynier na produkcji

awansowanych środowisk pracy oraz mającej

coraz większe znaczenie potrzeby bardziej

zrównoważonego rozwoju. Niektórzy określają

zachodzące zjawiska zmian „zaawansowaną

produkcją”, aby podkreślić większą efektyw-

ność zapewnianą przez nowe technologie,

procesy i  materiały. Inni stosują określenie

„przemysłowy Internet”, podkreślając nowy,

znacznie wyższy poziom łączności pomiędzy

ludźmi, maszynami i systemami inni rewolucją

przemysłową 4.0 – Industry 4.0.

W  wyniku rewolucji Industry 4.0 produkty,

maszyny i zasoby będą komunikować, skąd

pochodzą i  jak należy się z  nimi obchodzić,

a  wszystkie produkty i  procesy będą mieć

właściwości cyfrowe, dostarczające podsta-

wowych informacji (np. na temat konstrukcji

produktu i  jego recyklingu) oraz pomagające

producentom w ulepszaniu produktów i pro-

cesów lub w oferowaniu nowych usług.

Rewolucja w produkcjiNowy poziom przejrzystości procesów i prze-

pływów pozwoli producentom na bieżąco

identyfi kować problemy związane z  łańcu-

chem dostaw i produkcją, a także niezwłocz-

nie na nie reagować. Analiza predykcyjna po-

może nawet fi rmom rozwiązywać problemy

jeszcze przed ich wystąpieniem.

Producenci będą nadal utrzymywać długofa-

lowe kontakty biznesowe, ale coraz częściej

będą też „robić interesy” w ramach sieci biz-

nesowych tworzonych na krótki czas. Będą

dynamicznie negocjować przebieg procesów

generujących wartość dodaną, biorąc pod

uwagę jakość, czas, cenę, wykonalność,

zrównoważony rozwój i inne aspekty. Techno-

logia komunikacji między maszynami pozwoli

producentom wyposażać narzędzia, maszy-

ny, pojazdy, budynki i nawet surowce w czuj-

niki i  mikroukłady scalone, aby wytwarzać

„inteligentniejsze” produkty.

W miarę postępów czwartej rewolucji prze-

mysłowej trzeba będzie od nowa zdefi nio-

wać i zintegrować wszystkie dotychczasowe

procesy biznesowe. Podstawową technolo-

gię tej rewolucji stanowią systemy „cyberfi -

zyczne”, które wykorzystują czujniki w  celu

gromadzenia danych ze świata fi zycznego

na potrzeby procesów logistycznych, in-

żynieryjnych i  usługowych oraz procesów

sterowania produkcją. Systemy te będą in-

teligentne i interaktywne dzięki wbudowaniu

w nie oprogramowania i mechanizmów łącz-

ności, co pomoże producentom gromadzić,

przechowywać i analizować rosnące lawino-

wo ilości danych z wykorzystaniem lokalnej

warstwy merytorycznej przedsiębiorstwa.

Ewolucja modeli biznesowychKorzenie większości dzisiejszych modeli biz-

nesowych sięgają poprzednich rewolucji prze-

mysłowych. Modele te są oparte głównie na

produkcji masowej i automatyzacji oraz koncen-

trują się na procesach projektowania, produkcji

i  marketingu. Kluczowym stymulatorem two-

rzenia nowych modeli jest obecnie tendencja

związana z  oferowaniem klientom produktów

dostosowanych do ich specyfi cznych potrzeb,

sprzedaży usług niźli produktów oraz tworzenie

wartości w ramach sieci biznesowych.

W  miarę przechodzenia na indywidualizację

producenci będą oferować klientom produkty

dostosowane do ich indywidualnych potrzeb,

zmniejszać liczbę produktów w serii nawet do

jednej sztuki oraz udostępniać swoim klien-

tom biznesowym i  indywidualnym produkty

oraz usługi przeznaczone wyłącznie dla nich

(„make-to-me”). Nowe procesy biznesowe

mogą im pomóc w  reagowaniu na nagłe

zmiany w popycie oraz realizowaniu składa-

nych „ad hoc” zleceń produkcji na zamówie-

nie. Producenci mogą zaangażować klientów

w  proces konstrukcji, konfi gurując produkty

odpowiednio do ich specyfi cznych potrzeb,

udzielając im dostępu do danych opisujących

faktyczny sposób wykorzystania produktów

lub analizując odczucia klientów wyrażane

W miarę postępów czwartej rewolucji przemysłowej trzeba będzie od nowa zdefi niować i zintegrować wszystkie dotychczasowe procesy biznesowe. 

Page 52: Biznes Benchmark Magazyn #4

52 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

w mediach społecznościowych.

W  branżach bardziej zorientowanych na

usługi producenci zmieniają strukturę swoich

przychodów, zwiększając udział przycho-

dów ze sprzedaży usług kosztem przycho-

dów ze sprzedaży produktów – w  tym celu

opracowują nowe, zaawansowane usługi

do dotychczasowych produktów, takie jak

usługi posprzedażne lub testy porównawcze

środków trwałych. Producenci mogą zagwa-

rantować bezawaryjną pracę środka trwa-

łego i  świadczyć do niego niezbędne usługi

konserwacyjne. W bardziej zaawansowanych

scenariuszach będą sprzedawać raczej efek-

ty działania swoich produktów niż same pro-

dukty, przekształcając swoją ofertę w  ofertę

usługową. Producent silników mógłby na

przykład zamiast sprzedawać silniki pobie-

rać od klientów opłaty za moc dostarczaną

przez te silniki, dostawca wózków widłowych

– sprzedawać godziny obsługi zamiast fizycz-

nych wózków, a producent pras drukarskich –

naliczać opłaty za każdą wydrukowaną stronę.

Prawdopodobnie będą się także zacierać

granice pomiędzy różnymi branżami, co spo-

woduje zbliżanie się do siebie procesów i infor-

macji. Producenci będą wtedy mogli tworzyć

wartość w ramach sieci biznesowych, oferując

na rynku niewykorzystane moce produkcyjne

firmom, które potrzebują na przykład okreso-

wo większych mocy.

Kompleksowa inżynieria cy-frowa – coś więcej niż PLM

Integracja całego cyklu

życia produktów z łańcu-

chem wartości będzie stano-

wić kamień węgielny „łańcuchów cyfrowych”,

innowacyjnych procesów biznesowych i  no-

wych modeli biznesowych. W  takim środo-

wisku producenci będą musieli identyfikować

źródła danych, łączyć i analizować te źródła

oraz modelować cykl życia produktów. Będą

potrzebować technologii do generowania,

gromadzenia, filtrowania i  analizowania da-

nych z różnych źródeł oraz do integracji do-

tychczasowych rozwiązań informatycznych.

Przed zamodelowaniem produktu jako części

fizycznej producenci będą digitalizować jego

projekt i konstrukcję oraz symulować produk-

cję. Będzie to wymagało włączenia do syste-

Klient jako projektant

Dostawca produkcji

(projekt i produkcja)

Lokalna fabryka lub wytwórnia

Sprzedawca (produkcja

i serwis)

Producent

Dostawca projektu

Współpraca projektowa

Wprowadzanie innowacji Projektowanie Planowanie

Analiza predykcyjna

Monitorowanie wydajności

Wspópracadostawców

Rozprowadzanie produkcji

Klienci połączeni w sieci

Rys. 1: Połączenia pomiędzy ludźmi, fabrykami, maszynami i produktami w modelu Industry 4.0

Inżynier na produkcji

Page 53: Biznes Benchmark Magazyn #4

53www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

mu planowania produkcji modeli cyfrowych

dostępnych obecnie w  systemach kompu-

terowo wspomaganego projektowania (CAD)

lub komputerowo wspomaganych prac inży-

nierskich (CAE), aby umożliwić symulację ca-

łej linii produkcyjnej.

W  trakcie produkcji producenci będą prze-

kształcać dane w  informacje uwzględniające

kontekst, które będą wykorzystywane do

ograniczania ryzyka związanego z  procesa-

mi produkcyjnymi oraz do uproszczenia tych

procesów. Pełna przejrzystość i  możliwość

monitorowania pomoże im zidentyfikować

przyczyny kosztownych przestojów w  pro-

dukcji oraz lepiej zintegrować z  projektem

produktu informacje zwrotne na temat proce-

su konserwacji lub innych procesów.

Po wyprodukowaniu produktu jego struktura

cyfrowa będzie także udostępniana działowi

usług producenta, który będzie mógł dzięki

temu przewi-

dzieć obszary

awaryjności pro-

duktu. Pętle infor-

macji zwrotnych przekazywanych z  działów

produkcji i  usług do działu konstrukcyjnego

oparte na informacjach cyfrowych powin-

ny pomóc w  skróceniu czasu serwisowania

i  redukcji kosztów oraz w optymalizacji pro-

dukcji. Pod koniec cyklu życia produktu infor-

macje na temat projektu, produkcji i użytko-

wania mogą pomóc firmom w ocenie różnych

możliwości jego ponownego wykorzystania

w produkcji i recyklingu.

Aby zintegrować wszystkie zasoby, produkty

i procesy, producenci będą musieli zidentyfi-

kować źródła danych – od linii montażowej po

sieci społecznościowe – oraz połączyć je ze

sobą, a  następnie przeanalizować. Modelo-

wanie cykli życia produktów będzie stanowić

główne zadanie oraz podstawę współpracy

między różnymi podmiotami. Współpraca ta

może obejmować projektowanie i konstrukcję

produktów z wykorzystaniem opinii klientów,

aby dostosowywać procesy produkcyjne

w czasie rzeczywistym, a także komunikację

z klientami i partnerami w celu dokonywania

predykcyjnej konserwacji lub lokalnej produk-

cji w modelu just in time. Niewykluczone, że

już wkrótce pojawi się na rynku nowy zawód

– inżynier cyklu życia.

Integracja procesów zarządzania (top floor)

z procesami produkcyjnymi (shop floor)

W  przypadku zautomatyzowanych procesów

produkcyjnych maszyny są już połączone w ra-

mach systemów biznesowych i produkcyjnych.

Zazwyczaj otrzymują instrukcje od systemu

realizacji produkcji oparte na centralnym planie

produkcji. W  przyszłości można się spodzie-

wać rosnącej konwergencji technologii infor-

matycznych i operacyjnych, co doprowadzi do

powstania nowych scenariuszy biznesowych.

Inteligentne maszyny będą w stanie elastycz-

nie zmieniać dawniej stałe plany produkcyjne

i  logistyczne, a będą to robić z wykorzysta-

niem coraz bardziej zdecentralizowanych pro-

cesów planowania. Autonomiczne jednostki

produkcyjne, łączące robotykę i  wysoko

wykwalifikowanych pracowników, będą się

dostosowywać do ciągłych, stymulowanych

przez klientów zmian w produkcie, umożliwia-

jąc wytwarzanie na jednej linii produkcyjnej

różnych typów produktów bez przebudowy

procesu produkcji. Ta możliwość autonomii

ma znaczenie krytyczne, ponieważ producen-

ci coraz częściej spotykają się z zamówienia-

mi na pojedyncze produkty, gdy wielkość serii

równa się jeden. Dział logistyki będzie musiał

zadecydować, czy dostarczać części zapa-

sowe, czy ustawić drukarki 3D w miejscach,

w których są potrzebne.

Im bardziej inteligentne i komunikatywne będą

maszyny i obiekty, tym bardziej aktywne, au-

tonomiczne i  samoorganizujące się będą jed-

nostki produkcyjne. Obiekty i  maszyny będą

w stanie razem decydować, których narzędzi

należy użyć i gdzie trzeba przekazać części na

potrzeby następnego etapu produkcji. Maszy-

ny będą informować system ERP producenta

o swoim stanie oraz o stanie prac. Dzięki tym

systemom osoby zarządzające fabryką uzyska-

ją wgląd w  czasie rzeczywistym w  produkcję

Niezależny serwis

Klient

Klient jako producent

Sprzedawca (produkcja

i serwis)

Wytwarzanie Serwis

Usługi zorientowane na klienta

Jawna produkcja

Osadzona zgodność

Inżynier na produkcji

Page 54: Biznes Benchmark Magazyn #4

54 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

i będą mogły szybko reagować na pojawiają-

ce się problemy oraz korygować plany w celu

optymalizacji wykonywania zamówień.

Cała ta komunikacja oznacza generowanie

ogromnych ilości danych. Przy 50-100 czujni-

kach na jedną maszynę i przy 500 (lub więcej)

etapach produkcji trzeba będzie przechowy-

wać terabajty danych oraz łączyć je z  innymi

źródłami danych, a  następnie analizować.

Dane z hali produkcyjnej, w powiązaniu z da-

nymi dotyczącymi produkcji przedsiębiorstwa,

umożliwią wdrażanie zupełnie nowych form

optymalizacji oraz kreowanie całkiem odmien-

nych pomysłów biznesowych. Mogłoby to

zapewnić efektywną produkcję niestandar-

dowych wyrobów dla pojedynczych klientów,

monitorowanie zużycia energii oraz maksymal-

ne wykorzystywanie maszyn i zasobów. Firmy

będą w stanie wcześniej identyfi kować ryzyko

operacyjne i  rozwiązywać potencjalne proble-

my jeszcze przed ich wystąpieniem.

Technologia chmury pozwoli także fi rmom

udostępniać dane przedsiębiorstwom, które

wyprodukowały ich maszyny, oraz pomagać

im w  opracowywaniu lepszych produktów

i  usług. W  przypadku awarii szczegółowe

dane z  procesów produkcyjnych i  dostaw-

czych mogą pomóc producentom w  precy-

zyjniejszym identyfi kowaniu produktów, na

które wywrze to wpływ, oraz oczekujących na

nie klientów, ograniczając tym samym liczbę

klientów, których należy powiadomić. Napra-

wy będzie można wykonywać zdalnie przez

pobranie programów korygujących do opro-

gramowania lub zainicjowanie akcji na urzą-

dzeniu przez połączenie zdalne.

Tworzone w czasie rzeczywi-stym sieci biznesowe generu-jące wartość dodanąW  zakresie technologii współpracy między

fi rmami opracowano swego czasu rygory-

styczne procesy obejmujące sekwencyjne

przepływy pracy. Pod wpływem sieci społecz-

nościowych w  nadchodzących latach zakres

współpracy między fi rmami znacznie się zmie-

ni. Dojdzie do utworzenia połączeń między

większą liczbą procesów biznesowych, a inte-

rakcje pomiędzy fi rmami rozwiną się z  łańcu-

chów dostaw w  sieci biznesowe generujące

wartość dodaną, które mogą błyskawicznie

zmienić strukturę współpracy, aby umożliwić

realizację zleceń na wykonanie pojedynczego

produktu (gdy wielkość serii równa się jeden).

Producenci zoptymalizują całą sieć bizneso-

wą przez wymianę i  analizę danych. Digita-

lizacja i  kompleksowa łączność umożliwią

analizę wszystkich działań biznesowych

w czasie rzeczywistym. Symulowanie struktu-

ry kosztów pomoże w podejmowaniu decyzji.

Można też będzie prognozować zmiany ryn-

kowe i szybciej wprowadzać w życie pomysły

biznesowe. Zapewni to wszystkim członkom

sieci biznesowej znacznie większe korzyści,

a  także wzrost liczby zleceń realizowanych

w outsourcingu i zleceń projektowych.

Takie usprawnienia wymagają uzyskania od

partnerów danych o  znaczeniu krytycznym,

w tym informacji na temat mocy produkcyjnych

i  kosztów produktów oraz danych planistycz-

nych. Natomiast do zapewnienia bezpiecznej

i  efektywnej wymiany między partnerami po-

trzebna jest niezawodna infrastruktura oraz

bezawaryjne systemy, które umożliwiają budo-

wę zaufania. Metody takie jak ochrona prywat-

ności oraz przetwarzanie wielostronne mogą

pomóc fi rmom w  realizacji algorytmów opty-

malizacji na zaszyfrowanych danych, bez ujaw-

niania danych o znaczeniu krytycznym. Korzy-

stając z metody „przyklejania” reguł do danych

(sticky policies), fi rmy mogą dołączać do da-

nych metainformacje na temat standardów

oraz wytyczne dotyczące wykorzystywania da-

nych. Tego typu metody i koncepcje są jeszcze

ciągle w fazie badań, ale w przyszłości powinny

się stać bardziej efektywne i przydatne.

Drugim warunkiem niezbędnym do tworzenia

sieci biznesowych generujących wartość do-

daną w czasie rzeczywistym jest udostępnienie

miejsc, w których fi rmy będą mogły nawiązywać

ze sobą łączność, wymieniać się informacjami

i komunikować się ze sobą (Rys.1). Wiele fi rm

wykorzystuje już do współpracy ze swoimi łań-

cuchami dostaw różnego rodzaju giełdy. Gieł-

dy te oraz inne sieci biznesowe będą w miarę

upływu czasu umożliwiać coraz większą liczbę

działań biznesowych. Giełdy pozwalają na dy-

namiczną współpracę, aby zapewnić realizację

usług inżynieryjnych oraz dostarczanie materia-

łów bezpośrednich zgodnie z nowymi warunka-

mi umownymi, a także szybkie wdrażanie.

Rozszerzone środowiska pracyProducenci muszą mieć możliwość elastycz-

nego i szybkiego reagowania na coraz szyb-

sze fl uktuacje popytu, ale ciągłe zwalnianie

z pracy i ponowne zatrudnianie pracowników

może być kosztowne. Liderzy zdobędą prze-

wagę nad konkurencją, zastępując rygory-

styczne wzorce pracy elastycznymi formami

zatrudniania pracowników.

W miarę wzrostu inteligencji maszyn linie pro-

dukcyjne można wzbogacać i humanizować.

Proste zadania manualne praktycznie znikają

i normą staje się produkcja niestandardowa,

pracownikom można więc powierzać zależnie

od potrzeb koordynowanie zautomatyzowa-

nych procesów produkcyjnych oraz interwe-

niowanie, gdy maszyny domagają się dzia-

łania ze strony człowieka. Od pracowników

będzie się teraz w  coraz większym stopniu

wymagać zarządzania złożonymi procesami,

rozwiązywania problemów i  samoorganizacji.

Może to się na przykład wiązać z wykorzysty-

waniem robotów do wykonywania prac ma-

nualnych lub z wdrożeniem tzw. rzeczywistości

rozszerzonej (augmented reality), czyli systemu

łączącego świat rzeczywisty ze światem gene-

rowanym komputerowo, dostarczającego wła-

ściwe informacje we właściwym czasie.

W warunkach rzeczywistości rozszerzonej oku-

lary kontekstowe (context-sensitive glasses)

i  wizualizacja 3D mogą pomóc pracownikom

w realizacji powierzonych im zadań bez potrze-

by przeprowadzania długich szkoleń. Podczas

konserwacji i  naprawy maszyny mogą wy-

świetlać technikom wizualne instrukcje i dane

historyczne. Inżynierowie mogą mieć zapew-

niony łatwy dostęp do dużych ilości danych na

swoich urządzeniach mobilnych i natychmiast

identyfi kować słabe punkty maszyny. Te i  inne

technologie pozwolą także starszym, doświad-

czonym pracownikom ściśle współpracować

z młodszym pokoleniem, lepiej zorientowanym

w kwestiach technicznych.

W każdym z tych scenariuszy technologia za-

pewnia elastyczność. Pracownicy będą kiero-

wani tam, gdzie potrzebna jest pomoc. Wiąże

Inżynier na produkcji

Technologia chmury pozwoli także fi rmom udostępniać dane przedsiębiorstwom, które wyprodukowały ich maszyny, oraz pomagać im w opracowywaniu lepszych produktów i usług.

Page 55: Biznes Benchmark Magazyn #4

55www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 55www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

się to ze stawianiem pracownikom wyższych

wymagań w  zakresie zarządzania złożonymi

procesami, rozwiązywania problemów i samo-

organizacji. Specyfi ka pracy ulegnie zmianie.

Podstawy technologicznedostępne są już dziśPrzedstawione powyżej scenariusze ewolucji

modeli powiązań i zależności umożliwiających

produkcję i dystrybucję usług bazują na dwóch

technologiach które dostępne są już dzisiaj.

Są to systemy cyberfi zyczne, które pomagają

w  integracji świata rzeczywistego z cyfrowym

oraz oprogramowanie integrujące dane prze-

znaczone do wykorzystania w  ramach cyklu

życia produktów, czyli systemy PLM.

W  skład systemów cyberfi zycznych wcho-

dzą wszelkiego typu elementy, urządzenia

i maszyny, które stają się inteligentne i  inte-

raktywne dzięki oprogramowaniu wbudowa-

nemu i mechanizmom łączności. Za pomocą

czujników i  elementów aktywnych systemy

te mierzą i  kontrolują świat fi zyczny, aby

usprawnić integrację procesów zarządzania

z procesami produkcyjnymi. Systemy cyber-

fi zyczne gromadzą, przechowują i  analizują

dane z  czujników z  wykorzystaniem lokal-

nej warstwy merytorycznej. Łączą warstwę

merytoryczną z  możliwościami komunikacji

lokalnej i  globalnej, aby udostępniać dane

i usługi oraz z nich korzystać. W przyszłości

maszyny staną się autonomicznymi usługo-

dawcami, przekształcając się we współpra-

cowników na hali produkcyjnej.

Oprogramowanie integruje zaś informacje ze

wszystkich poziomów – w tym z procesów,

cykli życia produktów i zasobów – oraz ko-

ordynuje procesy. Pełne wykorzystanie moż-

liwości oferowanych przez czwartą rewolucję

przemysłową wymaga integracji systemów

cyberfi zycznych z oprogramowaniem, w tym

oprogramowaniem biznesowym.

Tego typu oprogramowanie istnieje już dzisiaj

i zaczyna ono spełniać założenia Industry 4.0.

Są to różnego rodzaju systemy IT wiążące ze

sobą dotychczas rozproszone oprogramowa-

nie takie jak ERP, CAD, PLM czy systemy Bu-

siness Inteligence oraz systemy wspomaga-

nia produkcją. W wypadku fi rmy SAP jest to

zespół współpracujących ze sobą aplikacji ta-

kich jak SAP OEE Management, który ma na

celu udostępniać analizy produkcyjne w skali

całego przedsiębiorstwa, zestawiające urzą-

dzenia i  zapewniające wydajność w  różnych

lokalizacjach. Dalszym elementem systemu

są synchronizowane wersje aplikacji SAP Ma-

nufacturing Execution, SAP Manufacturing In-

tegration and Intelligence (SAP MII) oraz SAP

Plant Connectivity, które umożliwią efektywną

realizację produkcji i  zapewnią przejrzystość

operacji produkcyjnych.

W warstwie biznesowej wymienić należy apli-

kacje zarządcze, które wpływają bezpośred-

nio na poprawę jakości procesów produkcji.

Są to SAP Quality Issue Management (SAP

QIM), która ma uzupełniać funkcje do zarzą-

dzania jakością dostępne w  pakiecie SAP

Business Suite przez zarządzanie problema-

mi jakościowymi w  całym łańcuchu tworze-

nia wartości oraz, co ważne jest w  wypad-

ku Industry 4.0, mobilna aplikacja SAP ERP

Quality Issue, która pozwala pracownikom

zapisywać problemy jakościowe w dzienniku

za pomocą urządzeń mobilnych, aby genero-

wać zawiadomienia dotyczące jakości i mo-

nitorować proces rozwiązywania problemów,

mobilna aplikacja SAP Complex Manufac-

turing Accelerator, która pomaga zwiększyć

efektywność całego procesu produkcji ¬– od

identyfi kacji po rozwiązanie problemu.

Z  kolei rozwiązania SAP Multiresource

Scheduling pozwala w szybki sposób wdro-

żyć zaawansowane rozwiązania do planowa-

nia wykorzystania zasobów, które pomaga

fi rmom sprawnie przetwarzać zgłoszenia

serwisowe z  poziomu jednego, grafi cznego

narzędzia do planowania. SAP Asset Data

Quality pozwala zaś klientom oceniać,

sprawdzać i  stale monitorować jakość ich

głównych danych dotyczących urządzeń,

a  SAP Condition-Based Maintenance po-

zwala na sprawne wdrożenie w  określonej

cenie i stałym zakresie, dzięki czemu klienci

mogą szybko rozpocząć optymalizację swo-

jej strategii serwisowej.

Wszystkie te rozwiązania programowe two-

rzą spójną warstwę technologii związanych

z  Industry 4.0, które pomogą producentom

dostosować ich modele biznesowe, plat-

formy technologiczne i  rozwiązania infor-

matyczne do coraz większych oczekiwań

klientów oraz przygotować się na nadejście

nowej rewolucji przemysłowej.

Artykuł powstał na bazie materiałów

dostarczonych przez fi rmę SAP;

http://global.sap.com/poland/index.epx

Inżynier na produkcji

55Biznes benchmark magazyn

Page 56: Biznes Benchmark Magazyn #4

56 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn56 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Inżynier na produkcji

TecnomatixPlant Simulationumożliwia efektywną rozbudowę działalności browaru PaulanerPlant Simulation to oprogramowanie opracowane przez fi rmę Siemens PLM Software, które przeznaczone jest

do modelowania, symulacji, analizy, wizualizacji i optymalizacji systemów oraz procesów produkcyjnych, przepływu materiałów i operacji logistycznych. Oprogramowanie to wdrożone zostało w znanym również bardzo dobrze w Polsce monachijskim browarze Paulaner.

Browar Paulaner został założony 24 lutego 1634 r. w Monachium. Obecnie, Paulaner produkuje ok. 2,4 miliona beczek 

lub prawie 280 milionów litrów piwa rocznie. Jest 

jednym z sześciu browarów dostarczających piwo na organizowany od 1810 r. festiwal Oktoberfest.

56 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Page 57: Biznes Benchmark Magazyn #4

57www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 57www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Inżynier na produkcji

Obecnie eksperci używają różnych terminów

do opisania Jest wiele czynników, które należy

wziąć pod uwagę przy projektowaniu nowego

browaru. Są to m.in. popyt sezonowy, obrót,

elastyczność we wprowadzaniu na rynek no-

wych produktów, wielkość oferty, jakość oraz

świeżość piwa. Efektywne zarządzanie tymi

wszystkimi czynnikami wymaga zastosowania

wysoce zautomatyzowanych i  zaawansowa-

nych technologii oraz drogiego wyposażenia.

Dlatego też należy upewnić się, że planowane

procesy technologiczne sprostają obecnym

i przyszłym wymogom.

Powyższe problemy pozwala rozwiązać na-

rzędzie, które pozwala na przeprowadzenie

symulacji procesów technologicznych. Dzięki

niemu w pełni zwalidowane i sprawdzone pro-

cesy będzie można wdrożyć „za pierwszym

razem”. Przy pomocy symulacji właściciel bro-

waru może wybrać najbardziej ekonomiczne

i  rozwojowe rozwiązania technologiczne i or-

ganizacyjne. Porównując różne scenariusze

można wybrać optymalne rozwiązanie biorąc

pod uwagę wydajność, elastyczność produk-

cji i  koszty. Korzystając z  symulacji można

w prosty sposób zidentyfi kować wąskie gar-

dła przy produkcji oraz zaplanować najlepszą

strategię produkcji w  celu osiągnięcia zysku

i zaspokojenia potrzeb klientów.

Optymalizacjasystemów i procesóRozbudowa istniejącego zakładu produkcyj-

nego Paulanera, z powodu braku miejsca i wy-

dajność istniejących połączeń transportowych

o zbyt małej wydajności do obsłużenia zwięk-

szonych ilości produktu była niemożliwa. Aby

kontynuować rozwój, Paulaner rozpoczął pra-

ce planistyczne nad zlokalizowaniem nowego

browaru na obrzeżach Monachium.

W  celu ułatwienia budowy nowego browaru,

Foto 1: Oprogramowanie Tecnomatix Plant Simulation to aplikacja pozwalająca na symulację i optymalizację systemów produkcyjnych oraz procesów. Na ilustracji przykład optymalizacji linii montażu samochodów. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 2: Przystosowana przez fi rmę iSILOG na potrzeby browarów Paulaner aplikacja Tecnomatix Plant Simulation. [źródło: Siemens PLM Software]

Foto 3: Tecnomatix Plant Simulation w zastosowaniach dla przemysłu spożywczego. [źródło: Siemens PLM Software]

fi rma iSILOG zajmująca się usługami symula-

cyjnymi, dostarczyła rozwiązanie przeznaczone

dla przemysłu piwowarskiego, wykorzystujące

aplikację Plant Simulation wchodzącą w skład

rodziny programów z serii Tecnomatix Siemens

PLM. Dopasowane do potrzeb fi rmy Paulaner

oprogramowanie obejmuje obiekty specyfi cz-

ne dla przemysłu piwowarskiego takie jak, jak

np. warzelnia, kadzie fermentacyjne, fi ltry, tanki

pośredniczące (BBT), linie napełniania i  skła-

dowanie. Użycie tych obiektów ułatwia anali-

zę procesu produkcyjnego i dokonanie oceny

różnych strategii planowania oraz scenariuszy.

Ocena wydajnościDane wejściowe modelu symulacji defi niowa-

ne są w arkuszu kalkulacyjnym. Podzielone na

różne rejestry, dostępne są wejścia dla popytu

konsumenckiego oraz właściwości poszcze-

gólnych etapów procesu (warzelnia, fermen-

tacja, fi ltracja, BBT, napełnianie, magazyn).

Korzystając z  dodatkowych rejestrów można

określić pojemności kadzi (liczba, rozmiar), do-

stępność linii napełniania oraz harmonogramy

zmianowe dla różnych etapów procesu.

Inżynierowie produkcji i  piwowarzy odpowie-

dzialni za wytwarzanie piwa w browarze Pau-

laner mogą korzystać z tej aplikacji bez szcze-

gółowej znajomości zasad tworzenia modelu

symulacji; wymagane jest jedynie zdefi niowanie

danych wejściowych w  arkuszach kalkulacyj-

nych. Po zaimportowaniu danych do programu

Plant Simulation, składowe modelu są genero-

wane i konfi gurowane automatycznie w zależ-

ności of rodzaju danych wejściowych. Dzięki

temu, możliwe jest skuteczne przeanalizowanie

wielu różnych scenariuszy produkcji w krótkim

czasie. W programie dostępnych jest wiele klu-

czowych wskaźników sprawności, pozwalają-

cych ocenić wydajność browaru.

Kontrola parametrówCelem spółki Paulaner było dalsze podnoszenie

kluczowych wskaźników sprawności, w tym

wymogów dotyczących ciepła, zużycia energii,

zużycia wody i strat ekstraktu oraz upewnienie

się, że procesy, przepływ pracy oraz wydajność

są zbilansowane i zoptymalizowane.

Dzięki oprogramowaniu Plant Simulation fi rma

Paulaner ma możliwość w pełni kontrolować

parametry produkcji w tym określać możliwość

powstawania zatorów, znajdować optymalne

strategie w zakresie czyszczenia, przełączeń,

W skomplikowanych systemach z wieloma zależnymi od siebie parametrami, jak ma to miejsce w zakładach produkcji piwa, bardzo trudne jest „ręczne” oszacowanie przyszłej wydajności układu. 

wielkości partii, planowania i kontroli produk-

cji aby sprostać popytowi konsumenckiemu.

Istnieje tez możliwość określenia najlepszego

sposobu harmonizacji popytu konsumenckiego

z dostawami surowców, wielkości partii oraz linii

pakowania. oraz zrozumienie efektywności.

Artykuł powstał na bazie materiałów

dostarczonych przez Siemens PLM Software

57www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

Page 58: Biznes Benchmark Magazyn #4

58 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Oprogramowanie Siemens NX, znane też pod wcześniejszą nazwą Uni-graphics, to zintegrowany system do projektowania produktów, analiz

inżynierskich i produkcji, które składa się z szeregu modułów funkcjonal-nych umożliwiających indywidualną konfi gurację systemu dostosowaną do profi lu działalności fi rmy. Jednym z takich modułów wykorzystywanym do projektowania form wtryskowych jest rozwijany już od kilkunastu lat moduł NX Mold Wizard. Co ciekawe, każde nowe usprawnienia i nowe po-lecenia, jakie zawiera ten moduł, są zawsze wprowadzane jako odpowiedź na „zapotrzebowanie” ze strony konstruktorów zajmujących się formami.

koncepcji formy wtryskowej, wykrywanie

zagrożeń występujących w  samym pro-

cesie wtrysku lub w  procesie wytwarzania

gniazd formujących. Każdy błąd dotyczący

wyroby, wykryty jeszcze przed rozpoczę-

ciem konstrukcji, pozwala za szybszą re-

akcję konstruktora, i  co za tym idzie, unik-

nięcie zbędnych zmian na gotowej formie.

Jak wiadomo, wprowadzanie zmiany już na

gotowym narzędziu często podraża koszty

przygotowania formy nawet o 50 procent od

zakładanej ceny wyjściowej.

Narzędzia wspomagająceanalizę wyrobuNX Mold Wizard wyposażony został w przemy-

ślaną strukturę pasków prowadzącą użytkow-

nika krok po kroku przez etap projektowania

formy. Na pasku analizy dostępne są niezbęd-

ne narzędzia umożliwiające przeprowadzenie

wszystkich analiz, potrzebnych do spraw-

dzenia poprawności wyrobu i  zaplanowania

miejsc, w  których trzeba będzie wykonać

suwaki, wkładki skośne itd. Ten etap, także

Praktyka inżynierska

NX Mold Wizard jest specjalistycznym mo-

dułem do projektowania form. Mogą to być

zarówno formy odlewnicze, wtryskowe, for-

my do szkła lub też innego rodzaju formy

wykorzystywane w  przemyśle. Narzędzia

znajdujące się w  pakiecie pozwalają na

przyspieszenie prac konstrukcyjnych nad

projektowaną formą i  zweryfi kowanie goto-

wego narzędzia. Co ważne z punktu widze-

nia użytkownika, w module NX Mold Wizard

wprowadzono szereg specjalistycznych po-

leceń związanych ściśle z  projektowaniem

części formujących, wstawianiem części

znormalizowanych oraz zarządzaniem nimi.

PROJEKTOWANIE

FORMWTRYSKOWYCHW NX MOLD WIZARD– NARZĘDZIA DO ANALIZY TECHNOLOGICZNEJ WYROBU

Foto

: Fot

olia

Oczywiście na rynku obecnych jest wiele

programów pomagających w przyspiesze-

niu prac projektowych nad oprzyrządowa-

niem wykorzystywanym w produkcji takim

jak różnego rodzaju formy. Niemniej, w wie-

lu przypadkach ich producenci skupiają się

niemal wyłącznie na przyspieszeniu same-

go procesu konstrukcji formy, natomiast

nie przywiązują większej wagi do analizy

wyrobu, który będzie powstawał na zapro-

jektowanej formie.

Zupełnie inne podejście reprezentuje moduł

NX Mold Wizard. Jest on rozbudowywany

o nowe narzędzia ułatwiające, już na etapie

Page 59: Biznes Benchmark Magazyn #4

59www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

może posłużyć do wstępnej analizy kosztów

opracowywanego narzędzia. Na pasku analizy

dostępne są następujące narzędzia:

• Mold Design Validation – analiza technolo-

giczności (pochylenia, tolerancje, przeciw

kąty itd.).

• Check Regions – analiza regionów (po-

wierzchni, które mają być przypisane do

stempla, suwaków, matrycy itd.).

• Check Wall Thickness – analiza grubości

detalu.

• Run Flow Analysis – analiza wtrysku (defi -

niowanie punktu wtrysku i parametrów.

• Display Flow Analysis – wyświetlenie wyni-

ków analizy wtrysku.

Analiza technologicznościPierwsze narzędzie na pasku analizy wyko-

rzystuje zaawansowaną technologię HD3D

przeznaczoną do raportowania i  grafi cznego

wyświetlenia informacji w oknie z modelem. Po-

lecenie to, oprócz sprawdzenia samego mode-

lu, pozwala także na weryfi kację poprawności

podziału, elektrod, kieszeni w płytach itd.

W pierwszej kolejności konstruktor spraw-

dza zakres kątów na wyrobie. W przypad-

ku powierzchni, na której będzie wykona-

na faktura operacja ta pozwala wychwycić

każdą ściankę niespełniającą zdefi niowa-

nego zakresu. Oczywiście oprócz analizy

z wykorzystaniem narzędzi HD3D jest rów-

nież dostępna analiza zbieżności, wyświe-

tlona w tradycyjny sposób.

Analiza z wykorzystaniem narzędzi HD3D jest

o tyle lepsza, że precyzyjnie pokaże użytkow-

nikowi, które ścianki nie spełniają stawianych

im wymogów. Przy dużych, bardzo skompli-

kowanych wyrobach bez trudu podświetlone

zostaną ścianki o błędnym kącie lub ścianki,

które należy podzielić w  celu uzyskania po-

prawnej linii podziału.

Analiza regionówPodczas analizy regionów użytkownik defi -

niuje główny kierunek formowania detalu. Na

jego podstawie są zliczane ścianki o kątach

dodatnich, ujemnych i  zerowych. Dodatko-

wo konstruktor ma możliwość nadania kąta

granicznego, dzięki któremu zostaną wyświe-

tlone ścianki o innych kolorach, powyżej i po-

niżej tego zakresu. Na ilustracji 5 widoczna

jest analiza detalu wraz z oknem dialogowym

umożliwiającym odczytanie liczby ścianek

w  poszczególnych zakresach kątowych. Na

podstawie różnicy kolorów w dalszym etapie

projektowana program wykryje linię podziału.

W przypadku gdy wymagane jest podziele-

nie ścianek w celu uzyskani linii podziałowej,

polecenie zostało wzbogacone o takie moż-

liwości. Pozwala ono wygenerować krzywą

izoklinę w  miejscu przejścia ścianki z  kąta

dodatniego w ujemny. Polecenie to umożli-

wia dodatkowo uzyskać informacje o  wiel-

kości detalu (jego gabarytach), powierzchni,

ostrych krawędzi itp.

Analiza grubościPo przeprowadzeniu poprzednich analiz i  za-

twierdzeniu detalu pod względem kształtów ze-

wnętrznych, niezbędne jest zbadanie grubości

modelu. Polecenie Analiza grubości pozwala

wstępie oszacować średnią grubość ścianki.

W  dalszym kroku analizy, program umożli-

wia wykrycie miejsc o  nadmiernej grubości,

w których może występować zjawisko wciągu

(zapadnięcia ścianki). Wciągi są niedopusz-

czalne w  przypadku wyprasek o  powierzchni

błyszczącej. Ponadto narzędzie to pozwala na

wykrycie pocienień ścianki, które w skrajnych

przypadkach nie zostaną wypełnione.

Analiza wtrysku i dynamiczne wyświetlenie wynikówOstatnim etapem sprawdzania detalu jest

analiza wtrysku. Operacja ta pozwala na

ustalenie optymalnego miejsca (lub kilku

miejsc) wtrysku. Narzędzie to ma znacznie

uproszczony interfejs, który jest przyjazny

dla użytkownika. Defi niowanie miejsca wtry-

sku i wyświetlenie wyników odbywa się bez-

pośrednio w środowisku NX.

Po określeniu miejsca wtrysku program otwiera

okno programu Moldex w celu wprowadzenia

parametrów procesu. W  każdej chwili można

powtórzyć analizę w przypadku zmiany mode-

lu, lub wykonać kilka analiz i zestawić je ze sobą

w celu porównania. Wszystkie analizy są zapi-

sywane w  folderze, w którym znajduje się plik

źródłowy (.prt). Dostępne są różne analizy, od

wypełnienia gniazda formującego przez rozkład

temperatur, aż po wykrywanie linii łączenia.

Marcin Antosiewicz

Autor artykułu jest pracownikiem segmentu

technicznego w fi rmie CAMdivision;

www.camdivision.pl

Praktyka inżynierska

W pierwszej kolejności konstruktor sprawdza zakres kątów na wyrobie. W przypadku powierzchni, na której będzie wykonana faktura operacja ta pozwala wychwycić każdą ściankę niespełniającą zdefi niowanego zakresu.

Foto 1: Analiza kątowa z wykorzystaniemnarzędzi HD3D.

Foto 2: Przykładowa analiza rozkładu temperatur.

Foto 3: Czas chłodzenia z naniesionymi miejscami z zamkniętym powietrzem.

Page 60: Biznes Benchmark Magazyn #4

60 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Program TopSolid Wood jest zintegrowanym system CAD/CAM przezna-czonym dla przemysłu meblarskiego. Aplikacja pozwala na projektowa-

nie, wizualizację, wycenę, generowanie dokumentacji montażowej i pro-dukcyjnej, sterowanie maszynami numerycznymi CNC oraz na tzw. nesting czyli automatyczne pogrupowanie i rozmieszczenie na płaskiej powierzchni elementów przeznaczonych do obróbki. Elastyczność oprogramowania pozwala zaś modelować parametrycznie dowolne kształty i konstrukcje. Szybkie tworzenie kształtów jest możliwe ze szkicu, z wolnych formatek i elementów bibliotecznych.

Produkcja seryjnaProjektowa funkcjonalność TopSolid Wood

to połączenie swobody modelowania in-

żynierskiego oprogramowania CAD oraz

i  szybkości konfi guratora (generatora mebli

skrzyniowych). TopSolid Wood pozwala na

stworzenie dokładnej dokumentacji produk-

cyjnej i  montażowej. Zawiera wykazy okuć

i  zapotrzebowania materiałowego. Zapro-

jektowany mebel lub zestaw mebli można

w  łatwy sposób renderować. Zarządzanie

projektami w  zakresie wersjonowania mo-

deli, dokumentacji i programów obróbczych

przypisywania poziomu praw dostępu do

projektów jest zarządzane poprzez we-

wnętrzny moduł PDM.

Dzięki możliwości integracji TopSolid Wood

z  systemami klasy ERP możliwe jest zarzą-

dzanie potokiem produkcyjnym i udostępnia-

niem dokumentacji w  formie elektronicznej.

Wśród grupy producentów z branży meblar-

skiej wykorzystujących pakiet TopSolid Wood

ze względu na możliwość wykorzystania go

TopSolid Wood sprawdza się w  szybkim

przygotowaniu dokumentacji 2D i propozycji

wzornictwa. Oprogramowanie wykorzystuje

wcześniej utworzone szablony. Na oprogra-

mowaniu TopSolid Wood można również

przygotować dokumentację do zleceń dla

podwykonawców. Ponadto przy szacowaniu

kosztów łatwo da się sprawdzić sumarycz-

ną powierzchnię w  metrach kwadratowych

i  objętość materiału w  metrach sześcien-

nych, co przyspiesza wycenę.

TopSolid Wood pozwala również na defi niowa-

nie elementów wielowarstwowych (płyta okleiny,

TOPSOLID WOODKOMPLEKSOWE OPROGRAMOWANIE DLA MEBLARSTWA

Foto

: Fot

olia

forniry, obrzeża) oraz automatyczne okuwanie

i  podążające za tym operacje technologiczne

w  formatkach. Pozwala na zautomatyzowane

generowanie wyceny listy części i listy rozkroju.

Przygotowanie programów na centrum obrób-

cze CNC dla dowolnie skomplikowanej część

jest realizowana poprzez moduł TopSolid Wood

CAM, który jest integralną częścią oprogra-

mowania TopSolid Wood. Wśród fi rmy, które

w swojej ofercie mają meble nietypowe i jedno-

cześnie korzystają z oprogramowania TopSolid

Wood wymienić można chociażby Lis-Meble

czy Firma Meblowa Nawrocki.

Praktyka inżynierska

Page 61: Biznes Benchmark Magazyn #4

61www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

do projektowania produkcji seryjnej wymienić

można Grupę Szynaka, Grupę Klose oraz fi r-

my Meble Vox i Fabrykę Mebli Stolpłyt.

Meble tapicerowaneTopSolid Wood może być również wyko-

rzystywany do tworzenia konstrukcji szkie-

letowych mebli tapicerowanych i dokumen-

tacji dotyczącej pianek wykorzystywanych

w produkcji tapicerki tychże mebli. Program

może być również zastosowany przy projek-

towaniu płaszczyzn i podczas modelowania

wyrobów gotowych. Szeroka baza okuć do-

stępną w  programie jest dla producentów

mebli miękkich dużym udogodnieniem.

Oprogramowanie TopSolid Wood zapewnia

cały szereg funkcji dedykowanych dla bran-

ży mebli tapicerowanych. Projekt jest w pełni

asocjatywny (każda zmiana w  modelu 3D

powoduje automatyczną zmianę w  doku-

mentacji 2D oraz programów na CNC). Do-

datkowo TopSolid Wood daje możliwość

projektowania od dołu w górę (od stelaży do

wyglądu zewnętrznego). Ponadto aplikacja

wykonuje analizę kinetyki zespołów, a  do-

kładniej, analizę ruchu mechanizmów oraz

wykrywa ewentualne kolizje podzespołów

mebla. Producenci mebli tapicerowanych,

którzy korzystają z TopSolid Wood to między

innymi Gala Collezione oraz Etap Sofa.

Integracja zesklepami InternetowymiWiele fi rm decyduje się na stworzenie skle-

pu internetowego i  chce dać klientowi coś

więcej niż samą listę wyrobów. Coraz bar-

dziej popularna staje się funkcja pozwalająca

klientowi w  dowolny sposób konfi gurować

wybrany produkt. Wymaga ona jednak prze-

jęcia danych jakie wprowadzi klient podczas

konfi gurowania danego mebla i  przełożenie

tych danych na informacje potrzebne do

jego wyprodukowania . Po stronie fabryki

potrzebny jest zatem system, który zamieni

grafi kę ze strony na projekt technologiczny

– zakład produkcyjny wytwarzający meble

potrzebuje listy do rozkroju, dokumentację

mebla oraz programy dla maszyn CNC.

Przygotowany przez klienta na stronie WWW

projekt zostaje przesłany do TopSolid Wood,

gdzie automatycznie powstaje technologicz-

na konstrukcja. W  aplikacji mebel zostaje

rozbity na listę części, dokumentację 2D

oraz listę rozkroju. Zostają też wygenerowa-

ne programy na maszyny CNC.

Sterowanie maszyn CNCTopSolid Wood pozwala na pełne wykorzy-

stanie możliwości maszyn 5-osiowych wyko-

rzystywanych w produkcji mebli. Dzięki takiej

obróbce możliwe jest szybkie i dokładne wy-

konanie wymagających powierzchni, takich

jak zagłębienia o  pochylonych i  stromych

ścianach, podcięcia, frezowania kształtowe

na giętych ścianach, przycięcia wynikające

ze współdziałających elementów.

Obróbka 5-osiowa pozwala na wykończenie

trudno dostępnych obszarów bez narażania

się na kolizję wrzeciona z elementami obra-

bianymi, zastosowanie krótszych i  przez to

sztywniejszych narzędzi oraz użycie innych

typów narzędzi – frezy proste lub profi lowe

zamiast wierszowania frezem kulowym. Ob-

róbka taka ma szerokie zastosowanie przy

produkcji giętych mebli i  schodów. Pozwa-

la nam na uzyskanie płynnych kształtów na

skomplikowanych elementach, np. porę-

czach. Pozwala na szybkie i płynne wykoń-

czenie złożonych krawędzi w jednej operacji.

Nawet użycie obróbki 5-osiowej na prostych

kształtach znacznie poprawia szybkość ob-

róbki przez możliwość zastosowania narzę-

dzi pozwalających na szybszą pracę.

Zastosowanie obróbki 5-osiowej nawet dla pro-

stych kształtów pozwala na wykonanie części

z  jednego zamocowania. Dzięki obrotowym

osiom, maszyna może wykonać operacje na

praktycznie każdej dostępnej powierzchni

Artykuł powstał na bazie informacji

dostarczonych przez fi rmę TopSolution;

www.tsintegracje.pl

Foto 2: Poręcz wykonywana frezem kształtowym. [źródło: TopSolution]Foto 1: Przykład mebli zaprojektowanych

w programie TopSolid Wood.

Foto 3: Obróbka wykończenia krzesła giętego. [źródło: TopSolution]

Foto 4: Obróbka nogi stołu na maszynie 5-osiowej. [źródło: TopSolution]

Praktyka inżynierska

Page 62: Biznes Benchmark Magazyn #4

62 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Tworzenie programów sterujących NC w systemach CAD/CAM polega na bezpośrednim wykorzystaniu danych z aplikacji CAD do przygo-

towania takiego programu sterującego. Przejmowanie danych z systemu CAD może odbywać się bezpośrednio w aplikacji CAD/CAM lub poprzez pośredniczący program bądź moduł nazywany procesorem.

niewątpliwą zaletą jest możliwość rozszerze-

nia funkcjonalności przy pomocy CAD CPL

(CAD Programming Language) lub API (Ap-

plication Programming Interface).

System ZW3D CAD/CAM oparty jest na wła-

snym jądrze programistycznym Overdrive, co

umożliwia dużą elastyczność modelowania

3D CAD oraz szybkość wprowadzania zmian

i  reakcji na zmieniające się potrzeby rynku.

Za pomocą tych samych funkcji można jed-

nocześnie pracować na bryłach, powierzch-

niach i geometrii krawędziowej. Bezpośrednia

edycja zapewnia komfortową pracę z mode-

lami importowanymi z innych systemów CAD,

tak jak by były zaprojektowane w  rodzimym

środowisku. Rozbudowane funkcje API po-

zwalają zarówno na pisanie dodatkowych

aplikacji w języku C++ lub też darmowym QT.

Oprócz zintegrowanej biblioteki PartSolu-

tions, użytkownik może budować własne

biblioteki części. Zintegrowane biblioteki (czę-

ści, operacji, czy też całych projektów) przy-

spieszają pracę na poziomie CAD (zwiększają

funkcjonalność) i pozwalają na automatyzację

pewnych czynności.

Interaktywność zintegrowanego systemu CAD/

CAM przejawia się również w tzw. asocjatyw-

ności, czyli bezpośrednim połączeniu i zależno-

ści między różnymi środowiskami: modelowa-

niem 3D, dokumentacją 2D i technologią CAM.

Ścieżka narzędzia CAMNa bazie modelu CAD (szkicu 2D lub modelu

3D) powstaje ścieżka narzędzia CAM, uzależ-

niona w dużym stopniu od wybranej techno-

logii oraz możliwości techniczno-ruchowych

maszyny. Sposób interpretacji danych przez

system CAM jest zapisany w pliku preproce-

sora, defi niującego charakterystyczne zacho-

wania oraz sekwencje czynności i  dostępne

dla użytkownika zmienne (np. stałych cykli

maszynowych). W  ZW3D preprocesor ma

postać pliku tekstowego z  jasno opisanymi

funkcjami i zmiennymi. Dla przykładu na fot.1

wyróżniono początki defi nicji interpolacji ko-

łowej, wymiany narzędzia oraz cykli wiertar-

skich - to użytkownik może zdecydować, ilu

i jakich zmiennych potrzebuje w systemie.

Na bazie modelu CAD oraz defi nicji preproce-

sora i funkcjonalności systemu CAM powstaje

ścieżka narzędzia. Interaktywne programowa-

nie maszyn CNC charakteryzuje się tym, że:

• Program powstaje zgodnie z pewnymi po-

Początki systemów CAD/CAM datuje się na

lata 60. XX wieku, przy czym wbrew powszech-

nym wyobrażeniom najpierw powstał pierw-

szy system CAM (system „PRONTO”, 1957r.

dr P.J.Hanratty) a dopiero później system CAD

(system „Sketchpad”, 1963r., I.Sutherland).

Rozwój technologii informatycznych wpłynął na

dynamiczny rozwój technologii komputerowego

wspomagania projektowania i wytwarzania. Co-

raz bardziej popularne stawały się zintegrowane

systemy CAD/CAM, w których stawiano na efek-

tywność działania oraz możliwość adaptacji do

wymagań konkretnych zadań produkcyjnych.

CNCZ POZIOMU SYSTEMU CAD/CAM

Foto

: Fot

olia

Programowanie interaktywne w zintegrowanym systemie CAD/CAMFunkcjonalność systemu CAD w dużej mie-

rze zależy od geometrycznego jądra progra-

mistycznego, na którym jest oparty. Ważnym

elementem jest w  tym przypadku zarówno

otwartość na inne systemy, przejawiająca się

możliwością wymiany danych, jak również

interoperacyjność, oznaczająca możliwość

współdziałania różnych odrębnych funkcji

i  technik modelowania na rzecz osiągnięcia

założonych celów projektowych. Dodatkowo

INTERAKTYWNEPROGRAMOWANIE MASZYN

Praktyka inżynierska

Page 63: Biznes Benchmark Magazyn #4

63www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

czątkowymi wyznacznikami, jednak nieza-

leżnie od rodzaju maszyny CNC i  układu

sterowania. Dla przykładu, jeżeli kontrolo-

wana jest styczność narzędzia, ustawienia

narzędzia względem powierzchni obrabia-

nej i  jego tor ruchu będzie wyglądał tak

samo dla 5-osiowego centrum frezarskie-

go ze stołem uchylno-obrotowym, dwo-

ma osiami obrotowymi w głowicy, czy też

6-osiowego robota frezującego na torze

jezdnym (Foto 2);

• W programie zaszyte są informacje o pręd-

kościach obrotowych i  posuwach, prze-

rwach czasowych oraz czynnościach

pomocniczych. W  zaawansowanych sys-

temach, takich jak ZW3D CAD/CAM, moż-

liwe jest defi niowanie szablonów obróbko-

wych i bazy technologii oraz automatyczny

dobór parametrów w zależności od założo-

nych kryteriów (rodzaju materiału obrabia-

nego, narzędzia, typu i rodzaju obróbki);

• Praca użytkownika jest wspomagana przez

automatyczne strategie obróbkowe z  do-

myślnymi (bezpiecznymi) parametrami, au-

tomatyczne rozpoznawanie cech obróbko-

wych oraz tzw. taktyki (np. automatyczne

wykrywanie i  ob-

róbka otworów);

• Na bazie pliku

CL są generowane

raporty (dokumen-

tacja technolo-

giczna), opisujące

sposób bazowania

i  obróbki, czasy

i parametry obrób-

ki oraz zawierające

informacje o  na-

rzędziu;

• W  charakte-

rystycznych miej-

scach programu

użytkownik może włączyć specjalne funkcje

i  polecenia, które będą właściwie interpre-

towane przez układ sterowania maszyny.

W ZW3D CAD/CAM funkcjonalność ta jest

realizowana przez komendy CL użytkownika

• Efektem końcowym defi nicji procesu

jest plik w  formacie neutralnym (zwany

CL DATA – Cutter Location Data – patrz:

Foto  2), który dopiero przez postproce-

sor jest „dopasowywany” (tłumaczony) do

konkretnego języka maszyny (G-kody ISO,

standard Heidenhain lub APT - Automati-

cally Programmed Tool)

Jeśli zamówienie jest w  trakcie realiza-

cji, przygotowany plik CL-DATA czeka na

zwolnienie stanowiska (planowane lub rze-

czywiste, monitorowane za pomocą sys-

temu DNC) i  jeszcze przed zakończeniem

poprzedniego zadania jest przekształcany

i  dopasowywany do konkretnego układu

sterowania, pod konkretną maszynę – ina-

czej wygląda program sterujący na robo-

ta FANUC, a  inaczej na centrum frezarskie

z tym samym rodzajem sterowania. System

DNC (np. CIMCO) umożliwia również prze-

słanie gotowego programu do maszyny, ale

również zarządzanie bazą programów i wer-

sjonowanie plików oraz monitoring (otwarcia/

zamknięcia drzwi, czasu pracy danych na-

rzędzi i  całkowitego czasu obróbki, zmiany

parametrów obróbkowych itp.).

Na etapie wdrażania i  uruchamiania interak-

tywnego systemu programowania maszyn

CNC ważne jest prawidłowa konfi guracja po-

stprocesora – proces ten znacznie upraszcza

korzystanie z  edytorów (najlepiej wbudowa-

nych edytorów grafi cznych), które organizują

strukturę takiego programu tłumaczącego,

przyspieszają wprowadzanie zmian nawet

przez osoby nie znające języków programowa-

nia oraz chronią przed popełnianiem błędów.

Interaktywne programowanie maszyn CNC

pozwala na optymalne wykorzystanie parku

maszynowego i szybką reakcję na zmieniają-

ce się potrzeby rynku. System ZW3D CAD/

CAM nie tylko jest zintegrowanym środo-

wiskiem projektowym i  środowiskiem two-

rzenia technologii, lecz również pozwala na

silną interakcję między systemem i użytkow-

nikiem, uwzględniając wymagania technolo-

giczne. Należy jednak pamiętać o  licznych

ograniczeniach praktycznych – na przykład:

przeniesienie wprost programu z  centrum

frezarskiego na wycinarkę laserową nie jest

możliwe bez zmian w programie sterującym.

Mając jednak parametryczny model i asocja-

tywny system CAM szybko można wnieść do

programu modyfi kacje i  dopasować ścieżki

narzędzia oraz strukturę programu NC.

Rafał Wypysiński

Autor artykułu jest pracownikiem

fi rmy 3D Master;

www.3dmaster.com.pl

Foto 2: Symulacja maszynowa na bazie pliku CL dla robota przemysłowego i 5-osiowego centrum frezarskiego. [źródło: 3D Master]

Foto 1: Preprocesor w ZW3D CAD/CAM. [źródło: 3D Master]

Praktyka inżynierska

Page 64: Biznes Benchmark Magazyn #4

64 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Projektanci fi rmy RoboKopter od marca 2012 r. projektują bezzałogowe jed-nostki latające korzystając z oprogramowania SolidWorks Premium oraz

Simulation. Pomoc we wdrożeniu i wsparcie techniczne dla tego oprogramowa-nia zapewniła fi rma CNS Solutions. Co sprawiło, że projektanci z RoboKopter wybrali właśnie oprogramowanie SolidWorks fi rmy Dassault Systèmes.

poprawki i  móc spełniać oczekiwania na-

szych Klientów. Zanim rozpoczęliśmy pracę

z  wykorzystaniem rozwiązań SolidWorks,

każdorazowo musieliśmy wysyłać skończony

projekt wraz z pełną dokumentacją do fabryki.

Dopiero po otrzymaniu pierwszego prototypu

mogliśmy sprawdzić jakich poprawek wyma-

ga konstrukcja, aby następnie móc nanieść je

na projekt. – dodaje Artur Książek.

Inżynierowie z  RoboKopter podkreślają, że

odkąd pracują z  wykorzystaniem oprogra-

mowania SolidWorks, łatwiej jest im osiągnąć

i pogodzić trzy najważniejsze parametry nie-

zbędne przy opracowywaniu doskonałego

produktu. Pierwszym z nich jest masa, która

ma kluczowe znaczenie dla czasu pracy jed-

nostki UAV (Unmanned Aerial Vehicle – bez-

Warszawska fi rma RoboKopter produkuje

zdalnie sterowane platformy latające prze-

znaczone głównie do robienia zdjęć oraz na-

grywania fi lmów z powietrza. Firma powstała

z połączenia doświadczenia w konstruowaniu

maszyn bezzałogowych, pasji latania oraz

umiejętności przenoszenia nowatorskich

pomysłów na rynek. Jej unikatowe na skalę

światową produkty – wielowirnikowe platfor-

my latające wyposażone w  specjalistyczne

kamery zastępują z  powodzeniem w  wielu

LATAJĄCEROBOTYZAPROJEKTOWANE W SOLIDWORKS – CASE STUDY

wypadkach usługi związane m.in. z fotografi ą

lotniczą wykonywane przez samoloty i satelity.

Korzyści z wdrożenia – Pracę nad projektem rozpoczynamy za-

wsze od narysowania prostej struktury pro-

duktu, aby zobrazować jego przybliżony

kształt – mówi Artur Książek Członek Zarzą-

du RoboKopter odpowiedzialny za proces

produkcji. – W  trakcie dalszych prac nad

projektem możemy na bieżąco wprowadzać

Praktyka inżynierska

Page 65: Biznes Benchmark Magazyn #4

65www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

załogowy statek latający) w powietrzu. Druga

to sztywność, która jest ważna ze względu

na stabilizację lotu i  zachowanie właściwej

pozycji w  trakcie pracy. Trzecią kwestią jest

zaprojektowanie kadłuba platformy Robo-

Kopter tak, aby w jego bardzo ograniczonym

wnętrzu zmieściła się cała aparatura zasilają-

ca kamery oraz wszystkie komponenty elek-

troniczne napędzające jednostkę.

– Największymi korzyściami z  zakupu So-

lidWorks dla naszej fi rmy są: projektowanie

pozwalające na ograniczenie wagi produ-

kowanych przez nas urządzeń, zwiększenie

ogólnej wydajności pracy całego zespołu

oraz wykorzystanie SolidWorks Simulation,

dzięki któremu możemy ocenić konstrukcję

opracowywanego UAV bez budowania pro-

totypu, co pozwala na zaoszczędzenie czasu

i kosztu materiałów – podkreśla Artur Książek.

Szybsze projektowanie,niższe koszty produkcjiProdukty RoboKopter zawierają ok. 300 ele-

mentów, a głównymi materiałami są włókno

węglowe, kevlar, nylon, tytan, poliwęglan,

ABS i  aluminium. Nad jednym projektem

pracuje trzech inżynierów, a takie prace zaj-

mują teraz ok. trzech tygodni, co oznacza

skrócenie czasu pracy nad jednym zlece-

niem aż o  połowę. Czas dotarcia produktu

na rynek został skrócony o 15%, natomiast

koszty produkcji zmniejszyły się o  10%.

Koszty poprawek i  przeróbek są mniejsze

o  30%. Ilość błędów projektowych zmniej-

szyła się aż o połowę. Praca na oprogramo-

waniu SolidWorks pozwoliła również znacz-

nie zmniejszyć czas poświęcany wcześniej

na wyszukiwanie danych oraz plików. Teraz

opracowywanie projektu z  wykorzystaniem

dużej grupy plików nie stwarza problemów.

Ogólne koszty produkcji

spadły o 20%.

Pierwszym konceptem

przygotowanym z  wykorzy-

staniem oprogramowania

SolidWorks była zdalnie

sterowana, ośmiowirnikowa

platforma latająca. Od tam-

tego czasu ukończono już

prace nad dwoma kolejnymi

projektami. Jak przyznają

pracownicy fi rmy, zmiana

oprogramowania odbyła się

łatwo dzięki profesjonalnemu

wsparciu ze strony dostawcy

oprogramowania. Rozwią-

zania SolidWorks pozwoli-

ły również zwiększyć o  ok.

40% możliwość ponownego

wykorzystania projektów.

Od czasu zakupu nowego

oprogramowania tworzenie

kompleksowej, profesjonal-

nej dokumentacji technicznej

produktów stało się o  wie-

le prostsze, co znacznie

usprawniło proces ubiegania

się o certyfi katy ISO.

– W naszej pracy niezwykle ważne dla nas jest,

żeby nasz produkt był na tyle funkcjonalny,

aby mógł spełniać wiele oczekiwań rozmaitych

klientów. – tłumaczy Artur Książek. – Odkąd

korzystamy z  oprogramowania SolidWorks,

jesteśmy w  stanie tworzyć unikatowe i  kon-

kurencyjne rozwiązania. Tworzymy projekty,

ich dokumentację oraz symulacje w  jednym

programie – jest to ogromna wygoda i  przy-

jemność pracy. Najważniejsze priorytety naszej

fi rmy to przede wszystkim wysoka jakość pro-

duktów, technologia na najwyższym poziomie,

profesjonalizm i dynamika rozwoju. SolidWorks

pomaga osiągać nam te wartości jak również

wyznaczać nowe cele, a dzięki temu, rozwijać

się. – mówi Artur Książek.

Wyzwanie projektowePierwszym zadaniem projektowym, które

wykonane zostało za pomocą oprogramo-

wania SolidWorks było zaprojektowanie

sześciowirnikowej platformy RoboKopter

do zadań geodezyjnych. Projekt polegał

na opracowaniu konstrukcji ramy nośnej

jednostki sześciowirnikowej, mogącej prze-

nosić różne zestawy kamer. Dzięki opro-

gramowaniu SolidWorks inżynierowie dość

szybko uporali się z zaprojektowaniem kon-

strukcji o  odpowiedniej sztywności umoż-

liwiającej łatwy montaż różnych rodzajów

kamer (video, termowizyjnych oraz wielo-

spektralnych). Dzięki wykorzystaniu pakie-

tu symulacyjnego możliwe było stworzenie

konstrukcji zarówno lekkiej, jak i odpowied-

nio sztywnej. Dzięki zastosowaniu narzędzia

do wykrywania kolizji udało się przewidzieć

znaczną większość ewentualnych proble-

mów montażowych.

– Dzięki oprogramowaniu SolidWorks czas

projektowania uległ znacznemu skróceniu.

Zostały również obniżone koszty związane

z etapem testowania prototypu. Pozwoliło to

na szybsze wdrożenie nowej konstrukcji do

produkcji oraz obniżenie całkowitych kosz-

tów projektu. – podsumowuje Artur Książek

Członek Zarządu RoboKopter odpowiedzial-

ny za proces produkcji.

Bartosz Gardocki

Artykuł powstał na bazie

materiałów fi rmy CNS Solutions;

www.cns.pl, www.3ds.com

Foto 1: RoboKopter PRO TV 8 on-line. [źródło: RoboKopter]

Foto 2: RoboKopter HIGH-SM 1000-SG. [źródło: RoboKopter]

Inżynierowie z RoboKopter podkreślają, że odkąd pracują z wykorzystaniem oprogramowania SolidWorks, łatwiej jest im osiągnąć i pogodzić trzy najważniejsze parametry niezbędne przy opracowywaniu doskonałego produktu.

Praktyka inżynierska

Page 66: Biznes Benchmark Magazyn #4

66 www.biznes.benchmark.plBiznes benchmark magazyn

Jak wynika z najnowszych danych Komisji Europejskiej wskaźnik bezrobo-cia wśród młodych Europejczyków wynosi ponad 20%. Nic więc dziwnego,

że młodzi specjaliści starają się wykorzystywać wszelkie opcje i perspektywy rynkowe, aby zwiększyć swoje szanse na rynku pracy.

Sytuacja na europejskim rynku pracy jest

alarmująca, szczególnie wśród młodych lu-

dzi w wieku 15-24 lata. Według szacunków

Eurostatu w 2012 roku z 57,5 mln młodych

Europejczyków tylko 18,8 mln było zatrud-

nionych, 5,6 mln nie miało pracy mimo po-

dejmowanych starań, a  33 miliony były go-

spodarczo nieaktywne, czyli uczyło się lub

nie było zainteresowanych podjęciem pracy.

W Polsce w 2012 r. spośród 4 659 tys. osób

w  wieku 15-24 lata pracowało 1 150 tys.,

415 tys. było bezrobotnych, a 3 094 tys. po-

zostawało poza rynkiem pracy [1].

CERTYFIKAT– PRZEWAGA NA STARCIE

Foto

: Fot

olia

Wiele europejskich krajów, np. Norwegia

wciąż boryka się z  brakiem wykwalifi kowa-

nej kadry - szczególnie w  branżach tech-

nicznych. Opublikowany w 2012 roku raport

Komisji Europejskiej przewiduje, że za 10 lat

Europa będzie miała 700.000 etatów tech-

nicznych, których nie będzie można obsadzić

z powodu braku specjalistów z odpowiedni-

mi kwalifi kacjami. Ostatnie doniesienia pra-

sowe wskazują również na niemieckie fi rmy

działające w branży projektowej, które starają

się uzupełnić wakaty poprzez uczestnictwo

w targach pracy w Hiszpanii. Spowodowane

jest to brakiem fachowej kadry oraz stosun-

kowo niskim bezrobociem w ich kraju. Młodzi

ludzie muszą zatem wykazać się elastyczno-

ścią i mobilnością, by pracować tam gdzie są

akurat potrzebni i  zdobywać niezbędne do-

świadczenie zawodowe. Coraz częściej, aby

poznać specyfi kę pracy, decydują się także

na bezpłatne staże.

Oczekiwania i umiejętnościInnym problemem są często duże różnice

pomiędzy sposobem nauczania w szkołach,

a  tym co okazuje się niezbędne w  miejscu

pracy i czego wymagają pracodawcy. Doty-

czy to w  szczególności takich branż jak ar-

chitektura czy projektowanie, gdzie na prze-

strzeni ostatnich lat postęp technologiczny

i  wszechobecna cyfryzacja, zmieniły stoso-

wane podczas pracy praktyki.

Architekci, inżynierowie, projektanci mogą

teraz tworzyć wirtualne koncepcje, projekto-

Praktyka inżynierska

Page 67: Biznes Benchmark Magazyn #4

67www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn

dzięki potwierdzonym kompetencjom w  po-

staci certyfi katów, wiedzą, że rozmawiają

z odpowiednim kandydatem i mogą go reko-

mendować pracodawcy.

Międzynarodowe certyfi katy, pozwalają również

na rozszerzenie pola poszukiwań pracy o rynki

zagraniczne. W wielu fi rmach na całym świecie

to właśnie certyfi katy stanowią większy dowód

posiadanych kompetencji niż uzyskany stopień

naukowy. Co ważne, sam fakt podjęcia szkole-

nia oraz zdobycia certyfi katu jest wyrazem wy-

sokiego poziomu motywacji i  zaangażowania

- a są to cechy, których pracodawcy poszukują

wśród kandydatów do pracy.

Pomimo niepokojących statystyk dotyczą-

cych poziomu bezrobocia wśród młodych

ludzi w Europie, to wciąż Stany Zjednoczone

dominują jeśli chodzi o korzystanie z progra-

mów certyfi kacji w  sektorze IT. Gwałtowny

wzrost pod tym względem odnotowują kraje

BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny) oraz Eu-

ropa Wschodnia – gdzie rynek informatyczny

w ciągu ostatnich lat gwałtownie się rozwinął.

Ubiegłoroczny Autodesk Certifi cation Open

Day okazał się największym wydarzeniem

szkoleniowym w  historii Autodesk, dostar-

czając blisko 7000 egzaminów.

Certyfi kacja nie jest trudnaCertyfi kacja Autodesk prowadzona jest na

dwóch poziomach: Certifi ed User i  Profes-

sional. Egzamin na poziomie Certifi ed User

przeznaczony jest dla użytkowników, którzy

od niedawna stosują rozwiązania Autodesk

i  chcą wykazać się podstawowymi umiejęt-

nościami z zakresu jego obsługi. Egzamin na

tym poziomie składa się z 30 pytań wielokrot-

nego wyboru połączonych z  oceną wyboru

najefektywniejszego rozwiązania zadania.

Egzamin trwa 50 minut.

Egzamin na poziomie Certifi ed Professional

skierowany jest do użytkowników posiadają-

cych doświadczenie i  bardziej zaawansowane

umiejętności projektowania przy wykorzystaniu

oprogramowania Autodesk. Egzamin składa się

z 35 pytań. Każde pytanie wymaga użycia pro-

gramu w  celu stworzenia lub zmodyfi kowania

pliku danych, a następnie wpisania odpowiedzi

w polu wprowadzania. Na egzaminie pojawiają

się także pytania wielokrotnego wyboru, dopa-

sowywania pozycji oraz wskazywania kursorem

(hotspoty). Egzamin trwa 2 godziny.

Kirstin Donoghue

Kirstin Donoghue jest Autodesk Partner

Managerem w fi rmie KnowledgePoint;

www.knowledgepoint.co.uk;

www.autodesk.pl

Foto 1: Autodesk Certifi cation Open Day na Politechnice Krakowskiej w 2012 roku. Lite

ratu

ra: [

1] E

uros

tat N

ewsr

elea

se 1

07/2

013-

12 J

uly

2013

You

ng p

eopl

e in

the

EU

. The

mea

sure

men

t of y

outh

une

mpl

oym

ent –

an

over

view

of t

he k

ey c

once

pts.

wać oraz budować na ekranie, symulować

sposób zachowania się budynku i  testując

jego parametry. Co więcej są w stanie oglą-

dać modele budynków w czasie rzeczywistym

i dzielić się swoimi doświadczeniami z kolega-

mi na całym świecie. Menedżerowie projek-

tów mogą korzystać z narzędzi do tworzenia

harmonogramów w  technologii 4D, kontro-

lując złożone łańcuchy dostaw i  koordynując

zachodzące jednocześnie procesy robocze.

Z  kolei w  branży produkcyjnej, zamiast dro-

gich modeli fi zycznych buduje się obecnie

prototypy cyfrowe. Projektanci nie muszą już

wykonywać złożonych obliczeń, które niegdyś

wypełniały większą część ich zadań.

Inwestycja w przyszłośćWiele uniwersytetów i  szkół współpracu-

je z  przedstawicielami z  różnych sektorów

przemysłu, starając się oferować studentem

i przyszłym pracownikom, jak najbardziej ak-

tualną wiedzę oraz umiejętne zastosowanie

nowoczesnych narzędzi i  trendów. Przykła-

dem może być Politechnika Krakowska, która

inwestuje w  rozwój i  lepszy start zawodowy

swoich studentów. W 2012 roku blisko 200

studentów przystąpiło do egzaminów certy-

fi kacyjnych Autodesk, z czego ponad połowa

uzyskała certyfi kat na poziomie Professional.

Szkolenia informatyczne oraz programy certy-

fi kacyjne coraz bardziej zyskują na znaczeniu

i  stają się ważnym dodatkiem do dyplomu

z wyższej uczelni. Ważne jest, aby absolwen-

ci korzystali z usług autoryzowanych centrów

szkoleniowych, a dzięki materiałom szkolenio-

wym, które w wielu przypadkach można bez-

płatnie pobrać z Internetu, mogą dokonywać

oceny swoich umiejętności oraz dostosować

program szkolenia do swoich potrzeb. Szko-

lenia mają zwykle wymiar praktyczny i  prze-

biegają według realnych scenariuszy, aby dać

uczestnikom możliwość zetknięcia się z  wy-

zwaniami, jakie czekają na nich w pracy.

Dzięki szkoleniom absolwenci rozpoczynają

swoją ścieżkę zawodową ze świadomością

tego, jak najefektywniej i najskuteczniej wyko-

rzystywać dostępne narzędzia. Z kolei dla po-

tencjalnych pracodawców to gwarancja, że

młody pracownik został odpowiednio prze-

szkolony, a jego kwalifi kacje są potwierdzone.

To także istotny element podczas rozmów

kwalifi kacyjnych o  pracę. Osoby z  działów

HR, weryfi kujące przyszłych pracowników,

Właściwe szkolenia oraz certyfi katy mogą stanowić dla młodych inżynierów oraz innych profesjonalistów sposób na wyróżnienie się na tle konkurencji oraz zdobycie wymarzonej pracy. 

Praktyka inżynierska

Page 68: Biznes Benchmark Magazyn #4

biznes.benchmark .p l