AGRO industry 2014/1

RELA

CJE Techmilk

Euromle

cz

Forum Technologii Browarniczych

Energia-Woda-Środowisko

CSK

Forum Technologii Serowarskich

w N

UMER

ZE

ISSN

: 208

3-00

09

cena 54 PLN w tym 8% VATtechnika i technologia w przemyśle spożywczym X/201X (xx) LATO

Jedyny w Polsce profesjonalny konkurs piw

www.goldenbeer.com.pl

Golden Beer Poland

REDAKCJAul. Skłodowskiej-Curie 42, 47-400 Racibórz

tel. 32 726 79 47, fax 32 720 65 [email protected]

RADA PROGRAMOWA Bogdan Dróżdż (SGGW)

Lech MaryniakAdam Pawełas (Carlsberg Polska)

Ireneusz Plichta (ProEko)Janusz Wojdalski (SGGW)Zygmunt Zander (UWM)

REDAKTOR NACZELNA Aleksandra Wojnarowska

tel. 535 094 517

DZIAŁ MARKETINGU tel. 535 566 506

Polska jako znaczący producent żywności w Europie sprzedaje swoje nadwyżki za granicą. Nie potrafimy sami zjeść wszystkich jabłek, sera ani mięsa, które wyprodukujemy. Tymczasem

jednym z najbardziej znaczących odbiorców naszej żywności jest rynek rosyjski. A łaska pańska – jak wiadomo - na pstrym koniu jeździ. Moi rozmówcy za każdym razem gdy podejmujemy temat ewentualnego rosyjskiego embarga, znacząco poważnieją. Trudno sobie wyobrazić konsekwencje dla polskich producentów.

Z drugiej strony Unia Europejska niechętnie przyjmuje nasze markowe produkty. Co innego surowiec do dalszej produkcji a co innego nasz własny, polski produkt. Jestem po wrażeniem historii opowiadanej mi przez przedstawicielkę znaczącego polskiego producenta serów – z jakimi kłopotami spotykali się na rynku niemieckim: wszyscy – od pośrednika, po końcowego sprzedawcę, znajdowali mnóstwo powodów, aby zawyżyć cenę tak, aby stała się nieatrakcyjna. Wydaje się, że wszystkim elementom łańcucha zależało na tym, aby Niemcy kupowali niemieckie sery. W każdym niemieckim „warzywniaku” znajdziemy informację o kraju pochodzenia. Czasami nawet jest bardziej eksponowana, niż nazwa samego produktu. Chodzi o to, aby Niemcy, w miarę możliwości, kupowali niemieckie ziemniaki.

Co nam zatem zostaje? Oprócz drżenia przed Rosją?

Zaprzyjaźnione wydawnictwa:

Aleksandra [email protected]

SEKRETARZ REDAKCJIJanusz Zakręta tel. 692 12 33 69

PRACOWNIA GRAFICZNA PROGRAFIKA.com.pl

DRUK Drukarnia Wydawnictwa NOWINY

ul. Olimpijska 20, 41-100 Siemianowice Śl.

WYDAWCAAgencja Promocji Biznesu s.c.

ul. Skłodowskiej-Curie 42, 47-400 Racibórz

tel. 32 726 79 47, fax 32 720 65 85www.apbiznes.pl

www.agro.apbiznes.pl

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń oraz za treść i poprawność artykułów przygotowanych przez niezależnych autorów.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych.Kwartalnik. Nakład: do 2 000 egzemplarzy

4 TECHMILK 2014, Jubileuszowe XV Seminarium Jan Limanowski

6 ENERGIA – WODA – ŚRODOWISKO IV Konferencja Naukowo-Techniczna – relacja

8 II Forum Technologii Serowarskich – relacja Aleksandra Wojnarowska

14 Produkcja mleczarska w krajach Zatoki Perskiej Lech Maryniak

20 Polski handel zagraniczny serami w latach 2003-2012 Adam Bugała

24 Zdrowa Krowa – z korzyścią dla hodowców i zwierząt Arkadiusz Cyman

26 Polski handel zagraniczny artykułami mleczarskimi w latach 2003-2012 Adam Bugała

28 Przy kuchennym stole – wnętrza i smaki kuchni śląskiej Anna Grabińska-Szczęśniak

28 Bactoforce Poland Piotr Augustyniak

29 CSK fotorelacja z jubileuszu 15 lecia firmy

32 Polski handel zagraniczny używkami w latach 2003-2010 Adam Bugała

33 Euromlecz Aleksandra Wojnarowska

35 Branżowe spotkanie inauguracyjne mleczarzy Lubelszczyzny

36 Mikołajki 2014 – relacja

38 Piątnica – supermarka stworzona w Polsce

38 Ludzie z pasją czyli mleczarz na Killimandżaro

39 Airspexx – higiena powietrza w przemyśle mleczarskim Robert Najman

40 Jesteśmy dumni z naszego jabłka Eberhard Makosz

42 Co z tym jabłkiem? Aleksandra Wojnarowska

44 III Forum Technologii Browarniczych – relacja Janusz Zakręta

50 Prawdziwe „ale” Rafał Kowalczyk

53 Oczyszczalnia ścieków czy bio-rafineria? Bogusław Buczak

60 Analiza jakościowa oceny ryzyka projektu inwestycyjnego CHP/QUAD Lech Maryniak

66 Grupa Żywiec podsumowała 2013 rok

spis treści

Zdaniem szwajcarskich naukowców do rosnącej liczby wykrywanych alergii i astmy może

przyczynić się zła dieta. Przede wszystkim problem dotyczy błonnika, a w zasadzie zbyt małej jego ilości spożywanej

między innymi pod postacią owoców i warzyw.Przeprowadzone badania pokazały związek między spoży-

ciem błonnika, a częstotliwością występowania alergii i ast-my. Wzrost chorób alergicznych i astmy można wytłumaczyć

nie tylko zanieczyszczeniem powietrza, paleniem papie-rosów, czy samą w końcu genetyką. Zdaniem naukowców

przede wszystkim warto zmienić nasze nawyki żywieniowe.

ponad kwotę mleczną w Polsce

kontraALERGIA i ASTMA

2%

OWOCE i WARzyWA

Od stycznia ruszyła nowa kampania informacyjno--promocyjna realizowana

na rynku polskim przez Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej, będąca pilotażem docelowej kampanii programu Komisji Europejskiej.Projekt realizowany będzie przez kolejnych 12 miesięcy, od stycz-nia do grudnia 2014. Szacunko-wy budżet programu to 700 000 zł, a proponowana wysokość wsparcia z Funduszu Promocji

ARR to około 630 000 zł. Kam-pania informacyjno-promocyjna „Niezwykłe właściwości zwy-kłych owoców” realizowana bę-dzie ze wspomnianym powyżej wsparciem Funduszu Promocji Owoców i Warzyw Agencji Rynku Rolnego. Kampania prowadzona przez Związek Sadowników będzie współpracowała także ze Stowarzyszeniem Planta-torów Borówki Amerykańskiej, Plantatorów Porzeczek oraz Plantatorów Truskawki.

Celem kampanii jest wzrost s p oż y c ia o w o c ó w ja g o d o -wych (wsparciem objęte będą truskawka, maliny, borówka a m e r y k a ń s k a , p o r z e c z k i ) w szczególności wśród dzieci i młodzieży, wyrobienie zdro-wych nawyków żywieniowych oraz wzrost eksportu owoców jagodowych i ich przetworów.D ziałania promo c yjne b ę dą prowadzone jednocześnie na 5 rynkach – polskim, austriackim, szwedzkim, fińskim i czeskim.

Źró

dło

: Fa

mm

u/F

apa

Według najnowszych danych Agen-cji Rynku Rolnego (ARR) w okresie od kwietnia do końca grudnia 2013 r.

do podmiotów skupujących w Polsce dostarczono ok. 7,6 mln ton mleka, czyli o ok. 1,17% więcej niż w analogicznym przedziale czasowym ubiegłego roku.Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysłu-gujących dostawcom hurtowym po 9 miesiącach roku kwotowego 2013/2014 (kwiecień/marzec) wyniósł ok. 76,37%, natomiast szacunkowy stopień wykorzystania kwoty krajowej dostaw ukształtował się na poziomie 76,21%. W dwunastym miesiącu 2013 r. do podmiotów skupujących dostarczono 828,3 mln kg mleka, czyli o 6,2% więcej niż miesiąc wcześniej i o 7,2% więcej niż przed rokiem. Przydział kwoty dostaw hurtowych na 9 miesięcy sezonu 2013/2014 to 7,43 mln ton (przy założeniu, że kwota sprzedaży bezpośredniej obejmie 1,5% całkowitej kwoty mlecznej), zatem obecnie limit przekroczony jest o ok. 2,3%. Według szacun-ków analityków ARR, jeśli dynamika skupu mleka z ostatnich 9 miesięcy utrzyma się na porównywalnym poziomie, w następnych okresach może dojść do przekroczenia przez Polskę kwoty krajowej dostaw o ponad 2% w roku kwotowym 2013/14. Kwota krajowa przysługująca Polsce na sezon 2013/2014 wynosi 10,0558 mln ton i jest dzielona na dostawy hurtowe i sprzedaż bezpośrednią.

foto

: chr

omas

tock

Jagodygórą!

Był to czas, kiedy na półkach sklepów

spożywczych królował „jogurt z extra

dużymi kawałami owoców” jednej firmy.

Inni producenci nie potrafili efektywnie

z nią konkurować i rozglądali się za

gotową technologią. Za namową

ówczesnego prezesa Zentis Polska

pana Mario Graebera wspólne bada-

nia podjęli Adam Głowacki z Zentis

i Jan Limanowski z UWM. Badania

skutkowały powstaniem pierwszej

stacji do mieszania jogurtu z dodatkami

owoców. Stacja została zbudowana

w hali technologicznej Katedry Inży-

nierii i Aparatury Procesowej UWM

i umożliwiła wykonanie drogich badań

mieszania rzeczywistych produktów:

serka homogenizowanego i jogurtu

z koncentratem owocowym. Sukces

badań, atrakcyjność wizualna procesu

mieszania w przepływie i możliwość

zaproponowania technologii „pod

klucz” zaowocowały pomysłem zor-

ganizowania seminarium i pokazu

działającego urządzenia. Spotkanie

odbyło się w Olsztynie w dniach

17 i 18 lutego 2000 roku i składało się

z części konferencyjnej, w hotelu Park,

i pokazu działającego urządzenia.

Uczestniczyli w nim przedstawiciele

firm Argo i Axflow, które współpraco-

wały przy budowie stacji mieszania

oraz goście z zakładów mleczarskich

i UWM. Pokaz został przyjęty z wiel-

kim zainteresowaniem. W kolejnych

latach zaowocowało ono wdrożeniami.

W obecnej chwili w Polsce i za granicą

pracuje około 130 stacji mieszania

sygnowanych znakiem Zentis.

W roku 2001 głównym organizatorem

seminarium została Katedra Inżynierii

i Aparatury Procesowej. Razem z firmą

Zentis zorganizowała ona drugie semi-

narium pod nazwą „Postęp techniczny

w produkcji serków twarogowych

homogenizowanych”. Współorganiza-

torami tego seminarium były też kolejne

firmy: ARGO, Stephan GmbH, AxFlow,

Profil-Aeromix, Bujalski, G.C. Hahn,

GEA, Henkel-Ecolab, Milk Hydrosan

i Tewes-Bis. Spotkanie odbyło się w

hotelu Novotel w Olsztynie. Wykład

wstępny wygłosił prof. dr hab. Zbigniew

Śmietana. Drugi dzień seminarium

poświęcony był pokazom w hali tech-

nologicznej KIiAP. Firma Tewes-Bis

pokazała kompaktową stację mycia

CIP, firma Profil Aeromix - urządzenie

do napowietrzania serka, Milk Hydrosan

– stację do ultrafiltracji. Można było oglą-

dać moduły ultrafiltracyjne i degustować

serki produkowane tą metodą. Firma

G.C. Hahn zaproponowała degusta-

cję produktów z rynku niemieckiego

zawierających stabilizatory własnej

produkcji, a firma Zentis wspólnie

z KIiAP powtórzyła ubiegłoroczny

pokaz mieszania jogurtu z owocami

w stacji wzbogaconej o tzw. konektor czyli

urządzenie służące do sterylnego dozo-

wania wsadu owocowego dostarczanego

w opakowaniach typu „bag in box”.

W dniach od 11. do 14.02 br. odbędzie się w Hotelu Gołębiewski w Mikołajkach jubileuszowe XV Seminarium „Postęp techniczny w przetwórstwie mleka TECHMILK 2014”. Jego głównym akcentem będzie wystąpienie pomysłodawców seminarium, przedstawicieli firmy Zentis Polska

Sp. z o.o. W roku 2000 firma Zentis razem z Katedrą Inżynierii i Aparatury Procesowej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie zorganizowały seminarium poświęcone teorii

i praktyce wytwarzania produktów mleczarskich z wyraźnie wyczuwalnymi kawałkami owoców.

4 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl1 / 2 0 14

Jubileuszowe XV Seminarium

Postęp techniczny w przetwórstwie mleka

TECHMILK 2014fo

to: A

PB

dr hab. inż. Jan LimanowskiPrzewodniczący Komitetu Organizacyjnego

Seminarium z roku 2001 stało się

wzorcem dla kolejnych. Jego część

wykładową, uzupełniły wystąpienia

p ro f . A n d r ze j a Ba b u c h ows k i e g o

i pani Joanny Nowak z firmy Sparks,

którzy później corocznie brali udział jako

wykładowcy w kolejnych seminariach.

W roku 2006 dołączył do nich pan Wiesław

Wasilewski z firmy BigPol. Ich wykłady

dotyczyły odpowiednio polityki unijnej

w obszarze mleczarstwa, marketingu

i programów pomocowych dla Polski.

W roku 2002 miało miejsce semina-

rium na temat technik membranowych,

a w roku 2003 – na temat higienicznych

aspektów przetwórstwa mleka.

Ze względu na coraz większą

liczbę uczestników, w 2005 roku se-

minarium odbyło się w hotelu „Anders”

w Starych Jabłonkach, a od roku

2006 stałym miejscem spotkań został

Hotel Gołębiewski w Mikołajkach.

W tym też czasie po raz pierwszy

uzupełniono nazwę seminarium o logo

„Techmilk”. Z czasem stało się ono

znakiem firmowym i hasłem rozpozna-

walnym nie tylko wśród pracowników

przemysłu mleczarskiego. W roku

2000 w seminarium wzięło udział około

70 osób, w roku 2005

– 225, a w roku 2013

– ponad 370 osób z 80

zakładów mleczarskich

i 55 firm producenckich

oraz przedstawiciele Krajowego Sto-

warzyszenia Mleczarzy i Polskiej Izby

Mleka, przedstawiciele czasopism

branżowych oraz zaproszeni goście

specjalni, pracownicy KIiAP, doktoranci,

studenci. Część plenarna seminarium

„Techmilk 2013” składała się z 38 wy-

kładów poświęconych wielu wybranym

problemom technicznym związanym

z przetwórstwem mleka. Mówiono

o energetycznych aspektach przerobu

mleka, warunkach zachowania higieny

produkcji, problemach uzdatniania

wody, zagospodarowaniu ścieków,

pakowaniu produktów mleczarskich,

budowie i zastosowaniu nowych

urządzeń, automatyzacji i robotyzacji

produkcji. Szczególną uwagę słuchaczy

zwróciło kompaktowe urządzenie firmy

OBRAM do bezformowej produkcji

twarogu, możliwość zastosowania

w przemyśle mleczarskim zbiorni-

ków magazynowych i procesowych

z tworzyw termoplastycznych firmy

Weber, maszyny do rozdmuchiwania

i nalewania mleka oraz produktów

mleczarskich firmy SMF, paleta zróż-

nicowanych konstrukcyjnie zbiorni-

ków magazynowych i procesowych

firmy Schwarte-Milfor, nowatorskie

propozycje logistycznych rozwiązań

transportu przetworów mleczarskich

firmy Nagel. Oprócz wystąpień ple-

narnych wiele firm uczestniczących

w seminarium zaprezentowało swoje

wyroby i materiały reklamowe na

stoiskach ekspozycyjnych. Ta część se-

minarium rozwija się w ostatnich latach

najbardziej dynamicznie i wskazuje na

ogromne zapotrzebowanie imprez typu

wystawowego, gdzie naocznie można

przekonać się o jakości i walorach

prezentowanych produktów.

Kolejne seminarium Techmilk odbę-

dzie się już w lutym 2014 r. Jest to obecnie

największe i najważniejsze spotkanie

przedstawicieli polskiego mleczarstwa

z producentami urządzeń dla tej gałęzi

przemysłu. Celem seminarium jest

podzielenie się informacją na temat

najbardziej aktualnej techniki i nowych

trendów w konstrukcji i budowie maszyn

dla przetwórstwa mleka. Seminarium

jest skierowane przede wszystkim do

kadry kierowniczej polskich zakładów

mleczarskich lecz biorą w nim udział

również goście zagraniczni i przedstawi-

ciele branż pokrewnych. Partnerem KIiAP

w pracach organizacyjnych jest Polska

Izba Mleka, a patronat medialny sprawują

Agro Industry, Agro Przemysł, Forum Mle-

czarskie, portalspożywczy.pl i Przegląd

Mleczarski. Szczegółowe informacje na

temat seminarium oraz dane kontaktowe

można znaleźć na stronie internetowej

http://www.uwm.edu.pl/techmilk.

Przewodnicząc ym Komitet u Naukowego seminar ium jest dr hab. inż. Zygmunt Zander, prof. UWM, przewodniczącym Komitetu Organizacy jnego – dr hab. inż. Jan Limanowski, prof. UWM, sekretarzem – dr inż. Fabian Dajnowiec. W pracach Komitetu Organizacyjnego seminarium „Techmilk 2014” biorą udział: mgr inż. Paweł Banaszczyk, mgr inż. Malwina Biegaj, dr inż. Elżbieta Haponiuk, mgr inż. Dorota Mickiewicz, mgr inż. Waldemar Trzciński, dr inż. Józef Warechowski. Kierownikiem Katedry Inżynierii i Aparatury Procesowej jest pani prof. dr hab. inż. Lidia Zander.

5e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl 1 / 2 0 14

Jubileuszowe XV Seminarium

Postęp techniczny w przetwórstwie mleka

TECHMILK 2014

foto: APB

foto

: APB

Temat wyposażenia zakładu w odpo-

wiednią infrastrukturę staje się coraz

bardziej palący. Ogromne kary nakłada-

ne za ścieki ponadnormatywne, i emisję

dwutlenku węgla, dążenie do optyma-

lizacji kosztów poprzez oszczędności

mediów energetycznych i wody a także

zwykła troska o przyszłe pokolenia

i ochronę środowiska sprawiają, iż na

konferencji „Energia-Woda-Środowi-

sko” pojawiają się przedstawiciele

całego sektora spożywczego.

Co roku w styczniu odbywa się branżowe spotkanie specjalistów pod tytułem „Energia-Woda-Środowisko”. Czwarta edycja odbyła się właśnie w Białymstoku. Uczestnicy, oprócz wysłuchania specjalistycznych prelekcji, mieli okazję zwiedzić innowacyjną instalację oczyszczania ścieków z produkcją biogazu i kogeneracją, znajdującą się na terenie Spółdzielni Mleczarskiej Mlekovita w Wysokiem Mazowieckiem.

Dariusz Sapiński – prezes zarządu

SM Mlekovita

Okazuje się, ze z działu, który generował dotych-czas tylko koszty, można uzyskać wartość dodaną. Dodatkowo 20% całej energii zużywanej w zakładzie, produkujemy teraz w procesie kogeneracji z gazu i biogazu. To daje nam dodatkowe oszczędności i poczucie bezpieczeństwa energetycznego zakładu. Dzięki nowoczesnej biogazowni jesteśmy w stanie przyjąć i przetworzyć każdą ilość kwaśnej serwatki.


mlec z a r s t w o

r e l ac j a

foto

: APB

foto

: APB

Spotkanie, oprócz tematu samej

instalacji w Mlekovicie, zdominował

temat kogeneracji i białych certyfikatów.

Wnioski z dyskusji są takie, iż przy ak-

tualnym stanie prawnym przy produkcji

energii elektrycznej z gazu naturalnego

i jej sprzedaży do sieci – proces się

nie opłaca.

Nikt nie chce inwestować sporej

ilości pieniędzy w drogie instalacje, któ-

rych rachunek ekonomiczny wychodzi

na zero. Relacja ceny pomiędzy gazem

a prądem jest zbyt mała. Tylko nieliczne

biogazownie pracujące na gazie na-

turalnym są dziś na niewielkim plusie.

Inna sytuacja jest z kolei w przypadku

produkcji prądu na potrzeby własne –

tutaj rachunek ekonomiczny zachęca:

„inwestuj”. Jeszcze bardziej lukratywnie

wygląda kogeneracja z biogazu.

Wnioski z dyskusji specjalistów

o białych i żółtych certyfikatach: żółte

certyfikaty w teorii są, w praktyce nie

obowiązują. Białe certyfikaty z kolei

są trudne w sprzedaży i zaczną się

opłacać dopiero wówczas, gdy zostanie

narzucona wyższa cena za emisję

dwutlenku węgla do atmosfery.

Mirosław Krzemieniewski

Dziekan Wydział Nauk o ŚrodowiskuUniwersytet Warmińsko -Mazurski

Z prawdziwą przyjemnością obejmuję patronatem konferencje z cyklu „Energia--Woda-Środowisko” organizowane przez redakcję Agro Industry.

Cieszy mnie fakt, iż specjaliści z przemy-słu spożywczego mają możliwość rze-telnej dyskusji i wymiany doświadczeń, połączonej dodatkowo z techniczną wy-cieczką do wybranej instalacji.

Tematyka podejmowana podczas czwar-tej już edycji konferencji „Energia-Wo-da-Środowisko” jest coraz bardziej ak-tualna, o czym świadczą coraz to nowe inwestycje z zakresu ochrony środowi-ska realizowane w wiodących zakładach przetwórczych na terenie naszego kraju. Wśród nich z pewnością wyróżnia się in-westycja w Wysokiem Mazowieckiem zre-alizowana przez Spółdzielnię Mleczarską Mlekovita.

Łukasz Wilczyński – KWEDuże zakłady produkcyjne wymagają stabilności w dostawach prądu, dlatego widzą dodatkowe korzyści w wysokosprawnej ko-generacji. Jesteśmy też w stanie oczyścić emitowany w procesie dwutlenek węgla tak, aby nadawał się bezpośrednio do aplikacji w produktach spożywczych.

Dariusz Jasak – prezes Veolia Water

Z dumą prezentujemy instalację wykonaną przez naszą firmę. Szacunkowa ilość biogazu wyprodukowanego w Polsce w insta-lacjach beztlenowych przez naszą firmę to 50 M Nm3. Do każde-go projektu podchodzimy jednak indywidualnie.

W spotkaniu uczestniczyli fachowcy z zakresu ochrony środowiska z całego przemysłu spożywczego

Paweł Jasiński (Grundfos) zaprezentował nowoczesne instalacje uśredniania i oczyszczania ścieków

Anna Olkowska (AF Projects) omówiła korzyści i zagrożenia oczyszczania ścieków z gospodarką osadową

Tematyka obrad bardzo poważna, jednak atmosfera na sali wykładowej – znakomita.

Rozmowy w kuluarach– niejednokrot-nie bardzo inspirujące.

Marek Kajurek, szef oczyszczalni ścieków w Mlekovicie, znakomicie spełniał się w roli moderatora.

W konferencji uczestniczyło wielu znamie-nitych gości. Tutaj Grzegorz Półchłopek, koordynator ochrony środowiska w Mars Polska, Sławomir Olszewski, wiceprezes Mlekpol, Bogusław Buczak oraz Dariusz Jasak z Veolia Water.

Rafał Błaszczyk (BASF) opowiadał o systemach uszczelnień

Agnieszka Lisikiewicz (Rockwool) zajęła się tematyką izolacji instalacji przemysłowych

Jan Dubasiewicz (Nijhuis Water) podjął temat odzysku wody i cennych surowców

Wystawa stoisk cieszyła się sporym zainteresowaniem uczestników spotkania

Bogusław Buczak (Veolia Water) analizował gospodarkę odpadami pod kątem możli-wych zastosowanych technologii

Andrzej Pluta (CES) mówił o nowoczesnych systemach poligeneracyjnych

Spotkaniu towarzyszyły liczne dyskusje kuluarowe

Profesor Janusz Budny apelował o racjonalną gospodarkę energią i środowiskiem

71 / 2 0 14

foto

: APB

foto

: APB

foto

: wno

s.uw

m.e

du.p

l

Chyba największym, aczkolwiek nieje-

dynym producentem serów długodojrze-

wających w Polsce jest Spomlek, który

– również z tej przyczyny – przyjął na siebie

rolę honorowego gospodarza spotkania.

Uczestnicy mieli okazję zwie-

dzić zakład produkcyjny Spomleku

FTS to spotkanie wyjątkowe. Spotykają się tutaj serowarzy z Polski i zagranicy, aby dyskutować o jakości, technologiach i trendach w produkcji sera. Powolutku zmienia się rynek i nasza świadomość, Kiedyś serowar to był zawód, rzemieślnik a nawet artysta. Po wojnie jego status uległ znacznej degradacji. Tymczasem dzisiaj obserwujemy powrót do starych tradycji serowarstwa, które bez twarzy serowara niestety nie mają racji bytu.

w Młynarach, zapoznać się z no-

woczesnym systemem zarządzania

jakością i produkcją. Prezes Edward

Bajko aktywnie uczestniczył w obra-

dach Forum, włączał się do dyskusji,

pytał. Nie tylko zresztą on, Forum

Technologii Serowarskich jest bowiem

jedną z nielicznych imprez branżowych,

w trakcie których na sali konferencyjnej

dyskusje wrą na całego. Niezastąpiona

w tym zasługa honorowych gości:

profesor Grażyny Cichosz (UWM),

doktora Antoniego Pluty (SGGW), pro-

fesora Arnolda Repsa (UWM) a także

mlec z a r s t w o


r e l ac j a

foto

: APB

znamienitych młodych naukowców

z Lublina w osobach Waldemara Gusta-

wa i Bartosza Sołowieja.

Wzruszających chwil dostarczył

zebranym prof. Janusz Budny, który

wręczył pamiątkowy album z archiwal-

nymi zdjęciami mleczarni w Młynarach

na ręce prezesa Bajko. Profesjonalne

prowadzenie sesji i rzetelną po niej

dyskusję zapewnił znany wszystkim

doskonale Fabian Dajnowiec z UWM.

Swoją obecnością zaszczycił nas

także dr Zygmunt Zander (UWM) oraz

dr Krzysztof Młynek (UPH w Siedlcach).

Niezmiernie inspirujące okazały się

referaty przedstawiane przez przed-

stawicieli zakładów produkcyjnych.

Specjaliści z SM Spomlek podzielili się

swoimi doświadczeniami w zakresie

poprawy jakości mleka surowego,

głównie zwiększeniu ilości kazeiny.

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl 91 / 2 0 14

foto

: APB

W nietypową rolę wykładowców

wcieliły się panie Zofia Zawadzka

(prezes OSM Top Tomyśl) oraz Zofia

Just (wiceprezes OSM Czarnków).

Rzadko mamy okazję widzieć je

w takich okolicznościach, gratulujemy

jednocześnie profesjonalnego występu

przed wymagającą publicznością.

Bardzo inspirujący okazał się referat

Ewy Grzybowskiej (CSK) o serach

typu rosyjskiego. Sala zareagowała

emocjonalnie, krytykując z jednej

i zachwalając z drugiej sytuację dot.

zapotrzebowania rosyjskiego rynku

na ten specyficzny produkt.

O technologii i technice pro-

dukcji sera w formie długich wstęp

opowiadali z niemiecką precyzją

i dokładnością przedstawiciele firmy

Alpma. Zaprezentowali najnowsze

dostępne technologie, pomagające

zaoszczędzić czas i pieniądze. Higieną

powietrza w nowoczesnej serowni

zajęli się z kolei przedstawiciele

firmy Ecolab, prezentując najnowsze

aplikacje pracujące już na polskim

rynku.

mlec z a r s t w o


r e l ac j a

foto

: APB

Swoimi przemyśleniami oraz wynikami

kontroli jakości handlowej mlecznych pro-

duktów w Polsce podzieliła się z zebranymi

Beata Majchrzak z Gijhars, natomiast

o trendach w pakowaniu i konfekcjono-

waniu serów opowiedzieli przedstawiciele

firm Trepko, GAL oraz Alpma.

Nie zabrakło referatów dot. naj-

nowszych rozwiązań technicznych

i technologicznych w nowoczesnej

serowni. Swoją wiedzą podzielili się

Michał Korzycki (Culinar), Sandra

Spinkiewicz (Spinex), Przemysław

Leszczyński (Weber), Jan Dubasie-

wicz (Nijhius Water) a także Michał

Hołdyński (Tewes-Bis) i Rolandas

Vaivada (UAB Lukšių pieninė,

Litwa).

W trakcie Forum podjęty został rów-

nież temat serowarstwa zagrodowego,

regionalnego. Grzegorz Winiarek

i Tadeusz Kawa z Regionalnej Izby

Gospodarczej Żywności Naturalnej

i Tradycyjnej w Olsztynie opowiedzieli

o tym, jak robią ser zagrodowy, pre-

zentowany referat wywołał wśród

specjalistów technologów ożywione


foto

: APB

dyskusje, głównie w kwestii jako-

ści mleka surowego oraz czystości

procesu. Okazuje się, że wiele jest

na tej niwie wspólnie do zrobienia

– duże zakłady mogą zainspirować

się ciekawymi prostymi pomysłami

zagrodowych serowarów, tymczasem

ci mniejsi potrzebują chyba wsparcia

z zakresu zarządzania jakością pro-

dukcji i produktu. Ciekawy wykład

z zakresu produkty regionalne a sero-

warstwo zaprezentował niezastąpiony

Sebastian Wawszczak, na co dzień

pracownik Akademii Morskiej w Gdyni,

prywatnie rzemieślniczy piwowar i pa-

sjonat dawnych technologii produkcji.

Program poprawy efektywności

w SM Spomlek w Młynarach, zapre-

zentowany przez Bożenę Kamińską,

Renatę Korzeniewską oraz Magdalenę

Jaworską okazał się przysłowiową

wisienką na torcie. Uczestnicy uznali,

ze powinien to być temat przewodni

kolejnego Forum Technologii Serowar-

skich, które odbędzie się( jak zwykle)

w październiku 2014 r.

A.W.

mlec z a r s t w o


r e l ac j a

foto

: APB

Międzynarodowe Forum Technologii Serowarskich to konferencja naukowo-techniczna o niezbyt długiej tradycji. Właściwie odbyły się zaledwie dwa spotkania:

w październiku 2012 w Nałęczowie oraz w październiku 2013 w Elblągu.

Spora frekwencja (ponad 130 przedstawicieli branży) świadczy jednak o tym, iż temat i formuła spotkania

trafiły na życzliwe przyjęcie uczestników.

Zapraszamy na trzecią edycję forum, już w październiku 2014. Szczegóły wkrótce, również na stronie www.apbiznes.pl.


foto

: APB

mlec z a r s t w o


r y nk i e g z o t y c zne

Produkcja mleczarska w krajach Zatoki Perskiej

Tania energia jest wykorzystywana

do uzdatniania zasolonej wody a tak

przygotowaną wodę dalej stosuje się

do nawadniania niezbędnych użytków

zielonych, przeznaczonych dla wypasu

bydła mlecznego. Ze względu na

wysokie temperatury, szczególnie

w okresie lata, hodowla bydła mlecz-

nego oraz wspomniane użytki zielone

znajdują się w specjalnie do tego celu

przygotowanych osłonach [8]. Autor

pracując w regionie Zatoki Perskiej

w sektorze produkcji spożywczej

podejmuje się przedstawienia zarysu

produkcji mleczarskiej tam obecnej.

Celem artykułu jest zapoznanie na-

szych producentów napojów mlecz-

nych z produktami i technologiami

mleczarskimi tam stosowanymi. Autor

ma nadzieję, że niniejszy artykuł może

pomóc w poszerzeniu oferty rynkowej

produktów mleczarskich na rynku

polskim.

Charakterystyka produktówNa początku warto przedstawić

charakterystykę produktów dostęp-

nych na rynkach krajów Zatoki Perskiej.

Ze względu na ograniczoną dostęp-

ność surowca mlecznego produkcja

mleczarska dedykowana jest szcze-

gólnie produktom płynnym. Głównymi

produktami a właściwie w większości

napojami mlecznymi na tamtejszym

rynku są:

Laban jest to napój przygotowany

z jogurtu z dodatkiem wody, soli,

homogenizowany, zwany naturalnym.

Często jest również dostępny z dodat-

kiem mięty, także ziół orientalnych jak

na przykład mieszanki ziołowej typu

zatar. Dużą popularnością zaczyna

cieszy się laban bez dodatku soli

a z dodatkiem naturalnych soków

owocowych. Napój ten szczególnie

zdobywa popularność wśród dzieci

i młodzieży szkolnej.

Ayran jest to turecki napój jogurtowy

zbliżony do laban, choć nieco bardziej

rozwodniony i nieco bardziej solony.

Wersja irańska tego napoju to Doogh.

Jogurt tradycyjny taki sam jak

na polskim rynku, stanowi dużą część

sprzedaży w regionie Zatoki Perskiej.

Podobnie jak w krajach europejskich

sprzedawane są tam takie same

produkty, zaczynając od jogurtu natu-

ralnego a kończąc na ofercie jogurtów

z dodatkami wsadów owocowych.

Jogurty są tam dostępne w wersji gęstej

(ang. set) lub płynnej (ang. stirred).

Labneh jest jogurtem zagęszczo-

nym. Po procesie fermentacji serwatka

jest odcedzona. Jogurt ten w konsy-

stencji i smaku jest bardzo zbliżony do

jogurtu typu greckiego. Obecnie bardzo

często oprócz wersji naturalnej labneh

jest produkowany w wersji z dodatkiem

mięty lub mieszanek orientalnych ziół

przyprawowych.

Kraje Zatoki Perskiej (arab. Al-Khaleej) słyną z produkcji wysokiej jakości napojów mlecznych oraz mleka spożywczego. Rynki mleczarskie tych krajów są bardzo rozwinięte a produkcja mleczarska jest zaawansowana technologicznie [1], [2]. Choć kraje te znajdują się w bardzo niekorzystnych warunkach klimatycznych i niesprzyjających produkcji mleka to jednak ze względu na jeszcze tanią energię oraz duże potrzeby rynków lokalnych produkcja mleczarska rozwija się tam bardzo dobrze [4].

Lech MaryniakEkspert


foto

: arc

hiw

um a

utor

afo

to: a

rchi

wum

aut

ora

Mleko spożywcze krowie jest

kluczowym produktem rynku spo-

żywczego krajów Zatoki Perskiej. Ze

względu na mocno rozwijającą się

sprzedaż oraz ograniczenia w dosta-

wach surowca świeżego również mleko

rekombinowane/ rekonstytuowane

stanowi duży udział rynkowy. Mleka

te są produkowane w asortymencie o

różnej zawartości tłuszczu takich jak:

• pełna zawartość tłuszczu (ang. full

cream), o minimalnej wartość do 3%,

• obniżona zawartość tłuszczu (ang.

low fat), do 1.2%,

• podwójna zawartość tłuszczu (ang.

double cream), o maksymalnej

zawartość do 6%, jest to artykuł

cieszący się tu szczególnie dużym

powodzeniem.

• odtłuszczone (ang. skimmed ),

posiadające mniej niż 0.5% tłuszczu.

Mleko smakowe – stanowi istotny

segment tamtejszego rynku mleczar-

skiego. Jest głównie produkowane

z mleka rekombinowanego / rekonsty-

tuowanego z dodatkiem cukru oraz

soków i aromatów owocowych. Bardzo

ważnymi produktami tego segmentu

są: mleko różane, daktylowe, o smaku

mango oraz kardamonowe.

Mleko wielbłądzie – W regionie

Zatoki Perskiej mleko wielbłądzie

zawsze było ważnym składnikiem

diety miejscowej ludności. Dodatkowo

jest to produkt o dużej koncentracji soli

mineralnych jak i kwasu linolenowego i

tłuszczy wielonienasyconych- ważnych

składników odżywczych. W Zjednoczo-

nych Emiratach Arabskich ze względu

na nowoczesną sieć dystrybucji i handlu

również mleko wielbłądzie podlega

przetworzeniu i konfekcjonowaniu, po-

dobnie jak mleko krowie. Produkt ten

stanowi ważne uzupełnienie rynkowe i

jest ciekawostką egzotyczną dla Euro-

pejczyka. Ze względu na wysoką cenę

jest produktem wysokomarżowym.

Również jest produktem exportowym

oraz podlega proszkowaniu jako doda-

tek to produkcji regionalnej czekolady

oraz lodów. Z mleka wielbłądziego

produkowany jest również laban. Naj-

nowszym oferowanym produktem

jest mleko wielbłądzie z dodatkiem

naturalnego syropu daktylowego.

Wo d a s to ł owa . Wo d a j e s t

niezbędnym surowcem w produkcji

mleczarskiej. Mając zaawansowane

uzdatnianie wody zakłady mleczarskie

w regionie Zatoki Perskiej są znaczą-

cymi producentami niegazowanej wody

stołowej. Praktycznie zawsze w ofercie

znajduje się wersja smakowa tej wody

z dodatkiem różnego rodzaju aromatów

owocowych i ziołowych.

Soki i nektary owocowe. Bardzo

często zakłady mleczarski w regionie

Zatoki Perskiej są producentami soków

i nektarów owocowych. Produkty te są

poważnym uzupełnieniem asortymentu

płynnych produktów mleczarskich,

stanowią ekonomię zakresu (ang.

economy of scope) dającą dodatkowy

przychód. Na chłodniczej półce pro-

dukty te bardzo dobrze uzupełniają

się z napojami mlecznymi, oferując

klientowi duże możliwości zakupu za

jednym razem.

Fot. 1. Oferta mleka świeżego na półce chłodniczej

Fot. 2. Prezentacja mlek smakowych na półce chłodniczej

mlec z a r s t w o


System sprzedaży detalicznej przed-

stawionych wyżej produktów jest bardzo

podobny do brytyjskiego. Produkty

są pasteryzowane o krótkim okresie

przydatności do spożycia. Sprzedaż i

dystrybucja zorganizowana jest głównie

w systemie zimnego łańcucha sprzeda-

ży i logistyki (ang. cold chain). Na koniec

produkty są wystawione i oferowane z

lad chłodniczych. Fot1, Fot2, Fot3 i Fot4

przedstawiają wygląd półki chłodniczej

w przeciętnym supermarkecie w Zjedno-

czonych Emiratach Arabskich.

Organizacja produkcji, przybliżenie technologii

Ze względu na mieszane portfolio

produkcji zakłady mleczarskie z re-

gionu Zatoki Perskiej posiadają dość

skomplikowane instalacje procesowe.

Celem przybliżenia zastosowanych tam

technologii produkcji warto teoretycznie

podzielić przykładowy zakład mleczar-

ski na poszczególne bloki produkcyjne.

BLOK nr 1-Przyjęcia surowców oraz produkcji początkowej

Na wstępie procesu produkcyjnego

następuje przyjęcie komponentów

i surowców mleczarskich w postaci:

mleka świeżego, mleka w proszku,

tłuszczu mlecznego. W tym miejscu

następuje również przyjęcie innych su-

rowców jak: koncentratów owocowych,

cukru jak i dodatków spożywczych.

Najważniejszym jednak procesem na

tym etapie produkcyjnym jest przyjęcie

mleka świeżego.

Mleko świeże jest dowożone z ferm

hodowlanych bydła mlecznego do za-

kładu mleczarskiego. Następuje odbiór

mleka świeżego wraz z jego wstępnym

schłodzeniem. Mleko jest składowane

w zbiornikach magazynowych. Z reguły

mleko świeże podlega procesowi odwi-

rowania bakterii w procesie baktofugacji

[9]. Następnie jest pasteryzowane wraz

z odwirowaniem śmietany. Surowiec

mleczny po standaryzacji podlega

dalszym procesom produkcyjnym jak i

końcowemu pakowaniu.

Woda uzdatniona jest niezbędnym

surowcem produkcyjnym. Ze względu

na poważne trudności w dostępie do

naturalnych źródeł wody pitnej w regionie

Zatoki Perskiej jest ona szczególnie

cennym dobrem. Pomimo funkcjonowania

tam potężnych odsalarni wody mor-

skiej, pracujących w oparciu o spalanie

w blokach energetycznych relatywnie

tanich węglowodorów (ropy i gazu), to

ceny wody uzdatnionej są tam jednak

wysokie. Odsalarnie wody wykorzystują

ciepło odpadowe z bloków energetycz-

nych stosujących technologię destylacji

wielostopniowej MSF (ang. Multi Stage

Flash Distillation) [3], [6]. Technologia

uzdatniania wody metodą odwróconej

osmozy RO (ang. Reverse Osmosis)

jest również tam stosowana [3]. Zakłady

spożywcze korzystają w szerokim zakre-

sie produkcyjnym z takiej wody. Mając

możliwości dużego dostępu do wody

uzdatnionej bardzo często znajdujące się

tam zakłady mleczarskie są producentami

butelkowanych wód stołowych wytwarza-

nych na bazie takiej wody.

Mleko rekombinowane jest pro-

dukowane z proszku mlecznego oraz

dodatków takich jak bezwodny tłuszcz

mleczny AMF (ang. Anhydrous Milk

Fat) oraz woda uzdatniona. Całość

po wymieszaniu jest pasteryzowane

i homogenizowane.

Syrop cukrowy (syrop prosty) jest dodatkiem stosowanym w dalszej

produkcji mleczarskiej. Jest wykorzy-

stywany w produkcji słodzonych mlek

smakowych jak i jogurtów. Powstaje

przez rozpuszczenie cukru w wodzie

uzdatnionej. Syrop cukrowy przed

dalszym wykorzystaniem produkcyjnym

jest bardzo często pasteryzowany.

Soki owocowe i nektary owoco-we są produkowane z koncentratów

owocowych oraz wody uzdatnionej.

W przypadku produkcji nektarów

dodawany jest syrop cukrowy. Coraz

częściej zdarza się że soki tam produ-

kowane typu premium są wytwarzane

z mrożonego soku nieskoncentrowane-

go NFC (ang. Non From Concentrate).

Tak przygotowane produkty podlegają

pasteryzacji. W zależności od receptury

mogą być też homogenizowane i dalej

rozlane do opakowań jednostkowych.

BLOK nr 2 – Główne procesy produkcyjne

Główne procesy produkcyjne

przedstawione w przykładowym zakła-

dzie produkcji mleczarskiej w krajach

Zatoki Perskiej można podzielić na:

Przetwarzanie mleka świeżego.

Mając taka przygotowany produkt jakim

jest mleko spożywcze świeże wystanda-

ryzowane następuje jego pasteryzacja.

Także mleko rekombinowane podlega

temu samemu procesowi pasteryzacji.

Również w tej części procesu jest pro-

dukowane mleko smakowe, najczęściej

w oparciu o mleko rekombinowane z

dodatkiem aromatów, syropu cukrowe-

go oraz innych dodatków spożywczych.

Tak przygotowane i pasteryzowane

produkty są dalej przekazywane do dal-

Fot. 3. Laban wyprodukowany z mleka wielbłądziego

foto

: arc

hiw

um a

utor

a



szych procesów rozlewu do opakowań

jednostkowych.

Produkcję laban, labneh, jogur-tu tradycyjnego. W zależności od

receptury jogurt typu laban i labneh

są produkowane z mleka świeżego lub

rekombinowanego. Po dodaniu kultur

bakteryjnych następuje fermentacja. W

przypadku produkcji laban lub labneh

w wersjach smakowych są dodawane

zioła lub ich ekstrakty. Popularnym tam

smakiem jest laban z dodatkiem mięty.

Coraz częściej produkowane są tam

laban i labneh z dodatkami wsadów

owocowych lub aromatów owocowych.

Ważną ofertę rynkową stanowią tam

jogurty typu europejskiego, gęste (ang.

set ) – dojrzewające w kubkach ale także

ich postać płynna (ang. stirred).

Produkcję soków i nektarów owocowych. Bardzo często zakłady

mleczarski kierując się ekonomią

rozszerzenia zakresu (ang. economy

of scope) zajmują się również produkcja

soków, nektarów i napojów owocowych.

Produkcje odbywa się w systemie

baczowym (ang. batch). Czyli do zbior-

nika mieszalniczego wprowadzane są:

woda uzdatniona, koncentraty soków

owocowych , aromaty, syrop prosty

oraz dodatki. Zawartość zbiornika jest

mieszana a następnie pasteryzowana.

Stosowana jest też technologia mie-

szania w przepływie. Następnie tak

przygotowany produkt jest pasteryzo-

wany i dalej przekazywany do rozlewu.

Produkcję wody stołowej. Jak

już wcześniej wspomniano, jeżeli

zakład produkcji spożywczej posiada

przemysłowy dostęp do wody pit-

nej to bardzo często zajmuje się jej

konfekcjonowaniem. Główny proces

produkcyjny polega na uzdatnieniu

wody wodociągowej celem zapew-

nienia jej czystości i bezpieczeństwa.

Najczęściej stosuje się tam technologię

odwróconej osmozy RO (ang. Reverse

Osmosis) [7] oraz późniejsze dodanie

komponentów soli mineralnych. Tak

wyprodukowana woda stołowa jest

poddawana dalej procesowi rozlewu

do opakowań jednostkowych.

BLOK nr 3 – Pakowanie produktu gotowego

Przedstawione powyżej produkty

podlegają dalej procesom pakowania

jednostkowego a następnie zbiorczego.

Podstawowymi opakowaniami jednost-

kowymi są:

Opakowania kartonowe są one

wykorzystywane do rozlewu mleka spo-

żywczego świeżego, rekombinowanego,

Użyte skróty:

AMFAnhydrous Milk Fat – bezwodny tłuszcz mleczny

CIPClearing In Place– mycie instalacji pro-dukcyjnych w obiegu zamkniętym

HDPEHigh Density Poly-ethylen – polietylen o wysokiej gęstości

MSFMulti-Stage Flash Di-stillation – destylacja wielostopniowa

NFCNon From Concentra-te – nie z koncentratu

PETPolyethylen Tereph-thalate – popularne tworzywo PET

PFDProduct Flow Dia-gram – p rzep ł y w surowca i produktu

P&IDPiping & Instrumenta-tion Diagram – sche-mat technologiczno- pomiarowy

PPPolypropylene – polipropylen

PSPolystyrene – polistyren

ROReverse Osmosis – odwrócona osmoza

mlec z a r s t w o


mlek smakowych, laban oraz jogurtów

pitnych. Pojemność tych opakowań

najczęściej waha się od 0,2L do 1L.

O p a k o w a n i a z t w o r z y w sztucznych typu PET i HDPE, któ-

re wykorzystuje się do pakowania

mleka spożywczego świeżego, mlek

smakowych, wody stołowej, wody

smakowej. Pojemności tych opakowań

jest najczęściej w zakresie od 0,2L do

1,5L a w przypadku wody stołowej

może dochodzić nawet do maksymalnej

pojemności 5L. W przypadku mleka

bardzo popularne są opakowania tak

zwane rodzinne o pojemności 1,5 i 2L

a nawet jednego galona angielskiego

w wersji kanistra,wykonanego z HDPE.

Opakowania z tworzyw sztucz-nych typu PP, PS, są wykorzystywane

do pakowania jogurtu typu labneh

i gęstego. Waga sprzedawanych tam

jogurtów jest najczęściej w zakresie od

180 gr do 380 gr.

Dalej opakowania jednostkowe

pakowane są w opakowania zbiorcze

typu zgrzewka i potem paletyzowane.

Rysunek1. przedstawia schematycz-

nie technologie produkcyjne dostępne w

standardowym zakładzie mleczarskim

z regionu Zatoki Perskiej. Tak przed-

stawione schematycznie technologie

produkcji są w formacie diagramu

przepływu surowców i produktów PFD

(ang. Product Flow Diagram), który

może być dalej pomocny w budowie

szczegółowego schematu technolo-

giczno- pomiarowego typu P&ID (ang.

Piping & Instrumentation Diagram).

Warto zapamiętać i rozważyć wprowadzenie tych produktów na polski rynek

Okazuje się, że produkcję mle-

czarską można prowadzić w bardzo

trudnych warunkach klimatycznych,

niekorzystnych dla produkcji mleka.

Prowadzenie takiej produkcji jest

kwestią rachunku ekonomicznego, jej

organizacji i zastosowanych technologii.

Przybliżając polskiemu producentowi

artykułów mleczarskich technologię

produkcji napojów mlecznych i innych

z krajów Zatoki Perskiej warto zasygna-

lizować następujące wnioski:

• Na polskim rynku mogłyby się

znaleźć produkty biorące swój

początek w krajach Zatoki Perskiej

takie jak laban, labneh czy ayran.

Szczególne godne polecenia są te z

dodatkami mięty i ziół orientalnych.

Produkty te mogą być bardzo cie-

kawą propozycją w okresie letnim,

dając klientowi zdrowe orzeźwienie.

Jest oczywistym, że wersja laban

z dodatkiem naturalnych soków

owocowych będzie ciekawą ofertą

dla dzieci i młodzieży szkolnej.

Może ona z powodzeniem zastąpić

niezdrowe napoje słodzone.

• Warto rozważyć też wprowadze-

nie mleka smakowego o różnych

ciekawszych smakach , jak np.

smak orientalnych ziół, różany, czy

popularny tam jabłkowy.

• Wspierając rozwój polskich rodzin

można rozważyć wprowadzenie

mleka spożywczego w większych

opakowaniach na przykład typu

kanister.

• Mając na uwadze poszerzenie

oferty rynkowej w postaci ekonomii

zakresu (ang. economy of scope)

można również polecić nasze-

mu przemysłowi mleczarskiemu

wprowadzenie w sektora premium

wysokiej jakości pasteryzowanych

soków owocowych, produkowanych

na bazie nieskoncentrowanych ale

tylko mrożonych soków owocowych

NFC (ang. Non From Concentrate).

Żyjąc w wieku globalnej ekonomii,

dotyczącej również przemysłu spożyw-

czego warto jest przedstawiać koncepcję

produktów z krajów odległych kulturowo.

Mogą one być inspiracją dla polskich pro-

ducentów sektora produkcji mleczarskiej

oraz sektora produkcji napojowej.

Literatura[1] Al Ain Dairy: http://www.alaindairy.

com/en/Pages/contactus.aspx, z dnia 22 grudnia 2013r.

[2] Almarai: http://almarai.com/en/, z dnia 22 grudnia 2013r.

[3] Baillargeon G, Innovation for desalina-tion: Reverse osmosis over multistage flash distillation, http://www.pitt.edu/~gmb44/writingassignment3pfd.pdf, z dnia 24 listiopada 2013r.

[4] Dairy industry works toward self-suffi-ciency, http://www.saudiembassy.net/files/PDF/Publications/Magazine/1997--Spring/dairy.htm, z dnia 06 stycznia 2014r.

[5] Dairy Processing Handbook, Tetra Pak Processing Systems AB, second revised sedition, Lund 2003.

[6] http://ga.water.usgs.gov/edu/drinkse-awater.html, z dnia 22 grudnia 2013r.

[7] Maryniak L., Metoda odwróconej osmozy do uzdatniania wody do produkcji napojów bezalkoholowych. Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny, PFiOW 5/96

[8] Massive milk production from Middle East desert, http://www.abc.net.au/news/2013-09-23/wach-deser t-da-iries/4975082, z dnia 06 stycznia 2014r.

[9] Zander L., Zander Z., Baktofugacja http://www.uwm.edu.pl/kiap/dydaktyka/Baktofugacja.pdf z dnia 04 grudnia 2013r.

Fot. 4. Mleko świeże wielbłądzie w butelce PET

foto

: arc

hiw

um a

utor

a


Sery i twarogi od 2006 roku są

najważniejszą pozycją polskiego

eksportu mleczarskiego (wcześniej

było to mleko w proszku), a ich udział

w strukturze wartości wywozu artykułów

mleczarskich z naszego kraju w latach

2003 – 2012 kształtował się na poziomie

od 31% (w 2005 r.) do 38,85% (w 2012 r.).

W ubiegłym roku wyeksportowano

177,1 tys. ton tych przetworów, czyli

o 16,6% więcej niż rok wcześniej.

Ponadto odnotowano 13% wzrost

wartości eksportu, która osiągnęła

rekordowy poziom 550,4 mln EUR.

Warto przy tym dodać, że od momentu

wejścia do Unii eksport przetworów

mlecznych, w tym serów przeżywa

nieustanny wzrost - dynamika osłabła

dopiero w 2008 r., a rok 2009 przyniósł

gorsze wyniki sprzedaży wskutek

ogólnoświatowej dekoniunktury (po

całym roku wywóz zmalał wartościowo

o ok. ¼). Od 2010 roku ponownie

obserwowane jest jednak ożywienie

zagranicznego handlu ar tykułami

Adam Bugała

Starszy specjalista ds. rynku mleka i przetworów mlecznych FAMMU FAPA

w latach 2003-2012

Polska jest piątym co do wielkości produkcji serów państwem członkowskim Unii Europejskiej. W ciągu pierwszych 6 miesięcy 2013 roku (Dane KE) w naszym kraju wytworzono 368,6 tys. ton tych produktów mleczarskich, co stanowi ponad 8,6% całkowitej produkcji serów w UE szacowanej w tym okresie na niespełna 4,28 mln ton. Ponadto Polska plasuje się także w pierwszej piątce eksporterów serów z Unii Europejskiej i w pierwszym półroczu 2013 roku z Polski poza granice UE wywieziono 31,6 tys. ton serów. Stanowi to ponad 8,1% całego unijnego eksportu tego rodzaju produktów.

Produkcja serów w UE w pierwszej połowie lat 2012 i 2013 (tys. ton)

Polski handel zagraniczny serami

mleczarskimi (w tym serami). Na uwagę

zasługuje wzrost wartości wywozu,

jaki nastąpił na przestrzeni lat 2003,

2012. W porównaniu do 2003 roku,

w rekordowym 2012 r. uzyskano ponad

czteroipółkrotnie większe wpływy

(550,4 mln EUR). Oprócz dynamicz-

nie zwiększającego się wolumenu

oku obliczana jako stosunek wywozu

w ujęciu wartościowym (EUR) do eks-

portu w ujęciu ilościowym (kg), jednost-

kowa wartość eksportowanych z Polski

serów utrzymywała się na poziomie

1,19 EUR/kg, natomiast w rekordowym

pod tym względem 2011 roku było to

już 2,57 EUR/kg (w 2012 r. odnotowano

niewielki spadek do 2,43 EUR/kg).

Najważniejszym rodzajem eksporto-

wanych serów w całym analizowanym

okresie (2003-2012) były sery dojrze-

wające. W 2012 roku poza granice

naszego kraju wywieziono ponad

88 tys. ton tych produktów mleczarskich

za łączną wartość 301,5 mln EUR. Było

to ponad trzykrotną zwyżką (w ujęciu

wartościowym) względem 2003 roku,

kiedy to wywieziono 36,8 tys. ton serów

dojrzewających za 90,08 mln EUR.

Co ciekawe w analizowanym okresie

obserwowany jest spadek znaczenia ich

wartości w strukturze eksportu serów

z Polski (z 77% w 2003 roku do 55%

w 2012 roku) na rzecz serów świeżych

i twarogów (20% w 2012 r.) oraz serów

topionych (23% w 2012 r.). Warto przy

tym dodać, że najdynamiczniejszy

wzrost w wartości wywozu tych ostat-

nich grup serów obserwowany był

w latach 2004-2007, a przed akcesją

mlec z a r s t w o


r apo r t

Struktura towarowa polskiego eksportu mleczarskiego w 2012 r.

Polski handel zagraniczny serami i twarogami od 2003 r. (mln EUR)

Polski do UE ich eksport był znikomy.

W ubiegłym roku odnotowano 21%

wzrost wartości eksportu (w skali

roku, do 121 mln EUR), stanowiących

obecnie drugą istotną kategorię -

serów topionych. Słabsze wyniki

odnotowano w wywozie serów świe-

żych i twarogów, których wartość

zmniejszyła się o 3% do 110,1 mln

EUR. Tak jak w 2003 roku, obecnie

najmniej znaczącą rolę w wywozie se-

rów z Polski odgrywają pozostałe typy

serów (z przerostami błękitnej pleśni

oraz tarte lub proszkowane).

Podobnie jak w przypadku pozostałych

artykułów mleczarskich po przystąpieniu

Polski do Unii, państwa Wspólnoty stały

się głównymi odbiorcami polskich se-

rów. Wynikało to z łatwego dostępu do

Jednolitego Rynku w ramach tzw. handlu

wewnątrzwspólnotowego. Czynnikiem

pobudzającym wywóz do państw UE

były panujące tam wyższe ceny. O ile

jeszcze w 2003 r. eksport serów i twarogów

z Polski do ówczesnej UE-15 wynosił

64 mln EUR, co stanowiło 54% łącznej

wartości wywozu tych artykułów mle-

czarskich, o tyle już w 2004 roku wartość

wzrosła blisko dwukrotnie do 133 mln

EUR, a udział UE wyniósł 70%. Kolejne

lata to dalszy wzrost eksportu i udziału

państw Wspólnoty do 82% w 2008 roku.

Z biegiem czasu rynki krajów trzecich

(spoza Wspólnoty) wyraźnie traciły zatem

znaczenie jako miejsca przeznaczenia

serów z Polski. Tendencja ta odwróciła

się w 2009 roku. Odnotowano wtedy nie-

wielki wzrost znaczenia państw spoza UE

w strukturze polskiego eksportu serów do

niemal 23%, między innymi przez znaczny

wzrost wywozu do Rosji, Arabii Saudyjskiej

i na Ukrainę. W 2012 roku udział krajów Unii

Europejskiej w eksporcie serów i twarogów

wyniósł 72,5% (w ujęciu wartościowym).

reklama

Porównując eksport do UE-27 w roku 2012 z wywozem do państw

Piętnastki w roku 2003 widać, że jego wartość zwiększyła się niemal

sześciokrotnie. Tempo wzrostu wywozu do państw UE było zatem

znacznie wyższe niż ogólna dynamika eksportu serów.

Najważniejszym rynkiem zbytu dla polskich serów od wielu lat

są Czechy. Przed akcesją ich udział w wartości wywozu wynosił

ok. 18%, w 2012 roku było to 15,5%. Obserwując geograficzną

strukturę wywozu serów z Polski poza pozycją lidera, zauważalne

są dosyć znaczące zmiany. Jeszcze w 2003 roku drugim pod

względem wartości odbieranych z Polski serów krajem była Arabia

Saudyjska (14,2 mln EUR co stanowiło 12% ogółu eksportowanych

w tym okresie serów), a trzecie miejsce w tej kategorii należało

do USA (12,3 mln EUR; 10%). Obecnie w czołówce odbiorców

serów z Polski oprócz Czech odnajdziemy Niemcy, Rosję i Włochy.

Warto dodać, że państwa te na szczycie tabeli głównych kierunków

wywozu serów z Polski utrzymują się od 2004 roku. Taka zmiana

w strukturze geograficznej związana była z akcesją Polski do

UE i wspomnianym już łatwym dostępem do Jednolitego Rynku

w ramach handlu wewnątrzwspólno¬towego.

W polskim imporcie mleczarskim sery i twarogi od lat pozostają najważniejszą grupą towarową

Znaczenie przywozu wciąż pozostaje jednak niewielkie na tle

polskiego rynku wewnętrznego (konsumpcja serów przekracza

420 tys. ton rocznie).

W latach 2003-2012 udział serów w strukturze wartości

przywozu nabiału do Polski kształtował się na poziomie od 35,6%

(w 2012 r.) do 45% (w 2005 r.) W ubiegłym roku sprowadzono

58,8 tys. ton tych produktów za 168,7 mln EUR. Wartość importu była

zatem ok. dziewięciokrotnie wyższa niż w 2003 roku. Podobnie jak

w przypadku przywozu, od momentu wejścia do Unii obserwowany

jest dynamiczny wzrost wartości importowanych do Polski serów.

Tak jak w eksporcie najważniejszym rodzajem przywożonych

serów w całym analizowanym okresie (2003-2012) były sery

dojrzewające. Ich udział w strukturze przywozu serów do Polski

w 2003 roku wynosił 54%, natomiast w 2012 r. było to 59%.

Wartość sprowadzonych w 2012 roku serów z tej podgrupy

osiągnęła poziom 99 mln EUR i była dziesięciokrotnie wyższa niż

w 2003 roku. Drugą istotną kategorią w polskim imporcie „serowym”

są obecnie sery świeże i twarogi (niespełna 51 mln EUR w 2012 r.

wobec 3,3 mln EUR w 2003 r.). Największy wzrost ich znaczenia

nastąpił w 2008 roku, kiedy ich wartość (26,89 mln EUR) stanowiła

26% wartości ogółu importowanych do Polski serów (obecnie jest

to 30%). Pozostałe kategorie serów odgrywają mniejsze znaczenie.

Importowane do Polski sery pochodzą przede wszystkim

z krajów Unii Europejskiej. W 2003 roku 88% przywożonych do

Struktura wartości eksportu serów z Polski (mln EUR)

Eksport serów z Polski do UE i w pozostałych kierunkach (mln EUR)

Struktura towarowa polskiego importu mleczarskiego w 2012 r.

mlec z a r s t w o


r apo r t

polski serów (w ujęciu wartościowym) pochodziło ze Wspólnoty.

W 2004 roku udział UE w strukturze przywozu tych produktów

wzrósł do 95%, a w ostatnich latach kształtuje się na poziomie

przewyższającym 99,5% (99,71% w 2012 roku). Najważniejszym,

czy wręcz dominującym partnerem są (tak w 2003 r. jak i obecnie)

są Niemcy, skąd sprowadzamy obecnie około połowy wszystkich

serów z zagranicy (31% w 2003 roku). Istotnymi partnerami w

Struktura wartości importu serów z Polski (mln EUR)

Import serów do Polski z UE i z pozostałych kierunków (mln EUR)

całym analizowanym okresie są również Dania i Włochy. Jak już

wspomniano od czasu akcesji polski do UE udział dostawców spoza

UE w polskim imporcie serów jest znikomy, warto jednak dodać, że

w 2003 roku pewne ilości serów importowaliśmy z państw Oceanii:

Australii i Nowej Zelandii. Pochodziło stamtąd odpowiednio 2,1%

i 1,8% ogółu przywożonych w tym okresie do Polski serów.

reklama

Zmiany produkcyjności krów objętych programem Zdrowa Krowa

Arkadiusz Cyman

mlec z a r s t w o


z d r o w a k r o w a

Największą poprawę zanotowano

w statystykach wydajności krów

mlecznych. Przec iętna war tość

zwiększyła się o 1922 kg i osiągnęła

ponad 8900 kg. Poziom ten zdecydo-

wanie przewyższa średnią wydajność

krów objętych oceną użytkowości

mlecznej.

Zmiany produkcyjności krów objętych programem Zdrowa Krowa

Co równie ważne, wzrost wy-

p racowano p r zy jednoczesnym

utrzymaniu parametrów surowca i

zawartości składników odżywczych.

Dzięki wytężonej pracy ekspertów

Spomleku, w 2012 roku Spółdzielnia

uzyskała wiele litrów wysokiej jakości

mleka. Uczestnicy konferencji zgodnie

stwierdzili, że dużym sukcesem jest,

przy tak istotnych wzrostach wydajno-

ści, utrzymanie korzystnej zawartości

białka w badanym mleku – wynosi

ona 3,46 proc. Przeciętna zawartość

tłuszczu kształtowała się na poziomie

4,28 proc.

Wyniki programu wskazują, że udział

był dla rolników opłacalny. Pomimo nie

zawsze korzystnych warunków ze-

wnętrznych, sytuacja ekonomiczna ba-

danej grupy gospodarstw poprawiła się

– wskaźnik opłacalności produkcji

wzrósł z 108 proc. do 116 proc.

Przyczyniły się do tego zarówno

wzrost wydajności, jak i atrakcyjne

stawki wypłacane przez Spomlek,

które znacząco przewyższają średnia

krajową. W roku 2012 uśredniona

cena litra mleka wynosiła od 1,22 zł do

1,42 zł przy kosztach jednostkowych

1,18 zł do 1,27 zł. Znaczenie dla do-

Konferencją w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego podsumowano kolejny rok trwania programu Zdrowa Krowa. Za największe sukcesy uznano poprawę sytuacji ekonomicznej badanych gospodarstw, a także zwiększenie wydajności krów przy jednoczesnym zachowaniu korzystnych parametrów mleka. Organizator programu – Spółdzielcza Mleczarnia Spomlek z Radzynia Podlaskiego oczekuje, że najbliższy rok przyniesie kolejne konsekwentne wzrosty.

– z korzyścią dla hodowców i zwierzątZdrowa Krowa


chodów gospodarstw ma również fakt,

że zmniejszeniu uległ udział krów

brakowanych z powodu jałowości.

– Z ekonomicznego punktu widzenia

oczywiście niezwykle ważne są statystyki

ilości i jakości mleka, ale tak napraw-

dę najbardziej cieszy nas poprawa

opłacalności produkcji. To dowód na

to, że w stadach polskich rolników,

także tych nieuczestniczących w naszym

programie, tkwią jeszcze spore rezerwy.

Oczywiście, ich uruchomienie wymaga

wysiłku i wiedzy, w czym staramy się

nieustannie pomagać naszym dostaw-

com – powiedziała Monika Grzeszuk,

koordynator programu Zdrowa Krowa

w SM Spomlek.

M oż l iwoś ć w y p ro d ukowa n ia

większej ilości mleka bez koniecz-

ności rozbudowy stada do dobra

wiadomość w kontekście zniesie-

nia kwot w 2015 r. Wielu rolników

obawia się bowiem, że nie będą

w stanie sprostać konieczności zakupu

nowych sztuk, co pozwoliłoby im

utrzymać dochody przy spodziewanych

za rok obniżkach cen w skupie.

– Odgórny system limitowania

produkcji działał w pewnym stop-

niu demobilizująco na producentów

i przetwórców. Zniesienie kwot dla wielu

z nich może być impulsem do rozwoju,

a jak pokazują wyniki programu Zdrowa

Krowa, są ku temu różne możliwości.

Nie będziemy zatem zaskoczeni, jeśli

inne spółdzielnie pójdą w nasze ślady

i zintensyfikują swoją współpracę z ho-

dowcami. To równie dobre rozwiązanie

jak pozyskiwanie nowych dostawców

– podkreślił Edward Bajko, prezes

zarządu SM Spomlek.

Zdrowa Krowa jest programem skie-

rowanym do hodowców bydła mleczne-

go. Jego głównym założeniem jest po-

prawa stanu zdrowia bydła mlecznego

i ekonomiki produkcji, podnoszenie kwa-

lifikacji rolników oraz upowszechnianie

najnowszych osiągnięć naukowych

w z a k r e s i e p r o d u k c j i m l e k a .

B e z p o ś r e d n i o a k c j ą o b j ę t y c h

jest obecnie ponad 3 200 krów

z 26 gospodarstw. Pomysłodawca

i sponsor akcji – Spółdzielcza Mleczarnia

Spomlek z Radzynia Podlaskiego wspie-

rana jest naukowo przez Instytut Wete-

rynaryjny Państwowy Instytut Badawczy

z Puław oraz Szkołę Główną Gospo-

darstwa Wiejskiego w Warszawie,

a partnerem jest również Polska Fede-

racja Hodowców Bydła i Producentów

Mleka. W ramach projektu, w 2013

roku przeprowadzono m.in.: ponad

100 wizyt doradców żywieniowych

z Polskiej Federacji Hodowców Bydła

i Producentów Mleka, analizy ekono-

miczne we wszystkich gospodarstwach

grupy warsztatowej, usługę doradczą

w ramach programu do kojarzeń DOKO,

a także badanie - do końca roku

planowane jest przebadanie blisko 1000

sztuk bydła. Jednym z celów programu

na kolejne 12 miesięcy jest powołanie

nowych grup warsztatowych w rejonie

Radzynia Podlaskiego oraz Chojnic.

* * *Spółdzielcza Mleczarnia Spomlek z Radzy-

nia Podlaskiego jest jednym z największych polskich producentów sera żółtego. W 2012 r. wyprodukowała blisko 17 000 ton serów typu holenderskiego i szwajcarskiego. Ponad 1/4 wyprodukowanych przez Spomlek serów znajduje odbiorców poza granicami Polski. Szczególnie silną pozycją Spółdzielnia cieszy się na rynku rosyjskim, dokąd eksportuje ponad 20 proc. produkcji. Firma jest jedno-cześnie jednym z filarów eksportu polskiego mleczarstwa do Rosji.

Spółdzielnia znana jest przede wszystkim jako producent specjalizujący się w wytwa-rzaniu serów szlachetnych, wprowadzający na polski rynek nowe gatunki. Jako pierwsza w Polsce zaoferowała ser z oczkami (Radamer) oraz ser długodojrzewający (Bursztyn). Oprócz kilku gatunków serów żółtych, produkuje m.in. artykuły proszkowane (mleko, maślanka i serwatka), masło. Są one wytwarzane w czterech lokalizacjach: w głównym zakła-dzie produkcyjnym w Radzyniu Podlaskim oraz w oddziałach w Parczewie, Chojnicach i Młynarach (okolice Elbląga).

SM Spomlek to ponad 100 lat tradycji spółdzielczości na ziemiach Polesia. Obec-nie należy do ponad 1700 udziałowców, wśród których ponad 1200 osób to rolnicy indywidualni - dostawcy, a ponad 500 to pracownicy spółdzielni. Celem spółdzielni jest zarówno osiąganie optymalnych wyników finansowych, jak i zapewnienie możliwie najwyższych stawek za mleko o jak najwyższej jakości. Rocznie przerabia ponad 220 mln litrów mleka krowiego.

I m p o n u j ą c y j e s t w z r o s t wa r-

to ś c i w y wozu . W p o r ów n a n i u

d o 20 0 3 r o ku , w re ko r d ow y m

2012 r. uzyskano ponad czterokrotnie

większe wpływy (1,417 mld EUR).

Po przystąpieniu Polski do Unii,

państwa Wspólnoty stały się głów-

nymi odbiorcami polskiego nabiału.

Wynikało to z łatwego dostępu do

Jednolitego Rynku w ramach tzw.

handlu wewnątrzwspólno towego.

Czynnikiem pobudzającym wywóz do

państw UE były panujące tam wyższe

ceny. O ile jeszcze w 2003 r. eksport

produktów mlecznych z Polski do ów-

czesnej UE-15 wynosił 132 mln EUR, co

stanowiło 41% łącznej wartości wywozu

mleczarskiego, o tyle już w 2004 roku

wartość wzrosła blisko trzykrotnie do

387 mln EUR, a udział UE wyniósł 69%.

Kolejne lata to dalszy wzrost eksportu

i udziału państw Wspólnoty do 82%

w 2009 roku. Z biegiem czasu rynki

krajów trzecich (spoza Wspólnoty)

wyraźnie traciły zatem znaczenie jako

miejsca przeznaczenia produktów

mlecznych z Polski, co obrazuje po-

wyższy wykres. Tendencja ta odwróciła

się w 2010 roku. Odnotowano wtedy

niewielki wzrost znaczenia państw

spoza UE w strukturze polskiego

eksportu mleczarskiego do niemal

23%, głównie przez znaczny wzrost

wywozu przetworów mlecznych do

Rosji i zwyżkę wywozu OMP do Algierii

i innych państw arabskich. W 2012

roku udział krajów Unii Europejskiej

w eksporcie mleczarskim wyniósł 72,5%

(w ujęciu wartościowym).

Porównując ekspor t do UE-27

w roku 2012 z wywozem do państw

Piętnastki w roku 2003 widać, że jego

wartość zwiększyła się aż 7,7 razy. Tem-

po wzrostu wywozu do państw UE było

blisko dwukrotnie szybsze niż ogólna

dynamika eksportu. Inne kierunki stały

się siłą rzeczy drugorzędne, chociaż

należy podkreślić istotną rolę niektórych

państw arabskich jako odbiorców

polskich produktów mlecznych. Do

2003 r. włącznie głównym partnerem

była bowiem Algieria.

Najważniejszym rynkiem zbytu

dla polskich produktów mleczarskich

są Niemcy. Przed akcesją ich udział

w wartości wywozu wynosił tylko 8 i był

mniejszy niż np. Holandii, jednak potem

eksport zwiększał się ponadprzeciętnie.

W 2004 r. Niemcy uzyskały 20% udział w

wartości polskiego wywozu mleczarskie-

go, obecnie trafia tam około ¼ wartości

całego polskiego eksportu mleczarskie-

go, a w 2012 roku wartość wywozu

Polska jest znaczącym eksporterem netto produktów mlecznych, sprzedając za granicę ekwiwalent ok. 1/5 produkcji i ¼ kwoty dostaw mleka. Od momentu wejścia do Unii eksport przeżywa nieustanny wzrost - dynamika osłabła dopiero w 2008 r., a rok 2009 przyniósł gorsze wyniki sprzedaży wskutek ogólnoświatowej dekoniunktury (po całym roku wywóz zmalał wartościowo o ¼). Od 2010 roku ponownie obserwowane jest ożywienie zagranicznego handlu artykułami mleczarskimi. Podstawowymi produktami wywozu są sery i twarogi, mleko w proszku (zwłaszcza odłuszczone) oraz płynne mleko i śmietana; rozwój tego ostatniego segmentu był po przystąpieniu do UE najbardziej dynamiczny. Import jest niewielki i nie ma specjalnego wpływu na rynek.

Polski handel zagraniczny artykułami mleczarskimi w latach 2003-2012

Polski handel zagraniczny artykułami mleczarskimi, w mln EUR

Adam Bugała


mlec z a r s t w o


r apo r t

w tym kierunku była ponad ośmiokrotnie

większa niż w 2003. Inni istotni partnerzy

to Czechy, Włochy i Holandia.

Niewielki przywóz spoza UE wciąż maleje

W 2003 roku 82% wartości importo-

wanych do polski produktów mleczar-

skich pochodziło z UE (przy wartości

41 mln EUR), w 2012 roku ich udział

w strukturze polskiego importu mleczar-

skiego wynosił już 99,7% (przy wartości

472,04 mln EUR). Najważniejszym,

czy wręcz dominującym partnerem

są (tak jak w eksporcie) Niemcy, skąd

kupujemy około połowy wszystkich

artykułów mle czarskich z zagranicy.

Mniej istotni partnerzy to Holandia,

Litwa i Francja. Dostawcami niewiel-

kich ilości produktów mleczarskich

spoza UE są głównie światowi potentaci

z Oceanii (Nowa Zelandia, Australia),

a ostatnio także Szwajcaria, skąd

importujemy głównie lody. Wcześniej

artykułami o relatywnie największej

roli w imporcie spoza UE były mleko

w proszku i masło. Należy podkreślić,

że import mleczarski nie ma specjal-

nego znaczenia dla rynku krajowego,

a w wymianie z zagranicą notuje się

stale dużą nadwyżkę handlową.

W strukturze towarowej handlu mleczarskiego

Zarówno w eksporcie, jak i impor-

cie najważniejszą pozycją pozostają

sery i twarogi, a ich udział w wartości

wymiany wynosi w ostatnich latach

33-40%. Drugą istotną kategorią jest

mleko w proszku, przede wszyst-

kim odtłuszczone jego rola maleje

w eksporcie, a rośnie w przywozie

z UE. Mleko w proszku i serwat-

ka to towary, gdzie udział państw

UE jako odbiorców jest relatywnie

mniejszy (na ogół 50-70% łącznej

war tości wywozu przy 80-100%

w przypadku innych typów nabiału). Nie-

bywały wzrost odnotowano natomiast

w odniesieniu do wywozu płynnego

mleka czy – zwłaszcza – śmietany.

Sprzedaż tego towaru przed 2004 r.

praktycznie nie istniała, natomiast

po przystąpieniu do UE doszło do

ogromnego wzrostu. Od 2005 r. płynne

mleko i śmietana przynoszą 12-15%

wpływów z eksportu mleczarskiego na

Jednolity Rynek (13,1% w 2012 roku).

Rośnie znaczenie eksportu jogurtów,

kefirów itp. wyrobów, a mniej istotny

jest wywóz masła. Wzrasta również

przywóz i rola jogurtów i deserów.

Polski handel mleczarski od 2003 r. (mln EUR)

Eksport mleczarski do UE i w pozostałych kierunkach (mln EUR)

Import mleczarski z UE i z pozostałych kierunków (mln EUR)

Struktura towarowa wywozu mleczarskiego w latach 2003-2012 (mln EUR)


foto

: chr

omas

tock

mlec z a r s t w o

28 1 / 2 0 14

ak tua lnośc i

foto

: arc

hiw

um a

utor

a

Bactoforce Poland Sp. z o.o.

Al. Marszałka Józefa Piłsudskiego 186 05-270 MARKI

Tel/fax: +48 22 674 14 64

Tel.kom.: +48 796 260 910

[email protected] www.bactoforce.com

Firma Bactoforce oferuje niezależne

inspekcje nowych linii procesowych

i poszczególnych urządzeń przed

odbiorem, w przypadku problemów

jakościowych oraz profilaktyczne

przeglądy w przemyśle spożywczym,

biochemicznym i farmaceutycznym:

• HigieneSafeGeneralne przeglądy instalacji

pod kątem wykrywania zagrożeń

mikrobiologicznych, wad i higieny

w liniach produkcyjnych.

• TankSafe Inspekcje zbiorników procesowych,

aseptycznych, tankosilosów, kotłów

i wanien serowarskich, suszarni rozpy-

łowych, cystern pod kątem wykrywania

mikropęknięć, weryfikacja procesów CIP.

Piotr Augustyniak Country Manager

Bactoforce Polandzaprasza do współpracy

• PastSafe Przeglądy wymienników ciepła bez

konieczności ich rozbierania pod kątem

zakażeń krzyżowych, pomiar czasów

ogrzewania w procesach pasteryzacji i UHT.

• PipeSafe Wideo-endoskopowe przeglądy

rurociągów i miejsc niedostępnych

(nieprawidłowe spawy i inne wady lub

zagrożenia).

• Troubleshooting Szybka lokalizacja problemów

w instalacjach w sytuacjach kryzyso-

wych (24-godzinny serwis).

Nasze atuty:• Innowacyjne metody badań

• Doświadczeni eksperci

• Profesjonalny sprzęt diagnostyczny

• System rapor towania R-Force

dokumentacja online.

Specjalistyczny sprzęt i 24-godzinny serwis gwarantują szybkie rozwiązanie problemów jakościowych

Niewykryte mikropęknięcia niewidoczne gołym okiem stanowią poważne zagrożenie mikrobiologiczne

artykuł sponsorowany

Ludzie najbardziej lubią w kuchni jeść. Jeśli jednak chodzi o sprzęty kuchenne, to największym sentymentem darzą kuchenny stół oraz dobre noże. Kuchnia kojarzy się z zapachami, poranną kawą, gorącą zupą i trudno sobie ją wyobrazić bez pieca czy wspomnianego już stołu. To znamienne, że właśnie stół bywa dla nas równocześnie ulubionym i niezbędnym sprzętem kuchennym. Tym bardziej zatem warto zainteresować się wystawą „Przy kuchennym stole – wnętrza i smaki kuchni śląskiej”, która 15 listopada 2013 roku zostanie otwarta w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.

Współczesne korzystanie z kuchni różni się od tego z końca XIX

lub początku XX wieku. Jednak jej postrzeganie w pewnym sensie jest wciąż takie samo. Około 150 lat temu dom, stanowiący ramy przestrzenne życia rodzinnego, urządzany był według obowiązującej w danej okolicy tradycji oraz według ówczesnej mody, co poniekąd sprawdza się i dziś. Jednak przez wiele wieków nie wprowadzano zasadniczych zmian w wystroju. Róż-nice głównie polegały na wielkości

domu i ilości pomieszczeń, natomiast w mniejszym stopniu dotyczyły wyposażenia i rozmieszczenia sprzętów. Wypływały z ukształtowania terenu oraz zamożności właścicieli. We wnętrzach dwuizbowych, izba spełniała funkcję gospodarczą, mieszkalną, kulturową i towarzysko--reprezentacyjną. W izbie kuchennej przebywało się najwięcej. Przez lata kuchnia była sercem śląskiego domu. Miejscem, w którym nie tylko przygotowywało i spożywało się posiłki, w niej skupiało się całe życie rodzinne i sąsiedzkie. Tutaj domownicy spali, myli się, dzieci się uczyły, dziadkowie snuli opowieści przy ciepłym piecu, kobiety darły pierze. Z biegiem lat zmieniał się wystrój kuchni, a wiele dawnych sprzętów utraciło swoją pierwotną funkcję. Rodzina jednak nadal spotykała się i wciąż się spotyka podczas posiłku przy kuchennym stole.

Ekspozycję wieńczy kuchnia nowoczesna, która zaprojektowana i przygotowana została przez IKEA. Choć przez lata to pomieszczenie tak bardzo się zmieniało, to przecież nadal jest ono sercem każdego domu i synonimem ogniska domowego. Dzięki współpracy Muzeum Górnośląskiego i IKEA Katowice na wystawie znalazła się właśnie kuchnia współczesna – nowoczesna, ciepła i funkcjonalna. W tym wydaniu jest ona znana i bliska niemal każdemu z nas, stąd tak dobrze uzupełnia ekspozycję. Jak przed laty, tak i dziś, wciąż chętnie siadamy na nowych stołkach, a wśród kolorowych akcesoriów rozmawiamy czy wspólnie gotujemy rolade, kluski ślonskie i modro kapusta.

Anna Grabińska-Szczęśniak

P r z y k u c h e n n y m s t o l e – wnętrza i smaki kuchni śląskiej

fotorelacja z jubileuszu 15 lecia firmy


foto

: APB

Uroczyste obchody XV lecia firmy CSK w Polsce na długo pozostaną w pamięci. Liczne grono zaproszonych Gości, Klientów

i Współpracowników, gratulacje, prezenty, wzruszające chwile.

No i wspomnienia. Trudnych początków na raczkującym polskim rynku a później kolejnych spektakularnych sukcesów.

Troszkę historii1905 Powstanie spółdzielczej firmy CSK1975 Początek sprzedaży koncentratów bakteryjnych Nizostar1982 Wybudowanie nowego zakładu w Ede1996 Powstanie CSK food enrichment b.v. [Ltd] i scalenie produkcji NIZOSTAR 1998 Utworzenie biura doradczo-technologicznego w Polsce 2002 Nowe produkty o nazwie CesKa©

2003 Wybudowanie w Toruniu komory niskich temperatur –550C2005 Uzyskanie z rąk Królowej Holandii tytułu „Firmy Królewskiej”

Oferta firmyKoncentraty bakteryjne

dla przemysłu mleczarskiego Podpuszczka naturalna KALASE

Koagulant mikrobiologiczny MILASEBarwniki: Annato, B-karotenPolioctany winylu i parafiny

Dodatki do masła produkowanego metodą NIZOCaCl2 , Saletra, Lizozym (Afilact),

MarkeryStabilizatory

mlec z a r s t w o


f o t o r e l ac j afo

to: A

PB

Troszkę historii1905 Powstanie spółdzielczej firmy CSK1975 Początek sprzedaży koncentratów bakteryjnych Nizostar1982 Wybudowanie nowego zakładu w Ede1996 Powstanie CSK food enrichment b.v. [Ltd] i scalenie produkcji NIZOSTAR 1998 Utworzenie biura doradczo-technologicznego w Polsce 2002 Nowe produkty o nazwie CesKa©

2003 Wybudowanie w Toruniu komory niskich temperatur –550C2005 Uzyskanie z rąk Królowej Holandii tytułu „Firmy Królewskiej”

Troszkę historii o CSK Poland1998 rejestracja firmy, wrzesień , Ostaszewo1999 początek działalności eksportowej2000 przeniesienie firmy do Torunia na ul. Marii Panny 132002 nowa lokalizacja – ul. Polna 212003 nowa komora niskich temperatur –550C2006 zakup nowego obiektu przy ul. Polnej 140 A2007 przeniesienie biura i magazynów na Polną 1402008 obchody 10 lecia firmy

Roczny obrót firmy 33 000 000€


Przed akcesją w 2003 roku wartość

przywozu kształtowała się na poziomie

621,1 mln EUR, w 2004 roku odnotowano

19,1% wzrost do wartości 739,7 mln EUR,

w kolejnych latach import używek stale

się powiększał i w 2012 roku osiągnął

wartość ponad trzykrotnie wyższą niż

w 2003 roku (2064,33 mln EUR). Po wej-

ściu Polski do Unii jeszcze dynamiczniej

wzrastała wartość eksportu używek, co w

efekcie przełożyło się na poprawę salda

z wymiany handlowej tej grupy produktów

i osiąganie dodatniego bilansu z wymiany

handlowej od 2009 roku. W 2003 roku

z Polski za granicę wywieziono używki

o łącznej wartości 285,6 mln EUR,

w 2004 roku wartość ta wzrosła o 44,8%,

a w 2005 roku odnotowano rekordową

(+53%) zwyżkę w skali roku. W kolej-

nych latach wartość wywozu cały czas

wzrastała w tempie ok. 30% rocznie.

Mniej dynamiczny wzrost odnotowano

w ostatnich trzech latach (kolejno +12,8%

w 2010 r., +16,5% w 2011 r. i +9,2%

w 2012 r.). W 2012 roku eksport tej grupy

towarów osiągnął wartość osiągającą

niemal 2,6 mld EUR i była ona niespełna

dziewięciokrotnie wyższa niż w 2003 roku.

Podstawowymi produktami wywo-

zu są tytoń i wyroby tytoniowe oraz

towary z grupy „kawa, kakao, herbata

i przyprawy”. Przede wszystkim rozwój

segmentu tytoniu i wyrobów tytoniowych

był po przystąpieniu do Unii najbardziej

dynamiczny. W 2003 roku ich udział

w strukturze wywozu używek kształtował

się na poziomie niespełna 26% przy war-

tości zaledwie 83 mln EUR. Od 2004 roku

systematycznie odnotowywane są zwyżki

i w 2012 roku tytoń i wyroby tytoniowe

stanowiły już niemal 57% wartości całego

eksportu używek z Polski (przy wartości

1,45 mld EUR). Fakt akcesji Polski do UE

miał również znaczący wpływ na strukturę

geograficzną wywozu produktów tej ka-

tegorii. Jeszcze w 2003 roku ponad 22%

eksportu wyrobów tytoniowych trafiało do

Rosji, pozostałymi ważnymi rynkami były

Czechy, Litwa, Ukraina oraz Węgry i Ru-

munia. Już od 2004 roku zaobserwowano

wzrost wartości wysyłek do państw Unii

Europejskiej, kiedy to niemal sześciokrot-

nie wzrosła wartość eksportu do Niemiec

Polski handel zagraniczny używkami w latach 2003-2010

Produkty z grupy używek mają duże znaczenie w polskim handlu rolno-spożywczym. Jeszcze w 2003 roku, a więc przed przystąpieniem Polski do UE, zdecydowanie przeważał import. Od 2004 roku polski handel zagraniczny używkami przeżywa rozkwit. Zarówno eksport, jak i import zwiększa się bardzo dynamicznie.

Polski handel zagraniczny używkami od 1992 r. (mln EUR)

Adam Bugała


mlec z a r s t w o


r apo r tfo

to: c

hrom

asto

ck

i znacznie zmniejszyły się dostawy do

Rosji. Nowymi głównymi rynkami dla ty-

toniu i wyrobów tytoniowych wywożonych

z Polski stały się wtedy Francja, Niemcy

i Węgry. Obecnie największe ilości wy-

robów tytoniowych z Polski eksportuje

się do Francji i Włoch (w 2012 r. łącznie

ponad 37% całego wywozu produktów

tej kategorii).

Po wejściu Polski do UE odnotowa-

no również istotne zmiany w strukturze

odbiorców produktów z grupy „kawa,

kakao, herbata i przyprawy”. Przed

akcesją głównym odbiorcą wyrobów tej

kategorii z Polski były rynki wschodnie:

gł. Ukraina, dokąd trafiało ponad 30%

towarów z tej grupy, Rosja (22%),

Rumunia oraz Serbia i Czarnogóra.

Obecnie udział Ukrainy i Rosji w struk-

turze odbiorców kawy, kakao, herbaty

i przypraw spadł do 6,1% - 6,3%,

głównymi odbiorcami są natomiast

Niemcy (19,9%) i Czechy (10,1%). Po

wejściu Polski do Unii również w tej

grupie towarów obserwowany jest

wzrost wartości wywozu, jednak nie

jest on tak dynamiczny jak w przypadku

wyrobów tytoniowych i w 2012 roku

z Polski wywieziono 4,5 razy więcej tych

artykułów niż w 2003 roku. W omawia-

nym okresie niemal dziesięciokrotnie

natomiast zwiększyła się sprzedaż

(reeksport) ziarna kawy z 26,78 mln EUR

w 2003 roku do 262,2 mln EUR w 2012

roku, tym samym jej udział w strukturze

wywozu produktów z grupy „kawa,

kakao, herbata i przyprawy” w ciągu

dziewięciu lat wzrósł z 22% do 41%.

Przywóz używek z państw UE był

w 2012 roku ponadtrzykrotnie większy

niż w ostatnim roku przed akcesją.

W 2003 roku 48,9% wartości im-

portowanych do polski produktów

mleczarskich pochodziło z UE (przy

wartości 303,9 mln EUR), w rekordowym

2008 roku ich udział w strukturze

polskiego impor tu mleczar skiego

wynosił już 62,6% (przy wartości 916,9

mln EUR), obecnie 60,4% używek

sprowadzanych do Polski pochodzi

z krajów Unii Europejskiej (1246,16 mln

EUR w 2012 r.).

Niezmiennie od 2003 roku pro-

dukty z grupy „kawa, kakao, herbata

i przyprawy” są główną pozycją importu

używek do Polski. W omawianym

okresie ich udział w strukturze wahał

się na poziomie od 44% do 58%.

W 2003 roku ok. 43% sprowadzanych

artykułów tej kategorii pochodziło

z państw UE, głównie z Niemiec (19%),

Hiszpanii (8%) i Wielkie j Brytanii (4%).

Duże ilości sprowadzano z Wietna-

mu (15%), Indonezji (6%), Indii (4%)

i Chin (3%). Po wejściu Polski do UE

systematycznie notuje się wzrost wagi

państw członkowskich UE w strukturze

dostawców produktów z tej kategorii.

W 2012 roku głównym dostawcą pozo-

stały Niemcy, skąd pochodziło ponad

31,2% sprowadzanych produktów

z grupy „kawa, kakao, herbata i przy-

prawy”. Inni ważniejsi Unijni dostawcy

to Holandia (8,2%), Wielka Brytania

(3,7%), duże ilości kawy sprowadza się

z Wybrzeża Kości Słoniowej, Wietnamu

i Brazylii oraz Ekwadoru.

Po przystąpieniu Polski do UE

także w imporcie wyrobów tytoniowych

wzrosła waga państw członkowskich.

W 2003 roku zaledwie 27% importowa-

nych do Polski wyrobów tytoniowych

pochodziło z państw UE (przy wartości

ok. 16 mln EUR), głównie z Francji

i Włoch. Po akcesji ich rola systematycz-

nie rosła i w 2012 roku z UE importowano

do Polski tytoń i wyroby tytoniowe

o łącznej wartości ok. 183,55 mln EUR

(39,6% udział w strukturze), najwięcej

z Niemiec i Francji. Głównym dostawcą

produktów tej kategorii zarówno przed

akcesją, jak i obecnie jest Brazylia.

Eksport używek do UE i w pozostałych kierunkach (mln EUR), udział procentowy UE

Struktura towarowa eksportu używek w latach 2003 - 2012 (mln EUR)

Import używek z UE i z pozostałych kierunków (mln EUR)

Struktura towarowa importu używek w latach 2003 - 2012 (mln EUR)


reklama

mlec z a r s t w o

r e l ac j a

W Ciechocinku odbyła się kolejna edycja konferencji Euromlecz. Jak powiedział Zygmunt Zander, członek komitetu organizacyjnego „myśl jest taka, aby spotykać się, tworzyć aurę rodzinności a główny akcent kłaść na tematy bieżące”. W tym roku tematami bieżącymi były prelekcje medyczne dotyczące kardiologii, diagnostyki i terapii kręgosłupa a także energetyka odnawialna i ochrona środowiska w programach unijnych, urządzenia procesowe w gospodarce wodno-ściekowej oraz higiena powietrza w zakładzie produkcyjnym.

EuromlEczk

on

fere

nc

ja m

lec

zars

twa p

ols

kie

go Wiktor Kolbowicz, prezes zarządu Kliniki „Pod

Tężniami” występował w roli gospodarza spotkania. Serdecznie powitał zgromadzonych gości, życząc im dobrego wypoczynku w gościnnych progach kliniki.

Jan Marjanowski (Marcor) z pasją tłumaczył zawiłości przygotowania wody dla potrzeb mleczarstwa. Na zdjęciu

z przedstawicielami grupy producenckiej Pałuczanka.

Zygmunt Zander w roli gospodarza spotkania czuł się dosłownie jak ryba w wodzie

Do Ciechocinka przyjechało ponad 70 uczestników wraz z osobami towarzy-

szącymi.

Władysław Pietruch (Spomlek) w trakcie miłej pogawędki o finansowaniu inwestycji z Wiesławem Wasilewskim (BigPol).

foto

: APB

Gorąca dyskusja o higienie powietrza w serowarstwie. Na zdjęciu: Piotr Laboga (Ecolab) tłumaczy technologiczne

aspekty Cezaremu Sejdakowi (OSM Łowicz). Dyskusji przysłuchuje się Piotr Augustyniak (Bactoforce).

A.W.


A.W.

W spotkaniu A.D. 2014 uczestniczyło kilkudziesięciu

prezesów regionalnych mleczarni, w praktyce i od wielu

lat pracujących na liniach Multivac.

Elementem spotkania była dyskusja o sytuacji

i prognozach w branży mleczarskiej na rok 2014.

Waldemar Broś, prezes Krajowego Związku Spółdzielni

Mleczarskich przedstawił szereg spostrzeżeń i uwag

dotyczących trendów rynkowych oraz polityki Brukseli.

Podzielił się z zebranymi swoimi obawami dotyczącymi

ewentualnych zagrożeń w handlu z Rosją oraz prawo-

dawstwem unijnym dotyczącym programu „Szklanka

mleka”. Z kolei Wiesław Wasilewski z firmy Big-Pol

apelował do zebranych aby „pomyśleć i znaleźć swoją

własną drogę a nie wychodzić z założenia że jestem

mleczarzem i mi się należy”. Chodziło głównie o nowe

metody sfinansowania inwestycji z unijnych funduszy.

Wasilewski przedstawiał możliwości w tym zakresie

i oferował pomoc w organizacji przedsięwzięcia.

Ważnym elementem spotkania byłą prezentacja

najnowszej oferty gospodarza obrad. Kazimierz

Przepiórka przedstawił referencje firmy na przykładzie

ostatnich wdrożonych rozwiązań, przedstawiciele

Multivaca mówili także o trendach w pakowaniu oraz

o foliach, które mają w swojej ofercie.

Spotkanie zakończyło się uroczystym obiadem

i przemówieniami zaproszonych gości.

Firma w Polsce zajmuje się:• sprzedażą produktów

firmy MULTIVAC (maszyn oraz Marking

& Inspection)• sprzedażą rozwiązań au-

tomatyzujących oraz linii• sprzedażą i serwisem

maszyn BIZERBA • sprzedażą folii i etykiet• sprzedażą części zamien-

nych• serwisem

Branżowe spotkanie inauguracyjne mleczarzy LubelszczyznyOd kilku lat firma Multivac, wspólnie z Lubelską Spółdzielnią Usług Mleczarskich podejmuje się zorganizowania branżowego spotkania mleczarzy regionu. Spotkanie obejmuje prezentacje techniczne najnowszych urządzeń firmy, informacje o sytuacji i prognozach na najbliższy rok, perspektywy i możliwości pozyskania unijnych funduszy na inwestycje oraz najnowsze trendy w pakowaniu żywności, na przykładzie aplikacji firmy – gospodarza obrad.

Wiera Pawluczuk prezes OSM Hajnówka

W na sz ym zak ładz ie od

wielu już lat pracuje ponad

10 urządzeń produkowanych

i serwisowanych przez Multivac. Maszyny te są

mercedesami w swojej klasie, nie znam lepszej

klasy urządzeń tego typu.

Grzegorz Gańko prezes OSM Sierpc

Z f i r mą Mu l t i vac

współpracujemy od wie-

lu lat. Posiadamy wiele

sygnowanych przez tę firmę urządzeń

pakujących, ważących i etykietujących.

Najważniejszym osiągnięciem w naszej

współpracy był kontrakt na innowacyj-

ną linię po plastrowania, pakowania

i etykietowania serów dojrzewają-

cych. Najprostszym wyjaśnieniem

naszej wieloletniej współpracy jest

niezawodność urządzeń, staranność

w projek towaniu oraz sprawność

w dochodzeniu do obopólnie korzyst-

nych rozwiązań.

Waldemar Skibiński prezes SM Bieluch

Jestem bardzo zadowo-

lony z udziału w spotkaniu.

Ta konferencja w pewien

sposób ukierunkowała moje myślenie i plany

inwestycyjne na najbliższe miesiące.

Jerzy Pyzaprezes SM Ryki

Mamy kilka maszyn Multivac

i jesteśmy zainteresowani zaku-

pem kolejnych. Ze współpracy

na przestrzeni ostatnich lat wynika, że firma

jest solidna a urządzenia funkcjonalne. Za-

chęca mnie bardzo dobry serwis – pojawia się

natychmiast i nie ma problemów z przestojami.

Marek Ciechoński wiceprezes OSM Krasnystaw

Pracujemy na trzech kom-

pletnych liniach produkcyjnych

Mul t ivac. Są to maszyny

praktycznie niezniszczalne a jednocześnie

z wyższej półki. Tak trzymać.

Opinie zaproszonych gości:

mlec z a r s t w o


r e l ac j a

Misją konferencji jest prezentacja

najnowszej oferty firm-dostawców dla

branży przetwórstwa mleka. Stąd refe-

raty związane z pomiarami, sterowaniem

i monitoringiem, myciem zbiorników,

przygotowaniem wody, pakowaniem,

zarządzaniem higieną, rozwiązaniami

informatycznymi i logistycznymi ale

także dodatkami funkcjonalnymi czy

drukiem UV opakowań. W sumie:

39 prezentacji i kilkadziesiąt stoisk

oraz udział ponad 200 przedstawicieli

firm - dostawców technologii.

W tym roku firma Zentis wzięła na

swoje barki rolę gospodarza imprezy.

W osobach Ireneusza Lichoty – pre-

zesa oraz Karola Selińskiego i Adama

Głowackiego – dyrektorów uroczyście

podziękowała wszystkim pracownikom

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskie-

go za dotychczasową współpracę.

Firma Zentis w 1995 roku rozpoczę-

ła produkcję wsadów owocowych

a dr Jan Limanowski podjął się współ-

pracy nad doskonaleniem technologii.

Dziś Zentis proponuje mnóstwo rozwią-

Mikołajki 2014

Jak zwykle – wielu uczestników, jak zwykle - prawdziwe święto branży. Mnóstwo stoisk. Organizatorzy nie mają powodów do narzekań a z ogromnego zainteresowania firm - dostawców technologii wnioskować można, że w trakcie konferencji załatwiają sporo interesów z klientami – mleczarzami.

Na konferencję przyjechało 350 osób

Jan Limanowski z uwagą

wysłuchiwał specjalistycznych

prelekcji

Paweł Łagoda (TREPKO)

przedstawił ofertę firmy

Dziekan Staniewski uroczyście

powitał zebranych gości

Jacek Krajewski (DIVERSEY)

mówił o higienie produkcji

w nowoczesnej mleczarni

Mlekpol i Tewes-Bis Klima

Jak zawsze uśmiechnięta ekipa Culinar

Trudno to sobie wyobrazić, ale na stacji kolejowej w Solcu Kujawskim Ania wpadła pod ruszający gwałtow-nie pociąg. Zanim ktokolwiek zdążył zareagować, wagon zmiażdżył jej obie nogi. Obie zostały amputowane.

Dziś Ania leży w szpitalu w Bydgoszczy, czeka ją długa i bolesna rehabilitacja.Apelujemy do Państwa o pomoc w jej imieniu.

Pomóżmy Ani stanąć na nogi

Ania Chachulska jest wieloletnią redaktor naczelną czasopisma branżowego „Przegląd Mleczarski”. Jest osobą samotną, nie ma dzieci. Wzbudza powszechną sympatię,

jest bardzo pracowita i towarzyska. Mieszka w Warszawie, na siódmym piętrze w bloku z windą.

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl

zań związanych z dozowaniem, miesza-

niem w przepływie, również mieszaniem

niewielkich marży bezpośrednio przed

maszyną pakującą.

Bardzo ciekawie o mleku EFC

opowiadał Wojciech Walesieniuk

(Gea Westfalia). To technologia, której

w Polsce jeszcze nikt nie zastosował,

tymczasem to może być „fajnie oczysz-

czone mleko na sery i twarogi”. Tech-

nologia polega na oczyszczaniu mleka

na dwóch wirówkach, co gwarantuje

usunięcie z niego 99% przetrwalników.

Obradom towarzyszyło wiele imprez

integracyjnych.

Można było spróbować nie lada pyszności. Tutaj stoisko firmy Wild

Silna ekipa Euro-Pan

Zarząd OSM Łowicz podczas rozmów kuluarowych

JAK PRZEKAZAĆ 1%

Wypełniając zeznanie PIT, podatnik musi obliczyć podatek należny wobec Urzędu Skarbowego. W rubryce WNIOSEK O PRZEKAZANIE 1% PODATKU NALEŻNEGO NA RZECZ ORGANIZACJI POŻYTKU PUBLICZNEGO (OPP)• Wpisać numer KRS: 0000270809 • Obliczyć kwotę 1%W rubryce INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE (bardzo ważne!)• Wpisać nazwisko oraz numer członkowski nadany przez Fundację

– Chachulska, 2826.

Marka KRÓLEWSKIzarejestrowana również w USA

Mleczarnia w SierPcU uzyskała certyfikat

Piątnica znalazła się w gronie najsilniejszych marek na rynku nagrodzonych prestiżowym certyfikatem Superbrands 2013/2014. Jako jedna z najchętniej polecanych rodzimych marek otrzymała także tytuł Created in Poland.

Wśród najsilniejszych wizerunkowo marek

konsumenckich na polskim rynku z certy-

fikatem Superbrands 2013/2014 znalazła się

Piątnica, znana z wysokiej jakości naturalnych artykułów mleczarskich.

O wysokiej pozycji marki zadecydowała opinia konsumentów oraz

pozytywna ocena ekspertów Rady Marek Superbrands złożonej

z 43 specjalistów w dziedzinie komunikacji, marketingu i brandingu.

Konsumenci wskazali Piątnicę jako markę powszechnie znaną i godną

polecenia. Oprócz Piątnicy w kategorii „nabiał” proces certyfikacji

pomyślnie przeszło 10 innych marek.

Najsilniejsze polskie marki objęte certyfikacją wytypowano na

podstawie badania przeprowadzonego na próbie 15 tys. respondentów

przez ARC Rynek i Opinia we wrześniu ub.r. Zmierzono w nim

wspomaganą znajomość oraz wizerunek poszczególnych marek.

Piątnica uzyskała certyfikat Superbrands 2013/2014 ponieważ cechuje

ją jednocześnie wysoka rozpoznawalność i dobry wizerunek wśród

konsumentów oraz duża siła wizerunku w ocenie ekspertów.

Piątnica została również doceniona w grupie marek nagrodzonych

certyfikatem Created in Poland Superbrands 2013/2014, czyli tych,

które miały swój początek w Polsce i wypracowały najlepszy wize-

runek w oczach konsumentów. Tytułem wyróżniono tylko te spośród

najsilniejszych marek na rynku, które mogą pochwalić się polskim

rodowodem, bez względu na pochodzenie kapitału właściciela oraz

miejsce produkcji. Program Superbrands, działający z powodzeniem

od 10 lat w Polsce, dowodzi, że polskie marki stają się coraz silniejsze.

Wielu laureatów nagrody osiąga sukcesy na obcych rynkach.

Łukasz Łagoźny na co dzień jest głównym energetykiem w sanockiej mleczarni. Po godzinach przebiera się w specjalistyczny strój i trenuje, aby być przygotowanym kondycyjnie na wejście na kolejny szczyt. Chciałby zdobyć koronę Ziemi.

Swoją pasję rozpoczął zaledwie w 2009 roku od Elbrusu - 5642 m n.p.m., poprzez Mount Blanc - 4810 m n.p.m., zdobytego w 2010 roku. W tym samym roku wspiął się na Aconcaquę - 6960 m n.p.m. w Ameryce Południo-wej a w następnym na McKinley w Ameryce Północnej (6195 m n.p.m.). Rok 2013 przyniósł wyprawę na Kilimandżaro, górujące nad Afryką.

Afrykański szczyt jest górą w pełni skomercjalizowaną. Podróżnik zmuszony jest wynająć licencjonowaną firmę z przewodnikami, tragarzami i kucharzami. Państwo pobiera za taką usługę 1300 dolarów. Biznes się kręci, przyjeżdżają ludzie z całego świata. Na szczycie trzeba czasem czekać w kolejce na zrobienie zdjęć! Swoją dolę, w formie napiwków, dostaje też obsługa, około 120 dolarów od głowy. 6-osobowa ekipa z Polski, z którą Łukasz dotarł na szczyt, była obsługiwana przez 19 osób. Łukasz po raz pierwszy w życiu nie musiał targać w górach ciężkiego plecaka i samodzielnie gotować jedzenia.

Wyjazd poprzedziły kilkumiesięczne intensywne przygo-towania, a sprawdzianem był Bieg Rzeźnika w Bieszczadach, jeden z najtrudniejszych biegów górskich w Polsce. Łukasz i jego partner wypadli znakomicie, zajmując 57. miejsce na 400 startujących ekip. Pokonali prawie 80-kilometrową trasę w 11 godzin 59 minut.

Więcej zdjęć i relacja z wyprawy na stronie:http://www.lagozny.pl/kili.htm

Ludzie z pasjączyli mleczarz na Kilimandżaro

W tle Kilimandżaro. Do wysokości około 3000 m n.p.m. ciągnie się deszczowy las z bujną, tropikalną przyrodą, a powyżej linii lasu pasiaste skały przypominające zebry, między którymi widać pomarańczowo-czerwoną ziemię, charakterystyczną dla Afryki.

Ośnieżony szczyt z lodowcami znajduje się ponad chmurami.

Wyprawa jest okazją do kon-taktu z rodzimą ludnością.

mlec z a r s t w o


ak tua lno śc i

Piątnica – supermarka stworzonaw Polsce

Koncepcja Airspexx firmy Ecolab jest

wiodącą, aktywną metodą dekontamina-

cji powietrza, która doskonale współgra

ze specyfiką produkcji spożywczej.

Airspexx zapobiega zakażeniom pro-

duktów przez pleśnie, drożdże i wszel-

kiego rodzaju bakterie, redukując ich ilość

w powietrzu jeszcze zanim wejdą w kon-

takt z wytwarzanym wyrobem. Produkty

są ciągle chronione przed zakażeniem

z powietrza podczas produkcji, pako-

wania i magazynowania. Dzięki temu

wzrasta jakość produkowanego asor-

tymentu, maleją straty produkcyjne

i wzrasta bezpieczeństwo marki.

Tym, co wyróżnia Airspexx na tle

innych technologii dezynfekcji powietrza

jest fakt, iż Airspexx może być stosowany

podczas produkcji, w obecności produko-

wanego wyrobu i personelu. W ten spo-

sób dezynfekcja jest bardziej skuteczna,

ponieważ prowadzona jest w punktach

krytycznych wtedy, gdy jest konieczna.

Dotychczas nie zaobserwowano i nie

udowodniono oddziaływania Airspexx

na powierzchnie, dlatego Airspexx nie ma

wpływu na właściwości organoleptyczne

wyrobu, i nie zostawia produktów ubocz-

nych. Rozpad substancji aktywnych

Airspexx następuje w powietrzu do

związków naturalnie występujących

w produktach spożywczych. Dedykowa-

ne, wysoce precyzyjne systemy dozujące

umożliwiają rozpylanie bardzo małych

ilości produktu, który w takich dawkach

nie wywiera żadnego wpływu na ludzi.

Jest oczywiste, że produkt o takim

profilu znalazł szerokie zastosowanie

w przemyśle mleczarskim przy dekon-

taminacji systemów wentylacyjnych,

pomieszczeń produkcyjnych, dojrzewalni

czy pakowalni. Najczęściej jest on roz-

pylany w kanałach wentylacyjnych już

za systemami filtrów i wentylatorów,

i rozprowadzany ze strumieniem powietrza

po zakładzie . W ten sposób redukujemy

obciążenie mikrobiologiczne kanałów

wentylacyjnych oraz doprowadzanego

powietrza. Następnie składniki aktywne

aerozolu rozprzestrzeniają się, elimi-

nując drobnoustroje, które dostały się

w ten obszar produkcji z pracownikami,

produktem czy zakażeniem krzyżowym.

Stosowanie Airspexx w dojrzewal-

niach nie oddziałuje na proces dojrze-

wania, natomiast eliminuje przenoszenie

„dzikich” drożdży. Skuteczność ciągłego

Fot. 2. Airspexx może być stosowany w obecności produktu i personelu

Fot. 1. Dysza do precyzyjnej dystrybucji produktu Airspexx

użycia Airspexx została potwierdzona

w wielu serowniach w Europie i jest

szczególnie ceniona przy produkcji

sera gdy w procesie dojrzewania nie

stosuje się środków konserwujących, np.:

natamycyny (E235)

Innym wariantem zastosowania

Airspexx jest dekontaminacja powietrza

w obszarze urządzeń napełniających

i pakujących. Podczas pracy tych urzą-

dzeń Airspexx skutecznie eliminuje

drobnoustroje, które mogłyby dostać

się wraz z powietrzem do opakowania.

W ten sposób zwiększamy prawdopo-

dobieństwo, że data przydatności do

spożycia będzie zgodna z deklarowaną

na opakowaniu.

Aby zastosowanie Airspexx oka-

zało się skuteczne, musi iść w parze

z utrzymaniem odpowiednich procedur

technologicznych oraz zastosowaniem

skutecznych i profesjonalnie przygoto-

wanych reżimów higieny. Tylko wtedy

Airspexx przyczyni się do poprawy

wyników mikrobiologicznych w mle-

czarni. Mniejsze straty produkcyjne,

mniej reklamacji i zwrotów z rynku oraz

osiąganie deklarowanej daty przydatności

do spożycia nie pozostaną bez wpływu na

wynik ekonomiczny i prestiż marki.

Fot. 3. Dysze Airspexx zainstalowane

w maszynie pakującej jogurt

Airspexx – higiena powietrza w przemyśle mleczarskimDzisiejsze wymagania rynkowe i logistyczne sprawiają, że czystość mikrobiologiczna powietrza odgrywa coraz większą rolę w przemyśle mleczarskim zaś skuteczna eliminacja pleśni z powietrza przy produkcji sera czy jogurtów jest działaniem koniecznym.

Robert Najman

Od 1994 pracuje w firmie Ecolab, obecnie na stanowisku Area Marketing Direc-tor CEE, Russia, Austria odpowie-dzialny jest m.in. za wdrażanie nowych koncep-cji i produktów na rynki tych krajów.


W okresie tzw. sadów nisko-

piennych (1960 – 1990) średnie roczne

zbiory jabłek wynosiły 1,5 mln ton, a

eksport 150 tys. ton. Na europejskim

rynku nie odgrywaliśmy większej roli.

Na tak znaczny wzrost zbiorów jabłek

w następnych latach decydujący wpływ

miały sady karłowe z drzewami na

podkładce M 9.

Żaden z krajów na świecie nie osią-

gnął tak znacznego wzrostu produkcji

w tak krótkim czasie.

W następnych kilku latach, przy

normalnym przebiegu pogody, zbiory

jabłek mogą się wahać od 4,2 do 4,3

mln ton, zbliżone do poziomu zbiorów

w USA, które zajmuje drugie miejsce

na świecie. Przy takiej produkcji trzeba

wyeksportować 1,4 – 1,5 mln ton jabłek

i przerobić 2,0 – 2,2 mln ton na sok

zagęszczony, aby zagospodarować

wszystkie jabłka po opłacalnych ce-

nach. Będzie to wielkie, ale i trudne

zadanie.

Słaba jakość i zła organizacja

Mamy też kilka słabych stron

w naszej produkcji jabłek. Jedną z

najważniejszych jest jeszcze wysoki

udział jabłek niskiej jakości. Tylko

wśród samych jabłek deserowych

waha się od 40 do 50%. Najwyżej

50 – 60% naszych jabłek deserowych

spełnia wymagania rynku krajów Prof.dr hab.Eberhard Makosz

Zachodniej Europy czy moskiewskich

supermarketów. W południowym

Tyrolu ten udział wynosi 90%.

Inna dotkliwa słaba strona to niski

poziom zorganizowania producentów.

Tylko około 10% producentów jabłek

jest członkami grup i organizacji oraz

różnych spółdzielni. W wielu krajach

udział ten waha się od 40 - 50%, a w

południowym Tyrolu wynosi około 90%.

Jesteśmy skazani na eksportNa podkreślenie zasługuje niskie

spożycie świeżych jabłek w naszym

kraju. Waha się od 15 do 16 kg na

mieszkańca i jest jednym z najniższych

w Europie. Spożycie na poziomie 600

tys. ton stanowi około 35% wszystkich

jabłek deserowych. W Chinach ten

udział wynosi 96%, a w USA ponad 74%.

Nasz kraj jest skazany na wysoki

eksport jabłek, zwłaszcza deserowych.

Udział eksportu w produkcji jabłek

deserowych wynosi co najmniej 65%.

Tylko w południowym Tyrolu jest na

zbliżonym poziomie. W Chinach wynosi

około 5%, a w USA ponad 25%.

Jest kilka ważnych zagrożeń w eks-

porcie jabłek. Za największe zagrożenie

można uznać istotny spadek eksportu

jabłek do Rosji. Przy zmniejszeniu

eksportu o około 200 tys. ton, znaczna

część jabłek nie znajdzie nabywców.

Jesteśmy dumni z naszego jabłka

Przy zbiorach jabłek powyżej 2,5 mln ton zajmujemy pierwsze miejsce w Europie a trzecie na świecie. Podobne pozycje osiągane są w eksporcie soku zagęszczonego. Przy eksporcie jabłek powyżej 1,0 mln ton zajmujemy pierwsze miejsce na świecie. Od trzech lat odgrywamy dominującą rolę na europejskim rynku

jabłek i jabłkowego soku zagęszczonego.

p r z e t w ó r s t w o o w oco w o-w a r z y w ne

40 1 / 2 0 14

i n f o r m ac j a p r a s o w a To w a r z y s t w a Ro z w o ju S adó w K a r ł o w a t y ch

SEPARATOR Typu AC

Przykłady zastosowań: ● klarowanie piwa ● klarowanie moszczu / wina ● produkcja soków naturalnie mętnych

Flottweg Polska ul. • Pelplińska 8b • 01-683 Warszawa • Tel.: +48 22 732 22 30 • Fax:+48 22 751 47 91 • mail: [email protected] • www.flottweg.pl

Automatyczna wirówka talerzowa z precyzyjnym częściowym i całkowitym odstrzałem fazy stałej.

p r z e t w ó r s t w o o w oco w o-w a r z y w ne


r y nek i t r end y

III Noworoczne Spotkanie Branżowe zorganizowane

przez zarząd Krajowej Unii Producentów Soków odbyło się

28 stycznia 2014r w Warszawie. Głównym celem spotkania

była dyskusja i ocena szans i zagrożeń branży w zakresie

utrzymania konkurencyjności w kolejnych latach.

Jak jestKrótkie wprowadzenia do sytuacji w branży przedstawili

Bożena Nosecka z Zakładu Ekonomiki Rolnictwa IERiGŻ,

Julian Pawlak, prezes KUPS oraz Barbara Groele, sekretarz

generalny KUPS.

Nosecka, jak zwykle w pigułce, przedstawiła dane liczbo-

we dotyczące produkcji i eksportu owoców i zagęszczonych

soków owocowych. Ostatni sezon charakteryzował się

rekordową produkcją zagęszczonego soku jabłkowego na

poziomie 300 tysięcy ton. Eksportujemy też sporo świeżych

jabłek (około 950 tysięcy ton), z czego ponad 70% do Rosji.

Z kolei większość naszego zagęszczonego soku sprzedajemy

do krajów Unii Europejskiej.

Pawlak skupił się z kolei na niebezpiecznych stereotypach,

które nie pozwalają branży dynamicznie się rozwijać.

Zaliczył do nich przeświadczenie, że przetwórcy i producenci

owoców stoją po dwóch stronach barykady, że przetwórstwo

generuje wysokie zyski kosztem sadowników, że produkcja

jabłek przemysłowych powinna być marginesem produkcji

sadownika a szansa na rozwój leży w jabłkach deserowych, że

wszelkie problemy rozwiążą umowy kontraktacyjne pomiędzy

przetwórcą i producentem, że pośrednicy są niezbędni

w procesie zakupu surowca, gdyż uprawy są rozdrobnione.

Starał się każdy z tych argumentów w logiczny i prosty

sposób obalić.

Groele zajęła się możliwościami współfinansowania

inwestycji i projektów branżowych ze środków publicznych,

zachęcała do podejmowania współpracy z Krajową Unią

Producentów Soków jako organizacją branżową o dużym

potencjale i doświadczeniu. Szczególną uwagę poświęciła

sektorowemu programowi Narodowego Centrum Badań

i Rozwoju, gdzie można pozyskać znaczne środki na

finansowanie badań i prac rozwojowych.

Trzy zagrożenia1. Brak dyweryfikacji rynków zbytu

Jeden ogromny rynek zbytu zagęszczonego soku

jabłkowego, jakim jest Unia Europejska, nie jest bezpiecznym

rozwiązaniem dla sektora. Brak dywersyfikacji rynków zbytu

jest zagrożeniem, które może nas sporo kosztować. Dokładnie

ta sama sytuacja jest z jabłkami deserowymi, gdyż większość

z nich zjadają po prostu Rosjanie.

Nasze sady rodzą ogromne ilości jabłek, których sami nie potrafimy zjeść. Mniej więcej połowa z nich sprzedawana jest w formie nieprzetworzonej tj. jako jabłko deserowe. Druga połowa jest przetwarzana, głównie na skoncentrowany sok. Jesteśmy niezmiernie ważnym producentem owoców a skala eksportu naszych jabłek (surowych i przetworzonych w postaci soku) jest tak wielka, że jej zmiany mogłyby w znaczący sposób odbić się na wynikach całego polskiego eksportu rolno-spożywczego.

Co z tym jabłkiem?

Aleksandra Wojnarowska

431 / 2 0 14e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl

W programie między innymi:

– interesujące prezentacje ważnych dla branży tematów dotyczących rynku surowców, półproduktów i wyrobów gotowych

– trendy, innowacje techniczne i technologiczne oraz zmiany legislacyjne

– wymiana informacji i doświadczeń dotyczących branży sokowniczej

– dyskusje panelowe i kuluarowe

Uczestnicy sympozjum:

– ponad 180 gości z Polski i zagranicy

– przedstawiciele administracji państwowej

– przedstawiciele świata nauki i prasy

– członkowie KUPS

– przedstawiciele firm współpracujących z branżą.

Gwarantujemy najlepszych wykładowców:

– krajowi i zagraniczni prelegenci

– praktycy z wiodących firm sokowniczych

– naukowcy z uznanych ośrodków akademickich i instytutów badawczych zajmujący się rynkiem i technologią

Organizatorzy zapewniają tłumaczenie symultaniczne (j. angielski i j. polski)

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo wprowadzenia zmian w programie.

Organizator:Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Sokówul. Rakowiecka 36 lok. 340, 02-532 Warszawa, tel. 48 22 606 38 63, fax. 48 22 646 44 72email: [email protected], wwww.kups.org.pl

Mamy w Polsce potężne moce

przeróbcze i technologie, jesteśmy

znakomicie dostosowani do rynków

światowych. Balansujemy jednak

na pograniczu podaży surowca do

przetwórstwa a z drugiej strony

granicy światowego popytu na

koncentraty owocowe.

2. PośrednicyRozproszenie producentów i niewielka ilość grup producenckich a także

brak inicjatyw samych przetwórców w kierunku organizacji własnego syste-

mu skupu surowca powodują, że część zysków trafia w ręce pośredników,

którzy zawsze, niezależnie od koniunktury, zarabiają.

3. Wciąż nie umiemy się policzyćDane dotyczące wielkości zbiorów owoców i warzyw w Polsce są źle

szacowane, nie mamy również odpowiedniej wiedzy na temat wydajności

z hektara. W tej sytuacji trudno w odpowiedni sposób przygotować się do

sezonu.

Inspirujące pytania bez odpowiedziW ubiegłym roku w Polsce zakupiono 35 milionów drzewek jabłoni, czyli

teoretycznie 10 tysięcy hektarów nowych sadów. Zakładając, że połowa

z nich poszła na tzw. odnowienie, mamy w Polsce o kolejne 5 tysięcy hektarów

sadów jabłkowych. Jak to wpłynie na wyniki finansowe sektora?

Sama tylko Ukraina, ze swoim potencjałem czarnoziemu, przy sprzyjają-

cych warunkach makroekonomicznych, jest w stanie wyżywić całą Europę,

bez pomocy Polski. Czy jesteśmy przygotowani na taką ewentualność?

Czy na pewno przemysł nie może być współinwestorem produkcji

rolnej? Przemysł przecież znacznie lepiej niż mali sadownicy orientuje się

w rynkowych zawiłościach i światowym popycie. Czy nie za mało na ten

temat rozmawiamy?

XVII Międzynarodowe Sympozjum Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków

„Stare zagrożenia, nowe szanse branży sokowniczej”

14-16 maja 2014 roku, Best Western Premier Hotel****, Kraków

Patronatem Honorowym objąłMinister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

W spotkaniu uczestniczyło ponad 160

gości, w tym wielu spoza Polski. Z tego

względu całość obrad tłumaczona była sy-

multanicznie na język angielski. Tłumacze

musieli wykazać się ogromną znajomością

tematu, gdyż prezentowane referaty

dotyczyły zarówno kwestii rynkowych

Trzecia edycja Międzynarodowego Forum Technologii Browarniczych – już za nami. Spotkanie odbyło się w Rzeszowie a funkcję honorowego gospodarza pełnił leżajski browar, należący do Grupy Żywiec. Uroczystego otwarcia obrad dokonał Krzysztof Żyrek, dyrektor zakładu.

czy wizerunkowych, jak i szczegółowych

rozwiązań technologicznych w browarze.

Specjalistyczne wystąpienia fachowców

O trendach i perspektywach dla

rynku piwa w Polsce mówiła Małgorzata

Cichecka wraz z Marcinem Cyganiakem

z firmy AC Nielsen. O problemach

identyfikacji piwa regionalnego w Polsce

opowiedział Sebastian Wawszczak

z Akademii Morskiej w Gdyni. Tym-

czasem Dorota Hajduk - Balińska

z GIJHARS przedstawiła zebranym wy-

Fo r um Techno l o g i i B r o w a r n i c z y ch 20 13


b r o w a r n i c t w o

niki kontroli ispekcji. O proekologicznych

działaniach leżajskiego browaru opo-

wiedziały zebranym Władysława Bilicz

oraz Anna Dąbek, natomiast Robert

Najman z Ecolab przedstawił praktyczne

zastosowanie smarowania „semi-dry”

układów szkło –metal. O najnowszych

wyzwaniach w technologiach warzenia

mówił Thomas Hübner z GEA Brewery

Systems, natomiast Marek Waczyński z

Pall zajął się membranowymi technikami

filtracyjnymi w piwowarstwie.

O kontroli i zarządzaniu jakością

piwa przy pomocy profesjonalnej

aparatury pomiarowej mówił Janusz

Rozumecki z firmy Centec, natomiast

nowoczesnymi środkami filtracyjnymi

do stabilizacji białkowej zajął się Matt.

Jordan z Imerys World Minerals. Z kolei

Andrzej Jarosz z firmy ANT przedsta-

wił potencjał wzrostu efektywności


pracy browaru z połączenia systemów

informatycznych, oprogramowania,

automatyki i pomiarów.

Przedstawiciele leżajskiego browaru

– Marian Cisek oraz Bogusław Kulpa

opowiedzieli o praktycznych doświad-

czeniach związanych z zachowaniem

bezpieczeństwa produkcji i pracy

w browarze. Natomiast kontrolą para-

metrów piwa w procesie i laboratorium

zajął się Piotr Kubas z firmy Anton Paar.

O zarządzaniu procesem blendin-

gu piwa bezpośrednio przed rozlewem

bardzo ciekawie i z pasją opowiadał

Martin Joerg z firmy Centec, na-

tomiast Mariusz Barwiński z GEA

Westfalia opowiedział o postępie w

wirówkach dla branży piwowarskiej.

Postęp technologiczny w pomiarach

tlenu i jego wpływ na poprawę jakości

piwa był natomiast głównym tematem

wystąpienia Dawida Goińskiego

z Hach Lange, tymczasem Sławomir

Dryja, przedstawicel firmy Pacovske

Strijirny bardzo ciekawie opowiadał

o możliwościach rewitalizacji zabytko-

wych browarów.




Kolejną profesjonalną prezentację

o filtracji przedstawili Petr Palmi oraz

Frank Verkoelen z firmy Pentair, natomiast

nowoczesnymi metodami monitoringu

parametrów w produkcji piwa zajęłi się Ilona

Skiba oraz Grzegorz Warsztocki z OMC

Envag. Nowości dla przemysłu piwowar-

skiego przedstawili także Jacek Buchwald

z Prominent oraz Zbigniew Sykuła z Bochem.

O koncepcjach nowych produktów

piwnych mówiła Edyta Kordialik-

-Bogacka z Politechniki Łódzkiej,

natomiast Marek Zdaniewicz z Uni-

wersytetu Rolniczego w Krakowie zajął

się Porterem Bałtyckim. Hydrofobiny

- metabolity grzybów strzępkowych

źródłem gushingu pierwotnego w piwie

to tytuł wystąpienia Agnieszki Salamon

z IBPRS w Warszawie, natomiast Dorota

Michałowska, również z IBPRS zajęła

się związkiem pomiędzy technologią

HGB a pienistością piwa.

Nie tylko obradyForum Technologii Browarniczych

to nie tylko fachowe wystąpienia.

Dzięki lokalizacji Forum co roku w innym

reklama

miejscu, uczestnicy mają okazję zwie-

dzić nowoczesne zakłady produkcyjne.

W tym roku był to Browar w Leżajsku.

Wycieczka trwała kilka godzin, całe

szczęście, że zakończona była obfitym

posiłkiem na terenie zakładu.

Spotkanie jest też okazją do dyskusji

panelowych i spotkań nieformalnych.

Profesjonalny Konkurs PiwKonkurs „Golden Beer Poland”

odbywa się równolegle z październi-

kowym Forum.

Do udziału w ocenie piwa zapra-

szani są praktycy z browarów a także

niezależni sędziowie piwni. Uroczyste

ogłoszenie wyników odbywa się

w trakcie Gali Piwowarskiej, drugiego

dnia spotkania.

Zapraszamy do udziału w IV edycji Międzynarodowego Forum Technologii Browarniczych. Szczegółowe informacje o spotkaniu znajdziecie Państwo również na stronie www.apbiznes.pl


Janusz Zakręta



AD_directdrive hydrostop 105 x 297_Korr.indd 1 21.03.12 16:48

Po prostu lepsza wirówka:GEA Westfalia Separatordirectdirectdirectdirectdrive + hydrostopstopstopstopWszelkie możliwe, innowacyjne rozwiązania technicznew końcu dostępne również w wirówkach dlapiwowarstwa, sokownictwa, winiarstwa oraz innychnapojów.

GEA Westfalia Separator Polska Sp. z o.o.Aleje Jerozolimskie 212, 02-486 Warszawa, PolskaTelefon: +48 22 571 42 03, Fax: +48 22 571 42 [email protected], www.gea.com

engineering for a better world

rek

lam

a

Janusz Zakręta

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl

Rafał Kowalczykbrowarzyciel.pl

50


1 / 2 0 14 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl

Zacznijmy od znanych nam z rodzime-

go rynku lagerów, czyli piw tzw. dolnej

fermentacji. Niemieckie słowo lagern

oznacza: składować/magazynować.

Sugeruje nam to, że piwo wyrabiane

tą metodą potrzebuje trochę więcej

czasu. Tak jest w istocie! Szczepy

drożdży dolnej fermentacji (lagerowe)

doskonale dają sobie radę w niższych

zakresach temperatur, czyli 11-13°C.

Nawet podczas leżakowania, kiedy

temperaturę obniżymy jeszcze bardziej,

poniżej 10°C, to drożdże nadal będą

fermentować, przyczyniając się do

odpowiedniego dojrzewania słodowego

trunku. Tak bywało kiedyś i tak bywa

dzisiaj w tych mniejszych browarach,

gdzie trudno zbić temperaturę do

ok. 0°C i tym samym przyspieszyć

proces dojrzewania. Zatem, kiedy nie

wykorzystujemy wielkoprzemysłowych

technologii, czas warzenia i dojrzewa-

nia lagerów wydłuża się do długich

tygodni. Ma to oczywiście swoje plusy.

W takim piwie możemy docenić aromaty

i smaki, które pochodzą od surowców,

czyli od słodu i chmielu. Aromaty

fermentacyjne też są obecne, ale dużo

bardziej ograniczone niż w piwach typu

„ale”. Drożdże szczepów lagerowych

w niskich temperaturach nie przyczy-

niają się zbytnio do powstawania estrów

w piwie, aromatów, które rozpoznajemy

jako owocowe i które w innych piwach

grają często pierwszorzędną rolę.

Zamiast tego drożdże lagerowe serwują

nam trochę więcej aromatów siarko-

wych, ale te skutecznie eliminuje się

na etapie produkcji, a to, co pozostanie,

stanowi cenny element bukietu piwa.

Summa summarum piwa „chłodnego

chowu” są bardzo „czyste” w aromacie

– słodowe, chmielowe, wytrawne

i orzeźwiające. Często też są wybitnie

sesyjne i pijalne, czyli nie narzucają się

piwoszom swoim jestestwem. Być może

właśnie dlatego lagery od połowy XIX

wieku wypierały inne piwa, uwodząc

konsumentów swoim nowym smakiem

i wyglądem. Aż do niedawna.

Piwny świat reprezentuje przeszło

setka różnych stylów słodowego napit-

ku, z czego 80% to te górnej fermentacji,

czyli popularnie nazywane „ale” (czytaj

ang.: ejl). Podobnie jak w przypadku

lagerów kluczowe okazują się drożdże.

Są to zupełnie inne szczepy, które

w niskich temperaturach odmówiłyby

współpracy. Dlatego brzeczkę piwną

fermentuje się w temperaturach po-

Prawdziwe „ale”Jak to jest z tymi piwami dolnej i górnej fermentacji? Czy zawsze i wszędzie warzenie piwa i efekty końcowe wyglądają tak samo? Oczywiście, że nie!

s t y l e p i w ne


wyżej 16°C, często w okolicy nawet

20°C. Odwrotnie do lagerowych, droż-

dże górnej fermentacji pozostawiają

w piwie dużo więcej smaków owoco-

wych. Najlepszym przykładem może

być bawarskie piwo pszeniczne, które

obfituje w estry przypominające aromat

dojrzałych bananów. Często w piwach

tego typu wyczujemy czerwone jabłka,

słodkie gruszki, winogrona lub mniej już

spotykane zapachy i smaki melona albo

mango. Kiedy dołożymy do tego cytru-

sowe czy żywiczne aromaty chmielu,

nutę karmelu, kawy lub orzechów oraz

słodką bazę słodową, nie dziwi nas,

że konsumenci coraz częściej sięgają

po piwa z charakterem. Nawet kiedy

serwowany bitter ma zaledwie 3,7%

alkoholu i niski ekstrakt początkowy, to

zwykle i tak odwdzięcza się intensyw-

nym zapachem, który w głównej mierze

zawdzięczamy właśnie drożdżom

„ejlowym”.

Wyłączając krainę pilsa/pilznera,

piwa górnej fermentacji spotkamy

praktycznie wszędzie. W Belgii będą

to głównie aromatyczne, mocne trunki

od wieków warzone również w zaciszu

murów klasztornych. Francja poszczyci

się piwem warzonym sezonowo, serwo-

wanym w czasie żniw, dla spragnionych

rolników. Jednak mekką dla spragnio-

nych skosztowania prawdziwych „ejli”

będą oczywiście Wyspy Brytyjskie.

Ich oryginalność wynika z zupełnie

odmiennego cyklu produkcji, procesu,

który wymaga współistnienia odpo-

wiedniej kultury wyszynku oraz kultury

spożywania tego trunku. W zasadzie

jest to pewien łańcuch zależności

wynikających z siebie nawzajem. Przy

warzeniu „górniaków” na kontynencie

powszechnie wykorzystuje się butelkę

i proces refermentacji. Piwo trafia do

szklanych opakowań, do których dodaje

się trochę surowca (np. cukru), po czym

fermentacja rusza ponownie, nasy-

cając dwutlenkiem węgla zamknięty

w pojemniku trunek. Znajdziemy

również piwa leżakowane długimi

miesiącami w beczkach, ale są i takie,

które jak pszeniczny witbier serwuje

się krótko po warzeniu. Nikt jednak

nie przebije wyspiarzy w pośpiesznym

warzeniu i wyszynku. Jak się okazuje,

wcale nie potrzeba miesięcy czy tygo-

dni, wystarczą bowiem dni, aby uwarzyć

zacne i smaczne piwo.

Cask AlePodróżując po Wali i, możemy

znaleźć mniejsze i większe browary,

które od lat w niezmieniony sposób

przygotowują piwny napitek. Relatyw-

nie wysoka temperatura fermentacji

sprawia, że brzeczka w ciągu dwóch

dni zamienia się w młode piwo. Później

wystarczą kolejne dwie doby leżakowa-

nia i piwo gotowe jest do pakowania.

Przed rozlaniem do piwa dodawane

są odpowiednie naturalne substancje,

które sprawią, że piwo szybko skla-

ruje się w beczce. Proces ten jednak

nie będzie odbywał się w browarze,

a w piwnicy pubu, do którego trafi zaraz

po rozlaniu. I w tym momencie zaczyna

się zależność pomiędzy browarem,

pubem i konsumentem.

W piwnicach znajdują się odpo-

wiednie półki, które poziomują beczkę

pod pewnym kątem. Pozycja ta pozwoli

ulokować się osadom przy samym

rancie, bez specjalnych strat cennego

napitku. Nim to jednak nastąpi, piwo

musi dokończyć swoją fermentację.

Osoba odpowiedzialna za nadzór nad

beczkami wybija korek i instaluje inny,

w którym mocuje odpowiedni zawór

lub bambusową, półprzepuszczalną

zatyczkę. Zachodzące procesy fer-

mentacyjne tworzą jeszcze pewne

ilości gazu, które muszą znaleźć swoje

Drożdże górnej fermentacji po

zakończeniu swojej pracy zwykle pozostawały na

górze młodego piwa, tworząc widowiskowy

kożuch. Jednym z bardziej

spektakularnych szczepów, które właśnie

tak się zachowują, są te wykorzystywane do produkcji bawarskiego

piwa pszenicznego – weissbier’a.

Browarzyciel.pl To niezależna firma działająca w branży browarniczej, która świadczy usługi doradcze i szkoleniowe. Prowadzona jest przez Rafała Kowalczyka, doświadczonego piwowara - znawcę kultury i stylów piwa. Jako ekspert w zakresie sensorycznej oceny piwa jest od wielu lat sędzią podczas konkursów piwowarskich. Krytyk i recenzent rynku piwnego. Jest też szkoleniowcem i wykładowcą m.in. w Studium Piwa. Autor publikacji na temat piwa w magazynach hobbystycznych i prasie branżowej. Swoje usługi firma Browarzyciel kieruje do osób profesjonalnie zajmujących się piwem oraz pasjonatów „złotego trunku”.

52


1 / 2 0 14 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl

ujście. Dzięki tak przygotowanej beczce

piwo jest pod nieznacznym ciśnieniem

utrzymującym się w środku pojemnika.

Pozwala to utrzymać śladowe ilości

rozpuszczonego dwutlenku węgla, co

później nie pozostaje bez znaczenia

dla smaku przygotowanego piwa. Kiedy

proces fermentacji się kończy, a dla

każdego piwa i każdej beczki może to

być inny czas, wówczas nadzorujący

domyka beczkę i pozwala piwu się skla-

rować. Po kilku dniach, kiedy piwo jest

klarowne, beczkę się otwiera (uchyla

korek) i poprzez specjalny system rurek

i pomp pośrednich piwo trafia z piwnicy

do pubu, gdzie za pomocą pompy

ręcznej wlewane jest do szklanek.

Taka pompa zwykle serwowała kiedyś

dokładnie 1 pint (568 ml) piwa za jednym

„pociągnięciem”. Dziś, kiedy obroty

pubów i tempo sprzedaży piwa są

nieco mniejsze, pompa trzyma w za-

nadrzu jedynie pół pinty, tak na wszelki

wypadek, żeby piwo nie ociepliło się

zbytnio. Beczkę powinno się zamknąć

na noc, aby ponownie ją otworzyć

w dniu następnym, o ile oczywiście

nie sprzedała się w ciągu jednego

dnia. Najlepiej jest bowiem, aby beczki

z prawdziwym „ale” szybko rotowały,

w przeciwnym razie piwo może po

prostu się popsuć. Browarnicy zaopa-

trujący puby zalecają sprzedaż w ciągu

dwóch, maksymalnie trzech dni. Mimo

tego dość często można natknąć się

na piwo już lekko złamane nutą octową

lub kwasu mlekowego. Dlatego warto

sięgać po marki popularne lub po prostu

pod pretekstem niezdecydowania

poprosić o próbki kilku wybranych piw

i kupić to najlepsze. Nie jest to praktyka

dziwna czy niespotykana. Obsługa baru

sama często proponuje skosztowanie

piwa przed podjęciem decyzji.

Cały ten system nie mógłby zaistnieć

bez konsumentów i kultury spożywania

piwa. Mimo że na Wyspach notuje się

odchodzenie od tradycji pubów, to nadal

znacząca część Brytyjczyków woli

napić się dobrego „ejla” w przyjemnym

lokalu niż importowanego lagera przed

telewizorem. Dużo dobrego zrobiła

również CAMRA, czyli organizacja na

rzecz propagowania prawdziwego „ale”

(Real Ale). W efekcie tego wydaje się,

że tradycja ma szansę przetrwać. Ale

wróćmy do systemu i zależności od kon-

sumentów. Aby piwa szybko „schodzi-

ły”, potrzebna jest spora konsumpcja.

Tak się dzieje w pubach. Piwa są lekkie,

nisko nasycone CO2, nie zawierają

dużej ilości alkoholu, więc piwosze bez

specjalnego problemu mogą skusić

się na jedno, dwa lub nawet trzy piwa.

Warto przy tym wspomnieć, że limit

zawartości alkoholu dla kierowców to

0,8‰ we krwi, a więc cztery razy więcej

niż w Polsce. Kwestia jest oczywiście

dyskusyjna i kontrowersyjna, ale nie

można nie zauważyć, że takie wysokie

limity sprzyjają również restauratorom

i browarom.

Cask Ale w Polsce?Czy to w ogóle jest możliwe? Po

pierwsze wybrane browary musiałyby

się wyspecjalizować w tego typu

produkcji. Musiałyby zainwestować

w inne maszyny do rozlewu, w beczki

(a nie kegi) etc. Po drugie musia-

łyby nawiązać ścisłą współpracę z

wyselekcjonowanymi pubami, które

bezwzględnie przestrzegałyby zasad

wyszynku. Takich lokali jest póki co

bardzo niewiele i to jedynie w tych

większych miastach. Po trzecie jak

wytłumaczyć konsumentom, że 3,7%

alkoholu w piwie to jest właśnie to,

czego dzisiaj i w przyszłości będą

potrzebowali? No i jak ich przekonać,

żeby wpadali do pubu codziennie,

a nie tylko na okoliczność premiery

jakiegoś nowego piwa, jak to się

dzisiaj dzieje? Ale sprawa nie jest

beznadziejna.

Jest to być może możliwość roz-

woju dla tych najmniejszych, rzemieśl-

niczych browarów. Koszty instalacji i

produkcji wydają się niższe ze względu

na zacieranie infuzyjne oraz fermen-

tację niewymagającą specjalnego

chłodzenia. Jest też w Polsce dobry

trend i najważniejszy fakt – że większe

browary na pewno nie zaryzykują tego

typu przedsięwzięcia. Wizytując Walię,

miałem sposobność odwiedzić małe

browary, które zaopatrują dosłownie

dwa, trzy puby i wszyscy doskonale z

tego żyją. Podobny model biznesowy

mógłby przecież zaistnieć i u nas.

A może na wzór brytyjski właściciel

browaru posiadałby również własne

puby? Takie rozwiązanie oczywiście

byłoby najlepsze! Póki co, jak wielu

naszych rodaków, musimy skorzystać

z tanich linii lotniczych i pofatygować

się na Wyspy.

s t y l e p i w ne

53e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl

energia – woda – środowisko

1 / 2 0 14

dr inż. Bogusław BuczakVeolia Water Systems sp. z o.o.

Oczyszczalnia ścieków czy bio-rafineria?Ścieki/odpady jako źródło energii (biogaz), wody, substancji pożywkowych i innych wartościowych surowców

Powszechnie znany jest fakt kurczenia się zasobów fosforu na świecie, pierwiastka niezbędnego dla życia na ziemi, którego wkrótce może zabraknąć. Ścieki jak i odpady bogate są we wszystkie te elementy. Realizacja filozofii zmierzającej do redukcji śladów węglowego, wod-nego i odzysku energii w świecie „ściekowym” była czynnikiem stworzenia pojęcia bio-rafinerii, co oczywiście wynika z faktu rozkładu substancji zawartych w ściekach po-przez procesy biochemiczne tj. przy wykorzystaniu mikroorganizmów. Ogólną ideę bio-rafinerii przedsta-wia poniższy schemat ideowy.

Jeszc ze n iedaw no była to idea przyszłości, jednak dzięki gwałtownemu rozwojowi tech-nologi i oczyszczania śc ieków i przetwarzania produktów , mo-żemy z całą pewnością stwierdzić iż to dzień dzisiejszy. Oczywiście wdrożenie tej idei w skalę prze-

mysłową wymaga zastosowania najnowocześniejszych technologii, które z jednej strony muszą spełnić wymagania procesowe, być wy-sokoefektywne, a z drugiej stawić czoła wyzwaniom ekonomicznym.

Powodem do dumy jest fakt, iż instalacje realizujące powyższą ideę już pracują i są budowane w Polsce będąc unikalnymi rozwiązaniami w skali światowej. Przykłady takich instalacji zrealizowanych i budo-wanych przez VWS prześledźmy na przykładzie: SM Mlekovita w Wysokim Mazowieckim i Jednego z największych producentów czeko-lady i karmy dla zwierząt.

SM MlekovitaSM Mlekovita jeden z naj-

większych producentów mleka i przetworów mlecznych w nie-mal całym ich spektrum generuje 5000m3 ścieków/d o ładunku or-ganicznym 30tChZT/d. Wraz ze

ściekami komunalnymi wielkość oczyszczalni możemy określić n a 3 3 0 0 0 0 R L M ( R ó w n o -ważna Liczba Mieszkańców). Ścieki produkcyjne i komunal-ne oczyszczane były dotychczas w istniejącej klasycznej oczysz-czalni pracującej w technologii osadu czynnego. Wzrost produkcji spowodował konieczność moderni-

W ostatnim czasie szczególnego znaczenia ekonomicznego nabrało zagadnienie OZE (Odnawialnych Źródeł Energii) stając się dodatkowym bodźcem finansowym inwestycji w sektorze oczyszczania ścieków umożliwiającym czerpanie korzyści zarówno z wytworzonej energii jak i z zielonych certyfikatów przy jednoczesnej możliwości znacznego dofinansowania projektów. Praktycznie w przypadku oczyszczania ścieków oznacza to zastosowanie tam, gdzie jest to możliwe ze względu na charakterystykę ścieków technologii przetwarzających zanieczyszczenia organiczne do biogazu, który z kolei przetwarzany jest w instalacji kogeneracyjnej na energię elektryczną i cieplną. Z drugiej strony zaczęto traktować ścieki zarówno komunalne jak i powstające w trakcie procesów produkcyjnych jako zasób, z którego można odzyskiwać wartościowe produkty takie jak woda, substancje pożywkowe w postaci nawozów bogatych w azot i fosfor czy biopolimery. Takie postrzeganie ścieków wynika m.in. ze wzrastającego zapotrzebowania na wodę wraz z rozwojem cywilizacyjnym, jej niedoborem, a tym samym wzrostem cen wody.

54 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl4 / 20 13

zacji i rozbudowy istniejącej insta-lacji. Cele i wymagania rozbudowy i modernizacji były bardzo wysokie i zawierały m.in.:• Uzyskanie efektu ekologicznego• Przejęcie zwiększonych ładun-

ków zanieczyszczeń• Wykorzystanie istniejącej infra-

struktury• Zamknięcie rozbudowy i moder-

nizacja oczyszczalni w obrębie istniejącej działki

• Proces oczyszczania powinien być energooszczędny, prosty i przebiegać w znacznym stopniu samoczynnie, przy minimalnym nadzorze personelu

• Uciążliwość oczyszczalni powin-na być ograniczona do minimum

• Zastosowane rozwiązania tech-nologiczne powinny minimali-zować ilość powstających osadów

• Produkcja zielonej energii – energetyczne wykorzystanie powstającego biogazu

• Zmniejszenie kosztów eksplo-atacyjnych – przekształcenie oczyszczalni z instalacji koszto twórczej w samowystarczalną lub zysko twórczą

• Inwestyc ja musiała być re -alizowana przy jednoczesnej normalnej pracy istniejącej oczyszczalni.

W pierwszym kroku konieczne było opracowanie optymalnej kon-cepcji technologiczno-procesowej.

Kryteriami wyboru były:• Całościowa anal iza ekono -

miczna: koszty inwestycyjne i eksploatacyjne

• Aspekty procesowe i ekono-miczne; kompensacja nakładów inwestycyjnych poprzez zysk z produkcji biogazu

• Zachowanie właściwego bilansu C/N• Wnikliwa analiza charaktery-

styka ścieków, w tym poszcze-gólnych frakcji ChZT

• Ryzyka procesowe związane ze składem oraz skomplikowaniem procesu oczyszczaniaW wyniku tej analizy dokonano

wyboru technologii wg wariantu VWS tj wariantu 1.

Wariant 2 nie spełniał kryteriów m.in. z następujących powodów:• Wysokie stężenie tłuszczów

w ściekach surowych z SM

Mlekovita – 1000 mg/l (reaktory beztlenowe wysoko obciążone mogą pracować przy maks. stężeniu 100 mg/l).

• K o n i e c z n o ś ć g ł ę b o k i e g o u s u w a n i a E E z e ś c i e k ó w – > 9 0 % = > b . i n t e n s y w n e dozowanie chemii => zwięk-szen ie kosztów eksploata -cyjnych => duże ilości osadu chemicznego. Procesowo na granicy możliwości

• Wraz z usuwaniem tłuszczów zmniejszenie ładunku ChZT w reaktorze beztlenowym => zmniejszenie produkcji biogazu.

• G ł ę b o k a r e du kc j a C h Z T w procesie flotacji => możliwe zaburzenie bilansu C/N dla procesu tlenowego => koniecz-ność by-passu ścieków lub dozowania C => zapewnienie

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl1 / 2 0 1454

normalnej pracy części tlenowej możliwe tylko przy niskiej wydajności pracy reaktora beztlenowego)

• Spodziewane problemy proce-sowe z przyczyn omówionych wcześniej oraz negatywny wpływ produktów hydrolizy tłuszczów LCFA (długołańcu-chowych kwasów tłuszczowych) na metanogenezę, krystalizacja białek, dezintegrac ja osadu granulowanego, możliwa nie-stabilna praca reaktora, niskie obciążenia.

Inwestycję: Rozbudowa i Mo-dernizacja Oczyszczalni Ścieków z systemem kogeneracji rozpoczęto z podpisaniem umowy 1.02.2011 i zakończono wraz z rozruchem/rozruchu/parametryzacja instalacji: 15.09.2013. Prace obejmowały:• Opracowanie dokumentacji tech-

nicznej i uzyskanie stosownych pozwoleń administracyjnych – Projekt bazowy (koncepcja

technologii) – Decyzja o środowiskowych

uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, pozwolenie wodnoprawne, pozwolenie na wytwarzanie odpadów, warunki przyłą-czeniowe dla kogeneracji

– Projekt Budowlany – Decyzja o pozwoleniu na

budowę – Projekt Wykonawczy

• Realizacja robót budowlano--montażowych – Realizacja robót budowlanych

i sieci zewn. (ok. 25% wszyst-kich robót)

– Realizacja instalacji elek-trycznych i AKPiA (ok. 10% wszystkich robót)

– Realizacja instalacji technolo-gicznych (ok. 65% wszystkich robót)

• Rozruch instalacji i przekazanie instalacji do użytkowania – Projekt rozruchu, rozruch

mechaniczny i technologicz-ny instalacji

– Dokumentac ja pow yko -nawcza (w tym instrukcja eksploatacji)

– Sprawdzenie gwarancji tech-nologicznych

– Pozwolenie na użytkowanie, zgłoszenie emisji/ew. uzyska-nie pozwolenia

Zastosowane technologie:• DAF (flotacja ciśnieniowa) ma-

jąca na celu odciążenia komór napowietrzania ładunkiem or-ganicznym w zakresie 30-50%

• Beztlenowa fermentacja osadu poflotacyjnego i nadmiernego w reaktorze beztlenowym Bio-bulk o pojemności 7000m3.

• Linia biogazowa i kogeneracja 2 x 800kW

• Modyfikacja procesowa osadu czynnego

Wyniki pracy oczyszczalni ścieków

Oczyszczalnia osiąga wszelkie parametry ścieków oczyszczonych zgodnie z przepisami w zakresie znacznie przewyższającym wymaga-nia, co przedstawia poniższa tabela.

Praca reaktora beztlenowe-go Biobulk®

• Reaktor beztlenowy Biobulk® jest zasilany substratem osadem z trzech źródeł:

• Osad z DAF (flotacja ciśnie-niowa)

• Serwatka• Osad tlenowy (osad nadmierny

z KOCZ)

Produkcję biogazu przedstawia poniższy wykres.

Parametr JednostkaŚcieki oczyszczone

Wartość dopuszczalna Średnia Odchylenie

BZT5 mg/dm3 25 6 -76,00%

ChZT mg/dm3 125 51 -59,20%

Zawiesina mg/dm3 35 11,7 -66,57%

Fosfor mg/dm3 2 1,47 -26,50%

Azot ogólny mg/dm3 30 4,4 -85,33%

Azot amonowy mg/dm3 10 1,47 -85,30%

Azot azotanowy mg/dm3 30 0,97 -96,77%


x x x x x x x x x x x x x


• R e a k t o r p r a c u j e z g o d n i e z założeniami. Uwagę zwraca bardzo stabilna praca reaktora mimo zmienności składu substratu

• Produkcja metanu CH4 osiąga wyższy poziom +10% od zakła-danego

• Brak uciążliwości zapachowej – proces w pełni zhermetyzowany.

Aspekty ekonomiczne/podsumowanie:• M o d e r n i z a c j a i s t n i e j ą c e j

oczyszczalni SM Mlekovita, nie tylko pozwoliła na przejęcie dodatkowych ładunków wyni-kających ze wzrostu produkcji, osiągnięcie efektu ekologicz-nego, ale zmieniła charakter oczyszczalni w sensie ekono-micznym z producenta kosztów na producenta zysków poprzez odzysk zawartej w ściekach energii.

• Wyliczony zysk po odjęciu kosztów ek sploatac y jnyc h będzie wynosił przy pełnym obciążeniu ok. 3,25 M PLN/rok. Istniejąca oczyszczalnia generowała koszty na pozio-mie 2-2,5M PLN/rok (energia, chemia, osady etc). Finalna różnica finansowa wynosi ok. +5,5M PLN/rok

• Jest to pierwsza instalacja tego typu w przemyśle mleczarskim w Polsce o dodatnim bilansie energetycznym uzyskiwanym z tzw. zielonej energii w takiej skali.

Fabryka czekolady i karmy dla zwierząt (instalacja w trakcie budowy)

Zwiększenie mocy produkcyj-nych jak i strategia globalna firmy stawiająca ambitne zadania reduk-cji śladów węglowego, wodnego i zwiększenia efektywności ener-getycznej zaowocowała podjęciem decyzji o budowie nowej instalacji oczyszczania ścieków i utylizacji powstających w trakcie produkcji odpadów w oparciu o najnowsze dostępne technologie z produkcją biogazu i odzyskiem wody.

Cele i wymagania projektu:• Jednoczesna utylizacja ścieków

i odpadów• Produkcja biogazu. Największa

możliwa• Zrzut ścieków oczyszczonych

do rzeki• Zamknięcie obiegu wodnego dla

50% oczyszczonych ścieków tj. odzysk wody ze ścieków.

• Wymagane badania pilotowe. • Ograniczenia terenu dostępnego

pod budowę. • Spełnienie wszelkich wymagań

prawnych i ekologicznych oraz wymogów korporacyjnych W oparciu o przeprowadzone

intensywne 4 miesięczne badania pilotowe rozważane były 2 alterna-tywne linie technologiczne: • Alternatywa 1 VWS:

– Najnowsza technologia bez-tlenowa oparta o reaktor membranowy Memthane® Wraz z sekcją doczyszczającą złożoną z:

– Procesu deamonifikacji na złożu zawieszonym Anita-™MOX (redukcja NNH4)

– Tlenowym reaktorze mem-branowym (UF) Biosep ® (MBR) zakończona

– modułem RO (odwróconej osmozy).

• Alternatywa 2 – Rozwiązanie oparte na klasycz-

nej komorze fermentacyjnej współpracującym z sekcją se-paracji faz oraz sekcją doczysz-czającą opartą na klasycznym procesie osadu czynnego

Wyniki badań oraz ostateczne porównanie alternatyw technolo-gicznych doprowadziło do wyboru alternatywy 1, Porównanie przed-stawiono w tabeli poniżej:• Memthane®

• ANITA™Mox

• Biosep®

• RO

Oczyszczalnia po modernizacji:

widok reaktora beztlenowego



Zastosowane technologie:Membranowa technologia beztlenowa MEMTHANE®

Propozycja w tym zakresie Veol ia Water Systems (VWS) oparta jest na wiedzy i szerokim doświadczeniu, jakie firma zdo-była w dziedzinie technologii beztlenowych w realizacji ponad 600 instalacji beztlenowych. Od ponad 40 lat rozwijamy technologie fermentacji metanowej dla różno-rodnych zastosowań. W naszych laboratoriach nieustannie prowa-dzone są badania nad optymalizacją procesu, możliwościami poddania fermentacji różnych substratów jak i konstrukcją nowych reaktorów.

W Polsce technologie beztlenowe promujemy i wdrażamy od lat 90-tych ub. wieku. Naszymi klientami byli i są m.in. Kompania Piwowar-ska (Tyskie Browary Książęce), Carlsberg, Maspex - 4 instalacje (Tymbark Olsztynek I, II, Tymbark, Ekoland), Cargill, Hellena, Frito Lay, McCain, Anwil SA, Nestle, Mlekovi-ta, Agrana Fruit, Mondi,PKN Orlen (Anwil).

W latach 80./90. ub. wieku wprowadziliśmy na rynek reak-tory UASB i tzw. reaktory wysoko obciążone Biobed® EGSB oparte na technologii osadu granulo-wanego, co stanowiło przełom w zastosowaniu technologii bez-tlenowej w przemyśle na szeroką skalę. Reaktory te nadal stano-wią najbardziej zaawansowaną i szeroko stosowaną technologię aplikacji beztlenowych w zakresie ich stosowalności tj. dla ścieków średnio stężonych od 1,2-15g ChZT/l (ChZT – Chemiczne Zapo-trzebowanie Tlenu), o stosunkowo niskich zawiesinach <500mg/l i braku ekstraktu eterowego (tłuszczów) <50mg/l. Technologia osadu granulowanego została stworzona przede wszystkim dla rozkładu ChZT rozpuszczonego. Jej atutami są wysokie obciążenia

reaktora, a tym samym krótki czas zatrzymania i relatywnie niewielkie kubatury. Znajdują one zastosowanie w wielu sektorach przemysłowych jak ścieki browar-nicze, z produkcji soków, napojów, chemiczne, papiernicze etc.

Jednak w wielu przypadkach generowa ne przez przemysł ścieki/odpady znacznie wykra-czają poza wymienione powy-żej zakresy parametrów. Często mamy do czynienia że ściekami o stężeniach ChZT>20g/l i jednocze-snym wysokim stężeniu zawiesin i tłuszczów. W takich przypadkach, do tej pory możliwe schematy fermentacji metanowej ograniczały się do 2 alternatyw:• Zastosowania k lasycznych

reaktorów typu CSTR (komór fermentacyjnych) opartych o osad kłaczkowaty. Te jednak charakteryzują się bardzo ni-skimi obciążeniami, a co za tym idzie dużymi kubaturami, co znacznie ogranicza ich sto-sowalność w praktyce. Możliwe redukcje ChZT w tym przypad-ku sięgają ok. 90%.

• Zastosowania reaktorów wyso-ko obciążonych z osadem granu-lowanym takich jak IC czy EGSB. Wadą takiego rozwiązania jest

Parametry procesowe

Memthane + Anitamox/

Biosep

WKF + separacja

+ osad czynny

Obciążenie obję-tościowe reaktora

beztlenowego (kgChZT/m3)

>2 x większe

Objętość czynna reaktora (m3)

> 2 x mniejsza

Redukcja ChZT (%)

~ 99 ~90-95

Redukcja ChZT mg/l

20 000mg/l =>200

Produkcja metanu/biogazu

(Nm3/d)+23%/+13%

Produkcja energii w CHP (MW/d)

+23%

Produkcja osadu (kg/d)

1,5 x mniejsza

Wielkość sekcji doczyszczającej

(m3)~4 x mniejsza

Wielkość by--passu ścieków surowych (%)

brak konieczny

Zapotrzebowanie na powietrze

(Nm3/h)

> 4 x mniejsze

Zapotrzebowanie na przestrzeń

(m2)2 x mniejsze

Beztlenowy reaktor membranowy – schemat

x x x x x x x x x x x x xenergia – woda – środowisko

jednak konieczność intensyw-nego wstępnego usuwania zawiesin i tłuszczów najczęściej w procesie flotacji (dozowanie chemii, produkcja dużych ilości osadu), a tym samym związa-nego z nimi ChZT. Oczywiście wiąże się to z odpowiednio niż-szą produkcją biogazu i koniecz-nością rozcieńczania ścieków do akceptowalnych stężeń. W tym przypadku produkcja biogazu odnosi się zwykle do 50-70% ładunku ChZT zawartego w ścieku surowym.

Wychodząc naprzeciw zapo-trzebowaniu na wysokoefektyw-ny reaktor dla w/w rodzajów stru-mieni o stężeniach >20g ChZT/l Veolia Water Systems opracowała, przetestowała i wprowadziła na rynek innowacyjną technologię MEMTHANE® - beztlenowy re-aktor membranowy pozwalający na osiągnięcie z jednej strony najlepszej możliwej jakości stru-mienia podczyszczanego, a z dr ug ie j najw yższe j możl iwej ilości produkowanego biogazu. Redukcja ChZT w tym przypad-ku to 95-99,5% w zależności od zastosowanego substratu. Ilość produkowa nego meta nu jest śc iśle związana z usunięt ym ładunkiem ChZT i wynosi ok. 0,35Nm3 CH4 (metanu)/kg ChZT usuniętego. Tak więc im wyższa redukcja ChZT tym większa ilość produkowanego metanu

MEMTHANE® został specjalnie opracowany przez VWS do oczysz-czania wysoce stężonych ścieków oraz szlamów, które są trudne do oczyszczania ze względu na obec-ność substancji toksycznych (np.wysokie stężenia NH3), wysokiego zasolenia, oraz dużej zawartości zawiesin i/lub ekstraktu eterowego.

MEMTHANE® jest kompak-towym systemem oczyszczania

łączącym biologiczną degradację z procesem separacji membranowej. Strumień ścieków dopływających kierowany jest do reaktora beztle-nowego, gdzie fermentacji ulegają związki organiczne. Procesowi temu towarzyszy produkcja bioga-zu. Następnie ścieki przefermen-towane przepływają przez pakiet membran filtracyjnych, gdzie nastę-puje oddzielenie »czystego« filtratu (permeat) od biomasy. Biomasa jest zawracana do reaktora, podczas gdy „permeat” pozbawiony części stałych i z niską zawartością BZT/ChZT jest odprowadzany. Zawiesi-ny (w tym bakterie) oraz roztwory koloidalne są zatrzymywane na membranach, a tym samym pozo-stają one w reaktorze biologicznym. Korzyści są dwojakie:• Znaczna poprawa jakości ście-

ków na odpływie z uwagi na brak zawiesin oraz zredukowane stężenia koloidów i związanego z nimi ChZT i BZT

• Znaczny wzrost stężenia ak-tywnej biomasy w reaktorze, co pozwala na wzrost efektywności biologicznego oczyszczania.

Unikalna konfiguracja mem-bran, zlokalizowanych na zewnątrz poza reaktorem daje prosty i ła-twy w utrzymaniu niezależny i zamknięty system. Likwiduje to problem potencjalnej emisji nieprzyjemnych zapachów.

Technologia ANITA™ Mox Skrócona droga eliminacji NNH4

W trakcie rozkładu beztleno-wego ścieków wskutek rozkładu białek azot organiczny ulega prawie w całości transformacji w azot amonowy. W rozpatrywanym przypadku stężenia azotu amono-wego sięgają kilkuset mg/l przy jednoczesnym deficycie węgla roz-kładalnego, co wynika z wysokiej

efektywności reaktora Memthane® i wysokiej produkcji biogazu. W takich warunkach konieczne jest zastosowanie innego procesu niż klasyczna eliminacja azotu poprzez nitryfikację i denitryfikację.

W tym przypadku zastosowanie technologii ANITA™ Mox jest nieocenione.

Klasyczna eliminacja azotu

Skrócona eliminacja azotu Anita MOX

P r o c e s r e a l i z o w a n y j e s t w warunkach „beztlenowych” w warstwie biofilmu. Wytwarzane-go na nośnikach kształtkach.

Efektem zastosowania procesu ANITA™ Mox jest• Zużycie energii (-60%)• Emisja CO2 (-80%)• Brak konieczności dostarczania

łatwo rozkładalnego C (ChZT)• Wysokie obciążenia mała kuba-

tura reaktora


Proces tlenowy membrano-wy Biosep® oraz RO

Odzysk wody wymaga odpo-wiedniego przygotowania ścieków przed odwróconą osmozą, a w szczególności osiągnięcie stężeń BZT poniżej 5 mg/l, co pozwoli na uniknięcie biofoulingu membran RO. W tym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie reaktora tlenowego z ultrafiltracją. Cechami charakterystyczną techno-logii Biosep® jest:• Elastyczność w stosowaniu

membran możliwe zastosowanie membran zanurzonych jak i w układzie suchym.

• Całkowita eliminacja zawiesin• Najwyższy możliwy stopień

usunięcia biodegradowalnego ChZT, BZT, N I P.

• Doskonała mikrobiologiczna jakość odpływu (przekraczająca jakość wody do kąpieli wg. Dyrektywy 2006/7/EC, Annex II klasyfikacja “jakość doskonała”)

• Jakość odpływu odpowiednia dla aplikacji zawracania wody. Pełna ochrona modułu RO.

Moduł filtracyjny reaktora Biosep

Aspekty ekonomiczne/podsumowanie• Ponownie jak w przypadki SM

Mlekovita aspekty nowatorskie-go podejścia do zagadnienia go-spodarki ściekowej i odpadami prowadzą do szeregu korzyści takich jak:

• Ekonomiczne, wymierne, które pozwolą na osiągnięcie efektu

ekologicznego, przy zmienionym charakterze oczyszczalni z pro-ducenta kosztów na producenta zysków poprzez odzysk zawartej w ściekach energii i wody.

• Niewymierne wynikające z wizerunku tzw. „zielonego pro-ducenta”

• Zapewne jedne i drugie pro-wadzą do zwiększenia konku-rencyjności przedsiębiorstwa poprzez m.in. obniżenie kosztów produkcji.

• Omawiana instalacja będzie unikatowa w skali światowej. Rozruch nastąpi jeszcze w tym roku, a oddanie do eksploatacji w pierwszej połowie 2015..

PodsumowanieIdea Biorafinerii stała się faktem.

Do produkcji biogazu i zamykania obiegów wodnych dołączają kolejne

procesy odzysku wartościowych surowców ze ścieków. Wspomniane nawozy jak MAP (fosforan amono-wo magnezowy), czy produkowane z osadu biopolimery. Rynek wyka-zuje coraz większe zainteresowa-nie nowymi technologiami i tego rodzaju aplikacjami. Z pewnością jest to kierunek, który będzie się w najbliższym czasie intensywnie rozwijał, by wkrótce stać się obo-wiązującym standardem.

Zapraszamy do współpracy.

Veolia Water Systems sp. z o.o.

ul. Balicka 48, 30-149 Krakówtel. 12/ 423 38 66

www.veoliawaterst.pl

Projekt instalacji oczyszczania

ścieków i utylizacji odpadów z produkcją biogazu

i odzyskiem wody

Zdjęcie inwestycji realizującej podobne cele zbudowanej przez VWS: Tymbark Olsztynek



Lech MaryniakEkspert

Wytwarzanie własnych mediów energetycznych oraz dwutlenku węgla wykorzystujących tech-nologię CHP/QUAD w przed-siębiorstwie produkcji napojów bezalkoholowych jest nowatorskim rozwiązaniem zarówno na skalę polską jak i europejską. Komplek-sowe badania jakościowe ryzyka w tej sferze nie zostały jeszcze przeprowadzone [10]. Mając na względzie szybko zmieniające się realia rynkowe identyfikacja ryzyka powinna mieć miejsce na każdym etapie projektu inwestycyjnego. Należy podkreślić, że zgromadzone informacje o możliwych zagro-żeniach warunkują efektywność dalszych etapów procesu zarzą-dzania ryzykiem. Szczególnie istotne są zebrane dane jakościowe opisujące ryzyko takiego projektu. W Polsce świadomość zarzą-dzania ryzykiem w projektach inwestycyjnych, szczególnie w

tak młodej dziedzinie jakim jest budowa własnego źródła produkcji mediów energetycznych jest niska [5]. Celem artykułu jest przed-stawienie zarysu analizy ryzyka jakościowego dotyczącego przedsię-wzięcia inwestycyjnego produkcji własnych mediów energetycznych i dwutlenku węgla w oparciu o technologię CHP/QUAD.

Dla inwestycji produkcji wła-snych mediów energetycznych i dwutlenku węgla w oparciu o technologię CHP/QUAD należy wyróżnić główne składowe ryzyka takie jak:• ryzyko polityczne i prawne,• ryzyko techniczne,• ryzyko rynkowe,• ryzyko społeczne.

Z względu na integrację tech-nologii CHP/QUAD z technologią produkcji dóbr szybkozbywalnych takich jak np. FMCG (ang. Fast

Moving Consumer’s Goods) wza-jemna komunikacja i wspólnie podejmowane decyzje operacyj-ne będą odgrywać istotną rolę. W związku z powyższym nale-ży również uwzględnić ryzyko czynnika ludzkiego. Dodatkowo należy mieć zawsze na uwadze ryzyko zadań nieprzewidzianych oraz ryzyko siły wyższej.

Ryzyko polityczne i prawnePodstawowym paliwem do na-

pędu instalacji CHP/QUAD jest gaz ziemny, który w obecnej chwili jest w większości importowany do Polski z kierunku wschodniego. Ze wzglę-dów politycznych, taka sytuacja może stanowić zagrożenie brakiem dostępności paliwa gazowego dla takiej instalacji. Dodatkowo obawy zagrożenia wzmaga wciąż jeszcze żywa historia braku porozumienia o dostawach gazu do Polski w 2009r [2], [11].

Poligeneracja to zintegrowany proces wytwarzania trzech lub więcej rodzajów mediów energetycznych a także innych mediów. CHP/QUAD jest to wytwarzanie czterech mediów takich jak: energia elektryczna, energia cieplna, chłód procesowy oraz dwutlenek węgla CO2. Ze względu na unikalną produkcję CO2 technologia ta może być stosowana w zakładzie produkcji napojów bezalkoholowych, szczególnie w produkcji napojów gazowanych.

Analizy jakościowa oceny ryzyka projektu inwestycyjnego CHP/QUAD



Z punktu widzenia przedsię-biorstwa ryzyko prawne przejawia się koniecznością dostosowania prowadzonej działalności do istnie-jących regulacji prawnych. W sekto-rze wysoce regulowanym jakim jest energetyka, może to istotnie ogra-niczyć perspektywy inwestycyjne oraz dalszego rozwoju. Dodatkowo każda zmiana przepisów może wywrzeć negatywne piętno na sy-tuacji finansowej przedsiębiorstwa i rentowności zarówno działających, jak i dopiero projektowanych in-stalacji kogeneracyjnych. Do końca 2012r. obowiązywały świadectwa pochodzenia energii z kogeneracji zwane „żółtymi certyfikatami”, wspomagających jej rozwój w opar-ciu o spalanie paliw gazowych (jako paliw niskoemisyjnych). Status tych świadectw jest wciąż tymczasowy. Trwale ugruntowane wsparcie w postaci świadectw pochodzenia energii jest niezbędnym czynni-kiem powodzenia projektu koge-neracji. Ryzyko zaniechania takiego wsparcia może spowolnić wprowa-dzanie innowacyjnej technologii CHP/QUAD. Zmieniające się ure-gulowania prawne są kluczowym czynnikiem ryzyka i przyczyniają się do opóźniania wprowadzania i podtrzymania innowacyjnych technologii energetycznych w gospodarce krajowej.

Ryzyko techniczneNieefektywne wykorzystanie

możliwości produkcyjnych źródła wytwarzania własnych mediów energetycznych oraz dwutlenku węgla może stanowić istotny ele-ment ryzyka powodzenia operacyj-nego przedsięwzięcia. Czynnik ten wiąże się z brakiem wiedzy w fazie początkowej dotyczącej właściwego doboru urządzeń instalacji CHP/QUAD. Wynikiem takiej sytuacji może być to, że własne źródło

wytwarzania mediów energe-tycznych może być niedociążone lub nadmiernie obciążone, co bezpośrednio prowadzi do strat. Taka sytuacja może generować dodatkowe koszty inwestycyjne w postaci projektów optymalizują-cych taką instalację. Czynnik tego typu ryzyka jest częsty w sektorze FMCG, gdzie następują szybkie zmiany i wprowadzanie nowych technologii wytwarzania dóbr konsumpcyjnych o zmiennych potrzebach energetycznych.

Nieefektywna komunikac ja przedsiębiorst wa z własny m źródłem wytwarzania mediów energetycznych może obniżyć jego przydatność operacyjną. Na począ-tek potrzebne są dokładne plany zapotrzebowań na energię w da-nych okresach, co daje możliwości poprawnego planowania potrzeb energetycznych przedsiębiorstwa. Niewłaściwe określenie potrzeb może skutkować niewłaściwą pracą własnego źródła produkcji mediów energetycznych, polegającą na częstych włączeniach lub wyłącze-niach poszczególnych jego sekcji, co prowadzi do zwiększenia kosztów operacyjnych.

Ryzyko rynkowePrzedsiębiorstwo, które nie

posiada własnych środków in-westycyjnych może starać się o pozyskanie kapitału na inwestycje. Wiąże się to z zawarciem umowy z funduszami inwestycyjnymi lub inwestorem zewnętrznym. Taki kapitał generuje ryzyko wzrostu oprocentowania otrzymanego kredytu. Zmieniająca się sytuacja ekonomiczna w przedsiębiorstwie może być przyczyną wypowiedze-nia takiej umowy przez wierzyciela. Czynnikiem ryzyka może być również upadłość banku wierzy-ciela. Ze względu na długie okresy

spłat inwestycji i obecną sytuację na rynkach finansowych, nawet gdy projekt charakteryzuje się pozytywną wartością bieżąca netto NPV (ang. Net Present Value) po-zyskanie kapitału inwestycyjnego oraz inwestora może okazać się dużym wyzwaniem.

Zmienność cen paliw ma pod-stawowe znaczenia dla opłacalności inwestycji CHP/QUAD oraz dalszej jej pracy. Najczęściej w tego typu projektach stosuje się gaz ziemny, którego ceny w ostatnim czasie dynamicznie rosły. Wzrost cen gazu używanego do zasilania kogene-racji przekłada się bezpośrednio na cenę mediów produkowanych w tej technologii. Taka sytuacja może obniżyć konkurencyjność kogeneracji w stosunku do tra-dycyjnie kupowanych mediów energetycznych, szczególnie energii elektrycznej.

Współpraca własnego źródła produkcji mediów energetycznych z operatorami energetycznymi jest istotnym zagadnieniem opera-cyjnym. Własne źródło produkcji mediów energetycznych ukierun-kowane jest na świadczenie głównie usług dla przedsiębiorstwa, ale ze względu na specyfikę wysokiej zmienności popytu, szczególnie w sektorze FMCG, mogą pojawić się nadwyżki lub niedobory energii elektrycznej. W takich przypad-kach konieczna jest współpraca z operatorem sieci energetycznej (obecnie monopolistą) na danym terenie, co z praktyki okazuje się trudnym przedsięwzięciem. Bardzo często wymaga to ponie-sienia dodatkowych inwestycji w specjalistyczne systemy pomiaro-we energii. Prowadzi to również do trudnych negocjacji cenowych po-legających na sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej operatorowi energetycznemu oraz kupna ich


x x x x x x x x x x x x xenergia – woda – środowisko

niedoborów po ustalonych przez niego cenach.

Ryzyko społeczneInstalacje CHP/QUAD budowa-

ne są głównie przez zastosowanie silników lub turbin napędzających generatory produkujące energię elektryczną. Urządzenia te generują bardzo duży hałas. W przypadku nieodpowiedniego wykonania struktury budowlanej, w której znajdą się te urządzenia, może dojść do emisji hałasu, co wiąże się z protestami społeczności lokalnych.

Ryzyko czynnika ludzkiego

Czynnik ludzki jest nieodłącz-nym elementem ryzyka. Właściwy dobór operatorów obsługujących technologię CHP/QUAD, zasto-sowanie odpowiedniego systemu ich motywacji oraz szkolenia jest fundamentem poprawnej pracy takiej technologii. Ryzyko czynnika ludzkiego może generować szcze-gólne zagrożenie w początkowej fazie rozruchu instalac ji CHP/QUAD, kiedy to obsługa instalacji nie jest świadoma ważności jej decyzji na wyniki ekonomiczne instalacji CHP/QUAD.

Ryzyko zadań nieprzewidzianych

Budowa własnego źródła pro-dukcji mediów energetycznych oraz dwutlenku węgla przy zastosowa-niu technologii CHP/QUAD jest zajęciem pionierskim, praktycznie projektem R&D (ang. Research & Development). Taki charakter pro-jektu może generować dodatkowe zadania inwestycyjne.

Ryzyko siły wyższej (fr. force majeure)

Siła wyższa, która jest powszech-nie znana w procesie inwestycyjnym

i w procesie operacyjnym w przed-siębiorstwie. Ten element ryzyka trzeba mieć na uwadze, szczególnie podczas wprowadzania nowatorskiej technologii CHP/QUAD. Znaczna część instalac ji CHP/QUAD ma pochodzenie zagraniczne co dodat-kowo może sprzyjać temu ryzyku.

Przedstawione czynniki gene-rujące ryzyko mogą być z jednej strony zagrożeniem dla wpro-wadzenia technologii produkcji własnych mediów energetycznych i dwutlenku węgla w przedsiębior-stwie. Z drugiej strony właściwie zidentyfikowane czynniki ryzyka dają szansę ich eliminacji. Szansa ta tkwi również we właściwym podejmowaniu decyzji w sytuacjach zagrożenia ale także, we właściwym zarządzaniu ryzykiem.

Sposoby zarządzanie ryzy-kiem oraz szansa jaką daje technologia CHP/QUAD

Główne strategie zarządzania ryzykiem [1] w przypadku ry-zyka negatywnie wpływającego na inwestycje lub przynoszącego zagrożenia inwestycji można przed-stawić jako:• Strategia unikania ryzyka

(ang. avoid), polegająca na tak zaplanowanych działaniach, żeby dany czynnik ryzyka nie wystąpił. Taka strategia nie zawsze jest możliwa.

• Strategia przeniesienia ryzyka (ang. transfer), charakteryzuje się przeniesieniem ryzyka na inny podmiot. Przykładem ta-kiego postępowania może być outsourcing lub stosowanie ubezpieczeń.

• Strategia minimalizacji ry-zyka (ang. mitigate), skłania do podjęcia działań mających na celu zmniejszenie prawdopodo-bieństwa wystąpienia czynnika powodującego dane ryzyko.

Działanie te charakteryzuje się posiadaniem odpowiednich pla-nów awaryjnych, ale także po-siadaniem środków pieniężnych w celu minimalizacji danego czynnika ryzyka.

• Strategia akceptacji ryzyka (ang. accept), ze względu na niski wpływ na inwestycję oraz duże prawdopodobieństwo wystąpienia takiego ryzyka inwestor nie decyduje się na podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych.

W przypadku wystąpienia ry-zyka mającego pozytywny wpływ na inwestycję [1] i przynoszącego szansę jego wykorzystania należy przedstawić strategię jako:• Strategia eksploatacji ryzyka

(ang. exploit) , polegająca na pod-jęciu danego ryzyka celem otrzy-mania wymiernych korzyści.

• Strategia podzielenia się ryzy-kiem (ang. share), charakteryzu-jąca się przekazaniem pozytyw-nych skutków ryzyka instytu-cjom współpracującym z danym przedsiębiors t wem, t a k że w ramach outsourcingu.

• Strategia wzmocnienia ryzyka (ang. enhance), jest używana w celu wzmocnienia praw-dopodobieństwa wystąpienia czynników tego typu ryzyka. Ryzyko tej kategorii może mieć bardzo pozytywny w skutkach wpływ na inwestycję.

• Strategia akceptacji ryzyka (ang. accept), skoro ryzyko ma mieć po-zytywny wpływ na inwestycję, należy je zaakceptować.

Ryzyko polityczne i prawne

Główny kierunek dostaw gazu ziemnego nie zostanie zmieniony w najbliższym czasie. Opierając się na tym fakcie produkcja własnych


mediów energetycznych i dwu-tlenku węgla wytwarzanych przez spalanie gazu ziemnego może być zagrożona brakiem dostaw tego paliwa. W związku z powyższym przedsiębiorstwo musi posiadać alternatywę innego źródła dostaw energii i dwutlenku węgla. Taką alternatywą będzie posiadanie przyłącza energetycznego na do-stawę energii elektrycznej oraz po-siadanie takich własnych instalacji takich jak:• kotłowni, np. opalanej paliwem

płynnym,• agregatów wytwarzających

chłód procesowy, zasilanych energią elektryczną,

• zbiorników CO2, gotowych do przyjęcia dostaw zewnętrznych.

Należy tu nadmienić, że mini-ster gospodarki RP opublikował plan działań zapobiegawczych zawierających analizę zagrożeń dla polskiego sektora gazowego [7]. W dokumencie dokonano analizy zagrożeń oraz przedstawiono pro-pozycję działań, których realizacja ma przyczynić się do poprawy bez-pieczeństwa energetycznego Polski w sektorze gazu ziemnego. Przed-stawione w niniejszym dokumencie działania zapobiegawcze są spójne ze zaleceniami Międzynarodowej Agencji Energetycznej IEA (ang. International Energy Agency) oraz Unii Europejskiej.

Technologia CHP/QUAD gene-ruje oszczędności energii pierwot-nej do 40% i ograniczanie emisji ga-zów cieplarnianych również do 40% w stosunku do tradycyjnych metod wytwarzania mediów energetycz-nych. Generowane oszczędności są składowymi wspomnianego programu „3x20%”[6]. Prezentując powyższe fakty, uwarunkowania prawne powinny sprzyjać kon-tynuacji pozyskiwania „żółtych

certyfikatów”. Przedsiębiorstwa zainteresowane posiadaniem wła-snego źródła produkcji mediów energetycznych powinny się zrze-szać w organizacje promujące nowe technologie energetyczne [3], [8]. Tego typu organizacje mogą być bardzo ważnymi ciałami wywie-rającymi bezpośredni wpływ na decyzje instytucji rządowych w dobrej sprawie kontynuacji systemu „żółtych certyfikatów”. Wspólne za-rządzanie tym czynnikiem ryzyka przez zrzeszenie przedsiębiorców daje szansę szybszego rozwiązania problemu.

W przypadku ryzyka wpływa-jącego negatywnie na przedsię-wzięcie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia minimalizacji ryzyka. Natomiast w kategorii ry-zyka pozytywnie wpływającego na taką inwestycję będzie to strategia podzielenia się ryzykiem, ponieważ cała branża ma szansę skorzystania z pozytywnych jego efektów.

Ryzyko techniczne

W celu właściwego wykorzy-stania własnego źródła produkcji mediów energetycznych należy dokonać prawidłowego jego do-boru, wiąże się to odpowiednio ze starannym wykonaniem bilansów energetycznych dla przedsiębior-stwa. Na tym etapie jest to faza po-prawnego zarządzania projektem, a w szczególności pozyskiwania właściwych danych projektowych. Przedsiębiorstwo jak i zarządzający projektem są zobowiązani do stwo-rzenia baz danych o zużyciach me-diów energetycznych. Mając takie dane jest szansa doboru właściwego rozmiaru technologii CHP/QUAD. Dobrane właściwie źródło produkcji własnych mediów energetycznych ma szansę poprawnej integracji z przedsiębiorstwem wykorzystu-jącym te media.

Wcześniejsze zakupy na wolnym rynku energii elektrycznej przez przedsiębiorstwo od niezależnego dostawcy i wytwórcy energii zwa-nego zasadą trzeciej strony TPA (ang. Third Party Access) pozwala uzyskać informacje o zużyciach energii elektrycznej, jako funkcji produkcji dóbr. Tak uzyskane dane są niezbędne do zarządza-nia ilościami kupowanej energii elektrycznej. Posiadana prakty-ka zarządzania zakupami ilości energii elektrycznej w systemie TPA jest cennym doświadczeniem dla poprawnej wymiany danych pomiędzy technologią CHP/QUAD a częścią wytwórczą przedsiębior-stwa.

W przypadku ryzyka wpływają-cego negatywnie na przedsięwzię-cie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia unikania ryzyka, czyli wykonanie instalacji w poprawny sposób, bez dodatkowych popra-wek. Natomiast w kategorii ryzyka pozytywnie wpływającego na taką inwestycję będzie to strategia eks-ploatacji ryzyka, ponieważ daje ona szansę otrzymania wymiernych korzyści.

Ryzyko rynkoweW czasie szybko rosnących cen

mediów energetycznych pojawia się również szansa uzyskania kapitału inwestycyjnego. Szansa ta wynika z alternatywy produkcji tańszych mediów energetycznych przy pomocy technologii CHP/QUAD. Taka technologia będzie konkurencyjna dla tradycyjnie kupowanych mediów energetycz-nych [6]. Natomiast zarządzanie ryzykiem, a w konsekwencji jego minimalizacja w tym obszarze może charakteryzować się od-powiednim zawarciem umowy z wierzycielami, która będzie zabezpieczać przedsiębiorstwo



64 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl


1 / 2 0 14

przed wymienionymi wyżej czyn-nikami ryzyka. Wprowadzeniem „outsourcingu”, może być do-brym sposobem transferu ryzyka. W tym przypadku można zapro-ponować system zwany: „zbuduj, bądź właścicielem i operatorem” BOO (ang. Build Own and Operate) lub „zbuduj, bądź operatorem i właścicielem na końcu transferuj” BOOT (ang. Build, Operate, Own, Transfer). W takim rozwiązaniu przedsiębiorstwo jest jedynie od-biorcą mediów energetycznych od przedsiębiorstwa usług energetycz-nych ESCO (ang. Energy Service Company). Często nazywa się takie przedsięwzięcie spółką specjalnego przeznaczenia SPE (ang. Special Purpose Entity), lub wehikułem transakcyjnym SPV (ang. Special Purpose Vehicle). Przedsiębiorstwo usług energetycznych jest związane umową o świadczeniu usług ener-getycznych (z ustalonymi wcześniej cenami mediów energetycznych) dla przedsiębiorstwa zużywającego te media. Zarządzanie ryzykiem w takim rozwiązaniu jest głównie po stronie przedsiębiorstwa usług energetycznych ESCO.

W obecnej chwili zarządza-nie ryzykiem zmienności cen gazu ziemnego jest zadaniem strategicznym. Minimalizac ja tego ryzyka może polegać na do-kładnym prognozowaniu potrzeb zużycia gazu przez przedsiębior-stwo oraz zawarciu odpowiednich kontraktów na przyszłość (ang. forward contracts), zapewniających niezmienność cen w uzgodnionym przedziale czasu. Z tym zagadnie-niem związane jest zarządzanie planowaniem produkc ji dóbr konsumpcyjnych, powiązanych bezpośrednio z zużyciami tego medium energetycznego. Należy tak zarządzać produkcją, żeby zużycie gazu było zgodne z wolu-

menem jego dostaw zawartych w powyższych kontraktach. Ryzyko ograniczania dostaw gazu ziem-nego dla potrzeb energetycznych przedsiębiorstwa ma szansę maleć ze względu na niedawno odkryte w kraju złoża gazu łupkowego, których dostępność szacowana jest nawet do 200 lat [4].

Wspó ł praca z operatorem energetycznym jest kluczowym elementem bezpieczeństwa ener-getycznego dla przedsiębiorstwa. Za rząd za n ie ba za m i da nyc h o zużyciu mediów energetycznych w przedsiębiorstwie będzie miało bezpośredni wpływ na komuni-kację o planowanych zakupach lub sprzedaży nadwyżek do operatora energetycznego. Posiadając takie dane przedsiębiorstwo powinno odpowiednio wcześniej przekazać prognozy zakupu lub sprzedaży energii elektrycznej operatorowi energetycznemu. Mając poprawną komunikację z operatorem ener-getycznym można budować z nim długofalowe i poprawne relacje. Szansą w tym przypadku wydaje się być również wsparcie rządowe dla energetyki rozproszonej [9] w tym dla małej i średniej kogeneracji. Chodzi tu o promocję tego rodzaju przyjaznej środowisku technologii, ale także i odbiory nadwyżek (po akceptowalnych przez obie strony cenach) przez operatorów energetycznych.

W przypadku ryzyka wpływają-cego negatywnie na przedsięwzię-cie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia przeniesienia ryzyka na partnera biznesowego. Natomiast w kategorii ryzyka pozytywnie wpływającego na taką inwestycję będzie to strategia podzielenia się ryzykiem, ponieważ interesariusze tacy jak partnerzy biznesowi lub operatorzy energetyczni mogą też na tym skorzystać.

Ryzyko społeczneBudowa wł a s n e go ź r ó d ł a

produkcji mediów energetycz-nych oraz dwutlenku węgla nie jest zadaniem standardowym. Jak wymaga tego polskie pra-wo budowlane jest konieczność wyrażenia zgody przez władze lokalne. Dodatkowo jest potrzeba uzyskania pozytywnej opini i sąsiedztwa inwestycji. W związku z powyższym należy przekonać społeczność lokalną o słuszności takiej inwestycji.

W przypadku ryzyka wpływa-jącego negatywnie na przedsię-wzięcie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia unikania ryzyka. Natomiast w kategorii ryzyka pozytywnie wpływającego na taką inwestycję będzie to strate-gia akceptacji ryzyka, ponieważ konsultacje ze społecznością lo-kalną są niezbędne i budują więzy partnerstwa. Taka współpraca ma szansę przyczynić się do przyszło-ściowej rozbudowy takiej instalacji z aprobatą tej społeczności.

Ryzyko czynnika ludzkiego

Odpowiednio wyselekcjonowa-ny i dobrze wyszkolony i świadomy zespół operatorów jest kluczem do sukcesu prawidłowo funkcjonującej technologii CHP/QUAD. Jednak najważniejsze jest właściwe zarzą-dzanie i motywowanie zespołu, co zmniejszy ryzyko tak zwanego czynnika ludzkiego.

W przypadku ryzyka wpływa-jącego negatywnie na przedsię-wzięcie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia minimalizacji ryzyka. Natomiast w kategorii ryzyka pozytywnie wpływają-cego na taką inwestycję będzie to strategia eksploatacji ryzyka, celem nauki poprawnej obsługi instalacji.

65e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.agro.apbiznes.pl 1 / 2 0 14

Ryzyko zadań nieprzewidzianych

W przypadku wystąpienia oznak nieprzewidywalnych zagro-żeń zarządzający projektem musi bezzwłocznie podjąć stosowne decyzje. Właściwym rozwiązaniem jest posiadanie budżetu na wydatki nieprzewidziane (ang. contingency budget), stanowiącego na przykład do 10% podstawowego budżetu inwestycji.

W przypadku ryzyka wpływa-jącego negatywnie na przedsię-wzięcie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia minimalizacji ryzyka. Natomiast w kategorii ryzyka pozytywnie wpływają-cego na taką inwestycję będzie to strategia eksploatacji ryzyka, celem realizacji wszystkich za-dań i ujawnienia na początku wszystk iego co możl iwe, tak żeby w okresie pracy komercyjnej instalacji zdarzenie negatywne nie miały już miejsca.

Ryzyko siły wyższej (fr. force majeure)

S i łę w yż szą c z y s y t u ac j e nieprzewidywalne należy mieć zawsze na uwadze, szczególnie w procesie inwestycyjnym bu-dowy własnego źródła produkcji mediów energetycznych i dwu-tlenku węgla, jako przedsięwzię-cia nowatorskiego. W sytuac ji dynamicznie zmieniających się warunków politycznych, gospo-darczych oraz środowiskowych, każde przedsiębiorstwo powinno mieć wprowadzone procedury zarządzania kryzysem. We wspo-mnianym przypadku wystąpienia zagrożeń taka procedura daje szansę właściwego zarządzania takim zdarzeniem. Klasycznym sposobem zabezpieczenia się przed tym ryzykiem jest komplek-sowe ubezpieczenia inwestycji.

W przypadku ryzyka wpływa-jącego negatywnie na przedsięwzię-cie inwestycyjne CHP/QUAD będzie to strategia przeniesienia ryzyka na ubezpieczyciela inwestycji.

Podsumowanie i wnioskiBudowa własnego oraz po -

prawnie zintegrowanego źródła produkcji mediów energetycz-nych i CO2 jest ideą nową w skali polskiej i europejskiej. Instalacja CHP/QUAD może dać duże szanse obniżenia kosztów wytwarzania dóbr konsumpcyjnych ale i też przyczynić się do ochrony środo-wiska naturalnego. W procesie inwestycyjnym takiego zadania inwestor a szczególnie project manager napotka na szereg wy-zwań i będzie musiał zmierzyć się z t r ud ny m r yz yk iem pode j -mowania decyzji. Ze względu na posiada ne doświadczen ie w przedsięwzięciu inwestycyjnym CHP/QUAD celem autora było przedstawienie i usystematyzo-wanie składowych takiego ryzyka.

Autor pragnie zwrócić uwagę że w każdym „kroku milowym” takiego projektu oraz na każdym spotkaniu komitetu sterującego projektem należy dokonywać prze-glądu możliwości wystąpienia zagrożeń inwestycyjnych wraz z nakreśleniem planów im zapobie-gania. Przedstawiony w ten sposób zarys analizy ryzyka towarzyszące-go wprowadzeniu technologii CHP/QUAD daje szansę powodzenia projektowi na gruncie przedsię-biorstwa produkcji spożywczej. Nakreślone metody zarządzania składowymi ryzyka mogą dać szansę minimalizacji jego wpływu na ostateczną poprawę wyniku ekonomicznego i finansowego zin-tegrowanej technologii CHP/QUAD z przedsiębiorstwem produkcji spożywczej.

Literatura1. A Guide to the Project Mana-

gement Body of Knowledge (PMBOK Guide), Fourth Edition, Project Management Institute, 2008, s. 303-305.

2. Brak odpowiedzi z Moskwy na polskie propozycje ws. dostaw gazu wstrzymuje międzyrządowe rozmowy o dostawach gazu, Ener-getyka WNP. http://www.energet yk a.w np.pl /t pa /, z dnia 23 kwietnia 2009r.

3. Cogen Europe, http://www.cogeneurope.eu/, z dnia 02 sierpnia 2012,

4. Gaz łupkowy alternatywa dla energet yki gazowej, EGospodarka, http://www.ego spoda rk a.pl , z d n ia 04 kwietnia 2011.

5. Kasiewicz S., Zarządzanie ryzykiem w inwestycyjnych projektach kogeneracyjnych (IPK), www.apbiznes.pl/wp.../Stanisław-Kasiewicz--SGH.pdf‎/, z dnia 15 wrze-śnia 2013r.

6. Maryniak L., Kogeneracja w przedsiębiorstwie 3x 40%, „Agro-Industry” 2011 nr 2, s. 40-42.

7. Plan Działań Zapobiegaw-czych, opracowany na pod-stawie art.4 ust 1 Rozporzą-dzenia Parlamentu Europej-skiego i Rady UE Nr 994/2010 z 20 października 2010r. w sprawie środków zapewniają-cych bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylenia dyrektywy Rady 2004/67/WE, Minister Gospodarki, Warszawa 2013r. /www.mg.gov.pl/files/.../PAP_podpi-sany_na_stronę.pd.../, z dnia 16 września 2013r.

8. Poligeneracja, http://www.pol igenerac ja.pl , z dn ia 02 sierpnia 2012.

9. Popczykn J., Energetyka rozproszona, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2010.

10. R y z y k o I n w e s t o w a n i a w polskim sektorze ener-getyki odnawialnej, (red.) S . K a s i e w i c z , C e D eW u Sp. z o.o., wydanie I, Warsza-wa 2012, s. 63-68.

11. Unia Europejska boi się odcię-cia dostaw gazu, Energetyka WNP. http://www.energetyka.wnp.pl/tpa/, z dnia 17 lipca 2009r.

BOO (ang. Build Own and

Operate) – zbuduj, bądź właścicielem i operatorem

BOOT (ang. Build, Operate,

Own, Transfer) – zbuduj, bądź operatorem i właścicielem na końcu transferuj

CHP/QUAD (ang. Combined

Heat and Power)/

QUAD – poligene-ragcja wytwarzająca cztery media: energię elektryczna, energię cieplną, chłód pro-cesowy i dwutlenek węgla

CO2 – dwutlenek węglaESCO (ang. Energy Service

Company)- przed-siębiorstwa usług energetycznych

FMCG (ang. Fast Moving

Consumer’s Goods) – dobra szybko zbywalne

IEA (ang. International

Energy Agency) – Międzynarodowa Agencja Energii

NPV (ang. Net Present

Value) – wartością bieżąca netto

R&D (ang. Research &

Development) – badania i rozwój

SPE (ang. Special Purpose

Entity) – spółką specjalnego przezna-czenia

SPV (ang. Special Purpose

Vehicle) – wehikułem transak-cyjnym

TPA (ang. Third Party

Access) – zasada trzeciej strony

Użyte skróty:

Pomimo spadkowego trendu na

polskim rynku piwa, sprzedaż Żywca

w 2013 r. wzrosła o 4 proc., a Żywca

Portera o 7 proc. Aż dwucyfrowo

zwiększyła się sprzedaż piwa z gu-

aranną Desperados Red. Rosnącą

popularnością cieszyły się również piwa

specjalne dystrybuowane przez Grupę

Żywiec, m.in. Paulaner i Guinness.

EksportPiwa Grupy Żywiec trafiają bezpo-

średnio i pośrednio na rynki prawie

40 krajów na całym świecie. Najbardziej

znanym polskim piwem za granicą jest

Żywiec, ale zainteresowaniem part-

nerów biznesowych w kilkudziesięciu

krajach cieszą się też Warka, Tatra,

Tatra Mocna, Strong, a nawet piwa

regionalne jak Specjal i Leżajsk. 2013

to kolejny rok z rzędu, w którym Grupa

Żywiec zanotowała wzrost eksportu,

tym razem o ponad 15 proc. Kraje,

do których Grupa Żywiec eksportuje

najwięcej piwa pod względem wielkości

sprzedaży to Wielka Brytania, Niemcy,

Stany Zjednoczone, Kanada, Irlandia.

Nowości rynkoweGrupa Żywiec oferuje na polskim

rynku 26 piw, z których każdy piwosz

może wybrać swoje ulubione.

Co roku firma stara się wprowa-

dzać kolejne nowości do swojego

1/2 grupa żywiec

Sprzedaż piwa i rynekSpadek nastrojów konsumenckich

w Polsce spowodował, że w 2013 r.

konsumenci częściej sięgali po piwa

tańsze. Jednocześnie w sprzedaży

piwa stale wzrastało znaczenie ka-

nału handlu nowoczesnego, w tym

dyskontów. Choć nie ma jeszcze

ostatecznych danych jeśli chodzi

o sprzedaż branży piwnej w 2013 r.,

na leży jednak szacować, że po

wzroście o prawie 5 p.p. w 2012 r.,

w którym Polacy skonsumowali 37,9 mln

hek to l i t rów p iwa , po l sk i r ynek

w 2013 r. zanotował spadek.

W ubiegłym roku Grupa Żywiec

sprzedała ponad 11 mln hl piwa.

W 2013 r. skonsolidowane przychody

netto ze sprzedaży produktów, towarów

i materiałów wyniosły 3 503 mln zł,

a skonsolidowany zysk z działalności

operacyjnej 273 mln zł.

W 2013 roku podjęliśmy wiele dzia-

łań, dzięki którym częściowo udało nam

się zbilansować negatywny wpływ na

sprzedaż takich czynników jak gorsze

nastroje konsumentów czy niekorzystna

pogoda w pierwszej połowie roku. –

powiedział Guillaume Duverdier, prezes

Grupy Żywiec S.A. – Do pozytywnych

trendów należy zaliczyć wzrost sprze-

daży w 2013 roku naszej flagowej marki

Żywiec – dodał.

portfolio, a w 2013 r. był to nowy

wariant Warki Radler o smaku jabł-

kowym. Po sukcesie cytrynowego

wariantu wprowadzonego w 2012

r., Warka Radler Jabłko pozwoliła

Grupie Żywiec umocnić się na pozycji

lidera sprzedaży w tym segmencie.

Dodatkowo sprzedaż Warki Radler

Cytryna w 2013 r. wzrosła o 14 proc.

w porównaniu z rokiem poprzed-

nim. Miksy piwa, w tym głównie

dwie odmiany Warki Radler, stały

s ię n iekwest ionowanym przebo-

jem 2013 r. i obecnie s tanowią

2 proc. całego rynku piwa.

Wpływ Grupy Żywiec na otoczenie społeczno--gospodarcze

W 2013 r. Grupa Żywiec opu-

blikowała, przy współpracy z PwC,

jeden z pierwszych w Polsce raportów

pokazujących całkowity wpływ firmy

na otoczenie społeczno-gospodarcze

w Polsce, z którego wynika, że całko-

wita wartość dodana generowana przez

firmę w 2012 r. przekroczyła 4,77 mld zł,

a Grupa Żywiec oraz przedsiębiorstwa

z powiązanych branż wpłaciły do

budżetu państwa 2,7 mld zł podatków.

Za sprawą Grupy Żywiec pracę w 2012

r. miało w Polsce 37,9 tys. osób, a jej

działalność biznesowa generuje ponad

0,3 proc. PKB Polski.

Grupa Żywiec podsumowała 2013 rokGrupa Żywiec S.A. opublikowała raport finansowy za 2013 r. Tak jak inni producenci piwa, także Grupa Żywiec musiała zmierzyć się w ubiegłym roku z licznymi wyzwaniami, bo 2013 nie był łatwy dla branży piwnej w Polsce. Na sprzedaż miała wpływ wciąż niepewna sytuacja makroekonomiczna, wzrost kosztów, a także niekorzystna pogoda w pierwszej połowie roku oraz późne rozpoczęcie sezonu piwnego.


Airspexx to:

• Istotna redukcja drobnoustrojów w powietrzu• Lepsza jakość produktu• Mniejsze straty produkcyjne• Mniej zwrotów z rynku• Warunki „clean room”

Airspexxhigiena powietrza w przemyśle spożywczym

Airspexx to innowacyjna technologia dekontaminacji, która redukuje ilość szkodliwych mikroorganizmów w powietrzu. Airspexx może być dozowany w obszarze produkcji, pakowaczek��/�fillerów oraz pomieszczeń magazynowych i dojrzewalni, ciągle chroniąc produkt przed zakażeniem.

Ecolab Sp. z o.o.ul. Opolska 100, 31-323 Krakówtel. 12 2616 100www.ecolab.pl

AGRO industry 2014/1

Documents

Transcript of AGRO industry 2014/1